III Europejski Kongres

Transkrypt

1 nr 91 wrzesień/ październik 2013 rok IX Polska dwudziestym piątym członkiem Unii Europejskiej ISSN III Europejski Kongres Małych i Średnich Przedsiębiorstw W Kongresie uczestniczyli: Antonio Tajani, Janusz Piechociński i Jerzy Buzek Wzmacniają fundament europejskiej gospodarki (czytaj str. 8 i 9) Prezydent Bronisław Komorowski podczas wystąpienia Wicepremier Janusz Piechociński odpowiada na pytania dziennikarzy Przedsiębiorczość Kobiet nagrodzona Sala obrad 1

2 2

3 od redakcji Szanowni Czytelnicy! W bieżącym numerze naszego Magazynu chcielibyśmy Was zainteresować m.in. problemami jakie wiążą się z ochroną naszych danych osobowych. Korzystając z dobrodziejstw nowoczesnej techniki, takich jak np. ipady, możemy zupełnie nieświadomie przekazać swoje lub cudze dane osobowe w niepowołane ręce. Myślę tu na przykład o numerze naszego konta bankowego czy danych dotyczących stanu naszego zdrowia. Jak może do tego dojść i jak się chronić przed wyciekiem takich informacji, nie popadając w paranoję, o tym w dwóch materiałach: Wywiadzie z Głównym Inspektorem Ochrony Danych Osobowych Wojciechem Rafałem Wiewiórowskim Nasze życie w chmurze informacji oraz artykule europosłanki Lidii Geringer de Oedenberg pt. Szpieg w kieszeni. Na tradycyjnie ciekawych stronach Biura Regionalnego Województwa Śląskiego w Brukseli, w tym numerze można przeczytać m.in. o laureatce nagrody im. Sacharowa, którą przyznano zgodnie z decyzją Konferencji Przewodniczących Parlamentu Europejskiego. Natomiast na zielonych stronach jubileusz Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Nasi Czytelnicy mogą zapoznać się z tym, co udało się zrobić Funduszowi w ciągu minionych 20. lat. Moim zdaniem dokonania są naprawdę imponujące. Życzę miłej lektury Ilona Saft Redaktor naczelna Magazynu Wspólnoty Europejskiej Euro 25 3

4 w numerze: w numerze: 3 od redakcji 6 Nasze życie w chmurze informacji 8 Wzmacniają fundament europejskiej gospodarki 10 Budżet UE , o co kruszono kopie 11 Spadek wielkości inwestycji w czystą energię 12 Z notatnika reportera 14 reklama 15 EkoAktywni 2013 konkurs z tradycjami 16 Zielony region na jubileusz Dwudziestolecie 18 Kryształowe statuetki dla Ekopartnerów 19 Program HORYZONT 2020 oraz COSME 20 Województwo Śląskie na Open Days Europejski Tydzień Regionów i Miast zakończony!!! Targi Innowacyjności i Wynalazczości 22 Malala Yousafzai laureatka nagrody Sacharowa Euroinformacje 24 Minęło jak jeden dzień 26 Samorządowcy oceniają nowe projekty 30 krzyżówka 32 reklama proponujemy pod redakcją Redaktor naczelna Ilona Saft, tel , ilonasaft@op.pl Z-ca redaktor naczelnej Grażyna Kurowska, tel , dzik@krzem.pl Zespół: Krzysztof Łęcki, Robert Fiałkowski, Elżbieta Jezierska, Jolanta Pieczka, Urszula Serafińska, Hanna Smolańska, Ireneusz Maciąg Redakcja: Katowice, Al. Korfantego 18/12 Wydawca: Katowicka Agencja Wydawnicza, Katowice, ul. Poniatowskiego14b/1 tel./fax Layout: Katarzyna Gawrych-Olender Strona internetowa: Druk: Centrum Usług Drukarskich Henryk Miler, Ruda Śląska-Nowy Bytom, ul. Szymały 11 4

5 wybrane z numeru: Spadek wielkości inwestycji w czystą energię. Takie niepokojące informacje podał ostatnio Bloomberg New Energy Finance (BNEF). Według BNEF nakłady inwestycyjne w tej branży za cały 2013 rok prawdopodobnie okażą się wyraźnie niższe niż ubiegłoroczne, które wyniosły 281 mld USD. Warto dodać, że już zeszłoroczne inwestycje w czystą energetykę były niższe o 11 proc. w stosunku do rekordowego 2011 r. Jak powiedziała Prezes WFOŚiGW w Katowicach Gabriela Lenartowicz: Zadaniem Funduszu jest inspirowanie pożądanych działań na rzecz ekologii różnymi instrumentami finansowymi. Oczywiście Fundusz wspiera przedsięwzięcia, które nie przynoszą przychodu, np. edukację ekologiczną, ale jednocześnie powstał system pożyczek dla instytucji i firm realizujących inwestycje proekologiczne dodała. Malala Yousafzai (pakistańska aktywistka na rzecz edukacji dziewcząt) została laureatką nagrody Sacharowa na Rzecz Wolności Myśli w roku 2013, zgodnie z decyzją Konferencji Przewodniczących PE (Przewodniczący PE oraz liderzy grup politycznych). Zostanie ona zaproszona do odebrania nagrody, podczas ceremonii wręczania nagród w Strasburgu, 20 listopada 2013 r. Unia Europejska gospodarczo-polityczny związek demokratycznych państw europejskich Dziesięciolecie co prawda hucznie świętować będziemy dopiero w przyszłym roku, nie można jednak zapominać, że i w tym roku powinniśmy obchodzić pewne dziesiąte rocznice. Czym jest Unia Europejska? Ile państw do niej należy? Czy pośród nich jest także Polska? Odpowiedzi są znane wszystkim, szczególnie na ostatnie pytanie Polska należy do Unii Europejskiej, ale nie zawsze tak przecież było. UE nie powstała jako organizacja dwudziestu ośmiu państw, ale rozszerzała się stopniowo. 5

