CZYNNIKI ROZWOJU MAŁYCH I REDNICH PRZEDSIBIORSTW NA PODSTAWIE BADA W MIKROREGIONIE ŁÓDZKIM

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "CZYNNIKI ROZWOJU MAŁYCH I REDNICH PRZEDSIBIORSTW NA PODSTAWIE BADA W MIKROREGIONIE ŁÓDZKIM"

Transkrypt

1 15 CZYNNIKI ROZWOJU MAŁYCH I REDNICH PRZEDSIBIORSTW NA PODSTAWIE BADA W MIKROREGIONIE ŁÓDZKIM Marek Matejun Katedra Zarzdzania, Politechnika Łódzka 1. Wprowadzenie Problematyka rozwoju małych i rednich przedsibiorstw stanowi w ostatnim czasie wany przedmiot zainteresowania na gruncie nauk ekonomicznych, w tym nauk o zarzdzaniu. Jest to spowodowane midzy innymi istotnym wpływem firm sektora MP na procesy społeczno-gospodarcze zachodzce we współczesnej gospodarce. Małe i rednie przedsibiorstwa stanowi w wielu krajach istotn baz przedsibiorczoci i tworz dynamicznie rozwijajcy si sektor gospodarki, ale z drugiej strony jest to niezwykle delikatna sfera działania, podatna na wpływy rónorodnych czynników i uwarunkowa. Efektem tego jest wysoka zmienno rozwoju sektora MP oraz brak stabilnych tendencji zmian ilociowych w tym sektorze [2, s. 63]. W procesach rozwoju, małe i rednie przedsibiorstwa mog wykorzystywa rónorodne czynniki, stanowice przyczyn lub warunek wchodzenia organizacji na wyszy poziom funkcjonowania. Analizujc rónorodno stymulatorów rozwojowych małych i rednich przedsibiorstw, zwraca si uwag na wystpowanie dwóch zasadniczych grup tych elementów: czynników o charakterze wewntrznym, wynikajcych z uwarunkowa zasobowych przedsibiorstw oraz elementów zewntrznych, zwizanych ze rodowiskiem działania przedsibiorców. Biorc pod uwag te zagadnienia jako cel artykułu, wyznaczono prezentacj oraz analiz opinii przedsibiorców z sektora MP dotyczcych najwaniejszych czynników rozwoju ich przedsibiorstw. W artykule przedstawiono wyniki bada ankietowych prowadzonych w grupie 110 małych i rednich przedsibiorców działajcych na terenie mikroregionu łódzkiego. W prowadzonych badaniach zwrócono uwag przede wszystkim na czynniki rozwoju o charakterze wewntrznym oraz zwizane z relacjami z kontrahentami biznesowymi. Celowo pominito czynniki zewntrzne wynikajce z uwarunkowa makrootoczenia z powodu bardzo szerokiego zakresu przedmiotowego tej tematyki.

2 152 Teoria i praktyka zarzdzania rozwojem organizacji 2. Wewntrzne i zewntrzne czynniki rozwoju małych i rednich przedsibiorstw Pojcie rozwoju organizacji jest kategori abstrakcyjn, trudno mierzaln, ma charakter relatywny [4, s. 111] i zwizane jest z takimi kategoriami jak zmiana, postp czy wzrost. W teorii organizacji i zarzdzania rozwój rozumiany jest najczciej jako zachodzcy w czasie proces zmian [11, s. 14], w toku którego poszczególne całoci łcz si w układy bardziej skomplikowane, w całoci wyszego rzdu, odznaczajce si nowymi właciwociami i nowymi prawidłowociami nie spotykanymi dotychczas [16, s. 212]. W literaturze niejednoznacznie okrelany jest jednak charakter tych zmian. Z. Piercionek traktuje bowiem rozwój jako zjawisko jakociowe, polegajce na wprowadzeniu innowacji produktowych, procesowych, strukturalnych oraz z zakresu organizacji i zarzdzania [15, s. 11]. Podobnie A. Stabryła zwraca uwag, i rozwój oznacza wystpowanie zmian jakociowych, ocenianych pozytywnie z perspektywy celu, którego dotycz [18, s. 240]. Inni autorzy zwracaj natomiast uwag na komplementarny charakter zmian jakociowych i ilociowych w procesie rozwoju. J. Penc stwierdza, i rozwój to ukierunkowany proces zmian ilociowych i jakociowych (strukturalnych, technologicznych, kulturowych itp.), wykazujcych okrelonego rodzaju stosunkowo trwał tendencj, sprzyjajcych przetrwaniu i stabilnoci danej organizacji [14, s. 381]. Wzrost ilociowy organizacji (np. w sferze produkcji, czy zatrudnienia) wymaga bowiem wprowadzania zmian jakociowych, na przykład o charakterze organizacyjnym bd technologicznym. W efekcie przez rozwój organizacji mona rozumie wzrost sprawnoci jej funkcjonowania zarówno w aspekcie ilociowym, jak i jakociowym [10, s. 94]. Mimo rozbienoci definicyjnych rozwój traktowany jest jako warunek konieczny przetrwania organizacji [15, s. 12] i jeden z uniwersalnych celów ostatecznych przedsibiorstwa zarobkujcego [3, s. 55]. Rozwój naley przy tym do najbardziej złoonych, obiektywnych zjawisk i procesów, wynikajcych ze zmiennoci rónorodnej materii, a jego kompleksowy i integralny charakter odzwierciedla powizania i zalenoci wszystkich elementów, procesów i czynników wystpujcych wewntrz przedsibiorstwa i w jego otoczeniu [8, s. 354]. Ten pozytywny trend powinien by równie cech małych i rednich przedsibiorstw, które pełni znaczc rol w procesie zmian w strukturze przemysłowej kraju, inicjuj powstawanie i rozwój nowych dziedzin produkcji oraz nowych rodzajów usług, a take wpływaj pozytywnie na sfer społecznokulturow. Wyodrbnienie kategorii podmiotów działajcych w mniejszym rozmiarze dokonywane jest na podstawie kryteriów ilociowych, jakociowych bd mieszanych w zalenoci od kraju, brany, czy okrelonych potrzeb społecznogospodarczych. Zwracajc uwag na rónorodno tych podziałów, prezentuje si czsto definicj wystpujc na gruncie prawnym, w ustawie o swobodzie

3 Cz I. Kierunki i strategie rozwoju współczesnych organizacji 153 działalnoci gospodarczej, zgodnie z któr na podstawie wyznaczników ilociowych okrelone zostały trzy kategorie podmiotów zaliczane do sektora MP: mikroprzedsibiorcy, mali oraz redni przedsibiorcy [20]. W procesach swojego funkcjonowania przedsibiorstwa te mog wykorzystywa rónorodne czynniki, które mog wspomóc ich rozwój. Czynniki te, okrelane jako stymulatory, determinanty, bd katalizatory rozwoju stanowi wyrónione w kompleksie zjawisk wymierne składniki, które s rozpatrywane jako przyczyna lub warunek procesów rozwojowych [por. 16, s. 41] i stanowi ich siły napdowe. W literaturze zwraca si uwag, i mog pochodzi one z wntrza organizacji, bdc jej mocnymi stronami (czynniki wewntrzne) lub z otoczenia, stwarzajc szanse rozwoju małego przedsibiorstwa (czynniki zewntrzne) [13, s. 132]. Zalenoci te przedstawiono na rysunku 1. Rozwój przedsibiorstwa Wykorzystanie mocnych stron i szans rynkowych Czynniki wewntrzne (mocne strony) Identyfikacja i ocena mocnych stron i szans rynkowych Czynniki zewntrzne (szanse) Rys. 1. Miejsce czynników wewntrznych i zewntrznych w procesie rozwoju małych i rednich przedsibiorstw ródło: Opracowanie własne na podstawie: [13, s. 132]. Naley zwróci uwag, i w aspekcie zewntrznym kondycja i perspektywy rozwojowe małych i rednich przedsibiorstw uzalenione s zarówno od uwarunkowa makroekonomicznych, wspólnych dla całego systemu gospodarczego kraju, jak równie od uwarunkowa mezoekonomicznych, charakterystycznych dla sektora bd brany gospodarki. Mona powiedzie, e kade z przedsibiorstw małego biznesu funkcjonuje w układzie tzw. dalszego i bliszego otoczenia [7, s. 31], składajcego si z regulatorów posiadajcych rónorodny charakter oraz róne pola percepcji. Czynniki te kształtuj zasady oraz sposoby oddziaływa regulacyjnych na firmy sektora MP determinujc stan, sposób działania oraz dynamik rozwoju małych i rednich przedsibiorstw. Regulatory mieszczce si w ramach otoczenia dalszego posiadaj wymiar makroekonomiczny. Wynikaj one z uwarunkowa politycznych, prawnych,

4 154 Teoria i praktyka zarzdzania rozwojem organizacji ekonomicznych czy w kocu technologicznych i s wspólne dla całej gospodarki. Otoczenie blisze obejmuje czynniki o bardziej ograniczonym zakresie działania, zwizane przede wszystkim z bezporednimi relacjami z innymi uczestnikami obrotu gospodarczego. Podstawowym warunkiem długofalowego rozwoju sektora małych i rednich przedsibiorstw jest prowadzenie przez pastwo stabilnej polityki makroekonomicznej, która zapewni równowag gospodarcz. Do najwaniejszych czynników makroekonomicznych wpływajcych na kondycj ekonomiczn i rozwój sektora MP mona zaliczy dynamik wzrostu gospodarczego, stabilno waluty, polityk celn oraz kształtowanie si popytu na rynku [19, s. 1]. Do uwarunkowa makroekonomicznych zalicza si te regulacje systemu finansowo-podatkowego, od których w duej mierze zaley moliwo akumulowania kapitału przez małe i rednie przedsibiorstwa w celu samofinansowania biecej działalnoci i rozwoju. Istotn rol tego systemu jest równie tworzenie zachty do gromadzenia rodków na cele inwestycyjne, rozwojowe oraz na promocj eksportu. Istotn rol odgrywa równie wsparcie finansowe i pozafinansowe pa stwa dla małych i rednich przedsibiorstw. Dodatkowo dostpno usług bankowych i ubezpieczeniowych oraz regulacje prawne w zakresie windykacji wierzytelnoci maj znaczcy wpływ na moliwoci rynkowe małych i rednich przedsibiorstw. Zakres korzystania z usług bankowych determinowany jest w zasadniczy sposób od moliwoci lokalnego rynku finansowego, gdy w Polsce koncentracja instytucji finansowych prowadzcych działalno kredytow na rzecz przedsibiorstw wystpuje w duych aglomeracjach miejskich. Drug grup czynników rozwoju, istotn dla firm sektora MP stanowi stymulatory wewntrzne. Wród nich mona wymieni wielko majtku jakim dysponuje przedsibiorstwo, który w znaczcy sposób determinuje moliwoci rynkowego działania przedsibiorstwa [9]. Kolejnym czynnikiem mikroekonomicznym jest zdolno do wdraania postpu naukowo-technicznego, pozwalajca na sprawne konkurowanie w warunkach systemu wolnorynkowego i coraz wikszego otwarcia gospodarki Polski na rynki midzynarodowe. Due znaczenie ma take sprawno zarzdzania zasobami przedsibiorstwa, na któr bezporedni wpływ maj kwalifikacje, wiedza i przedsibiorczo kadry kierowniczej oraz umiejtnoci i dowiadczenie samych przedsibiorców. Istotny wpływ na kondycj i moliwoci rozwojowe małych i rednich przedsibiorstw ma równie jako oferowanych produktów oraz umiejtno rozpoznania i zaspokojenia potrzeb nabywców [19, s. 1]. Produkcja wyrobów i oferowanie usług wysokiej jakoci ma szczególne znaczenie w aspekcie członkostwa w Unii Europejskiej i nieskrpowanego dostpu polskich przedsibiorstw do wspólnego rynku. Naley równie bra pod uwag ogólny poziom rentownoci produkcji, jak te powizania kooperacyjne z innymi partnerami. Wanym czynnikiem jest równie płynno finansowa, która wobec trudnoci

