SPIS TREŚCI List od Dyrektora Generalnego iii

Transkrypt

1 Kodeks etyki 1

2

3 SPIS TREŚCI List od Dyrektora Generalnego iii Kodeks etyki KBR... 1 Bezpieczeństwo i higiena pracy, ochrona środowiska... 3 Równe szanse zatrudnienia i molestowanie... 4 Konflikty interesów... 5 Wewnętrzne kontrole księgowe Przekupstwo i korupcja... 7 Prezenty, podróże i rozrywki... 8 Dotacje na rzecz partii politycznych Międzynarodowe stosunki handlowe Przepisy antymonopolowe Nadużycia Wykorzystanie i publiczne ujawnianie istotnych informacji zastrzeżonych Informacje poufne i zastrzeżone Kontrakty rządowe Zgłaszanie podejrzewanych naruszeń Kodeksu etyki i

4

5 Do wszystkich pracowników KBR, Inc. i spółek zależnych: Spółka KBR zbudowała swoje bogate dziedzictwo na rzetelności. Jako Prezes i Dyrektor Generalny KBR przyjąłem na siebie obowiązek prowadzenia naszej działalności komercyjnej w sposób bezpieczny, zgodny z prawem, uczciwy i rzetelny, toteż zależy mi na tym, aby wszyscy dyrektorzy, kierownicy, pracownicy, podwykonawcy i przedstawiciele postępowali tak samo. Nie ma innej możliwości. Kodeks etyki (COBC) obejmuje wszystkich w KBR każdego dyrektora, kierownika, pracownika i przedstawiciela. Kodeks ustanawia wspólny zestaw norm etyki oraz zasad prawnych, których przestrzegania oczekujemy od wszystkich podczas kontaktów z klientami, ze społecznością lokalną oraz pomiędzy sobą. Kodeks etyki pomoże stosować prawne i etyczne praktyki w codziennej pracy i w życiu, a także przestrzegać prawa. Etyka jest nieodłącznym elementem tożsamości KBR jako przedsiębiorstwa. Zasady etyczne, którymi się kierujemy, zobowiązują nas do rzetelnego wypełniania naszej misji. Zasady zawarte w Kodeksie odzwierciedlają wytyczne dotyczące etycznych i prawnych norm postępowania, których muszą przestrzegać wszyscy zaangażowani w naszą działalność. Mimo że Kodeks obejmuje szeroki zakres zagadnień etycznych i prawnych, nie zawsze możliwe jest uniknięcie sytuacji budzących wątpliwości. Wówczas należy skorzystać z infolinii etyki, zwrócić się do Dyrektora ds. Etyki lub do Działu Prawnego KBR. Dzięki przestrzeganiu prawa, bezstronności i rzetelności w postępowaniu oraz przywiązaniu do bezpieczeństwa, jakości i dobrego wykonania będziemy osiągać spodziewane wyniki. Oczekuję od Państwa nieograniczonego wsparcia dla naszych wartości i zasad. Stuart Bradie Prezes i Dyrektor Generalny KBR, Inc. iii

6 Kodeks etyki KBR Zarząd KBR przyjął Kodeks etyki ( Kodeks ), aby ustanowić zbiór norm etycznych oraz zasad prawnych, których przestrzegania Spółka oczekuje od wszystkich pracowników 1 podczas kontaktów z klientami, społecznością lokalną oraz pomiędzy sobą. Spółka ponadto oczekuje, że osoby trzecie działające na jej rzecz również będą przestrzegać tych samych norm etycznych. Spółka nie będzie tolerować działań niezgodnych z prawem lub nieetycznych. Spółka będzie prowadzić działalność zgodnie ze wszystkimi odnośnymi przepisami prawa oraz normami etycznymi. W niektórych sytuacjach odnośne przepisy prawa Stanów Zjednoczonych mogą wchodzić w konflikt z przepisami prawa innego kraju. Wówczas Spółka podejmie kroki mające na celu rozwiązanie konfliktu według zaleceń Działu Prawnego. Gdy konfliktu nie będzie można rozwiązać, Spółka zastosuje wykładnię zgodną z odnośnymi przepisami prawa Stanów Zjednoczonych. Osobistym obowiązkiem każdego pracownika jest przestrzeganie nałożonych przez odnośne przepisy prawa lub Kodeks etyki standardów oraz ograniczeń wynikających z przydzielonego mu zakresu obowiązków służbowych. Pracownicy muszą unikać poczynań, które mogłyby uwikłać Spółkę w działania niezgodne z Kodeksem etyki. Nie przestrzegając powyższych norm i ograniczeń, pracownik wykracza poza zakres swoich obowiązków bądź uprawnień. Poza obowiązkiem działania z poszanowaniem prawa wszyscy pracownicy zobowiązani są do przestrzegania norm etyki zawodowej i osobistej podczas wypełniania powierzonych im obowiązków. Wymaga to działania w dobrej wierze, przestrzegania zasad uczciwości oraz etyki w każdym aspekcie współpracy z innymi pracownikami Spółki, ze społecznością, środowiskiem branżowym, udziałowcami, klientami, dostawcami, konkurencją oraz urzędami państwowymi. Działając w imieniu Spółki, pracownicy nie mogą dążyć do uzyskania nieuczciwej przewagi poprzez manipulację, ukrywanie i nadużywanie uprzywilejowanych informacji, stronniczą interpretację istotnych faktów oraz inne nieuczciwe praktyki. Pracownicy mają obowiązek zaznajomić się, zrozumieć oraz działać zgodnie z Kodeksem etyki oraz uczestniczyć w obowiązkowych szkoleniach na temat zasad Kodeksu. Pracownik, który sprzeniewierza się postanowieniom Kodeksu etyki, może podlegać sankcjom dyscyplinarnym włącznie z rozwiązaniem stosunku pracy, a w niektórych przypadkach może on podlegać sankcjom karnym lub cywilnym. Wśród zachowań, które mogą pociągać za sobą sankcje dyscyplinarne należy wymienić naruszenie zasad Kodeksu etyki, wymaganie od innych naruszenia zasad Kodeksu lub niedopełnienie obowiązku niezwłocznego powiadomienia o faktycznym lub domniemanym wykroczeniu przeciw jego zasadom. W wypadku wątpliwości, czy dane postępowanie jest właściwe, pracownikom zaleca się skorzystanie z infolinii etyki lub kontakt z Działem Prawnym. 1 Kodeks etyki obowiązuje we wszystkich jednostkach organizacyjnych KBR na całym świecie. W tym dokumencie termin pracownicy obejmuje wszystkich członków kierownictwa i pracowników stałych i tymczasowych oraz członków zarządu KBR, Inc. We Deliver 1