6 Wojciech Rafał Wiewiórowski Nasze życie w chmurze informacji Rozmowa z dr. Wojciechem Rafałem Wiewiórowskim, Generalnym Inspektorem Ochrony Danych Osobowych Wojciech Rafał Wiewiórowski, Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych Panie Ministrze, obserwując działalność Biura Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych (GIODO), można bez żadnej przesady powiedzieć, że rola urzędu z każdym rokiem jest większa. Co takiego dzieje się w naszej rzeczywistości, że nasze dane osobowe wymagają coraz większej ochrony? W ciągu 15 lat obowiązywania ustawy o ochronie danych osobowych i działalności urzędu przede wszystkim zmieniły się sposoby przetwarzania danych osobowych. Na początku funkcjonowania Biura Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych mieliśmy do czynienia głównie z wykorzystywaniem informacji w postaci klasycznej, często papierowej, mówiliśmy najwyżej o marketingu telefonicznym, a pewne rozwiązania elektroniczne i internetowe dopiero się pojawiały. Dzisiaj internet otacza nas z każdej strony, a komputery mające znacznie większe możliwości, niż te, które w 1995 roku stały w laboratoriach uniwersyteckich, nosimy w kieszeni i nazywamy tabletami lub smartfonami. Kilkanaście lat temu przetwarzanie informacji wyglądało zatem zupełnie inaczej. Dziś każdy z nas jest zarówno przetwarzającym informacje, jak i ich administratorem. Dzisiaj jesteśmy u progu rozwoju tzw. internetu przedmiotów, czyli ery, w której same przedmioty, w których znajdują się różnego rodzaju sensory, będą komunikowały się między sobą, będą przekazywały informacje, które mogą być także informacjami o nas. Trzeba przyznać, że wzrasta świadomość społeczeństwa, że informacje o nas są wykorzystywane nie tylko do tego, by przesyłać nam np. oferty handlowe, ale przede wszystkim do oceniania nas w różnych sytuacjach, m.in. kiedy bierzemy kredyt, zawiązujemy umowę ubezpieczeniową czy trafiamy do lekarza. Ta informacja krąży wokół nas, a my nie zawsze zdajemy sobie sprawę z tego, w jaki sposób i przez kogo jest wykorzystywana. Typowym przykładem takiej sytuacji jest korzystanie przez nas ze smartfona. Używamy go, by łączyć się z innymi ludźmi, ułatwić sobie życie, ale nie zawsze jesteśmy świadomi, że on również przesyła informacje dotyczące naszego zachowania, naszego sposobu działania. Czasem może to być dla nas dobre i czasem nawet możemy sobie tego życzyć, ale niejednokrotnie możemy być zaskoczeni, co się z taką informacją dzieje. Czy zatem za każdym razem kiedy używajmy takich zaawansowanych technologicznie urządzeń powinna nam się zapalić czerwona lampka? Nie chciałbym, żeby zapalała nam się czerwona lampka, która by nas stopowała w działaniu, ale niech się zapala przynajmniej żółta. Zanim bowiem klikniemy przycisk tak, zgadzam się, powinniśmy się zastanowić, czy na pewno mamy pełną świadomość, na co się godzimy. Czy na pewno wiemy, w jaki sposób przetwarzane są dane, które mamy zapisane na naszym coraz bardziej zapełnionym przenośnym urządzeniu, albo przechowujemy w chmurze, z którą za pomocą tego przenośnego urządzenia się łączymy. Generalnie jestem zwolennikiem używania łacińskiej dewizy, która umieszczona jest na herbie Gdańska, mojego rodzinnego miasta: Nec temere, nec timide, czyli Nie zuchwale, ale bez strachu. Nie zatrzymamy rozwoju technologii, ale możemy ją ucywilizować. Wśród wielu określonych ustawą kompetencji Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych znajdziemy również przepis stanowiący, że GIODO reaguje w przypadku naruszeń przepisów o ochronie danych osobowych To jeden z podstawowych sposobów działania GIODO. Reagujemy po pierwsze wówczas, kiedy otrzymujemy skargę zawsze bowiem ją analizujemy, a gdy jest zasadna, nakazujemy przywrócenie stanu zgodnego z prawem. Po drugie, działania podejmujemy wtedy, gdy o bezprawnym wykorzystaniu danych osobowych dowiadujemy się np. z prasy, radia czy telewizji. Wówczas interweniujemy z urzędu. Z urzędu reagujemy również w sytuacji, gdy o nieprawidłowościach poinformuje nas inna instytucja państwowa, która np. prowadziła kontrolę. Najczęściej z tego typu współpracą mamy do czynienia w przypadku Najwyższej Izby Kontroli (NIK) albo Państwowej Inspekcji Pracy (PIP). Są to instytucje powołane do prowadzenia kontroli w innych obszarach, ale przy okazji swoich działań niejednokrotnie napotykają na sytuacje, 6

7 wywiad które wywołują wątpliwości co do tego, czy dane są przetwarzane prawidłowo. Niedawno w parlamencie NIK przedstawiała wyniki kontroli przeprowadzonej w Komendzie Głównej Policji w związku z działaniem systemu e-posterunek. Choć kontrola była prowadzona pod kątem przysługujących NIK uprawnień, to w czasie jej trwania kontrolerzy NIK uznali, że istnieje duże prawdopodobieństwo, iż doszło do nieprawidłowego i sprzecznego z prawem przetwarzania danych osobowych, o czym poinformowali Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych. Była zatem podstawa, by zająć się sprawą z urzędu. Jest to normalny sposób działania. Podobnie przebiega współpraca z Państwową Inspekcją Pracy. PIP kontroluje przestrzeganie praw pracowniczych, ale gdy przy okazji dostrzega problemy związane z ochroną danych osobowych, informuje nas o tym. Działa to też w drugą stronę: gdy inspektorzy GIODO mają podejrzenia, że kontrolowana firma narusza prawa pracowników, przekazujemy sprawę