Programowanie gier eventy. Dalton & Cartman KNTG Polygon, 21 grudnia 2015 r.

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Programowanie gier eventy. Dalton & Cartman KNTG Polygon, 21 grudnia 2015 r."

Transkrypt

1 Programowanie gier eventy Dalton & Cartman KNTG Polygon, 21 grudnia 2015 r.

2 Przykład z życia

3 Jasełki

4 Jasełki 1. Narodziny Jezuska 2. Pojawienie się gwiazdy 3. Przybycie pastuchów i mędrców (x: 100, y: -50) 4. Przekazanie prezentów (mirra) 5. Jezusek otrzymał prezent (mirra, true) 4. Przekazanie prezentów (kadzidło) 5. Jezusek otrzymał prezent (kadzidło, true) 4. Przekazanie prezentów (złoto) 5. Jezusek otrzymał prezent (złoto, false) 6. Kurtyna, wszyscy idą spać

5 Eventy w C# (Unity)

6 Delegacje (C#) delegate void DelegateType(int a); public void Demo() DelegateType deleg = Foo; deleg(1); // wynik: // foo: 1 void Foo(int x) Console.WriteLine("foo: " + x); deleg = Bar; deleg(2); // wynik: // bar: 2 void Bar(int y) Console.WriteLine("bar: " + y); deleg = null; deleg += Foo; deleg += Bar; deleg(3); // wynik: // foo: 3 // bar: 3

7 Eventy (C#) class EventInvoker public delegate void DelegateType(int x); public event DelegateType SomethingInterestingHappened; private void DoStuff() SomethingInterestingHappened(5); class EventListener private EventInvoker eventinvoker; public EventListener(EventInvoker ei) eventinvoker = ei; // eventinvoker.somethinginterestinghappened = EventHandler; // niedozwolone // eventinvoker.somethinginterestinghappened = null; // niedozwolone eventinvoker.somethinginterestinghappened += EventHandler; // ok // eventinvoker.somethinginterestinghappened(10); // niedozwolone private void EventHandler(int param) Console.WriteLine("EventListener received an event that something " + "interesting happened in EventInvoker. Parameter: " + param);

8 Eventy w Unity public class EventManager public static /* some public static /* some public static /* some public static /* some type type type type */ */ */ */ ScreenChanged; UserTapped; GamePaused; MainMenuShown; public class UserTappedEventArgs : EventArgs public readonly int X; public readonly int Y; public UserTappedEventArgs(int x, int y) X = x; Y = y; class Foo public Foo() EventManager.UserTapped += OnUserTapped; private void OnUserTapped(UserTappedEventArgs args) Console.WriteLine("User tapped. Coords: (" + args.x + ", " + args.y + ")"); class UserInterface void HandleInput() //... EventManager.UserTapped( new UserTappedEventArgs(300, 500) ); //...

9 Eventy w Unity public class EventManager public static /* some public static /* some public static /* some public static /* some type type type type */ */ */ */ ScreenChanged; UserTapped; GamePaused; MainMenuShown; Do każdego eventu musimy zdefiniować typ delegacji, np. void DelegateType(UserTappedEventArgs args) Jeśli skorzystamy z C#-owego eventu, to nie będziemy mogli wywołać go spoza klasy EventManager Rozwiązanie: public class EventInvoker<T> where T : EventArgs public delegate void DelegateType(T args); public event DelegateType Listeners = null; public void Invoke(T args) if (Listeners == null) return; if (args == null) Debug.LogError("Event Arguments cannot " + "be null, ignoring an event"); return; Listeners.Invoke(args);

10 Eventy w Unity public class EventManager public static EventInvoker<UserTappedEventArgs> UserTapped = new EventInvoker<UserTappedEventArgs>(); class Foo public Foo() EventManager.UserTapped.Listeners += OnUserTapped; class UserInterface void HandleInput() //... EventManager.UserTapped.Invoke(new UserTappedEventArgs(300, 500)); //......a gdy dużo eventów: partial class / kilka EventManagerów

11 Eventy w C++

12 Eventy w C++ Podobnie jak w C#, tylko samemu trzeba napisać odpowiednik C#-owego delegate / event std::function FastDelegate (by Don Clugston) szybkie modyfikowanie listy podczas przechodzenia po niej Czas wysłania i odebrania 10 mln eventów 6 5 czas [s] 4 std::function FastDelegate MSVC, release g++, release (-O2)

13 Eventy w C++ (inne podejście) Stworzenie klasy UserTappedEventArgs = stworzenie nowego typu eventu Wszystkie delegacje typu void(eventargs*) wewnątrz rzutujemy np. na UserTappedEventArgs* Wówczas możemy trzymać wszystkie eventy w jednej mapie: std::map(eventtype, MyList<MyDelegate(void, EventArgs*)>) Nie musimy tworzyć pola do każdego eventu EventType? Można skorzystać z typeid (np. hash_code()) Z szablonami można to wszystko zrobić bez alokacji pamięci

14 Eventy w Unreal Engine 4

15 Eventy w Unreal Engine 4 np. GameMode

16 Eventy w Unreal Engine 4 Blueprint wroga

17 Eventy w Unreal Engine 4 Blueprint gracza

18 Eventy w Unreal Engine 4 Implementacja w C++

19 Eventy w Unreal Engine 4 Implementacja w C++

20 Podsumowanie

21 Eventy... pomagają pozbyć się zapętlonych referencji pomagają osiągnąć modularny kod upraszczają dodawanie nowych funkcjonalności są proste w implementacji pozwalają pisać bezpieczny kod w niektórych przypadkach mogą być znacznie szybsze, niż sprawdzanie tego samego warunku na wielu obiektach

22 Jednak... czasami mogą być trudne w debugowaniu trzeba pamiętać o wyrejestrowaniu obiektu, który zostaje zniszczony nie można rejestrować się do eventu, który właśnie się wykonuje należy korzystać z nich ostrożnie i w granicach zdrowego rozsądku

23 Literatura uzupełniająca Mike McShaffry, David Graham Game Coding Complete, Fourth Edition (rozdział 11: Game Event Management )

24 Literatura uzupełniająca Robert Nystrom Game Programming Patterns (gameprogrammingpatterns.com/observer.html)

25 Literatura uzupełniająca Don Clugston Member Function Pointers and the Fastest Possible C++ Delegates (

26 Dziękujemy za uwagę

Problem Próby rozwiązania Maszyna stanów Inne zastosowania Podsumowanie. Maszyny stanów. Programowanie gier bez Unity, cz. 3.