7 Obowiązki pracownika: Działać uczciwe i etycznie we wszystkich przedsięwzięciach zawodowych Przestrzegać zasad prawa, Kodeksu oraz wytycznych i procedur KBR Niezwłocznie zgłaszać podejrzewane lub rzeczywiste naruszenia Kodeksu swojemu przełożonemu, Działowi Kodeksu Etyki lub poprzez W razie wątpliwości natury prawnej lub etycznej należy zwrócić się o radę do swojego przełożonego lub do Działu Prawnego Ponosić odpowiedzialność za przestrzeganie prawa i Kodeksu Obowiązki przełożonego: Przełożony ma następujące obowiązki wynikające z Kodeksu: Dawać przykład etycznego postępowania Zachęcać do otwartej komunikacji z pracownikami oraz służyć im radą w odpowiedzi na ich pytania i wątpliwości Wiedzieć kiedy zgłaszać naruszenia, kierować je na wyższy szczebel lub prosić o pomoc ekspertów Dopilnować, aby pracownik nie był narażony na odwet za zgłoszenie podejrzewanych lub potencjalnych naruszeń Kodeksu etyki lub przepisów prawa Odpowiedzialność społeczna korporacji KBR uznaje, że aby skutecznie realizować strategię ustawicznego wzrostu i zapewnić długoterminowe zyski akcjonariuszom, musimy budować spółkę, której filozofia działania opiera się na zrównoważonym rozwoju oraz symbiozie pomyślności ekonomicznej, dbałości o środowisko naturalne i odpowiedzialności społecznej. KBR oferuje proekologiczne rozwiązania przy realizacji projektów podejmowanych na rzecz klientów, wspierając ich zasady i ambicje systemami, technologiami oraz kulturą organizacji i personelu KBR. Podejmując decyzje i wdrażając systemy zarządzania działalnością gospodarczą, KBR ocenia ekonomiczne, ekologiczne i społeczne uwarunkowania swojej działalności gospodarczej. KBR wdraża strategie zrównoważonego rozwoju, na których opieramy zarządzanie personelem, stosunki zawodowe i społeczne z administracją i społecznościami lokalnymi, wśród których żyjemy i pracujemy, infrastrukturę i materiały oraz naszą ekonomiczną pomyślność. Te strategie obejmują proekologiczne projektowanie, zaopatrzenie, budownictwo, technologie, zróżnicowanie dostawców i kadry, uwzględnianie miejscowych potrzeb i tradycji, prawa człowieka, działania antykorupcyjne, szkolenie, zapobieganie zanieczyszczaniu środowiska, BHP, datki na cele dobroczynne i działania ochotnicze. 2

8 BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY, OCHRONA ŚRODOWISKA Spółka zobowiązuje się przestrzegać wszystkich odnośnych przepisów prawa oraz norm branżowych w zakresie ochrony BHP wobec swoich pracowników w miejscu pracy i innych osób, na które działalność Spółki może mieć wpływ, oraz w zakresie zapobiegania zanieczyszczeniu środowiska naturalnego. Ochrona zdrowia i bezpieczeństwo osób oraz ochrona środowiska są celem nadrzędnym Spółki, a jej kierownictwo podejmie uzasadnione i niezbędne działania dla osiągnięcia tego celu. Spółka przez cały czas będzie oceniać wpływ jej produktów i usług na bezpieczeństwo i higienę pracy oraz ochronę środowiska ( BHPiOŚ ). Docelowo dążymy do opracowania oraz dostarczania takich produktów i usług, które nie będą miały niepożądanego wpływu na środowisko, a stosowane zgodnie z przeznaczeniem będą bezpieczne, energooszczędne i będą się nadawać do przetworzenia, wielokrotnego wykorzystania albo bezpiecznej utylizacji. Wszyscy pracownicy muszą wykonywać swoje obowiązki w sposób umożliwiający realizację tych celów. Spółka jest przekonana o ekonomicznej zasadności skutecznego zarządzania obszarem BHPiOŚ. Jesteśmy przekonani, że bezpieczne środowisko i umotywowane kadry przyczyniają się do zwiększenia produktywności i w rezultacie do sukcesu przedsiębiorstwa. Wobec tego spółka KBR podjęła inicjatywę Zera wypadków, która obejmuje trzy elementy: zero wypadków, 24/7 i zaangażowanie. Przyjmij odpowiedzialność! Obowiązki pracowników: 99Bezpieczna praca powinna wejść w nawyk 99Poprawa bezpieczeństwa w miejscu pracy 99Rozpoznanie typowych przyczyn wypadków 99Zapobieganie wypadkom We Deliver 3

