EDUKACYJNY. Kwartalnik Powiatowego Ośrodka Doradztwa i Doskonalenia Nauczycieli w Busku-Zdroju. Nr 57/2017 styczeń, luty, marzec

Transkrypt

1 Buski Kwartalnik EDUKACYJNY Kwartalnik Powiatowego Ośrodka Doradztwa i Doskonalenia Nauczycieli w Busku-Zdroju ISSN Nr 57/2017 styczeń, luty, marzec Zespół Placówek Oświatowych w Tuczępach BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY 1

2 W obiektywie: IV Powiatowy Konkurs Literacki Skrzydłem wiatru pisane 2 BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY

3 W numerze: Lidia Soja XIV MAŁY POWIATOWY KONKURS RECYTATORSKI W ZDROWYM CIELE ZDROWY DUCH Anna Masłowska Ewa Charczuk XIV POWIATOWY KONKURS WIEDZY REGIONALNEJ MOJE PONIDZIE 2016/2017 Barbara Galant Agnieska Kaszewska KREATYWNIE I ZABAWNIE O SZKOLE. IV EDYCJA POWIATOWEGO KONKURSU LITERACKIEGO SKRZYDŁEM WIATRU PISANE Teresa Wójcik WIECZÓR AUTORSKI MARKA DUTKIEWICZA Magdalena Błażejowska UZALEŻNIENIE OD INTERNETU Agata Wolska SIENKIEWICZOWSKIE POTYCZKI - PROJEKT EDUKACYJNO- WYCHOWAWCZY REALIZOWANY W RAMACH NARODOWEGO PROGRAMU ROZWOJU CZYTELNICTWA I OBCHODÓW ROKU HENRYKA SIENKIEWICZA Ewa Tarapata DZIEŃ EDUKACJI NARODOWEJ MATERIAŁY REPERTUAROWE DLA SZKÓŁ. ZESTAWIENIE BIBLIOGRAFICZNE W WYBORZE Joanna Kuźmińska SZEKSPIR PÓŁ ŻARTEM, PÓŁ SERIO Ewa Tarapata SEMINARIUM MIASTO I GMINA BUSKO-ZDRÓJ W PUBLIKACJACH W BIBLIOTECE PEDAGOGICZNEJ Barbara Żurek DZIEŃ JABŁKA Barbara Żurek DZIEŃ PIECZYWA - SKARBY W KŁOSIE ZAMKNIĘTE Barbara Żurek WIWAT KOBIETY! Karol Czejarek JANEK CHRUŚLIŃSKI PISARZ Z BUSKA-ZDROJU LAUREATEM GŁÓWNEJ NAGRODY W DZIEDZINIE LITERATURY POLSKIEGO FESTIWALU SZTUKI ORZEŁ 2016 Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Busku-Zdroju BENEFIS JANA CHRUŚLINSKIEGO W BUSKU-ZDROJU Franciszek Rusak Z GWIAZDĄ, PISZCZAŁKĄ I TURONIEM Franciszek Rusak FELIKS RZEWUSKI WYGASZANIE LEGENDY Anita Machniak POZOSTAŁY DZIŚ WSPOMNIENIA, KTÓRE ECHEM NIESIE WIATR Anita Machniak ZESPÓŁ PLACÓWEK OŚWIATOWYCH PUBLICZNA SZKOŁA PODSTAWOWA I PRZEDSZKOLE W TUCZĘPACH UWAGA: 1. Do publikacji przyjmowane są artykuły, które uzyskają pozytywną recenzję i spełnią wszystkie standardy (etyczne, edytorskie, strukturalne). 2. Artykuły przyjmowane są tylko w wersji elektronicznej. 3. Artykuły mogą być składane i publikowane w języku polskim. 4. Redakcja zastrzega sobie prawo do odmowy przyjęcia artykułu do publikacji bez podania przyczyny. 5. Autor nie otrzymuje wynagrodzenia za opublikowany artykuł. 6. Koszty recenzji i publikacji ponosi redakcja. 7. Autor składanego artykułu udziela wydawcy zgody na publikację i korzystanie z artykułu. 8. Złożenie artykułu do publikacji jest jednoznaczne z zaakceptowaniem Zasad publikacji w Buskim Kwartalniku Edukacyjnym dostępnych w PODiDN. Szanowni Czytelnicy! Prezydent podpisał ustawę o oświacie, która wprowadza rewolucyjne zmiany do dotychczasowego porządku szkolnego. Zmiany dotyczą ustroju szkolnego, w tym likwidację gimnazjów. Inaczej będzie wyglądało też rozłożenie treści. W propozycjach MEN widzimy, że zasadniczą zmianą w stosunku do dotychczas obowiązujących ramowych planów nauczania w szkołach publicznych jest ich sama konstrukcja. Dotychczasowe ramowe plany nauczania określały minimalny wymiar godzin na danym etapie edukacyjnym przeznaczonych na realizację poszczególnych obowiązkowych zajęć edukacyjnych oraz zajęć z wychowawcą. Proponowane w projekcie rozporządzenia ramowe plany nauczania określają tygodniową liczbę godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych i zajęć z wychowawcą w poszczególnych klasach danego typu szkoły. Konsekwencją reformy strukturalnej systemu edukacji jest wprowadzenie do 8-letniej szkoły podstawowej nowych obowiązkowych zajęć edukacyjnych, a mianowicie: geografii, biologii, chemii i fizyki. Te nowe zajęcia będą wprowadzane stopniowo, począwszy od klasy piątej, uwzględniając dotychczasowe umiejętności i wiadomości uczniów oraz ich możliwości. Od klasy siódmej uczniowie będą mieli naukę drugiego języka obcego. W miejsce 3-letnich zasadniczych szkół zawodowych organizowane będą 3-letnie branżowe szkoły I stopnia w latach 2017/2018, 2018/2019 i 2019/2020 dla absolwentów gimnazjum, od roku 2019/2020 i w kolejnych latach szkolnych dla absolwentów 8-letnich szkół podstawowych stąd dwie wersje ramowych planów nauczania. Trzyletnia branżowa szkoła I stopnia będzie funkcjonowała od 1 września 2017 r. dla absolwentów gimnazjum, natomiast od 2019 roku również dla absolwentów ośmioletniej szkoły podstawowej. Zmian jest tak wiele, a czasu mało, bo od 1 września zaczniemy po nowemu. Optymizmu na przyszłość sobie i Państwu życzę Teresa Wójcik Wydaje: Powiatowy Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Nauczycieli w Busku-Zdroju Redaktor naczelny: Teresa Wójcik Zespół redakcyjny PODiDN: Jolanta Maślicha, Teresa Wójcik, Agnieszka Kaszewska, Anna Bątkowska Zespół redakcyjny UJK w Kielcach: prof. UJK dr hab. Jolanta Szempruch, dr Joanna Smyła, dr Renata Zaborek Adres redakcji: Busko-Zdrój, Al. Mickiewicza 21, tel podidn@busko.internetdsl.pl Skład i druk: Kazimierska Agencja Drukarska, ul. Przemysłowa 9, Kazimierza Wielka, tel , druk@drukarniakw.pl Redakcja nie zwraca materiałów i nie wprowadza merytorycznych zmian w opublikowanych artykułach. BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY 3

4 Lidia Soja Autorka jest nauczycielką w Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Wiślicy oraz doradcą metodycznym w PODiDN w Busku-Zdroju XIV MAŁY POWIATOWY KONKURS RECYTATORSKI W ZDROWYM CIELE ZDROWY DUCH Już po raz czternasty Powiatowy Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Nauczycieli w Busku- -Zdroju zaprasza uczniów klas 0, I, II, III przedszkoli i szkół podstawowych oraz nauczycieli i opiekunów do wzięcia udziału w Małym Powiatowym Konkursie Recytatorskim. W tym roku myślą przewodnią konkursu jest hasło: W zdrowym ciele zdrowy duch. Konkurs ma na celu rozwijanie zdolności dzieci, ekspresji i wrażliwości estetycznej oraz przedstawienie poprzez literaturę treści dotyczących zdrowego stylu życia. Finaliści etapów gminnych konkursu mają możliwość prezentacji własnych talentów na scenie Buskiego Samorządowego Centrum Kultury w Busku-Zdroju przy udziale szerokiej publiczności. Spośród nich w każdej grupie wiekowej zostanie wybrany Mistrz Recytacji. Serdecznie zapraszamy dzieci wraz z opiekunami do wzięcia udziału w XIV edycji Małego Powiatowego Konkursu Recytatorskiego. Zachęcamy nauczycieli do owocnych i twórczych poszukiwań odpowiedniego repertuaru dla małych artystów. XIV Mały Powiatowy Konkurs Recytatorski W ZDROWYM CIELE ZDROWY DUCH Powiatowy Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Nauczycieli w Busku-Zdroju zaprasza uczniów klas 0, I, II, III oraz nauczycieli i opiekunów do wzięcia udziału w XIV edycji konkursu recytatorskiego dla najmłodszych. REGULAMIN na rok szkolny 2016/2017 Cele konkursu: Popularyzacja literatury dziecięcej. Rozwijanie dziecięcych talentów i zdolności. Rozwijanie ekspresji i wrażliwości estetycznej. Doskonalenie wyrazistej mowy, rozwijanie pamięci, kształcenie odwagi i śmiałości. Doskonalenie prawidłowego interpretowania utworu. Podnoszenie poziomu kompetencji językowych oraz zasobu słownictwa. Uświadomienie konieczności respektowania reguł konkursu. Integrowanie dzieci z różnych szkół i placówek. Tematyka: Dowolny dobór utworów z całego bogactwa poezji dla dzieci i młodzieży, a także twórczość własna. Uczestnicy: Do konkursu przystępują uczniowie klas 0 I II III, przedszkoli i szkół podstawowych z gmin: Busko-Zdrój Chmielnik Gnojno Kazimierza Wielka Nowy Korczyn Opatowiec Pacanów Pińczów Solec - Zdrój Stopnica Tuczępy Wiślica. 4 BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY

5 Warunki konkursu: Każda gmina wyznacza miejsce eliminacji gminnych. Uczestnicy w konkursach gminnym i powiatowym podzieleni będą na dwie grupy wiekowe: 1. dzieci z klasy 0 i I. 2. dzieci z klas II i III. Każdy uczestnik zaprezentuje jeden utwór w wyznaczonym czasie do 5 minut. Etapy konkursu: I etap szkolny: przeprowadzony w poszczególnych placówkach (szkołach, przedszkolach). II etap gminny: w którym biorą udział uczniowie ze szkół i przedszkoli w danej gminie: Komisja Gminna wyłoni z każdej grupy wiekowej uczniów, którzy najlepiej zaprezentowali swoje wiersze i zakwalifikuje ich do III etapu - finałowego. Gmina, w której znajduje się do 5 placówek - 2 uczniów z każdej grupy wiekowej. Gmina, w której znajduje się powyżej 5 placówek - 3 uczniów z każdej grupy wiekowej. Komplet dokumentacji z eliminacji gminnych (protokół, zgoda na przetwarzanie danych osobowych, prosimy składać do PODiDN w Busku-Zdroju w terminie do r). III etap finałowy - powiatowy: Konkurs finałowy odbędzie się w maju 2017 r. Informacje o terminie i miejscu etapu finałowego zostaną przekazane koordynatorom gminnym z dwutygodniowym wyprzedzeniem oraz zostaną zamieszczone na stronie internetowej Ośrodka Uczniowie będą prezentować wybrany utwór zgodnie z porządkiem alfabetycznym przygotowanych list uczestników. W pierwszej kolejności wystąpią dzieci z klas 0 i I, następnie z klas II - III. Dzieci podają tytuł wiersza. Kryteria oceny: odpowiedni dobór tekstu, staranne pamięciowe opanowanie tekstu, intonacja i modulacja głosu, interpunkcja, artykulacja, tempo recytacji, zachowanie ram czasowych postawa recytatora, ogólne wrażenie estetyczne. Patronat medialny: Buski Kwartalnik Edukacyjny, Moje Ponidzie. Dodatkowe informacje: W konkursie finałowym wezmą udział uczniowie wyłonieni w eliminacjach gminnych. Wszystkich uczestników oceniać będzie profesjonalne jury. Koordynatorów Gminnych prosimy o składanie kompletu dokumentacji do r. na adres: Powiatowy Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Nauczycieli w Busku-Zdroju Busko-Zdrój al. Mickiewicza 21 lub em: podidn@busko.internetdsl.pl bądź faksem: (41) Szkoły biorące udział w konkursie zobligowane są do uzyskania zgody od rodzica lub opiekuna prawnego na przetwarzanie danych osobowych dzieci biorących udział w konkursie. Regulamin konkursu zamieszczony jest na stronie PODiDN w Busku-Zdroju. Na dzieci czekają nagrody. W sprawach dotyczących organizacji i przebiegu konkursu, zapraszamy gminnych koordynatorów recytatorskich talentów do PODiDN na spotkanie, o którym zostaną Państwo poinformowani. Termin spotkania koordynatorów gminnych zostanie zamieszczony na stronie internetowej Ośrodka Informacji na temat przygotowań do konkursu udzielają nauczyciele konsultanci: Lidia Soja tel Agnieszka Kaszewska tel Zapraszamy do udziału! BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY 5

6 Anna Masłowska Autorka jest wicedyrektorem w Zespole Placówek Oświatowych nr 1 w Busku-Zdroju oraz doradcą metodycznym w PODiDN w Busku-Zdroju Ewa Charczuk Autorka jest nauczycielką w Zespole Szkół Technicznych i Ogólnokształcących w Busku-Zdroju oraz doradcą metodycznym w PODiDN w Busku-Zdroju XIV POWIATOWY KONKURS WIEDZY REGIONALNEJ MOJE PONIDZIE 2016/ lat temu odbyła się pierwsza edycja Konkursu Moje Ponidzie skierowanego do uczniów szkół podstawowych. Tematyka konkursu obejmuje wiadomości dotyczące Ponidzia ze szczególnym uwzględnieniem walorów przyrodniczych, kulturowych, historycznych, form ochrony przyrody, charakterystycznej flory i fauny. Ponadto popularyzuje legendy Ponidzia i tradycje regionalne. Uczestnicy konkursu odkrywają najciekawsze zakątki w trakcie swych literackich wędrówek po szlakach Ponidzia oraz poznają sławne osobistości związane z nasza małą Ojczyzną. Konkurs przebiega w dwóch etapach. Pierwszy etap to test wiedzy, który odbywa się w wyznaczonych szkołach. Drugi etap przebiega w nieco innej konwencji, to nie tylko test wiedzy, to przede wszystkim wspólna zabawa, mająca na celu integrację zespołów uczniowskich. Corocznie w konkursie uczestniczą pracownicy Zespołu Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych opracowując treści konkursu dotyczące flory i fauny oraz form ochrony na Ponidziu. I. Cele konkursu: popularyzacja wiedzy o Ponidziu; rozwijanie postaw patriotycznych związanych z tożsamością kultury regionalnej; kształtowanie postaw proekologicznych; rozwijanie umiejętności zespołowej współpracy. II. Organizacja konkursu: 1. Organizator: Powiatowy Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Nauczycieli w Busku-Zdroju. Współorganizatorzy: Zespół Placówek Oświatowych nr 1 w Busku-Zdroju. Zespół Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych. 2. Patronat medialny: Buski Kwartalnik Edukacyjny, Tygodnik Ponidzie. 3. Konkurs kierowany jest do uczniów szkół podstawowych (kl. IV- VI). 4. Organizacją i przebiegiem konkursu kieruje Komisja Konkursowa, którą powołuje Dyrektor PODiDN w Busku-Zdroju. 5. Ustala się zespołowe uczestnictwo w konkursie: Zespół stanowi 2-osobowa grupa uczniów. Zespół pracuje pod opieką jednego nauczyciela. Każdą szkołę może reprezentować tylko jedna drużyna. 6. Konkurs przebiegać będzie w 2 etapach. I etap gminny: Reprezentujący szkołę zespoły uczniowskie rozwiązują test przygotowany przez Komisję Konkursową. Zestawy pytań dla wszystkich gmin są jednakowe. II etap powiatowy: Dwuosobowe zespoły wyłonione w I etapie przystępują do sprawdzianu wiedzy z zakresu: 6 BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY

7 znajomości walorów przyrodniczych, kulturowych i historycznych Ponidzia; ukształtowania terenu; form ochrony przyrody na Ponidziu; charakterystycznej flory i fauny; zabytków kultury materialnej; legend Ponidzia; tradycji regionalnych (kuchni, ubioru, budownictwa, obrzędów); ludzi zasłużonych dla Ponidzia; znajomości mapy Ponidzia i heraldyki miast; Szlaku Gotyckiego, Szlaku Uzdrowiskowego oraz miejscowości: Stopnica, Nowy Korczyn, Wiślica, Pińczów, Chroberz. Organizator zastrzega sobie prawo do przetwarzania danych osobowych uczestników konkursu. Szkoły biorące udział w konkursie zobligowane są do uzyskania zgody od rodzica lub opiekuna prawnego na przetwarzanie danych osobowych dzieci biorących udział w konkursie. 7. Zgłoszenia o przystąpieniu do konkursu wg załączonego wzoru należy nadsyłać do r. na adres: Powiatowy Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Nauczycieli w Busku-Zdroju Busko-Zdrój al. Mickiewicza 21 Eliminacje gminne/rejonowe: r. godz Wyniki eliminacji gminnych zostaną zamieszczone na stronie internetowej PODiDN: Planowany termin finału/etapu powiatowego: maj 2017 r. Miejsce: Zespół Placówek Oświatowych nr 1 w Busku-Zdroju, ul. Kościuszki 1. III. Uwagi końcowe: We wszystkich sprawach związanych z konkursem można zwracać się do nauczycieli doradców metodycznych: Anny Masłowskiej - nr telefonu ; Ewy Charczuk - nr telefonu Informacje na temat konkursu można uzyskać również na stronie internetowej PODiDN: lub pod numerem telefonu Literatura: K. T. Zającowie Zespół Parków Krajobrazowych Informator przyrodniczo krajobrazowy, Kielce 2001 r., wznowiony w 2007 r. F. Rusak - Buskie legendy, Busko-Zdrój 2002 r. L. Marciniec Spacerkiem po Busku-Zdroju i okolicy, Busko-Zdrój 2009 r. L. Marciniec Kurortu czar (rozdziały: Historia uzdrowiska, Historia Buska, Ludzie Kurortu), Busko-Zdrój 2009 r. M. Jurecki Ponidzie, w świętokrzyskim stepie, Kraków 2005 r. Rozdział II. Część krajoznawcza: - Ukształtowanie terenu; - Budowa geologiczna; - Hydrografia; - Przyroda; - Dzieje regionu; - Kultura regionu; - Kuchnia regionalna; - Ponidziańskie legendy; - Kraina oczyma mieszkańców; - Ochrona dziedzictwa przyrodniczego (tylko Zespół Parków Krajobrazowych Ponidzia). Mapa powiatu buskiego. Materiały zamieszczone na stronie PODiDN. BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY 7

8 Barbara Galant Autorka jest nauczycielką w I Liceum Ogólnokształcącym w Busku-Zdroju oraz doradcą metodycznym w PODiDN w Busku-Zdroju Agnieszka Kaszewska Autorka jest nauczycielem bibliotekarzem w Zespole Szkół Specjalnych w Busku-Zdroju oraz doradcą metodycznym w PODiDN w Busku-Zdroju KREATYWNIE I ZABAWNIE O SZKOLE. IV EDYCJA POWIATOWEGO KONKURSU LITERACKIEGO SKRZYDŁEM WIATRU PISANE Konkurs literacki zainaugurowany kilka lat temu przez Powiatowy Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Nauczycieli w Busku-Zdroju oraz Bibliotekę Pedagogiczną w Kielcach, Filię w Busku- -Zdroju, niezmiennie promuje twórczość własną uczniów szkół podstawowych. W tegorocznej edycji kreatywni, młodzi twórcy zmagali się z fraszką. Temat przewodni, dotyczący szkoły, był im bliski. Uczniowie ujawnili swoje literackie talenty poprzez utwory ujęte w ramy krótkich, żartobliwych lub refleksyjnych tekstów. Zespół ekspertów nie miał więc łatwego zadania w wyłonieniu zwycięzców. Jury w składzie: Anna Kolarz, wicedyrektor, nauczyciel języka polskiego w I Liceum Ogólnokształcącym im. Tadeusza Kościuszki w Busku-Zdroju, Małgorzata Bębenek, nauczyciel języka polskiego w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla Niepełnosprawnych Ruchowo w Busku-Zdroju oraz Agnieszka Jasińska, kierownik Biblioteki Pedagogicznej w Kielcach, Filii w Busku-Zdroju, przyznało tytuł laureata 4 autorom: I miejsce - Julia Terlecka ze Szkoły Podstawowej im. Marii Konopnickiej w Gnojnie II miejsce - Emilia Dyrdół ze Szkoły Podstawowej w Zborowie III miejsce - Oliwia Ogórek ze Szkoły Podstawowej im. Marii Konopnickiej w Gnojnie IV miejsce - Weronika Czyż ze Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II w Zbludowicach Doceniając twórczość kolejnych czterech osób, komisja konkursowa przyznała wyróżnienia dla: Aleksandry Chrobot ze Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II w Zbludowicach, Kacpra Grzywny ze Szkoły Podstawowej im. Jana Pszczoły Wojnara w Krzczonowie, Karoliny Kolarz ze Szkoły Podstawowej nr 3 im. Aleksandra Krzyżanowskiego Wilka w Busku- 8 BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY

9 -Zdroju oraz Julii Szumilas ze Szkoły Podstawowej im. Batalionów Chłopskich w Kołaczkowicach. Ciepłe słowa uznania do uczestników konkursu skierowali również zaproszeni goście: pani Renata Krzemień, naczelnik Wydziału Edukacji, Kultury i Kultury Fizycznej Starostwa Powiatowego w Busku-Zdroju, pani Jolanta Maślicha, dyrektor Powiatowego Ośrodka Doradztwa i Doskonalenia Nauczycieli w Busku-Zdroju oraz pani Aleksandra Gut, emerytowany kierownik Biblioteki Pedagogicznej w Busku-Zdroju. Gratulujemy uczniom oraz nauczycielom, którzy podjęli dodatkowy trud starannego przygotowania młodych literatów i wprowadzili ich w świat fraszki. Mamy też nadzieję, że kolejne edycje konkursu będą cieszyły się równie dużym zainteresowaniem, tym bardziej, że pomysł na temat przewodni wydaje się bardzo interesujący. Na razie jednak pozostanie tajemnicą. NAGRODZONE FRASZKI O SZKOLE Przed testem Ciocia zapytała mnie: - Jakieś testy? Uczysz się? - Ano, trzy kartkówki mam, No i testy chyba dwa - To od czego zaczniesz, Alu? - Chyba zacznę od serialu. Julia Terlecka kl. VI Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Gnojnie Opiekun: Elżbieta Bębas Świadomość Niby wiedzy zasoby uzdrawiają wszelkie choroby, lecz na tym polega żart cały, że w głowie wciąż niebieskie migdały. Emilia Dyrdół kl. VI Szkoła Podstawowa w Zborowie Opiekun: Małgorzata Mastalińska W klasie Gdy w poniedziałek wchodzę do klasy, W ławeczkach siedzą same asy! Jeden as w piłkę gra, drugi w buzi gumę ma, BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY Trzeci wrzeszczy jak najęty, czwarty rzuca papier zmięty. Nagle drzwi się otwierają, asy całkiem się zmieniają. Nie są to teraz koziołki - matołki, Ale prawdziwe aniołki. Oliwia Ogórek kl. VI Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Gnojnie Opiekun: Elżbieta Bębas Na szkołę Wiedzę tu zdobywamy, Nauczycielom na nerwach gramy. Ławki twarde wygniatamy, I do dzwonka z niecierpliwością czekamy. Jeden uczeń jest ambitny, Drugi tylko sprytny. Szkoło, skarbnico wiedzy, Niech się tu uczą moi koledzy! Weronika Czyż kl. VI Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Zbludowicach Opiekun: Barbara Siemieniec O szkole Szkoła to miejsce dla każdego. Zdobywasz tu wiedzę i poznajesz coś nowego. Szkoła uczy dobrego zachowania Nawet największego drania. Zacznij się uczyć, pilnie pracować. Nie możesz oszukiwać i lawirować. Szanuj szkołę drogi kolego, Bo inaczej w przyszłości nie czeka cię nic dobrego! Aleksandra Chrobot kl. VI Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Zbludowicach Opiekun: Barbara Siemieniec Kochana szkoła Szkoło moja ukochana bardzo lubię Cię od rana. Chętnie wstępuję w Twe progi, bo nie chcę być w wiedzę ubogi. Uczysz wielu mądrych rzeczy 9

10 i nikt temu nie zaprzeczy, lecz każdy uczeń uzna me racje: najlepsze w szkole są wakacje. Kacper Grzywna kl. V Szkoła Podstawowa im. Jana Pszczoły Wojnara w Krzczonowie Opiekun: Maria Pawłowska O szkole Szkoła to miejsce jakich niewiele, Tam uczą sami dręczyciele, Wciąż nam pracę domową zadają I uczyć się wymagają. Czasami my, uczniowie mamy totalny chaos w głowie. Który przedmiot jest ważniejszy, a który piękniejszy. Co tu wybrać trudną radą Szkoła to nie łatwa sprawa. Karolina Kolarz kl. V Szkoła Podstawowa nr 3 im. Aleksandra Krzyżanowskiego,,Wilka w Busku-Zdroju Opiekun: Kamila Urban Na lektury Kto w szkole dziś czyta? Rzecz to oczywista, Tylko polonista. Julia Szumilas kl. V Szkoła Podstawowa im. Batalionów Chłopskich w Kołaczkowicach Opiekun: Lucyna Skwark 10 BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY

11 Teresa Wójcik Autorka jest nauczycielką w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla Niepełnosprawnych Ruchowo w Busku-Zdroju oraz doradcą metodycznym w PODiDN w Busku-Zdroju WIECZÓR AUTORSKI MARKA DUTKIEWICZA W zimowy, wyjątkowo chłodny wieczór 1 grudnia 2016 roku w sanatorium Marconi dzięki współpracy z Panią Alicją Bednarską odbył sie wieczór autorski Marka Dutkiewicza - autora wielu przebojów oraz książki Jolka, Jolka pamiętasz?. Spotkanie pomyślane było jako wywiad i spotkanie z czytelnikami. Wywiad poprowadziły uczennice Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Niepełnosprawnych Ruchowo w Busku- -Zdroju - Patrycja Rutkowska i Jowita Szenejko. Bohater wieczoru mówił o młodzieńczych zainteresowaniach muzycznych, współpracy z Januszem Krukiem z zespołu 2+1 oraz kulisach powstawania wielu przebojów. Autor szczególnie ceni sobie to, że Jego przeboje są dziś śpiewane, znane, oglądane na Yotoobie oraz śpiewane na koncertach np. na Przystanku Woodstock. Marek Dutkiewicz odpowiadał także na pytania publiczności, które dotyczyły warsztatu pisarskiego,podróży po świecie, współpracy z muzykami i rzeczywistości lat PRL-u. Każdy uczestnik spotkania mógł również zakupić książkę z autografem. BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY 11

12 Magdalena Błażejowska Autorka jest wychowawcą w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla Niepełnosprawnych Ruchowo w Busku Zdroju UZALEŻNIENIE OD INTERNETU Do niedawna za najbardziej uzależniające uchodziły narkotyki i alkohol. Teraz do listy groźnych uzależnień dołączył Internet, który wciąga coraz więcej ludzi. Jest równie niebezpieczny! Uzależnienie od komputera jest zjawiskiem nowym, dotyka miliony ludzi na świecie, jest zagrożeniem nie tylko dla dzieci, ale także dla dorosłych. Większość uzależnionych to osoby wykształcone w wieku ok. 30 lat. Z Internetem jest jak z każdym innym uzależnieniem, alkoholizmem czy narkomanią. Najczęściej jego ofiarą padają ludzie z problemami emocjonalnymi, osoby zamknięte w sobie, mające problemy w kontaktach z otoczeniem. W siecioholizm mogą popaść także ci, którzy w wirtualnym świecie szukają ucieczki od rzeczywistości. W sieci osoby nieśmiałe mają szansę na akceptację, znalezienie znajomych, którzy podzielą ich zainteresowania i zrozumieją ich problemy. W kontaktach online zanika bariera nieśmiałości, internauta może wykreować się na zupełnie inną osobę. Przez łącza internetowe nikt nie widzi reakcji i ma się czas na przemyślenie wypowiedzi. Z portali społecznościowych korzystają dziś wszyscy. Ten, kto nie ma konta na Facebooku, może się dziś poczuć nieco wykluczony, a już na pewno nie będzie na bieżąco z tym, co dzieje się u innych. Zaczynamy swoją wirtualną aktywność od rana, poświęcając na nią czas w pracy, po pracy i tak do późnego wieczora, a nawet wstajemy w nocy, by skontrolować portal. Co jest w tym tak pociągającego, że ludzie nie mogą wytrzymać bez aktywności internetowej? Jesteśmy dziś w ciągłym biegu. Mamy coraz mniej czasu na spotkania i wymianę relacji z innymi, spokojną rozmowę. Nic więc dziwnego w tym, że kontaktujemy się z ludźmi poprzez portale. W jednym miejscu możemy się spotkać ze wszystkimi znajomymi. Poza tym jest to świetny sposób na dowartościowanie, poprawę samooceny. Portale społecznościowe to tylko jedno z wielu zagrożeń. Kolejną pułapką są wirtualne gry. Mogą one stanowić prawdziwy substytut rzeczywistości. Naukowcy podają, że 1 na 12 osób grających jest poważnie uzależniona. Wirtualny świat jest tak pociągający, że realny świat, codzienne obowiązki przestają mieć jakiekolwiek znaczenie. W grze mogę mieć moc, mogę być bogiem, jestem nieśmiertelny. Nadmierne korzystanie z Internetu staje się dziś niezwykle poważnym problemem społecznym. Narażone na to są szczególnie dzieci i młodzież, dla których komputer jest nieodłącznym elementem ich codziennej aktywności, życia społecznego oraz rozrywki, ma niekorzystny wpływ na ich relacje z rodziną i bliskimi. To nie jedyne skutki uzależnienia od wirtualnej sieci. Następstwa siecioholizmu są poważne, podobnie jak konsekwencje płynące z innych uzależnień. Przede wszystkim uzależnienie od Internetu grozi poważnymi zaburzeniami w życiu rodzinnym i społecznym. Człowiek wciągnięty w sieć traci zainteresowanie normalnym życiem, codzienne obowiązki schodzą na dalszy plan. Bardzo groźne skutki może mieć uzależnienie u młodych ludzi. Kiedy rozwijający się układ nerwowy i kształtująca się psychika dziecka są systematycznie atakowane strumieniem wielobarwnego światła z ekranu komputera, towarzyszącymi dźwiękami, a do tego dochodzi huśtawka emocji wynikająca z przeżyć wywołanych wydarzeniami w wirtualnym świecie, mogą pojawić się zaburzenia emocjonalne, problemy z koncentracją, a także wyobcowanie z realnego świata i poważne zaburzenia więzi uczucio- 12 BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY

13 wej z najbliższymi. Siecioholizm to choroba, która powoduje bardzo podobne skutki jak dobrze nam znane uzależnienia od substancji psychoaktywnych alkoholu czy narkotyków. Uzależnieni od sieci często nie widzą problemu, stosunkowo niewiele osób zgłasza się po pomoc. Jak w przypadku każdego uzależnienia, działa tu mechanizm zaprzeczania. Trudno przyznać się do tego, że za dużo czasu poświęca się na przesiadywanie w sieci. Uzależnieni oszukują się, twierdząc, że w każdej chwili mogą wyłączyć komputer. Ale wcale tak nie jest. Siecioholik bez dostępu do Internetu zachowuje się podobnie jak alkoholik, któremu utrudnia się dostęp do alkoholu. Pojawia się rozdrażnienie, irytacja, przejawy agresji i szukanie każdej okazji, żeby wejść do sieci. Mimo tych objawów osoby uzależnione wciąż zaprzeczają, że mają jakikolwiek problem. Zwykle do poradni trafiają zrozpaczeni rodzice dzieci uzależnionych lub partnerzy siecioholików. Uzależnienie od Internetu wśród dzieci i nastolatków to bardzo często, niestety, wina zaniedbań rodziców. Rodzice kupują komputer i są szczęśliwi, że dziecko jest w domu, nie wpada w złe towarzystwo, nie pije alkoholu. Problem zaczyna się wtedy, gdy okazuje się, że dziecko, które miało kiedyś bardzo dobre wyniki w nauce, nagle zaniedbuje obowiązki szkolne, zaczyna mieć gorsze stopnie. Jeśli spędza przed komputerem każdą wolną chwilę, nie dosypia, chodzi do szkoły śpiące i zmęczone, bez odrobionych lekcji, można przypuszczać, że ma problem z uzależnieniem. Oczywiście można uchronić dziecko przed nałogiem. Rodzice od początku powinni uczyć pociechę racjonalnego korzystania z portali. W dzisiejszych czasach życie bez nośników internetowych jest praktycznie niemożliwe, ale trzeba nauczyć dziecko, że jest czas na komputer, na zabawę i na inne aktywności. Jeśli nauczymy naszą pociechę rozsądnego korzystania z Internetu, godzinę czy dwie dziennie, to jest szansa, że wirtualny świat nie zastąpi rzeczywistego. Bardzo ważne jest kontrolowanie dziecka, pozostawione samo sobie narażone jest na różne niebezpieczeństwa, a tych w sieci jak wiemy nie brakuje. Nie można dopuszczać do tego, że dziecko przez wiele godzin korzysta z komputera za zamkniętymi drzwiami. Rodzice powinni wiedzieć, czym w wolnym czasie zajmuje się ich dziecko. Nadmierne korzystanie ze stron online przez młodego człowieka ma również ogromny wpływ na jego rozwój emocjonalny. Psychologowie od kilku lat wskazują na uzależnienie od BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY silnych emocji, jakie niesie Internet, w tym przede wszystkim od tempa, w jakim toczą się gry komputerowe i towarzysząca im adrenalina. Objawy uzależnienia dziecka od Internetu Problemy z koncentracją, senność, gorsze wyniki w nauce, zaniedbywanie obowiązków, pogorszenie relacji ze znajomymi, rezygnacja z dawnych zainteresowań na rzecz Internetu - mogą to być poważne oznaki, że dziecko przestaje kontrolować czas spędzany w sieci. Trzeba mu się wtedy uważnie przyjrzeć i zacząć sprawdzać ile czasu spędza w sieci. Czerwona lampka powinna się zapalić jeśli: dziecko spędza większość wolnego czasu w Internecie i robi to kosztem innych zainteresowań; zaniedbuje obowiązki szkolne i rodzinne, bo ma coś ważnego do zrobienia w sieci; zapomina o jedzeniu posiłków, a nawet nie wychodzi do toalety; zrywa kontakty z rówieśnikami; nie umie powiedzieć ile czasu spędza na stronach internetowych, albo okłamuje nas w tej sprawie; z powodu Internetu w domu wybuchają kłótnie i konflikty; dziecko jest rozdrażnione lub wręcz agresywne, jeśli nie ma możliwości korzystania z sieci lub gdy staramy się ograniczyć czas spędzany przed komputerem. Problemy wynikające z korzystania z komputera są przez jednych wyolbrzymiane, przez innych nie doceniane, a dla większości stanowią niezrozumiałą abstrakcję. Przesiadywanie w sieci, w porównaniu z innymi mogącymi spowodować uzależnienie zachowaniami, takimi jak picie alkoholu czy palenie papierosów, nie jest zasadniczo spostrzegane jako działanie negatywne. Dlatego też praktycznie nieuchwytny jest stan przejściowy, gdy osoba nie jest jeszcze uzależniona, ale jest już na prostej, szybkiej drodze do rozwinięcia poważnego problemu. Gdy uświadamia ona sobie, że dzieje się coś niepokojącego lub gdy otocznie to w końcu dostrzeże, może być już głęboko uzależniona. Zasadniczą istotą uzależnienia od komputera nie jest samo urządzenie tylko utrata kontroli w sięganiu po określone formy korzystania z niego. Nie wszyscy korzystający z nośników internetowych, nawet bardzo intensywnie, wpadają w psychologiczną zależność. Nie spotyka 13

14 to np. osób wykorzystujących komputer jako narzędzie pracy. Człowiek uzależnia się nie od maszyny, tylko od swoich psychicznych, emocjonalnych stanów jakie powstają w nim na skutek własnej działalności realizowanej dzięki komputerowi i przez komputer. Zależność od komputera może być niebezpieczna ponieważ może prowadzić do izolacji społecznej, skrajnego zaniedbania ważnych życiowych spraw, konfliktów rodzinnych i partnerskich, a przede wszystkim może doprowadzić samego uzależnionego do nasilonych w różnym stopniu negatywnych stanów i zaburzeń, psychicznych. Leczenie jest jak w przypadku innych uzależnień długotrwałe, polega na regularnej psychoterapii, włączeniu środków farmakologicznych i odstawieniu danego urządzenia elektronicznego np. komputera lub telefonu komórkowego. Sprawdź czy jesteś uzależniony Czy czujesz się zaabsorbowany Internetem do tego stopnia, że ciągle rozmyślasz o odbytych sesjach internetowych i/lub nie możesz doczekać się kolejnych? Czy zdarza ci się spędzać w sieci więcej czasu, niż początkowo zaplanowałeś? Czy kiedykolwiek ryzykowałeś utratę kontaktu z bliską osobą, ważnych relacji z innymi ludźmi, pracy, nauki albo kariery zawodowej w związku ze spędzaniem zbyt dużej ilości czasu w sieci? Czy kiedykolwiek skłamałeś swoim bliskim, terapeutom albo komuś innemu w celu ukrycia własnego nadmiernego zainteresowania nośnikami internetowymi? Czy używasz komputer w celu ucieczki od problemów albo uniknięcia nieprzyjemnych uczuć (np. poczucia bezradności, poczucia winy, niepokoju lub depresji)? Jeśli na 5 z powyższych pytań twoja odpowiedź brzmi tak, oznacza to, że prawdopodobnie masz problem z uzależnieniem.1 Czy odczuwasz potrzebę zwiększenia ilości czasu spędzanego w sieci, aby uzyskać większe zadowolenie (mieć więcej satysfakcji)? Czy podejmowałeś wielokrotnie nieudane próby kontrolowania, ograniczania lub zaprzestania korzystania ze stron online? Czy odczuwałeś wewnętrzny niepokój, miałeś nastrój depresyjny albo byłeś rozdrażniony wówczas, kiedy próbowałeś ograniczać lub przerwać korzystanie z Internetu? Literatura: Kimberly Young, Patrice Klausing Uwolnić się z sieci Nina Ogińska-Bulik, Paweł Majchrzak Internet a dzieci Paulina Chocholska, Małgorzata Osipczuk Uzależnienie od komputera i Internetu u dzieci i młodzieży 14 BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY

15 Agata Wolska Autorka jest nauczycielem bibliotekarzem w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla Niepełnosprawnych Ruchowo w Busku-Zdroju SIENKIEWICZOWSKIE POTYCZKI - PROJEKT EDUKACYJNO-WYCHOWAWCZY REALIZOWANY W RAMACH NARODOWEGO PROGRAMU ROZWOJU CZYTELNICTWA I OBCHODÓW ROKU HENRYKA SIENKIEWICZA Projekt edukacyjno-wychowawczy jest przeznaczony dla uczniów gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Niepełnosprawnych Ruchowo w Busku-Zdroju. Za realizację projektu odpowiedzialna jest Biblioteka Szkolna i Samorząd Uczniowski przy współpracy nauczycieli języka polskiego. Cele i zadania: Zdobycie przez uczniów umiejętności wykorzystania posiadanych wiadomości i umiejętności podczas wykonywania zadań i rozwiazywania problemów. Czytanie - umiejętność rozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetwarzania tekstów. Umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno- -komunikacyjnymi. Umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji. Umiejętność pracy zespołowej. BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY 15

16 Działania i treści główne: Temat: Zachęcamy do czytania Uczniowie : Pracują zespołowo poszukując informacji do prezentacji multimedialnej nt. życia i twórczości Henryk Sienkiewicza. Czytają fragmenty prozy Henryka Sienkiewicza przez szkolny radiowęzeł. Przeprowadzają akcję informacyjno-promocyjną o życiu i twórczości H. Sienkiwewicza na szkolnym korytarzu (plakaty, plansze dydaktyczne, ekspozycje książek pisarza). Przedstawiają prezentację multimedialną o polskim nobliście na zajęciach edukacyjnych z języka polskiego, wiedzy o kulturze i lekcjach bibliotecznych. Temat: Czytamy więc jesteśmy Uczniowie: Wykorzystują wiedzę do rozwiązywania problemów i formułowania wniosków. Wykorzystują posiadane wiadomości na temat literatury H. Sienkiewicza podczas wykonywania zadań konkursowych Sienkiewiczowskie potyczki. Zadania konkursowe: 1. Krzyżówka - uzupełnianie tytułów utworów. 2. Wykreślanka - wykreślanie z diagramu bohaterów utworów H. Sienkiewicza. 3. Diakrostych - odgadywanie znaczenia wyrazów związanych z Trylogią. 4. Koniec czy początek - na podstawie początku i zakończenia utworu odgadywanie tytułów dzieł pisarza. 5. Prawda czy fałsz - odgadywanie zdań prawdziwych i błędnych informacji dotyczących życia i twórczości H. Sienkiewicza. 6. Muzyczne skojarzenia na podstawie muzycznych utworów odgadnięcie adaptacji filmowych powieści H. Sienkiewicza. Przewidywane efekty: Uczniowie: Poznają życie i twórczość polskiego noblisty Henryka Sienkiewicza. Zdają sobie sprawę z konieczności przeprowadzania rożnego typu akcji promujących czytelnictwo. Dostrzegają istotny problem cywilizacyjny jakim jest brak zainteresowania czytaniem wśród współczesnej młodzieży. Ewaluacja: Ewaluacja programu prowadzona jest na bieżąco. Nauczyciele monitorują aktywność uczniów, ich zaangażowanie w wykonywanie poszczególnych zadań. Ewa Tarapata Autorka jest nauczycielem-bibliotekarzem Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Kielcach, Filii w Busku-Zdroju DZIEŃ EDUKACJI NARODOWEJ MATERIAŁY REPERTUAROWE DLA SZKÓŁ. ZESTAWIENIE BIBLIOGRAFICZNE W WYBORZE Dzień Edukacji Narodowej jest polskim świętem oświaty i szkolnictwa wyższego, które zostało ustanowione 27 kwietnia 1972 r. na mocy ustawy Karta praw i obowiązków nauczyciela pod nazwą Dnia Nauczyciela. Od 1982 r., na mocy ustawy Karta Nauczyciela, obchodzone jest jako Dzień Edukacji Narodowej. Święto to upamiętnia rocznicę powstania Komisji Edukacji Narodowej, która została utworzona z inicjatywy króla Stanisława Augusta Poniatowskiego i zrealizowana przez Sejm Rozbiorowy 14 października 1773 r. Potocznie dzień ten nazywany jest Dniem Nauczyciela. 16 BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY

17 Buska filia Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Kielcach przygotowała zestawienie materiałów repertuarowych, do wykorzystania podczas apeli z okazji Dnia Edukacji Narodowej. Zestawienie to zawiera 61 opisów wydawnictw zwartych i artykułów z czasopism, sporządzonych w oparciu o materiały buskiej biblioteki. Wydawnictwa zwarte : 1. Bajon, Ewa: Scenariusze przedstawień szkolnych / Ewa Bajon. - Sopot : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, S : Dzień Nauczyciela; Sygn. S/2826 Czytelnia 2. Bajon, Ewa: Scenariusze przedstawień szkolnych / Ewa Bajon. - Sopot : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, S : Mały Książę na planetach nauczycieli; Sygn. S/2826 Czytelnia 3. Broszkiewicz, Barbara: Teatr szkolny. Cz. 4, Scenariusze uroczystości / Barbara Broszkiewicz, Jerzy Jarek. Wyd. 2. Wrocław : Wydawnictwo Europa, S : Naszej pani Montaż poetycki; Sygn. S/1802 Czytelnia 4. Bury, Aleksandra: Scenariusz akademii na Dzień Nauczyciela // W: Polonistyczne scenariusze w szkołach ponadpodstawowych / pod red. J. Adamczak. Kielce: Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP, S ; Sygn Czytelnia 5. Bury, Aleksandra: Scenariusz akademii na Dzień Nauczyciela. Egipt // W: Polonistyczne scenariusze w szkołach ponadpodstawowych / pod red. J. Adamczak. Kielce : Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP, S ; Sygn Czytelnia 6. Bury, Aleksandra: Scenariusz akademii na Dzień Nauczyciela. Prehistoria // W: Polonistyczne scenariusze w szkołach ponadpodstawowych / pod red. J. Adamczak. Kielce: Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP, S ; Sygn Czytelnia 7. Lenkiewicz, Krystyna: Wybór wierszy okolicznościowych dla klas I-III / Krystyna Lenkiewicz. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, S : Kwiaty dla nauczycieli; Sygn Wypożyczalnia; Sygn Wypożyczalnia 8. Należyty, Jan Jakub: Pinokio, a jak myślisz : scenariusze uroczystości szkolnych dla szkół podstawowych / Jan Jakub Należyty. Warszawa Fraszka Edukacyjna, S : Dzień Nauczyciela; Sygn. S/619 Czytelnia 9. Omiotek, Alicja: Rozmowy o edukacji: montaż literacki z okazji Święta Edukacji Narodowej // W: Uroczystości: scenariusze imprez okolicznościowych / konsultacja metod. Jolanta Chwastek. Goleszów: Innowacje, S ; Sygn. S/604 Czytelnia 10. Śnieciński, Józef Marek: Mój mały świat: scenariusze dla przedszkoli / Józef Marek Śnieciński. Warszawa: Wydawnictwo Żak, S : Życzenia dla naszej pani; Sygn. S/14 Czytelnia 11. Śnieciński, Józef Marek: Mój mały świat: scenariusze dla przedszkoli / Józef Marek Śnieciński. Warszawa: Wydawnictwo Żak, S : Nasza pani; Sygn. S/14 Czytelnia 12. Śnieciński, Józef Marek: Słowa jak kwiaty / Józef Marek Śnieciński. Warszawa: Wydawnictwo Żak, S : Kwiaty dla nauczycieli; Sygn Czytelnia 13. Śnieciński, Józef Marek: Słowa jak kwiaty / Józef Marek Śnieciński. Warszawa: Wydawnictwo Żak, S : Naszej pani; Sygn Czytelnia Wydawnictwa ciągłe : 14. Antas, Grażyna: Laurka pełna radości : scenariusz uroczystości z okazji Dnia Edukacji Narodowej / Grażyna Antas // Poradnik Bibliotekarza. 1999, nr 9, s Araszczuk, Zofia: Mądry uczeń... po szkole: scenariusz przedstawienia kabaretowego z okazji jubileuszu szkoły lub Dnia Nauczyciela / Zofia Araszczuk // Biblioteka w Szkole. 2003, nr 9, s Badura, Mieczysław: Sercem za serce: scenariusz apelu z okazji Dnia Edukacji Narodowej / Mieczysław Badura // Poradnik Bibliotekarza. 1995, nr 9, s Baranowska, Sylwia: Święto szkoły: scenariusz festynu / Sylwia Baranowska // Biblioteka w Szkole. 2003, nr 5, s Białynicka-Kusaj, Jadwiga: Program kabaretowy na Święto Edukacji Narodowej / Jadwiga Białynicka-Kusaj // Biblioteka w Szkole. 2003, nr 9, s Cencek, Zofia: Propozycje materiałów do inscenizacji Dzień Nauczyciela / Zofia Cencek // Życie Szkoły. 1991, nr 6, s Czechowska, Dorota: Nauczycielskie Oskary : scenariusz z okazji Dnia Edukacji Narodowej / Dorota Czechowska // Biblioteka w Szkole. 2002, nr 9, s Duczmal, Maria : Zawołaj znów mnie! : scenariusz programu z okazji Dnia Edukacji Narodowej / Maria Duczmal // Biblioteka w Szkole. 2001, nr 9, s BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY 17