Problem Próby rozwiązania Maszyna stanów Inne zastosowania Podsumowanie. Maszyny stanów. Programowanie gier bez Unity, cz. 3. Maszyny stanów Programowanie gier bez Unity, cz. 3 Piotr Korgul Koło Naukowe Twórców Gier Polygon 3 grudnia 2014 r. Cykl Programowanie gier bez Unity 1 Jak zorganizować prace nad grą? 2 Jak działa gra?

Bardziej szczegółowo

Metody Metody, parametry, zwracanie wartości

Metody Metody, parametry, zwracanie wartości Materiał pomocniczy do kursu Podstawy programowania Autor: Grzegorz Góralski ggoralski.com Metody Metody, parametry, zwracanie wartości Metody - co to jest i po co? Metoda to wydzielona część klasy, mająca

Bardziej szczegółowo

Wykład 12. Programowanie serwera MS SQL 2005 w C#

Wykład 12. Programowanie serwera MS SQL 2005 w C# Wykład 12 Programowanie serwera MS SQL 2005 w C# Budowa procedur składowanych w C# Budowa funkcji składowanych w C# Wykorzystanie funkcji składowanych w C# po stronie klienta Tworzenie typów definiowanych

Bardziej szczegółowo

Podstawy programowania obiektowego

Podstawy programowania obiektowego Podstawy programowania obiektowego Technologie internetowe Wykład 5 Program wykładu Podejście obiektowe kontra strukturalne do tworzenie programu Pojęcie klasy i obiektu Składowe klasy: pola i metody Tworzenie

Bardziej szczegółowo

Wykład 4: Klasy i Metody

Wykład 4: Klasy i Metody Wykład 4: Klasy i Metody Klasa Podstawa języka. Każde pojęcie które chcemy opisać w języku musi być zawarte w definicji klasy. Klasa definiuje nowy typ danych, których wartościami są obiekty: klasa to

Bardziej szczegółowo

Polimorfizm, metody wirtualne i klasy abstrakcyjne

Polimorfizm, metody wirtualne i klasy abstrakcyjne Programowanie obiektowe Polimorfizm, metody wirtualne i klasy abstrakcyjne Paweł Rogaliński Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki Politechniki Wrocławskiej pawel.rogalinski pwr.wroc.pl Polimorfizm,

Bardziej szczegółowo

Programowanie obiektowe i zdarzeniowe

Programowanie obiektowe i zdarzeniowe Marek Tabędzki Programowanie obiektowe i zdarzeniowe 1/23 Programowanie obiektowe i zdarzeniowe wykład 6 polimorfizm Na poprzednim wykładzie: dziedziczenie jest sposobem na utworzenie nowej klasy na podstawie

Bardziej szczegółowo

JAVA W SUPER EXPRESOWEJ PIGUŁCE

JAVA W SUPER EXPRESOWEJ PIGUŁCE JAVA W SUPER EXPRESOWEJ PIGUŁCE Obiekt Obiekty programowe to zbiór własności i zachowań (zmiennych i metod). Podobnie jak w świecie rzeczywistym obiekty posiadają swój stan i zachowanie. Komunikat Wszystkie

Bardziej szczegółowo

Systemy Rozproszone - Ćwiczenie 6

Systemy Rozproszone - Ćwiczenie 6 Systemy Rozproszone - Ćwiczenie 6 1 Obiekty zdalne Celem ćwiczenia jest stworzenie obiektu zdalnego świadczącego prostą usługę nazewniczą. Nazwy i odpowiadające im punkty końcowe będą przechowywane przez

Bardziej szczegółowo

Co jeszcze mogą nam dać adnotacje? Adam Warski

Co jeszcze mogą nam dać adnotacje? Adam Warski Co jeszcze mogą nam dać adnotacje? Adam Warski Weryfikacja statyczna Sprawdzanie własności programu bez jego uruchomienia Weryfikacja statyczna Najprostszy przykład: Sprawdzanie typów Przy wywołaniu metody

Bardziej szczegółowo

Java: interfejsy i klasy wewnętrzne

Java: interfejsy i klasy wewnętrzne Java: interfejsy i klasy wewnętrzne Programowanie w językach wysokiego poziomu mgr inż. Anna Wawszczak 1 INTERFEJSY Interfejs to opis co klasa implementująca dany interfejs powinna robić, ale bez określania

Bardziej szczegółowo

KLASA UCZEN Uczen imię, nazwisko, średnia konstruktor konstruktor Ustaw Wyswietl Lepszy Promowany

KLASA UCZEN Uczen imię, nazwisko, średnia konstruktor konstruktor Ustaw Wyswietl Lepszy Promowany KLASA UCZEN Napisz deklarację klasy Uczen, w której przechowujemy następujące informacje o uczniu: imię, nazwisko, średnia (pola prywatne), poza tym klasa zawiera metody: konstruktor bezparametrowy (nie

Bardziej szczegółowo

Wyjątki. Streszczenie Celem wykładu jest omówienie tematyki wyjątków w Javie. Czas wykładu 45 minut.

Wyjątki. Streszczenie Celem wykładu jest omówienie tematyki wyjątków w Javie. Czas wykładu 45 minut. Wyjątki Streszczenie Celem wykładu jest omówienie tematyki wyjątków w Javie. Czas wykładu 45 minut. Wydaje się, że żaden użytkownik oprogramowania nie lubi, kiedy stosowany program nagle zawiesza się,

Bardziej szczegółowo

Java: kilka brakujących szczegółów i uniwersalna nadklasa Object

Java: kilka brakujących szczegółów i uniwersalna nadklasa Object Java: kilka brakujących szczegółów i uniwersalna nadklasa Object Programowanie w językach wysokiego poziomu mgr inż. Anna Wawszczak PLAN WYKŁADU Konstrukcja obiektów Niszczenie obiektów i zwalnianie zasobów

Bardziej szczegółowo

Wykład 2 Wybrane konstrukcje obiektowych języków programowania (1)

Wykład 2 Wybrane konstrukcje obiektowych języków programowania (1) MAS dr. Inż. Mariusz Trzaska Wykład 2 Wybrane konstrukcje obiektowych języków programowania (1) Zagadnienia o Podstawy o Kontrolowanie sterowania o Klasy o Interfejsy o Obsługa błędów o Pojemniki o System

Bardziej szczegółowo

Kurs programowania. Wstęp - wykład 0. Wojciech Macyna. 22 lutego 2016

Kurs programowania. Wstęp - wykład 0. Wojciech Macyna. 22 lutego 2016 Wstęp - wykład 0 22 lutego 2016 Historia Simula 67 język zaprojektowany do zastosowan symulacyjnych; Smalltalk 80 pierwszy język w pełni obiektowy; Dodawanie obiektowości do języków imperatywnych: Pascal

Bardziej szczegółowo

Konstruktory. Streszczenie Celem wykładu jest zaprezentowanie konstruktorów w Javie, syntaktyki oraz zalet ich stosowania. Czas wykładu 45 minut.

