INSTYTUT OCHRONY ROŚLIN PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY Poznań, ul. Władysława Węgorka 20 ZAKŁAD MIKOLOGII SPRAWOZDANIE

Transkrypt

1 INSTYTUT OCHRONY ROŚLIN PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY Poznań, ul. Władysława Węgorka 20 ZAKŁAD MIKOLOGII SPRAWOZDANIE Tytuł badania: "Ocena skuteczności biologicznej zapraw nasiennych w kombinacjach ze stymulatorem wzrostu NANO GRO w uprawie pszenicy ozimej Zleceniodawca: Zakłady Chemiczne Organika-Azot SA w Jaworznie Jaworzno ul. Chopina 94 Rozpoczęcie części eksperymentalnej: r. Zakończenie części eksperymentalnej: r. Data sporządzenia sprawozdania: r. Kierownik badania: Doc. dr hab. Marek Korbas Wykonawcy: pracownicy Zakładu Mikologii

2 SPIS TREŚCI strona 1. Cel badań Metodyka 3 3. Charakterystyka doświadczeń 5 4. Zestawienie wyników doświadczeń 9 5. Omówienie wyników Wnioski

3 1. CEL BADAŃ Celem prowadzonych doświadczeń polowych wg protokołu zlecenia nr ZR/1514/2008 była ocena skuteczności biologicznej zapraw nasiennych w kombinacjach ze stymulatorem wzrostu NANO-GRO w uprawie pszenicy ozimej. Ocenie podlegała zapobiegawcza i interwencyjna aktywność grzybobójcza badanych zapraw w ograniczaniu sprawców zgorzeli siewek (Fusarium spp.), sprawców łamliwości podstawy źdźbła (Oculimacula spp.) oraz sprawców mączniaka prawdziwego (Blumeria graminis) i septorioz liści (Septoria spp.). Doświadczenie przeprowadzono na odmianie pszenicy ozimej Zyta. 2. METODYKA Badania wykonano zgodnie z wytycznymi EPPO: PP 1/19(4), PP 1/181, PP 1/135, PP 1/28 (2), PP 1/152, PP 1/26 (3) 2.1.Charakterystyka zapraw zastosowanych w doświadczeniu Lp. 1. Obiekt doświadczenia Zaprawa nasienna T Zaprawa Funaben T Zaprawa Oxafun T 75 Baytan Universal 19,5 WS 5. Nano-Gro Producent Zakłady chemiczne Organika Azot S.A. Jaworzno Zakłady chemiczne Organika Azot S.A. Jaworzno Zakłady chemiczne Organika Azot S.A. Jaworzno Bayer CS Agro Nanotechnology Corporation Dystrybutor w Polsce: Organika Agrariusz Sp. z o.o. Substancja aktywna Zawartość s.a. % lub g/l tiuram 75% karbendazym tiuram karboksyna tiuram triadimenol imazalil fuberidazol 20% 45% 37,5% 37,5% 15% 2,5% 2% siarczany Fe, Co, Al, Mg, Mn, Ni, Ag w stężeniach 0, mola, cukier oczyszczony alkoholem etylowym (1000 g cukru /20 ml alkoholu) 3

4 2.2. Schemat: L.p. Obiekt Nano-Gro Dawka zaprawy na 100 kg nasion 1. Zaprawa nasienna T g ml wody 2. Zaprawa Funaben T g ml wody 3. Zaprawa Oxafun T g ml wody 4. Nano-Gro Baytan Universal 19,5 WS g ml wody 6. Zaprawa Oxafun T g ml wody 7. Kontrola - - Wszystkie zaprawy zostały dostarczone przez Zakłady Chemiczne Organika Azot w Jaworznie bezpośrednio przed siewem. Na ziarno w początkowym etapie naniesiono Nano-Gro (stymulator wzrostu i plonowania roślin) wg instrukcji dołączonej do środka, a następnie po przeschnięciu, określone zaprawy wg. powyższego schematu Sposób przeprowadzania obserwacji, pomiarów oraz obliczeń statystycznych Skuteczność grzybobójczą fungicydów badano oceniając procent porażonych roślin na pochwach liściowych roślin i liściach przez patogeny. Obserwacje porażenia wykonano na 25 roślinach wyrwanych z każdego poletka. Ocenę wizualną potwierdzano obserwacjami mikroskopowymi. Na każdym poletku ocenie podlegały również wschody roślin licząc liczbę roślin na metrowych długościach rzędu po przekątnej poletka. Wykonano pomiar plonu i masy 1000 ziaren. Plon ziarna zebrano kombajnem poletkowym. Ziarno z poletek doświadczalnych ważono oraz mierzono jego wilgotność. Uzyskany plon przeliczano na tony z hektara, przyjmując wilgotność ziarna 14%. Z plonu zebranego z poletek pobierano 1,5 litrowe próbki ziarna, z 4