18 22. Gallos, Sylwia: Kwiaty na Dzień Nauczyciela: scenariusz zajęć świetlicowych / Sylwia Gallos // Życie Szkoły. 2014, nr 8, s Gawryłow, Grażyna: Musimy siać : audycja radiowa z okazji Dnia Edukacji Narodowej / Grażyna Gawryłow // Wszystko dla Szkoły. 2000, nr 9, s Gromelska, Agnieszka: Wazonik na Dzień Nauczyciela / Agnieszka Gromelska // Życie Szkoły , nr 8, s Jachimczak, Barbara: Dzień Nauczyciela w naszej klasie: montaż słowno-muzyczny / Barbara Jachimczak // Poradnik Bibliotekarza. 1987, nr 9, s Jachimczak, Barbara Wanda : Nauczyciel pogodny, uczę ucznie moje...: scenariusz słowno-muzyczny / Barbara Wanda Jachimczak // Biblioteka w Szkole , nr 3, Jakubowska, Małgorzata: Jesienny bukiet dla pani / Małgorzata Jakubowska // Życie Szkoły. 2008, nr 8, s Janiszewska, Anna: Wdzięczni uczniowie - pracownikom szkoły: scenariusz apelu z okazji Dnia Edukacji Narodowej / Anna Janiszewska // Biblioteka w Szkole. 2009, nr 7-8, s Kaczmarek, Krystyna: Jeden dzień z życia belfra: sceny kabaretowe z życia szkoły / Krystyna Kaczmarek, Danuta Uczyńska // Wszystko dla Szkoły. 2003, nr 10, s Kocowska, Anna: My - cudowne dzieci: scenariusz przedstawienia z okazji Dnia Nauczyciela // Anna Kocowska // Biblioteka w Szkole. 2007, nr 9, s Kowalska, Edyta: Dziennik telewizyjny: scenariusz imprezy szkolnej z okazji Dnia Nauczyciela / Edyta Kowalska // Biblioteka w Szkole. 2005, nr 9, s Kowalska, Edyta: Przepis na idealnego ucznia: scenariusz inscenizacji z okazji Dnia Nauczyciela / Edyta Kowalska // Biblioteka w Szkole. 2004, nr 9, s Linkiewicz, Mariola: Klasa z klasą: scenariusz imprezy z okazji Dnia Nauczyciela lub Święta Szkoły / Mariola Linkiewicz, Dorota Pucińska Biblioteka w Szkole. 2006, nr 10, s Mientkowska, Arletta: Dziady anno domini... - czyli koszmarny sen znękanego nauczyciela: inscenizacja z okazji Dnia Nauczyciela / Arletta Mientkowska // Biblioteka w Szkole , nr 9, s Mientkowska Arletta: Jak obchodzić Dzień Nauczyciela? / Arletta Mietkowska // Biblioteka w Szkole. 2007, nr 9, s Ohirko, Małgorzata: Koncert jesienny: montaż poetycko-muzyczny: akademia z okazji Dnia Edukacji Narodowej / Małgorzata Ohirko // Poradnik Bibliotekarza. 2009, nr 11, s Orlicka, Aneta: Dzieciaki górą!: scenariusz imprezy z okazji Dnia Nauczyciela / Aneta Orlicka // Świetlica w Szkole , nr 1, s Ostromęcki, Bohdan: Dzień Komisji Edukacji Narodowej: inscenizacja dla klas I-III / Bohdan Ostro- -męcki // Nauczanie Początkowe. 1989/1990, z. 6, s Pałęcka, Teresa: Dzieje nauki: scenariusz przedstawienia słowno-pantomimicznego / Teresa Pałecka // Biblioteka w Szkole. 2002, nr 6, s Paprocka, Anna: Dzień Edukacji Narodowej : scenariusz akademii w szkole ponadgimnazjalnej / Anna Paprocka, Liliana Wiśniewska // Wszystko dla Szkoły , nr 9, s Pawłowska-Ejsmont, Janina: Lekcja marzeń: szkolne widowisko kabaretowe / Janina Pawłowska-Ejsmont // Wszystko dla Szkoły. 2001, nr 7-8, s Pełka, Witold: Szopka: coś o zwierzętach, czyli coś o ludziach / Witold Pełka // Biblioteka w Szkole , nr 11, s Piasecka, Aleksandra: Pokaz pomocy szkolnych: propozycja spotkania kabaretowego z okazji Dnia Edukacji Narodowej / Aleksandra Piasecka // Biblioteka w Szkole. 2001, nr 9, s Pięta, Dorota: Warsztaty szkolne dla nauczycieli: scenariusz przedstawienia z okazji Święta Edukacji Narodowej / Dorota pięta // Biblioteka w Szkole. 2003, nr 9, s Radtke, Marzena: Wszystko dla nauczyciela - pokaz mody nauczycielskiej: scenariusz inscenizacji / Marzena Radtke // Biblioteka w Szkole. 2003, nr 9, s Rafałowicz, Wioletta: Szkolny GIM...PRES: program artystyczny na zakończenie roku szkolnego lub Dzień Nauczyciela / Wioletta Rafałowicz // Wszystko dla Szkoły. 2007, nr 7-8, s Rodek-Karwath, Stefania: Instrukcja odróżniania nauczyciela od ucznia; tekst satyryczny / Stefania Rodek-Karwath // Biblioteka w Szkole. 2003, nr 9, s Rusak, Agata: Rozmowy podczas przerwy: scenariusz akademii: zabawne rymowane przedstawienie z okazji Dnia Nauczyciela, występ urozmaicony szkolnymi przeróbkami popularnych piosenek / Agata Rusak // Biblioteka w Szkole. 2010, nr 7-8, s BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY

19 49. Sawiński, Julian Piotr: Oczywiście, przywrócić Dzień Nauczyciela / Julian Piotr Sawiński // Nowa Szkoła. 2005, nr 1, s Skorupa, Robert: Czarno na białym / Rober Skorupa // Poradnik Bibliotekarza nr 4 s Słowikowska, Teresa: Koncert życzeń dla nauczycieli i miłośników szkoły / Teresa Słowikowska // Nowa Szkoła , nr 5, s Stahlke, Anna: Bezmierny mój dług wdzięczności: inscenizacja z okazji Dnia Edukacji Narodowej / Anna Stahlke // Świetlica w Szkole. 2010, nr 3, s Stankowska-Pyrda, Beata: Czasem zachodzi potrzeba zaostrzenia dyscypliny: scenariusz na Dzień Nauczyciela (na podstawie kreskówki Walta Disney a) / Beata Stankowska-Pyrda // Biblioteka w Szkole. 2003, nr 9, s Suwała, Anna: Dzieckiem być niełatwo: materiał repertuarowy na dzień otwarty szkoły / Anna Suwała // Wszystko dla Szkoły. 2003, nr 12, s Wieczorek, Genowefa: Dzień Komisji Edukacji Narodowej / Genowefa Wieczorek // Nauczanie Początkowe /90, nr 6, s Wójcicka, Elżbieta: Święto Edukacji Narodowej: scenariusz akademii z występem raperów i pokazem mody szkolnej / Elżbieta Wójcicka, Agata Włodarz // Biblioteka w Szkole. 1997, nr 6, s Wylężałek, Anna: Za wspólny trud dziękujemy / Anna Wylężałek // Nauczanie Początkowe. 1989/1990, z. 6, s Wyrwicz, Maria: Jak nie płonąć w podzięce : montaż na rocznicę powstania ZNP lub Dzień Nauczyciela / Maria Wyrwicz // Język Polski w szkole: dla klas IV-VIII. 1989/1990, z. 1, s Zaparta, Jolanta : Krótkie scenki z życia pewnej klasy: scenariusz z okazji Dnia Edukacji Narodowej / Jolanta Zaparta // Biblioteka w Szkole. 2003, nr 9, s Zębalska, Cecylia: Festiwal Piosenki Szkolnej, czyli scenariusz uroczystości z okazji Święta Edukacji Narodowej / Cecylia Zębalska, Dagmara Brodziak // Wszystko dla Szkoły. 2004, nr 7-8, s Żołneczko, Agata: Pokaz mody: scenariusz imprezy na dzień Nauczyciela / Agata Żołneczko // Świetlica w Szkole. 2012, nr 2, s, Joanna Kuźmińska Autorka jest nauczycielką w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla Niepełnosprawnych Ruchowo w Busku-Zdroju SZEKSPIR PÓŁ ŻARTEM, PÓŁ SERIO Chcemy złożyć powitanie tym, co przyszli sztuce na spotkanie, a w niej nie tylko para kochanków przeklętych przez zwadę rodziców zawziętych, ale i czary, duchy, zjawy co zaproszą wszystkich do wspólnej zabawy. W Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla Niepełnosprawnych Ruchowo w Busku-Zdroju odbyło się przedstawienie edukacyjne pod tytułem Szekspir pół żartem, pół serio. Wprawdzie Światowy Rok pod znakiem Williama Szekspira już minął, ale kontakt z twórczością wielkiego Anglika zawsze jest bezcenny. Szekspir wykorzystywał bogaty słownik angielszczyzny, przewyższając pod tym względem wszyst- BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY 19

20 kich innych pisarzy oraz ukształtował niezrównany wzorzec olśniewających obrazów literackich. Uczniowie klasy drugiej i trzeciej LO realizując projekt gromadzili wiedzę na temat życia i twórczości Szekspira, poznawali utwory (również w języku angielskim), czytali ze zrozumieniem fragmenty dzieł Szekspira i przedstawiali je w formie dramy, wybierali ciekawe cytaty, zapoznawali się z realiami epoki, przygotowywali prezentację multimedialną. Efekt pracy uczniów obu klas został zaprezentowany 24 stycznia 2017 roku. Po rzeczowym wprowadzeniu w tematykę spotkania artystyczno- -edukacyjnego zgromadzeni widzowie obejrzeli inscenizację Spotkanie z Szekspirem, a następnie prezentację multimedialną, przybliżającą sylwetkę i twórczość wielkiego Anglika. Wreszcie odbyła się inscenizacja Trzy w jednym, w której wykorzystano fragmenty Makbeta, Hamleta oraz Romea i Julii. Publiczność gorąco oklaskiwała odkryte właśnie talenty aktorskie wychowanków Ośrodka, wspaniałe stroje z epoki i scenografię przedstawienia. Nauczyciele czuwający nad realizacją projektu mogą być zadowoleni, ponieważ główny cel przedsięwzięcia został osiągnięty. Uczniowie poczuli wspólną odpowiedzialność za sukces podejmowanych działań, która powinna zaowocować wzrostem wiary we własne możliwości i większą motywacją do pracy. Ewa Tarapata Autorka jest nauczycielem-bibliotekarzem Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Kielcach, Filii w Busku-Zdroju SEMINARIUM MIASTO I GMINA BUSKO-ZDRÓJ W PUBLIKACJACH W BIBLIOTECE PEDAGOGICZNEJ 10 marca 2017 r. w buskiej filii Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Kielcach odbyło się seminarium pn. Miasto i Gmina Busko-Zdrój w publikacjach, którego organizatorami byli: Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Kielcach, Urząd Miasta i Gminy w Busku-Zdroju oraz Dariusz Kalina, historyk i autor wielu publikacji o miejscowościach powiatu buskiego i województwa świętokrzyskiego. Przybyłych gości powitali: Urszula Salwa, dyrektor PBW w Kielcach, Agnieszka Jasińska, kierownik buskiej filii PBW w Kielcach oraz 20 BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY

21 BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY Dariusz Kalina. Honorowy patronat nad seminarium objął Adam Jarubas, marszałek województwa świętokrzyskiego. Swoją obecnością seminarium zaszczycili przedstawiciele władz lokalnych: Jerzy Kolarz, starosta powiatu buskiego, Waldemar Sikora, burmistrz miasta i gminy Busko-Zdrój, Tadeusz Mierzwa, z-ca burmistrza miasta i gminy Busko-Zdrój, Justyna Nurek, przewodnicząca Rady Miejskiej. Wśród przybyłych gości byli także dyrektorzy i pracownicy uzdrowiska: dr Bernard Solecki, dyrektor 21 Wojskowego Szpitala Uzdrowiskowo-Rehabilitacyjnego, Jerzy Pamuła, dyrektor Sanatorium Włókniarz, Alicja Bednarska, kierownik Działu Kulturalno-Oświatowego Uzdrowiska Busko-Zdrój S.A. i Grzegorz Kielesiński, specjalista ds. kulturalno-oświatowych 21 WSZUR w Busku-Zdroju, jak również przedstawiciele instytucji kulturalnych i oświatowych: Jolanta Maślicha, dyrektor Powiatowego Ośrodka Doradztwa i Doskonalenia Nauczycieli w Busku-Zdroju, Ewa Marciniec, dyrektor Miejsko-Gminnej Biblioteki Publicznej w Busku-Zdroju, Bogdan Ptak, kierownik buskiej filii BWA w Kielcach, Galerii Sztuki Zielona oraz Piotr Kaleta, artysta-fotograf i Włodzimierz Marchewka z buskiego oddziału PTTK. Na spotkanie przybyli także nauczyciele i uczniowie: z I Liceum Ogólnokształcącego im. T. Kościuszki oraz Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Niepełnosprawnych Ruchowo oraz zainteresowani mieszkańcy Buska-Zdroju. Uczestnicy seminarium wysłuchali szeregu prelekcji o tematyce ściśle powiązanej z regionem, jego historią, zabytkami, atrakcjami turystycznymi i uzdrowiskowymi walorami Buska-Zdroju oraz poznali publikacje, poświęcone buskiemu uzdrowisku oraz miastu i gminie, które ukazały się dotychczas na rynku wydawniczym. Jako pierwszy głos zabrał Dariusz Kalina, którego wystąpienie było poświęcone zarysowi problematyki badawczej Buska-Zdroju. - Celem naszego spotkania jest skonfrontowanie różnych środowisk w celu promowania Buska-Zdroju, jednego z najpopularniejszych uzdrowisk w kraju, poprzez ukazujące się na jego temat publikacje. Wiele osób z pewnością zainteresowałyby ciekawe wydawnictwa traktujące np. o wodzie siarczkowej, historii uzdrowiska, największych atrakcjach. Możliwość ich zakupienia w miejscowych księgarniach, recepcjach hotelowych czy innych miejscach, gdzie przebywają turyści, kuracjusze stanowiłoby doskonałą reklamę podkreślił w swoim wystąpieniu Dariusz Kalina. Następnie głos zabrał ks. proboszcz Tadeusz Szlachta, który zaprezentował publiczności publikację, poświęconą Kościołowi Parafialnemu pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Busku-Zdroju. Z kolei z publikacjami, wydanymi z funduszy Urzędu Miasta i Gminy w Busku-Zdroju uczestników spotkania zapoznał Artur Osiński, bibliotekarz z Miejsko-Gminnej Biblioteki Publicznej w Busku-Zdroju. Wydawnictwa o leczniczych właściwościach wody siarczkowej w Lesie Winiarskim przedstawił Ryszard Lisik. Następnie głos zabrał Grzegorz Kielesiński, który omówił publikacje poświęcone 21 Wojskowemu Szpitalowi Uzdrowiskowo-Rehabilitacyjnemu w Busku-Zdroju. W imieniu Wojciecha Legawca, prezesa Uzdrowiska Busko-Zdrój, wystąpiła Beata Wacławik, która wygłosiła referat pn. Tradycje i perspektywy rozwoju kultury uzdrowiskowej w województwie święto- 21