9 RÓWNE SZANSE ZATRUDNIENIA I MOLESTOWANIE Realizując politykę zatrudnienia i awansów, Spółka zobowiązuje się do stwarzania równych szans dla wszystkich uprawnionych kandydatów. Spółka podejmie wysiłki na rzecz stworzenia struktury personelu odzwierciedlającej różnorodność społeczności, w których prowadzimy działalność. W działalności oraz w polityce kadrowej Spółka będzie przestrzegać odnośnych przepisów prawa dotyczących równych szans zatrudnienia, by zapewnić wolne od bezprawnej dyskryminacji traktowanie pracowników i kandydatów do pracy. Spółka stworzy pracownikom środowisko pracy wolne od dyskryminacji, molestowania, zastraszania oraz przymusu, które wynikają pośrednio lub bezpośrednio z rasy, koloru skóry, wyznania, niepełnosprawności, płci, orientacji seksualnej, tożsamości płciowej lub jej wyrażania, wieku, pochodzenia narodowego, statusu kombatanta czy informacji genetycznej. Działania odwetowe lub inne szykany wobec pracownika, który uważa, że jest dyskryminowany lub który zaobserwował przykład dyskryminacji i złożył zawiadomienie o tym, zgodnie z niniejszymi zasadami stanowią naruszenie tych zasad. W przekonaniu Spółki wszyscy pracownicy powinni być traktowani z godnością i szacunkiem. Spółka dąży do stworzenia środowiska pracy, w którym nie ma miejsca na molestowanie. Spółka zabrania wszelkich form molestowania pracowników przez innych pracowników, w tym przez przełożonych oraz innych członków kadry kierowniczej. Pracownicy mają obowiązek przyczyniać się do osiągnięcia tego celu. Molestowanie uważane jest za poważne naruszenie etyki zawodowej i może pociągnąć za sobą postępowanie dyscyplinarne wobec pracownika włącznie z natychmiastowym zwolnieniem. W rozumieniu niniejszych zasad termin molestowanie obejmuje prześladowania na tle rasowym, etnicznym oraz inne jego formy, w tym prześladowania ze względu na niepełnosprawność. Wszelkie skargi będą niezwłocznie wyjaśniane z zachowaniem należytej dyskrecji. W Spółce niedozwolone jest wyciąganie konsekwencji w stosunku do pracowników informujących o przypadkach molestowania, w tym molestowania seksualnego. Czy mnie to dotyczy? Przyjmij odpowiedzialność! P: Co mam zrobić, gdy uznam, że jestem obiektem molestowania? O: Najpierw zastanów się, czy powiedzieć napastnikowi, że nie podoba ci się jego postępowanie. Jeżeli wolisz uniknąć otwartej konfrontacji lub jeśli ta osoba nadal zachowuje się niestosownie, jak najszybciej zgłoś ten fakt przełożonemu. Jeżeli wolisz rozmowę z kimś innym niż twój bezpośredni przełożony lub jeżeli nie podejmie on działań, które uznasz za właściwe w tej sytuacji, skontaktuj się z przedstawicielem Działu Kadr lub Działu Prawnego. Wszelkie tego typu skargi będą niezwłocznie wyjaśniane z zachowaniem należytej dyskrecji. 4

10 KONFLIKTY INTERESÓW Pracownicy mają obowiązek postępować zgodnie z interesem Spółki. Powodem do niepokoju jest sytuacja, w której zewnętrzne interesy lub stosunki zawodowe czy osobiste mogą okazać się sprzeczne lub niezgodne z tym interesem. Spółka nie dopuszcza do konfliktu interesów, o ile Dyrektor Generalny lub osoba wyznaczona nie udzieli wyraźnego przyzwolenia. Potencjalne konflikty interesów Do konfliktów interesów pracowników i Spółki może dochodzić na wiele sposobów: 1. praca w charakterze dyrektora lub konsultanta poza KBR, 2. niektóre inwestycje lub zaangażowanie finansowe u aktualnego lub potencjalnego konkurenta, klienta lub dostawcy lub 3. zatrudnienie poza KBR, które może być w konflikcie z interesami Spółki lub zmniejszać gotowość pracownika do wykonywania swoich obowiązków w Spółce. Zatrudnienie lub przynależność członków rodziny może również stwarzać rzeczywisty lub potencjalny konflikt interesów. Spółka oczekuje i wymaga od pracowników uczciwości i etycznych zachowań w rozwiązywaniu faktycznych lub potencjalnych konfliktów interesów. Jeśli inny pracownik Spółki powoduje ewentualny konflikt interesów, sytuacja taka musi zostać niezwłocznie i w pełni ujawniona jego kierownikowi lub przełożonemu, który musi wystąpić o zgodę do Dyrektora Generalnego lub osoby przez niego wyznaczonej. Jeżeli członek zarządu lub Dyrektor Generalny Spółki powoduje potencjalny konflikt interesów, sytuacja taka musi być niezwłocznie i w pełni ujawniona Komisji ds. Audytów Spółki. Spółka będzie przechowywać deklaracje zgodności odnośnie do rzeczywistych, pozornych lub potencjalnych konfliktów interesów złożone przez wszystkich kluczowych pracowników, którzy są uprawnieni do dysponowania znaczącymi funduszami i innymi aktywami Spółki lub mają na nie wpływ. Przyjmij odpowiedzialność! P: Jan pracuje jako inżynier. Ma zarezerwować miejsca na kilkudniowe seminarium dla zespołu. Brat Jana ma hotel, który mógłby ich przyjąć. Czy Jan może podpisać umowę z hotelem swojego brata? O: Nie, ponieważ mogłoby to stworzyć konflikt interesów. Jan nie może naciskać, żeby Spółka skorzystała z usług firmy jego brata, ale może go przedstawić Działowi Planowania Podróży i Imprez, jeżeli ujawni ich pokrewieństwo. We Deliver 5