Konstruktory. Streszczenie Celem wykładu jest zaprezentowanie konstruktorów w Javie, syntaktyki oraz zalet ich stosowania. Czas wykładu 45 minut. Konstruktory Streszczenie Celem wykładu jest zaprezentowanie konstruktorów w Javie, syntaktyki oraz zalet ich stosowania. Czas wykładu 45 minut. Rozpatrzmy przykład przedstawiający klasę Prostokat: class

Bardziej szczegółowo

Lista dwukierunkowa - przykład implementacji destruktorów

Lista dwukierunkowa - przykład implementacji destruktorów Lista dwukierunkowa - przykład implementacji destruktorów Bogdan Kreczmer ZPCiR IIAiR PWr pokój 307 budynek C3 bogdan.kreczmer@pwr.wroc.pl Copyright c 2006 2008 Bogdan Kreczmer Niniejszy dokument zawiera

Bardziej szczegółowo

Wątki. Definiowanie wątków jako klas potomnych Thread. Nadpisanie metody run().

Wątki. Definiowanie wątków jako klas potomnych Thread. Nadpisanie metody run(). Wątki Streszczenie Celem wykładu jest wprowadzenie do obsługi wątków w Javie. Czas wykładu 45 minut. Definiowanie wątków jako klas potomnych Thread Nadpisanie metody run(). class Watek extends Thread public

Bardziej szczegółowo

KLASA UCZEN Uczen imię, nazwisko, średnia konstruktor konstruktor Ustaw Wyswietl Lepszy Promowany

KLASA UCZEN Uczen imię, nazwisko, średnia konstruktor konstruktor Ustaw Wyswietl Lepszy Promowany KLASA UCZEN Napisz deklarację klasy Uczen, w której przechowujemy następujące informacje o uczniu: imię, nazwisko, średnia (pola prywatne), poza tym klasa zawiera metody: konstruktor bezparametrowy (nie

Bardziej szczegółowo

Testowanie II. Celem zajęć jest zapoznanie studentów z oceną jakości testów przy wykorzystaniu metryk pokrycia kodu testami (ang. code coverage).

Testowanie II. Celem zajęć jest zapoznanie studentów z oceną jakości testów przy wykorzystaniu metryk pokrycia kodu testami (ang. code coverage). Testowanie II Cel zajęć Celem zajęć jest zapoznanie studentów z oceną jakości testów przy wykorzystaniu metryk pokrycia kodu testami (ang. code coverage). Pokrycie kodu testami Jak już była mowa na poprzednich

Bardziej szczegółowo

Java. Wykład. Dariusz Wardowski, Katedra Analizy Nieliniowej, WMiI UŁ

Java. Wykład. Dariusz Wardowski, Katedra Analizy Nieliniowej, WMiI UŁ Procesy i wątki Proces posiada samodzielne środowisko wykonawcze. Proces posiada własny zestaw podstawowych zasobów w czasie wykonywania; W szczególności, każdy proces ma własną przestrzeń pamięci. W uproszczeniu

Bardziej szczegółowo

Dokumentacja do API Javy.

Dokumentacja do API Javy. Dokumentacja do API Javy http://java.sun.com/j2se/1.5.0/docs/api/ Klasy i obiekty Klasa jest to struktura zawierająca dane (pola), oraz funkcje operujące na tych danych (metody). Klasa jest rodzajem szablonu

Bardziej szczegółowo

Języki i techniki programowania Ćwiczenia 2

Języki i techniki programowania Ćwiczenia 2 Języki i techniki programowania Ćwiczenia 2 Autor: Marcin Orchel Spis treści: Język C++... 5 Przekazywanie parametrów do funkcji... 5 Przekazywanie parametrów w Javie.... 5 Przekazywanie parametrów w c++...

Bardziej szczegółowo

Identyfikacje typu na etapie. wykonania (RTTI)

Identyfikacje typu na etapie. wykonania (RTTI) Identyfikacje typu na etapie (Run Time Type Identification) wykonania (RTTI) Może powstać taka sytuacje, gdy w trakcie kompilacji typ obiektu nie jest znany. C++ implementuje polimorfizm poprzez hierarchie

Bardziej szczegółowo

Programowanie obiektowe

Programowanie obiektowe Programowanie obiektowe IV. Interfejsy i klasy wewnętrzne Małgorzata Prolejko OBI JA16Z03 Plan Właściwości interfejsów. Interfejsy a klasy abstrakcyjne. Klonowanie obiektów. Klasy wewnętrzne. Dostęp do

Bardziej szczegółowo

Obiektowe programowanie rozproszone Java RMI. Krzysztof Banaś Systemy rozproszone 1

Obiektowe programowanie rozproszone Java RMI. Krzysztof Banaś Systemy rozproszone 1 Obiektowe programowanie rozproszone Java RMI Krzysztof Banaś Systemy rozproszone 1 Java RMI Mechanizm zdalnego wywołania metod Javy (RMI Remote Method Invocation) posiada kilka charakterystycznych cech,

Bardziej szczegółowo

Interfejsy. Programowanie obiektowe. Paweł Rogaliński Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki Politechniki Wrocławskiej

Interfejsy. Programowanie obiektowe. Paweł Rogaliński Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki Politechniki Wrocławskiej Programowanie obiektowe Interfejsy Paweł Rogaliński Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki Politechniki Wrocławskiej pawel.rogalinski pwr.wroc.pl Interfejsy Autor: Paweł Rogaliński Instytut Informatyki,