22 krzyskim w publikacjach Uzdrowiska Busko-Zdrój. Kolejnym prelegentem był Jerzy Pamuła, który zaprezentował publikacje, poświęcone Sanatorium Włókniarz. Jako ostatnia głos zabrała Ewa Tarapata, nauczyciel-bibliotekarz buskiej filii Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Kielcach, która zapoznała uczestników seminarium ze zbiorami regionaliów, dostępnych w bibliotece oraz zaprezentowała sylwetki buskich regionalistów. Tematyka prelekcji podkreśliła ważną rolę wydawnictw regionalnych w życiu społecznym, kulturalnym i uzdrowiskowym Buska-Zdroju, czego dowodem była żywa dyskusja i uwagi zgłaszane przez słuchaczy i prelegentów. Po prelekcjach można było zakupić publikacje, dotyczące Buska-Zdroju i Ponidzia, wydane przez wydawnictwo Światowid. Seminarium towarzyszyły dwie wystawy: wystawa publikacji, pochodzących z księgozbioru buskiej biblioteki, o historii Buska- -Zdroju, jego zabytkach, walorach uzdrowiskowych, kulturze i etnografii oraz wystawa, prezentująca sylwetki i biografie buskich regionalistów. Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Kielcach składa serdeczne podziękowania autorom publikacji za przekazane książki, które wzbogacą księgozbiór regionalny biblioteki i posłużą wielu czytelnikom oraz Wojciechowi Legawcowi, prezesowi Uzdrowiska Busko-Zdrój, za bezpłatne przekazanie dla uczestników spotkania wody mineralnej Buskowianka-Zdrój. 22 BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY

23 Barbara Żurek Autorka jest nauczycielką w Samorządowym Przedszkolu w Pacanowie DZIEŃ JABŁKA Zielone, czerwone, okrągłe, pachnące a jako przekąska niezwykle sycące... Jabłko - pełne witaminek dla chłopaków i dziewczynek. Wszyscy jabłka chętnie jemy i DZIEŃ JABŁKA świętujemy!!! JABŁKO. Można mówić o nim wiele. Pojawiało się już w Biblii, w greckich mitach, a w kulturze rzymskiej istniała nawet bogini, patronka sadów i owoców o imieniu Pomona. Jabłko jest też wraz z koroną i berłem jednym z insygniów władzy królewskiej. Owoc ten przyczynił się do rozkwitu nauki, bo podobno Isaac Newton odkrył prawo powszechnego ciążenia dzięki temu, że jabłko spadło mu na głowę. Nie mniejsze zasługi ma jabłko w literaturze dziecięcej - co prawda zatrute, ale miało ważną rolę w opowieści o królewnie Śnieżce i siedmiu krasnoludkach, którą zna każdy przedszkolak. Przechodząc do jabłka w jego własnej owocowej postaci w Samorządowym Przedszkolu w Pacanowie miało ono święto w dniu 4 stycznia 2017 r. W tym dniu przedszkolaki i panie ubrane były w barwy jabłkowe. Królowała czerwień, zieleń i kolor żółty. Jabłko to symbol zdrowia i najbardziej znany polski owoc. W prosty sposób możemy wytłumaczyć dzieciom, że jabłka trzeba jeść, żeby ładnie wyglądać, żeby nasz brzuszek BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY dobrze pracował, żeby mieć energię do zabawy, żeby być zdrowym. Jabłko jest jednym z pierwszych wprowadzanych produktów do diety małych dzieci, a dokładniej jego przecier. Należy do owoców, które bardzo rzadko powodują objawy niepożądane. Powinniśmy jeść przynajmniej jedno jabłko dziennie. Dlaczego? Jest przynajmniej 10 powodów. Dorośli powinni wiedzieć że: 1 - jabłka walczą z cholesterolem, 2 - są eliksirem młodości, 3 - uwielbia je nasze serce, 4 - jabłka pomagają schudnąć usprawniając proces trawienia, 5 - wspierają układ odpornościowy, 6 - poprawiają urodę dzięki zawartości wielu minerałów, w tym potasu, żelaza, cynku, krzemu oraz witamin A, C, E i z grupy B, 7 - nie wywołują alergii, 8 - odżywiają mózg, 9 - dbają o nasze zęby, 10 - jabłka wybornie smakują! Obchody Dnia Jabłka w przedszkolu roz- 23

24 poczęliśmy od rozmów na temat jego wyglądu, kolorów, wielkości, kształtu, smaku, różnych odmian, dlaczego warto je jeść, pod jaką postacią i czy tylko ludzie lubią te owoce? Przedszkolaki dowiedziały się, że bardzo ważne jest to, żeby jabłka jeść ze skórką. Należy tylko pamiętać, aby przed spożyciem dokładnie je umyć. Jedzenie owocu ze skórką to podstawa ponieważ to rejon jabłka (miąższ tuż pod skórką), w którym jest największe zagęszczenie witamin. W skórce występuje też wzmożona koncentracja witaminy A i K. Skąd się biorą jabłka dzieci dowiedziały się śledząc kolejne obrazki historyjki Od pestki do jabłka. Zapoznały się z cyklem życia jabłoni. Wszystkie kolejne zabawy podczas pobytu dzieci w tym dniu w przedszkolu dotyczyły oczywiście jabłek. Były to zabawy ruchowe, dydaktyczne, naśladowcze i konkursy. Podczas wszystkich zabaw i w wykonywaniu zadań przedszkolakom pomagała Jabłkowa Wróżka, w rolę której wcieliła się pani Ewa z najmłodszej grupy przedszkolnej. Pokazała też wszystkim dzieciom w jaki sposób z jabłek robi się sok i mus jabłkowy, poczęstowała każde dziecko tymi pysznościami, a także szarlotką, którą sama wcześniej upiekła. Jabłkowej Wróżce towarzyszyła pani dyrektor Zdzisława Belon. Po jabłkowym poczęstunku dzieci przystąpiły do wykonania prac plastycznych - kolorowych papierowych jabłek, które zostały zawieszone na dużym papierowym drzewie. W starszakach dzieci wykonały piękne jabłka z kolorowej wydzieranki. Dzień Jabłka zakończył jabłkowy akcent - wszyscy po obiedzie dostali bułeczkę z jabłkami i jabłkowe chipsy. Mamy nadzieję, że taki tematyczny dzień w przedszkolu: zabawy, zajęcia, pogadanki zachęcą dzieci do sięgania po owoce i posłużą promocji zdrowego stylu życia. Kolorowy DZIEŃ JABŁKOWY zaliczamy do bardzo udanych i zachęcamy wszystkich do jedzenia jabłek, bo to źródło zdrowia i witamin. Pamiętajmy: Jedno jabłko dziennie trzyma lekarza z daleka ode mnie. 24 BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY

25 Barbara Żurek Autorka jest nauczycielką w Samorządowym Przedszkolu w Pacanowie DZIEŃ PIECZYWA - SKARBY W KŁOSIE ZAMKNIĘTE Pieczywo to smak, to zdrowie, to przyjemność jedzenia. Produkty zbożowe, zwłaszcza pieczywo odgrywają zasadniczą rolę w żywieniu ludzi na całym świecie. Obecnie na rynku jest wiele rodzajów pieczywa. Czym się różnią? Które jest najzdrowsze? Na te pytania i wiele innych dotyczących chleba i pieczywa przedszkolaki z Samorządowego Przedszkola w Pacanowie próbowały znaleźć odpowiedzi podczas DNIA PIECZYWA. Odbył się on w dniu r. w ramach realizacji programu promocji zdrowia. Jak powstaje chleb i to, że jest on symbolem ciężkiej pracy rolnika, młynarza i piekarza dzieci dowiedziały się z opowiadania Cz. Janczarskiego Żyto i chleb, a także z historyjki obrazkowej Od ziarenka do bochenka. Który chleb jest najzdrowszy zależy od mąki, z której został wykonany. Im bardziej oczyszczona i jasna mąka tym mniej w niej witamin i innych składników odżywczych. Wartościowe składniki pozostają w mąkach słabo oczyszczonych-ciemnych. Najzdrowszy z punktu widzenia dietetycznego jest więc razowiec. To taki chleb, który został upieczony z mąki razowej, czyli mielonej rasy, w której powinno być 50% fragmentów łupiny ziarna. Właśnie pod osłonką łupiny znajdują się wszystkie najcenniejsze dla naszego zdrowia substancje będące źródłem naszej energii. Chociaż różne rodzaje pieczywa: pszenne, żytnie czy mieszane smakują wybornie, wyglądają pięknie, to chyba już wiemy jakie pieczywo powinniśmy jeść najczęściej. Jak powstaje chleb przedszkolaki dowiedziały się BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY 25

26 nie tylko z obrazków, ale miały możliwość zobaczyć cały proces jego produkcji w piekarni dzięki uprzejmości właściciela pana Henryka Wawrzyńca. Po piekarni oprowadzał przedszkolaków pan piekarz, który opowiedział o narzędziach pracy i tajnikach wypieku chleba. Wielkie wrażenie zrobił na przedszkolakach ogromny piec, wielkie mieszadło, obrotowy piec do suszenia pieczywa, które później mielone jest na bułkę tartą oraz silos sterowany komputerem do mierzenia mąki potrzebnej do wypieku. Wycieczka przedszkolaków do piekarni odbyła się w dniu 15 marca, w którym przypada Święto Piekarzy i Cukierników. Życzenia i wręczenie drobnego upominku wraz z podziękowaniem oraz słodki poczęstunek przygotowany dla przedszkolaków zakończyły wizytę w piekarni. Życzymy wszystkim piekarzom w dniu ich święta i na co dzień sukcesów, satysfakcji z pracy zawodowej oraz samych wspaniałych wypieków. Dziękujemy jeszcze raz panu Henrykowi Wawrzyńcowi oraz pracownikom za okazaną gościnność i bardzo miłą atmosferę. 26 BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY

27 Barbara Żurek Autorka jest nauczycielką w Samorządowym Przedszkolu w Pacanowie WIWAT KOBIETY! W ósmym dniu marca na całym świecie hołd składamy, jak wiecie, kobiecie. 8 Marca - Dzień Kobiet: to wyjątkowy dzień w roku. W Samorządowym Przedszkolu w Pacanowie miłą niespodzianką dla wszystkich pań, które pracują w przedszkolu oraz zaproszonych pań emerytek i dziewczynek był montaż słowno-muzyczny w wykonaniu dzieci z grup starszych: Biedronek i Żabek, w szkole, artystka z telewizji, młodsza siostrzyczka, która też jest już małą kobietą. W dalszej części inscenizacji pt. Strojnisie wystąpiły dziewczynki - prawdziwe damy, tak zajęte swoim wyglądem, strojeniem się i przeglądaniem w lustrze, że nie zdążyły na obiad. O tym jaką być kobietą i co trzeba umieć opowiedziała nam Calineczka ze swoją laleczką. W scenie Kto się czubi, ten się lubi dziewczynki i chłopcy doszli razem do wniosku, że nudno byłoby bez kobiet. Występ małych artystów przeplatały piosenki: Wszystkim Paniom, Być kobietą oraz przygotowany pod kierunkiem wychowawczyń Gabrieli Czechowskiej i Ewy Kapusty. W programie artstycznym wystąpili chłopcy, którzy rozważali na temat zawodów kobiecych, a także zastanawiali się jak dużo kobiet jest na świecie. Kobiety są przecież dookoła, bo kobieta to mama, ciocia, babcia, pani Marcowy kwiatek, w której to wystrojony Marzec z wielkim groszem w ręce biegł do kwiaciarni kupić kwiat na święto kobiet. Piękne życzenia i wręczenie paniom drobnych upominków zakończyły miłą uroczystość. W imieniu pani dyrektor Zdzisławy Belon oraz wszystkich pań składam serdeczne podziękowanie wykonawcom i wychowawczyniom starszaków za wspaniałe i wzruszające wspólne świętowanie Dnia Kobiet. BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY 27

28 Karol Czejarek Literaturoznawca JANEK CHRUŚLIŃSKI PISARZ Z BUSKA-ZDROJU LAUREATEM GŁÓWNEJ NAGRODY W DZIEDZINIE LITERATURY POLSKIEGO FESTIWALU SZTUKI ORZEŁ 2016 Jan Chruśliński - pisarz pochodzący z Buska-Zdroju otrzymał główną nagrodę w dziedzinie literatury na pierwszym Polskim Festiwalu Sztuki Orzeł Kapituła konkursu w skład, której weszli między innymi prof. Jerzy Bralczyk oraz Cezary Harasimowicz wyróżnili powieść Starość zaczęła się wczoraj. Fragment audycji Radia Kielce z r. Ogromnie cenię autora, jego pasję pisarską i niebywały talent prozatorski, od kiedy przeczytałem zafascynowany Jego powieściami: Miłość i wojna (nagrodzona w konkursie literackim im. St. Żeromskiego), Z Chrobrza na wojenną tułaczkę i Starość zaczęła się wczoraj, za którą otrzymał niedawno główną nagrodę w dziedzinie literatury na I Festiwalu Sztuki Orzeł W składzie kapituły konkursu byli m.in. prof. Jerzy Bralczyk i Cezary Harasimowicz a to znakomite nazwiska znające się na literaturze. Nagrodzona powieść, to książka (w części autobiograficzna), której bohater dowiaduje się, że ma raka i zaczyna walczyć z tą okropną chorobą, z wyrokiem śmierci jak mu się wydawało. Zaczyna o wszystkim, co jeszcze przed nim myśleć optymistycznie. Książka uczy przezwyciężać trudne chwile, jakie 28 BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY

29 każdego z nas spotykają w życiu. Powieść wydało chroberskie wydawnictwo Biblioteka bez podziałów. Promuję tę powieść z największym przekonaniem! Mimo, iż pisarz zaczął pisać późno (tzn. już w zaawansowanym wieku), za to od razu utwory dojrzałe, które czyta się jednym tchem, które się pamięta i do których się wraca. Dziś Jan Chruśliński (ur. w Busku-Zdroju mieszkający w Warszawie) jest członkiem Kieleckiego Oddziału Związku Literatów Polskich i zaskakuje dojrzałością prozaika. I sądzę, że nie powiedział jeszcze ostatniego słowa. Korzystam z okazji, aby kilka zdań poświecić Jego książce najnowszej Z Chrobrza na wojenną tułaczkę. Tę powieść w oparciu o dokumenty autor poświęcił rodowi Zgrzebnickich, szczególnie jej głównemu bohaterowi Janowi! Był on dowódcą III baonu w 60. Pułku piechoty; brał udział w bitwach z hitlerowskim najeźdźcą pod Uniejowem i Ubysławem (7.IX), Łęczycą (9.IX), Solcą Małą i Wróblewem (11-13.IX), w Puszczy Kampinoskiej (17-18.IX), pod Palmirami (19.IX), Łomiankami (20.IX), Burakowem (21.IX) i w obronie Warszawy, na odcinku Wawrzyszew Bielany ( IX) 1939 roku. Wierzył w siłę obronną przedwojennej Polski, tymczasem zaznał goryczy porażki mimo iż, mieliśmy nie oddać nawet guzika?! Po kapitulacji Polski w 1939 roku zaczyna się jego żołnierska tułaczka, bardzo przejmująco opisana przez pisarza. Major Zgrzebnicki podzielił los tysięcy polskich żołnierzy (różnych stopni), przebywając od września 1939 roku, aż do końca wojny w obozach jenieckich: w Oflagu II A Prenzlau, Oflagu II E Neubrandenburg, Oflagu II D Gross Born i Oflagu X A Sandbostel. I właśnie o tym jest ta książka! Nawet niezwykłe bohaterstwo polskich żołnierzy nie mogło jednak wygrać ze zmotoryzowaną, nowoczesną armią niemiecką. Ten temat powieści jest oczywiście kontrowersyjny, ale do tej pory w polskiej literaturze wojennej nie ma takiej, jak ta najnowsza książka Jana Chruślińskiego. Po siedmiu latach niewoli Zgrzebnicki wraca do Polski, w wypłowiałym żołnierskim płaszczu, nie wiedząc, co go w nowej Polsce spotka. Ale wraca! Do poszarpanych dachów Ochoty, Woli; płacze, widząc tłumy ludzi podobnych jak on przeprawiających się przez gruzowiska zniszczonej totalnie Warszawy. Optymizm ogarnia go dopiero wtedy, gdy widzi, jak w tych gruzowiskach, w klatkach ocalałych pięter, wśród własnych i cudzych gratów LĘ- GNIE SIĘ nowe życie! Na kartach tej powieści jest nie tylko wojna, bohaterstwo i patriotyczne uniesienia, jest także miłość i zwykłe ludzkie życie. Są i cudowne opisy pińczowskich, malowniczych lessowych wąwozów, ukrytych w gęstwinie drzew i krzewów, a pod oknami wiejskich domów w Chrobrzu czuć odurzający zapach maciejki. A na polach spotkać można jeszcze resztki okopów i nisko chylące się krzyże na grobach powstańczych żołnierzy z 1863 roku. Powieść jest lekcją historii Polski, która rozbudza wyobraźnię. Jest książką szczerą, naturalną i swojsko prawdziwą, o niewydumanym patriotyzmie i człowieczeństwie.1 Jan Chruśliński, Z Chrobrza na wojenną tułaczkę, Wyd. Ston 2, s. 455, Kielce 2016 Karol Czejarek - dr prof. nadzw. - germanista, doktor nauk humanistycznych, profesor nadzwyczajny w Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku; tłumacz literacki i przysięgły języka niemieckiego. Założyciel oddziału niemiecko-polskiego stowarzyszenia Ost-west-forum GUT Gödelitz w Warszawie oraz sekretarz zarządu Międzywydziałowego Centrum Badań Niemcoznawczych Akademii Humanistycznej im A. Gieysztora w Pułtusku. Przełożył m.in. prozę Hansa Hellmuta Kirsta, Georga Heyma, Güntera Kunerta, Hansa Walldorfa, Heinera Müllera, Güntera de Bruyna, Ursuli Hörig, Christy Grasmayer. Autor m.in. monografii o Annie Seghers; książki: Nazizm, wojna i III Rzesza w powieściach Hansa Hellmuta Kirsta, antologii utworów o tematyce wojennej pt. Sonata wiosenna ; gramatyki niemieckiej (wspólnie z Joanną Słocińską) pt. Gramatyka niemiecka dla ciebie, spolszczenia (wspólnie z synem Hubertem) Collins German Grammar i Collins German Verb; współautor książki Polen Land und Leute i in. Redaktor licznych książek, autor wielu artykułów i recenzji. BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY 29

30 Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Busku-Zdroju BENEFIS JANA CHRUŚLINSKIEGO W BUSKU-ZDROJU artystyczna przeplatana była wspomnieniami osób związanych z Jubilatem w różnych momentach jego życia. Krótkie wywiady prowadzone przez Jarosława Zatorskiego przeplatane były anegdotami oraz wspomnieniami. U niejednej obecnej na sali osoby łza w oku się zakręciła. Była to miła sercu podróż w czasy dawne, przywołująca często w pamięci ludzi, którzy już odeszli. W sobotę, 11 marca 2017 roku w sali koncertowej Sanatorium Marconi w Busku-Zdroju odbył się Benefis Jana Chruślińskiego z okazji 80. urodzin Pisarza. W uroczystości udział wzięła rodzina Pana Jana - osoby najmocniej związane z szanownym Jubilatem. Nie zabrakło przedstawicieli władz Miasta i Gminy oraz Powiatu w osobach Burmistrza Miasta i Gminy Busko-Zdrój Waldemara Sikory oraz Starosty Powiatu Buskiego Jerzego Kolarza. Przyjaciele, znajomi, sympatycy przybyli z kraju, a także z zagranicy, by w tym ważnym dniu być z Panem Janem Chruślińskim oraz pogratulować i podziękować za jego twórczość. Organizatorem spotkania była Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Busku-Zdroju oraz Kielecki Związek Literatów Polskich, przy znacznym wsparciu Klubów Wolna Strefa z Buska-Zdroju i Szczaworyża oraz Buskiego Samorządowego Centrum Kultury w Busku-Zdroju. Spotkanie otworzyła pani Ewa Marciniec - dyrektor Biblioteki. Gospodarzem wydarzenia był Jarosław Zatorski doradca Burmistrza Miasta i Gminy w Busku-Zdroju. Spotkanie odbywało się w iście artystycznym klimacie. Fragmenty książek autora recytowane przez młodzież i dzieci przeplatane były śpiewem i muzyką w wykonaniu dzieci z terenu gminy Busko- -Zdrój, jak również z Chmielnika i Kielc. Opiekunki z Klubów Wolna Strefa, tzn. Teresa Leszczyńska, Ewa Sierlecka, Aneta Molenda oraz Barbara Graca stanęły na wysokości zadania przygotowując dzieci w sposób perfekcyjny do tegoż wydarzenia. Część Po długich owacjach dla dzieci i młodzieży, przyszła kolej na życzenia dla Jubilata. Kwiaty i prezenty powędrowały do rąk Pana Jana jak również do jego żony Izabeli. Waldemar Sikora - Burmistrz Miasta i Gminy Busko-Zdrój życzył Janowi Chruślińskiemu długich lat w zdrowiu, by mógł nadal promować region naszego Ponidzia w swych książkach. Do życzeń dołączyli również wójtowie ościennych gmin, przedstawiciele Towarzystwa Miłośników Buska, kolega kolarz Stanisław Walasek, koledzy z wojska, szkoły i z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, w której Jan Chruśliński pracował, po 30 BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY

31 odejściu na emeryturę z wojska oraz wiele innych osób bliskich sercu autora. Ponad trzygodzinne spotkanie upłynęło w atmosferze pięknych wspomnień. Życzymy Panu Janowi wielu, wielu książek, ku pokrzepieniu naszych serc i naszego ducha. BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY 31

32 Franciszek Rusak Polonista, społecznik, pomysłodawca i inspirator wielu działań społecznych i kulturalnych. Był dyrektorem buskiego Domu Kultury, współzałożycielem Towarzystwa Miłośników Buska-Zdroju Z GWIAZDĄ, PISZCZAŁKĄ I TURONIEM W okresie od Bożego Narodzenia do Matki Bożej Gromnicznej (2.II) odbywała się piesza wędrówka kolędników, którzy odwiedzali domy prezentując kolędy, pastorałki oraz jasełkowe scenki. Dziś nastąpiło w tej materii wielkie pomieszanie rzeczy, a to z tej przyczyny, że żywy ongiś obyczaj jest teraz znany bardziej z opowiadań czy okolicznościowych opisów prasowych aniżeli z autopsji. W niektórych regionach Polski zwyczaj kolędowania jest jeszcze do dziś żywy. Na Ponidziu niestety już prawie zanikł. Dawniej obyczaj kolędowania był dwojakiego rodzaju. Najpopularniejszy był orszak kolędniczy tzw. Herody, w skład którego wchodzili chłopcy niosący gwiazdę i ciągnący turonia. Przekroczywszy próg domu zaczynali śpiewać kolędy, a kończyli przyśpiewkami, zachęcającymi gospodarzy do zapłaty lub poczęstunku. Nierzadko przygrywano na skrzypkach i bębenku. Innym rodzajem kolędowania była szopka. Obnoszono przenośną szopkę, w której poruszały się kukiełki animowane przez chłopców. Szopkowymi postaciami byli najczęściej: król Herod, Marszałek (Namiestnik), Diabeł, Żyd, Śmierć i Dziad. Treścią były wydarzenia związane z narodzinami Dzieciątka. Zły król Herod, bojąc się o swój tron, kazał wymordować wszystkie niemowlęta płci męskiej. W zapamiętaniu zabito także jego syna. Jezus uszedł cało, a król poniósł zasłużoną karę. Śmierć ucięła mu kosą głowę, a diabeł zapędził go do piekła. Obok tych wędrownych kolędników, były jeszcze bożonarodzeniowe przedstawienia zwane jasełkami. W jasełkach grali żywi aktorzy. Najpopularniejszym przedstawieniem jasełkowym była pastorałka opowiadająca o pasterzach, którzy ujrzawszy gwiazdę betlejemską, postanowili pójść do stajenki z darami. Sceną końcową była scena zbiorowa ze Świętą Rodziną, chórem aniołów oraz pokłonem pasterzy. Najbardziej znane orszaki kolędnicze były ze wsi Wełecz. Z pomysłową szopką chodzili chłopcy z ul. Partyzantów, a najsławniejsze jasełka odgrywali amatorzy ze wsi Łagiewniki k. Buska. W widowisku pastoralnym występowały następujące osoby: Maścibrzuch, Kuba, Cedzimlek, Furgoł i Szufla, a więc pasterze wywodzący się ani chybi z kraju znad Wisły. Przedstawienia te cieszyły się taką popularnością, że trudno było wprost wejść do maleńkiej świetlicy. Nic dziwnego, skoro do Łagiewnik przychodziło niemal całe Busko. Obecnie obserwujemy udane próby reaktywowania sympatycznego obyczaju odgrywania jasełek, za to kolędnicy chyba się nie odrodzą, bo kto ich puści do pokojów wyłożonych dywanami? 32 BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY

33 Franciszek Rusak Polonista, społecznik, pomysłodawca i inspirator wielu działań społecznych i kulturalnych. Był dyrektorem buskiego Domu Kultury, współzałożycielem Towarzystwa Miłośników Buska-Zdroju FELIKS RZEWUSKI WYGASZANIE LEGENDY Organizując w 1984 roku sesję naukową o historii Buska, zetknąłem się bliżej z postacią Feliksa Rzewuskiego uchodzącego za twórcę buskiego uzdrowiska. Co ciekawe, prelegenci Kieleckiego Towarzystwa Naukowego nie tytułowali go generałem, choć w wielu wydawnictwach regionalnych przewijał się jako napoleoński generał. Będąc miłośnikiem epoki napoleońskiej oraz powstań narodowych, przeczytałem mnóstwo książek dotyczących tego okresu. Dziwne, że nigdzie nie natknąłem się na osobę generała Feliksa Rzewuskiego. To mi nie dawało spokoju. Zacząłem szukać, szperać, poszerzać wiadomości o historii XIX wieku i o Rzewuskich. Praca nie poszła na marne. Doszedłem do zaskakujących wniosków, ale ich nie publikowałem. Wreszcie zdecydowałem się z prostego powodu. W roku 2011 zwiedziłem w miejscowości Las Winiarski ujęcie źródeł wody siarczkowej. Szczęśliwym trafem zostałem tam obdarowany przez pana Ryszarda Lisika naukową książką pt. Wody siarczkowe w rejonie Buska-Zdroju. Książka przedstawia warunki geologiczne naszych terenów, źródła lecznicze i ich pochodzenie oraz dzieje buskiego uzdrowiska. Podczas lektury natknąłem się na wiadomość o założycielu buskiego kurortu, a jakże - generale napoleońskim Feliksie Rzewuskim. Wtedy zdecydowałem się. Nieprawdziwa wiadomość, choćby jednostkowa, obniża wartość wydawnictwa naukowego. Postanowiłem rozprawić się z generałem. Przy okazji wyszły na jaw inne sprawy, wcale nie drugorzędne. Rzewuscy wprawdzie nigdy nie dorównali pozycji Potockich, Radziwiłłów czy Lubomirskich, to przecież doszli w Polsce do wysokich urzędów z hetmanami włącznie. Moim celem będzie zdementowanie legendy o napoleońskim generale, który odmienił diametralnie losy Buska poprzez uczynienie go kurortem czynnym do dziś i wpływającym pierwszorzędnie na jego oblicze. BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY Familia Rzewuskich konsekwencją, sprytem, determinacją, talentem, ale także bezwzględnością, brakiem skrupułów moralnych, tupetem i żyłką hazardową wkręciła się w hermetyczny na ogół świat magnacki. Rzewuscy ród swój wywiedli z Rzewusek na Podlasiu. Pieczętowali się herbem Krzywda. Podlaska szlachta była raczej biedna, bo gospodarująca często na jednej wiosce, a niekiedy nawet w kollokacji tzn. wespół z innym, równie biednym szlachcicem na jednej wiosce. W XVII wieku przenieśli się na Ukrainę, gdzie dobrej ziemi było pod dostatkiem, ale należało się liczyć z ciągłym zagrożeniem ze strony Tatarów lub hultajstwa kozackiego. Pierwszym znanym posesjonatem był Stanisław Rzewuski, który poprzez udany ożenek otrzymał majątek Rozdół w ziemi lwowskiej nad rzeką Dniestr. Już jego syn Michał Florian mógł się z powodzeniem ubiegać o rękę Anny Potockiej, a więc panny z rodu należącego do ścisłego grona możnowładczego. Wkrótce Rzewuscy podzielili się na linię na Rozdole oraz na Podhorcach, a ci ostatni oddzielili się na gałąź na Pohrebyszczu nad rzeką Roś w powiecie Berdyczów. Z tego wynika, że nie tylko mieli żyłkę do pomnażania majątku, ale charakteryzowali się niezwykłą witalnością, która owocowała dużą liczbą dzieci. W rodzinie Rzewuskich, podobnie jak w ogólnie przyjętej tradycji obowiązywała zasada senioratu tzn. prawo dziedziczenia rodowego majątku przechodziły na seniora rodu (najczęściej był to najstarszy syn). Najsławniejszymi przedstawicielami rodu Rzewuskich byli członkowie linii hetmańskiej, której protoplastą był Michał Rzewuski z Rozdołu ojciec hetmana Stanisława Rzewuskiego ( ), który z kolei miał syna Wacława hetmana, kasztelana krakowskiego i literata. Wacław miał trzech synów: Józefa, Stanisława i Seweryna. 33