5 Cz I. Kierunki i strategie rozwoju współczesnych organizacji 155 w uzyskaniu dostpu do ródeł zewntrznego finansowania ma czsto decydujcy wpływ na funkcjonowanie małej lub redniej firmy. Wybrane, wewntrzne i zewntrzne czynniki (stymulatory) rozwoju małych i rednich przedsibiorstw przedstawiono w tabeli 1. Tabela 1. Wybrane czynniki rozwoju małych i rednich przedsibiorstw Wewntrzne czynniki rozwoju MP umiejtno zarzdzania zasobami firmy, wiedza, dowiadczenie i przedsibiorczo kierownictwa, kompetencje i umiejtnoci pracowników, charakter rynku i jego znajomo, zdolno do wdraania postpu technicznego, wielko kapitału, zdolnoci produkcyjne, jako oferowanych wyrobów i/lub usług, powizania kooperacyjne, zdolno do elastycznego działania, poziom rentownoci sprzeday. Zewntrzne czynniki rozwoju MP warunki prawne dotyczce podejmowania i prowadzenia działalnoci gospodarczej, tempo wzrostu gospodarczego kraju, kształtowanie si popytu i poday na rynku, konkurencja rynkowa, dostp do finansowania zewntrznego, polityka celna, regulacje systemu finansowopodatkowego, polityka rzdu wobec MP, zakres wsparcia finansowego i pozafinansowego pastwa, kultura przedsibiorczoci. ródło: Opracowanie własne na podstawie: [19, s. 1]. Rozwaania na temat kluczowych czynników rozwoju małych i rednich przedsibiorstw pojawiaj si równie w przypadku fazowych modeli rozwoju, w których poszukuje si stymulatorów pozwalajcych na przejcie organizacji z niszego poziomu funkcjonowania na wyszy. Przykładem moe by tu model rozwoju małych i rednich przedsibiorstw N. Churchila i V. Lewis [6, s. 38]. Autorzy wyrónili w nim sze etapów rozwoju charakterystycznych dla mniejszych firm, w których o sukcesie decyduje osiem czynników. Pierwsze cztery czynniki maj charakter bardziej statyczny i dotycz samego przedsibiorstwa. Nale do nich: zasoby finansowe (rezerwy pienine, gotówkowe, moliwoci zacigania poyczek), zasoby osobowe (liczba i kwalifikacje zatrudnionych osób), zasoby systemowe (system informacyjny firmy, system zarzdzania), zasoby biznesowe (udział w rynku, relacje z dostawcami). Pozostałe czynniki zwizane s z cechami samego przedsibiorcy i obejmuj takie kategorie, jak: motywacj (podejcie do firmy i siebie samego), zdolno do działania (umiejtno samodzielnego wykonywania zada z dziedziny marketingu, innowacji, produkcji czy zarzdzania),

6 156 Teoria i praktyka zarzdzania rozwojem organizacji zdolnoci menederskie (ch do delegowania uprawnie i odpowiedzialnoci, umiejtno kierowania prac innych ludzi), zdolnoci strategiczne (mylenie perspektywiczne, analizowanie mocnych i słabych stron, okazji oraz zagroe) Na kadym z kolejnych etapów rozwoju firma staje w obliczu nowych problemów i wyzwa, zmienia si równie rola poszczególnych czynników zwizanych z przedsibiorczoci i zarzdzaniem. Wraz z rozwojem firmy maleje zdolno właciciela do samodzielnego wykonywania zada, zwiksza si jednoczenie znaczenie planowania strategicznego, kwalifikacji pracowników, a take umiejtnoci delegowania zada, uprawnie i odpowiedzialnoci przez przedsibiorc [11, s. 83]. Problem analizy kluczowych czynników sukcesu dla poszczególnych faz rozwoju małego przedsibiorstwa jest równie rozpatrywany w modelu M. Scotta i R. Bruce a [17, s. 107]. Wyróniono tu pi faz rozwoju małej firmy, w których due znaczenie posiada osoba właciciela-menedera oraz zmieniajce si ródło i sytuacja finansowa firmy. W modelu PAEI według I. Adizesa [1, s. 70] zwraca si uwag na czynniki organizacji, które z rón sił dominuj w trakcie rozwoju przedsibiorstwa. Zgodnie z tym działania organizacji mog by ukierunkowane na: produkcj (P), czyli dostarczanie na rynek konkretnych wyrobów lub usług, administracj (A), czyli tworzenie formalnego porzdku w zakresie struktur i procesów, przedsibiorczo (E), czyli kreowanie zmian i wprowadzanie innowacji, integracj (I), czyli zabieganie o współdziałanie uczestników organizacji. Z modelu wynika, e przed utworzeniem przedsibiorstwa i krótko po jego powstaniu dominuje czynnik przedsibiorczoci. Wkrótce potem nastpuje koncentracja na produkcie lub usłudze, poniewa o powodzeniu kadego przedsiwzicia przesdza ostatecznie odbiorca i rynek. W fazie rozkwitu nastpuje silne nastawienie na wyniki produkcyjne, przedsibiorczo i zarzdzanie, natomiast czynniki społeczne nie s jeszcze zbytnio uwydatnione. Dalsze etapy gro przedsibiorstwu wejciem w faz upadku. Zaczyna w niej dominowa zbiurokratyzowany system zarzdzania, zaniedbywana zostaje przedsibiorczo, co doprowadza do ograniczenia pozostałych czynników, ich zaniku i w konsekwencji upadku przedsibiorstwa [11, s. 71]. Analiza modeli rozwoju i cyklów ycia małych firm wskazuje na istnienie czterech grup teorii, w zalenoci od opisywanych kluczowych czynników rozwoju, takich jak [5, s. 34]: osoba przedsibiorcy (cechy przedsibiorcy, motywacje, umiejtnoci), rozwój organizacji (fazy wzrostu, wpływ rodziny, otoczenia, kontaktów osobistych), zarzdzanie (planowanie, style kierowania, strategie), warunki rynku (struktura, lokalizacja, otoczenie). Czynniki rozwoju małych i rednich przedsibiorstw maj zatem bardzo szeroki i zrónicowany charakter. Ich wystpowanie i wzmacnianie powinno

7 Cz I. Kierunki i strategie rozwoju współczesnych organizacji 157 by przedmiotem analiz i decyzji menederów w procesach i strategiach rozwojowych małych i rednich przedsibiorstw. 3. Metodyka prowadzonych bada i charakterystyka respondentów Biorc pod uwag powysze uwarunkowania w 2005 roku w Katedrze Zarzdzania Politechniki Łódzkiej podjto badania ankietowe na temat problematyki rozwoju firm sektora małych i rednich przedsibiorstw. Jednym z celów tych bada była analiza najwaniejszych czynników (stymulatorów) rozwoju w opinii ankietowanych przedsibiorców. Badaniami objto 110 małych i rednich przedsibiorstw z mikroregionu łódzkiego zdefiniowanego na podstawie kryterium administracyjnego jako miasto Łód wraz z ssiadujcymi powiatami: łódzkim-wschodnim, brzeziskim, pabianickim i zgierskim. Wikszo badanych firm działa jako osoby fizyczne prowadzce działalno gospodarcz (68% respondentów). Wród innych form organizacyjno prawnych wystpowały spółki cywilne (20%), spółki z ograniczon odpowiedzialnoci (9%), spółka jawna, spółka akcyjna oraz stowarzyszenie (po 1%). Zdecydowana wikszo badanych przedsibiorstw to mikro przedsibiorstwa, spełniajce definicj z ustawy o swobodzie działalnoci gospodarczej. Najmniejsze podmioty stanowi 86% próby, z tym, e w tej grupie dla potrzeb analiz wyodrbniono przedsibiorstwa prowadzce działalno bez zatrudniania pracowników (14%). W dalszych analizach, z powodu małej liczby rednich przedsibiorstw, dokonano równie połczenia firm małych i rednich w jedn grup małych/rednich podmiotów. Badane podmioty działaj przede wszystkim w sektorze usług (35%) oraz handlu i produkcji (po 27%). S to w dominujcej czci firmy o niewielkim zasigu działania, aktywne na rynku lokalnym (38%). Charakterystyk badanych przedsibiorstw przedstawiono w tabeli 2. Tabela 2. Charakterystyka badanych firm sektora MP Rok załoenia firmy Procent Wielko firmy Procent do % bez pracowników 14% % mikro 72% % mała 12% % rednia 2% Obszar działania rynkowego Procent Sektor działania Procent lokalny 38% handel 27% regionalny 24% usługi 35% krajowy 26% produkcja 27% midzynarodowy 11% budownictwo 11% zagraniczny 1% ródło: Opracowanie własne na podstawie wyników bada.