11 WEWNĘTRZNE KONTROLE KSIĘGOWE Ustanowiony zostanie system wewnętrznych kontroli księgowych umożliwiający należytą kontrolę rzetelności sprawozdawczości finansowej oraz sporządzanie sprawozdań finansowych do celów zewnętrznych, zgodnie z ogólnie przyjętymi zasadami księgowości lub innymi kryteriami mającymi zastosowanie do takich sprawozdań i obejmuje on zasady i procedury, które: dotyczą przechowywania dokumentacji, która w sposób wystarczająco szczegółowy, prawdziwy i bezstronny przedstawia transakcje i obrót aktywami Spółki, dają dostateczną gwarancję, że transakcje są przeprowadzane zgodnie z ogólną lub konkretną autoryzacją kierownictwa oraz dają dostateczną gwarancję zapobiegania i wykrywania przypadków nieuprawnionego nabycia, wykorzystania lub zbycia aktywów Spółki. Żadna transakcja nie zostanie zapisana w księgach Spółki, jeżeli nie będzie zrealizowana zgodnie z procedurami i obowiązującymi zasadami lub jeżeli nie zostanie formalnie zatwierdzona przez uprawnionego pracownika. Zatwierdzenie wymaga ustalenia, że transakcja: (i) została przeprowadzona zgodnie z niniejszymi wytycznymi korporacyjnymi oraz (ii) znajduje odzwierciedlenie w dokumentacji, która pozwoli na zweryfikowanie jej ważności. Wszelkie transakcje zawarte przez Spółkę muszą być rejestrowane w księgach zgodnie ze standardowymi procedurami. Zapisy księgowe muszą być na tyle szczegółowe, aby: prawdziwie i bezstronnie odzwierciedlały transakcje i dysponowanie aktywami Spółki, były zgodne z odpowiednimi przepisami, włącznie z amerykańską ustawą o zagranicznych praktykach korupcyjnych (FCPA) i z innymi wymogami oraz zostały przetworzone w sposób umożliwiający sporządzenie na czas sprawozdań finansowych, raportów i danych na potrzeby sprawozdawczości wewnętrznej, publicznej i ustawowej. Wdrożenie oraz utrzymanie systemu wewnętrznej kontroli księgowości, procedur i zapisów, które we wszystkich aspektach spełniają wymogi niniejszych wytycznych korporacyjnych należy do głównych obowiązków Dyrektora Finansowego. Ponadto Dyrektor Generalny oraz Dyrektor Finansowy będą odpowiedzialni za zapewnienie zgodności ze wszystkim aspektami 302 i 404 ustawy Sarbanes-Oxley, która stawia wymóg okresowego składania przez kierownictwo oceny i sprawozdań na temat skuteczności wewnętrznego systemu kontroli nad sprawozdawczością finansową. Dyrektor Finansowy i radca prawny odpowiadają za zapewnienie zgodności z ustawą o praktykach korupcyjnych za granicą i z jej wymogiem, aby Spółka utrzymywała system solidnych kontroli wewnętrznych. Przyjmij odpowiedzialność! P: Józef, współpracownik Piotra, prosi go, żeby wpisał transakcję do systemu rachunkowości. Piotr ma pytania dotyczące transakcji, na które Józef nie umie odpowiedzieć. Co Piotr powinien zrobić? O: Powinien zgłosić swoje obawy przełożonemu i upewnić się, że tylko prawdziwe informacje są wprowadzane do ksiąg Spółki. 6

12 PRZEKUPSTWO I KORUPCJA Pracownikom i osobom postronnym działającym na rzecz KBR nie wolno dokonywać, oferować ani zezwalać na dokonywanie niedozwolonych płatności. Termin niedozwolone płatności oznacza różnego rodzaju niezgodne z prawem świadczenia pieniężne lub inne w celu wywarcia wpływu na wydanie decyzji korzystnej dla interesów Spółki lub uzyskanie korzyści osobistej. Tego rodzaju płatności są nielegalne, nieetyczne i zabronione przez Kodeks etyki. Spółka zabrania pracownikom oraz osobom postronnym działającym w jej imieniu wypłacania, oferowania, obiecywania lub zezwalania na wypłatę łapówek, odstępnego i innych podobnych świadczeń pieniężnych, a także dawania rzeczy wartościowych przeznaczonych dla pracowników i urzędników państwowych, działaczy partyjnych oraz pracowników publicznych organizacji międzynarodowych w dowolnym kraju. Wszystkie transakcje muszą być dokonywane zgodnie z ogólnym lub określonym upoważnieniem ze strony zarządu. Te same zasady obowiązują w przypadku udzielania dostępu do składników majątku. Pracownikom nie wolno przyjmować bezpośrednio ani pośrednio niedozwolonych płatności ani rzeczy o znacznej wartości w związku z transakcjami zawieranymi przez Spółkę. Spółce, jej pracownikom oraz osobom trzecim działającym w jej imieniu nie wolno udzielać korzyści materialnych zagranicznym urzędnikom ani pracownikom w celu ułatwienia lub przyspieszenia wykonania przez nich rutynowych formalności. W wyjątkowych okolicznościach pracownik KBR może uznać za konieczne opłacenie zagranicznego urzędnika lub pracownika, aby uniknąć bezpośredniego zagrożenia osobistego zdrowia, bezpieczeństwa lub wolności, jeśli pracownik KBR nie może w danej sytuacji uzyskać uprzedniej zgody. W takim przypadku pracownik, który dokonał wypłaty, musi, gdy tylko to będzie możliwe, zwrócić się do dyrektora ds. zgodności lub osoby upoważnionej po dalsze wskazówki. Czynności osób trzecich działających na rzecz KBR, podobnie jak czynności pracowników, mogą stwarzać odpowiedzialność cywilną Spółki i szkodzić jej reputacji. Dlatego wszystkie osoby trzecie, które mogą mieć styczność z zagranicznymi urzędnikami lub pracownikami, jak też z innymi wskazanymi osobami postronnymi stwarzającymi wysokie ryzyko, podlegają następującym ograniczeniom: (i) przed zatrudnieniem podlegają skrupulatnemu badaniu w zależności od stwarzanego ryzyka, (ii) nie wolno im dokonywać niedozwolonych płatności oraz (iii) podlegają stosownym dodatkowym antykorupcyjnym zasadom ogólnym. W zależności od okoliczności datki na rzecz organizacji charytatywnych lub społecznych mogą być uznane za niedozwolone płatności. Procedury wdrożenia wytycznych antykorupcyjnych KBR zawierają dodatkowe wskazania dotyczące procesów obowiązujących przy zatrudnianiu osób postronnych i wręczaniu datków na cele dobroczynne. We Deliver 7