Bardziej szczegółowo

Programowanie obiektowe

Programowanie obiektowe Programowanie obiektowe Wykład 3: Tworzenie i usuwanie obiektów 3/10/2013 S.Deniziak: Programowanie obiektowe - Java 1 Deklaracje pól klasy class Klasa1 { int i; Klasa2 k = new Klasa2(); char c= x ; byte

Bardziej szczegółowo

Programowanie obiektowe

Programowanie obiektowe Programowanie obiektowe Podstawowe cechy i możliwości języka Scala mgr inż. Krzysztof Szwarc krzysztof@szwarc.net.pl Sosnowiec, 2017 1 / 32 mgr inż. Krzysztof Szwarc Programowanie obiektowe Informacje

Bardziej szczegółowo

Programowanie obiektowe

Programowanie obiektowe Programowanie obiektowe Wykład 2 Marcin Młotkowski 4 marca 2015 Plan wykładu 1 2 3 4 5 Marcin Młotkowski Programowanie obiektowe 2 / 47 Krótki opis C Obiektowy, z kontrolą typów; automatyczne odśmiecanie;

Bardziej szczegółowo

Programowanie obiektowe

Programowanie obiektowe Programowanie obiektowe Wykład 7 Marcin Młotkowski 8 kwietnia 2015 Plan wykładu Z życia programisty, część 1 1 Z życia programisty, część 1 2 3 Z życia programisty, część 2 Model View Controller MVC w

Bardziej szczegółowo

Klasy. dr Anna Łazińska, WMiI UŁ Podstawy języka Java 1 / 13

Klasy. dr Anna Łazińska, WMiI UŁ Podstawy języka Java   1 / 13 Klasy Klasa to grupa obiektów, które mają wspólne właściwości, a obiekt jest instancją klasy. Klasa w języku Java może zawierać: pola - reprezentują stan obiektu (odniesienie do pola z kropką), methods

Bardziej szczegółowo

Zaawansowane programowanie w języku C++ Programowanie obiektowe

Zaawansowane programowanie w języku C++ Programowanie obiektowe Zaawansowane programowanie w języku C++ Programowanie obiektowe Prezentacja jest współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego w projekcie pt. Innowacyjna dydaktyka

Bardziej szczegółowo

Szablony funkcji i szablony klas

Szablony funkcji i szablony klas Bogdan Kreczmer bogdan.kreczmer@pwr.wroc.pl Zakład Podstaw Cybernetyki i Robotyki Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki Politechnika Wrocławska Kurs: Copyright c 2011 Bogdan Kreczmer Niniejszy dokument

Bardziej szczegółowo

Programowanie w środowiskach graficznych. Wykład 4 Język C# cd

Programowanie w środowiskach graficznych. Wykład 4 Język C# cd Programowanie w środowiskach graficznych Wykład 4 Język C# cd 1 Wyjątki Służą do raportowania i obsługi sytuacji wyjątkowych (błędów, które można w jakiś sposób naprawić). Instrukcje, które mogą się z

Bardziej szczegółowo

11.6 Klasa do obsługi liczb wymiernych

11.6 Klasa do obsługi liczb wymiernych 246 11.6 Klasa do obsługi liczb wymiernych Klasa do obsługi liczb wymiernych, którą teraz zaprojektujemy w celu zilustrowania korzyści wynikających z programowania obiektowego, służy do zgrabnego wykonywania

Bardziej szczegółowo

Informacje ogólne. Karol Trybulec p-programowanie.pl 1. 2 // cialo klasy. class osoba { string imie; string nazwisko; int wiek; int wzrost;

Informacje ogólne. Karol Trybulec p-programowanie.pl 1. 2 // cialo klasy. class osoba { string imie; string nazwisko; int wiek; int wzrost; Klasy w C++ są bardzo ważnym narzędziem w rękach programisty. Klasy są fundamentem programowania obiektowego. Z pomocą klas będziesz mógł tworzyć lepszy kod, a co najważniejsze będzie on bardzo dobrze

Bardziej szczegółowo

IMIĘ i NAZWISKO: Pytania i (przykładowe) Odpowiedzi

IMIĘ i NAZWISKO: Pytania i (przykładowe) Odpowiedzi IMIĘ i NAZWISKO: Pytania i (przykładowe) Odpowiedzi EGZAMIN PIERWSZY (25 CZERWCA 2013) JĘZYK C++ poprawiam ocenę pozytywną z egzaminu 0 (zakreśl poniżej x) 1. Wśród poniższych wskaż poprawną formę definicji

Bardziej szczegółowo

Programowanie obiektowe i zdarzeniowe wykład 4 Kompozycja, kolekcje, wiązanie danych

Programowanie obiektowe i zdarzeniowe wykład 4 Kompozycja, kolekcje, wiązanie danych Programowanie obiektowe i zdarzeniowe wykład 4 Kompozycja, kolekcje, wiązanie danych Obiekty reprezentują pewne pojęcia, przedmioty, elementy rzeczywistości. Obiekty udostępniają swoje usługi: metody operacje,

Bardziej szczegółowo

Java - tablice, konstruktory, dziedziczenie i hermetyzacja

Java - tablice, konstruktory, dziedziczenie i hermetyzacja Java - tablice, konstruktory, dziedziczenie i hermetyzacja Programowanie w językach wysokiego poziomu mgr inż. Anna Wawszczak PLAN WYKŁADU zmienne tablicowe konstruktory klas dziedziczenie hermetyzacja

Bardziej szczegółowo

Laboratorium 03: Podstawowe konstrukcje w języku Java [2h]

Laboratorium 03: Podstawowe konstrukcje w języku Java [2h] 1. Typy. Java jest językiem programowania z silnym systemem kontroli typów. To oznacza, że każda zmienna, atrybut czy parametr ma zadeklarowany typ. Kompilator wylicza typy wszystkich wyrażeń w programie

Bardziej szczegółowo

Definiowanie własnych klas

Definiowanie własnych klas Programowanie obiektowe Definiowanie własnych klas Paweł Rogaliński Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki Politechniki Wrocławskiej pawel.rogalinski @ pwr.wroc.pl Definiowanie własnych klas Autor:

Bardziej szczegółowo

Rozdział 4 KLASY, OBIEKTY, METODY

Rozdział 4 KLASY, OBIEKTY, METODY Rozdział 4 KLASY, OBIEKTY, METODY Java jest językiem w pełni zorientowanym obiektowo. Wszystkie elementy opisujące dane, za wyjątkiem zmiennych prostych są obiektami. Sam program też jest obiektem pewnej

Bardziej szczegółowo

1. Które składowe klasa posiada zawsze, niezależnie od tego czy je zdefiniujemy, czy nie?

1. Które składowe klasa posiada zawsze, niezależnie od tego czy je zdefiniujemy, czy nie? 1. Które składowe klasa posiada zawsze, niezależnie od tego czy je zdefiniujemy, czy nie? a) konstruktor b) referencje c) destruktor d) typy 2. Które z poniższych wyrażeń są poprawne dla klasy o nazwie

Bardziej szczegółowo

W powyższym kodzie utworzono wyliczenie dni tygodnia.