8 158 Teoria i praktyka zarzdzania rozwojem organizacji Respondentami biorcymi udział w badaniu byli właciciele i kadra menederska małych oraz rednich przedsibiorstw. Byli to przede wszystkim mczyni (63%), osoby w wieku lat (43%), z wykształceniem rednim (47%) w kierunku technicznym (61%). 4. Czynniki rozwoju firm sektora MP w opinii przedsibiorców W ankiecie skierowanej do przedsibiorców z sektora MP poddano ocenie znaczenie poszczególnych czynników rozwoju przedsibiorstw, ze szczególnym uwzgldnieniem determinantów wewntrznych oraz zwizanych z relacjami z partnerami biznesowymi. Respondenci wskazywali na czynniki istotne ich zdaniem dla rozwoju przedsibiorstw 1 oraz okrelali ich znaczenie w procesie rozwoju w skali od 1 (bardzo niskie znaczenie czynnika) do 4 (bardzo wysokie znaczenie czynnika) 2. Badani przedsibiorcy bardzo czsto wskazywali niemal na wszystkie czynniki umoliwiajce ich zdaniem rozwój firm jako na istotne, sporód wszystkich dziesiciu stymulatorów zaproponowanych w kwestionariuszu ankiety. W przypadku omiu determinantów ponad 90% respondentów wyraziło opini, e s one istotne dla rozwoju ich przedsibiorstw. Rozpito wyników wahała si tutaj od 92% do 100%. Najczciej zwracano uwag na posiadane zasoby gotówki (na ten czynnik, jako istotny wskazali wszyscy ankietowani) oraz na moliwoci pomocy ze strony biura rachunkowego. Wszystkie badane przedsibiorstwa współpracowały z biurami rachunkowymi w zakresie outsourcingu rachunkowoci i doradztwa podatkowego [zob. szerzej: 12, s ] i relacje te zostały uwzgldnione jako jeden z potencjalnych czynników warunkujcych rozwój firm sektora MP. Bardzo czsto wskazywano równie na czynniki zwizane z osob właciciela oraz potencjałem kadry kierowniczej przedsibiorstwa. Najmniej przedsibiorców zwróciło uwag natomiast na takie czynniki jak: dostp do zewntrznych ródeł finansowania oraz procedury i systemy zarzdzania stosowane w przedsibiorstwie. Moe to by z jednej strony spowodowane obawami przedsibiorców przed zaciganiem zobowiza finansowych, z drugiej niewielkim rozmiarem działalnoci i uproszczonymi metodami organizacji i zarzdzania stosowanymi w firmach. Zrónicowanie zakresu wskaza pomidzy omioma najczciej wskazywanymi czynnikami było jednak tak niewielkie, i przyjto, e wiksz warto poznawcz bdzie reprezentowa siła wskaza na poszczególne czynniki istotne dla rozwoju przedsibiorstw. 1 Wskanik ten okrelono jako powszechno wskazania. 2 Okrelano tu redni arytmetyczn wskaza respondentów na okrelony czynnik i przedstawiano j jako sił wskazania.

9 Cz I. Kierunki i strategie rozwoju współczesnych organizacji 159 Istotnych wskazówek odnonie oceny poszczególnych czynników w procesie rozwoju przedsibiorstw dostarcza zatem siła wskaza okrelona przez respondentów. W tym przypadku najwikszego znaczenia dla rozwoju firmy nabiera przedsibiorczo i zaradno właciciela oraz umiejtnoci i kwalifikacje osób zarzdzajcych podmiotem. Drug grup stanowi czynniki zwizane z kształtowaniem relacji z partnerami biznesowymi, jak równie posiadane zasoby finansowe, co warunkuje midzy innymi podejmowanie inicjatyw inwestycyjnych. Zakres wskaza na poszczególne czynniki wane z punktu widzenia rozwoju badanych przedsibiorstw przedstawiono na rysunku 2. Przedsibiorczo i zaradno właciciela firmy Kwalifikacje i umiejtnoci kierownictwa firmy Korzystne układy z dostawcami (np. warunki dostaw, płatnoci) Zasoby gotówki Perspektywiczne, strategiczne mylenie o przedsibiorstwie Szczcie w biznesie Liczba i kwalifikacje pracowników Pomoc ze strony biura rachunkowego 97% 96% 94% 100% 95% 93% 92% 98% 3,7 3,5 3,4 3,3 3,1 3,0 2,9 2,9 Procedury i systemy zarzdzania stosowane w firmie Moliwoci zacigania poyczek i kredytów 77% 78% 2,5 2,4 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 Powszechnoc wskazania Siła wskazania Rys. 2. Najwaniejsze czynniki umoliwiajce rozwój firmy w ocenie badanych przedsibiorców z sektora MP ródło: Opracowanie własne na podstawie wyników bada. Nieco mniejszego znaczenia nabiera perspektywiczne mylenie o przedsibiorstwie, jak równie szczcie w biznesie. Przeciwwag dla silnej pozycji właciciela jako czynnika determinujcego rozwój małych i rednich przed-

10 160 Teoria i praktyka zarzdzania rozwojem organizacji sibiorstw staje si równie potencjał i kwalifikacje pracowników. Pomoc ze strony biura rachunkowego, chocia bardzo czsto wskazywana przez respondentów, została tu oceniona jako jeden z mniej istotnych czynników rozwojowych firmy. Dwa czynniki najrzadziej wskazywane przez ankietowanych zostały równie ocenione jako najsłabiej wpływajce na procesy rozwojowe badanych przedsibiorstw. Analiza siły wskaza poszczególnych czynników rozwojowych w zalenoci od wielkoci przedsibiorstw wskazuje na niewielkie zrónicowanie, przy czym znaczenie poszczególnych czynników ronie z reguły w przypadku wikszych przedsibiorstw. Zakres wskaza na poszczególne czynniki wane z punktu widzenia rozwoju działalnoci gospodarczej, ze wzgldu na wielko przedsibiorstwa przedstawiono na rysunku 3. Przedsibiorczo i zaradno właciciela firmy Kwalifikacje i umiejtnoci kierownictwa firmy Korzystne układy z dostawcami (np. warunki dostaw, płatnoci) Zasoby gotówki 2,9 3,7 3,7 3,4 3,6 3,5 3,2 3,5 3,3 3,4 3,3 3,4 Perspektywiczne, strategiczne mylenie o przedsibiorstwie 3,1 3,1 2,9 Szczcie w biznesie 2,6 3,3 3,0 Liczba i kwalifikacje pracowników Pomoc ze strony biura rachunkowego Procedury i systemy zarzdzania stosowane w firmie Moliwoci zacigania poyczek i kredytów 2,9 3,0 2,8 2,9 2,9 2,6 2,6 2,5 2,6 2,1 2,5 2,4 0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 bez pracowników mikro małe/rednie Rys. 3. Najwaniejsze czynniki umoliwiajce rozwój firmy w ocenie badanych przedsibiorców w zalenoci od wielkoci przedsibiorstwa ródło: Opracowanie własne na podstawie wyników bada.

11 Cz I. Kierunki i strategie rozwoju współczesnych organizacji 161 Wród czynników, które maj wiksze znaczenie dla firm mniejszych znalazły si moliwoci zacigania poyczek i kredytów, co moe by spowodowane duymi ograniczeniami finansowymi tych podmiotów. Respondenci z mniejszych firm stosunkowo silnie wskazywali równie na znaczenie procedur i systemów zarzdzania stosowanych w przedsibiorstwie. 5. Podsumowanie i wnioski Rozwój małych i rednich przedsibiorstw zdeterminowany jest w znacznym stopniu moliwociami wykorzystania rónorodnych czynników rozwojowych, zarówno o charakterze wewntrznym, jak równie zewntrznym. Na podstawie przeprowadzonych bada mona zaobserwowa pewne ogólne tendencje oraz sformułowa nastpujce wnioski: badani przedsibiorcy identyfikuj szereg czynników (stymulatorów) rozwojowych, zarówno o charakterze wewntrznym, jak równie zewntrznym; mona wyróni dwie zasadnicze grupy tych determinantów powszechne wskazywane niemal przez wszystkich respondentów oraz mniej istotne wskazywane przez mniej ni 80% ankietowanych, badani przedsibiorcy w procesach rozwoju swoich przedsibiorstw wskazuj przede wszystkim na rol swojego zaangaowania oraz kwalifikacje i umiejtnoci kadry kierowniczej. Istotne wydaj si równie relacje z dostawcami oraz zasoby finansowe stanowice fundament wielu działa rozwojowych, najmniejszego znaczenia dla rozwoju firm sektora MP nabieraj procedury zarzdzania stosowane w przedsibiorstwach, a take dostp do zewntrznych ródeł finansowania w postaci kredytów i poyczek, analiza znaczenia poszczególnych stymulatorów w zalenoci od wielkoci przedsibiorstwa wskazuje, i respondenci z wikszych firm wyej oceniaj znaczenie poszczególnych czynników w procesach rozwojowych. Rozwaania dotyczce poszczególnych determinantów rozwoju wydaj si fundamentalne dla opisu procesów rozwojowych małych i rednich przedsibiorstw. Ich analiza moe by prowadzona równie w kontekcie pewnych zmiennych, taki jak osobowo właciciela, czy faza cyklu ycia organizacji. Wnioski wynikajce z takich analiz mog przyczyni si nie tylko do bardziej trafnego podejmowania decyzji przez włacicieli i menederów małych i rednich przedsibiorstw, ale mog by równie traktowane jako punkt wyjcia do opracowywania programów wspierajcych funkcjonowanie firm sektora MP.

12 162 Teoria i praktyka zarzdzania rozwojem organizacji Literatura [1] Adizes I.: Corporate Lifecycles. How and Why Corporations Grow and What to Do About It, Prentice-Hall, Englewood Cliffs 1988 [za:] Machaczka J. Zarzdzanie rozwojem organizacji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Kraków [2] Andrzejczak T., Lachiewicz S., Zdrajkowska H.: Dynamika rozwoju sektora małych i rednich firm województwie łódzkim w latach w , Zeszyty Naukowe Politechniki Łódzkiej nr 30/1998, Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Łód [3] Bednarski L., Borowiecki R., Duraj J., Kurtys E., Waniewski T., Wersty B.: Analiza ekonomiczna przedsibiorstwa, Wydawnictwo AE im. O. Langego we Wrocławiu, Wrocław [4] Białasiewicz M. (red.): Rozwój przedsibiorstw. Modele, czynniki, strategie, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczeciskiego, Szczecin [5] Chody ski A.: Zarzdzanie rozwojem firmy, Wydawnictwo Wyszej Szkoły Zarzdzania i Marketingu w Sosnowcu, Sosnowiec [6] Churchil N., Lewis V.: The Five Stages of Small Business Growth, Harvard Business Review, May-June [7] Czternasty W.: Małe przedsibiorstwa w Polsce na tle przeobrae systemowych ( ), Zeszyty Naukowe Seria II, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Pozna [8] Duraj J.: Podstawy ekonomiki przedsibiorstwa, PWE, Warszawa [9] Krajewski K.: Funkcjonowanie MP w warunkach gospodarki rynkowej i ich moliwoci rozwojowe, Instytut Wspierania Przedsibiorczoci i Samorzdnoci, [10] Lachiewicz S. (red.): Małe firmy w regionie łódzkim, Politechnika Łódzka [11] Machaczka J.: Zarzdzanie rozwojem organizacji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Kraków [12] Matejun M.: Outsourcing rachunkowoci i doradztwa podatkowego, [w:] Stabryła A. (red.): Doskonalenie systemów zarzdzania w społeczestwie informacyjnym, tom 2, Wydawnictwo AE w Krakowie, Kraków [13] Nogalski B., Rutka R., Wójczik-Karpacz A.: Czynniki dynamizujce rozwój małych przedsibiorstw, [w:] Nogalski B., Rybicki J. (red.): Kształtowanie konkurencyjnoci małych i rednich przedsibiorstw na rynkach Unii Europejskiej, Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdaskiego, Gdask [14] Penc J.: Leksykon biznesu, Agencja Wydawnicza Placet, Warszawa [15] Piercionek Z.: Strategie rozwoju firmy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa [16] Pszczołowski T.: Mała encyklopedia prakseologii i teorii organizacji, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław 1978.