do zbadania przez PIP. Panie Ministrze, właśnie zakończyła się w Warszawie 35. Międzynarodowa Konferencja Rzeczników Ochrony Danych i Prywatności, która odbywała się pod hasłem Prywatność: przewodnik po zagmatwanym świecie. Czy zdiagnozowała ona problemy, którymi w najbliższych latach zajmą się rzecznicy, by chronić nasze dane i naszą prywatność? W pewnym stopniu oczywiście tak. Wśród kwestii, które były poruszane podczas Konferencji, a które mają praktyczne znaczenie dla naszego działania, warto wyróżnić temat sesji zamkniętej, poświęconej tzw. apifikacji świata, a więc zarządzania aplikacjami, które otaczają nas ze wszystkich stron. Na tej sesji podkreślano, że nawet rzecznicy ochrony danych nie do końca wiedzą, co potrafią różnego rodzaju gadżety. To nie całkiem rozpoznany przez nas obszar. Rzecznicy ochrony danych muszą mieć możliwość coraz lepszego jego poznania, i tym właśnie interesowali się uczestnicy sesji zamkniętej. Drugim istotnym tematem, poruszanym podczas otwartej części Konferencji, były zagadnienia związane z aferami podsłuchowymi i inwigilacją prowadzoną przez służby specjalne czy policje różnych krajów. Tutaj poza kwestią, na ile dane naszych obywateli były przetwarzane przez służby z zagranicy, przede wszystkim ze Stanów Zjednoczonych, pojawia się jedno ważne pytanie jakie w tym zakresie są uprawnienia polskich służb i policji. Co prawda tematowi temu poświęcone było ubiegłoroczne posiedzenie komisji sejmowej, na którym zarówno policja, jak i służby specjalne zapewniały, że tego typu inwigilacja nie jest prowadzona, to jednak czy takie zapewnienie jest wystarczające, by mieć pewność, że tak jest w istocie? W Polsce nie mamy instytucji publicznej, która byłaby niezależnym kontrolerem służb specjalnych. Ja mogę mieć tylko nadzieję, że częścią reformy służb specjalnych, którą zapowiadał Minister Spraw Wewnętrznych, Bartłomiej Sienkiewicz, będzie wprowadzenie takiej kontroli. Przede wszystkim należy uregulować prawnie dostęp instytucji publicznych do danych, które są ulokowane na różnych serwerach prywatnych. My jesteśmy gotowi na dyskusję, w wyniku której takie prawo powstanie. A więc precyzyjne przepisy prawa mogą rozwiązać problem? Jednak tylko do pewnego stopnia. Pamiętajmy, że prawo wszystkiego nie reguluje w całości, no i można przypuszczać, że nie będzie nadążało za nowymi technologiami, bo one rozwijają się zbyt szybko. Wspominałem już o wzajemnym komunikowaniu się urządzeń. Mówiąc o tym, nie myślę bynajmniej o takich urządzeniach, jak lodówka czy telewizor, ale na przykład o jogurtach. Będą one stały na półkach i przesyłały informacje o sobie, a jednocześnie o ludziach, którzy je kupili. To jest coś, co w sposób naturalny nastąpi. To są te wyzwania technologiczne, wobec których stajemy w rozumieniu globalnym. Taki charakter powinna też mieć dyskusja o nich, co Konferencja warszawska potwierdza. Wzięli w niej udział rzecznicy ochrony danych i prywatności z całego świata, dzięki czemu możliwa była wymiana wielu bardzo ważnych informacji. Pierwsze dwa dni Konferencji to sesje zamknięte, które były przeznaczone tylko dla rzeczników ochrony danych z całego świata. W drugiej, otwartej części Konferencji uczestniczyło 500 osób z różnych sektorów i branż. To naprawdę było bardzo ważne forum wymiany doświadczeń i informacji. Dzięki temu spotkaniu wiemy np., na jakie problemy napotkali ostatnio rzecznicy w Nowej Zelandii, Japonii czy Maroku. To pozwoliło nam zorientować się, jakie wyzwania czekają nas w najbliższej przyszłości. Z tego, co Pan powiedział, o ochronie danych należy myśleć wyprzedzająco Jeżeli jako organy ochrony danych jesteśmy o krok lub dwa kroki do przodu niż przeciętny użytkownik danych, a chcielibyśmy być o trzy kroki przed nim, to na bieżąco musimy się uczyć tego, co dzieje się w świecie nowych technologii. Dlatego na Konferencję w Warszawie zaprosiliśmy m.in. specjalistów od aplikacji mobilnych i od systemów operacyjnych, które obsługują urządzenia mobilne. Tylko tak możemy dotrzymać kroku bardzo szybko zmieniającej się rzeczywistości. Dziękuję za rozmowę. Ilona Saft Szpieg w kieszeni Sezam otwiera się teraz łatwiej niż za czasów Alibaby, a skarbem dla dzisiejszych rozbójników są nasze dane. Pracując w Komisji Prawnej PE nad regulacjami mającymi wprowadzić ład i bezpieczeństwo w chmurach obliczeniowych zdałam sobie sprawę ze skali współczesnego sezamu i nonszalancji powierzających mu swoje skarby. O sprawie pisałam: -obliczeniowa-trampolina-wzrostu-czy- -wtyczka-dla-sluzb-i-cybermafii. Teraz ciąg dalszy Korzystając z aplikacji mobilnych możemy zupełnie nieświadomie przekazać swoje lub cudze dane osobowe, także te finansowo bardzo wrażliwe np. o naszym koncie bankowym, numerach kart, pinach, danych o stanie naszego zdrowia, ubezpieczeniach, wszelkich jakie mamy w pamięci urządzenia, które podłączamy np. do komputera pokładowego naszego samochodu. Przykładowo, gdy adwokat zsynchronizuje w ten sposób swojego ipada by posłuchać w aucie ulubionej muzyki, to przekaże komputerowi pokładowemu nie tylko dźwięki, z których chciał skorzystać, ale