34 Jest pewne, że obok głównej, hetmańskiej gałęzi, byli także Rzewuscy z bocznych linii, skoro spotykamy ich w wojsku narodowym (1792), w powstaniu kościuszkowskim, w Legionach Dąbrowskiego oraz w wojsku Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego. Brali też udział w powstaniu listopadowym i styczniowym. Niestety ich biogramy ograniczają się zaledwie do kilku zdań. Wśród nich znalazł się Rzewuski dla nas najważniejszy, bo to jemu przypisuje się utworzenie uzdrowiska, a widomym znakiem jego bytności w Busku jest rodzinny grób Rzewuskich, który kryje szczątki Feliksa ( ) rzekomego założyciela kurortu. Mimo dociekliwych studiów nad początkami tworzenia uzdrowiska oraz nad rolą jaką odegrał Feliks Rzewuski, postać założyciela uzdrowiska kryje jeszcze wiele tajemnic. Śledząc listy oficerskie Księstwa Warszawskiego ( ) na próżno szukać nazwiska Feliksa Rzewuskiego; nie był więc żołnierzem czasów napoleońskich. Jego nazwisko figuruje za to w spisie oficerów artylerii lekkokonnej Królestwa Polskiego. Do wojska Królestwa Polskiego wstąpił w 1825 roku jako podporucznik artylerii. Wcześniej ukończył szkołę wojskową w 1823 r. Tajemnicą pozostaje podjęcie decyzji wstąpienia do armii Wielkiego Księcia Konstantego w latach W wojsku pełnił służbę jako podporucznik artylerii w baterii wchodzącej w skład dwubateryjnej brygady w Łęczycy. Bateria I artylerii lekkokonnej utworzona została w 1815 roku. W okresie służby podporucznika Feliksa Rzewuskiego ( ) baterią dowodził podpułkownik Tomasz Konarski. Feliks Rzewuski w okresie pięciu lat służby nie uzyskał żadnego awansu. Podając się do dymisji w 1830 roku zachował stopień podporucznika. Co przeszkodziło Rzewuskiemu w otrzymaniu awansu? Albo słabe postępy w służbie, albo nękająca go przewlekła choroba? Wszystko wskazuje, że to drugie. Wiadomym jest skądinąd, że nie wziął udziału w powstaniu listopadowym. Rodzi się pytanie dlaczego? Robert Bielecki w Słowniku biograficznym oficerów powstania listopadowego wymienia 15 oficerów o nazwisku Rzewuski, którzy wzięli udział w powstaniu. Spośród nich brak podporucznika Feliksa. Na buskim cmentarzu obok kościoła św. Leonarda jest wyryta na nagrobku data śmierci jego ojca Jana (1823 r.) i Feliksa (1841 r.). Feliks wstępując do wojska jako podporucznik miał 35 lat. Jako trzydziestopięciolatek nie mógł być przewlekle chory, choć to nie wykluczone. Znamy datę jego śmierci (1941 r.) a więc zmarł mając 51 lat. Przyszła kolej na związki Feliksa Rzewuskiego z Buskiem. W 1819 roku nastąpiła kasata zakonu norbertanek. Scheda po każdym zlikwidowanym zakonie była zawsze łakomym kąskiem dla potencjalnych spadkobierców lub dzierżawców. Ponieważ buskie dobra ponorbertańskie przejął rząd, a zatem tylko on mógł nimi rozporządzać. Utrwaliła się wieść, że Feliks wkrótce wydzierżawił dobra poklasztorne. Coś tu nie gra. W tym czasie prawdopodobnie pobierał nauki w szkole oficerskiej, którą ukończy w 1823 r. Za sześć lat wstąpi do armii Królestwa Polskiego. Jest prawie pewne, że od chwili kasaty klasztoru do 1826 roku, czyli do śmierci namiestnika Królestwa Polskiego księcia gen. Józefa Zajączka dzierżawcą Buska nie był jeszcze Feliks Rzewuski (był nim ojciec Feliksa Jan). Po śmierci gen. Zajączka car Mikołaj I nie wyznaczył następnego namiestnika aż do roku Po upadku powstania listopadowego namiestnikiem Królestwa Polskiego został za zasługi w jego tłumieniu Iwan Paskiewicz. Dopiero dzięki jego protekcji mógł Feliks Rzewuski stać się dzierżawcą dóbr ponorbertańskich. Okazuje się więc, że z powstaniem uzdrowiska i rolą jaką odegrał Feliks Rzewuski nic nie jest pewne. Wiemy skądinąd, że familia Rzewuskich na czele z seniorem rodu Janem osiedliła się w Busku i zamieszkała początkowo we wsi Nadole. Po śmierci Jana (1823 r.) głową rodziny został najstarszy syn Feliks. Tymczasem przed Buskiem otwierały się nowe perspektywy. Buskie solanki, po likwidacji warzelni soli w 1797 r. stały nie wykorzystane. Na szczęście znalazł się światły lekarz doktor Jan Winterfeld, który od 1808 roku rozpoczął badania nad terapeutycznymi właściwościami buskich wód. Doświadczenia okazały się pomyślne. Początkowo Feliks Rzewuski wcale nie był zainteresowany badaniami nad buską solanką. Wyczuł inny interes. Radca obywateli woj. krakowskiego, zamieszkujący we wsi Nadole (Feliks Rzewuski przyp. mój) spisał 17 grudnia 1823 roku z burmistrzem Buska Janem Kobylańskim trzyletnią dzierżawę na propinację czyli produkcję i sprzedaż alkoholu w mieście w postaci wódki, piwa i likierów krajowych. Dzierżawę odnawiał czterokrotnie i zaprzestał alkoholowego interesu w 1836 roku. Widocznie początkowo nie był pewien korzyści, skoro za dwa lata, czyli w 1825 roku postanowił wstąpić do wojska jako młodszy oficer artylerii konnej w Łęczycy. Zawiodło go zdrowie. Po bezowocnych pró- 34 BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY

35 bach terapeutycznych u wielu lekarzy, spróbował buskich wód, które zaczęły właśnie zyskiwać na sławie. Cierpiący na nieznaną bliżej chorobę, Rzewuski widnieje na pierwszej zachowanej liście kuracjuszy z 1828 roku. Wynika z tego, że w drugiej połowie lat dwudziestych XIX wieku funkcjonowało już jeszcze nieoficjalnie buskie uzdrowisko. Czy pomyślna terapia Feliksa Rzewuskiego podsunęła mu myśl o utworzeniu kurortu z prawdziwego zdarzenia? tego nie wiemy na pewno. Wiemy natomiast z relacji doktora Juliana Majkowskiego długoletniego lekarza zdrojowego, że sam namiestnik Królestwa książę Iwan Paskiewicz miał polecić zorganizowanie spółki dzierżawnej. Że jakąś rolę w tym odegrał F. Rzewuski, możemy być prawie pewni. Spółkę kapitałową założyli w 1833 r. znany lekarz dr Jakub Kazimierz Enoch, bankier Herman Epstein, Szymon Werner, Maurycy Samelson i niejaki Moldauer. Rzewuski nie należał do spółki lecz posiadał udział w wysokości 5 tys. rubli. Rzeczona spółka wydzierżawiła uzdrowisko bezpłatnie na 25 lat pod warunkiem zbudowania zakładu kąpielowego z pełnym uposażeniem technicznym. Po ćwierćwieczu rząd miał zakład przejąć i zwrócić spółce poniesione koszty. W czasie gdy spółka zleciła Henrykowi Marconiemu wykonanie projektu łazienek, a potem w okresie ich budowy, kąpiele lecznicze w wodzie siarczkowej odbywały się w budynku byłego klasztoru oraz w narożnej kamienicy na styku pl. Zwycięstwa i al. Mickiewicza. Do obu budynków dowożono wodę beczkami, na miejscu ją podgrzewano, a następnie napełniano nią wanny kąpielowe. Tak wyglądało początkowo buskie uzdrowisko. Budynek zdrojowy otwarto 1 czerwca 1836 roku. Ta data wyznacza początek zinstytucjonalizowanego zakładu uzdrowiskowego. Początkowo zakładem administrowała przez trzy lata spółka. Po trzech latach, czyli w 1839 roku, poddzierżawiła uzdrowisko Feliksowi Rzewuskiemu, który będąc człowiekiem zapobiegliwym wziął w 1830 roku dymisję z wojska i przeniósł się do rodziny w Busku. Zabezpieczył się z dwóch stron tzn. dzierżawił propinację (na wódce zawsze się zarabia) oraz śledził uważnie poczynania spółki uzdrowiskowej. Gdy spostrzegł, że uzdrowisko przynosi zyski, poddzierżawił je wraz z braćmi, a zrezygnował z propinacji prawdopodobnie zniechęcony konfliktem z busczanami oraz wymogiem podniesienia standardu obrotem wyrobami alkoholowymi. Feliks Rzewuski zmarł w 1841 roku. Jego interes przejęli bracia, którzy zarządzali uzdrowiskiem do BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY 1863 roku. W następnym roku, po minięciu ustawowych 25. latach dzierżawy, rząd przejął uzdrowisko wypłacając spółce 60 tysięcy rubli, które prawdopodobnie trafiły do rąk Rzewuskich. Rzewuscy mieszkali w Busku jeszcze jakiś czas. Wybudowali trzy obszerne domy. Po latach, sprzedawszy kamienice postanowili nagle wyprowadzić się z Buska. Po ich bytności w Busku pozostała imienna stela nagrobna o następującej treści: Jan Rzewuski 1823 ż. Elżbieta z Babskich synowie Feliks 1841 Fortunat 1854 Jan 1867 Pozostali wnuki i synowie Józef, August, Feliks, Przemysław Rzewuscy oraz Felicja z Rzewuskich Homolicz Wanda z Rzewuskich Boska kamień ten położyli prosząc o westchnienie do Boga Ps. W powyższym tekście zdementowałem bohaterską biografię rzekomego generała napoleońskiego Feliksa Rzewuskiego, który założył buskie uzdrowisko. Po prawdzie, jego życiorys kryje jeszcze sporo tajemnic. Wiemy, że nie założył rodziny, ale posiadał pięciu braci i kilka sióstr. Żyła też jego matka Elżbieta z Babskich. Trzeba zatem dotrzeć jak się układały rodzinne stosunki z matką i rodzeństwem. Wiadomym jest, że trawiła go jakaś tajemnicza choroba, więc musiał zgodnie z obyczajem napisać testament i wyznaczyć swego następcę, albo następców. Życiorys Feliksa Rzewuskiego ciągle się pisze. 35

36 Anita Machniak Autorka jest nauczycielką w Zespole Placówek Oświatowych w Tuczępach POZOSTAŁY DZIŚ WSPOMNIENIA, KTÓRE ECHEM NIESIE WIATR Dnia 15 listopada 2016 r. w Zespole Placówek Oświatowych w Tuczępach odbył się uroczysty Jubileusz 130-lecia szkolnictwa w Tuczępach połączony z setną rocznicą śmierci patrona szkoły Henryka Sienkiewicza oraz Gminnymi Obchodami Narodowego Święta Niepodległości. Świętokrzyski Kurator Oświaty objął tę uroczystość honorowym patronatem. Uroczystość rozpoczęła się przemarszem pocztów sztandarowych szkół gminnych, OSP oraz Urzędu Gminy. Punktualnie o godzinie 9 00 została odprawiona dziękczynna msza święta w kościele parafialnym św. Jana Chrzciciela, którą celebrował ksiądz Edmund Tarnówka. Uczniowie Szkoły Podstawowej w Tuczępach czynnie włączyli się w posługę liturgii. O poruszającą serce oprawę muzyczną zadbał chór kościelny. Po Eucharystii wszyscy udali się do budynku szkoły podstawowej, gdzie o godz rozpoczęła się oficjalna część obchodów. Na obchody jubileuszowe przybyli Doradca Świętokrzyskiego Wojewody pan Andrzej Pruś, Świętokrzyski Kurator Oświaty pan Kazimierz Mądzik, Dyrektor Wydziału Nadzoru Pedagogicznego i Strategii pan Zbigniew Wojciechowski, Starosta Buski pan Jerzy Kolarz, Kierownik Biura Poselskiego posła Rzeczpospolitej Polski Michała Cieślaka, pani Aneta Bobowiec Stachowic oraz przedstawiciele władz lokalnych: Wójt Gminy Tuczępy pan Marek Kaczmarek, Przewodniczący Rady Gminy pan Jacek Wilk wraz radnymi Gminy Tuczępy. W uroczystości udział wzięli również Komendant i Zastępca Hufca ZHP w Busku- -Zdroju, pracownicy Urzędu Gminy oraz dyrektorzy gminnych szkół wraz przedstawicielami nauczycieli oraz uczniów. Swoją obecnością zaszczycili także byli i emerytowani nauczyciele i pracownicy szkoły oraz przedstawiciele wszystkich jednostek organizacyjnych i stowarzyszeń, sołtysi, Koła Gospodyń Wiejskich, pracownicy i wychowankowie Centrum Kultury w Tuczępach oraz strażacy. Nie mogło rów- 36 BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY

37 jewództwa oraz władzom oświatowym za wsparcie i owocną współpracę. Na zakończenie wystąpienia minutą ciszy uczczono pamięć wszystkich zmarłych, którzy wnieśli swój wkład w historię szkolnictwa w Tuczępach. Część artystyczną rozpoczęły absolwentki naszej szkoły Magdalena Tutak oraz Amelia Mazur, które wykonały pieśń pt. Jodłowa Puszcza autorstwa pani Ewy Barbary Kazusek. Aranżacje przygotował pan Tomasz Mazur z Centrum Kultury w Tuczępach. Następnie wiersz swojego autorstwa pt. 130-lecie szkolnictwa w Tuczępach zaprezentowała pani Halina Żal. Ważnym punktem uroczystych obchodów Jubileuszu był spektakl pt. Żyłem i pisałem, krzepiąc serca Polaków nadzieją wolności. Akademia została przygotowana pod kierunkiem nauczycieli Klaudii Pałki oraz Edyty Stefańskiej. Dekorację przygotowały panie: Iwona Kapusta, Katarzyna Łabęcka, Alicja Zięba oraz Klaudia Pałka. Spektakl pozwalał zapoznać się z najważniejszymi wątkami biograficznymi Henryka Sienkiewicza. Opowieści o życiu pisarza przeplatane były scenkami z jego największych dzieł. Na scenie pojawili się Księżniczka Różyczka z Bajki i Skawiński z Latarnika. Następnie mali aktorzy zaprezentowali scenki z noweli Janko Muzykant oraz Sachem. Nie mogło również zabraknąć postaci z Trylogii (Ogniem i mieczem, Potopu, Pana Wołodyjowskiego) oraz Krzy- nież zabraknąć uczniów ZPO w Tuczępach, nauczycieli, pracowników obsługi oraz rodziców na czele z przewodniczącym Rady Rodziców Marcinem Opozdą oraz absolwentów szkoły. Delegacja Świętokrzyski Kurator Oświaty pan Kazimierz Mądzik, Wójt Gminy Tuczępy pan Marek Kaczmarek, Dyrektor ZPO w Tuczępach pani Grażyna Patrzałek, Przewodniczący Rady Rodziców pan Marcin Opozda oraz Przewodnicząca Samorządu Uczniowskiego Gabriela Kwiecień złożyła wiązankę kwiatów przed tablicą poświęconą patronowi szkoły Henrykowi Sienkiewiczowi. Szkolnictwo w Tuczępach przetrwało 130 lat dzięki determinacji i pracy setek, a może nawet tysięcy ludzi. Przetrwało dzięki zaangażowaniu kilku pokoleń, które za każdym razem przekazywały pokoleniu następnemu nie tylko wiedzę i najważniejsze wartości, ale i miłość do małej i dużej Ojczyzny tak ze wzruszeniem rozpoczęła swoje przemówienie dyrektor szkoły. Doniosłym momentem przemówienia były podziękowania skierowane do wszystkich, którzy tworzyli i nadal tworzą historię szkoły. Szczególne podziękowania skierowała pani dyrektor do emerytowanych pracowników szkoły. Emerytowani kierownicy i dyrektorzy pan Teofil Dresel, pani Janina Idzkiewicz oraz pani Barbara Kazusek za swoją pracę otrzymali wiązanki kwiatów. Pani dyrektor podziękowała również władzom gminy, powiatu i wo- BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY 37