13 PREZENTY, PODRÓŻE I ROZRYWKI Wypłaty lub dawanie rzeczy wartościowych urzędnikom państwowym, pracownikom organów władzy, partiom politycznym i ich działaczom, kandydatom na urząd publiczny, pracownikom organizacji międzynarodowych, aktualnym lub potencjalnym klientom, w tym zapewnianie szczodrych rozrywek, podróży lub prezentów o znacznej wartości może zostać uznane za niedozwoloną płatność, a także za naruszanie odnośnych przepisów antykorupcyjnych. Wobec tego pracownikom nie wolno wręczać osobom trzecim szczodrych lub częstych prezentów, udzielać gościny, opłacać podróży ani rozrywek (określanych także jako wydatki reprezentacyjne ). Dodatkowe wytyczne sformułowane w procedurach wdrażania zasad polityki antykorupcyjnej KBR określają okoliczności, w jakich dopuszczalne są upominki lub gościnność dla niektórych osób postronnych, w tym urzędników i pracowników państwowych. Pracownikom nie wolno również ubiegać się ani przyjmować bezpośrednio ani pośrednio od osób postronnych rzeczy o znacznej wartości, w tym szczodrych prezentów, wyrazów gościnności, podróży ani rozrywek. To postanowienie nie zakazuje opłacania ani przyjmowania zwyczajowych posiłków biznesowych, rozrywek i prezentów, o ile nie stwarza to pozoru niestosowności oraz jest zgodne z wytycznymi i procedurami Spółki. Wszystkie takie działania trzeba zgłaszać i uzgadniać z wytycznymi Spółki, a jeżeli nie ma konkretnych wytycznych ani procedur, to zgłaszać swojemu przełożonemu. Przyjmij odpowiedzialność! P: Czy to oznacza, że nie mogę zaprosić klienta na kolację po zebraniu biznesowym? O: Można zaprosić klienta na kolację, żeby omówić sprawy służbowe lub wzmocnić stosunki. Posiłek musi być zgodny z obyczajem oraz trzeba przestrzegać procedur KBR w sprawie uprzedniego zatwierdzenia zwrotu wydatków. 8

14 DOTACJE NA RZECZ PARTII POLITYCZNYCH Spółka zachęca do uczestnictwa w życiu politycznym. Rząd federalny USA, stany, miejscowości i pewne państwa wprowadziły przepisy regulujące kwestie datków na cele polityczne, działalność polityczną oraz dawanie prezentów w celu zapobiegania wywieraniu niewłaściwego wpływu na urzędników państwowych. Datki na rzecz tych osób lub podmiotów mogą zostać uznane za niedozwolone płatności. Uczestnictwo w działalności politycznej na szczeblu międzynarodowym, federalnym (USA), stanowym lub lokalnym może pociągać za sobą implikacje prawne oraz odpowiedzialność cywilną Spółki. Z tego powodu pracownicy powinni zaznajomić się z odnośnymi przepisami oraz skonsultować się z Działem Relacji z Władzami przed zaangażowaniem się w działalność polityczną. Spółka będzie przestrzegać odnośnych przepisów regulujących wpływy polityczne oraz wpłaty na rzecz kampanii wyborczych. Spółka wierzy w procesy demokratyczne i zachęca pracowników do aktywnego uczestniczenia w propagowaniu zasad demokracji w krajach oraz społecznościach, w których żyją. Członkowie zarządu i pracownicy mogą poświęcać swój czas i środki na wspieranie kandydatów i opcji politycznych, jednakże ani ich czas, ani wydatkowane środki nie będą refundowane przez Spółkę. Pracownicy powinni upewnić się, że ich poparcie dla opcji politycznych, zarówno osobiste, jak i finansowe, jest zgodne z prawem. Na przykład osobom niebędącym obywatelami USA nie wolno wnosić wpłat na rzecz kandydatów w amerykańskich wyborach federalnych, stanowych i lokalnych. W innych państwach również obowiązują przepisy regulujące datki na cele polityczne. Pracownikom oraz osobom trzecim reprezentującym Spółkę w sprawach politycznych i w kontaktach z władzami nie wolno wywierać na pracowników bezpośrednich ani pośrednich nacisków, które naruszałyby ich prawo wyboru opcji politycznej oraz wpływały na wysokość kwot przeznaczanych na wsparcie kandydata. Pracownicy oraz osoby trzecie, które reprezentują Spółkę na arenie politycznej i w kontaktach z władzami, muszą przestrzegać wszystkich przepisów prawa regulujących uczestnictwo korporacji w życiu publicznym. Według niektórych przepisów pewne zachowania dozwolone i zalecane osobom fizycznym są niedozwolone w przypadku osób prawnych. Polityka Spółki zakłada pełną zgodność z powyższymi ograniczeniami. Nie są dozwolone wpłaty z funduszy Spółki ani wykorzystanie jej mienia lub usług na potrzeby wsparcia kandydata na wybieralne stanowisko polityczne, partii politycznej, działacza partyjnego w USA (na szczeblu stanowym i federalnym) ani w innych państwach w imieniu Spółki ani przez nią samą, ani w imieniu osoby wyznaczonej przez nią bez uprzedniego zatwierdzenia przez Dział Relacji z Władzami KBR. Takie zatwierdzenie jest uzależnione od opinii i zezwolenia radcy prawnego. Radca prawny KBR sprawdzi, czy proponowane wsparcie jest legalne i stosowne na mocy obowiązujących przepisów. Prawo federalne, stanowe i lokalne ogranicza możliwości dokonywania datków na rzecz urzędników państwowych. Pracownikom działającym w imieniu Spółki nie wolno w związku z tym oferować urzędnikom lub pracownikom państwowym w USA niczego, co posiada wartość. We Deliver 9

