Rodzinna opieka zastępcza realizowana przez Ośrodek Adopcyjno- Opiekuńczy w Łomży

Transkrypt

1 Łomża r. RADA MIASTA ŁOMZY Rodzinna opieka zastępcza realizowana przez Ośrodek Adopcyjno- Opiekuńczy w Łomży Liczba dzieci w Domu Dziecka w w Łomży systematycznie malała,dzięki intensywnej pracy Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego na rzecz organizowania rodzinnej opieki zastępczej. 1991r. Utworzenie OAO TPD w Łomży 1994r. Powołanie publicznego OAO w Łomży-powierzenie prowadzenia rodzinnej opieki zastępczej w województwie Łomżyńskim r wychowanków w Domu Dziecka w Łomży 1999r. 60 wychowanków w Zespole Placówek Opiekuńczo Wychowawczych 2009r. 19 wychowanków w Wielofunkcyjnej Placówce Opiekuńczo-Wychowawczej obecnie fizycznie przebywa 7 osób. -Struktura zatrudnienia w Ośrodku Adopcyjno-Opiekuńczym: dyrektor-pedagog pedagog x 2 psychlog 1/1/4 etetu pracownik socjalny księgowy 1/3 etetu referent ½ etetu budżet OAO na 2009r zł Zmniejszająca się liczba wychowanków to wynik procesu zapoczątkowanego w 1998 r.zamiast w placówce opiekunczo-wychowawczej dzieci w wieku do lat 12 były umieszczane w rodzinach zastępczych bezpośredio ze środowiska naturalnego.jednoczesnie ubywało dzieci z powdu usamodzielnienia i powrotu do rodziny biologicznej. OAO współpracuje z 5 powiatami : Powiatem zambrowskim, łomżyńskim,kolneńskim,grajewskim,wysokomazowieckim i 4 sądami rodzinnymi:w Łomzy, Zambrowie Wys. maz i Grajewie tj. z terenem dawnego województwa. Współpraca jest bez podpisanych porozumień,na zasadzie wymienności usług rodzin zastępczych,które szkoli diagnzuje i kwalifikuje OAO w Łomży. Świadczenia dla rodzin wypłacają od 1999r. PCPR. /w latach świadczenia wypłacał OAO/ Placówka opiekuńczo-wychowawcza w Łomży została w 2009r przekształcona w wielofunkcyjną placówkę typu rodzinnego,która docelowo ma sprawować opiekę nad 14 wychowankami / takie są założenia Ustawy o Pomocy Społecznej na 2012r./. W roku 2009 w rodzinach zastępczych niespokrewnionych pozostających pod pedagogiczną opieką naszego Ośrodka przebywało 130 dzieci w tym 57 zostało umieszczonych w danym roku /patrz tabela/. Promowanie rodzinnej opieki zastępczej oraz przygotowywanie kandydatów na rodziny

2 zastępcze jest ustawowo zadaniem MOPS który realizuje zadania PCPR.Z uwagi na efekty pracy OAO w tym zakresie nadal Ośrodek zajmuje się merytoryczną stroną organizowania rodzinnej opieki zastępczej dla miasta i sąsiednich powiatów. Współpraca sądów rodzinnych z OAO w Łomży pozwala umieszczać dzieci w rodzinnej opiece zastępczej bezpośrednioze środowiska naturalnego często interwencyjnie w formie zabezpieczenia. Takie postępowanie eliminuje nawet czasowy pobyt w placówce opiekuńczej. W Łomży reorganizację systemu opieki zastępczej nad dzieckiem społecznie osieroconym OAO rozpoczął w 1998r. Jest to proces, który pozwolił na dokonanie ewolucyjnych zmian w postrzeganiu opieki zastępczej przez społeczeństwo a nade wszystko sądy rodzinne. Pogotowie Rodzinne w Łomzy funkcjonuje od 2002r. -zapewniono opiekę 23 dzieciom. Rodziny zastępcze wielodzietne od 2009 roku -znalazło opiekę 17 dzieci w wieku do lat 16./ Rodziny zastepcze niespokrewnione od 1999r. - znalazło opiekę 406 dzieci od 0-12 lat. Rodziny te podobnie jak pogotowie rodzinne otrzymują wynagrodzenie za opiekę nad dziećmi. Rodziny zastępcze zawodowe zatrudnia MOPS na