W powyższym kodzie utworzono wyliczenie dni tygodnia. Typ wyliczeniowy (zwane również enumeration lub enum) jest to typ danych składający się z zestawu nazwanych wartości. Do zmiennej, która została zadeklarowana jako typ wyliczeniowy może być przypisane

Bardziej szczegółowo

Enkapsulacja, dziedziczenie, polimorfizm

Enkapsulacja, dziedziczenie, polimorfizm 17 grudnia 2008 Spis treści I Enkapsulacja 1 Enkapsulacja 2 Spis treści II Enkapsulacja 3 Czym jest interfejs Jak definuje się interfejs? Rozszerzanie interfejsu Implementacja interfejsu Częściowa implementacja

Bardziej szczegółowo

Kurs programowania. Wykład 2. Wojciech Macyna. 17 marca 2016

Kurs programowania. Wykład 2. Wojciech Macyna. 17 marca 2016 Wykład 2 17 marca 2016 Dziedziczenie Klasy bazowe i potomne Dziedziczenie jest łatwym sposobem rozwijania oprogramowania. Majac klasę bazowa możemy ja uszczegółowić (dodać nowe pola i metody) nie przepisujac

Bardziej szczegółowo

Michał Jankowski. Remoting w.net 2.0

Michał Jankowski. Remoting w.net 2.0 Michał Jankowski Remoting w.net 2.0 Co to jest? Remoting jest zbiorem funkcji pozwalającym na komunikacje miedzy aplikacjami zarówno w obrębie jednego komputera jak i poprzez sieć Pozwala na komunikację

Bardziej szczegółowo

Techniki programowania INP001002Wl rok akademicki 2018/19 semestr letni. Wykład 3. Karol Tarnowski A-1 p.

Techniki programowania INP001002Wl rok akademicki 2018/19 semestr letni. Wykład 3. Karol Tarnowski A-1 p. Techniki programowania INP001002Wl rok akademicki 2018/19 semestr letni Wykład 3 Karol Tarnowski karol.tarnowski@pwr.edu.pl A-1 p. 411B Plan prezentacji Abstrakcja funkcyjna Struktury Klasy hermetyzacja

Bardziej szczegółowo

C++ język nie dla ludzi o słabych nerwach. Małgorzata Bieńkowska

C++ język nie dla ludzi o słabych nerwach. Małgorzata Bieńkowska C++ język nie dla ludzi o słabych nerwach Małgorzata Bieńkowska malgorzata.bienkowska@gmail.com 9LivesData HYDRAStor Dla NEC Japan od ponad 10 lat 1,5 miliona linii kodu większość rozwijana w Warszawie

Bardziej szczegółowo

Języki i techniki programowania Ćwiczenia 4 Wzorce

Języki i techniki programowania Ćwiczenia 4 Wzorce Języki i techniki programowania Ćwiczenia 4 Wzorce Wzorce to metoda generacji różnych klas lub różnych funkcji. Autor: Marcin Orchel Przykład 1: Jeśli dana klasa C wykonuje obliczenia numeryczne, i wymaganiem

Bardziej szczegółowo

Ekspert radzi. mechanizm w enova, umożliwiający wskazanie domyślnej drukarki dla danego stanowiska i wydruku. Strona 1 z 8. Ekspert radzi.

Ekspert radzi. mechanizm w enova, umożliwiający wskazanie domyślnej drukarki dla danego stanowiska i wydruku. Strona 1 z 8. Ekspert radzi. Ekspert radzi mechanizm w enova, umożliwiający wskazanie domyślnej drukarki dla danego stanowiska i wydruku. Strona 1 z 8 Spis treści 1. Zarys rozwiązania...3 1.2 Case study...3 1.3 Wymagania...3 2. Projekt...3

Bardziej szczegółowo

Kurs programowania. Wykład 1. Wojciech Macyna. 3 marca 2016

Kurs programowania. Wykład 1. Wojciech Macyna. 3 marca 2016 Wykład 1 3 marca 2016 Słowa kluczowe języka Java abstract, break, case, catch, class, const, continue, default, do, else, enum, extends, final, finally, for, goto, if, implements, import, instanceof, interface,

Bardziej szczegółowo

Zaawansowane programowanie w C++ (PCP)

Zaawansowane programowanie w C++ (PCP) Zaawansowane programowanie w C++ (PCP) Wykład 3 - polimorfizm. dr inż. Robert Nowak - p. 1/14 Powtórzenie Powtórzenie: klasy autonomiczne: konstruktor, konstruktor kopiujacy, operator przypisania, destruktor

Bardziej szczegółowo

Wykład 5: Więcej o Klasach i Metodach

Wykład 5: Więcej o Klasach i Metodach Wykład 5: Więcej o Klasach i Metodach Przeciążanie Metod Klasa posiada dwie lub więcej metod o tej samej nazwie ale różnych deklaracjach parametrów. Java używa liczby i typów argumentów by ustalić którą

Bardziej szczegółowo

Klasy Obiekty Dziedziczenie i zaawansowane cechy Objective-C

Klasy Obiekty Dziedziczenie i zaawansowane cechy Objective-C #import "Fraction.h" #import @implementation Fraction -(Fraction*) initwithnumerator: (int) n denominator: (int) d { self = [super init]; } if ( self ) { [self setnumerator: n anddenominator:

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN 2 (14 WRZEŚNIA 2015) JĘZYK C++

