HISTORIA WOKÓŁ NAS. I. Wstęp. II. Opis warunków realizacji programu. Program nauczania przedmiotu historia i społeczeństwo dla szkoły podstawowej
|
|
- Katarzyna Makowska
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 HISTORIA WOKÓŁ NAS Program nauczania przedmiotu historia i społeczeństwo dla szkoły podstawowej I. Wstęp Już starożytni dostrzegli w nauczaniu historii jeden z filarów kształcenia i wychowania młodzieży, widząc szerokie możliwości, jakie daje nauczanie treści związanych z bliższą i dalszą przeszłością człowieka. Tak też jest i dziś. W sytuacji, gdy obowiązek kształtowania postaw i wartości przejęła w znacznej mierze szkoła, pierwszy etap edukacji historycznej i społecznej ucznia, rozpoczynający się w klasie 4. szkoły podstawowej, powinien odgrywać szczególnie doniosłą rolę. Warto zwrócić uwagę, że praktycznie każde dziecko u progu edukacji historycznej interesuje się jakimś aspektem przeszłości i ma co do historii własne wyobrażenia. Należy zatem rozwijać zainteresowanie przeszłością, zwłaszcza własnego narodu i państwa. Służyć temu będzie przede wszystkim realizacja treści nauczania prezentowanych w ciekawy i zróżnicowany sposób. Stąd wiele miejsca w programie poświęcono doborowi różnorodnych metod i środków nauczania. W założeniu autorów zaproponowane treści nauczania (historyczne i społeczne) o charakterze propedeutycznym mają być dostosowane do możliwości recepcyjnych i percepcyjnych uczniów szkoły podstawowej oraz zaprezentowane w ciekawej i zróżnicowanej formie. Drugim ważnym zadaniem edukacji, jakie już na wstępie mocno podkreślamy, jest progresywne kształcenie umiejętności ucznia. Trzeba bowiem pamiętać, że przedmiot historia i społeczeństwo we wcześniejszym etapie i w dalszych etapach edukacyjnych (historia i wiedza o społeczeństwie w gimnazjum) jest przedmiotem zakładającym poznawanie przeszłości, a z czasem coraz bardziej samodzielne zdobywanie, przetwarzanie i systematyzowanie wiadomości. Proces samokształcenia, stymulowany umiejętnie przez nauczyciela, przynosi wiele satysfakcji uczniowi, który może rozwijać swoje zainteresowania, i przemienia uczenie się tego przedmiotu w prawdziwą intelektualną przygodę. Równie istotne jest wychowywanie przez edukację historyczną i społeczną. Chodzi o konsekwentne pokazywanie i kreowanie postaw społecznych i patriotycznych, a także kształcenie zachowań, które umożliwią uczniowi funkcjonowanie w środowisku szkolnym i rodzinnym (domowym). Podstawą do napisania programu jest obowiązujące Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. Program nauczania został tak skonstruowany, by realizował obowiązujące zapisy podstawy programowej oraz precyzował metody osiągania założonych celów edukacyjnych. Prezentowane w programie zagadnienia pozwalają na precyzyjne określenie celów kształcenia w kolejnych latach edukacji i stwarzają możliwość dostosowania tematów do możliwości percepcyjnych i zainteresowań uczniów. Układ treści programu nauczania, sposób ich usystematyzowania i prezentacja jasno sformułowanych celów edukacyjnych pozwalają nawet początkującym nauczycielom na efektywne projektowanie procesu kształcenia. Jednakże im wyższe są kwalifikacje i kompetencje pedagogiczne nauczyciela, im lepsze przygotowanie do wykonywania zawodu, tym efektywniejsze będzie kształcenie u uczniów postawy aktywnego uczestnictwa w procesie edukacji i zachęcanie ich do poznawania i rozumienia otaczającego świata. Postawa przyjaznego uczniom nauczyciela przewodnika przyczyni się z pewnością do osiągnięcia przez nich sukcesów w nauce. II. Opis warunków realizacji programu Program nauczania przeznaczony jest do realizacji w szkołach podstawowych, w drugim etapie edukacyjnym, w klasach 4 6, czyli przez uczniów w wieku lat. Zgodnie z ramowym planem nauczania dla szkoły podstawowej program może stanowić podstawę pracy dla wszystkich szkół podstawowych i być realizowany w wymiarze 4 godzin w trzyletnim cyklu nauczania. Nauczyciele szkół podstawowych realizują program w cyklu godzinowym 1:1:2. Dwie godziny w tygodniu przewidziane są w klasie ostatniej, czyli szóstej, z uwagi na czas niezbędny do powtórzeń, służący przygotowaniu uczniów do 1
2 sprawdzianu kończącego edukację na szczeblu szkoły podstawowej. O podziale godzin (lub o zwiększeniu ich liczby) może zdecydować dyrektor szkoły w porozumieniu z nauczycielami. Zagadnienia tematyczne najlepiej realizować w układzie przedstawionym w programie, ale dopuszczalna jest pewna elastyczność. Realizacja programu wymaga od nauczyciela sukcesywnego i przemyślanego przygotowywania się do lekcji i ustawicznego doskonalenia zawodowego. Warunkiem sprzyjającym osiąganiu celów edukacyjnych jest również dostęp uczniów i nauczycieli do biblioteki posiadającej bogaty księgozbiór, zawierający m.in. czasopisma oraz encyklopedie i słowniki tematyczne. Uczniowie powinni być wyposażeni w podstawowe pomoce i środki dydaktyczne, z których najważniejsze są: podręcznik dostosowany do możliwości intelektualnych uczniów, zeszyt ćwiczeń, zeszyt przedmiotowy, teczka, w której uczeń gromadzi dodatkowe prace i materiały do wykorzystania na lekcji (rysunki, plany, mapy, diagramy, dodatkowe informacje na temat nauczanego przedmiotu czy też miejscowości i regionu), atlas historyczny, symbole narodowe: godło i flaga. Niezbędne do realizacji programu są: poradnik dla nauczyciela, literatura historyczna, popularnonaukowa, literatura piękna, czasopisma specjalistyczne, słowniki historyczne, słowniki wiedzy o społeczeństwie, encyklopedie, mapy ścienne, plany miast, plany terenów, plansze, plakaty z przedstawieniami: najważniejszych wydarzeń, dzieł sztuki, zabytków historycznych, wielkich postaci historycznych, schematów (np. sejmu, senatu), filmy, nagrania programów telewizyjnych, płyty CD-ROM z grami dydaktycznymi, ćwiczenia i zadania dla uczniów, urządzenia techniczne wspomagające pracę nauczyciela i uczniów, takie jak: komputer, telewizor, rzutnik, odtwarzacz płyt CD. III. Ogólne cele kształcenia Nadrzędne cele, jakie od zawsze stawiano edukacji historycznej, należą do zasadniczych w nauczaniu i wychowaniu młodego człowieka, zwłaszcza jeśli chodzi o kształtowanie postaw obywatelskich, patriotycznych i prospołecznych. Przez poznawanie przeszłości dokonywać się ma również budowanie systemu wartości oraz kreowanie tożsamości, zarówno na poziomie narodowym, jak i poziomie mniejszych społeczności o charakterze regionalnym. Zgodnie z założeniami obecnie obowiązującego prawa oświatowego cele edukacji historycznej określa podstawa programowa przedmiotu historia i społeczeństwo, gdzie wyznaczono następujące cele kształcenia: I. CHRONOLOGIA HISTORYCZNA Uczeń posługuje się podstawowymi określeniami czasu historycznego: okres p.n.e., n.e., tysiąclecie, wiek, rok; przyporządkowuje fakty historyczne datom; oblicza upływ czasu między wydarzeniami historycznymi i umieszcza je na linii chronologicznej; dostrzega związki teraźniejszości z przeszłością. II. ANALIZA I INTERPRETACJA HISTORYCZNA Uczeń odpowiada na proste pytania postawione do tekstu źródłowego, planu, mapy, ilustracji; pozyskuje informacje z różnych źródeł oraz selekcjonuje je i porządkuje; stawia pytania dotyczące przyczyn i skutków analizowanych wydarzeń historycznych i współczesnych. III. TWORZENIE NARRACJI HISTORYCZNEJ Uczeń tworzy krótką wypowiedź o postaci i wydarzeniu historycznym, posługując się poznanymi pojęciami; przedstawia własne stanowisko i próbuje je uzasadnić. IV. ZAINTERESOWANIE PROBLEMATYKĄ SPOŁECZNĄ Uczeń ma nawyk dociekania w kontekście społecznym zadaje pytania: dlaczego jest tak, jak jest? i czy mogłoby być inaczej? oraz próbuje odpowiedzieć na te pytania. V. WSPÓŁDZIAŁANIE W SPRAWACH PUBLICZNYCH Uczeń współpracuje z innymi planuje, dzieli się zadaniami i wywiązuje się z nich. Po zakończeniu kursu historii i wiedzy o społeczeństwie w szkole podstawowej uczeń: dostrzega i nazywa konflikty pojawiające się w jego otoczeniu oraz zna mechanizmy i instytucje przydatne przy ich rozwiązywaniu, posługuje się kategoriami czasu i przestrzeni w celu porządkowania wydarzeń, sytuuje w przestrzeni wydarzenia, umieszcza daty w przedziałach czasowych, oblicza upływ czasu między wydarzeniami, 2
3 porządkuje wydarzenia w kolejności chronologicznej, posługuje się mapą, odczytuje przedstawione na niej podstawowe wydarzenia, procesy historyczne i społeczne, rozpoznaje i opisuje poznane źródła ikonograficzne, interpretuje krótkie fragmenty tekstów źródłowych, porównuje życie ludzi na przestrzeni wieków, stosuje ze zrozumieniem pojęcia i terminy, formułuje krótką wypowiedź ustną i pisemną, wyszukuje i wykorzystuje informacje z różnych źródeł. IV. Szczegółowe cele kształcenia i wychowania Strategicznym celem edukacji w szkole podstawowej jest kształcenie u uczniów różnych umiejętności oraz przekazywanie im wiedzy historycznej na poziomie propedeutycznym. Stanowi to podstawowy determinant określenia celów szczegółowych dla poszczególnych przedmiotów. W związku z tym zadanie nauczyciela przedmiotu historia i społeczeństwo polega na odpowiedniej selekcji materiału faktograficznego. Wykonanie tego zadania wymaga postawienia sobie jasno sprecyzowanych celów kształcenia, takich jak: wiedza, umiejętności, kultura i świadomość historyczna, wartości, postawy. Szkoła powinna kształcić umiejętności oraz zapoznawać uczniów z podstawową wiedzą dotyczącą historii jako dziejów, w tym przede wszystkim dziejów Polski, oraz kształtować obraz społeczeństwa i państwa, odnosząc się do zapisanych w podstawie programowej fundamentów Europy, kształtować u uczniów cechy charakteryzujące ludzi aktywnych i kreatywnych. Ważnym celem jest wychowywanie uczniów w duchu patriotycznym, zaszczepianie im wartości oraz wskazywanie sukcesów Polski i Polaków w przeszłości i teraźniejszości. Podczas uczenia przedmiotu historia i społeczeństwo niezwykle istotne jest odnajdywanie autorytetów, bez których nie sposób wyobrazić sobie budowania przyszłości, gdyż to one dają narodom i jednostkom poczucie trwałości, stabilności i dumy z przynależności do narodu i państwa. Zadaniem szkoły jest więc pomaganie młodemu człowiekowi w odkrywaniu spuścizny narodowej poprzez poznawanie ważnych wydarzeń z przeszłości. WARTOŚCI I POSTAWY Ważnym zadaniem przedmiotu historia i społeczeństwo jest wychowywanie uczniów w duchu patriotycznym oraz przygotowywanie ich do pełnienia różnych ról