umowę zlecenie,która jest podpisywana na okres jednego roku. Wysokość wynagrodzenia jest uzalezniona od liczby dzieci przebywających w rodzine zastępczej/. Rodzina zastępcza przed przyjęciem dziecka jest szkolona programem PRIDE,zaakceptowanym przez MIPS, ponadto prowadzona jest diagnoza psychologicznopedagogiczna. Na podstawie szkolenia, diagnozy oraz dostarczonych przez kandydatów dokumentów / o stanie zdrowia,dochodach,zapytania o karalność/ OAO wydaje zaświadczenie kwalifikacyjne. Zgodnie z ustawą o Pomocy Społecznej wydawanie zaświadczeń kwalifikacyjnych kandydatom na rodziny zastępcze i adopcyjne są wyłącznie kompetencją Ośrodków Adopcyjno-Opiekuńczych. Kwalifikacja kandydatów na rodziny zastępcze,to odpowiedzialne zadanie. Błąd w ocenie kandydatów na opiekunów zastępczych, to ryzyko niewłaściwej opieki nad dziećmi i kolejnego ich rozczarowania światem dorosłych. OAO nadal doskonali proces oceny i diagnozowania kandydatów na rodziny zastępcze/ i adopcyjne/,zdając sobie sprawę,że ocena osobowości i uczciwości drugiego człowieka jest rzeczą bardzo trudną zwłaszcza, że motywacja decyzji u kandydatów na rodziny zastępcze ma również uzasadnienie natury finansowej. Funkcjonowanie zawodowych rodzin zastępczych wielodzietnych pozwala na zabezpieczanie opieki również dzieciom starszym, które nie wykazują przejawów demoralizacji. Umożliwiło to na sukcesywne zmniejszanie liczby wychowanków w Placówce Opiekuńczo-Wychowawczej w Łomży. Ośrodek systematycznie pracuje z rodzinami zastępczymi : -przygotowuje dokumentacje do SR o umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej -prowadzi dokumetację dziecka w rodzinie zastępczej -monitoruje rozwój dziecka i kontakty z rodzina naturalną. -kontaktuje się z pedagogami szkolnymi, -sporządza sądom informację na temat kontaktów z rodzicami naturalnymi -przeprowadza wywiady w vczasie urlopowanie dzieci do domu rodzinnego. -sporządza dignozę psychologiczno -pedagogiczną dzieci w rodzinach zastępczych -jest dostępny rodzinie zastępczej w każdej sprawie o której opiekunowie zastepczy chcą rozmawiać. -raz na 3 miesiące organizuje szkolenie dokształcające

3 -jest powiadamiany przez sąd uczestniczy we wszystkich rozprawach sądowych ustanowienie opieki zastępczej o Przy OAO w Łomży powołano Stowarzyszenie Edukacyjno-Pomocowe Empatia,które wpiera działania OAO w zakresie integracji rodzin zastępczych. Pozyskiwane z odpisów podatku 1% środki finansowe są przeznaczane na organizowanie tych przedsięwzięć. Corocznie oraganizuje integracyjne spotkania na dzień dziecka i Spotkania opłatkowe. W roku 2009 zorganizowano:. -Piknik dla dzieci z rodzin zastępczych na Dzień Dziecka w Hotelu Zbyszko w Nowogrodzie/ 100 osób/. -VII spotkanie wigilijne rodzin zastępczych z dziećmi w gospodarstwie agroturystycznym Jedrusiowa Zagroda. Kolacja wigilijna na 140 osób,sw. Mikołaj dostarczył 100 paczek dla dzieci. Byli obecni Prezydent Miasta Łomża i Starostowie wszystkich w/w powiatów,ks. Biskup, dyrektorzy zaprzyjaźnionych placówek. Regionalna TV. Rodziny zastępcze za 10 lecie pracy otrzymały od władz samorządowych podziękowania i mikołajkowe upominki od Stowarzyszenia. Praca rodzin zastępczych to szczególny wysiłek. Nie można tylko wymagać,trzeba im też pomagać, wzmacniać i promować dobry wizerunek. W polskich media najczęściej promują zły wizerunek, chociaż