13 Cz I. Kierunki i strategie rozwoju współczesnych organizacji 163 [17] Scott M., Bruce R.: Five Stages of Growth in Small Business, Long Range Planing, Vol 20, No , s. 47 [za:] Lachiewicz S. (red.): Małe firmy w regionie łódzkim, Politechnika Łódzka, Łód [18] Stabryła A.: Zarzdzanie strategiczne w teorii i praktyce firmy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Kraków [19] liwa J.: Szanse rozwoju małych i rednich przedsibiorstw, Wynagrodzenia, nr 1/2000, dodatek miesiczny nr 1. [20] Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalnoci gospodarczej, Dz. U. 2004, Nr 173, poz

14 Źródło: Matejun M., Czynniki rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw na podstawie badań w mikroregionie łódzkim, [w:] Lachiewicz S., Zakrzewska-Bielawska A. (red.), Teoria i praktyka zarządzania rozwojem organizacji, Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Łódź 2008, s

ANALIZA ZEWNTRZNYCH, PRAWNO- PODATKOWYCH BARIER ROZWOJU FIRM SEKTORA MP

ANALIZA ZEWNTRZNYCH, PRAWNO- PODATKOWYCH BARIER ROZWOJU FIRM SEKTORA MP Z E S Z Y T Y N A U K O W E P O L I T E C H N I K I Ł Ó D Z K I E J Nr 1018 ORGANIZACJA I ZARZDZANIE, z. 43 2007 MAREK MATEJUN Katedra Zarzdzania Politechniki Łódzkiej ANALIZA ZEWNTRZNYCH, PRAWNO- PODATKOWYCH

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie: Krystyna Gurbiel - Dyrektor Generalny Polskiej Fundacji Promocji i Rozwoju Ma"ych i &rednich Przedsi'biorstw... 9

Wprowadzenie: Krystyna Gurbiel - Dyrektor Generalny Polskiej Fundacji Promocji i Rozwoju Maych i &rednich Przedsi'biorstw... 9 SPIS TRE%CI Wprowadzenie: Krystyna Gurbiel - Dyrektor Generalny Polskiej Fundacji Promocji i Rozwoju Ma"ych i &rednich Przedsi'biorstw... 9 Streszczenie raportu... 11 $. Stan sektora ma!ych i "rednich

Bardziej szczegółowo

1.4. POMOC ZE STRONY BIUR RACHUNKOWYCH DLA FIRM SEKTORA MP W ZAKRESIE POZYSKIWANIA FUNDUSZY POMOCOWYCH I DZIAŁALNOCI NA RYNKACH UE

1.4. POMOC ZE STRONY BIUR RACHUNKOWYCH DLA FIRM SEKTORA MP W ZAKRESIE POZYSKIWANIA FUNDUSZY POMOCOWYCH I DZIAŁALNOCI NA RYNKACH UE 1.4. POMOC ZE STRONY BIUR RACHUNKOWYCH DLA FIRM SEKTORA MP W ZAKRESIE POZYSKIWANIA FUNDUSZY POMOCOWYCH I DZIAŁALNOCI NA RYNKACH UE Marek Matejun Funkcjonowanie sektora MP w warunkach integracji europejskiej

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie: Krystyna Gurbiel Dyrektor Generalny Polskiej Fundacji Promocji i Rozwoju Ma"ych i (rednich Przedsi)biorstw... 9. Streszczenie...

Wprowadzenie: Krystyna Gurbiel Dyrektor Generalny Polskiej Fundacji Promocji i Rozwoju Maych i (rednich Przedsi)biorstw... 9. Streszczenie... SPIS TRE%CI Wprowadzenie: Krystyna Gurbiel Dyrektor Generalny Polskiej Fundacji Promocji i Rozwoju Ma"ych i (rednich Przedsi)biorstw... 9 Streszczenie... 11 1. Zmiany makroekonomiczne w Polsce w latach

Bardziej szczegółowo

Trendy upadłoci przedsibiorstw w Polsce

Trendy upadłoci przedsibiorstw w Polsce Dr Grzegorz Gołbiowski Trendy upadłoci przedsibiorstw w Polsce Wprowadzenie Upadłoci przedsibiorstw w gospodarce rynkowej nie s niczym nadzwyczajnym. W teorii ekonomii zjawisko upadku podmiotów gospodarczych

Bardziej szczegółowo

WPŁYW OUTSOURCINGU NA POZIOM KONKURENCYJNOCI MAŁYCH I REDNICH PRZEDSIBIORSTW

WPŁYW OUTSOURCINGU NA POZIOM KONKURENCYJNOCI MAŁYCH I REDNICH PRZEDSIBIORSTW WPŁYW OUTSOURCINGU NA POZIOM KONKURENCYJNOCI MAŁYCH I REDNICH PRZEDSIBIORSTW Marek Matejun Katedra Zarzdzania, Politechnika Łódzka 1. Wprowadzenie Podstawowym warunkiem rozwoju współczesnych przedsibiorstw

Bardziej szczegółowo

PLAN STUDIÓW NIESTACJONARNYCH I STOPNIA. Forma zajęć. forma zaliczenia. wykłady. Razem. wykład. Ćw/konw/zaj.t. ćwiczenia

PLAN STUDIÓW NIESTACJONARNYCH I STOPNIA. Forma zajęć. forma zaliczenia. wykłady. Razem. wykład. Ćw/konw/zaj.t. ćwiczenia Kierunek: EKONOMIA PLAN STUDIÓW NIESTACJONARNYCH I STOPNIA ęć O. Grupa treści ogólnych E/I/O.1 Przedmiot ogólnouczelniany ZAL 18 18 18 2 E/I/O.2 Język obcy ZAL 72 72 18 3 18 3 18 3 18 3 WF1 Wychowanie

Bardziej szczegółowo

OUTSOURCING RACHUNKOWOCI I DORADZTWA PODATKOWEGO W SEKTORZE MP IMPLIKACJE DLA URZDNIKÓW SKARBOWYCH

OUTSOURCING RACHUNKOWOCI I DORADZTWA PODATKOWEGO W SEKTORZE MP IMPLIKACJE DLA URZDNIKÓW SKARBOWYCH 17 OUTSOURCING RACHUNKOWOCI I DORADZTWA PODATKOWEGO W SEKTORZE MP IMPLIKACJE DLA URZDNIKÓW SKARBOWYCH Marek Matejun Katedra Zarzdzania, Politechnika Łódzka 1. Wprowadzenie Outsourcing stanowi interesujc

Bardziej szczegółowo

WPŁYW INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ NA ROZWÓJ I WSPARCIE MAŁYCH I REDNICH PRZEDSIBIORSTW

WPŁYW INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ NA ROZWÓJ I WSPARCIE MAŁYCH I REDNICH PRZEDSIBIORSTW 1 Aktualne problemy zarzdzania małymi i rednimi przedsibiorstwami 11 WPŁYW INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ NA ROZWÓJ I WSPARCIE MAŁYCH I REDNICH PRZEDSIBIORSTW Marek Matejun, Maciej Miller Katedra Zarzdzania,

Bardziej szczegółowo

Art. 1. W ustawie z dnia 20 pa dziernika 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 42, poz. 274) wprowadza si nast puj ce

Art. 1. W ustawie z dnia 20 pa dziernika 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 42, poz. 274) wprowadza si nast puj ce Art. 1. W ustawie z dnia 20 padziernika 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 42, poz. 274) wprowadza si nastpujce zmiany: 1) art. 4 i 5 otrzymuj brzmienie: "Art. 4. 1. Rada

Bardziej szczegółowo

OCENA SYSTEMU WSPOMAGANIA MAŁYCH I REDNICH PRZEDSIBIORSTW PRZEZ PRZEDSTAWICIELI INSTYTUCJI DZIAŁAJCYCH W OTOCZENIU BIZNESU

OCENA SYSTEMU WSPOMAGANIA MAŁYCH I REDNICH PRZEDSIBIORSTW PRZEZ PRZEDSTAWICIELI INSTYTUCJI DZIAŁAJCYCH W OTOCZENIU BIZNESU Z E S Z Y T Y N A U K O W E P O L I T E C H N I K I Ł Ó D Z K I E J Nr 958 ORGANIZACJA I ZARZDZANIE, z. 41 2005 MAREK MATEJUN Zakład Organizacji Przedsibiorstw Instytut Zarzdzania Politechniki Łódzkiej

Bardziej szczegółowo

Zarzdzanie i inynieria produkcji Studia I stopnia o profilu: A P

Zarzdzanie i inynieria produkcji Studia I stopnia o profilu: A P Podstawy zarzdzania WZ Zarzdzanie i inynieria produkcji Studia I stopnia o profilu: A P Przedmiot: Podstawy zarzdzania Kod ZIP 1 S 01 04-0_0 Status : Przedmiot obowizkowy Jzyk wykładowy: Jzyk polski Rok:

Bardziej szczegółowo

Definicja mikro, małych i rednich przedsibiorstw

Definicja mikro, małych i rednich przedsibiorstw Definicja mikro, małych i rednich przedsibiorstw Z dniem 1 stycznia 2005 r. załcznik I do rozporzdzenia 364/2004 zastpi dotychczas obowizujcy załcznik I do rozporzdzenia 70/2001. Zmianie ulegnie zatem

Bardziej szczegółowo

Poznanie i przyswojenie przez studentów podstawowych poj z zakresu organizacji i zarzdzania C2

Poznanie i przyswojenie przez studentów podstawowych poj z zakresu organizacji i zarzdzania C2 Podstawy zarzdzania WZ Zarzdzanie i inynieria produkcji Studia I stopnia o profilu: A P Przedmiot: Podstawy zarzdzania Status : Jzyk wykładowy: Rok: I Nazwa specjalnoci: Rodzaj zaj i liczba godzin: Studia

Bardziej szczegółowo

3.2 Analiza otoczenia

3.2 Analiza otoczenia 3.2 Analiza otoczenia Na otoczenie miasta składaj si elementy tworzce blisze i dalsze rodowisko zewntrzne (czynniki oddziaływania gospodarczego i polityczno społecznego), a wic: czynniki makroekonomiczne:

Bardziej szczegółowo

1) Instytucje kształcce w tym zawodzie (w kraju i we Wrocławiu). 2) Moliwoci podnoszenia kwalifikacji i dokształcania w tym zawodzie.