5 których odliczano trzy razy po 200 ziaren, a po ich zważeniu wynik przeliczano na masę 1000 ziaren w gramach. Doświadczenia były założone jako jednoczynnikowe w układzie kompletnie losowanych bloków. Wyniki pomiarów procentu porażenia roślin przez patogeny, wschody, plon ziarna, MTZ poddano analizie wariancji i w teście T-studenta określano najmniejszą istotną różnicę na poziomie istotności Wyniki oceny skuteczności grzybobójczej obliczono wg wzoru Abbotta Badanie fitotoksyczności zastosowanych zapraw w pszenicy ozimej. Podczas oceny wzięto pod uwagę ogólną kondycję roślin, ewentualne skarłowacenia, chlorozy lub deformacje roślin. 3. CHARAKTERYSTYKA DOŚWIADCZENIA 3.1. Lokalizacja i układ doświadczenia Lokalizacja PSD Winna Góra (Wielkopolska) Liczba powtórzeń 4 Układ doświadczenia doświadczenie ścisłe w układzie bloków losowych Liczba obiektów 7 Długość poletek 11 m Szerokość poletek 1,5 m Powierzchnia poletek 16,5 m 2 Przedplon Pszenica ozima 3.2. Charakterystyka rośliny uprawnej i siedliska Gatunek Odmiana Pszenica ozima Zyta Data siewu Rozstaw rzędów 12,5 cm Data zbioru Typ gleby Klasa bonitacyjna gruntu brunatna, wyługowana wytworzona z piasków gliniastych mocnych do gliny lekkiej III a 5

6 Odczyn gleby (ph) 5,4 Zawartość substancji organicznej (%) 1, Uprawa gleby, nawożenie, inne zabiegi ochrony roślin Zabiegi uprawowe Nawożenie Zabiegi ochrony roślin Data Rodzaj zabiegu uprawowego Brona talerzowa 1x na skos Orka agregat 1x na skos agregat 1x na skos agregat 1x do siewu Data Nazwa handlowa składniki pokarmowe Polifoska P 2 O 5 13, K , magnezowana CuO 11, MgO 4, SO 3-9 Dawka (l, kg/ha) Saletra amonowa 34% + Mg 2% Saletra amonowa 34% + Mg 2% Saletra amonowa 34% + Mg 2% 125 Data Rodzaj ś.o.r. Nazwa Dawka (l, kg/ha) Herbicyd Huzar 05 WG 0, Insektycyd Karate Zeon 050 CS 0,1 6

7 3.4. Rozlosowanie obiektów schemat doświadczenia MK 8 Blok 4 Obiekty Nr poletka Blok 3 Obiekty Nr poletka Blok 2 Obiekty Nr poletka Blok 1 Obiekty Nr poletka Terminy obserwacji Ocena Data Faza rozwojowa roślin Ocena wschodów BBCH Ocena zdrowotności BBCH roślin Ocena fitotoksyczności BBCH Organizmy szkodliwe oceniane w doświadczeniu: - Septoria spp. (septoriozy liści) - SEPTSP - Blumeria graminis mączniak prawdziwy (liście) - BLUMGR - Oculimacula spp. łamliwość podstawy źdźbła - OCULSP - Fusarium spp. zgorzel siewek - FUSASP 7