społecznych oraz kształtowanie następujących postaw: zaangażowania w działania obywatelskie: uczeń angażuje się w działania społeczne, wrażliwości społecznej: uczeń dostrzega przejawy niesprawiedliwości i reaguje na nie, odpowiedzialności: uczeń podejmuje odpowiedzialne działania w swojej społeczności, poczucia więzi: uczeń odczuwa więź ze wspólnotą lokalną, narodową, europejską i globalną, tolerancji: uczeń szanuje prawo innych do odmiennego zdania, sposobu zachowania, obyczajów i przekonań, jeżeli nie stanowią one zagrożenia dla innych ludzi; przeciwstawia się przejawom dyskryminacji. WIEDZA I UMIEJĘTNOŚCI Celem edukacyjnym przedmiotu historia i społeczeństwo jest wprowadzenie uczniów w przeszłość i w teraźniejszość w aspekcie życia społecznego. W związku z tym niezwykle ważnym zadaniem jest stworzenie uczniom warunków do: poznania i dostrzegania wzajemnych związków między przeszłością i teraźniejszością, podejmowania prób wyrażania własnej opinii, wyjaśniania zmian cywilizacyjnych, poznawania i odnajdywania siebie i swego miejsca w środowisku społecznym oraz w grupie rówieśniczej. Ważnym zadaniem edukacji na wszystkich poziomach nauczania, a zwłaszcza na poziomie szkoły podstawowej, jest poszerzanie zasobu wiedzy historycznej i społecznej ucznia. Istotne jest, by w trakcie trwającej edukacji uczniowie sukcesywnie nabywali umiejętność samokształcenia, co przyczyni się z jednej strony do pogłębiania wiedzy, z drugiej zaś do kształcenia innych umiejętności, na przykład czytania ze zrozumieniem czy sięgania do innych niż podręcznik źródeł wiedzy. WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE 1. Refleksja nad sobą i otoczeniem społecznym. Uczeń: 1) wyjaśnia, w czym wyraża się odmienność i niepowtarzalność każdego człowieka, 2) podaje przykłady różnorodnych potrzeb człowieka oraz sposoby ich zaspokajania, 3) wyjaśnia znaczenie rodziny w życiu oraz wskazuje przykłady praw i obowiązków przysługujących poszczególnym członkom rodziny, 4) wyraża opinię na temat kultywowania tradycji i gromadzenia pamiątek rodzinnych, 5) charakteryzuje społeczność szkolną, z uwzględnieniem swoich praw i obowiązków, 6) podaje przykłady działań samorządu uczniowskiego w swojej szkole, 7) tłumaczy, odwołując się do przykładów, na czym polega postępowanie sprawiedliwe, 8) wyjaśnia, w czym przejawia się uprzejmość i tolerancja, 3
4 9) podaje przykłady konfliktów między ludźmi i proponuje sposoby ich rozwiązywania. 2. Mała ojczyzna. Uczeń: 1) opisuje swoją małą ojczyznę, uwzględniając tradycję historyczno-kulturową i problemy społeczno-gospodarcze, 2) zbiera informacje o rozmaitych formach upamiętniania postaci oraz wydarzeń z przeszłości swojej małej ojczyzny, 3) wskazuje na planie miejscowości siedzibę władz lokalnych i na przykładach omawia zakres działań oraz sposoby powoływania władz. 3. Ojczyzna. Uczeń: 1) wymienia i tłumaczy znaczenie najważniejszych świąt narodowych, symboli państwowych i miejsc ważnych dla pamięci narodowej, 2) wskazuje na mapie i opisuje główne regiony Polski, 3) wymienia mniejszości narodowe i etniczne żyjące w Polsce i na wybranych przykładach opisuje ich kulturę i tradycje oraz wymienia miejsca największych skupisk Polaków na świecie. 4. Państwo. Uczeń: 1) wyjaśnia, w czym wyraża się demokratyczny charakter państwa polskiego, używając pojęć: wolne wybory, wolność słowa, wolne media, konstytucja, 2) wymienia organy władzy w Rzeczypospolitej Polskiej: parlament, prezydent, rząd, sądy, i omawia najważniejszą funkcję każdego z tych organów w systemie politycznym, 3) podaje przykłady praw i obowiązków obywateli Rzeczypospolitej Polskiej, 4) omawia wybrane prawa dziecka i podaje, gdzie można się zwrócić, gdy są one łamane. 5. Społeczeństwo. Uczeń: 1) wyjaśnia znaczenie pracy w życiu człowieka i dostrzega jej społeczny podział, 2) opisuje różne grupy społeczne, wskazując ich role w społeczeństwie, 3) podaje przykłady ważnych problemów współczesnej Polski, korzystając z różnych źródeł informacji (od osób dorosłych, z prasy, radia, telewizji, internetu). 6. Wspólnota europejska. Uczeń: opowiada o uczestnictwie Polski we wspólnocie europejskiej, używając pojęć: Unia Europejska, europejska solidarność, stosunki międzynarodowe, oraz rozpoznaje symbole unijne: flagę i hymn Unii Europejskiej (Oda do radości). 7. Problemy ludzkości. Uczeń: 1) wyjaśnia, co oznacza powiedzenie: świat stał się mniejszy i wskazuje przyczyny tego zjawiska, 2) opisuje i ocenia na przykładach wpływ techniki na środowisko naturalne i życie człowieka, 3) wymienia pożytki i niebezpieczeństwa korzystania z mediów elektronicznych, 4) opowiada o przejawach nędzy na świecie oraz formułuje własną opinię o działaniach pomocowych podejmowanych przez państwa lub organizacje pozarządowe, 5) wyjaśnia na przykładach przyczyny i następstwa konfliktów zbrojnych na świecie. 8. Historia jako dzieje. Uczeń: 1) odróżnia historię rozumianą jako dzieje, przeszłość od historii rozumianej jako opis dziejów przeszłości, 2) wyjaśnia, na czym polega praca historyka, 3) podaje przykłady różnych źródeł historycznych i wyjaśnia, dlaczego należy je chronić. 9. Fundamenty Europy. Uczeń: 1) wyjaśnia znaczenie wynalazku pisma dla wspólnoty ludzkiej, 2) opisuje życie w Atenach peryklejskich, używając pojęć: teatr, filozofia, bogowie olimpijscy (Zeus, Atena, Apollo), mity (Herakles, Odyseusz), olimpiada, 3) charakteryzuje osiągnięcia Rzymu, używając pojęć i terminów: prawo rzymskie, drogi, wodociągi, 4) opisuje narodziny chrześcijaństwa i jego rozpowszechnianie w czasach starożytnych. 10. Państwo polskie za Piastów. Uczeń: 1) opowiada legendy o Piaście i Popielu oraz Lechu, Czechu i Rusie, a także rozpoznaje cechy charakterystyczne legendy, 2) wskazuje na mapie Gniezno i państwo Mieszka I, 3) opisuje panowanie Mieszka I, umiejscawiając je w czasie i używając pojęć: plemię, gród, drużyna, książę, 4) opowiada historię zjazdu gnieźnieńskiego, uwzględniając postacie: św. Wojciecha, Bolesława Chrobrego i Ottona III, 5) wskazuje na mapie Kraków i państwo Kazimierza Wielkiego, umiejscawiając je w czasie, 6) opowiada o panowaniu Kazimierza Wielkiego, z uwzględnieniem powstania Akademii Krakowskiej i uczty u Wierzynka. 11. Mnisi. Uczeń: 1) opisuje klasztor średniowieczny i tryb życia mnichów, używając pojęć: zakon, reguła, ubóstwo, 2) charakteryzuje postać św. Franciszka z Asyżu. 12. Rycerze. Uczeń: 1) charakteryzuje zamek średniowieczny i jego mieszkańców, 2) opisuje charakterystyczne cechy wzoru osobowego średniowiecznego rycerza. 13. Mieszczanie. Uczeń: 1) opisuje miasto średniowieczne, używając pojęć: kupiec, rzemieślnik, cech, burmistrz, samorząd miejski, rynek, mury miejskie, 2) porównuje warunki życia w mieście średniowiecznym i współczesnym. 14. Chłopi. Uczeń: 1) opisuje warunki życia na wsi średniowiecznej, 2) porównuje życie chłopa z życiem rycerza i mieszczanina. 15. Odkrycie Nowego Świata. Uczeń: 1) umieszcza Krzysztofa Kolumba i jego pierwszą odkrywczą wyprawę w czasie i w przestrzeni, 2) opisuje odkrycie Krzysztofa Kolumba, używając pojęć: karawela, Nowy Świat, Indianie, broń palna, 4
5 3) wymienia następstwa wypraw odkrywczych dla Europy i dla Ameryki. 16. Mikołaj Kopernik i jego odkrycie. Uczeń: 1) opowiada o życiu Mikołaja Kopernika, używając pojęć: uczony, astronom, odkrycie naukowe, 2) opisuje i umieszcza w czasie odkrycie Mikołaja Kopernika, wyjaśniając, co znaczy powiedzenie: Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię. 17. Jadwiga i Jagiełło. Uczeń: 1) wskazuje na mapie Wielkie Księstwo Litewskie, 2) wyjaśnia przyczyny unii polsko-litewskiej, 3) charakteryzuje osobę Jadwigi i wymienia jej zasługi dla kultury polskiej, 4) opowiada o przyczynach i skutkach bitwy pod Grunwaldem. 18. Dwór Jagiellonów. Uczeń: 1) opisuje życie dworskie na Wawelu za Zygmuntów, używając pojęć: dwór, paziowie, komnata, arras. 19. Polski szlachcic. Uczeń: 1) charakteryzuje obowiązki szlachcica wobec państwa, używając pojęć: sejm, sejmik, pospolite ruszenie, 2) opisuje działalność gospodarczą polskiej szlachty, używając pojęć: folwark, pańszczyzna, kmiecie, spichlerz, spław rzeczny Wisłą do Gdańska. 20. Rzeczpospolita Obojga Narodów. Uczeń: 1) wyjaśnia, na czym polegała unia lubelska i wskazuje na mapie Rzeczpospolitą Obojga Narodów, 2) opisuje, w jaki sposób dokonywano wyboru króla, używając pojęć: elekcja, pole elekcyjne, koronacja. 21. Rzeczpospolita w XVII w. Uczeń: 1) sytuuje w czasie i omawia wydarzenia potopu szwedzkiego, z uwzględnieniem obrony Częstochowy i postaci Stefana Czarnieckiego, 2) sytuuje w czasie i opisuje wyprawę wiedeńską Jana III Sobieskiego, używając pojęć: oblężenie, odsiecz, sułtan, husaria. 22. Upadek I Rzeczypospolitej. Uczeń: 1) podaje przykłady naprawy państwa polskiego za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego, z uwzględnieniem Konstytucji 3 maja, 2) omawia i sytuuje w czasie wydarzenia powstania kościuszkowskiego, używając pojęć: naczelnik powstania, przysięga Kościuszki, kosynierzy, 3) wyjaśnia, w jakich okolicznościach doszło do upadku państwa polskiego, podaje datę III rozbioru. 23. Formy walki o niepodległość. Uczeń: 1) umiejscawia w czasie powstanie listopadowe i powstanie styczniowe, 2) wymienia cele walki powstańców oraz przykłady represji zastosowanych wobec społeczeństwa po przegranych powstaniach, 3) omawia, na wybranym przykładzie, walkę o język polski w nauczaniu, 4) zbiera z różnych źródeł informacje o zasługach dla rozwoju kultury polskiej: Jana Matejki, Stanisława Moniuszki, Henryka Sienkiewicza i Stanisława Wyspiańskiego. 24. Życie na emigracji. Uczeń: 1) wskazuje na mapie państwa, które przyjęły najwięcej emigrantów z ziem polskich, 2) rozróżnia emigrację polityczną i zarobkową, 3) zbiera z różnych źródeł informacje o zasługach dla kultury polskiej: Fryderyka Chopina, Adama Mickiewicza, Marii Skłodowskiej-Curie, Heleny Modrzejewskiej. 25. Miasto przemysłowe. Uczeń: 1) opowiada o rozwoju uprzemysłowienia w XIX w., używając pojęć: maszyna parowa, kolej żelazna, statek parowy, silnik elektryczny, telegraf, fabryka, 2) wskazuje na mapie najbardziej uprzemysłowione miasta na ziemiach polskich, 3) rozróżnia rzemieślnicze i fabryczne (maszynowe) formy produkcji, 4) opisuje warunki pracy w XIX-wiecznej fabryce. 26. Odrodzenie państwa polskiego. Uczeń: 1) wskazuje na mapie granice II Rzeczypospolitej oraz wymienia jej sąsiadów, 2) wymienia czynniki decydujące o odzyskaniu niepodległości przez Polskę, 3) zbiera informacje o zasługach dla państwa polskiego Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego. 27. Polska w okresie II wojnie światowej. Uczeń: 1) wskazuje na mapie państwa, które dokonały agresji na Polskę, 2) podaje charakterystyczne cechy polityki Stalina i Hitlera wobec własnych społeczeństw i państw podbitych, 3) charakteryzuje życie ludności na okupowanych terytoriach Polski, w tym losów ludności żydowskiej, 4) omawia formy oporu społeczeństwa wobec okupantów, 5) opisuje postawę ludności cywilnej i żołnierzy powstańczej Warszawy. 28. Polska Rzeczpospolita Ludowa. Uczeń: 1) wskazuje na mapie granice Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i wymienia jej sąsiadów, 2) opowiada o Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, używając pojęć: odbudowa zniszczeń wojennych, awans społeczny i likwidacja analfabetyzmu, planowanie centralne, zależność od ZSRR, dyktatura partii komunistycznej, cenzura, opozycja demokratyczna. 29. Solidarność i powstanie III Rzeczypospolitej. Uczeń: 1) wskazuje na mapie III Rzeczpospolitą i jej sąsiadów, 2) opisuje powstanie i działania Solidarności, używając określeń: strajk, walka bez przemocy, stan wojenny, okrągły stół, 3) wyjaśnia, jakie najważniejsze zmiany zaszły w Polsce w 1989 r. 5