1) Instytucje kształcce w tym zawodzie (w kraju i we Wrocławiu). 2) Moliwoci podnoszenia kwalifikacji i dokształcania w tym zawodzie. Spis treci: I. Wprowadzenie II. Zadania i czynnoci 1) Potencjalne miejsca pracy. 2) Zakres obowizków. III. Wymagania zawodu 1) Wymagania fizyczne i zdrowotne 2) Wymagania psychologiczne IV. Kształcenie

Bardziej szczegółowo

Sektorowy Program Operacyjny Wzrost konkurencyjnoci przedsibiorstw, lata 2004-2006

Sektorowy Program Operacyjny Wzrost konkurencyjnoci przedsibiorstw, lata 2004-2006 Załcznik nr 5 WZÓR MINISTERSTWO GOSPODARKI I PRACY Sektorowy Program Operacyjny Wzrost konkurencyjnoci przedsibiorstw, lata 2004-2006 Wniosek o dofinansowanie realizacji projektu w ramach działania 1.4:

Bardziej szczegółowo

1. Wstp. Załcznik nr.1 do uchwały Nr XXXII/259/05 Rady Powiatu w Krasnymstawie z dnia 24 listopada2005r.

1. Wstp. Załcznik nr.1 do uchwały Nr XXXII/259/05 Rady Powiatu w Krasnymstawie z dnia 24 listopada2005r. Załcznik nr.1 do uchwały Nr XXXII/259/05 Rady Powiatu w Krasnymstawie z dnia 24 listopada2005r. Wieloletni program współpracy samorzdu Powiatu Krasnostawskiego z organizacjami pozarzdowymi oraz z podmiotami

Bardziej szczegółowo

WSTP Cz I Innowacyjno w procesie podnoszenia konkurencyjnoci przedsibiorstw i regionów Unii Europejskiej... 17

WSTP Cz I Innowacyjno w procesie podnoszenia konkurencyjnoci przedsibiorstw i regionów Unii Europejskiej... 17 SPIS TRECI WSTP... 11 Cz I Innowacyjno w procesie podnoszenia konkurencyjnoci przedsibiorstw i regionów Unii Europejskiej... 17 1. Zarzdzanie przedsibiorstwem w gospodarce opartej na wiedzy... Józef Penc

Bardziej szczegółowo

Cloud Computing - czego wymaga od dostawcy usług w zakresie bezpieczestwa. Telekomunikacja Polska S.A. Andrzej Karpiski Łukasz Pisarczyk

Cloud Computing - czego wymaga od dostawcy usług w zakresie bezpieczestwa. Telekomunikacja Polska S.A. Andrzej Karpiski Łukasz Pisarczyk Cloud Computing - czego wymaga od dostawcy usług w zakresie bezpieczestwa Telekomunikacja Polska S.A. Andrzej Karpiski Łukasz Pisarczyk 1 AGENDA Wprowadzenie Aspekty bezpieczestwa usługi Cloud Computing

Bardziej szczegółowo

WEWNĘTRZNE BARIERY ROZWOJU FIRM SEKTORA MSP

WEWNĘTRZNE BARIERY ROZWOJU FIRM SEKTORA MSP Marek Matejun Katedra Zarządzania Politechnika Łódzka WEWNĘTRZNE BARIERY ROZWOJU FIRM SEKTORA MSP [ Po więcej publikacji zapraszam na www.matejun.pl ] 1. Znaczenie działalności i rozwoju firm sektora MSP

Bardziej szczegółowo

PROGRAM WSPÓŁPRACY POWIATU KŁOBUCKIEGO Z ORGANIZACJAMI POZARZDOWYMI W 2005 ROKU.

PROGRAM WSPÓŁPRACY POWIATU KŁOBUCKIEGO Z ORGANIZACJAMI POZARZDOWYMI W 2005 ROKU. Załcznik Nr 1 do Uchwały Nr 202/XXI/2004 Rady Powiatu w Kłobucku z dnia 23 listopada 2004 roku PROGRAM WSPÓŁPRACY POWIATU KŁOBUCKIEGO Z ORGANIZACJAMI POZARZDOWYMI W 2005 ROKU. I. Wstp do załoe rocznego

Bardziej szczegółowo

Kwalifikacje i predyspozycje do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej w opinii przedsiębiorców z regionu łódzkiego

Kwalifikacje i predyspozycje do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej w opinii przedsiębiorców z regionu łódzkiego Marek Matejun Waldemar Staroń Kwalifikacje i predyspozycje do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej w opinii przedsiębiorców z regionu łódzkiego Wstęp Dynamiczne przeobrażenia dokonujące

Bardziej szczegółowo

Opis: Z recenzji Prof. Wojciecha Bieńkowskiego

Opis: Z recenzji Prof. Wojciecha Bieńkowskiego Tytuł: Konkurencyjność przedsiębiorstw podsektora usług biznesowych w Polsce. Perspektywa mikro-, mezo- i makroekonomiczna Autorzy: Magdalena Majchrzak Wydawnictwo: CeDeWu.pl Rok wydania: 2012 Opis: Praca

Bardziej szczegółowo

Argumenty na poparcie idei wydzielenia OSD w formie tzw. małego OSD bez majtku.

Argumenty na poparcie idei wydzielenia OSD w formie tzw. małego OSD bez majtku. Warszawa, dnia 22 03 2007 Zrzeszenie Zwizków Zawodowych Energetyków Dotyczy: Informacja prawna dotyczca kwestii wydzielenia Operatora Systemu Dystrybucyjnego w energetyce Argumenty na poparcie idei wydzielenia

Bardziej szczegółowo

Rola kapitału obrotowego i jego wpływ na zarzdzanie finansami przedsibiorstw

Rola kapitału obrotowego i jego wpływ na zarzdzanie finansami przedsibiorstw Dr Grzegorz Gołbiowski Rola kapitału obrotowego i jego wpływ na zarzdzanie finansami przedsibiorstw W teorii finansów przedsibiorstw jednym z kluczowych zagadnie jest okrelenie istoty i pojcia kapitału

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA WYPEŁNIENIA KARTY PROJEKTU W KONKURSIE NA NAJLEPSZY PROJEKT

INSTRUKCJA WYPEŁNIENIA KARTY PROJEKTU W KONKURSIE NA NAJLEPSZY PROJEKT INSTRUKCJA WYPEŁNIENIA KARTY PROJEKTU W KONKURSIE NA NAJLEPSZY PROJEKT Rubryka 1 Nazwa programu operacyjnego. W rubryce powinien zosta okrelony program operacyjny, do którego składany jest dany projekt.

Bardziej szczegółowo

Program Współpracy Gminy Michałowo z Organizacjami Pozarzdowymi na rok 2008.

Program Współpracy Gminy Michałowo z Organizacjami Pozarzdowymi na rok 2008. Załcznik Nr 1 do uchwały Nr XIV/129/08 Rady Gminy Michałowo z dnia 11 stycznia 2008r. Program Współpracy Gminy Michałowo z Organizacjami Pozarzdowymi na rok 2008. Wprowadzenie Aktywna działalno organizacji

Bardziej szczegółowo

Problemy pozyskiwania rodków unijnych przez polskie jednostki samorzdowe

Problemy pozyskiwania rodków unijnych przez polskie jednostki samorzdowe Prof. dr hab. Elbieta Kornberger-Sokołowska Uniwersytet Warszawski Problemy pozyskiwania rodków unijnych przez polskie jednostki samorzdowe 1. Zgodnie z art. 158 Traktatu ustanawiajcego Wspólnot Europejsk

Bardziej szczegółowo

Banki spółdzielcze na tle systemu finansowego w Polsce

Banki spółdzielcze na tle systemu finansowego w Polsce Banki spółdzielcze na tle systemu finansowego w Polsce 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Banki komercyjne Spółdzielcze Kasy Oszczdnociowo-Kredytowe Fundusze

Bardziej szczegółowo

Podstawy prowadzenia działalnoci gospodarczej

Podstawy prowadzenia działalnoci gospodarczej Podstawy prowadzenia ci WZ Zarzdzanie i Inynieria Produkcji Studia I stopnia o profilu: A P Przedmiot: Status przedmiotu: Jzyk wykładowy: Rok: IV Nazwa specjalnoci: Rodzaj zaj i liczba godzin: Studia niestacjonarne

Bardziej szczegółowo

Załcznik 1 ANALIZA SWOT RYNKU PRACY WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO

Załcznik 1 ANALIZA SWOT RYNKU PRACY WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO Załcznik 1 ANALIZA SWOT RYNKU PRACY WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO SILNE STRONY SŁABE STRONY Usługowy charakter regionu wysoka pracochłonno sektora Due obszary województwa obejmujce tereny popegerowskie;

Bardziej szczegółowo

DZIAŁALNO INNOWACYJNA I JEJ FINANSOWANIE W SEKTORZE MAŁYCH I REDNICH PRZEDSI BIORSTW W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM

DZIAŁALNO INNOWACYJNA I JEJ FINANSOWANIE W SEKTORZE MAŁYCH I REDNICH PRZEDSI BIORSTW W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM DZIAŁALNO INNOWACYJNA I JEJ FINANSOWANIE W SEKTORZE MAŁYCH I REDNICH PRZEDSIBIORSTW W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM We współczesnych warunkach społeczno-gospodarczych rosnca konkurencja na rynku, cigle

Bardziej szczegółowo

Ogólnopolska konferencja naukowa

Ogólnopolska konferencja naukowa !" #$%$&% '("#"#)*+,,"* Ogólnopolska konferencja naukowa Współpraca jednostek samorzdu terytorialnego z biznesem. Aspekty społeczne, normatywne, ekonomiczne i organizacyjne Zielona Góra, 17-18 maja 2018

Bardziej szczegółowo

Zarzdzanie i inynieria produkcji Studia II stopnia o profilu: A P

Zarzdzanie i inynieria produkcji Studia II stopnia o profilu: A P Zarzdzanie łacuchem dostaw WZ Zarzdzanie i inynieria produkcji Studia II stopnia o profilu: A P Przedmiot: Zarzdzanie łacuchem dostaw Kod przedmiotu ZIP 2 N 2 36-4_0 Status przedmiotu: Przedmiot obieralny

Bardziej szczegółowo

ISBN (wersja online)

ISBN (wersja online) Magdalena Jasiniak Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny Instytut Finansów, Zakład Finansów Korporacji, 90-214 Łódź, ul. Rewolucji 1905 r. nr 39 RECENZENT Włodzimierz Karaszewski SKŁAD

Bardziej szczegółowo

KIERUNEK KOSMETOLOGIA

KIERUNEK KOSMETOLOGIA KIERUNEK KOSMETOLOGIA MARKETING I KOMUNIKACJA SPOŁECZNA Studia niestacjonarne II stopnia Etap studiów II rok, semestr III Wymiar zaj Seminaria: 10 godz. Łcznie: 10 godz. Osoba odpowiedzialna za przedmiot

Bardziej szczegółowo

Nadwyka operacyjna w jednostkach samorzdu terytorialnego w latach 2003-2005

Nadwyka operacyjna w jednostkach samorzdu terytorialnego w latach 2003-2005 Nadwyka operacyjna w jednostkach samorzdu terytorialnego w latach 2003-2005 Warszawa, maj 2006 Spis treci Wprowadzenie...3 Cz I Zbiorcze wykonanie budetów jednostek samorzdu terytorialnego...7 1. Cz operacyjna...7