8 3.7. Warunki metrologiczne w czasie trwania doświadczenia Lokalizacja stacji meteorologicznej: Winna Góra miesiąc/rok Parametry pogodowe Dekady I II III śr./suma śr. temp. [ o C] 17,99 10,23 10,34 12,85 śr. wilgotność powietrza [%] 80,83 81,77 90,37 84,32 suma opadów [mm] 4, ,4 18,00 śr. temp. [ o C] 9,57 10,49 6,96 9,01 śr. wilgotność powietrza [%] 88,21 93,44 93,62 91,76 suma opadów [mm] 1,80 12,00 47,90 61,70 śr. temp. [ o C] 8,78 5,66 0,97 5,14 śr. wilgotność powietrza [%] 96,16 93,01 96,07 95,08 suma opadów [mm] 0,70 11,80 6,30 18,80 śr. temp. [ o C] 2,35 2,10-1,36 1,02 śr. wilgotność powietrza [%] 96,27 98,78 96,80 97,28 suma opadów [mm] 3,00 5,40 3,00 11,40 śr. temp. [ o C] -7,55-2,77 0,17-3,38 śr. wilgotność powietrza [%] 96,36 92,59 98,76 95,90 suma opadów [mm] 2,70 13,10 6,50 22,30 śr. temp. [ o C] 0,47-1,72 0,72-0,17 śr. wilgotność powietrza [%] 97,86 95,67 93,72 95,75 suma opadów [mm] 4,60 8,40 17,20 30,20 śr. temp. [ o C] 3,96 2,41 3,76 3,37 śr. wilgotność powietrza [%] 93,17 90,58 86, suma opadów [mm] 15,60 9,30 19,50 44,40 śr. temp. [ o C] 11,05 9,93 13,69 11,55 śr. wilgotność powietrza [%] 71,48 72,63 50,36 64,82 suma opadów [mm] 0,60 1,10 0 1,70 śr. temp. [ o C] 12,24 12,36 14,49 13,03 śr. wilgotność powietrza [%] 69,24 70,04 82,66 73,98 suma opadów [mm] 5,70 5,70 57,80 69,20 śr. temp. [ o C] 13,05 14,68 18,03 15,25 śr. wilgotność powietrza [%] 85,47 79,96 90,17 85,20 suma opadów [mm] 29,4 22,00 71,90 123,30 śr. temp. [ o C] 19,23 19,15 18,65 19,01 śr. wilgotność powietrza [%] 84,81 81,88 76,13 80,94 suma opadów [mm] 48,60 41,10 9,70 99,40 śr. temp. [ o C] 19,92 18,34 18,82 19,03 śr. wilgotność powietrza [%] 72,43 74,48 71,67 72,86 suma opadów [mm] 9,60 10,20 10,10 29,90 8

9 4. ZESTAWIENIE WYNIKÓW DOŚWIADCZEŃ Nasilenie występowania i skuteczność zwalczania sprawców chorób grzybowych w pszenicy ozimej Choroby podstawy źdźbła Tabela 1. Zgorzel siewek (Fusarium spp.) Miejscowość/Uprawa/nr doświadczenia: PSD Winna Góra/ pszenica ozima - Zyta - MK 8 L.p Obiekt Nano Dawka zaprawy na 100 kg Średni % -Gro nasion Porażonych skuteczności źdźbeł 1. Zaprawa nasienna T g ml wody 4, Zaprawa Funaben T g ml wody 4, Zaprawa Oxafun T g ml wody 5, Nano-Gro + + 4, Baytan Universal 19,5 WS g ml wody 2, Zaprawa Oxafun T g ml wody 10, Kontrola ,00 - NIR (0,05) 2,851 Tabela 2. Łamliwość podstawy źdźbła (Oculimacula spp.) Miejscowość/Uprawa/nr doświadczenia: PSD Winna Góra/ pszenica ozima - Zyta - MK 8 L.p Obiekt Nano Dawka zaprawy na 100 kg Średni % -Gro nasion Porażonych źdźbeł skuteczności 1. Zaprawa nasienna T g ml wody 0, Zaprawa Funaben T g ml wody 0, Zaprawa Oxafun T g ml wody 0, Nano-Gro + + 1, Baytan Universal 19,5 WS g ml wody 0, Zaprawa Oxafun T g ml wody 0, Kontrola - - 2,00 - NIR (0,05) 1,276 9

10 Choroby liści Tabela 3. Septoriozy liści (Septoria spp.) Miejscowość/Uprawa/nr doświadczenia: PSD Winna Góra/ pszenica ozima - Zyta - MK 8 L.p Obiekt Nano Dawka zaprawy na 100 kg Średni % -Gro nasion Porażonej powierzchni skuteczności liści 1. Zaprawa nasienna T g ml wody 5, Zaprawa Funaben T g ml wody 3, Zaprawa Oxafun T g ml wody 2, Nano-Gro + + 3, Baytan Universal 19,5 WS g ml wody 2, Zaprawa Oxafun T g ml wody 4, Kontrola - - 7,25 - NIR (0,05) 1,874 Tabela 4. Mączniak prawdziwy (Blumeria graminis) Miejscowość/Uprawa/nr doświadczenia: PSD Winna Góra/ pszenica ozima - Zyta - MK 8 L.p Obiekt Nano Dawka zaprawy na 100 kg Średni % -Gro nasion Porażonej powierzchni skuteczności liści 1. Zaprawa nasienna T g ml wody 0, Zaprawa Funaben T g ml wody 1, Zaprawa Oxafun T g ml wody 0, Nano-Gro + + 0, Baytan Universal 19,5 WS g ml wody 0, Zaprawa Oxafun T g ml wody 0, Kontrola - - 2,50 - NIR (0,05) r.n. 10