6 V. Treści nauczania i opis założonych osiągnięć Treści nauczania podano w postaci tematów lekcyjnych wraz z rozwinięciem. W zależności od rozpoznania potrzeb edukacyjnych przez nauczyciela tematykę można realizować na jednej lub dwóch jednostkach lekcyjnych. Realizacja części podanych niżej zagadnień, zwłaszcza w zakresie regionalistyki, w dużym stopniu zależy od lokalnych realiów i inwencji nauczyciela. Pojęcia i terminy podane w nawiasach są doprecyzowaniem treści zapisanych w programie. Po każdej części tematycznej znajduje się opis wymagań (wymagana wiedza i umiejętności), które powinien spełnić uczeń po zapoznaniu się z nimi. W niniejszym programie znalazły się również tematy dodatkowe (oznaczone gwiazdką). Autorzy zdecydowali się na ich umieszczenie po wysłuchaniu sugestii nauczycieli, które odnosiły się do całokształtu procesu kształcenia historycznego w szkole podstawowej. Łączą się one bezpośrednio z zagadnieniami ujętymi w nowej podstawie programowej. Tematy dodatkowe stanowią bowiem klamrę spinająca zagadnienia zapisane w podstawie programowej w chronologicznie i metodycznie uwarunkowaną merytorycznie całość tematyczną. Naturalnie decyzja, jeśli chodzi o włączenie tematów dodatkowych do rocznego planu pracy, zależy wyłącznie od nauczyciela, który podejmuje ją w zależności od poziomu klasy. Klasa IV CZĘŚĆ I. POZNAJĘ HISTORIĘ 1. O CZYM MÓWI NAM HISTORIA? (wprowadzenie w świat historii; historia jako nauka zajmująca się badaniem przeszłości; historia jako dzieje, przeszłość, tradycja; wyjaśnienie pojęć: dawno, czasy prehistoryczne, czasy historyczne, dzieje, epoka, cywilizacja; potrzeba znajomości historii i tradycji; odtwarzanie przeszłości badanie przeszłości na podstawie źródeł historycznych; podział dziejów) Historia jest nauką o dziejach. W dziejach było wiele epok. Czym zajmuje się historyk? Czym jeszcze będziemy się zajmować na lekcjach historii? 2. CO TO JEST CZAS I JAK GO MIERZYMY? (przykłady najstarszych i współczesnych przyrządów do mierzenia czasu; jak zapisujemy i dzielimy czas; wyjaśnienie pojęć: chronologia historyczna, era, tysiąclecie, wiek, stulecie, półwiecze, czasy przed naszą erą, czasy naszej ery, stara i nowa era); określanie wieku i jego połowy; oznaczanie czasu na osi liczbowej, porządkowanie czasu w historii, obliczanie odległości w czasie pomiędzy wydarzeniami; przykłady zapisywania dat; kalendarz jako jedno z narzędzi mierzenia czasu) Kiedy nie było zegarka... Czas w historii. Do czego służy oś czasu? Jak obliczyć czas w historii, czyli trochę matematyki. Długa droga do powstania kalendarza. 3. ŹRÓDŁA HISTORYCZNE OPOWIADAJĄ NAM O PRZESZŁOŚCI (znaczenie źródeł historycznych dla odtwarzania przeszłości; wyjaśnienie pojęć: źródło historyczne, archeolog, archeologia, eksponat, zabytek; przykłady źródeł historycznych: przedmioty, narzędzia, broń, dokumenty, zabytki architektury, malowidła naskalne; grobowiec Tutanchamona przykład bezcennego źródła historycznego; znaczenie archeologii w odkrywaniu i badaniu źródeł historycznych; muzeum jako miejsce gromadzenia pamiątek z przeszłości; skansen jako miejsce gromadzenia dawnych budynków i ich wyposażenia) Bez źródła ani rusz. Co to jest źródło historyczne? Jakie znamy źródła historyczne? Jak chronimy bezcenne źródła historyczne? Różnorodne przekazy o życiu ludzi dawniej i dziś. 4. DO CZEGO SŁUŻY MAPA? (zapoznanie z mapą historyczną i planem; znaczenie mapy w poznawaniu miejsca wydarzeń; odróżnianie mapy politycznej od geograficznej i tematycznej; podstawowe symbole, znaki, kolory na mapie historycznej i planie oraz ich znaczenie) O pewnym ważnym pytaniu (rola mapy i planu w poznawaniu historii). Jak czytać mapę? Co widać na mapach i planach? odróżnia historię rozumianą jako dzieje, przeszłość od historii rozumianej jako opis dziejów przeszłości, wyjaśnia, na czym polega praca historyka, podaje przykłady różnych źródeł historycznych i wyjaśnia, dlaczego należy je chronić, stosuje pojęcia: źródło historyczne, chronologia, historia, archeologia, wykopaliska, wiek, stulecie, półwiecze, tysiąclecie, era, czasy przed naszą erą, czasy naszej ery, 6
7 odczytuje na mapie i planie różne informacje oraz odnajduje symbole i znaki opisane w legendzie, wyjaśnia potrzebę ochrony zabytków. CZĘŚĆ II. ŚWIAT WOKÓŁ NAS 5. KIM JESTEM, CZYM SIĘ RÓŻNIĘ OD INNYCH? (określenie swoich cech osobowości: wyglądu, wyobrażeń o sobie, co lubię, czego nie lubię, czego chciałbym się nauczyć; porównanie własnego wyobrażenia o sobie samym [ja subiektywne] z obrazem naszej osoby u innych [ja odzwierciedlone]; charakterystyka samego siebie i porównanie z innymi [różnice i podobieństwa], indywidualizm jednostki; co lubię robić, co jest dla mnie ważne; wzorzec postępowań, czego uczymy się od innych; szacunek dla siebie i szacunek dla innych, kształtowanie postawy tolerancji; wyjaśnienie pojęć: tolerancja, uprzejmość; tolerancja jako poszanowanie odmienności innych osób; uprzejmość jako wzorzec zachowania będący przejawem szacunku dla innych) Co to jest osobowość i o czym nam mówi? Nasze podobieństwo jest widoczne mimo różnic między nami. Czego uczymy się od innych? Tacy jesteśmy, czyli nasze cechy osobiste. Każdy jest osobą. 6. SPOŁECZEŃSTWO, RODZINA, SZKOŁA (definicja społeczeństwa; znaczenie rodziny i przyjaźni, rola rówieśników w rozwoju i poznawaniu świata; szkoła i jej znaczenie dla przekazywania wiedzy i wychowania dzieci; wartości: uczciwość, punktualność, odpowiedzialność, patriotyzm; prawa dziecka; prawa i obowiązki ucznia; samorząd uczniowski i jego znaczenie w życiu szkoły) Społeczeństwo. Rodzina. Nasze potrzeby. Koledzy i przyjaciele. W klasie i na szkolnym korytarzu. Moje prawa. 7. SKĄD MÓJ RÓD, MOJE KORZENIE? (powody gromadzenia pamiątek rodzinnych, znaczenie pamiątek w kultywowaniu przeszłości, tradycji rodzinnej i historii miejsca zamieszkania; moja rodzina: pradziadkowie, dziadkowie, rodzice, rodzeństwo, krewni; od przydomku do nazwiska; poznawanie związków rodzinnych, wyjaśnienie pojęć: genealogia, drzewo genealogiczne, ród, rodowód; tworzenie drzewa genealogicznego) Co kryją pamiątki rodzinne? Opowieści prababci. Drzewo genealogiczne obrazem historii naszego rodu. Historia nazwiska. wyjaśnia, w czym wyraża się odmienność i niepowtarzalność każdego człowieka, podaje przykłady różnorodnych potrzeb człowieka oraz sposoby ich zaspokajania, wyjaśnia znaczenie rodziny oraz wskazuje przykłady praw i obowiązków przysługujących poszczególnym członkom rodziny, wyraża opinię na temat kultywowania tradycji i gromadzenia pamiątek rodzinnych, charakteryzuje społeczność szkolną, z uwzględnieniem swoich praw i obowiązków, podaje przykłady działań samorządu uczniowskiego w swojej szkole, tłumaczy, odwołując się do przykładów, na czym polega postępowanie sprawiedliwe, wyjaśnia, w czym przejawia się uprzejmość i tolerancja, podaje przykłady konfliktów między ludźmi i proponuje sposoby ich rozwiązywania, opisuje grupy społeczne i ich role w społeczeństwie, omawia wartość pamiątek rodzinnych dla kultywowania przeszłości i szacunku dla tradycji. CZĘŚĆ III. MOJA MAŁA OJCZYZNA, MÓJ KRAJ 8. LEGENDY I HISTORIA MOJEGO MIASTA I REGIONU (wyjaśnienie pojęcia mała ojczyzna; rola zabytków w poznawaniu przeszłości, znaczenie zabytków dla kultury: kościoły, zamki, miejsca pamięci; pojęcia: gwara, herb; legendy związane z miejscowością; najważniejsze wydarzenia z dziejów mojej miejscowości; treści dotyczące historii lokalnej, regionów, tradycji, środowiska przyrodniczego i kulturowego; poznanie najbliższego środowiska i specyfiki swojego regionu tradycje i obyczaje w kulturze lokalnej; edukacja regionalna i wychowanie patriotyczne ścieżkami bohaterów regionu) Miejsca i ludzie. Mała ojczyzna. Jak można opisać swoją małą ojczyznę? Historia, historia... Symbole lokalne. Co powiedzieliby nam nasi przodkowie? Tam, gdzie mieszkamy i gdzie żyjemy regiony. Co mówią ludzie? 7