EGZAMIN 2 (14 WRZEŚNIA 2015) JĘZYK C++ IMIĘ i NAZWISKO: przykładowe odpowiedzi NR: 0 EGZAMIN 2 (14 WRZEŚNIA 2015) JĘZYK C++ 1. Napisz precyzyjnie co to jest ptr jeśli: const * const Foo ptr; ptr to stały wskaźnik do stałego obiektu typu Foo

Bardziej szczegółowo

Polimorfizm. dr Jarosław Skaruz

Polimorfizm. dr Jarosław Skaruz Polimorfizm dr Jarosław Skaruz http://jareks.ii.uph.edu.pl jaroslaw@skaruz.com O czym będzie? finalne składowe klasy abstrakcyjne interfejsy polimorfizm Finalne składowe Domyślnie wszystkie pola i metody

Bardziej szczegółowo

Podstawy i języki programowania

Podstawy i języki programowania Podstawy i języki programowania Laboratorium 7 - wprowadzenie do metod mgr inż. Krzysztof Szwarc krzysztof@szwarc.net.pl Sosnowiec, 27 listopada 2017 1 / 15 mgr inż. Krzysztof Szwarc Podstawy i języki

Bardziej szczegółowo

Opis zagadnieo 1-3. Iteracja, rekurencja i ich realizacja

Opis zagadnieo 1-3. Iteracja, rekurencja i ich realizacja Opis zagadnieo 1-3 Iteracja, rekurencja i ich realizacja Iteracja Iteracja to czynnośd powtarzania (najczęściej wielokrotnego) tej samej instrukcji (albo wielu instrukcji) w pętli. Mianem iteracji określa

Bardziej szczegółowo

Programowanie obiektowe. Literatura: Autor: dr inŝ. Zofia Kruczkiewicz

Programowanie obiektowe. Literatura: Autor: dr inŝ. Zofia Kruczkiewicz Programowanie obiektowe Literatura: Autor: dr inŝ. Zofia Kruczkiewicz Java P. L. Lemay, Naughton R. Cadenhead Java Podręcznik 2 dla kaŝdego Języka Programowania Java Linki Krzysztof Boone oprogramowania

Bardziej szczegółowo

Klasy i obiekty cz I Klasy, obiekty, podstawy używania obiektów

Klasy i obiekty cz I Klasy, obiekty, podstawy używania obiektów Materiał pomocniczy do kursu Podstawy programowania Autor: Grzegorz Góralski ggoralski.com Klasy i obiekty cz I Klasy, obiekty, podstawy używania obiektów Obiekty W codziennym życiu mamy do czynienia z

Bardziej szczegółowo

Programowanie Komputerów

Programowanie Komputerów Programowanie Komputerów Łukasz Kuszner pokój 209, WETI http://www.kaims.pl/ kuszner/ kuszner@eti.pg.gda.pl Wykład 30 godzin, Laboratoria 30 godzin 2012/ Strona 1 z 28 1. Tablice w C# Indeksowane od zera

Bardziej szczegółowo

Programowanie obiektowe Wykład 3. Dariusz Wardowski. dr Dariusz Wardowski, Katedra Analizy Nieliniowej, WMiI UŁ 1/21

Programowanie obiektowe Wykład 3. Dariusz Wardowski. dr Dariusz Wardowski, Katedra Analizy Nieliniowej, WMiI UŁ 1/21 Dariusz Wardowski dr Dariusz Wardowski, Katedra Analizy Nieliniowej, WMiI UŁ 1/21 Przydzielanie pamięci Poniżej przedstawiono w C++ dwie klasy obrazujące sposób rezerwacji pamięci. class Osoba char imie[30];

Bardziej szczegółowo

Referencje do zmiennych i obiektów

Referencje do zmiennych i obiektów Referencje do zmiennych i obiektów Bogdan Kreczmer ZPCiR IIAiR PWr pokój 307 budynek C3 bogdan.kreczmer@pwr.wroc.pl Copyright c 2005 2008 Bogdan Kreczmer Niniejszy dokument zawiera materiały do wykładu

Bardziej szczegółowo

Platformy Programistyczne Podstawy języka Java

Platformy Programistyczne Podstawy języka Java Platformy Programistyczne Podstawy języka Java Agata Migalska 6 maja 2014 Plan wykładu 1 Sztuka wysławiania się w języku Java 2 Cały świat jest obiektem 3 Kolekcje 4 Zmienne i metody statyczne 5 Słowo

Bardziej szczegółowo

Podstawy Programowania Obiektowego

Podstawy Programowania Obiektowego Podstawy Programowania Obiektowego Wprowadzenie do programowania obiektowego. Pojęcie struktury i klasy. Spotkanie 03 Dr inż. Dariusz JĘDRZEJCZYK Tematyka wykładu Idea programowania obiektowego Definicja

Bardziej szczegółowo

Akademia ETI. Wprowadzenie do programowania w Javie PG Java User Group Przemysław Kulesza

Akademia ETI. Wprowadzenie do programowania w Javie PG Java User Group Przemysław Kulesza Akademia ETI Wprowadzenie do programowania w Javie PG Java User Group 1 Dlaczego Java? Najpopularniejszy język programowania obiektowego Łatwy w nauce Dostępny na wiele platform 2 Platformy Java Java Standard

Bardziej szczegółowo

Kiedy potrzebne. Struktura (rekord) Struktura w języku C# Tablice struktur. struktura, kolekcja

Kiedy potrzebne. Struktura (rekord) Struktura w języku C# Tablice struktur. struktura, kolekcja 1 struktura, kolekcja Kiedy potrzebne Duża liczba danych takiego samego typu tablice a jak nieznana liczba elementów? dane zawierające wartości różnego typu (osoba: pesel, nazwisko, rok urodzenia, pracuje/niepracuje,

Bardziej szczegółowo

Języki i metody programowania Java. Wykład 2 (część 2)

Języki i metody programowania Java. Wykład 2 (część 2) Języki i metody programowania Java INF302W Wykład 2 (część 2) Autor Dr inż. Zofia Kruczkiewicz 1 Struktura wykładu 1. Identyfikacja danych reprezentowanych przez klasy podczas opracowania koncepcji prostego

Bardziej szczegółowo

Instrukcja 2 Laboratorium z Podstaw Inżynierii Oprogramowania

Instrukcja 2 Laboratorium z Podstaw Inżynierii Oprogramowania Instrukcja 2 Laboratorium z Podstaw Inżynierii Oprogramowania Opis biznesowy świata rzeczywistego Wymagania funkcjonalne i niefunkcjonalne aplikacji Diagram przypadków życia Diagramy klas i sekwencji:

Bardziej szczegółowo

Laboratorium 1 - Programowanie proceduralne i obiektowe

Laboratorium 1 - Programowanie proceduralne i obiektowe Laboratorium 1 - Programowanie proceduralne i obiektowe mgr inż. Kajetan Kurus 4 marca 2014 1 Podstawy teoretyczne 1. Programowanie proceduralne (powtórzenie z poprzedniego semestru) (a) Czym się charakteryzuje?

