F izjologia WYSIŁKU I TRENINGU FIZYCZNEGO PZWL. REKOMENDACJA Komitetu Rehabilitacji, Kultury Fizycznej i Integracji Społecznej PAN JA N GÓRSKI

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "F izjologia WYSIŁKU I TRENINGU FIZYCZNEGO PZWL. REKOMENDACJA Komitetu Rehabilitacji, Kultury Fizycznej i Integracji Społecznej PAN JA N GÓRSKI"

Władysława Malinowska
6 lat temu
Przeglądów:

1 mm U REKOMENDACJA Komitetu Rehabilitacji, Kultury Fizycznej i Integracji Społecznej PAN F izjologia WYSIŁKU I TRENINGU FIZYCZNEGO Redakcja naukowa JA N GÓRSKI Wydawnictwo Lekarskie PZWL

2 F izjologia WYSIŁKU I TRENINGU FIZYCZNEGO Redakcja naukowa prof. dr hab. n. med. JA N GÓRSKI REKOMENDACJA Komitetu Rehabilitacji, Kultury Fizycznej i Integracji Społecznej PAN Wydawnictwo Lekarskie PZWL

SP 5 TREŚCI PR Z E D M O W A... 13 1. PODSTAWY FIZJOLOGII WYSIŁKU - Jan G órski... 15 1.1. Narząd ru c h u... 15 1.1.1. Mięśnie szkieletowe... 15 1.1.1.1. B udow a... 15 1.1.1.2.

.. 24 1.2.1.3. Współczynnik oddechowy (R Q )... 25 1.2.1.4. Deficyt tlenowy i dług tle n o w y... 25 1.2.2. Pobór tlenu w czasie wysiłku o stałym obciążeniu... 26 1.2.3. Pobór tlenu w czasie wysiłku o wzrastającym obciążeniu; V 0 2max.

3 SP 5 TREŚCI PR Z E D M O W A PODSTAWY FIZJOLOGII WYSIŁKU - Jan G órski Narząd ru c h u Mięśnie szkieletowe B udow a Czynność skurczowa m ię śn ia Wykorzystanie tlenu przez ustrój lu d zk i Przemiana m aterii Podstawowa przemiana materii (P P M ) Całkowita przemiana materii (C P M ) Współczynnik oddechowy (R Q ) Deficyt tlenowy i dług tle n o w y Pobór tlenu w czasie wysiłku o stałym obciążeniu Pobór tlenu w czasie wysiłku o wzrastającym obciążeniu; V 0 2max Metody pomiaru V 02max Czynniki determinujące V 02max Wydolność fizyczna Ocena obciążeń w y siłk ie m Skala B o r g a Próg m leczanowy Zastosowanie wyników pomiaru progu mleczanowego M E T Źródła energii dla m ięśn i ATP i fosfokreatyna Substraty wewnątrzmięśniowe G lik o g e n Triacyloglicerole mięśniowe Substraty krwiopochodne G lukoza

6 1.4.3.2. Wolne kwasy tłu sz c z o w e... 42 1.4.3.3. Lipoproteiny o s o c z a... 44 1.4.3.4. Ciała k e to n o w e... 45 1.4.3.5. Aminokwasy... 45 1.4.4. B iałka... 46 1.4.4.1. Zapotrzebowanie na białko w czasie wysiłku.

.. 48 1.6.1. W prowadzenie... 48 1.6.2. Wpływ wysiłku na stężenie hormonów we k rw i... 50 1.6.2. L Adrenokortykotropina i hormony wydzielane przez korę n a d n e rc z y... 51 1.6.2.2. TSH i hormony wydzielane przez gruczoł tarczowy.