tych złych nietrafionych decyzji jest znacznie mniej niż dobrych, a jedna niefortunna sprawa przekazana w eter, czasami dodatkowo ubarwiona,nastawia negatywnie społeczeństwo do rodzinnej opieki zastępczej. Jest to odczuwalne w kontaktach ze szkołami, z sąsiadami rodzin, a w efekcie w braku kandydatów na opiekunów zastępczych. LICZBA DZIECI UMIESZCZONYCH W RODZINACH ZASTĘPCZYCH PRZEZ OAO W ŁOMŻY ROK razem Liczba dzieci umieszc zonych Liczba Szkolon ych rodzin Kandyd. na rodziny zast. /adop Dziec adopt rodzi zast

4 Dotychczasowe efekty pracy OAO w Łomży w zakresie budowania systemu zastępczej opieki rodzinnej przynoszą pozytywne efekty dzięki profesjonalnej i partnerskiej współpracy z sądami rodzinnymi i PCPR ościennych powiatów. Systematyczna współpraca sądów rodzinnych z Ośrodkiem Adopcyjnym w Łomży powoduje, że ostateczne orzeczenie co do formy opieki sąd orzeka po konsultacji z Ośrodkiem. Pozwala to na wskazanie sądowi formy opieki wg. posiadanych i najlepszych dla małoletniego możliwości. Angażuje to OAO do udziału w rozprawach opiekuńczych już na etapie postępowania przygotowawczego lub zabezpieczenia dziecka w trybie zarządzenia tymczasowego, ale przynosi wymierne efekty. SĄD RODZINNY KURATOR SĄDOWY OŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJ OAO RODZINA ZASTĘPCZA PCPR Pobyt dzieci w opiece zastępczej jest pobytem tymczasowym, dlatego po umieszczeniu dzieci wymagana jest intensywna praca socjalna z rodziną naturalną. Z dotychczasowych doświadczeń wynika, że rodziny po krótkim czasie okazywania niezadowolenia z powodu odebrania im dzieci,przyjmują w zdecydowanej większości wygodną rolą rodzica odwiedzającego. Wolą kiedy dziecko jest w domu dziecka,bo tam zawsze można wejść i łatwiej urlopować do domu. Rola bycia niedzielnym rodzicem, kiedy całość kosztów utrzymania przejmuje społeczeństwo sprzyja beztroskiemu życiu. Rodzice naturalni starszych dzieci nie starają się odzyskać, gdyż liczą na kilka tysięcy wyprawki, które dziecko dostaje na usamodzielnienie. OAO w Łomży monitoruje los dzieci umieszczonych w opiece zastępczej. Jeżeli rodzice naturalni nie wykazują zainteresowania losem swoich dzieci i tymczasowy pobyt w opiece zastępczej się przedłuża Ośrodek wnioskuje do sądów rodzinny o pozbawienie władzy rodzicielskiej, aby dziecko mogło mieć rodziców adopcyjnych. Skuteczność OAO w tym zakresie jest bardzo duża, prawie 100% dzieci, których rodzice zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej trafia do adopcji. Współpraca z sąsiednimi powiatami dla których OAO szkoli i przygotowuje rodziny zastępcze nie spokrewnione pozwala na umieszczanie dzieci wg. potrzeb w mieście Łomża i sąsiednich powiatach. O umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej orzeka sąd rodzinny,o wskazanie nie spokrewnionej rodziny zastępczej zwraca się z prośbą do OAO. Wszystkie wnioski Ośrodka w sprawach opieki zastępczej są przez sądy rodzinne orzekane pozytywnie. Bardzo ważny jest też dobór rodziny do dziecka uwzględniający wiek rodziny,warunki mieszkaniowe, poziom intelektualny, odporność psychiczną. Nie każda rodzina podoła z problemami wynikającymi z opieki nad dzieckiem opóźnionym intelektualnie,zaniedbanym środowiskowo, nie każda też potrafi prawidłowo współpracować np. z psychicznie chorą matką dziecka.rodziny zastępcze potrzebują stałego wsparcia.