11 Wschody Tabela 5. Wschody roślin Miejscowość/Uprawa/nr doświadczenia: PSD Winna Góra/ pszenica ozima - Zyta - MK 8 L.p Obiekt Nano -Gro Dawka zaprawy na 100 kg nasion Średnia ilość roślin na Różnica w stosunku do kontroli 1 mb szt. % 1. Zaprawa nasienna T g ml wody 39,83 0,65 101,66 2. Zaprawa Funaben T g ml wody 41,50 2,33 105,93 3. Zaprawa Oxafun T g ml wody 42,40 3,23 108,23 4. Nano-Gro ,80 0,63 101,60 5. Baytan Universal 19,5 WS g ml wody 41,35 2,18 105,55 6. Zaprawa Oxafun T g ml wody 40,90 1,73 104,40 7. Kontrola , NIR (0,05) r.n. 11

12 Ocena masy tysiąca ziaren i plonu pszenicy ozimej Tabela 6. MTZ Miejscowość/Uprawa/nr doświadczenia: PSD Winna Góra/ pszenica ozima - Zyta - MK 8 L.p Obiekt Nano -Gro Dawka zaprawy na 100 kg nasion MTZ (g) Różnica w stosunku do kontroli 1. Zaprawa nasienna T g ml wody (g) (%) 38,61 0,52 101,37 2. Zaprawa Funaben T g ml wody 39,10 1,01 102,66 3. Zaprawa Oxafun T g ml wody 37,38-0,70 98,16 4. Nano-Gro ,21-0,88 97,70 5. Baytan Universal 19,5 WS g ml wody 38,67 0,58 101,53 6. Zaprawa Oxafun T g ml wody 40,05 1,97 105,17 7. Kontrola , NIR (0,05) 1,590 Tabela 7. Plon Miejscowość/Uprawa/nr doświadczenia: PSD Winna Góra/ pszenica ozima - Zyta - MK 8 L.p Obiekt Nano Dawka zaprawy na Różnica w stosunku do PLON -Gro 100 kg nasion kontroli (t/ha) (t/ha) (%) 1. Zaprawa nasienna T g ml wody 6,28 0,80 114,61 2. Zaprawa Funaben T g ml wody 6,68 1,20 121,92 3. Zaprawa Oxafun T g ml wody 6,43 0,95 117,35 4. Nano-Gro + + 6,38 0,90 116,44 5. Baytan Universal 19,5 WS g ml wody 6,05 0,57 110,50 6. Zaprawa Oxafun T g ml wody 6,30 0,82 115,07 7. Kontrola - - 5, NIR (0,05) 0,449 12

13 6. OMÓWIENIE WYNIKÓW Celem prowadzonych doświadczeń polowych była ocena skuteczności biologicznej zapraw nasiennych w kombinacjach ze stymulatorem wzrostu NANO- GRO w uprawie pszenicy ozimej odmiany Zyta. Ocenie podlegała aktywność grzybobójcza badanych zapraw w ograniczaniu sprawców zgorzeli siewek (Fusarium spp.), sprawców łamliwości podstawy źdźbła (Oculimacula spp.) oraz sprawców chorób liści tj. mączniaka prawdziwego (Blumeria graminis) i septoriozy liści (Septoria spp.) Choroby podstawy źdźbła Zgorzel siewek (Fusarium spp.) (Tab. 1) Procent porażonych roślin przez sprawców zgorzeli siewek był w kombinacjach, w których użyto Nano-Gro istotnie niższy w porównaniu do wielkości procentu prażonych roślin w kontroli bez Nano-Gro. W kombinacji, w której ziarno zaprawione było Zaprawą Oxafun T 75 WS bez Nano-Gro procent porażonych roślin był niższy w stosunku do kontroli, ale wyraźnie wyższy od Zaprawy Baytan Universal 19,5 WS bez dodatku Nano-Gro. Z badanych zapraw z dodatkiem Nano-Gro najwyższą skuteczność uzyskano dla Zaprawy nasiennej T 75 (67%) i Zaprawy Funaben T (65%). Skuteczność samego Nano-Gro była zadawalająca i wynosiła dla zwalczania zgorzeli siewek 63% i była nieco wyższa od skuteczności, jaką uzyskano dla Zaprawy Oxafun T 75 z Nano-Gro. Skuteczność ta wynosiła w tej kombinacji 60%. Łamliwość podstawy źdźbła zbóż (Oculimacula spp.) (Tab. 2) Zastosowanie badanych zapraw z Nano-Gro spowodowało jednakowe ograniczenie porażenia przez sprawców łamliwości podstawy źdźbła. Wynosiła ona dla tych kombinacji 88%. W kombinacji, w której zastosowano tylko Nano-Gro skuteczność ta była niższa i wynosiła 50%. W kombinacjach z zaprawami, w których nie dodawano Nano-Gro skuteczność ta była wyższa i wynosiła ona 100 % dla zaprawy Baytan Universal 19,5 WS i podobny wynik uzyskano w kombinacji z Zaprawą Oxafun T