4 Wolne kwasy tłu sz c z o w e Lipoproteiny o s o c z a Ciała k e to n o w e Aminokwasy B iałka Zapotrzebowanie na białko w czasie wysiłku A m o n ia k Wpływ treningu na wykorzystanie węglowodanów i tłuszczów Trening wytrzymałościowy Trening beztlenow y Wpływ wysiłku na układ wewnętrznego wydzielania W prowadzenie Wpływ wysiłku na stężenie hormonów we k rw i L Adrenokortykotropina i hormony wydzielane przez korę n a d n e rc z y TSH i hormony wydzielane przez gruczoł tarczowy Gonadotropiny i hormony wydzielane przez gruczoły płciowe (gonady) P ro la k ty n a Hormon wzrostu ( G H ) Hormon antydiuretyczny (wazopresyna, ADH) Przedsionkowy peptyd natriuretyczny (sodopędny) (A N P ) Hormony wydzielane przez wyspy trzustki (wyspy L angerhansa) Aminy katecholowe (adrenalina, noradrenalina) Erytropoetyna L e p ty n a Oksytocyna Parathormon i kalcytonina Peptydy opioidow e Wpływ wysiłku na układ krążenia W prow adzenie Wysiłki dynam iczne Objętość minutowa s e r c a Ciśnienie tę tn ic z e Wykonywanie wysiłku kończynami górnymi Wpływ wysiłku na dystrybucję krwi w ustroju Wysiłek statyczny a czynność układu k rą ż e n ia Krążenie p ł u c n e Ekstrakcja tlenu w tk a n k a c h M io g lo b in a Wpływ treningu na układ k rą ż e n ia Częstość skurczów s e r c a Wielkość s e r c a Objętość wyrzutowa Objętość m in u to w a Naczynia k rw io n o śn e Ciśnienie tętn icze Wpływ wysiłku na układ o d d e c h o w y W prowadzenie Wpływ wysiłku na wentylację p ł u c... 70

1.9.3. Wpływ treningu wytrzymałościowego na wentylację płuc... 72 1.10. Wpływ wysiłku na k r e w... 72 1.10.1. W prow adzenie... 72 1.10.2. Wpływ w y siłk u... 74 1.10.3. Wpływ treningu wytrzymałościowego... 74 1.11.

Wpływ wysiłku na czynność przewodu pokarmowego... 77 1.13.1. W prow adzenie... 77 1.13.2. Wpływ w y siłk u... 78 1.14. Wpływ wysiłku na układ odpornościow y... 79 1.14.1. W prow adzenie... 79 1.14.2. Wpływ w y siłk u... 79 1.14.3. Wpływ treningu wytrzymałościowego.

5 Wpływ treningu wytrzymałościowego na wentylację płuc Wpływ wysiłku na k r e w W prow adzenie Wpływ w y siłk u Wpływ treningu wytrzymałościowego Wpływ wysiłku na równowagę kwasowo-zasadową Wpływ wysiłku na czynność n e re k W prow adzenie Wpływ w y siłk u Wpływ wysiłku na czynność przewodu pokarmowego W prow adzenie Wpływ w y siłk u Wpływ wysiłku na układ odpornościow y W prow adzenie Wpływ w y siłk u Wpływ treningu wytrzymałościowego Cytokiny Z m ę c z e n ie W prow adzenie Zmęczenie obwodowe Droga ru c h o w a Przyczyny m ięśniow e Zmęczenie ośrodkowe Przetrenowanie PODSTAWY TRENINGU FIZYCZNEGO - Zdzisław Adach, Mariusz Naczk Trening wytrzymałościowy Metody treningu wytrzymałościowego Metody treningu ciągłego Metody treningu powtórzeniowego Metoda treningu interw ałow ego Wpływ treningu wytrzymałościowego na organizm Wpływ treningu na ekonomikę w y s iłk u Ocena wydolności tle n o w e j Metody pomiaru maksymalnego poboru tlenu Trening szybkości (wydolności beztlenowej) Ocena wydolności beztlenowej Test M argarii-k alam ena Test ergometryczny siła-szybkość według Vandewalle a Test Wingate (B ar-o ra) Stężenie kwasu mlekowego w ocenie wydolności beztlenowej Trening ogólnorozwojowy Trening siły m ięśn io w ej Rola treningu siłowego w utrzymaniu z d r o w ia Trening siłowy u d z i e c i Metody treningu siły i ich wpływ na organizm Trening izometryczny (statyczny) Trening dynam iczny Elektrostymulacja mięśni (E M S )

3. WYSIŁEK FIZYCZNY I TRENING KOBIET - Zdzisław Adach, Wioletta Brzenczek-Owczarzak... 122 3.1. W prowadzenie...122 3.2. Skład c i a ł a...122 3.3. M etabolizm... 123 3.4. Układ ru c h u...123 3.5.

Cykl miesiączkowy a zdolność do wykonywania wysiłków wytrzymałościowych, szybkościowych i siłowych... 126 3.12. Trening wytrzymałościowy...126 3.13. Zdolność do wykonywania wysiłków beztlenowych.