5 Konsultują sytuacje zdrowotne i rodzinne dziecka. Pedagodzy i psychologom OAO systematycznie odwiedzają rodziny zastępcze, kontaktują się z pedagogami szkolnymi, kuratorami sądowymi, PROWADZĄ DOKUMENTACJĘ DZIECKA. Rodzinna opieka zastępcza jest społecznie i ekonomicznie najbardziej uzasadnioną formą opieki nad dzieckiem społecznie osieroconym. Koszty na opiekę instytucjonalną i rodzinne formy opieki zastępczej obrazuje załączone zestawienie. RODZINNA FROMA OPIEKI NAD DZIECKIEM OSIEROCONYM / ASPEKT EKONOMICZNY/ Miesięczne koszty utrzymania Koszt w 2009r jednego dziecka Zespół placówek opiekuńczowychowawczych w Łomży ~ 3800 zł Rodzina zastępcza 1000,zł / średnio/ Rodzina adopcyjna 0 zł W 2009 roku Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy w Łomży wskazał: - rodziny adopcyjne - 34 dzieci - rodziny zastępcze - 57 dzieci Wszystkie dzieci w rodzinach zastępczych umieszczono bezpośrednio z rodzin naturalnych /patologicznych/. - Budżet OAO na zł Regulowanie sytuacji prawnej dzieciom w opiece zastępczej. Ośrodek analizuje sytuację prawną dzieci.obserwuje kontakty z rodzinami naturalnymi. Jeżeli istnieją przesłanki do pozbawienia władzy rodzicielskiej wnioskuje do sądu rodzinnego o wszczęcie z urzędu postępowania w przedmiocie pozbawienia władzy rodzicielskiej. Po zakończeniu postępowania o pozbawienie władzy rodzicielskiej,sąd rodzinny poleca OAO wskazać kandydata na opiekuna prawnego. Najczęściej opiekunem prawnym ustanawiany jest pracownik OAO, który sprawuje opiekę nad rodziną zastępczą w której przebywa dziecko. Opiekun prawny reprezentuje małoletniego w sprawie o przysposobienie /adopcja/. W 2009r. OAO wnioskował o wszczęcie 18 spraw o pozbawienie władzy rodzicielskiej, tych rodziców,którzy przestali się interesować losem swoich dzieci przebywających w opiece zastępczej/ również w placówce opiekuńczo-wychowawczej/,a obowiązek wychowania swoich dzieci scedowali na podatników. Procedura adopcyjna Dzieciom społecznie osieroconym,których rodzice mocą postanowienia sądu rodzinnego zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej OAO poszukuje rodzin adopcyjnych.