8 9. POLSKA MOJA OJCZYZNA (położenie geograficzne Polski: obszar, państwa sąsiadujące z Polską, mniejszości narodowe; Warszawa jako stolica państwa i siedziba władz państwowych; sejm i senat; przedstawienie symboli i świąt narodowych; hymn narodowy; wychowanie patriotyczne kształtowanie szacunku dla własnego państwa) Ojczyzna jest wspólna. Tam, gdzie żyjemy i gdzie mieszkamy. Stolica Polski. Nasze najważniejsze symbole. Hymn narodowy. opisuje swoją małą ojczyznę, uwzględniając tradycję historyczno-kulturową i problemy społeczno-gospodarcze, zbiera informacje o rozmaitych formach upamiętniania postaci oraz wydarzeń z przeszłości małej ojczyzny, wskazuje na planie miejscowości siedzibę władz lokalnych i na przykładach omawia zakres działań oraz sposoby powoływania władz, zbiera informacje o rozmaitych formach upamiętniania postaci i wydarzeń z przeszłości małej ojczyzny, wymienia i tłumaczy znaczenie najważniejszych świąt narodowych, symboli państwowych i miejsc ważnych dla pamięci narodowej, wskazuje na mapie i opisuje główne regiony Polski, opowiada, czym jest herb, jakie informacje zawiera. CZĘŚĆ IV. OPOWIEŚCI O LUDZIACH, LEGENDACH I HISTORII 10. JAK ŻYLI NASI PRAPRZODKOWIE MYŚLIWI I ROLNICY* (ewolucja człowieka w prehistorii; życie ludzi pierwotnych: zajęcia, narzędzia, broń, ubiory, sposoby zdobywania pożywienia; kultura ludzi paleolitu rysunki naskalne; zmiana trybu życia z koczowniczego na osiadły; wielkie zmiany w życiu ludzi epoki neolitu osiadły tryb życia, rolnictwo; pojęcia: homo sapiens sapiens, koczownik) Nasi praprzodkowie. Jak żyli? Co robili? Od koczownika do rolnika, no i co z tego wynika. 11. BISKUPIN PRADAWNA OSADA NAD JEZIOREM* (historia odkrycia osady, umiejscowienie na mapie; opis funkcji gospodarczych i politycznych grodu, opis budowy grodu; warunki życia codziennego mieszkańców Biskupina; praca archeologa, potrzeba ochrony zabytków; pojęcia: osada obronna, gród) O tym, że każdy, kto umie patrzeć, może być odkrywcą. Życie w grodzie nad jeziorem. Co się stało z Biskupinem? * opowiada o życiu ludzi z epoki paleolitu, rozróżnia pojęcia: koczowniczy i osiadły tryb życia, wymienia zmiany w życiu ludzi neolitu, opowiada o osadzie w Biskupinie i jej mieszkańcach, wyjaśnia, czym jest rezerwat archeologiczny, rozumie potrzebę szczególnej ochrony rezerwatów archeologicznych. 12. LEGENDY I HISTORIA, CZYLI OPOWIEŚCI O POCZĄTKACH PAŃSTWA POLSKIEGO (legendy najstarsze opowieści o początkach państwa polskiego; średniowieczni kronikarze: Gall Anonim, Wincenty Kadłubek, Jan Długosz; legendy: o Lechu, Czechu i Rusie, o złym księciu Popielu, o Piaście, o księciu Kraku i Smoku Wawelskim; postacie historyczne, postacie legendarne; pojęcia: legenda, kronikarz, podgrodzie) Wśród pradawnych opowieści. Legenda o Lechu, Czechu i Rusie. Legenda o złym księciu Popielu. Legenda o Piaście. Legenda o księciu Kraku i smoku wawelskim. 13. MIESZKAŃCY GRODU I PODGRODZIA (budowa grodów średniowiecznych na ziemiach polskich; gród jako ośrodek polityczny i gospodarczy; życie na podgrodziu; pojęcia: gród, podgrodzie, plemię, władza książęca, pan grodowy, kasztelan, drużynnik) Jak powstawały grody? Gród ośrodkiem władzy książęcej. Mieszkańcy podgrodzia. 14. W ŚREDNIOWIECZNYM ZAMKU SIEDZIBIE SENIORA (budowa i wygląd zamku średniowiecznego; zamek jako siedziba seniora [władcy]; zamek i podzamcze jako ośrodek gospodarczy; rola rycerstwa w średniowieczu; kodeks rycerski; Zawisza Czarny jako wzór osobowy rycerza; pojęcia: senior, rycerz, giermek, herb, turniej rycerski; kodeks honorowy rycerza) Budowa zamku. 8
9 W siedzibie seniora i w jej pobliżu. Od giermka do rycerza. Rycerskie życie. Rycerskie losy. 15. ŻYCIE MIESZKAŃCÓW WSI (krajobraz średniowiecznej Polski; opis warunków życia ludności wiejskiej we wczesnym średniowieczu; opis gospodarstwa chłopskiego; powinności chłopów wobec możnych; pojęcia: danina, dziesięcina) W rytmie pór roku. W chłopskiej chałupie. Powinności wobec możnego pana. opowiada legendy o Piaście i Popielu oraz Lechu, Czechu i Rusie, a także rozpoznaje cechy charakterystyczne legendy, wskazuje na mapie Gniezno i państwo Mieszka I, opisuje panowanie Mieszka I, umiejscawiając je w czasie i używając pojęć: plemię, gród, drużyna, książę, charakteryzuje zamek średniowieczny i jego mieszkańców, opisuje charakterystyczne cechy wzoru osobowego średniowiecznego rycerza, stosuje pojęcia: senior, rycerz, giermek, turniej rycerski, opisuje warunki życia na wsi średniowiecznej, porównuje życie chłopa z życiem rycerza. 16. W SŁUŻBIE BOGU I LUDZIOM (główne zakony średniowiecza: benedyktyni, cystersi, franciszkanie, dominikanie; życie codzienne w średniowiecznym klasztorze; działalność zakonów; św. Franciszek; pojęcia: zakon, reguła zakonna, kaznodzieja, ubóstwo, benedyktyńska praca, inicjał, pergamin, miniatura) Księża i zakonnicy. Święty Franciszek przyjaciel ludzi i zwierząt. Życie codzienne w średniowiecznym klasztorze. W pracowni średniowiecznego kronikarza. 17. ŚREDNIOWIECZNE KOŚCIOŁY I KATEDRY* (średniowieczne kościoły styl romański, styl gotycki; wygląd kolegiaty w Tumie i bazyliki w Gdańsku; pielgrzymki do miejsc świętych przejawem rozwoju duchowości religijnej średniowiecznego społeczeństwa; pracownia średniowiecznego kronikarza; pojęcia: kościół, katedra, styl romański, styl gotycki, witraż, fundator, pielgrzymka, relikwie, krypta) Budowle o grubych murach i małych oknach. Strzeliste katedry. Miejsca święte i pielgrzymki. Co kryją podziemia średniowiecznych kościołów? 18. W ŚREDNIOWIECZNYM MIEŚCIE (rozwój miast na ziemiach polskich; cechy charakterystyczne zabudowy średniowiecznego miasta; funkcje i charakter średniowiecznego miasta; życie mieszkańców; podział społeczny; samorząd miejski; kupcy i rzemieślnicy najliczniejsza grupa mieszkańców średniowiecznego miasta; pojęcia: mury miejskie, rynek, barbakan, ratusz, kupcy, rzemieślnicy, warsztat, cech, patrycjat, pospólstwo, plebs, rada miejska, burmistrz) Od osady do miasta. Wśród ulic średniowiecznego miasta. Kto posiadał miasto, a kto nim zarządzał? Kupcy i rzemieślnicy. Od zamożnego kupca do wędrownego grajka. Życie w średniowiecznym mieście. porównuje życie chłopa z życiem rycerza i mieszczanina, opisuje na podstawie materiału ikonograficznego pracownię średniowiecznego kronikarza, rozpoznaje na materiale ikonograficznym kościół romański i katedrę gotycką, opisuje klasztor średniowieczny i tryb życia mnichów, używając pojęć: zakon, reguła, ubóstwo, charakteryzuje postać św. Franciszka z Asyżu, opisuje miasto średniowieczne, używając pojęć: kupiec, rzemieślnik, cech, burmistrz, samorząd miejski, porównuje warunki życia w mieście średniowiecznym i współczesnym, potrafi opisać na podstawie ikonografii elementy zabudowy średniowiecznego miasta, wymienia przykładowe nazwy zawodów rzemieślniczych, opisuje rolę rady miejskiej w zarządzaniu miastem. 19. W PRACOWNI MISTRZA STWOSZA* (Wit Stwosz jako średniowieczny rzemieślnik artysta; ołtarz w kościele Mariackim jako średniowieczne dzieło sztuki; pojęcia: rzemieślnik, pracownia, detal, ołtarz mariacki) Z Norymbergi do Krakowa. W warsztacie rzeźbiarza. Niezwykły ołtarz kościoła Mariackiego. 9
10 20. DZIEŁO MISTRZA DŁUGOSZA* (Jan Długosz historyk, dyplomata, wychowawca synów królewskich; Jan Długosz jako dziejopis [kronikarz] autor kroniki Królestwa Polskiego; pojęcia: kronikarz, dziejopis) Zamiłowanie do wiedzy. W służbie królowi. Pierwszy polski historyk. 21. MIKOŁAJ KOPERNIK TEN, KTÓRY PORUSZYŁ ZIEMIĘ (Mikołaj Kopernik ksiądz, lekarz, prawnik, ekonomista i astronom; Kopernik absolwent Akademii Krakowskiej; Mikołaj Kopernik uczony odkrywca, autor dzieła O obrotach sfer niebieskich; pojęcia: astronomia, astrolabium, ekonomia) Uczony ksiądz Kopernik. Zarządca dóbr kościelnych i obrońca zamków. Kopernik i jego wielkie odkrycie. podaje, że Wit Stwosz był najsłynniejszym żyjącym w średniowiecznej Polsce artystą rzemieślnikiem, wymienia prace Wita Stwosza, podaje, że Jan Długosz był pierwszym polskim historykiem i kronikarzem średniowiecznym, umieszcza na osi czasu wieki: XV i XVI, opowiada o życiu Mikołaja Kopernika, używając pojęć: uczony, astronom, odkrycie naukowe, opisuje i umieszcza w czasie odkrycie Mikołaja Kopernika, wyjaśniając, co znaczy powiedzenie: Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię. 22. W SZLACHECKIM DWORZE I W PAŁACU MAGNACKIM (pochodzenie szlachty; przywileje i obowiązki szlachcica; folwark gospodarstwo szlacheckie; ubiór szlachcica oznaką jego stanu i pochodzenia; dwór szlachecki; magnateria najbardziej znacząca grupa obywateli w Rzeczypospolitej XVI i XVII wieku; elementy wyróżniające magnaterię; siedziba magnata Krzyżtopór; gospodarstwo chłopskie w XVI wieku; pojęcia: szlachta, magnateria, przywileje, folwark, pańszczyzna) Od rycerza do szlachcica. W szlacheckim dworze i folwarku. Od szlachcica do magnata. W siedzibie magnata. W chłopskiej zagrodzie. 23. W ŁAZIENKACH KRÓLEWSKICH* (Stanisław August Poniatowski jako miłośnik i mecenas nauki i sztuki; Zamek Królewski i Łazienki Królewskie; obiady czwartkowe i ich uczestnicy; Szkoła Rycerska, Komisja Edukacji Narodowej, Warszawa na obrazach Canaletta; pojęcia: obiady czwartkowe, mecenas sztuki) W kręgu nauki i sztuki. W komnatach i apartamentach królewskich. Szkoła dla patriotów. Pierwsze ministerstwo oświaty. Miasto z obrazów. 24. KOLEJĄ W XIX WIEK (XIX wiek wiekiem wynalazków; parowóz Stephensona; miasto XIX wieku nowe ulice, place, domy, pojazdy i fabryki, zmiany w życiu ludzi i stylu ich życia; pojęcia: maszyna parowa, fabryka, robotnicy, aeroplan) Od lampy naftowej do żarówki. Para, węgiel i żelazo. Zmieniają się miasta. Powstają fabryki. Zmienia się życie ludzi. wskazuje na osi czasu wieki: XVI, XVII, XVIII i XIX, charakteryzuje obowiązki szlachcica wobec państwa, używa pojęć: sejm, sejmik, pospolite ruszenie, opisuje działalność gospodarczą polskiej szlachty, używa pojęć: folwark, pańszczyzna, kmiecie, podaje, że szlachta posiadała przywileje, ale miała też obowiązki wobec państwa, opisuje na podstawie ikonografii dwór szlachecki i wygląd szlachcianki i szlachcica, opisuje folwark szlachecki, wyjaśnia, czym wyróżniała się magnateria, opisuje na podstawie ikonografii siedzibę magnata, opowiada o obowiązkach chłopów w XVI XVII wieku, pamięta pojęcia: przywileje, szlachta, magnateria, folwark szlachecki, czeladź, pańszczyzna, opowiada o królu Stanisławie Auguście Poniatowskim, opowiada o obiadach czwartkowych, opisuje na podstawie materiału ikonograficznego wygląd XIX-wiecznego miasta, podaje przykłady zmian w życiu codziennym ludzi w XIX wieku, używając pojęć: maszyna parowa, kolej żelazna, statek parowy, silnik elektryczny, telegraf, fabryka. 10