Bardziej szczegółowo

ORGANIZACJA WSPÓŁPRACY W RAMACH OUTSOURCINGU RACHUNKOWOŚCI I DORADZTWA PODATKOWEGO W SEKTORZE MSP

ORGANIZACJA WSPÓŁPRACY W RAMACH OUTSOURCINGU RACHUNKOWOŚCI I DORADZTWA PODATKOWEGO W SEKTORZE MSP Marek Matejun Politechnika Łódzka ORGANIZACJA WSPÓŁPRACY W RAMACH OUTSOURCINGU RACHUNKOWOŚCI I DORADZTWA PODATKOWEGO W SEKTORZE MSP [ Po więcej publikacji zapraszam na www.matejun.pl ] Wprowadzenie Jednym

Bardziej szczegółowo

Finansowanie przetwórstwa owoców i warzyw oraz sokownictwa w ramach PROW 2007-2013

Finansowanie przetwórstwa owoców i warzyw oraz sokownictwa w ramach PROW 2007-2013 Sytuacja na rynku przetworów owocowo-warzywnych i soków a reforma rynku ogrodniczego w UE Finansowanie przetwórstwa owoców i warzyw oraz sokownictwa w ramach PROW 2007-2013 Dr Jerzy Małkowski Pozna, 19

Bardziej szczegółowo

Elementy pneumatyczne

Elementy pneumatyczne POLITECHNIKA LSKA W GLIWICACH WYDZIAŁ INYNIERII RODOWISKA i ENERGETYKI INSTYTUT MASZYN i URZDZE ENERGETYCZNYCH Elementy pneumatyczne Laboratorium automatyki (A 3) Opracował: dr in. Jacek Łyczko Sprawdził:

Bardziej szczegółowo

Zagrożenia wynikające z outsourcingu dla firmy macierzystej

Zagrożenia wynikające z outsourcingu dla firmy macierzystej Stefan Lachiewicz, Marek Matejun Instytut Zarządzania Politechnika Łódzka Zagrożenia wynikające z outsourcingu dla firmy macierzystej [ Po więcej publikacji zapraszam na www.matejun.pl ] W opracowaniu

Bardziej szczegółowo

Zarzdzanie i Inynieria Produkcji

Zarzdzanie i Inynieria Produkcji Organizacja WM Zarzdzanie i Inynieria Produkcji Studia drugiego stopnia o profilu: A P Przedmiot: Organizacja Kod przedmiotu Status przedmiotu: obowizkowy ZIP S 0 0-0_0 Jzyk wykładowy: polski Rok: Semestr:

Bardziej szczegółowo

w sprawie wprowadzenia procedury naboru pracowników na kierownicze stanowiska urzdnicze i stanowiska urzdnicze w Starostwie Powiatowym w Krasnymstawie

w sprawie wprowadzenia procedury naboru pracowników na kierownicze stanowiska urzdnicze i stanowiska urzdnicze w Starostwie Powiatowym w Krasnymstawie ZARZDZENIE Nr 13/2005 STAROSTY KRASNOSTAWSKIEGO z dnia 29 sierpnia 2005 roku w sprawie wprowadzenia procedury naboru pracowników na kierownicze stanowiska urzdnicze i stanowiska urzdnicze w Starostwie

Bardziej szczegółowo

Budetowanie w przedsibiorstwie produkcyjnym. Budgeting in the productive enterprise

Budetowanie w przedsibiorstwie produkcyjnym. Budgeting in the productive enterprise Controlling w małych i rednich przedsibiorstwach 173 Budetowanie w przedsibiorstwie produkcyjnym Budgeting in the productive enterprise Karol CIEWIERA * Streszczenie: Budetowanie w działalnoci jednostek

Bardziej szczegółowo

Programy i projekty badawczo-rozwojowe oraz inwestycje współfinansowane ze rodków strukturalnych (działanie 1.4 SPO-WKP)

Programy i projekty badawczo-rozwojowe oraz inwestycje współfinansowane ze rodków strukturalnych (działanie 1.4 SPO-WKP) str. 1 Załcznik Nr 1 Programy i projekty badawczo-rozwojowe oraz inwestycje współfinansowane ze rodków strukturalnych (działanie 1.4 SPO-WKP) Działanie 1.4 Wzmocnienie współpracy midzy sfer badawczo-rozwojow

Bardziej szczegółowo

STATUT ZESPOŁU EKONOMICZNO-ADMINISTRACYJNEGO SZKÓŁ W SANDOMIERZU

STATUT ZESPOŁU EKONOMICZNO-ADMINISTRACYJNEGO SZKÓŁ W SANDOMIERZU Załcznik Nr 1 do Uchwały Nr XXXVI/341/2006 Rady Miasta Sandomierza z dnia 21 czerwca 2006 roku STATUT ZESPOŁU EKONOMICZNO-ADMINISTRACYJNEGO SZKÓŁ W SANDOMIERZU I. POSTANOWIENIA OGÓLNE 1. Zespół Ekonomiczno-Administracyjny

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr Rady Miasta Rejowiec Fabryczny

Uchwała Nr Rady Miasta Rejowiec Fabryczny PROJEKT Uchwała Nr Rady Miasta Rejowiec Fabryczny z dnia w sprawie programu współpracy Miasta Rejowiec Fabryczny z organizacjami pozarzdowymi oraz podmiotami, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy o działalnoci

Bardziej szczegółowo

Sektorowy Program Operacyjny Wzrost konkurencyjnoci przedsibiorstw, lata 2004-2006

Sektorowy Program Operacyjny Wzrost konkurencyjnoci przedsibiorstw, lata 2004-2006 WZÓR Załcznik nr 6 MINISTERSTWO GOSPODARKI I PRACY Sektorowy Program Operacyjny Wzrost konkurencyjnoci przedsibiorstw, lata 2004-2006 Wniosek o dofinansowanie realizacji projektu w ramach działania 1.5:

Bardziej szczegółowo

ROZPORZDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ 1) z dnia... 2006 r.

ROZPORZDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ 1) z dnia... 2006 r. Projekt z dnia 8 listopada 2006 r. ROZPORZDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ 1) z dnia... 2006 r. w sprawie warunków i sposobu wykonywania przez przedszkola, szkoły i placówki publiczne zada umoliwiajcych

Bardziej szczegółowo

Procedura rekrutacji pracowników do Starostwa Powiatowego w Kielcach

Procedura rekrutacji pracowników do Starostwa Powiatowego w Kielcach Zał. do Zarzdzenia Nr 58/05 Starosty Kieleckiego z dnia 30 grudnia 2005 r. w sprawie wprowadzenia procedury rekrutacji pracowników do Starostwa Powiatowego w Kielcach Procedura rekrutacji pracowników do

Bardziej szczegółowo

Kuratorium Owiaty w Białymstoku -2005 r.

Kuratorium Owiaty w Białymstoku -2005 r. Kuratorium Owiaty w Białymstoku -2005 r. Informacja o I etapie wdroenia 4 godziny wychowania fizycznego w województwie podlaskim (klasa IV SP) oraz warunkach realizacji wychowania fizycznego w szkołach

Bardziej szczegółowo

DECYZJA. odmawiam uwzgldnienia wniosku. Uzasadnienie

DECYZJA. odmawiam uwzgldnienia wniosku. Uzasadnienie Decyzja Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych z dnia 21 marca 2005 r. odmawiajca uwzgldnienia wniosku o zobowizanie Zarzdu Banku, do wykrelenia danych osobowych dotyczcych Skarcego z Bankowego

Bardziej szczegółowo

Miejsce i znaczenie małych i duych przedsibiorstw na rynku

Miejsce i znaczenie małych i duych przedsibiorstw na rynku Grzegorz Gołbiowski Miejsce i znaczenie małych i duych przedsibiorstw na rynku Wprowadzenie Istniej dwie teorie dotyczce działania małych i rednich przedsibiorstw (MSP) na rynku w obliczu funkcjonowania

Bardziej szczegółowo

NOWOCZESNE ROZWI ZANIA IT KLUCZEM DO ZDOBYCIA PRZEWAGI KONKURENCYJNEJ PRZEDSI BIORSTW PRZEMYSŁU ROLNO-SPO YWCZEGO W POLSCE

NOWOCZESNE ROZWI ZANIA IT KLUCZEM DO ZDOBYCIA PRZEWAGI KONKURENCYJNEJ PRZEDSI BIORSTW PRZEMYSŁU ROLNO-SPO YWCZEGO W POLSCE NOWOCZESNE ROZWIZANIA IT KLUCZEM DO ZDOBYCIA PRZEWAGI KONKURENCYJNEJ PRZEDSIBIORSTW PRZEMYSŁU ROLNO-SPOYWCZEGO W POLSCE Celem opracowania jest wykazanie, e nowoczesne technologie informacyjne (IT) s jednym

Bardziej szczegółowo

Zakres i uwarunkowania zarzdzania innowacjami w mikro- i małych przedsibiorstwach regionu łódzkiego

Zakres i uwarunkowania zarzdzania innowacjami w mikro- i małych przedsibiorstwach regionu łódzkiego 76 M. Matejun, A. Wickowska, Zakres i uwarunkowania zarzdzania Zakres i uwarunkowania zarzdzania innowacjami w mikro- i małych przedsibiorstwach regionu łódzkiego Marek Matejun, Agnieszka Wickowska Słowa

Bardziej szczegółowo

Controlling w niepublicznych placówkach edukacyjnych. Controlling in public educational institutions

Controlling w niepublicznych placówkach edukacyjnych. Controlling in public educational institutions Controlling w małych i rednich przedsibiorstwach 187 Controlling w niepublicznych placówkach edukacyjnych Controlling in public educational institutions Adam MUSZYSKI * Streszczenie. W pracy zaprezentowano

Bardziej szczegółowo

N a r o d o w y B a n k P o l s k i. Informacja o zagranicznych inwestycjach bezporednich w Polsce. w 2006 roku

N a r o d o w y B a n k P o l s k i. Informacja o zagranicznych inwestycjach bezporednich w Polsce. w 2006 roku N a r o d o w y B a n k P o l s k i D e p a r t a m e n t S t a t y s t y k i Informacja o zagranicznych inwestycjach bezporednich w Polsce w 2006 roku Informacje o zagranicznych inwestycjach bezporednich

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu: Procesy naprawcze i rozwojowe w ch Corrective and developmental processes in enterprises Kierunek: Kod przedmiotu: Zarządzanie i Inżynieria Produkcji ZiP.G4.D4K.06 Management and Production

Bardziej szczegółowo

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI PROGRAM AKREDYTACJI JEDNOSTEK OCENIAJCYCH I AKCEPTUJCYCH LUB CERTYFIKUJCYCH ZAKŁADOW KONTROL PRODUKCJI Akceptował: Kierownik Biura ds. Akredytacji Polskiego Centrum Akredytacji

Bardziej szczegółowo

Uniwersytet Warszawski Teoria przedsibiorstwa dr Olga Kiuila LEKCJA 12

Uniwersytet Warszawski Teoria przedsibiorstwa dr Olga Kiuila LEKCJA 12 LEKCJA 12 NADZÓR KORPORACYJNY Do domu: Gruszecki, cz IV, rozd. 2 Williamson, cz XII. We współczesnej gospodarce dominuj wielkie firmy. Tradycyjna firma była przedsibiorstwem jednozakładowym. W takiej firmie

Bardziej szczegółowo

Ewa Janczar Biuro Geodety Województwa Mazowieckiego. ewa.janczar@bgwm.pl www.bgwm.pl; www.gismazowsza.pl. Wisła 5-7.09 2007 r.