również kalendarz i listę swoich klientów Każdy, kto będzie miał później dostęp do komputera w naszym samochodzie np. pracownik serwisu samochodowego, będzie mógł z łatwością uzyskać dostęp do tych i innych zsynchronizowanych danych. Przez brak rozwagi czy niewiedzę przy pomocy takiego urządzenia możemy przekazać bliżej niesprecyzowanej liczbie osób na świecie informacje o wszelkiej naszej aktywności. A raz udostępnione informacje są dziś praktycznie niemożliwe do wycofania. (Co prawda pracujemy właśnie nad pewną propozycją, o czym pisałam: -ochrony-prywatnosci, ale z wdrożeniem tej nowości nie będzie łatwo). Jeśli robiąc zakupy w Internecie zgodzimy się na to, żeby firma X uzyskała nasze dane i mogła podzielić się nimi z innymi współpracującymi z nią firmami, to już po kilku sekundach nasze dane mogą znajdować się w tysiącach różnych innych zbiorów, prowadzonych przez tysiące różnych administratorów. Ale nawet gdy nie zgodzimy się świadomie na udostępnianie naszych danych to i tak dostęp do nich mają różne służby Po aferze z amerykańskim PRISM wiemy, że i w Europie różne agencje monitorują smartfony wszystkich najważniejszych producentów. Mają zatem dostęp do naszych poufnych danych, takich jak lista kontaktów, SMS-ów czy informacji o lokalizacji, a także do komputerów, z którymi nasz telefon był synchronizowany. Co prawda szpiegostwo smartfonowe nie było, jak nam się wydaje dotąd zjawiskiem stosowanym na masową skalę, a tylko ukierunkowanym na konkretne firmy czy osoby to jednak Wielki Brat już nasze dane gromadzi na wszelki wypadek, i to jak na razie bez żadnych przeszkód prawnych. Z pozdrowieniami z Parlamentu Europejskiego Lidia Geringer de Oedenberg 7

8 Grażyna Kurowska Wzmacniają fundament europejskiej gospodarki Wbrew zapewnieniom rządzących, Małe i Średnie Przedsiębiorstwa nie mają się w Polsce dobrze Małe i Średnie Przedsiębiorstwa to 99% (ponad 20,5 mln) wszystkich firm w UE. Wicepremier Janusz Piechocinski, obecny na tegorocznym III Europejskim Kongresie Małych i Średnich Przedsiębiorstw, który we wrześniu odbył się w Katowicach, w swoim wystąpieniu zapewniał, że ministerstwo dba o MŚP Wspieramy naszych przedsiębiorców tworząc dla nich korzystne warunki do funkcjonowania i zwiększania innowacyjności, zachęcamy także do ścisłej współpracy nauki i biznesu powiedział do jego uczestników. Czy tak jest w istocie? Właściciele małych i średnich firm w naszym kraju, każdego dnia mogą oceniać warunki w jakich przyszło im funkcjonować. Do zadowolenia powodów jest niewiele. Antonio Tajani, wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej, komisarz UE ds. Przemysłu i Przedsiębiorczości zwrócił uwagę, że Unia Europejska nie wyjdzie z obecnego kryzysu, nie sprosta rywalizacji z Chinami, Rosją i Stanami Zjednoczonymi bez małych i średnich przedsiębiorstw. W podobnym tonie były wystąpienia innych uczestników Kongresu. Małe i średnie firmy to 99 proc. przedsiębiorstw na kontynencie europejskim, zatrudniających wszystkich pracowników, które w ostatniej dekadzie stworzyły 85 proc. nowych miejsc pracy. MŚP są odpowiedzialne również za ponad 50 proc. wartości dodanej przy tworzeniu PKB mówił Jerzy Buzek, były premier RP i były przewodniczący Parlamentu Europejskiego. Zielona księga prawa jest kluczem do funkcjonowania ładu gospodarczego ważnego dla małych i średnich przedsiębiorstw podkreślił prezydent RP Bronisław Komorowski i dodał, że popiera tworzenie przejrzystej ordynacji podatkowej oraz poszerzenie wolności gospodarczej jak i dostosowania kodeksu pracy do rzeczywistości małych i średnich przedsiębiorstw, z których ogromna większość to przedsiębiorstwa rodzinne. Przekazujemy zieloną księgę, która wskazuje na potrzebę poprawy jakości prawa i konieczność usprawnienia stanowienia prawa mówił Bronisław Komorowski. Prezydent zwrócił uwagę na problem egzekucji prawa w Polsce i zapowiedział inicjatywy mające poprawić pracę sądów, prokuratury i organów podatkowych. Podkreślił swoją determinację we wsparciu zmian w prawie, w tym w prawie pracy, które miałyby ułatwić działalność małych i średnich przedsiębiorstw. Dyskomfort prawny, podatkowy i brak stabilizacji powodują, że małe przedsiębiorstwa i te średnie również z większą rezerwą odnoszą się do niepewnych inwestycji, na przykład w ulepszenie technologii, w innowacyjność. Świadczy o tym kolejny już raport opublikowanej przez Komisję Europejską, oceny innowacyjności krajów członkowskich UE Innovation Union Scoreboard. W ostatniej edycji IUS Polska spadła z grupy umiarkowanych innowatorów do grona tzw. innowatorów skromnych. Małe przedsiębiorstwa nie inwestują prawie w ogóle w Odnawialne Źródła Energii, a średnie przymierzają się do tego typu inwestycji od 3 lat. Najlepsze warunki dla przedsiębiorczości to stabilne prawo, także podatkowe oraz szeroko rozumiana swoboda gospodarcza. Czujemy, że dobre otoczenie prawne, podatkowe i regulacyjne Eurodeputowana Małgorzata Handzlik i Piotr Karmański, prowadzący na Kongresie panel Przedsiębiorczość Kobiet 8