15 MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI HANDLOWE Do zasad KBR należy przestrzeganie amerykańskich oraz innych odnośnych przepisów prawa w zakresie handlu międzynarodowego. Przepisy te dotyczą eksportu i reeksportu towarów, usług, oprogramowania, technologii oraz danych technicznych, sankcji i wymogów antybojkotowych. Do obowiązków wszystkich pracowników należy zapewnienie, aby w żadnych okolicznościach nie miały miejsca transakcje sprzeczne z zasadą pełnego przestrzegania prawa przez KBR. Międzynarodowe mechanizmy kontroli handlu, w tym przepisy eksportowe, mają na celu ochronę bezpieczeństwa narodowego i interesów polityki zagranicznej rządów ustanawiających wymogi kontroli eksportu. Eksport obejmuje eksport fizyczny oraz elektroniczny eksport danych, oprogramowania i technologii. W kontekście przepisów eksportowych USA eksport obejmuje również przekazywanie danych technicznych cudzoziemcom przebywającym na terytorium USA, ujawnianie danych technicznych za granicą obywatelom państw trzecich, reeksport towarów pochodzących z USA z jednego do drugiego państwa obcego oraz eksport towarów zagranicznych zawierających ponad 10% części lub składników amerykańskich. Amerykańskie mechanizmy kontroli handlu mają zastosowanie do działań KBR na terytorium USA i poza nim. USA nakłada sankcje na niektóre państwa, w których obywatele i przedsiębiorstwa amerykańskie nie powinny prowadzić działalności gospodarczej. Biuro Kontroli Aktywów Zagranicznych Departamentu Skarbu USA (OFAC) często modyfikuje listę tych państw i zakres dotyczących ich ograniczeń, a pracownicy zajmujący się handlem międzynarodowym mają obowiązek sprawdzania aktualnej wersji tej listy znajdującej się na stronie Pages/Programs.aspx. KBR przestrzega zasady, że Spółka nie prowadzi w żadnej formie działalności gospodarczej i nie podejmuje prac ani sprzedaży produktów w państwach objętych embargiem lub sankcjami OFAC. Zakaz ten ma również zastosowanie w przypadku podejmowania pracy lub sprzedaży towarów podmiotom znajdującym się na terytorium tych państw lub będącym własnością lub pod kontrolą rządu któregokolwiek z nich bez względu na to, gdzie znajduje się dany podmiot. Inne państwa, na terytorium których KBR prowadzi działalność gospodarczą, mogą nakładać podobne sankcje i ograniczenia handlowe w odniesieniu do jednego lub więcej państw. Do obowiązków każdego pracownika należy konsultowanie się z Działem Prawnym KBR Biurem ds. Przestrzegania Międzynarodowych Przepisów Handlowych w przypadku pytań dotyczących poszczególnych systemów prawnych. Przepisy prawa USA nakładają również na niektóre państwa mniej restrykcyjne ograniczenia. Rząd USA oraz inne rządy prowadzą kilka list podmiotów, z którymi ich przedsiębiorstwa nie mogą prowadzić interesów, a pracownicy KBR zajmujący się handlem międzynarodowym powinni rutynowo sprawdzać takie listy, prowadząc międzynarodową działalność handlową. Ponadto KBR wymaga ścisłego przestrzegania amerykańskich przepisów antybojkotowych zabraniających dokonywania transakcji wspierających arabski bojkot Izraela. Choć nie jest to częste, amerykańskie przepisy antybojkotowe zabraniają również transakcji handlowych, które wspierałyby bojkot jakiegokolwiek państwa przez inne państwo, chyba że dany bojkot jest zgodny z prawem USA. Przyjmij odpowiedzialność! P: Chińska spółka zwróciła się do Janusza z prośbą o współpracę partnerską przy budowie zakładu nawozów sztucznych w Iranie. Jaka powinna być właściwa reakcja? O: KBR kieruje się zasadą nieprowadzenia interesów w Iranie, ponieważ Iran jest objęty sankcjami przez rząd amerykański i wiele innych państw. Janusz musi odmówić i natychmiast powiadomić ITCO. 10