Ewa Janczar Biuro Geodety Województwa Mazowieckiego. ewa.janczar@bgwm.pl www.bgwm.pl; www.gismazowsza.pl. Wisła 5-7.09 2007 r. Ewa Janczar Biuro Geodety Województwa Mazowieckiego ewa.janczar@bgwm.pl www.bgwm.pl; www.gismazowsza.pl Wisła 5-7.09 2007 r. Słuba Geodezyjna i Kartograficzna funkcjonuje w realnej rzeczywistoci, ukształtowanej

Bardziej szczegółowo

PROGRAM WSPÓŁPRACY POWIATU OPOLSKIEGO Z ORGANIZACJAMI POZARZDOWYMI ORAZ PODMIOTAMI PROWADZCYMI DZIAŁALNO POYTKU PUBLICZNEGO NA ROK 2007

PROGRAM WSPÓŁPRACY POWIATU OPOLSKIEGO Z ORGANIZACJAMI POZARZDOWYMI ORAZ PODMIOTAMI PROWADZCYMI DZIAŁALNO POYTKU PUBLICZNEGO NA ROK 2007 Załcznik Do Uchwały Nr... Rady Powiatu Opolskiego z dnia...2007r. PROGRAM WSPÓŁPRACY POWIATU OPOLSKIEGO Z ORGANIZACJAMI POZARZDOWYMI ORAZ PODMIOTAMI PROWADZCYMI DZIAŁALNO POYTKU PUBLICZNEGO NA ROK 2007

Bardziej szczegółowo

Wymierne korzyci wynikajce z analizy procesów

Wymierne korzyci wynikajce z analizy procesów Wymierne korzyci wynikajce z analizy procesów Analiza procesu jest narzdziem do osignicia wyszej efektywnoci organizacji (midzy innymi). Wymaga ona zbudowania modelu procesu biznesowego bdcego opisem funkcjonowania

Bardziej szczegółowo

Cz 1: Perspektywa firm

Cz 1: Perspektywa firm Cz 1: Perspektywa firm Luty 2009 HRM partners S.A. ul. K. K. Baczyskiego 1 00-038 Warszawa tel. +48/22 244 15 50 fax. +48/22 244 15 51 e-mail: hrmpartners@hrmpartners.pl www.hrmpartners.pl NIP 525-22-01-858

Bardziej szczegółowo

Znaczenie klastrow dla innowacyjności gospodarki w Polsce

Znaczenie klastrow dla innowacyjności gospodarki w Polsce Znaczenie klastrow dla innowacyjności gospodarki w Polsce Arkadiusz Michał Kowalski 4. OFICYNA WYDAWNICZA SZKOŁA GŁÓWNA HANDLOWA W WARSZAWIE OFONAWTDAWN^ WARSZAWA 2013 SPIS TREŚCI wstęp : 9 1. Przedmiot,

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr VII/47/2003 Rady Miejskiej w Chełmku z dnia 28 kwietnia 2003 r.

Uchwała Nr VII/47/2003 Rady Miejskiej w Chełmku z dnia 28 kwietnia 2003 r. Uchwała Nr VII/47/2003 Rady Miejskiej w Chełmku z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie utworzenia Miejskiej Strefy Aktywnoci Gospodarczej w Chełmku. Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 8 marca

Bardziej szczegółowo

Rola i miejsce szkół w tym obszarze działa, zadania dla krajów kandydujcych.

Rola i miejsce szkół w tym obszarze działa, zadania dla krajów kandydujcych. ! " Opracował Krzysztof Trzak dyrektor Szkoły Podstawowej w Alojzowie 23.05.2002. Rola i miejsce szkół w tym obszarze działa, zadania dla krajów kandydujcych. Unia Europejska tworzy sprzyjajce warunki,

Bardziej szczegółowo

Przedmioty obowizkowe wspólne. Zarzdzanie i inynieria produkcji Studia II stopnia o profilu: A P

Przedmioty obowizkowe wspólne. Zarzdzanie i inynieria produkcji Studia II stopnia o profilu: A P Zarzdzanie strategiczne WZ Przedmioty obowizkowe wspólne Zarzdzanie i inynieria produkcji Studia II stopnia o profilu: A P Przedmiot: Zarzdzanie strategiczne Kod przedmiotu ZIP 2 N 0-0_0 Status przedmiotu:

Bardziej szczegółowo

14.2. Opis bazy ródłowej, metody badawcze

14.2. Opis bazy ródłowej, metody badawcze 14.1. Wprowadzenie U ródeł genezy kapitału intelektualnego jest gospodarka oparta na wiedzy. Współczenie warto ekonomiczna powstaje w procesach tworzenia, dystrybucji i konsumpcji wiedzy oraz produktów

Bardziej szczegółowo

ZAWÓD KIEROWNIK PROJEKTU

ZAWÓD KIEROWNIK PROJEKTU Szybkobiene Pojazdy Gsienicowe (38) nr 3, 2015 Paulina HARAF Renata HARAF Marek Ł. GRABANIA ZAWÓD KIEROWNIK PROJEKTU Streszczenie. W artykule przedstawiono nowy zawód funkcjonujcy obecnie na rynku pracy

Bardziej szczegółowo

Begg D., Fischer S., Dornbusch R.: Mikroekonomia, Makroekonomia, zbiór zada

Begg D., Fischer S., Dornbusch R.: Mikroekonomia, Makroekonomia, zbiór zada Begg D., Fischer S., Dornbusch R.: Mikroekonomia, Makroekonomia, zbiór zada Wprowadzenie do gospodarki i ekonomii dr Magdalena Czerwiska Kamerschen D.R., McKenzie R.B., Nardinelli C.: Ekonomia Milewski

Bardziej szczegółowo

Badanie efektywnoci procesów logistycznych narzdziem wspomagajcym tworzenie łacuchów zarzdzania dostawami *

Badanie efektywnoci procesów logistycznych narzdziem wspomagajcym tworzenie łacuchów zarzdzania dostawami * AMME 2001 10th JUBILEE INTERNATIONAL SC IENTIFIC CONFERENCE Badanie efektywnoci procesów logistycznych narzdziem wspomagajcym tworzenie łacuchów zarzdzania dostawami * S. Tkaczyk, M. Roszak Zakład Zarzdzania

Bardziej szczegółowo

PLATFORMA AUDYTOWA JAKO PRZYKŁAD REALIZACJI BENCHMARKINGU INNOWACYJNO CI PRZEDSI BIORSTW W REGIONIE ZACHODNIOPOMORSKIM

PLATFORMA AUDYTOWA JAKO PRZYKŁAD REALIZACJI BENCHMARKINGU INNOWACYJNO CI PRZEDSI BIORSTW W REGIONIE ZACHODNIOPOMORSKIM A C TA U N I V E R S I TAT I S L O D Z I E N S I S FOLIA OECONOMICA 246, 2010 * PLATFORMA AUDYTOWA JAKO PRZYKŁAD REALIZACJI BENCHMARKINGU INNOWACYJNOCI PRZEDSIBIORSTW W REGIONIE ZACHODNIOPOMORSKIM 1. WSTP

Bardziej szczegółowo

B. DODATKOWE NOTY OBJANIAJCE

B. DODATKOWE NOTY OBJANIAJCE B. DODATKOWE NOTY OBJANIAJCE 1. Informacje o instrumentach finansowych. Ad.1 Lp Rodzaj instrumentu Nr not prezentujcych poszczególne rodzaje instrumentów finansowych w SA-P 2008 Warto bilansowa na 30.06.2007

Bardziej szczegółowo

Na podstawie art. 14a 1 i 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa (tekst jednolity Dz. U. Nr 8, poz. 60 z 2005r. ze zm.

Na podstawie art. 14a 1 i 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa (tekst jednolity Dz. U. Nr 8, poz. 60 z 2005r. ze zm. Na podstawie art. 14a 1 i 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa (tekst jednolity Dz. U. Nr 8, poz. 60 z 2005r. ze zm. ) w zwizku z wnioskiem podatnika XXXXXX z dnia 10.11.2005r., uzupełnionego

Bardziej szczegółowo

FIRMOWI UYTKOWNICY INTERNETU W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM

FIRMOWI UYTKOWNICY INTERNETU W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM Zakład Problemów Regulacyjnych i Ekonomicznych National Institute of Telecommunications ul. Szachowa 1 PL 4-894 Warszawa T: [+48 22] 512 81 F: [+48 22] 512 86 25 E-mail: info@itl.waw.pl www.itl.waw.pl

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA Nr XXXI/237/05 Rady Miejskiej yrardowa z dnia 28 lutego 2005 r. w sprawie: Karty współpracy Miasta yrardów z Organizacjami Pozarzdowymi.

UCHWAŁA Nr XXXI/237/05 Rady Miejskiej yrardowa z dnia 28 lutego 2005 r. w sprawie: Karty współpracy Miasta yrardów z Organizacjami Pozarzdowymi. UCHWAŁA Nr XXXI/237/05 Rady Miejskiej yrardowa z dnia 28 lutego 2005 r. w sprawie: Karty współpracy Miasta yrardów z Organizacjami Pozarzdowymi. Na podstawie art. 18 ust. 1 w zwizku z art. 7 ust. 1 pkt

Bardziej szczegółowo

Zarzdzenie nr 35/2012 Rektora Wyszej Szkoły Zarzdzania i Administracji z siedzib w Zamociu z dnia 5 listopada 2012 roku

Zarzdzenie nr 35/2012 Rektora Wyszej Szkoły Zarzdzania i Administracji z siedzib w Zamociu z dnia 5 listopada 2012 roku Zarzdzenie nr 35/2012 Rektora Wyszej Szkoły Zarzdzania i Administracji z siedzib w Zamociu z dnia 5 listopada 2012 roku w sprawie wprowadzenia wzorów dokumentów dotyczcych okresowej oceny nauczycieli akademickich

Bardziej szczegółowo

Przekazanie Państwu specjalistycznej wiedzy z zakresu zarządzania, marketingu, finansów, rozwoju zasobów ludzkich oraz współpracy międzynarodowej.