9 przedsiębiorczość Innowacyjność najważniejsza Według ekspertów, jest to m.in. efekt niskiego poziomu zaangażowania w działalność innowacyjną firm, zwłaszcza z sektora MŚP. Niemniej, wartość nakładów na działalność badawczo-rozwojową w 2011 r. do PKB wzrosła w Polsce z 0,74 proc. do 0,77 proc. podaje w komunikacie Ministerstwo Gospodarki. Wbrew trudniejszej niż rok wcześniej sytuacji makroekonomicznej, liczba nowych przedsiębiorstw zwiększyła się o 3,5%. Wśród zarejestrowanych 358 tysięcy nowych podmiotów, zdecydowanie dominowały osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą (80%). Aby jednak obraz był pełny, trzeba do tych danych dorzucić i to, że w ostatnich latach znacznie większa się ilość osób fizycznych, prowadzących działalność gospodarczą, zawiesza ją czasowo. Dobre otoczenie prawa to klucz do funkcjonowania ładu gospodarczego dla MŚP. Polska spadła z 41 na 42 pozycję w światowym raporcie konkurencyjności to nie jest dramatyczne załamanie, ale oby to nie była tendencja. Wszystkie kraje w kryzysie muszą zreformować swoje działania i poprawić swoją konkurencyjność podsumował prezydent Bronisław Komorowski. W ramach Kongresu zorganizowano posiedzenia Komisji Sejmowych: Komisji Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii, Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Podkomisji ds. innowacyjnej gospodarki i rozwoju MŚP. Rankingi wskazują, iż Polska w innowacyjności plasuje się poniżej średniej unijnej. Lekarstwem i szansą na poprawę sytuacji jest edukacja, współpraca i kooperacja przedsiębiorstw. Głównym punktem posiedzenia, było nawiązanie współpracy między małymi i średnimi przedsiębiorcami, a uczelniami. Przedstawiony Program Rozwoju Przedsiębiorczości ukierunkowany został na 3 główne aspekty, którymi są nakłady na innowacyjność, poprawa warunków konkurencyjności oraz ułatwienie działalności małym i średnim firmom. Przedstawiono raport Ministerstwa Gospodarki na temat wykorzystania dotacji z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego przez sektor MŚP. Wynika z niego, że do września 2013 roku podpisano blisko 29 tys. umów na kwotę dofinansowania UE 23 mld złotych. Środki zagwarantowane dla MŚP to 9,3% wszystkich realizowanych przedsięwzięć. Projekty MSP o największej wartości realizowane są w woj. mazowieckim, dolnośląskim i śląskim. Europejskie systemy podatkowe a polskie rozwiązania Ten panel odnosił się do polskiego systemu podatkowego w odniesieniu do europejskich norm podatkowych. Polski system podatkowy jest systemem skomplikowanym, w którym nie da się uczciwie prowadzić działalności gospodarczej mówił Kazimierz Pazgan, przedsiębiorca z ponad 40-letnim doświadczeniem, prezes Grupy Konspol. Polski system podatkowy został porównany do rzeczywistości przedstawionej w filmie Układ Zamknięty, w której patologiczny system eliminuje uczciwych przedsiębiorców. Wszyscy uczestnicy panelu zgodnie stwierdzili, że bardzo istotny jest odpowiedni, stabilny i mało skomplikowany system podatkowy. Jak zaznaczył Jan Olbrycht, poseł do Parlamentu Europejskiego Polskie firmy muszą wykazywać się innowacyjnością, jednak należy się zastanowić i uzgodnić jaki produkt powinien uchodzić za innowacyjny. Potrzeba stworzenia odpowiedniego systemu podatkowego jest ogromna. Innowacyjność, potencjał i chęć współpracy to cechy dzisiejszych przedsiębiorców prowadzących mały biznes. Uczestnicy debaty Nauka idzie w mały biznes! Postaw na współpracę! zgodzili się, że powinno się wspierać rozwój przedsiębiorczości oraz pamiętać, że to ludzie są najważniejsi. Stąd koncentracja pieniędzy powinna skupiać się na tych, którzy wykazują największy potencjał. Innowacyjność to przede wszystkim nowe miejsca pracy, nowe produkty i nowe firmy na rynku. Organizatorzy Kongresu stwierdzili, że nowe rozwiązania z zakresu prawa, innowacyjności i podatków dla MŚP, to tematy najważniejsze dla polskiej gospodarki na najbliższe lata. III Europejski Kongres Małych i Średnich Przedsiębiorstw odbywał się pod hasłem: Współpraca i kooperacja firm sektora MŚP w wymiarze regionalnym, krajowym i międzynarodowym. Organizatorami Kongresu byli: Regionalna Izba Gospodarcza w Katowicach, Krajowa Izba Gospodarcza, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości oraz Ministerstwo Gospodarki. Grażyna Kurowska Program czyli walka o miejsca pracy Zasadniczym celem projektowanego w strategii województwa kujawsko-pomorskiego programu systemu wsparcia przedsiębiorczości są miejsca pracy, czyli ograniczenie bezrobocia z jego degradującymi społecznie skutkami. To ważne także dlatego, że popyt wewnętrzny jest istotnym napędem gospodarki. Nie oznacza to, że tracimy z oczu sam rozwój przedsiębiorczości. W tym ujęciu pozostaje on, także istotnym, strategicznym celem pośrednim. Oba te czynniki łącznie powinny pozytywnie wpłynąć na kondycję finansową samorządów, poprzez zwiększenie dochodów z jednej i zmniejszenie obciążeń z drugiej strony podkreśla marszałek Piotr Całbecki. Pierwszą grupę zakładanych w strategii działań na rzecz gospodarki stanowią te dotyczące tworzenia dogodnej przestrzeni inwestycyjnej i dobrego klimatu dla biznesu. Oprócz stosowanego już