11 KLASA V CZĘŚĆ I. CYWILIZACJE NAD WIELKIMI RZEKAMI 1. CZAS W HISTORII (przypomnienie pojęć: chronologia, okres p.n.e., n.e., tysiąclecie, wiek, rok; przyporządkowywanie faktów historycznych datom; obliczanie upływu czasu historycznego między wydarzeniami historycznymi; określanie wieku i jego połowy, tysiąclecia i jego połowy; ćwiczenia z osią czasu) Chronologia nauka o mierzeniu czasu. Epoki historyczne i wielkie wydarzenia. Fakty historyczne i daty. Oś czasu, czyli jak porządkujemy kolejność wydarzeń. 2. NAD EUFRATEM I TYGRYSEM* (warunki naturalne Mezopotamii; przyczyny powstania miast-państw nad wielkimi rzekami; znaczenie budowy kanałów nawadniających; wygląd miast-państw obszaru Mezopotamii; technika budowy domów; powstanie pisma, technika jego zapisywania, znaczenie pisma dla przekazu informacji; znaczenie prawa dla mieszkańców miast-państw Kodeks Hammurabiego; bogowie Mezopotamii; pojęcia: cywilizacja, świątynia, ziggurat, Sumerowie) Kraina między rzekami. Rzeka to życie, i to całkiem wygodne. Potężne mury miast. U wrót świątyni. Pismo i inne wynalazki mieszkańców Mezopotamii. Co to jest prawo i po co je wymyślono? 3. W EGIPCIE FARAONÓW* (warunki naturalne Egiptu, znaczenie Nilu w życiu Egipcjan; władza faraona, rola kapłanów i urzędników; wierzenia Egipcjan, bogowie Egipcjan, przyczyny mumifikacji ciał; pismo hieroglificzne i jego zastosowanie; pojęcia: Egipt darem Nilu, hieroglify, piramida, faraon, kapłan, mumifikacja) O rzece, która żywiła Egipcjan. O tym, czego Egipcjanom nie brakowało, i o tym, co musieli sprowadzać. Państwo, władca i jego lud. Bogowie i kapłani. Urzędnicy i pisarze. Zapisane na zwojach papirusu. 4. PALESTYNA I JEJ MIESZKAŃCY* (warunki naturalne Palestyny; przyczyny poszukiwania przez Izraelitów Ziemi Obiecanej; zasady religii jako prawa; państwo Dawida i Salomona; opowieść o Dawidzie i Goliacie; Świątynia Salomona; pojęcia: Ziemia Obiecana, Arka Przymierza, Stary Testament, Biblia) Ziemia Obiecana. Trudna droga do Ziemi Obiecanej. Wiara w jedynego Boga. O tym, jak powstało królestwo Izraela. Walka Dawida z Goliatem. O wielkich królach Izraela. 5. OD OBRAZKÓW DO LITER (znaczenie wynalazku pisma dla wspólnoty ludzkiej, pismo obrazkowe, pismo klinowe, hieroglify, alfabet fenicki, alfabet grecki, alfabet rzymski) Ludzie i pismo. Materiały pisarskie. oblicza czas pomiędzy wydarzeniami historycznymi, przypisuje wydarzenia wiekowi, wskazuje na osi czasu datę wynalezienia pisma, wskazuje na mapce w podręczniku miasta-państwa starożytnej Mezopotamii, opowiada o warunkach życia ludności zamieszkującej tereny między Eufratem i Tygrysem, pamięta, że w Mezopotamii powstała jedna z najstarszych cywilizacji, pamięta, że mieszkańcy Mezopotamii potrafili nawadniać pola i budować miasta, pamięta, że w Mezopotamii powstało najstarsze spisane prawo, wymienia wynalazki mieszkańców Mezopotamii, opowiada o władzy faraona i społeczeństwie Egiptu, wyjaśnia, dlaczego Egipt nazywano darem Nilu, opowiada o wędrówce Izraelitów do Ziemi Obiecanej, rozumie pojęcia: Dziesięcioro Przykazań, Arka Przymierza, wyjaśnia znaczenie wynalazku pisma dla ludzi. CZĘŚĆ II. STAROŻYTNI GRECY 6. W OJCZYŹNIE STAROŻYTNYCH GREKÓW (położenie geograficzne i warunki naturalne Grecji; kolonizacja grecka; rodzina grecka zajęcia kobiet, mężczyzn i dzieci; obowiązki obywateli; pojęcia: demokracja, kolonizacja, Hellada, Hellenowie, polis, agora, barbarzyńcy) Kraina Greków. Życie w greckiej polis. Na greckiej agorze. W greckim domu. 11
12 7. ATENY I SPARTA (Ateny i Sparta najważniejsze miasta-państwa starożytnej Grecji; demokracja ateńska i jej funkcjonowanie; Sparta państwo żołnierzy; wychowanie spartańskie, wychowanie ateńskie; Perykles twórca potęgi Aten; wojny Greków z Persami; pojęcia: demokracja, zgromadzenie ludowe, wychowanie spartańskie, hoplita, triera) Ateny państwo wolnych obywateli. Sparta państwo żołnierzy. W obronie przed wspólnym wrogiem. Wojny Greków z Persami. 8. KULTURA GREKÓW (narodziny filozofii w poszukiwaniu dobra; początki historii (Herodot poszukiwanie prawdy); pierwsze olimpiady; panteon greckich bogów (Zeus, Atena, Apollo); znaczenie wierzeń w życiu starożytnych Greków; mity o Heraklesie i Odyseuszu; teatr grecki; pojęcia: kultura, teatr, filozofia, olimpiada, mitologia, bogowie olimpijscy) Najtrudniejsze pytania. W poszukiwaniu dobra. O laur zwycięstwa, czyli coś dla tych, którzy lubią sport. Na Olimpie. Wszystko dla bogów. Bogowie i herosi. Muzyka i teatr. 9. ARCHITEKCI I RZEŹBIARZE (osiągnięcia Greków w architekturze i sztuce świątynie na Akropolu, świątynia Ateny, posąg Zeusa Olimpijskiego; kolumny greckie (style architektoniczne); Fidiasz; Akropol; pojęcia: świątynia, bóstwo, kolumna: dorycka, jońska, koryncka) Świątynie na Akropolu. Rzeźby, kamienne posągi i malowidła. opisuje wpływ warunków naturalnych na powstanie państw w starożytności, rozumie znaczenie wynalezienia pisma dla rozwoju kulturowego i cywilizacyjnego ludzkości (wymienia rodzaje pisma i materiał piśmienniczy), wyjaśnia pojęcie miasto-państwo, opowiada o życiu starożytnych Greków, opisuje wojny Greków z Persami, opisuje różnice w wychowaniu spartańskim i ateńskim, charakteryzuje demokrację ateńską, wymienia najważniejsze osiągnięcia starożytnych Greków w dziedzinie kultury, sztuki i budownictwa (teatr, rzeźba, świątynie, Akropol), wymienia najważniejszych bogów greckich, opisuje życie w Atenach peryklejskich, używając pojęć: teatr, filozofia, bogowie olimpijscy, opowiada mity o Heraklesie i Odyseuszu, wskazuje na podstawie materiału ikonograficznego porządki architektoniczne: dorycki, joński, koryncki, posługuje się pojęciami: Hellada, Hellenowie, polis, zgromadzenie ludowe, kolonizacja grecka, obywatel, ambrozja, mit, olimpiada, teatr grecki, Persowie. CZĘŚĆ III. STAROŻYTNI RZYMIANIE 10. W STAROŻYTNYM RZYMIE (położenie geograficzne Rzymu; legendarne początki Rzymu; legendy o Remusie i Romulusie, Eneaszu; organizacja republiki znaczenie senatu; prawo rzymskie; pojęcia: senat, zgromadzenie ludowe, trybun ludowy, republika, imperium, konsul, dyktator) O mieście na siedmiu wzgórzach. Rzym i jego mieszkańcy. O wilczycy, podróżniku i o tym, jak powstał Rzym. O królach i urzędnikach rzymskich. 11. RZYM CESARSTWEM (podboje cesarstwa rzymskiego; zdobycie władzy nad Rzymem przez Juliusza Cezara; pojęcia: imperium, Imperium Rzymskie, dyktator, legiony rzymskie, centurion, cesarstwo) Pod znakiem Marsa. Sukcesy wodzów i koniec republiki. Juliusz Cezar. Oktawian i początek cesarstwa. 12. KULTURA RZYMIAN (osiągnięcia starożytnych Rzymian: prawo rzymskie, świątynie, posągi, drogi rzymskie, mosty, akwedukty, termy; pojęcia: prawo, termy, akwedukt, kopuła, łuk tryumfalny, amfiteatr) Prawo rzymskie. Architekci i artyści. Akwedukty, drogi i mosty. 13. SPOŁECZEŃSTWO RZYMSKIE (obywatele, niewolnicy, żołnierze, rodzina rzymska; życie codzienne i rozrywki w starożytnym Rzymie; wierzenia Rzymian; pojęcia: gladiator, Koloseum, igrzyska, willa rzymska, bogowie rzymscy) Co Rzymianie robili, gdy nie wojowali? Religia Rzymian. Igrzyska Rzymian. Ludzie wolni i niewolnicy. 12
13 14. CHRZEŚCIJANIE (działalność Jezusa; pojęcia: Mesjasz, chrześcijanie; zasady religii chrześcijańskiej; św. Paweł; symbole chrześcijaństwa; pojęcia: Palestyna, ewangelie, apostołowie, przypowieści, Dobra Nowina, chrześcijaństwo, religia, tolerancja, czasy n.e. (po narodzinach Chrystusa), czasy p.n.e. (przed narodzinami Chrystusa) Jezus z Nazaretu. Apostołowie. Początki chrześcijaństwa. Czym jest tolerancja? 15. UPADEK IMPERIUM RZYMSKIEGO* (przyczyny i skutki wojen domowych dla Imperium Rzymskiego; najazdy plemion barbarzyńskich; podział cesarstwa rzymskiego na zachodnie i wschodnie; najazdy Hunów i Wandali; dziedzictwo cywilizacji rzymskiej) Co złego stało się w imperium? Ludzie z długimi brodami. Z Rzymu do Konstantynopola. Kto pokonał Rzym? To, co najcenniejsze dziedzictwo cywilizacji rzymskiej. wskazuje na osi czasu VIII w. p.n.e., opowiada legendy o założeniu Rzymu, zna pojęcia: republika, senat, trybun ludowy, prawo rzymskie, potrafi wymienić nazwę państwa, w którym narodziło się chrześcijaństwo i wskazać je na mapie, opowiada o armii rzymskiej, wskazuje na jej znaczenie w budowaniu imperium przez Rzymian, pamięta imiona Juliusza Cezara i Oktawiana Augusta, wskazuje i opisuje na podstawie materiału ikonograficznego osiągnięcia Rzymian w budownictwie: amfiteatr, drogę rzymską, akwedukt, termy, forum rzymskie, łuk tryumfalny, willę rzymską, charakteryzuje osiągnięcia Rzymu, używając pojęć i terminów: prawo rzymskie, drogi, wodociągi, charakteryzuje społeczeństwo rzymskie, potrafi wskazać na osi czasu: 753 r. p.n.e., V w. p.n.e., datę narodzin Chrystusa (początek naszej ery), 476 r. n.e. oblicza czas między różnymi wydarzeniami, opisuje narodziny chrześcijaństwa, potrafi zdefiniować pojęcie tolerancja, potrafi wyszukiwać i wykorzystywać informacje z encyklopedii i słowników, opowiada o upadku Imperium Rzymskiego, używając pojęć: Wandalowie, Hunowie, plemiona barbarzyńskie, rozumie przyczyny i skutki upadku cesarstwa rzymskiego, rozumie znaczenie przekazu dziedzictwa starożytności. CZĘŚĆ IV. W PAŃSTWIE KRÓLA FRANKÓW I W ŚREDNIOWIECZNEJ POLSCE 16. W PAŃSTWIE KAROLA WIELKIEGO* (organizacja państwa Franków, korona cesarska; życie i ceremoniał średniowiecznego dworu, kultura i nauka w państwie Karola Wielkiego: pismo, szkoły; podział państwa karolińskiego; pojęcia: Frankowie, król, cesarz, dwór, kancelaria, skryptorium, szkoła pałacowa) Karol zwany Wielkim. Szkoła w Akwizgranie. W pałacu cesarskim. Dziedzictwo Karola Wielkiego. 17. POCZĄTKI PAŃSTWA POLSKIEGO (plemiona zamieszkujące ziemie polskie: Polanie i Wiślanie; okoliczności powstania państwa Polan i rola Mieszka I; kroniki i relacje; przyczyny ślubu Mieszka I z Dobrawą, znaczenie chrztu Polski; organizacja państwa: kancelaria książęca, organizacja Kościoła; pojęcia: ród, plemię, Gniezno, drużyna książęca, wojowie, biskupstwo, gród książęcy, budowniczy państwa polskiego) Polanie i inne plemiona. Co się wydarzyło w roku 966? Ubrani w kolczugi. Zwycięstwa Mieszka. 18. WYPRAWA ŚW. WOJCIECHA (życiorys biskupa Wojciecha, przybycie do Polski, wyprawa morzem do Prusów, męczeńska śmierć, wykupienie ciała od Prusów przez Bolesława Chrobrego, złożenie go w Gnieźnie; pojęcia: misja, chrystianizacja, biskup, Prusowie, Gniezno, Drzwi Gnieźnieńskie) Książę Bolesław i misjonarz z Pragi. Wyprawa św. Wojciecha do Prusów. Drzwi Gnieźnieńskie świadectwem historii. 19. BOLESŁAW CHROBRY KSIĄŻĘ I KRÓL (okoliczności i znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego; wojny Bolesława Chrobrego; znaczenie koronacji dla państwa polskiego; Bolesław Chrobry w kronice Galla Anonima: pojęcia: Otton III, zjazd gnieźnieński, koronacja, kronika Galla Anonima) W roku 1000 w Gnieźnie. 13
HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO KLASA IV
2016-09-01 HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO KLASA IV Podstawa programowa przedmiotu SZKOŁY BENEDYKTA Cele kształcenia wymagania ogólne I. Chronologia historyczna. Uczeń posługuje się podstawowymi określeniami
Bardziej szczegółowoHISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO KLASA V Podstawa programowa przedmiotu SZKOŁY BENEDYKTA