6 3. WYSIŁEK FIZYCZNY I TRENING KOBIET - Zdzisław Adach, Wioletta Brzenczek-Owczarzak W prowadzenie Skład c i a ł a M etabolizm Układ ru c h u Siła m ięśniow a Trening siło w y Krew i układ krążenia Układ o d d e c h o w y T erm o reg u lacja Wydolność tlen o w a Cykl miesiączkowy a zdolność do wykonywania wysiłków wytrzymałościowych, szybkościowych i siłowych Trening wytrzymałościowy Zdolność do wykonywania wysiłków beztlenowych Trening a zaburzenia cyklu miesiączkowego Hormony a w ysiłek Wysiłek fizyczny i trening kobiet w c ią ż y Rola hormonów płciowych w przebiegu c i ą ż y Progesteron E s tro g e n y R e la k s y n a Somatomammotropina kosm ówkowa Uwarunkowania wysiłku podczas c ią ż y Zmiany w składzie ciała oraz układzie ruchu Wydatek energetyczny oraz zapotrzebowanie na t l e n Układ k rą ż e n ia Termoregulacja matki i p ł o d u Trening rekreacyjny w okresie ciąży i uzasadnienie jego stosowania Wpływ treningu w okresie ciąży na zdolność do wykonywania wysiłków długotrwałych (wydolność tle n o w ą ) Demineralizacja k o ś c i Karmienie p iersią Ciąża a sport wyczynowy Trening siłowy w okresie ciąży W YSIŁEK FIZYCZNY I TRENING SPORTOWY W WIEKU ROZWOJO WYM - Marian K raw czyński Rozwój ontogenetyczny (osobniczy) i czynniki ro zw o ju Granice normy auksologicznej (rozw ojow ej) Rozwój motoryczny w wieku rozw ojow ym Odrębności reakcji układu krążenia i układu oddechowego u dzieci na wysiłek fiz y c z n y Sprawność i wydolność fizyczna u dzieci i młodzieży oraz metody ich oceny Wydolność fizyczna i trening sportowy a rozwój dziecka Wiek biologiczny a zwiększony wysiłek fizy czn y

STARZENIE SIĘ A WYDOLNOŚĆ FIZYCZNA CZŁOWIEKA - Jerzy A. Żołądź, Joanna Majerczak, Krzysztof D u d a... 5.1. Starzenie się a skład c ia ła... 5.2. Starzenie się a masa mięśni szkieletowych... 5.3.

Trening wytrzymałościowy... W YSIŁEK FIZYCZNY W RÓŻNYCH TEMPERATURACH OTOCZENIA - Zbigniew Szyguła, Anna L u b k o w s k a... 6.1. W prow adzenie... 6.2. Podstawy term oregulacji... 6.3.

7 STARZENIE SIĘ A WYDOLNOŚĆ FIZYCZNA CZŁOWIEKA - Jerzy A. Żołądź, Joanna Majerczak, Krzysztof D u d a Starzenie się a skład c ia ła Starzenie się a masa mięśni szkieletowych Starzenie się a siła i moc mięśni szkieletowych człowieka Starzenie się a maksymalny pobór tle n u Trening fizyczny osób w starszym w ie k u Trening s iło w y Trening wytrzymałościowy... W YSIŁEK FIZYCZNY W RÓŻNYCH TEMPERATURACH OTOCZENIA - Zbigniew Szyguła, Anna L u b k o w s k a W prow adzenie Podstawy term oregulacji Wysiłek w wysokiej temperaturze o to c z e n ia Następstwa odwodnienia Następstwa h ip e rte rm ii Profilaktyka zaburzeń cieplnych i poprawa zdolności do wysiłku 6.4. Wysiłek w niskiej temperaturze o to czenia Fizjologiczna reakcja na z i m n o Reakcje naczyniowe Termogeneza Adaptacja do długotrwałej ekspozycji na z i m n o Wysiłek w zimnym p o w ietrzu Wysiłek w zimnej w odzie Zdolność do wysiłku w niskiej temperaturze otoczeniu Zagrożenia związane z wysiłkiem w niskiej temperaturze otoczenia Zapobieganie w y ch ło d zen iu... ZINTEGROWANA ODPOWIEDŹ USTROJU NA NIEDOTLENIENIE WYSOKOŚCIOWE - Bruno Grassi, Jerzy A. Ż o łą d ź W prow adzenie Zmiana ciśnienia tlenu wraz ze wzrostem wysokości nad poziom m o rz a Hipoksja i hiperwentylacja wysokościowa-wpływ aklimatyzacji Wymiana tlenu w płucach na szczycie Mount Everestu Przesunięcia krzywej dysocjacji oksyhemoglobiny Konsekwencje kwasowo-zasadowe hipoksji wysokościowej Wydolność fizyczna w warunkach wysokogórskich Wysiłki krótkotrwałe o mocy m ak sy m aln ej Wysiłki długotrw ałe Trening w warunkach wysokogórskich... WYSIŁEK I SPORT OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH - Krzysztof Klukowski 8.1. W prow adzenie Specyfika zdolności wysiłkowej w procesie uspraw niania Testy czynnościowe i ich odrębności w przypadku osób niepełnosprawnych 8.4. Wybrane zagadnienia sportu osób niepełnosprawnych

8.4.1. Wydolność tlenowa osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego 20

Metody oceny wydolności beztlenowej mięśni kończyn górnych osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego w warunkach laboratoryjnych... 206 9.