6 Z każdym rokiem do OAO w Łomży zgłasza się coraz więcej rodzin zainteresowanych adopcją /tabela: Diagnoza rodzin i adopcje/. Nie mamy rejonizacji w zakresie pracy adopcyjnej.przyjmujemy rodziny mieszkające w odległości umożliwiającej diagnozę rodziny. Rodziny szkolne są programem dla rodzin zastępczych i adopcyjnych PRIDE, zatwierdzonym przez MPiPS. Wyniki badań psycho - społecznych omawiane są przez komisję kwalifikacyjną OAO i wydawane jest zaświadczenie kwalifikacyjne określające wiek dziecka jakie dana rodzina może adoptować. Bardzo ważna jest w adopcji współpraca z innymi Ośrodkami Adopcyjnymi. Nie może być adoptowane dziecko kilkuletnie w miejscu zamieszkania rodziny naturalnej. Żadna rodzina adopcyjna nie wyraziłaby na to zgody i nie służyłoby to idei adopcji. Adopcja najlepiej zabezpiecza interesy dziecka w sytuacji, gdy dziecko nie może liczyć na pomoc rodziny naturalnej. OAO w Łomży znajduje rodziny adopcyjne dla dzieci od kilku tygodni życia do 13 roku życia. Adopcje dużych dzieci są bardzo trudne dla rodziny adopcyjnej, adoptowanego dziecka i OAO,ale dają najwięcej satysfakcji. Adopcje 2009 r. 1. Liczba rodzin, które adoptowały dzieci w 2009r 24, w tym rodziny z Polski 16, z zagranicy Liczba dzieci adoptowanych 34 w tym kraj 21, zagranica - 13 W i e k Zagranica < 7 Ogółem Dz CH Dz CH K Z K Z K Z K Z Ze Szpitali Z Domu Dziecka Adopcja wew. rodzinna Z rodzin zastęp. zaw RAZEM: Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy w Łomży w latach przeprowadził adopcję 418 dzieci w wieku od 0 do 13 lat. Większość oddanych do adopcji dzieci pochodzi z Łomży. Sąd Rodzinny w Łomży ma najwięcej spraw opiekuńczych i najczęściej zwraca się do OAO z prośbą o wskazanie rodziny zastępczej dla dzieci. Praca z rodziną naturalną. Ośrodek prowadzi pracę socjalną z 30 rodzinami z miasta Łomży,których dzieci przebywają w rodzinnej opiece zastępczej. Systematycznie przeprowadzane wywiady w

7 środowisku oraz stały kontakt z rodzinami zastępczymi,pozwala ocenić czy rodzice naturalni przejawiają zainteresowanie swoim dzieckiem,czy je odwiedzają, czy starają się je odzyskać. Nie prowadzimy pracy systematycznej socjalnej na terenie innych powiatów, pozostaje to w kompetencji PCPR i GOPS. W zdecydowanej większości rodziny naturalne,patologiczne, po kilku miesiącach od zabrania dziecka do rodziny zastępczej,przestają je odwiedzać lub czynią to sporadycznie, okazjonalnie. Liczba dzieci, które opuściły rodzinę zastępczą - na mocy postanowie Sądu /adopcja / 21 - na mocy postanowienia Sądu / zmiana r. z./ pogotowie rodz. niespokrewniona rodz zastępcza 10 - w wyniku usamodzielnienia 1 - powrót dziecka do rodziców biologicznych 24 - na mocy postanowienia Sądu/ umieszczenie dziecka w placówce opiekwych 1 RAZEM 57 Ośrodek udziela porad prawnych/ prawo rodzinne/ i pedagogicznych wszystkim rodzinom, które zgłaszają się do OAO z prośbą o pomoc. W ramach wolontariatu dwa razy w tygodniu w OAO pracuje sędzia w stanie spoczynku, służy pomocą prawną w trudniejszych procedurach sądowych, jest członkiem komisji kwalifikacyjnejj oraz i udziela porad prawnych klientom. Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy organizując rodzinną /tańszą/ opiekę zastępczą nad dziećmi jest jedyną placówką pomocy społecznej, która w wymierny sposób odpracowuje swój budżet. Współpraca z PCPR sąsiednich powiatów,poparta współpracą z sądami rodzinnymi spowodowała,że teren 5 powiatów jest naszym wspólnym terenem pracy i rodziny zastępcze też są NASZE. Praca na terenie małego powiatu byłaby znacznie utrudniona zarówno z powodu wyczerpania miejsc w rodzinach zastępczych jak i bliskości miejsca zamieszkania rodziny patologicznej podopiecznego. Nadmierna bliskość zamieszkania rodzica biologicznego ma swoje pozytywy i negatywy, choćby takie, że dziecko codziennie widywane i odwiedzane nie potrzeba odzyskiwać, po prostu ktoś je wychowa. Tak zorganizowana praca OAO w Łomży wynikała z dużej determinacji placówki o pozostawienie zadań rodzin zastępczych w kompetencji Ośrodka oraz dużej przychylności władz miasta Łomża w zakresie współpracy Ośrodka z innymi powiatami. Opracowała: Bożena Jabłońska OAO Lomża