16 PRZEPISY ANTYMONOPOLOWE Spółka będzie przestrzegać we wszystkich aspektach odnośnych przepisów ustawy antymonopolowej i ustawy o konkurencji. Pracownikom Spółki nie wolno przystąpić w sposób wyraźny lub dorozumiany, formalnie lub nieformalnie, do porozumienia, umowy, planu lub programu z konkurencyjną spółką w zakresie cen, warunków dostawy towarów lub świadczenia usług, produkcji, dystrybucji, terytorium lub klientów; nie wolno wymieniać ani omawiać z konkurentami cen, warunków dostawy towarów lub świadczenia usług itp.; nie wolno angażować się w czynności mogące stanowić naruszenie odnośnych przepisów ustawy antymonopolowej i ustawy o konkurencji. Normalne czynności polegające na podzlecaniu lub składaniu ofert wspólnie z konkurentem, jeśli nie naruszają odnośnych przepisów antymonopolowych i dotyczących konkurencji oraz zostały zatwierdzone przez Dział Prawny KBR, nie są zabronione przez niniejsze zasady. Należy także zwrócić się o poradę do Działu Prawnego KBR przed podjęciem wymiany informacji z konkurentami podczas zebrań stowarzyszeń branżowych, aby zapewnić przestrzeganie odnośnych przepisów ustawy antymonopolowej i ustawy o konkurencji. Porozumienia między członkami spółek mieszanych uznawane są za partnerskie, a nie konkurencyjne nawet jeżeli partnerzy są konkurentami poza spółką mieszaną. Jednakże umowy antykonkurencyjne pomiędzy konkurującymi ze sobą członkami spółki mieszanej, które wykraczają poza ramy tej spółki, są zakazane. Ponadto wymiana konkurencyjnych informacji pomiędzy KBR, jej spółkami mieszanymi lub partnerami takich spółek może nasuwać wątpliwości. Dlatego przed wymianą takich informacji należy się skonsultować z Działem Prawnym. Przyjmij odpowiedzialność! P: Jakub pracuje w Dziale Ofert. Podczas konferencji branżowej jego były kolega, który obecnie pracuje u konkurenta, poprosił Jakuba o osobne spotkanie z grupą przemysłową, aby wymienić między sobą pewne dane statystyczne. Czy Jakub powinien uczestniczyć w tym zebraniu? O: Przed uczestniczeniem w tym zebraniu i wymienianiem jakichkolwiek informacji o KBR Jakub powinien zwrócić się o poradę do Działu Prawnego, aby zagwarantować przestrzeganie wszystkich przepisów antymonopolowych i dotyczących konkurencji. We Deliver 11

17 NADUŻYCIA Spółka zabrania wszelkich nadużyć. Termin nadużycia obejmuje m.in. sprzeniewierzanie funduszy oraz podobne wykroczenia, mianowicie: działania nieuczciwe i oszustwa, niewłaściwe wykorzystanie lub sprzeniewierzenie funduszy, malwersacje, fałszerstwo lub fałszowanie instrumentów zbywalnych spółki, takich jak czeki oraz weksle, sprzeniewierzenie aktywów należących do Spółki, jej pracowników, klientów, wspólników lub dostawców, wykorzystywanie do celów osobistych gotówki, papierów wartościowych, zasobów, obiektów oraz wszelkich innych składników majątku Spółki, nieuprawnioną obsługę lub raportowanie transakcji Spółki oraz fałszowanie dokumentów Spółki lub sprawozdań finansowych w celu uzyskania korzyści osobistych lub innych. Powyższa lista nie obejmuje wszystkich aspektów nadużyć, lecz w sposób reprezentatywny przedstawia ich przykłady. Pracownicy są zobowiązani do ochrony majątku Spółki oraz zapewnienia jego skutecznego wykorzystania. Kradzież, zaniedbania oraz sprzeniewierzanie aktywów Spółki przez pracowników są niedozwolone, ponieważ tego rodzaju działania oraz zachowania mają bezpośrednie negatywne skutki dla reputacji i rentowności Spółki. Wszystkie aktywa Spółki winny być wykorzystywane do jej legalnych celów gospodarczych. Przyjmij odpowiedzialność! P: Dyrektor handlowy i jego przełożony pracują razem od wielu lat i są przyjaciółmi poza miejscem pracy. Po kosztownej kolacji w restauracji wraz z małżonkami dyrektor handlowy zaproponował, żeby rachunek za posiłek zapłacić korporacyjną kartą kredytową. Przełożony, który zatwierdza delegacje służbowe dyrektora handlowego, zgodził się. Czy stwarza to problem? O: Postępowanie dyrektora handlowego i jego przełożonego stanowi naruszenie Kodeksu etyki, ponieważ korzystanie z funduszy firmowych do celów prywatnych jest surowo wzbronione, a przedstawienie i zatwierdzenie fałszywego rachunku za poniesione wydatki jest oszustwem. 12

18 WYKORZYSTANIE I PUBLICZNE UJAWNIANIE ISTOTNYCH INFORMACJI ZASTRZEŻONYCH Spółka niezwłocznie i w całości ujawni publicznie istotne informacje zastrzeżone, jeśli wymaga tego prawo lub regulamin SEC albo NYSE. Ustalenie istotności informacji wiąże się z subiektywnym osądem. Z tego względu wątpliwości dotyczące istotności rozstrzygane będą przez radcę prawnego i Dyrektora Finansowego. Wszelkie ujawnienie informacji przez Spółkę w raportach i dokumentach złożonych bądź przekazanych SEC oraz inne publiczne oświadczenia Spółki winny być pełne, bezstronne, zgodne z prawdą, zrozumiałe i przekazane terminowo. Istotnych informacji zastrzeżonych nie wolno ujawniać nikomu poza osobami związanymi ze Spółką, których stanowiska wymagają, by znali te informacje, zanim zostaną one upublicznione przez Spółkę. Pracownikowi nie wolno złożyć ani doradzić innej osobie, aby złożyła zlecenia nabycia lub zbycia papierów wartościowych Spółki (lub instrumentów pochodnych, takich jak opcje kupna i sprzedaży), będąc w posiadaniu wiedzy lub istotnych informacji na temat Spółki, które nie zostały opublikowane. Pracownicy posiadający istotne niepubliczne informacje zobowiązani są odczekać do końca drugiego dnia roboczego po opublikowaniu informacji, zanim będą mogli kupić lub sprzedać akcje lub doradzić to innym osobom. Ze względu na regularny dostęp do informacji poufnych niektórzy tzw. dobrze poinformowani pracownicy podlegają na mocy niniejszych zasad dodatkowym ograniczeniom w zakresie obrotu papierami wartościowymi Spółki. We Deliver 13