obecnie narzędzia w postaci uzbrajania terenów z myślą o inwestorach, zależy nam przede wszystkim na zagospodarowaniu terenów poprzemysłowych i powojskowych oraz popegeerowskich. Zwłaszcza zagospodarowanie tych ostatnich może być szansą dla wielu lokalnych środowisk. Tym bardziej, że chcemy uruchomić i rozwinąć system zachęt dla tych, którzy zechcą w takich miejscach uprawiać biznes, na przykład w dziedzinie przetwórstwa spożywczego. Jednym z nowych instrumentów w tym segmencie będzie budowanie warunków do powstawania sieci regionalnych powiązań kooperacyjnych. Ponieważ jako region jesteśmy jednym z największych producentów rolnych w kraju, rolnictwo pozostanie jedną z zasadniczych sprężyn gospodarczych. Powinniśmy jednak umieć czerpać z niego jeszcze większe zyski i, przede wszystkim, większe profity społeczne. Temu będą służyć rozwój przetwórstwa spożywczego Kujawsko- -Pomorskie praktycznie nie ma dotąd własnej marki przetwórczej i przechowalnictwa, rozwój rolnictwa ekologicznego i produkcji żywności metodami tradycyjnymi, a także badań naukowych w dziedzinach związanych z rolnictwem i przemysłem żywnościowym oraz doradztwa rolniczego. Ośrodki doradztwa rolniczego będą w myśl strategii skupiać się przede wszystkim na doradztwie biznesowym dla producentów rolnych. Efektem powinno być przede wszystkim znaczne ograniczenie bezrobocia na wsi. Wśród przedsięwzięć kluczowych dla realizacji tej części naszej strategii są wypracowanie systemu znakowania produkowanej u nas żywności i regionalnej żywności markowej, budowa kujawsko- -pomorskiego klastra produkcji żywności wysokiej jakości i utworzenie regionalnego centrum innowacyjności wsi. Wśród innych pomysłów zdynamizowania gospodarki należy wymienić jeszcze: turystykę zdrowotną i uzdrowiskową, nowe technologie i komercjalizację badań naukowych, klastry w dziedzinie produkcji i sprzedaży biomasy dla celów energetycznych oraz srebrną gospodarkę, czyli segment usług i produktów adresowanych do osób starszych. /bp. UM / 9

10 Lidia Geringer de Oedenberg Budżet UE , o co kruszono kopie Kwoty zostały takie same, ale licząc dokładnie między liniami budżetowymi dołożyliśmy 50 mld euro! Jak to możliwe bez zwiększenia budżetu? Cudowne rozmnożenie daje nowy mechanizm elastyczności Po tym jak Parlament Europejski zablokował w lutym bieżącego roku przedstawioną przez Radę propozycję 7-letniego budżetu odbyło się kilkadziesiąt spotkań. Po każdym z nich wydawało się, że do porozumienia jest coraz dalej Presja czasowa (przerwa wakacyjna i zbliżający się pierwszy rok nowej siedmiolatki) wymusiły jednak na Radzie i Parlamencie konieczne do kompromisu ustępstwa. Finałowa 8-godzinna nasiadówka z szykującą się do odejścia irlandzką prezydencją przełamała lody. Wróćmy jednak do sytuacji parę dni wcześniej Parcie na sukces budżetowy było tak ogromne, że lider parlamentarnego zespołu negocjacyjnego niemiecki chadek Alain Lamassoure ogłosił pomyślne zakończenie rozmów, akceptując ustępstwa, na które nie pozwalał mu mandat dany przez PE. W efekcie ON zaakceptował przedstawiony pakiet, ale nie Parlament. Wybuchł skandal. Największe grupy polityczne oburzone tą manipulacją przegłosowały wewnętrzne stanowiska przeciwne przedstawionemu przez Radę kompromisowi. Jeden z dwóch głównych sprawozdawców do Perspektywy Budżetowej (kolega grupowy Lamassour a) niemiecki deputowany Reimer Boege w proteście wycofał się z negocjacji, drugi sprawozdawca rumuński socjaldemokrata Ivailo Kalfin usiłował ratować sytuację, klecąc naprędce nową propozycję. W impasie do akcji wkroczył Przewodniczący PE Martin Schulz, trzymając w ręce propozycję Kalfina, przedstawił ją pakującym się Irlandczykom i o dziwo znalazł kompromis. Ale to nie był koniec historii, w przeddzień plenarnego głosowania, gdy gratulowałam Martinowi Schulzowi refleksu i skuteczności ten jeszcze był pełen obaw, co do reakcji samego Parlamentu. Nad odrzuceniem nowej propozycji dalej zastanawiała się nasza wspólna grupa Socjaldemokratów. Nocą 2 lipca bieżącego roku we frakcyjnym głosowaniu, po bardzo emocjonalnych wystąpieniach zgoda ledwie przeszła Ostatecznie dzisiaj ( r.) Parlament Europejski zatwierdził budżetową rezolucję, traktując ją jednak tylko jako przesłanie polityczne, zgodę pod pewnymi warunkami. Mówiąc wprost nie dowierzamy Radzie w kwestii uregulowania długów z poprzednich lat*, jak pieniądze wpłyną na konto to damy już formalną zgodę na siedmioletni budżet, co nastąpi na wrześniowej sesji plenarnej. Co od lutego udało się uzyskać? Kwoty zostały takie same, ale licząc dokładnie między liniami budżetowymi dołożyliśmy 50 mld euro! Jak to możliwe bez zwiększenia budżetu? Cudowne rozmnożenie daje nowy mechanizm elastyczności. Tyle mniej więcej zaoszczędziły państwa członkowskie w mijającej perspektywie na opieszałych i mało ambitnych, najbiedniejszych krajach, które nie wykorzystały w pełni unijnych środków i te wróciły do budżetów narodowych w postaci refundacji składek. Przykładowo polskie niewybudowane koleje dały płatnikom netto oszczędności ok. 4 mld euro W przyszłości będzie można przekwalifikować