Bardziej szczegółowo

Programowanie obiektowe

Programowanie obiektowe Programowanie obiektowe Wykład 2: Wstęp do języka Java 3/4/2013 S.Deniziak: Programowanie obiektowe - Java 1 Cechy języka Java Wszystko jest obiektem Nie ma zmiennych globalnych Nie ma funkcji globalnych

Bardziej szczegółowo

Przykład -

Przykład - Polimorfizm Przykład - http://rpodhajny.wordpress.com klasa bazowa A, oraz klasy pochodne B1, B2,, Bn (dziedziczące po klasie bazowej). niektóre klasy pochodne chcą mieć możliwość skorzystania z metody

Bardziej szczegółowo

TEMAT : KLASY DZIEDZICZENIE

TEMAT : KLASY DZIEDZICZENIE TEMAT : KLASY DZIEDZICZENIE Wprowadzenie do dziedziczenia w języku C++ Język C++ możliwa tworzenie nowej klasy (nazywanej klasą pochodną) w oparciu o pewną wcześniej zdefiniowaną klasę (nazywaną klasą

Bardziej szczegółowo

Język JAVA podstawy. Wykład 3, część 3. Jacek Rumiński. Politechnika Gdańska, Inżynieria Biomedyczna

Język JAVA podstawy. Wykład 3, część 3. Jacek Rumiński. Politechnika Gdańska, Inżynieria Biomedyczna Język JAVA podstawy Wykład 3, część 3 1 Język JAVA podstawy Plan wykładu: 1. Konstrukcja kodu programów w Javie 2. Identyfikatory, zmienne 3. Typy danych 4. Operatory, instrukcje sterujące instrukcja warunkowe,

Bardziej szczegółowo

Dariusz Brzeziński. Politechnika Poznańska, Instytut Informatyki

Dariusz Brzeziński. Politechnika Poznańska, Instytut Informatyki Dariusz Brzeziński Politechnika Poznańska, Instytut Informatyki Problem: Jak zaimplementować stos? Co się stanie gdy dodamy do stosu obiekt typu Czlowiek? Co się stanie, gdy spróbujemy ten obiekt odczytać

Bardziej szczegółowo

Obiekt klasy jest definiowany poprzez jej składniki. Składnikami są różne zmienne oraz funkcje. Składniki opisują rzeczywisty stan obiektu.

Obiekt klasy jest definiowany poprzez jej składniki. Składnikami są różne zmienne oraz funkcje. Składniki opisują rzeczywisty stan obiektu. Zrozumienie funkcji danych statycznych jest podstawą programowania obiektowego. W niniejszym artykule opiszę zasadę tworzenia klas statycznych w C#. Oprócz tego dowiesz się czym są statyczne pola i metody

Bardziej szczegółowo

JAVA. Java jest wszechstronnym językiem programowania, zorientowanym. apletów oraz samodzielnych aplikacji.

JAVA. Java jest wszechstronnym językiem programowania, zorientowanym. apletów oraz samodzielnych aplikacji. JAVA Java jest wszechstronnym językiem programowania, zorientowanym obiektowo, dostarczającym możliwość uruchamiania apletów oraz samodzielnych aplikacji. Java nie jest typowym kompilatorem. Źródłowy kod

Bardziej szczegółowo

Programowanie obiektowe

Programowanie obiektowe Programowanie obiektowe Laboratorium 11 - przegląd wybranych wzorców mgr inż. Krzysztof Szwarc krzysztof@szwarc.net.pl Sosnowiec, 24 maja 2017 1 / 38 mgr inż. Krzysztof Szwarc Programowanie obiektowe Wzorce

Bardziej szczegółowo

Przypomnienie o klasach i obiektach

Przypomnienie o klasach i obiektach Wykład 14 Programowanie obiektowe ciąg dalszy, str 1 Przypomnienie o klasach i obiektach -5 należydo int 314 należy do double false należy do boolean {27, 314,-15 należy do double[] wartość należy do typ

Bardziej szczegółowo

Programowanie, część I

Programowanie, część I 11 marca 2010 Kontakt Wstęp Informacje organizacyjne Materiał na ćwiczenia Plan wykładu http://www.fuw.edu.pl/~rwys/prog rwys@fuw.edu.pl tel. 22 55 32 263 Materiał na ćwiczenia Informacje organizacyjne

Bardziej szczegółowo

Leszek Stasiak Zastosowanie technologii LINQ w

Leszek Stasiak Zastosowanie technologii LINQ w Leszek Stasiak Zastosowanie technologii LINQ w C# 1. Wstęp - połączenie Do naszych zadań będziemy używać Microsoft Visual Studio 2010. Stwórzmy nowy projekt Windows Form Application. Mając do dyspozycji

Bardziej szczegółowo

Programowanie obiektowe

Programowanie obiektowe Wykład 2 28 lutego 2019 Plan wykładu 1 2 3 4 5 Plan wykładu 1 2 3 4 5 Krótki opis C Obiektowy, z kontrolą typów; automatyczne odśmiecanie; standardy ISO i ECMA; podobny składniowo do C++; Język C Krótka

Bardziej szczegółowo

Podstawy programowania obiektowego

Podstawy programowania obiektowego Podstawy programowania obiektowego Technologie internetowe Wykład 6 Program wykładu Pojęcie interfejsu i implementacji Hermetyzacja Pakiety w Javie Składowe statyczne Kompozycja - korzystanie z gotowych

Bardziej szczegółowo

Języki i paradygmaty programowania Wykład 2. Dariusz Wardowski. dr Dariusz Wardowski, Katedra Analizy Nieliniowej, WMiI UŁ 1/18

Języki i paradygmaty programowania Wykład 2. Dariusz Wardowski. dr Dariusz Wardowski, Katedra Analizy Nieliniowej, WMiI UŁ 1/18 Dariusz Wardowski dr Dariusz Wardowski, Katedra Analizy Nieliniowej, WMiI UŁ 1/18 Literatura Języki i paradygmaty programowania Wykład 2 1. C. S. Horstman, G. Cornell, core Java 2 Podstawy, Helion 2003

Bardziej szczegółowo

Kurs programowania. Wykład 9. Wojciech Macyna. 28 kwiecień 2016

Kurs programowania. Wykład 9. Wojciech Macyna. 28 kwiecień 2016 Wykład 9 28 kwiecień 2016 Java Collections Framework (w C++ Standard Template Library) Kolekcja (kontener) Obiekt grupujacy/przechowuj acy jakieś elementy (obiekty lub wartości). Przykładami kolekcji sa

Bardziej szczegółowo

Programowanie 2. Język C++. Wykład 3.