19 INFORMACJE POUFNE I ZASTRZEŻONE Podczas wykonywania obowiązków pracownicy często wchodzą w posiadanie informacji poufnych i zastrzeżonych na temat Spółki, jej klientów, dostawców czy wspólników joint venture. Pracownikowi, któremu zostały powierzone lub który w inny sposób wszedł w posiadanie informacji o charakterze poufnym lub zastrzeżonym nie wolno ujawnić ani wykorzystać takich informacji poza Spółką lub dla korzyści osobistych, zarówno w okresie zatrudnienia w Spółce, jak i po jego zakończeniu, bez ważnego i stosownego pisemnego upoważnienia Spółki sporządzonego przez kierownika lub pracownika uprawionego do publikowania informacji poufnych i zastrzeżonych. Nieuprawnione ujawnienie może zaszkodzić Spółce lub wzmocnić konkurencję. Spółka ponadto ma do czynienia z informacjami zastrzeżonymi wspólników joint venture, dostawców i klientów. Ochrona tych danych to najwyższy priorytet i dysponowanie nimi musi być prowadzone z najwyższą dbałością, aby Spółka nie zawiodła ich zaufania. Pracownikom nie wolno ujawniać informacji poufnych lub zastrzeżonych należących do osób trzecich osobom nie będącym pracownikami bez upoważnienia ze strony Spółki (przy czym upoważnienie nie umniejszy praw pracownika do zgłaszania, o których tu mowa) ani ujawniać takich informacji osobom, które nie muszą się z nimi zapoznać. 14

20 KONTRAKTY RZĄDOWE Spółka będzie przestrzegać wszystkich mających zastosowanie przepisów dotyczących zamówień publicznych na zlecenie rządu Stanów Zjednoczonych. Wszyscy pracownicy zaangażowani w pracę nad kontraktami rządowymi otrzymają stosowne informacje oraz odpowiednie przeszkolenie w zakresie zasad i praktyk omówionych w niniejszym Kodeksie etyki oraz w innych dokumentach dotyczących zasad obowiązujących w Spółce w związku z realizacją kontraktów rządowych. Każda jednostka organizacyjna realizująca kontrakty na zlecenie rządu Stanów Zjednoczonych ma obowiązek zorganizowania szkolenia pracowników w tym zakresie, które zostanie odpowiednio przeprowadzone i udokumentowane. We Deliver 15

21 ZGŁASZANIE PODEJRZEWANYCH NARUSZEŃ KODEKSU ETYKI Pracownicy mają obowiązek niezwłocznie zgłaszać podejrzenia o naruszenie zasad Kodeksu etyki za pośrednictwem właściwych kanałów komunikacji, do których należą między innymi: Infolinia etyki USA i Kanada (855) Numery telefonów we wszystkich innych krajach można znaleźć pod adresem Skrytka pocztowa Kodeksu etyki P.O. Box 2464, Houston, TX , USA Dyrektor ds. Kodeksu Etyki pod adresem fhoukbrcode@kbr.com Odpowiedni Dział Kodeksu KBR: Dział Prawny, Dział Kontroli Księgowej, Dział Kadr, BHPiOŚ lub inny dział zajmujący się tematyką praworządności Bezpośredni przełożony lub kierownik Członek dyrekcji Ponadto pracownicy mogą egzekwować uprawnienia lub wywiązać się z obowiązku zgłaszania możliwych naruszeń prawa do odpowiednich władz państwowych w dowolnym czasie, nie zgłaszając ich uprzednio Spółce ani nie zwracając się do niej o upoważnienie. Spółka zabrania podejmowania działań odwetowych za złożenie w dobrej wierze powiadomień o naruszeniu Kodeksu etyki. Osoby, które bezpośrednio lub pośrednio zastosują działania odwetowe przeciw pracownikowi powiadamiającemu o faktycznych lub domniemanych naruszeniach, podlegają sankcjom dyscyplinarnym. Zniechęcanie innych pracowników do składania powiadomień jest niedozwolone i może podlegać sankcjom dyscyplinarnym. Pracownicy mają obowiązek w pełni współpracować podczas dochodzenia w sprawie domniemanego wykroczenia przeciwko zasadom Kodeksu etyki. Przyjmij odpowiedzialność! P: Franek widzi, że jego przełożony robi coś, co może stanowić naruszenie Kodeksu etyki, ale nie jest pewien, czy rzeczywiście tak jest i nie ma ochoty się w to wdawać. Co powinien zrobić? O: Franek powinien zgłosić sytuację przez infolinię etyki lub za pośrednictwem innego kanału. Dział Kodeksu Etyki może zbadać sprawę i ustalić, czy naruszenie miało miejsce. Franek ma obowiązek zgłosić postępowanie, którego był świadkiem. 16

22 Notes We Deliver 17

23 23

24 Kodeks etyki We Deliver KBR, wszelkie prawa zastrzeżone. (Polish)