38 żaków. Wiele uśmiechu na twarzach gości wywołał zaprezentowany fragment W pustyni i w puszczy. Całość prezentacji zamknął fragment powieści Quo vadis. Oprawa muzyczna była dodatkową atrakcją przedstawienia. Zostały zaprezentowane utwory z filmowych ekranizacji utworów H. Sienkiewicza. Dumkę na dwa serca wykonali absolwenci Amelia Mazur i Wojciech Kułaga, natomiast uczeń Igor Sawczyszyn zaśpiewał piosenkę Rzeka marzeń. Przedstawienie zostało entuzjastycznie przyjęte przez publiczność. Młodzi aktorzy zostali nagrodzeni ogromnymi brawami. Druga część programu artystycznego związana była z Gminnymi Obchodami Narodowego Święta Niepodległości. Uczennice ZPO w Tuczępach wyrecytowały wiersz pt. Gawęda o miłości Ziemi Ojczystej. Chór Kościelny zaśpiewał pieśni Bogurodzica oraz Na granicy, KGW Tuczępianie Brzozowy krzyż, natomiast KGW Wierzbicanki Przybyli ułani. Młodzież z Centrum Kultury wykonała pieśni Taki kraj oraz Pytasz mnie. Na zakończenie zabrzmiała Rota w wykonaniu Stowarzyszenia Niziny Górą. Przemówienia zaproszonych gości dopełniły część oficjalną. Rocznicowe uroczystości stały się znakomitą okazją zarówno do podziękowań, wyrażenia słów uznania i złożenia życzeń, jak również do podsumowań i wielu wspomnień. Wszyscy goście przekazali w prezencie dla szkoły pamiątkowe dyplomy, a także publikacje książkowe. Na uroczystości zjawiła się także Ponidziańska Grupa Krótkofalowców, która zorganizowała pracę krótkofalarskiej stacji okolicznościowej na cały świat. Już od wczesnych godzin porannych pracowali pod znakiem okolicznościowym HF130ST. Po części oficjalnej goście zostali zaproszeni na poczęstunek. Przybyłych zachwyciła różnorodność ciast i sałatek przygotowanych przez rodziców oraz pyszny strogonow ugotowany przez ekipę szkolnej kuchni panią Bożenę Pietrzyk i panią Annę Grochowską. Swoim wyglądem i zapachem kusił także stół wiejski, o który zadbały KGW Tuczępianie i Wierzbicanki. Ta część uroczystości była również okazją do wspomnień. Goście mogli spotkać się ze swoimi współpracownikami, nauczycielami, koleżankami i kolegami ze szkolnej ławy. Spotkania sprzyjały wspomnieniom. Był czas na rozmowy i refleksje. Niejednemu zakręciła się w oku łza wzruszenia. Aby ułatwić gościom wyprawę w przeszłość, na terenie szkoły przygotowano liczne ekspozycje, prezentacje i wystawy zdjęć. Szczególnym powodzeniem wśród zaproszonych gości cieszyła się wystawa fotografii pt. Tylko fotografie nie liczą się z czasem przedstawiająca życie szkoły na przestrzeni wielu lat. Zaproszeni goście mogli również zostawić ślad swojej obecności poprzez wpis do Pamiątkowej Kroniki Szkoły. Wszyscy zgodnie życzyli Jubilatce kolejnych tak wspaniałych lat. 38 BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY

39 Dzięki zaangażowaniu i pracy pani dyrektor, grona pedagogicznego, pracowników szkoły, rodziców, uczniów, sponsorów oraz zaprzyjaźnionych instytucji i sympatyków szkoły ten dzień na długo pozostanie w pamięci. Anita Machniak Autorka jest nauczycielką w Zespole Placówek Oświatowych w Tuczępach ZESPÓŁ PLACÓWEK OŚWIATOWYCH PUBLICZNA SZKOŁA PODSTAWOWA I PRZEDSZKOLE W TUCZĘPACH Historia szkolnictwa w Tuczępach sięga roku Zarząd Gminy, na terenie wydzierżawionym od gospodarza wsi Michała Krawczyka, wystawił mały, drewniany budynek, przeznaczony na cele szkoły. Budynek składał się z jednej sali szkolnej, gdzie nauczyciel uczył jednocześnie 4 oddziały. W tym budynku uczono około 20 lat. BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY 39

40 W 1900 roku dzięki staraniom nauczyciela Bolesława Grudzińskiego, gmina wybudowała nowy, drewniany budynek, który posiadał jedną obszerną salę szkolną o wymiarach 7m x 12m. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. obszerna sala szkolna została podzielona na dwie sale lekcyjne, w celu umożliwienia nauczania drugiemu nauczycielowi. Początkowo działały 3 klasy, a od 1929 r. stopień organizacyjny szkoły podniósł się do szkoły 6-klasowej. W 1931 roku wyremontowano budynek szkoły i dobudowano cztery sale oraz oszkloną werandę. W budynku znajdowało się 6 sal o wymiarach 6m x 7m, wyjścia z czterech sal prowadziły do wąskiego korytarza. Do celów szkolnych wynajęto jeszcze jedną salę w Domu Ludowym. Stopień organizacyjny szkoły obejmował już klasę VII. Podczas zakończenia roku szkolnego 1936/37 odbyło się uroczyste wręczenie sztandaru. Sztandar o wymiarach 1m x 1m wykonany został na pięknym atłasie, po jednej stronie na czerwonym tle wyhaftowany był orzeł, a pod nim napis Dla Ciebie Polsko, dla Twojej Chwały, na drugiej stronie figurował obraz Matki Boskiej Częstochowskiej. W 1945 roku, po zakończeniu II wojny światowej, szkoła w Tuczępach wznowiła swoją działalność. Nauczanie w szkole odbywało się w starym drewnianym budynku. Szkoła realizowała program pełnej szkoły 7-klasowej, a po zreformowaniu oświaty przekształciła się w 8-klasową szkołę podstawową. W 1964 roku komisja oświatowa przy Inspektoracie Oświaty w Busku-Zdroju sprawdzająca stan techniczny budynku szkolnego stwierdziła, że budynek nie nadaje się do dalszego użytku. Błyskawicznie, dzięki zaangażowaniu kierownika placówki Teofila Dresla powstała inicjatywa budowy nowej szkoły. Pod budowę wybrano miejsce w centrum wsi, w pobliżu dawnego dworku dziedzica, gdzie obecnie mieści się Urząd Gminy. Budowa szkoły trwała 2 lata i została zakończona w 1967 roku. Nowy budynek szkolny oprócz sal lekcyjnych posiadał także salę gimnastyczną z zapleczem: przebieralnię i prysznice. Doprowadzono wodę bieżącą, zainstalowano centralne ogrzewanie i urządzenia sanitarne. Uroczyste otwarcie szkoły odbyło się w Dzień Nauczyciela 20 listopada 1967r. Od roku 1972 w okresie reformy oświaty, szkoła w Tuczępach otrzymała miano Zbiorczej Szkoły Gminnej, do której włączono nowe obwody szkolne. Nauka odbywała się na dwie zmiany. W roku 1996 Samorząd Gminy przejął szkołę pod swą opiekę i stał się organem prowadzącym, a Wójt Gminy Leopold Łabęcki bezpośrednim przełożonym 40 BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY

41 dyrektora szkoły. Dzięki Samorządowi Gminy szkoła była stopniowo remontowana i modernizowana. Dnia 5 maja 1997 roku Szkoła Podstawowa w Tuczępach otrzymała imię Henryka Sienkiewicza, a 23 września 1998 r. - nowy sztandar. Od 2000 roku szkoła funkcjonuje jako Zespół Placówek Oświatowych w skład, którego wchodzą Publiczna Szkoła Podstawowa i Przedszkole. Aktualnie w ZPO w Tuczępach funkcjonuje 7 oddziałów szkolnych, w których uczy się 130 uczniów oraz 3 oddziały przedszkolne, do których uczęszcza 62 dzieci w wieku od 3 do 6 lat. Uczniowie uczą się w systemie jednozmianowym. Kadrę pedagogiczną Zespołu Placówek Oświatowych w Tuczępach stanowią wysoko wykwalifikowani nauczyciele, którzy ciągle doskonalą swe umiejętności i podwyższają kwalifikacje. W roku szkolnym 2016/17 w ZPO pracuje 20 nauczycieli, w tym 10 nauczycieli dyplomowanych, 5 nauczycieli mianowanych, 3 nauczycieli kontraktowych oraz 2 nauczycieli stażystów. W skład grona pedagogicznego poza nauczycielami poszczególnych przedmiotów i nauczycielami edukacji wczesnoszkolnej wchodzą również: bibliotekarz i pedagog. Szkoła zatrudnia ponadto 6 pracowników niepedagogicznych: 2 pomoce nauczyciela w grupach przedszkolnych oraz 4 pracowników BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY obsługi. Funkcję dyrektora ZPO od 2012 roku pełni pani mgr inż. Grażyna Patrzałek. Teren szkolny, w skład którego oprócz budynku szkoły wchodzą: plac zabaw dla dzieci, teren zielony oraz kort tenisowy, usytuowany jest w bezpiecznej odległości od drogi głównej, w samym centrum miejscowości. W sąsiedztwie szkoły znajduje się wielofunkcyjne boisko Orlik. W budynku znajduje się 10 sal lekcyjnych, w tym pracownia komputerowa, pracownia matematyczna z tablicą multimedialną oraz biblioteka, sala gimnastyczna, kuchnia, stołówka, pokój pedagoga i gabinet pielęgniarki szkolnej. Koncepcja pracy placówki zawarta jest w sentencji Kto uczniem nie był, mistrzem też nie będzie. Głównym celem szkoły jest tworzenie warunków do wszechstronnego rozwoju ucznia. Szkoła wspomaga jego aktywność poznawczą, inspiruje do wyrażania własnych myśli i przeżyć oraz rozbudza motywację do dalszej edukacji. Oferta edukacyjna szkoły jest zróżnicowana, dostosowana do potrzeb i zainteresowań uczniów. Każdy uczeń ma możliwość rozwoju swoich talentów oraz wyrównywania szans edukacyjnych, korzystając z bogatej oferty zajęć pozalekcyjnych. Uczniowie osiągają sukcesy edukacyjne w konkursach przedmiotowych i tematycznych, w zawodach sportowych oraz na sprawdzianie szóstoklasisty. Wyniki sprawdzianów szóstoklasistów w naszej placówce plasują nas wśród najlepszych szkół powiatu TOP 5 i województwa TOP 10. Osiągnięcia uczniów są monitorowane, a wnioski z prowadzonych analiz wdrażane do modyfikacji procesu edukacyjnego. Podejmowane przez nauczycieli działania potwierdzają wyniki badania OBUT w III klasie przeprowadzanego przez IBE oraz wyniki sprawdzianu po VI klasie przeprowadzanego przez Okręgową Komisję Egzaminacyjną w Łodzi: 13 miejsce na 495 szkół podstawowych w województwie świętokrzyskim w 2013 r. 1 miejsce klas VI Gminy Tuczępy w powiecie buskim w 2015 r. z matematyki, języka polskiego i języka angielskiego, 1 miejsce klas VI Gminy Tuczępy w powiecie buskim w 2016 r. z matematyki, języka polskiego i języka angielskiego, 10 miejsce klas VI Gminy Tuczępy w województwie w 2016 r. z języka polskiego na 102 gminy w województwie świętokrzyskim. W bieżącym roku szkolnym w naszej szkole realizowane są dwie innowacje pedagogiczne: Szachy w Szkole SZACH-MAT zajęcia pozalekcyjne wpro- 41

42 wadzające uczniów w niezwykły świat gry w szachy oraz W teatr się bawimy = żyć się uczymy - koło teatralne rozwijające wśród uczniów talent aktorski. W dniach listopada 2015r. w Szkole Podstawowej w Tuczępach Kuratorium Oświaty w Kielcach przeprowadziło ewaluację zewnętrzna całościową. Na 12 wymagań jakie w/g Ministerstwa Edukacji Narodowej szkoła powinna spełniać, 9 oceniono na poziomie wysokim, a 3 na poziomie podstawowym. Natomiast w Przedszkolu w Tuczępach przeprowadzono ewaluację zewnętrzną problemową w dniach listopada 2015r. Obydwa sprawdzane wymagania oceniono na poziomie wysokim. Szkoła zapewnia uczniom poczucie bezpieczeństwa. Uczniowie znają zasady postępowania i współżycia w grupie. Wypracowano własny ceremoniał i tradycje związane z patronem szkoły H. Sienkiewiczem. Szkoła promuje zdrowy styl życia, kształtuje postawy ekologiczne, działa drużyna zuchowa i harcerska. Uczniowie uczestniczą w licznych akcjach charytatywnych i ekologicznych. W szkole realizowane są również programy profilaktyczne i wychowawcze. Na terenie naszej szkoły organizowane są liczne uroczystości. Stanowią one stały punkt w kalendarzu imprez i uroczystości szkolnych. Należą do nich m.in.: Ślubowanie Pierwszoklasistów, Dzień Edukacji Narodowej, Rocznica Odzyskania Niepodległości, Jasełka Bożonarodzeniowe, Dzień Matki, Akcja Sprzątanie Świata, Piknik Rodzinny, 5 maja - Święto Szkoły, Światowy Dzień Pluszowego Misia oraz Dzień Babci i Dziadka. W szkole działa świetlica, która zapewnienia opiekę wychowawczą, tworzy warunki do nauki własnej i pomocy w nauce, a ponadto rozwija zainteresowania i uzdolnienia wychowanków. Ważnym elementem naszej pracy jest dobra współpraca zarówno z rodzicami, jak i władzami lokalnymi. Rodzice są partnerami szkoły, angażują się w jej działania, współuczestniczą w podejmowaniu ważnych decyzji dotyczących jej funkcjonowania, opiniują i współtworzą dokumenty wewnątrzszkolne. Szkoła pełni również rolę lokalnego centrum kultury oraz sportu i poprzez swoje działania integruje społeczeństwo lokalne. Aktywnie współpracuje też z instytucjami i organizacjami znajdującymi się na terenie miejscowości, gminy, powiatu i województwa. ZPO w Tuczępach jest miejscem przyjaznym, bezpiecznym, a jego działalność ukierunkowana jest na ucznia, jego potrzeby, odkrywanie talentów i rozwój zainteresowań. Wychowujemy uczniów w duchu uniwersalnych wartości moralnych, tolerancji, humanistycznych wartości i patriotyzmu. Kultywujemy tradycje oraz ceremoniał szkolny, a wszystkie działania dydaktyczne i opiekuńczo wychowawcze kierujemy na dobro podopiecznych. Przygotowujemy uczniów do świadomego i racjonalnego funkcjonowania w świecie ludzi dorosłych oraz do pełnienia ważnych ról społecznych. Nasz wychowanek to dziecko, które ma uporządkowany system wartości, radzi sobie w różnych sytuacjach, umie współpracować w grupie i przejawia postawy aprobowane społecznie, potrafi korzystać z różnych źródeł wiedzy, wierzy we własne możliwości, zna swoje słabe i mocne strony, rozwija swoje zainteresowania, jest wrażliwy na cierpienie innych oraz czuje się Polakiem i Europejczykiem. Zapraszamy do odwiedzenia strony internetowej naszej szkoły: zpotuczepy.edupage.org 42 BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY

43 BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY 43

44 Zespół Placówek Oświatowych w Tuczępach 44 BUSKI KWARTALNIK EDUKACYJNY