te środki na inne cele (co dotąd nie było możliwe) i w pełni wykorzystać. Dla 50 mld euro warto było przeciągać budżetową linę * Budżet korygujący : Rada zagwarantowała, że cała suma 11,2 mld dodatkowych płatności niezbędnych do zapłacenia przed końcem 2013 r. zostanie uiszczona. Pierwsza transza 7,3 miliardy euro, zostanie zapłacona najpóźniej do 9 lipca b.r., a wczesną jesienią kolejna. Dla Parlamentu niezwykle ważne było zapewnienie, że budżet na rok 2014 nie będzie obciążony długami z poprzednich lat. PE postawił to, jako warunek udzielenia zgody na wieloletni budżet. O sprawie pisałam szerzej: -unii-wraca-pod-negocjacje Dodatkowe informacje dla dociekliwych Wielkość budżetu Ogólne dane pozostają na poziomie uzgodnionym przez Radę Europejską w lutym 2013 r. czyli: 959,9 mld euro w zobowiązaniach, 908,4 mld euro w płatnościach. Podział na obszary poszczególnych polityk pozostaje taki sam. Śródokresowa rewizja budżetu Pod koniec 2016 r. Komisja Europejska będzie musiała przedstawić ocenę wykorzystania wieloletnich ram finansowych na lata , na podstawie której będą możliwe zmiany w następnych latach siedmiolatki. Np. spowodowane większymi wpływami do budżetu w przypadku wyjścia z kryzysu. Koperty krajowe w ramach polityki spójności, są wyłączone z zakresu stosowania klauzuli rewizyjnej. Podstawy prawne Treść niektórych przepisów zawartych w rozporządzeniu w sprawie budżetu pozostaje uzależniona od wyniku negocjacji w sprawie niektórych podstaw prawnych, podlegających procedurze współdecyzji (z udziałem PE), w szczególności w odniesieniu do polityki. Na co przeznaczone będą unijne pieniądze w Polsce? Zobacz: headlines/content/ mun30717/ html/eu-budget-at-glance Tekst rezolucji: texts-adopted.html Z pozdrowieniami z Parlamentu Europejskiego Lidia Geringer de Oedenberg 10

11 Magdalena A. Kolka Spadek wielkości inwestycji w czystą energię Takie niepokojące informacje podał ostatnio Bloomberg New Energy Finance (BNEF). Według BNEF nakłady inwestycyjne w tej branży za cały 2013 rok prawdopodobnie okażą się wyraźnie niższe niż ubiegłoroczne, które wyniosły 281 mld USD. Warto dodać, że już zeszłoroczne inwestycje w czystą energetykę były niższe o 11 proc. w stosunku do rekordowego 2011 r. Informacje podane przez BNNEF, a dotyczące spadku nakładów inwestycyjnych w dziedzinie czystych energii w III kwartale potwierdzają prognozy całoroczne. Spadki nakładów inwestycyjnych obserwuje się praktycznie wszędzie. Dane BNEF pokazały w III kwartale spadek nakładów inwestycyjnych w Chinach, USA i w Europie. Jednak w III kwartale 2013 roku wyjątkiem jest wzrost nakładów Parlament Europejski niewielką różnicą głosów przyjął stanowisko negocjacyjne ws. projektu nowelizacji dyrektywy o ocenie oddziaływania inwestycji na środowisko. Przyjęta poprawka przewiduje pełną procedurę oceny oddziaływania na środowisko naturalne projektów dot. wydobywania gazu łupkowego już na wstępnym etapie poszukiwawczym, jeśli mamy do czynienia ze szczelinowaniem hydraulicznym. Za poprawką opowiedzieli się europosłowie frakcji Zielonych i socjaldemokratów. Głównymi argumentami uzasadniającymi jej przyjęcie było niebezpieczeństwo zanieczyszczenia wody i występowanie wstrząsów. Polscy europosłowie byli przeciw. Z punktu widzenia Polski takie obostrze- w regionie obu Ameryk (z wyłączeniem USA). W Europie takim wyjątkiem jest jedynie Wielka Brytania, gdzie w III kwartale 2013 roku nakłady wzrosły z 1,6 mld USD do 2,6 mld USD oraz Włochy, gdzie nakłady te wzrosły z 1,2 mld USD do 1,3 mld USD. Wśród liczących się gospodarczo krajów wzrosty nakładów w tym obszarze zanotowano tylko w Brazylii z 950 mln USD do 1,1 mld USD. Mimo wyżej przedstawionych wyjątków wyniki globalne III kwartału 2013 roku potwierdzają spadkową tendencję. Według BNEF nakłady te wyniosły 45,9 mld USD, a więc mamy do czynienia ze spadkiem o 14 proc. licząc kw/kw i aż o 20 proc. licząc r/r. Nakłady inwestycyjne dotąd krajach liderach spadły: w USA z 9,4 mld USD do 5,5 mld USD; w Chinach z 13,8 mld USD do 13 mld USD; w Europie najbardziej spadły inwestycje (procentowo) we Francji (z 1,2 mld USD do 727 mln USD). Zdaniem analityków te spadki są efektem niepewności politycznej w Europie, ale też konsekwencją taniego gazu w USA oraz wyrównywaniem się tempa inwestycji w Chinach. Uważają oni, że tendencje spadkowe mają miejsce mimo, że poprawia się kondycja spółek tego sektora. Według BNEF wg notowań z akcje 96 spółek z tego sektora wzrosły o około 47 proc. licząc r/r. dr Magdalena A. Kolka konsultant GRUPY DORADCZEJ CGKL sp. z o.o. PE o procedurach dotyczących eksploatacji łupków nie jest skrajne i nieuzasadnione naukowo. Nasze stanowisko opieraliśmy na tym, że w przypadku małej skali wydobycia przy próbnych odwiertach i próbach poszukiwawczego wydobycia gazu łupkowego negatywny wpływ na środowisko niewiele się różni od podobnych prac przy poszukiwaniu gazu konwencjonalnego. Mamy też zastrzeżenia proceduralne, bo wg europosła Sonika niekorzystne dla Polski zapisy zostały wprowadzone do projektu dyrektywy tylnymi drzwiami, bo KE ich nie proponowała, a