Przekazanie Państwu specjalistycznej wiedzy z zakresu zarządzania, marketingu, finansów, rozwoju zasobów ludzkich oraz współpracy międzynarodowej. Szanowni Państwo, Mamy zaszczyt zaprosić do wzięcia udziału w projekcie organizowanym na zlecenie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości POWIĄZANIA KOOPERACYJNE POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTW, skierowanym

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie finansami przedsiębiorstw

Zarządzanie finansami przedsiębiorstw Zarządzanie finansami przedsiębiorstw Opracowała: Dr hab. Gabriela Łukasik, prof. WSBiF I. OGÓLNE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE Cele przedmiotu:: - przedstawienie podstawowych teoretycznych zagadnień związanych

Bardziej szczegółowo

Projektowanie i analiza zadaniowa interfejsu na przykładzie okna dialogowego.

Projektowanie i analiza zadaniowa interfejsu na przykładzie okna dialogowego. Projektowanie i analiza zadaniowa interfejsu na przykładzie okna dialogowego. Jerzy Grobelny Politechnika Wrocławska Projektowanie zadaniowe jest jednym z podstawowych podej do racjonalnego kształtowania

Bardziej szczegółowo

Zestawy zagadnień na egzamin dyplomowy (licencjacki) dla kierunku EKONOMIA (studia I stopnia)

Zestawy zagadnień na egzamin dyplomowy (licencjacki) dla kierunku EKONOMIA (studia I stopnia) Zestawy zagadnień na egzamin dyplomowy (licencjacki) dla kierunku EKONOMIA (studia I stopnia) Zgodnie z Zarządzeniem Rektora ZPSB w sprawie Regulaminu Procedur Dyplomowych, na egzaminie dyplomowym (licencjackim)

Bardziej szczegółowo

wicej na: http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/product_details/publication?p_product_code=ks-gq-13-006

wicej na: http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/product_details/publication?p_product_code=ks-gq-13-006 3. Dług publiczny 3.1 Wytyczne EUROSTAT Zasady dotyczce uznawania zobowiza podmiotu publicznego, jako dług publiczny w projektach ppp, zostały zawarte w decyzji EUROSTAT nr 18/2004 z dnia 11 lutego 2004

Bardziej szczegółowo

Przedmioty obowizkowe wspólne. Zarzdzanie i inynieria produkcji Studia II stopnia o profilu: A P

Przedmioty obowizkowe wspólne. Zarzdzanie i inynieria produkcji Studia II stopnia o profilu: A P Zarzdzanie strategiczne WZ Przedmioty obowizkowe wspólne Zarzdzanie i inynieria produkcji Studia II stopnia o profilu: A P Przedmiot: Zarzdzanie strategiczne Kod przedmiotu ZIP 2 S 01 01-0_0 Status przedmiotu:

Bardziej szczegółowo

ANALIZA PRAWNA. w sprawie PRZEKSZTAŁCE KAPITAŁOWYCH PROWADZCYCH DO WYJCIA ELEKTROWNI KOZIENICE S.A. Z GRUPY ENEA

ANALIZA PRAWNA. w sprawie PRZEKSZTAŁCE KAPITAŁOWYCH PROWADZCYCH DO WYJCIA ELEKTROWNI KOZIENICE S.A. Z GRUPY ENEA 1 ANALIZA PRAWNA w sprawie PRZEKSZTAŁCE KAPITAŁOWYCH PROWADZCYCH DO WYJCIA ELEKTROWNI KOZIENICE S.A. Z GRUPY ENEA Kraków, dnia 18 stycznia 2010 r. 2 1. Przedmiot analizy 1.1. Przedmiotem niniejszego opracowania

Bardziej szczegółowo

WYKRES 14. BEZROBOCIE W LATACH (ilo bezrobotnych)

WYKRES 14. BEZROBOCIE W LATACH (ilo bezrobotnych) 2.2.5 Bezrobocie i lokalny rynek pracy Lokalna sytuacja gospodarcza ma swoje bezporednie przełoenie na poziom lokalnego bezrobocia. winoujcie do koca lat dziewidziesitych było pod tym wzgldem miastem wyjtkowym

Bardziej szczegółowo

WYBRANE METODY DOSKONALENIA SYSTEMÓW ZARZDZANIA. L. KRÓLAS 1, P. KRÓLAS 2 Orodek Kwalifikacji Jakoci Wyrobów SIMPTEST ul. Przemysłowa 34A 61-579 Pozna

WYBRANE METODY DOSKONALENIA SYSTEMÓW ZARZDZANIA. L. KRÓLAS 1, P. KRÓLAS 2 Orodek Kwalifikacji Jakoci Wyrobów SIMPTEST ul. Przemysłowa 34A 61-579 Pozna 22/21 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2006, Rocznik 6, Nr 21(1/2) ARCHIVES OF FOUNDARY Year 2006, Volume 6, Nº 21 (1/2) PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 WYBRANE METODY DOSKONALENIA SYSTEMÓW ZARZDZANIA L. KRÓLAS

Bardziej szczegółowo

Zarzdzenie Nr 38/2005 Starosty Ostrowskiego z dnia 14 grudnia 2005 r.

Zarzdzenie Nr 38/2005 Starosty Ostrowskiego z dnia 14 grudnia 2005 r. Zarzdzenie Nr 38/2005 Starosty Ostrowskiego z dnia 14 grudnia 2005 r. w sprawie wprowadzenia Systemu podnoszenia kwalifikacji pracowników Starostwa Powiatowego w Ostrowi Mazowieckiej. Na podstawie art.

Bardziej szczegółowo

Badania podstawą działań PARP na rzecz przedsiębiorców

Badania podstawą działań PARP na rzecz przedsiębiorców 2011 Anna Tarnawa Kierownik Sekcji Badań i Analiz Departament Rozwoju Przedsiębiorczości i Innowacyjności Badania podstawą działań PARP na rzecz przedsiębiorców Warszawa, 22 listopada 2011 r. Działalność

Bardziej szczegółowo

Marta Kaczyska Dyrektor Polskiego Biura REC

Marta Kaczyska Dyrektor Polskiego Biura REC PROM Marta Kaczyska Dyrektor Polskiego Biura REC Porozumienie na Rzecz Ochrony Mokradeł Koalicja, której celem nadrzdnym jest wspieranie i promocja ochrony mokradeł w Polsce z Deklaracji Programowej PROM:

Bardziej szczegółowo

KARTA OCENY MERYTORYCZNEJ W RAMACH PROJEKTU PIERWSZY BIZNES AKTYWIZACJA LOKALNEJ SPOŁECZNOCI. Deklaracja bezstronnoci i poufnoci

KARTA OCENY MERYTORYCZNEJ W RAMACH PROJEKTU PIERWSZY BIZNES AKTYWIZACJA LOKALNEJ SPOŁECZNOCI. Deklaracja bezstronnoci i poufnoci Owiadczam, e: Nr wniosku Imi i nazwisko Kandydata/tki Imi i nazwisko Oceniajcego Imi i nazwisko Kandydata/tki Załcznik nr 5 do Regulaminu rekrutacji do Projektu PIERWSZY BIZNES aktywizacja lokalnej społecznoci

Bardziej szczegółowo

FORMULARZ AUDITU TECHNOLOGICZNEGO

FORMULARZ AUDITU TECHNOLOGICZNEGO F7/8.2.1/8.5.10806 1/5 Załącznik nr 19b do SIWZ FORMULARZ AUDITU TECHNOLOGICZNEGO Auditorzy: Data auditu: Osoby zaangażowane w audit ze strony firmy: F7/8.2.1/8.5.10806 2/5 A. INFORMACJE OGÓLNE Firma:

Bardziej szczegółowo

Kryteria wyboru dostawcy outsourcingowego

Kryteria wyboru dostawcy outsourcingowego Marek Matejun Kryteria wyboru dostawcy outsourcingowego [ Po więcej publikacji zapraszam na www.matejun.pl ] 1. Outsourcing jako współczesna koncepcja zarządzania Outsourcing określany jest w teorii organizacji

Bardziej szczegółowo

Podstawy prowadzenia działalnoci gospodarczej

Podstawy prowadzenia działalnoci gospodarczej Podstawy prowadzenia WZ Zarzdzanie i Inynieria Produkcji Studia I stopnia o profilu: A P Przedmiot: Podstawy prowadzenia Kod przedmiotu ZIP S 07 7-0_0 Status przedmiotu: Przedmiot obowizkowy Jzyk wykładowy:

Bardziej szczegółowo

I. POSTANOWIENIA OGÓLNE

I. POSTANOWIENIA OGÓLNE ZAŁCZNIK DO ZARZADZENIA NR P.0152/48/2006 BURMISTRZA MIASTA SANDOMIERZA Z DNIA 11 MAJA 2006 ROKU REGULAMIN PRZEPROWADZANIA REKRUTACJI I KONKURSÓW NA STANOWISKA W URZDZIE MIEJSKIM W SANDOMIERZU I KIEROWNICZE

Bardziej szczegółowo

WNIOSEK O ZORGANIZOWANIE PRZYGOTOWANIA ZAWODOWEGO U PRACODAWCY

WNIOSEK O ZORGANIZOWANIE PRZYGOTOWANIA ZAWODOWEGO U PRACODAWCY ......dnia... (piecz firmowa zakładu pracy) POWIATOWY URZD PRACY W MALBORKU WNIOSEK O ZORGANIZOWANIE PRZYGOTOWANIA ZAWODOWEGO U PRACODAWCY I. DANE DOTYCZCE PRACODAWCY: 1.Nazwa i adres pracodawcy... 2.

Bardziej szczegółowo

ANALIZA WARUNKÓW FUNKCJONOWANIA SEKTORA USŁUG DLA PRZEDSIBIORCZOCI

ANALIZA WARUNKÓW FUNKCJONOWANIA SEKTORA USŁUG DLA PRZEDSIBIORCZOCI MINISTERSTWO GOSPODARKI I PRACY Departament Przedsibiorczoci ANALIZA WARUNKÓW FUNKCJONOWANIA SEKTORA USŁUG DLA PRZEDSIBIORCZOCI Warszawa, maj 2005 SPIS TRECI strona Wprowadzenie 3 Rozdział I. Usługi okołobiznesowe

Bardziej szczegółowo

Rozdział I Nazwa, teren działania, siedziba władz i charakter prawny

Rozdział I Nazwa, teren działania, siedziba władz i charakter prawny Rozdział I Nazwa, teren działania, siedziba władz i charakter prawny 1 Stowarzyszenie nosi nazw Stowarzyszenie Sportowe Altius Wrocław w dalszych postanowieniach statutu zwane dalej Stowarzyszeniem i jest

Bardziej szczegółowo

Region i jego rozwój w warunkach globalizacji

Region i jego rozwój w warunkach globalizacji Region i jego rozwój w warunkach globalizacji Jacek Chądzyński Aleksandra Nowakowska Zbigniew Przygodzki faktycznie żyjemy w dziwacznym kręgu, którego środek jest wszędzie, a obwód nigdzie (albo może na

Bardziej szczegółowo