14 Septoriozy liści (Septoria spp.) (Tab. 3.) W zwalczaniu sprawców septoriozy liści w kombinacjach z zaprawami z Nano- Gro najwyższą skuteczność uzyskano po dodaniu badanej substancji do Zaprawy Oxafun T 75, skuteczność w tej kombinacji wynosiła 66%, a w kombinacji z Zaprawą Oxafun T 75 bez Nano-Gro była niższa i wynosiła 34%. W kombinacji z Zaprawą nasienną T 75 skuteczność ta wynosiła tylko 28%. Zaprawa Funaben T z Nano-Gro ograniczała rozwój sprawców septoriozy liści tak samo skutecznie jak zastosowanie samego Nano-Gro do zaprawiania ziarna (48% skuteczności). Najwyższą skuteczność uzyskano po zastosowaniu zaprawiania zaprawą Baytan Universal 19,5 WS (72%). Mączniak prawdziwy (Blumeria graminis) (Tab. 4) Zastosowanie łączne Nano-Gro z zaprawami: Zaprawa Oxafun T 75 i Zaprawa nasienna T 75 spowodowało wysoką skuteczność i wynosiła ona odpowiedni 100% i 90%. Pojedyncze zastosowanie Nano-Gro do zaprawiania ziarna powodowało znaczne ograniczenie rozwoju sprawcy mączniaka prawdziwego. Skuteczność ta wynosiła 90%. Skuteczność Zaprawy Funaben T z Nano-Gro była niższa od skuteczności zaprawy Oxafun T 75 bez dodatku Nano-Gro. Wschody (Tab. 5) Zastosowanie zapraw z Nano-Gro pozwoliło na poprawę wschodów roślin we wszystkich badanych kombinacjach z Nano-Gro. Najlepsze wyniki uzyskano w kombinacji Nano-Gro z Zaprawami: Oxafun T 75 i Funaben T, odpowiednio różnica do kontroli wynosiła 8,23% i 5,93%. Fitotoksyczność Na badanych obiektach badawczych nie stwierdzono objawów fitotoksyczności. Masa tysiąca nasion (MTZ) (Tab. 6) Zastosowanie badanych zapraw z Nano-Gro nie wpływało lub miało niewielkie znaczenie na poprawę masy tysiąca ziaren w porównaniu do kontroli bez zaprawy. 14

15 Plon (Tab.7) Zaprawianie ziarna pszenicy zaprawami: Zaprawa nasienna T 75, Funaben T, Oxafun T 75 umożliwiło uzyskanie wyższego plonu ziarna odpowiednio o 14,6%, 21,9%, 17,4%. W kombinacji z samym Nano-Gro wzrost ten wynosił 16,4%. W porównaniu do ilości plonu, jaki uzyskano w kontroli bez zaprawiania różnice były istotne, a kombinacjach z zaprawami bez Nano-Gro były niższe dla Zaprawy Oxafun T 75 WS (w porównaniu do kombinacji Oxafun T 75 WS + Nano-Gro). 7. WNIOSKI Łączenie badanych zapraw z Nano-Gro umożliwiło wzrost plonu ziarna. Nano Gro w omawianym doświadczeniu w niewielkim stopniu wpływało na poprawę wschodów pszenicy ozimej odmiana Zyta. Połączenie zaprawy Oxafun T 75 z Nano-Gro wpływało znacząco na ograniczenie porażenia przez sprawcę mączniaka prawdziwego i sprawców septorioz liści oraz łamliwości źdźbła. Pozostałe badane zaprawy z Nano-Gro wykazywały wysoką skuteczność zwalczania sprawcy mączniaka prawdziwego i sprawców łamliwości źdźbła oraz zadawalająco ograniczały rozwój sprawców zgorzeli siewek. 15