HISTORIA I 2016-09-01 SPOŁECZEŃSTWO KLASA V Podstawa programowa przedmiotu SZKOŁY BENEDYKTA Cele kształcenia wymagania ogólne I. Chronologia historyczna. Uczeń posługuje się podstawowymi określeniami czasu
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE DLA KLASY 5 powstałe w oparciu o podstawę programową i program nauczania
WYMAGANIA EDUKACYJNE DLA KLASY 5 powstałe w oparciu o podstawę programową i program nauczania I. Podstawa programowa historia I. Chronologia historyczna. Uczeń posługuje się podstawowymi określeniami czasu
Bardziej szczegółowoII ETAP EDUKACYJNY: KLASY IV - VI HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO
II ETAP EDUKACYJNY: KLASY IV - VI HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO Cele kształcenia - wymagania ogólne I. Chronologia historyczna. Uczeń posługuje się podstawowymi określeniami czasu historycznego: okres p.n.e.,
Bardziej szczegółowoPODSTAWA PROGRAMOWA - HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO OBOWIĄZUJE W KL. V
PODSTAWA PROGRAMOWA - HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO OBOWIĄZUJE W KL. V Cele kształcenia wymagania ogólne I. Chronologia historyczna. Uczeń posługuje się podstawowymi określeniami czasu historycznego: okres
Bardziej szczegółowoKARTA MONITOROWANIA PODSTAWY PROGRAMOWEJ KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1. Refleksja nad sobą i otoczeniem społecznym MP-2 KARTA MONITOROWANIA PODSTAWY PROGRAMOWEJ KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO ETAP EDUKACJI PRZEDMIOT klasa r.szk. Imię i nazwisko n-la przedmiotu szkoła podstawowa historia
Bardziej szczegółowoHistoria i społeczeństwo - KLASY IV-VI. Cele kształcenia wymagania ogólne
Wyciąg z: Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych (str. 30 35 i 57) Załącznik nr 2 do: rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej
Bardziej szczegółowoHISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO
ZAKRES WYMAGAŃ EDUAKCYJNYCH Z PRZEDMIOTU HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO Klasa IV I. Chronologia historyczna. 1) posługuje się podstawowymi określeniami czasu historycznego: okres p.n.e., n.e., tysiąclecie, wiek,
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA NA POSZCZEGÓLNE OCENY KLASA V
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA NA POSZCZEGÓLNE OCENY KLASA V 1 WYMAGANIA OGÓLNE 1 ocena niedostateczna uczeń nie opanował podstawowych wiadomości i umiejętności, określonych w podstawie
Bardziej szczegółowoKRYTERIA WYMAGAŃ NA OCENĘ SZKOLNĄ Z HISTORII W KLASIE V
KRYTERIA WYMAGAŃ NA OCENĘ SZKOLNĄ Z HISTORII W KLASIE V OCENA NIEDOSTATECZNA - nie opanował podstawowych umiejętności i treści wynikających z podstawy programowej, - braki w wiadomościach i umiejętnościach
Bardziej szczegółowoPrzedmiotowy System Oceniania z Historii w SP 12 we Wrocławiu kl. IV-VI
Przedmiotowy System Oceniania z Historii w SP 12 we Wrocławiu kl. IV-VI I WYMAGANIA EDUKACYJNE Cele kształcenia wymagania ogólne I. Chronologia historyczna. Uczeń posługuje się podstawowymi określeniami
Bardziej szczegółowoRealizacja podstawy programowej w podręcznikach My i historia klasy IV VI
Realizacja podstawy programowej w podręcznikach My i historia klasy IV VI 1. Refleksja nad sobą i otoczeniem społecznym. Uczeń: 1) wyjaśnia, w czym wyraża się odmienność i niepowtarzalność każdego człowieka;
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne niezbędne dla uzyskania poszczególnych śródrocznych ocen klasyfikacyjnych z historii i społeczeństwa dla klasy 4
edukacyjne niezbędne dla uzyskania poszczególnych śródrocznych ocen klasyfikacyjnych z historii i społeczeństwa dla klasy 4 Temat lekcji. CZĘŚĆ I. POZNAJĘ HISTORIĘ 1. O czym mówi nam historia? 1. Historia
Bardziej szczegółowoHistoria i społeczeństwo. Wymagania edukacyjne - klasa IV
Historia i społeczeństwo. Wymagania edukacyjne - klasa IV Temat lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra 1. Historia Co to takiego? historia jako dzieje, przeszłość,
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA PROGRAMOWE PÓŁROCZNE I ROCZNE Z PRZEDMIOTU HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO DLA KLAS 4-6 Podstawa programowa KLASA CZWARTA Wymagania
WYMAGANIA PROGRAMOWE PÓŁROCZNE I ROCZNE Z PRZEDMIOTU HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO DLA KLAS 4-6 Podstawa programowa www.men.gov.pl KLASA CZWARTA Wymagania ogólne: I.Chronologia historyczna. Uczeń posługuje
Bardziej szczegółowoWymagania na poszczególne oceny - klasa 4
Wymagania na poszczególne oceny - klasa 4 ***Gwiazdką oznaczono tematy spoza podstawy programowej. Wymagania dotyczące lekcji dodatkowych zależą od tego, czy nauczyciel wyznaczy dany temat ten jako obowiązkowy,
Bardziej szczegółowoHISTORIA KLASA I GIMNAZJUM SZKOŁY BENEDYKTA
2016-09-01 HISTORIA KLASA I GIMNAZJUM SZKOŁY BENEDYKTA Cele kształcenia wymagania ogólne I. Chronologia historyczna. Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne w czasie oraz porządkuje je
Bardziej szczegółowoPlan wynikowy. Klasa 4
Plan wynikowy. Klasa 4 Gwiazdką oznaczono tematy spoza. Wymagania dotyczące dodatkowych zależą od tego, czy nauczyciel wyznaczy dany temat ten jako obowiązkowy, czy jako nadobowiązkowy wówczas wymagania
Bardziej szczegółowoGIMNAZJUM NR 60 IM. CYRYLA RATAJSKIEGO W POZNANIU
Wymagania edukacyjne z podstawy programowej Klasa pierwsza I półrocze Podstawa programowa Cele kształcenia Wymagania ogólne Treści nauczania -wymagania szczegółowe 1. Chronologia historyczna. Uczeń sytuuje
Bardziej szczegółowoNr lekcji Temat lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra. CZĘŚĆ I. ZAPOZNAJ SIĘ Z HISTORIĄ Uczeń umie krótko
Historia klasa 4 Gwiazdką oznaczono tematy spoza podstawy. Wymagania dotyczące lekcji dodatkowych zależą od tego, czy nauczyciel wyznaczy dany temat ten jako obowiązkowy, czy jako nadobowiązkowy wówczas
Bardziej szczegółowoKim jestem? Skąd pochodzę? lekcja powtórzeniowa
Kim jestem? Skąd pochodzę? lekcja powtórzeniowa Powtórzenie działu Świat wokół mnie Cele lekcji Wymagania ogólne I. Chronologia historyczna. Uczeń posługuje się podstawowym określeniem czasu historycznego:
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA NA POSZCZEGÓLNE OCENY KLASA VI
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA NA POSZCZEGÓLNE OCENY KLASA VI 1 WYMAGANIA OGÓLNE 1 ocena niedostateczna uczeń nie opanował podstawowych wiadomości i umiejętności, określonych w podstawie
Bardziej szczegółowoPlan wynikowy. Klasa 4
1 Plan wynikowy. Klasa 4 Temat 1. Historia Co to takiego? historia jako dzieje, przeszłość, epoki historyczne. 2. Wśród starych ksiąg, obrazów i budowli źródła historyczne. 3. Historia zegara i nie tylko
Bardziej szczegółowoKryteria ocen. z historii. dla kl. IV
Kryteria ocen z historii dla kl. IV Temat lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Podstawa programowa Historia Co to takiego? historia jako dzieje, przeszłość, epoki
Bardziej szczegółowoRealizacja podstawy programowej
Realizacja Realizacja podstawy programowej podstawy w podr cznikach programowej My i historia klasy IV VI 15 w podr cznikach My i historia klasy IV VI 1. Refleksja nad sobą i otoczeniem społecznym. Uczeń:
Bardziej szczegółowoPLAN WYNIKOWY DLA KLASY 4
PLAN WYNIKOWY DLA KLASY 4 42 Nr lekcji Temat lekcji 1 Historia Co to takiego? historia jako dzieje, przeszłość, epoki historyczne. 2 Wśród starych ksiąg, obrazów i budowli źródła historyczne 3 Historia
Bardziej szczegółowoWymagania szczegółowe z historii klasa 4
Wymagania szczegółowe z historii klasa 4 Nr Temat Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra CZĘŚĆ I. ZAPOZNAJ SIĘ Z HISTORIĄ 1. Historia Co to takiego? historia jako dzieje,
Bardziej szczegółowoChronologia historyczna. chronić źródła historyczne. Uczeń rozumie, dlaczego. kształtowanie się przyszłej. Rozumie, dlaczego należy
Plan wynikowy. Klasa 4 Temat 1. Historia Co to takiego? historia jako dzieje, przeszłość, epoki historyczne. 2. Wśród starych ksiąg, obrazów i budowli źródła historyczne. 3. Historia zegara i nie tylko
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne na poszczególne oceny z przedmiotu - historia i społeczeństwo dla klasy IV
Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny z przedmiotu - historia i społeczeństwo dla klasy IV Nr lekcji Temat lekcji Ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE Z HISTORII W KLASIE IV
historia i czym zajmuje się historyk. WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE Z HISTORII W KLASIE IV Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Uczeń umie krotko Uczeń wyjaśnia,
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII DLA KLASY IV I PÓŁROCZE
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII DLA KLASY IV I PÓŁROCZE Uczeń przedstawia zadania muzeum wyjaśnia związki rodzinne na przykładzie swojej rodziny wyjaśnia znaczenie pojęcia: pamiątka rodzinna pokazuje na
Bardziej szczegółowoPLAN WYNIKOWY HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO KLASA IV ROK SZKOLNY 2015/2016
1 1. Refleksja nad sobą i otoczeniem społecznym. ROZZIŁ I: Ja i moje otoczenie LN WYNIKOWY HISTORI I SOŁEZEŃSTWO KLS IV ROK SZKOLNY 2015/2016 Treści nauczania: adane czynności ucznia: Kategoria 1.1.wyjaśnia,
Bardziej szczegółowoSzczegółowe kryteria wymagań do historii w klasie czwartej do podręcznika Klucz do historii
Szczegółowe kryteria wymagań do historii w klasie czwartej do podręcznika Klucz do historii W poniższej tabeli zestawiono poszczególne poziomy wymagań z konkretnymi ocenami szkolnymi. Poziom K KP KPR KPRD
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII DLA KLASY IV. I semestr
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII DLA KLASY IV I semestr Ocena niedostateczna -nie opanował minimum wiadomości określonych programem nauczania, -wykazuje lekceważący stosunek do przedmiotu, -systematycznie
Bardziej szczegółowoHISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO Kl. IV - VI
Szkoła Podstawowa nr 64 we Wrocławiu HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO Kl. IV - VI WYMAGANA WIEDZA I UMIEJĘTNOŚCI KLASA IV CZĘŚĆ I. POZNAJĘ HISTORIĘ odróżnia historię rozumianą jako dzieje, przeszłość od historii
Bardziej szczegółowoBADANIE DIAGNOSTYCZNE
Centralna Komisja Egzaminacyjna BADANIE DIAGNOSTYCZNE W ROKU SZKOLNYM 2011/2012 CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI GRUDZIEŃ 2011 Numer zadania 1. 2.