Programowanie 2. Język C++. Wykład 3. 3.1 Programowanie zorientowane obiektowo... 1 3.2 Unie... 2 3.3 Struktury... 3 3.4 Klasy... 4 3.5 Elementy klasy... 5 3.6 Dostęp do elementów klasy... 7 3.7 Wskaźnik this... 10 3.1 Programowanie zorientowane

Bardziej szczegółowo

Aplikacje w Javie- wykład 11 Wątki-podstawy

Aplikacje w Javie- wykład 11 Wątki-podstawy 1 Aplikacje w Javie- wykład 11 Wątki-podstawy Treści prezentowane w wykładzie zostały oparte o: Barteczko, JAVA Programowanie praktyczne od podstaw, PWN, 2014 http://docs.oracle.com/javase/8/docs/ http://docs.oracle.com/javase/9/docs/

Bardziej szczegółowo

Java. język programowania obiektowego. Programowanie w językach wysokiego poziomu. mgr inż. Anna Wawszczak

Java. język programowania obiektowego. Programowanie w językach wysokiego poziomu. mgr inż. Anna Wawszczak Java język programowania obiektowego Programowanie w językach wysokiego poziomu mgr inż. Anna Wawszczak 1 Język Java Język Java powstał w roku 1995 w firmie SUN Microsystems Java jest językiem: wysokiego

Bardziej szczegółowo

Singleton. Cel: Przykład: Zastosowanie: Zapewnienie, że klasa ma tylko jedną instancję i dostarczenie globalnego dostępu do niej.

Singleton. Cel: Przykład: Zastosowanie: Zapewnienie, że klasa ma tylko jedną instancję i dostarczenie globalnego dostępu do niej. 1/8 Singleton Cel: Zapewnienie, że klasa ma tylko jedną instancję i dostarczenie globalnego dostępu do niej. Przykład: Niekiedy ważne jest, aby tworzyć tylko jedną instancję jakiejś klasy. Globalne zmienne

Bardziej szczegółowo

Proxy (pełnomocnik) Cel: Zastosowanie: Dostarczyć zamiennik pewnego obiektu, pozwalający kontrolować dostęp do niego.

Proxy (pełnomocnik) Cel: Zastosowanie: Dostarczyć zamiennik pewnego obiektu, pozwalający kontrolować dostęp do niego. Proxy (pełnomocnik) Cel: Dostarczyć zamiennik pewnego obiektu, pozwalający kontrolować dostęp do niego. Zastosowanie: Wszędzie tam, gdzie oczekujemy bardziej zaawansowanego odwołania do obiektu, niż zwykły

Bardziej szczegółowo

Aplikacje Internetowe. Najprostsza aplikacja. Komponenty Javy. Podstawy języka Java

Aplikacje Internetowe. Najprostsza aplikacja. Komponenty Javy. Podstawy języka Java Aplikacje Internetowe Podstawy języka Java Najprostsza aplikacja class Hello { public static void main(string[] args) { System.out.println("Hello World!"); Komponenty Javy JRE Java Runtime Environment

Bardziej szczegółowo

Poznaj ASP.NET MVC. Kamil Cieślak Microsoft Student Partner 2013-03-11

Poznaj ASP.NET MVC. Kamil Cieślak Microsoft Student Partner 2013-03-11 Poznaj ASP.NET MVC Kamil Cieślak Microsoft Student Partner 2013-03-11 Agenda Czym jest ASP.NET MVC? Wzorzec MVC ASP.NET MVC vs inne frameworki Bazy danych w ASP.NET MVC Jak zacząć? 2 Czym jest ASP.NET

Bardziej szczegółowo

Programowanie obiektowe i zdarzeniowe

Programowanie obiektowe i zdarzeniowe Programowanie obiektowe i zdarzeniowe wkład 2 klas i obiekt namespace ConsoleApplication1 // współrzędne punktu int, ; Jak zdefiniować w programie punkt? = 3; = 2; Może tak? // wpisanie informacji Console.WriteLine("

Bardziej szczegółowo

Zaawansowane aplikacje WWW - laboratorium

Zaawansowane aplikacje WWW - laboratorium Zaawansowane aplikacje WWW - laboratorium Przetwarzanie XML (część 2) Celem ćwiczenia jest przygotowanie aplikacji, która umożliwi odczyt i przetwarzanie pliku z zawartością XML. Aplikacja, napisana w

Bardziej szczegółowo

Programowanie współbieżne Wykład 8 Podstawy programowania obiektowego. Iwona Kochaoska

Programowanie współbieżne Wykład 8 Podstawy programowania obiektowego. Iwona Kochaoska Programowanie współbieżne Wykład 8 Podstawy programowania obiektowego Iwona Kochaoska Programowanie Obiektowe Programowanie obiektowe (ang. object-oriented programming) - metodyka tworzenia programów komputerowych,

Bardziej szczegółowo

C++ - dziedziczenie. C++ - dziedziczenie. C++ - dziedziczenie. C++ - dziedziczenie. C++ - dziedziczenie C++ - DZIEDZICZENIE.

C++ - dziedziczenie. C++ - dziedziczenie. C++ - dziedziczenie. C++ - dziedziczenie. C++ - dziedziczenie C++ - DZIEDZICZENIE. C++ - DZIEDZICZENIE Do najważniejszych cech języka C++ należy możliwość wielokrotnego wykorzystywania kodu Prymitywnym, ale skutecznym sposobem jest kompozycja: deklarowanie obiektów wewnątrz innych klas,

Bardziej szczegółowo