8 Wydolność tlenowa osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego Rola i znaczenie wydolności beztlenowej w życiu codziennym oraz sportowej aktywności fizycznej osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym Metody oceny wydolności beztlenowej mięśni kończyn górnych osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego w warunkach laboratoryjnych WPŁYW NIEDOBORU AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ (HIPOKINEZJI) NA USTRÓJ - Krzysztof K lu k o w s k i Roztrenowanie i hipokinezja sportow ców Zapobieganie zmniejszaniu się V 02miUl i tolerancji wysiłku Ograniczenie aktywności fizycznej i długotrwałe pozostawanie w pozycji leżącej przez osoby zdrowe Objętość i skład płynów ustrojow ych Czynność układu k r ą ż e n ia Nietolerancja ortostatyczna Termoregulacja Mięśnie szkieletowe Metabolizm k o śc i Tolerancja w ęglow odanów Układ odpornościowy Zdolność do wysiłków fizy czn y ch Właściwości psychofizjologiczne Przebywanie w warunkach mikrograwitacji Hipokinezja a proces starzenia s i ę Zapobieganie skutkom hipokinezji WYSIŁEK FIZYCZNY W WYBRANYCH CHOROBACH - Anna Jegier W prow adzenie Aktywność fizyczna a choroba niedokrwienna s e rc a Aktywność fizyczna a o ty ło ś ć Aktywność fizyczna a cukrzyca TRENING ZDROWOTNY-A nna J e g ie r W prow adzenie Trening zdrowotny - efekty fizjo lo g iczn e Trening zdrowotny - zalecenia Kwalifikacja do treningu zd ro w o tn e g o Trening zdrowotny - tolerancja wysiłku fizycznego i możliwość powikłań WYSIŁEK FIZYCZNY A ŻYWIENIE -Irena C elejow a Współczesne poglądy na żywienie w s p o rc ie Specyfika żywienia sportowców w okresie treningów, zawodów i odnowy Posiłki podczas treningów i zawodów - pora spożywania, częstotliwość i r o d z a j

13. DOPING W SPORCIE -Jerzy Smorawiński, Andrzej Pokrywka... 261 13.1. W prowadzenie... 261 13.2. Definicja d o p in g u... 261 13.3. Reguły antydopingow e... 262 13.4. Analiza środków dopingujących.

.. 268 13.9. Insulina...268 13.10. Hormon w zro stu... 269 13.11. Agoniści receptorów beta2-adrenergicznych...269 13.12. D iu rety k i...270 13.13. S ty m u lan ty...270 13.14. N arkotyki...271 13.15.

9 13. DOPING W SPORCIE -Jerzy Smorawiński, Andrzej Pokrywka W prowadzenie Definicja d o p in g u Reguły antydopingow e Analiza środków dopingujących Lista substancji i metod zabronionych w sp o rcie Medyczne aspekty stosowania środków dopingujących Steroidy anaboliczno-androgenne Erytropoetyna Insulina Hormon w zro stu Agoniści receptorów beta2-adrenergicznych D iu rety k i S ty m u lan ty N arkotyki Kanabinoidy Glikokortykosteroidy Beta-blokery (beta-adrenolityki) Nieświadome użycie substancji dopingujących PODSTAWY GENETYKI WYSIŁKU FIZYCZNEGO - Małgoizata Żendzian-Piotrowska W prowadzenie Geny warunkujące zdolność organizmu do wysiłku fizycznego Gen A C T N G e n A C E Gen B D K R B Gen PPAR-alfa G e n M S T N Doping g e n o w y SKOROWIDZ 285

Podobne dokumenty

Spis treści. Przedmowa... 13. 1. Podstawy fizjologii wysiłku Jan Górski... 15

Spis treści. Przedmowa... 13. 1. Podstawy fizjologii wysiłku Jan Górski... 15 Spis treści Przedmowa........................... 13 1. Podstawy fizjologii wysiłku Jan Górski.......... 15 1.1. Narząd ruchu........................ 15 1.1.1. Mięśnie szkieletowe.................. 15 1.1.1.1.