Bardziej szczegółowoHISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO Kl. IV - VI
Szkoła Podstawowa nr 64 we Wrocławiu HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO Kl. IV - VI WYMAGANANIA EDUKACYJNE CZĘŚĆ I. EPOKA ODRODZENIA wskazuje na osi czasu wiek XVI i lata: 1450, 1473, 1492 i przyporządkowuje im
Bardziej szczegółowoWymagania programowe
Wymagania programowe dla klasy IV szkoły podstawowej według programu Nowej Ery adana czynność uczniów 1 I. HISTORI WOKÓŁ NS wie, czym jest historia zna, kto tworzy historiê wie, co to s¹ Ÿród³a historyczne
Bardziej szczegółowoTreści. zapoznanie z przedmiotowym. oceniania, zapoznanie uczniów z podręcznikiem.
I. ROZKŁAD MATERIAŁU Wprowadzenie 1. Nasza lekcja historii. Czego będziemy się uczyć w klasie IV? zapoznanie z przedmiotowym systemem oceniania, zapoznanie uczniów z podręcznikiem. zna system oceniania
Bardziej szczegółowoHISTORIA klasa 1 Liceum Ogólnokształcącego (4 letniego)
2019-09-01 HISTORIA klasa 1 Liceum Ogólnokształcącego (4 letniego) Treści z podstawy programowej przedmiotu POZIOM PODSTAWOWY (PP) SZKOŁY BENEDYKTA Podstawa programowa HISTORIA klasa 1 LO (4-letnie po
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z historii i społeczeństwa.
Wymagania edukacyjne z historii i społeczeństwa. Po klasie czwartej uczeń: wskazuje różnice znaczenia pojęć: historia jako opis dziejów i historia jako dzieje, przeszłość; wyjaśnia, na czym polega praca
Bardziej szczegółowoRozkład materiału dla klas 4 6
Rozkład materiału dla klas 4 6 6 8 Rozkład materiału dla klasy 4 9 11 Rozkład materiału dla klasy 5 12 16 Rozkład materiału dla klasy 6 Rozkład materiału nauczania Klucz do historii. Klasa 4 Rozkład materiału
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA DLA KL. IVA, IVB, IVC w roku szkolnym 2015/2016
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA DLA KL. IVA, IVB, IVC w roku szkolnym 2015/2016 OCENA: CELUJĄĆA Posiadł 100% wiedzy i umiejętności określonej w podstawie programowej kształcenia ogólnego
Bardziej szczegółowo1 źródła historyczne 8. Historia jako dzieje. Uczeń: 3) podaje przykłady różnych źródeł historycznych i wyjaśnia, dlaczego należy je chronić
Rozkład materiału nauczania historii i społeczeństwa w szkole podstawowej kl. 4 6 Na niebiesko zaznaczono lekcje o tematyce społecznej. Klasa 4 Lp. Tytuł działu/temat lekcji Liczba Podstawowe pojęcia Wymagania
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA NA POSZCZEGÓLNE OCENY KLASA IV
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA NA POSZCZEGÓLNE OCENY KLASA IV 1 WYMAGANIA OGÓLNE 1 ocena niedostateczna uczeń nie opanował podstawowych wiadomości i umiejętności, określonych w podstawie
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z HISTORII II ETAP EDUKACYJNY: KLASA IV - ROK SZKOLNY 2012/2013
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z HISTORII II ETAP EDUKACYJNY: KLASA IV - ROK SZKOLNY 2012/2013 OPRACOWANIE: ALICJA SZAFRAN Przedmiotowy System Oceniania (PSO) jest zgodny z rozporządzeniem Ministra Edukacji
Bardziej szczegółowoPRÓBNY EGZAMIN GIMNAZJALNY Z NOWĄ ERĄ 2016/2017 HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE
PRÓBNY EGZAMIN GIMNAZJALNY Z NOWĄ ERĄ 2016/2017 HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Zadanie 1. (0 1) 6. Dziedzictwo antyku. Uczeń: 1) charakteryzuje
Bardziej szczegółowoZestawienie kryteriów oceniania na poszczególne stopnie szkolne z przedmiotu historia w klasie IV szkoły podstawowej
Zestawienie kryteriów oceniania na poszczególne stopnie szkolne z przedmiotu historia w klasie IV szkoły podstawowej Stopień szkolny celujący Umiejętności ucznia Wiadomości Postawy, zachowania Przygotowuje
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA KL. IV - VI. I. CELE KSZTAŁCENIA wymagania ogólne:
PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA KL. IV - VI I. CELE KSZTAŁCENIA wymagania ogólne: 1. Chronologia historyczna. Uczeń posługuje się podstawowymi określeniami czasu historycznego
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 2
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 2 1 I. WYMAGANIA PRAWNE. 1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne i zasady oceniania. dla uczniów klas V
podręcznik program nauczania Wymagania edukacyjne i zasady oceniania z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA dla uczniów klas V Autor Tytuł Nr dopuszczenia Małgorzata Lis Program nauczania historii i społeczeństwa
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO II ETAP KSZTAŁCENIA
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO II ETAP KSZTAŁCENIA 1.CELE KSZTAŁCENIA WYMAGANIA OGÓLNE: I. Chronologia historyczna. Uczeń posługuje się podstawowymi określeniami czasu historycznego:
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne dla uczniów klas IV na poszczególne oceny z przedmiotu: Historia i społeczeństwo
UCZEŃ: Wymagania edukacyjne dla uczniów klas IV na poszczególne oceny z przedmiotu: Historia i społeczeństwo Dopuszczający Podaje prawa i obowiązki ucznia. Wskazuje na mapie Polski swoją miejscowość. Objaśnia
Bardziej szczegółowoEGZAMIN GIMNAZJALNY W ROKU SZKOLNYM 2012/2013
EGZAMIN GIMNAZJALNY W ROKU SZKOLNYM 2012/2013 CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI Numer zadania Wymagania ogólne (z podstawy programowej) 1. II. Analiza
Bardziej szczegółowoWYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI ODNIESIENIE ZADAŃ DO PODSTAWY PROGRAMOWEJ
WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI ODNIESIENIE ZADAŃ DO PODSTAWY PROGRAMOWEJ Poniżej zapisano ogólne i szczegółowe wymagania podstawy programowej kształcenia ogólnego z historii na III etapie kształcenia,
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA DLA KL. IVA, IVB, IVC, IVD w roku szkolnym 2016/2017
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA DLA KL. IVA, IVB, IVC, IVD w roku szkolnym 2016/2017 OCENA: CELUJĄCA Posiadł 100% wiedzy i umiejętności określonej w podstawie programowej kształcenia ogólnego
Bardziej szczegółowoPLAN WYNIKOWY DLA KLASY I TECHNIKUM (z praktyką miesięczną)
PLAN WYNIKOWY DLA KLASY I TECHNIKUM (z praktyką miesięczną) NR PROGRAMU: DKOS 4015 90/02. I. Dzieje najdawniejsze - źródła archeologiczne i materialne do dziejów najdawniejszych, - systemy periodyzacji
Bardziej szczegółowoBADANIE DIAGNOSTYCZNE
Centralna Komisja Egzaminacyjna BADANIE DIAGNOSTYCZNE W ROKU SZKOLNYM 2012/2013 CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI ARKUSZ GH-H1-125, GH-H4-125, GH-H5-125,
Bardziej szczegółowoŁatwość zadań dla zdających z województwa pomorskiego
Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Gdańsku EGZAMIN GIMNAZJALNY W ROKU SZKOLNYM 2012/2013 CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE Wykaz umiejętności sprawdzanych poszczególnymi zadaniami GH-H1-132
Bardziej szczegółowoMoja mała Ojczyzna Program ścieżki - edukacja regionalna - dziedzictwo kulturowe w regionie rawskim.
Moja mała Ojczyzna Program ścieżki - edukacja regionalna - dziedzictwo kulturowe w regionie rawskim. Program szkoły zakłada wychowanie i przygotowanie człowieka do rozumienia otaczającego go świata. Człowiek
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE DLA KLASY IV.
WYMAGANIA EDUKACYJNE DLA KLASY IV. ZAGADNIENIE Ja i moja rodzina. WYMAGANIA PODSTAWOWE UCZEŃ: określa, na czym polega wyjątkowość każdego człowieka wymienia potrzeby człowieka charakteryzuje rolę rodziny
Bardziej szczegółowodr Tomasz Maćkowski WCZORAJ I DZIŚ PROGRAM NAUCZANIA OGÓLNEGO HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA W KLASACH IV VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ
dr Tomasz Maćkowski WCZORAJ I DZIŚ PROGRAM NAUCZANIA OGÓLNEGO HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA W KLASACH IV VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ I. Chronologia historyczna. Cele kształcenia - wymagania ogólne Uczeń posługuje
Bardziej szczegółowoRozkład łatwości zadań
Klasa Klasa Va średnia klasy: 9.59 pkt średnia szkoły: 10.68 pkt średnia ogólnopolska: 11.08 pkt Rozkład łatwości zadań 1 0.9 0.8 0.7 0.6 łatwość 0.5 0.4 0.3 0.2 0.1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Numer
Bardziej szczegółowoHISTORIA - GIMNAZJUM WYMAGANIA EDUKACYJNE
HISTORIA - GIMNAZJUM WYMAGANIA EDUKACYJNE KLASA I PRAHISTORIA Czas w historii. Klasyfikacja źródeł historycznych. Pradzieje ludzkości. Ocena dopuszczająca: zna pojęcia źródło historyczne, era ; zlokalizuje
Bardziej szczegółowopoprawnie posługuje się terminami: dzieje, archeologia, źródła pisane, źródła materialne rozróżnia pracę historyków i archeologów
Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny śródroczne z historii dla klasy 4 Wymagania na poszczególne oceny Temat lekcji niedostateczny dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra celująca Rozdział 1.
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne historia klasa V
Wymagania edukacyjne historia klasa V Zasady ogólne Uczeń dla uzyskania oceny pozytywnej powinien: -rozumieć, wykorzystywać i przetwarzać teksty w zakresie umożliwiającym mu zdobywanie wiedzy, -formułować
Bardziej szczegółowoPlan wynikowy z wymaganiami edukacyjnymi przedmiotu historia i społeczeństwo dla klasy IV szkoły podstawowej, do programu nauczania DKOS 4014-35/02
Plan wynikowy z wymaganiami edukacyjnymi przedmiotu historia i społeczeństwo dla klasy IV szkoły podstawowej, do programu nauczania DKOS 4014-35/02 Wiesława Surdyk-Fertsch i Bogumiła Olszewska Dział programu
Bardziej szczegółowoKryteria oceny poszczególnych form aktywności
Nauczanie historii w klasie IV opiera się na Wczoraj i dziś.programie nauczania ogólnego historii i społeczeństwa w klasach IV VI szkoły podstawowej, którego autorem jest dr Tomasz Maćkowski. Został on
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA
PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO ZESPÓŁ SZKÓŁ W SZUBINIE SZKOŁA PODSTAWOWA NR 2 Autorzy: Mariola Polańska Gabriela Sobczak Zasady oceniania 1. Ucznia ocenia nauczyciel historii i
Bardziej szczegółowoKLUCZ DO HISTORII. Zasady budowy i warunki realizacji programu. Cele kształcenia i wychowania. Znajomość chronologii historycznej
KLUCZ DO HISTORII Program nauczania historii i społeczeństwa w szkole podstawowej Zasady budowy i warunki realizacji programu 1. Program nauczania przeznaczony jest do realizacji w szkołach podstawowych,
Bardziej szczegółowoEGZAMIN GIMNAZJALNY W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI
EGZAMIN GIMNAZJALNY W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI ARKUSZE GH-H7-142 KWIECIEŃ 2014 Numer zadania 1. 2. 3. 4. 5. Wymagania
Bardziej szczegółowo6 W średniowiecznym mieście
6 W średniowiecznym mieście Cele lekcji Wymagania ogólne I. Chronologia historyczna. Uczeń posługuje się podstawowym określeniem czasu historycznego: wiek; dostrzega związki teraźniejszości z przeszłością.
Bardziej szczegółowo1.Sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów klasy IV z historii:
1.Sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów klasy IV z historii: Podczas oceniania stosowane będą zróżnicowane formy: sprawdzian, test pisemny stosuje się po zakończonych działach (zapowiedziany
Bardziej szczegółowoSzkoła Podstawowa nr 2 im. Henryka Sienkiewicza w Murowanej Goślinie Przedmiotowy System Oceniania Historia
Szkoła Podstawowa nr 2 im. Henryka Sienkiewicza w Murowanej Goślinie Przedmiotowy System Oceniania Historia Elementy Przedmiotowego Systemu Oceniania: I. Wymagania edukacyjne. II. Obszary i formy aktywności
Bardziej szczegółowoKRYTERIA OCENY OSIĄGNIĘĆ UCZNIA Z HISTORII W KLASIE IV
Ocena celująca: KRYTERIA OCENY OSIĄGNIĘĆ UCZNIA Z HISTORII W KLASIE IV - aktywnie uczestniczy w procesie lekcyjnym - samodzielnie rozwiązuje problemy omawiane w czasie lekcji; jest inicjatorem rozwiązywania
Bardziej szczegółowo1 historia jako dzieje, przeszłość, epoki historyczne
Robert Leończyk Rozkład materiału nauczania historii i społeczeństwa w szkole podstawowej kl. 4 6 Na niebiesko zaznaczono lekcje o tematyce społecznej. Klasa 4 Lp. Tytuł działu/temat lekcji Zapoznaj się
Bardziej szczegółowoPODSTAWA PROGRAMOWA EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ W ZAKRESIE EDUKACJI SPOŁECZNEJ
PODSTAWA PROGRAMOWA EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ W ZAKRESIE EDUKACJI SPOŁECZNEJ I etap edukacyjny: klasy I III Treści nauczania klasa I szkoły podstawowej Edukacja społeczna. Wychowanie do zgodnego współdziałania
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne niezbędne dla uzyskania poszczególnych śródrocznych ocen klasyfikacyjnych z historii i społeczeństwa dla klasy 4
Wymagania edukacyjne niezbędne dla uzyskania poszczególnych śródrocznych ocen klasyfikacyjnych z historii i społeczeństwa dla klasy 4 Temat lekcji Zagadnienia Wymagania na poszczególne oceny dopuszczająca
Bardziej szczegółowoEGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZUM W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 CZĘŚĆ 1. HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ GH-H7
EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZUM W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 CZĘŚĆ 1. HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ GH-H7 KWIECIEŃ 2017 Zadanie 1. (0 1) 2. Cywilizacje Bliskiego
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII DLA KL. IV
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII DLA KL. IV OCENA NIEDOSTATECZNY: Uczeń nie opanował wiadomości programowych przewidzianych zakresem nauczania historii w kl. IV Nie jest w stanie wykonać ćwiczeń o niewielkim
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne niezbędne dla uzyskania poszczególnych rocznych ocen klasyfikacyjnych z historii i społeczeństwa dla klasy 4
edukacyjne niezbędne dla uzyskania poszczególnych rocznych ocen klasyfikacyjnych z historii i społeczeństwa dla klasy 4 Temat lekcji. dostateczną. celującą. CZĘŚĆ III. MOJA MAŁA OJCZYZNA, MÓJ KRAJ 8. Legendy
Bardziej szczegółowoEGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 CZĘŚĆ 1. HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE
EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 CZĘŚĆ 1. HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ GH-H8 KWIECIEŃ 2019 Zadanie 1. (0 2) 1. Najdawniejsze dzieje
Bardziej szczegółowoHISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO
HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO WYMAGANIA EDUKACYJNE DO PODRĘCZNIKA HISTORIA WOKÓŁ NAS WSiP KLASA IV 2016/2017 na na CZĘŚĆ I. POZNAJĘ HISTORIĘ 1. O czym mówi nam historia? 1. Historia jest nauką o dziejach. 2.
Bardziej szczegółowoKonkursy Przedmiotowe w roku szkolnym 2017/2018
PROGRAM MERYTORYCZNY KONKURSU HISTORYCZNEGO DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO I. CELE KONKURSU kształcenie umiejętności samodzielnego zdobywania wiedzy historycznej; rozbudzanie ciekawości
Bardziej szczegółowoP RZEDM IO TO WE ZASAD Y OCENI ANI A
P RZEDM IO TO WE ZASAD Y OCENI ANI A Nauczyciel: Ewa Nobis Przedmiot: Historia Klasy: Va, Vb KRYTERIA: 1. szczegółowe sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów z poszczególnych przedmiotów, OPIS
Bardziej szczegółowoEGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2017/2018 CZĘŚĆ 1. HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE
EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2017/2018 CZĘŚĆ 1. HISTORIA I WIEZA O SPOŁECZEŃSTWIE ZASAY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZAAŃ ARKUSZE: GH-HX1, GH-H2, GH-H4, GH-H5, GH-H7 KWIECIEŃ 2018 Zadanie
Bardziej szczegółowoRozkład materiału wraz z planem wynikowym. Historia i społeczeństwo. Historia wokół nas. Klasa 4
Rozkład materiału wraz z planem wynikowym. Historia i społeczeństwo. Historia wokół nas. Klasa 4 Temat lekcji (rozdział w podręczniku). O czym mówi nam historia?. Historia jest nauką o dziejach. 2. W dziejach
Bardziej szczegółowoWymagania na poszczególne oceny z historii i społeczeństwa - klasa IV
Wymagania na poszczególne oceny z historii i społeczeństwa - klasa IV Temat lekcji Zagadnienia Wymagania na poszczególne oceny Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne. i zasady oceniania. z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA. dla uczniów klas VI. Autor Tytuł Nr dopuszczenia
Zeszyt ćwiczeń Podręczni k Program nauczania Wymagania edukacyjne i zasady oceniania z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA dla uczniów klas VI Autor Tytuł Nr dopuszczenia Małgorzata Lis Program nauczania historii
Bardziej szczegółowoProgram nauczania historii i społeczeństwa w klasach 4 6 szkoły podstawowej
Program nauczania historii i społeczeństwa w klasach 4 6 szkoły podstawowej Historia wokół nas 3 I. Wstęp 3 II. Opis warunków realizacji programu 4 III. Ogólne cele kształcenia 4 IV. Szczegółowe cele kształcenia
Bardziej szczegółowoWehikuł czasu. Spis treści
Wehikuł czasu Program nauczania historii i społeczeństwa dla drugiego etapu edukacyjnego (klasy IV VI szkoły podstawowej) przygotowany przez Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe Spis treści 1. Reforma programowa
Bardziej szczegółowo966 rok założenie Akademii Krakowskiej 1410 rok chrzest Mieszka I 1364 rok zjazd w Gnieźnie 1000 rok bitwa pod Grunwaldem
Lekcja Temat: Lekcja powtórzeniowa. 1. Połącz każdą datę z odpowiednim wydarzeniem. DATA 997 rok unia Polski z Litwą 1226 rok misja świętego Wojciecha w Prusach 1385 rok koronacja Bolesława Chrobrego na
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne niezbędne dla uzyskania poszczególnych śródrocznych ocen klasyfikacyjnych z historii i społeczeństwa dla klasy 5
edukacyjne niezbędne dla uzyskania poszczególnych śródrocznych ocen klasyfikacyjnych z historii i społeczeństwa dla klasy 5 Temat lekcji. bardzo CZĘŚĆ I. CYWILIZACJE NAD WIELKIMI RZEKAMI 1. Czas w historii
Bardziej szczegółowoWymagania programowe na poszczególne oceny z historii w klasie IV
Wymagania programowe na poszczególne oceny z historii w klasie IV Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: uczeń posiada wiedzę na ocenę bardzo dobrą, ponadto wykazuje zainteresowanie przedmiotem; wyjaśnia,
Bardziej szczegółowoWehikuł czasu. (Podział godzin: klasa IV 1 godz., klasa V 2 godz., klasa VI 1 godz.)
Wehikuł czasu Program nauczania historii i społeczeństwa dla drugiego etapu edukacyjnego (klasy IV VI szkoły podstawowej) przygotowany przez Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe (Podział godzin: klasa IV 1 godz.,
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne niezbędne dla uzyskania poszczególnych śródrocznych ocen klasyfikacyjnych z historii i społeczeństwa dla klasy 5
edukacyjne niezbędne dla uzyskania poszczególnych śródrocznych ocen klasyfikacyjnych z historii i społeczeństwa dla klasy 5 Temat lekcji. dostateczną. bardzo CZĘŚĆ I. CYWILIZACJE NAD WIELKIMI RZEKAMI 1.
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY SZKOLNE Z HISTORII DLA KLASY IV
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY SZKOLNE Z HISTORII DLA KLASY IV Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: -własnymi słowami wyjaśnia, dlaczego historię nazywamy nauczycielką życia, - uzasadnia,
Bardziej szczegółowoPlan wynikowy. Klasa 4
Plan wynikowy. Klasa 4 na na CZĘŚĆ I. POZNAJĘ HISTORIĘ 1. O czym mówi nam historia? 1. Historia jest nauką o dziejach. 2. W dziejach było wiele epok. 3. Czym zajmuje się historyk? 4. Czym jeszcze będziemy
Bardziej szczegółowoWymagania na poszczególne oceny w klasie IV
Wymagania na poszczególne oceny w klasie IV 1 ocena niedostateczna uczeń nie opanował podstawowych wiadomości i umiejętności, określonych w programie nauczania, wykazywał lekceważący stosunek do przedmiotu,
Bardziej szczegółowo