teraz sprawa będzie przedmiotem obrad i decyzji w Radzie (UE). Uważa on też, że wejście w życie tych przepisów, może spowolnić procesy wiertnicze o ok. 2 lata (obecnie ocena oddziaływania na środowisko trwa do kilkunastu miesięcy) i tym samym automatycznie spowolni wydobycie. Zwiększone koszty na etapie badawczym stawiają też pod znakiem zapytania rentowność tych inwestycji. Polska przeciwstawiając się wprowadzeniu tej poprawki zwracała uwagę, że jako UE odbieramy sobie szansę na niezależność energetyczną, niskie ceny gazu łupkowego, a w konsekwencji obniżenie kosztów produkcji i zwiększenie konkurencyjności naszych produktów tak, jak to stało się w Stanach Zjednoczonych. dr Magdalena A. Kolka konsultant GRUPY DORADCZEJ CGKL sp. z o.o. zdjęcie: stock 11

12 Z notatnika reportera Lubuskie Forum Gospodarcze Odbyło się ono w Jesionce k. Kolska doroczna impreza gromadząca przedsiębiorców, samorządowców i działaczy instytucji okołobiznesowych z regionu. Marszałek Elżbieta Polak wygłosiła prelekcję na temat znaczenia funduszy unijnych dla rozwoju lubuskiej gospodarki. Sporo uwagi poświęcono złożom surowców energetycznych oraz miedzi na terenie województwa. Cała impreza odbywała się w tym roku pod hasłem Południe z potencjałem. Marszałek Polak mówiła o nadchodzącej perspektywie finansowej Kilka dni temu wróciłam ze zgromadzenia Związku Województw RP w Brukseli, gdzie komisarz UE ds. budżetu Janusz Lewandowski zastanawiał się jak finansować więcej Europy za mniej pieniędzy. Trzy duże państwa Unii finansują całą resztę i będą się nam bardzo uważnie przyglądać. Dlatego pamiętajmy, że fundusze UE nie mogą zastąpić budżetów miast i gmin. One mają tylko dać impuls gospodarce, żeby w przyszłości dzięki prężnej gospodarce, korzystały budżety gmin. Marszałek omówiła główne założenia programów unijnych w nadchodzącej perspetywie Będzie jeden program dwufunduszowy: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego i Europejski Fundusz Społeczny, dzięki czemu będą one mogły ze sobą lepiej współpracować. Będą także ZIT-y, czyli Zintegrowane Inwestycje Terytorialne dla miast wojewódzkich i ich obszarów funkcjonalnych. A także OSI, czyli Obszary Strategicznej Interwencji, opisane w Strategii Rozwoju Województwa. To pieniądze dla terenów zaniedbanych, zdegradowanych, powojskowych, popegeerowskich, o wysokim wskaźniku bezrobocia. Niebawem spotykam się ze Zrzeszeniem Wójtów Burmistrzów i Prezydentów Woj. Lubuskiego i będziemy wspólnie zastanawiać się jak przekazywać pieniądze na OSI. Możemy wskazać konkretne działania, do których tak zmienimy kryteria dostępu do funduszy, żeby obszary wiejskie i zdegradowane mogły po nie łatwiej sięgać. Sporo uwagi uczestnicy Forum poświęcili złożom miedzi, które zamierza eksploatować kanadyjska firma Miedzi Cooper Corporation. Szef firmy na Polskę prof. Stanisław Speczik stwierdził My też, podobnie jak władze województwa mamy perspektywę finansową, ale mówimy nie o 900 mln euro, ale o 4 mld dolarów, bo taka inwestycja wchodzi w grę, jeśli powstanie tutaj zakład przemysłowy naszej grupy kapitałowej w sektorze miedzi. Cezary Bujak, prezes PGE Gubin przedstawił stan realizacji i perspektywy rozwoju elektrowni i kopali węgla Brody-Gubin. Z kolei założenia małego trójpaku energetycznego i Strategii Energetyki Województwa Lubuskiego omówił prof. dr hab. inż. Marian Miłek, wiceprezes Lubuskiego Klastra Energetyki Odnawialnej i Efektywności Energetycznej. Zostaną podpisane umowy o współpracy pomiędzy Lubuskim Klastrem Energetyki Odnawialnej i Efektywności Energetycznej a Aglomeracją Zielonogórską. Odbyły się także dyskusje panelowe, z udziałem marszałek Elżbiety Polak, senatora i wiceprzewodniczącego Parlamentarnego Zespołu ds. Energetyki Stanisława Iwana, szefa ZWBiPWL Wadima Tyszkiewicza, przewodniczącego OPZL Janusza Jasińskiego, a także Cezarego Bujaka i prof. Stanisława Speczika. Lubuskie Forum Gospodarcze organizowane jest corocznie przez Organizację Pracodawców Ziemi Lubuskiej. Budowa zaplecza dla ełki Budowa zaplecza technicznego Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej została oficjalnie rozpoczęta. Wmurowany został akt erekcyjny pod najnowocześniejsze centrum serwisowe dla pociągów w Polsce powstające w pobliżu stacji kolejowej Łódź Widzew. Podpis na dokumencie złożył marszałek województwa łódzkiego Witold Stępień. Zaplecze zajmie obszar 4,5 hektara. Prowadzone będą w nim przeglądy techniczne, naprawy oraz bieżące utrzymanie taboru Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej. Generalnym wykonawcą jest firma TRAKCJA S.A. Akt erekcyjny pod jego budowę podpisali i wmurowali: marszałek województwa łódzkiego Witold Stępień, prezes ŁKA Andrzej Wasilewski, prezes Trakcja S.A. Roman Przybył oraz członek zarządu Stadler Polska Stanisław Skalski. Budowa jest częścią projektu zakładającego oprócz tego zakup 20 Elektrycznych Zespołów Trakcyjnych FLIRT, które będą obsługiwać cztery trasy ŁKA: do Sieradza, Kutna, Łowicza i Koluszek oraz ring wokół Łodzi. Hala centrum serwisowego będzie miała 140 metrów długości i 40 metrów szerokości. Zaplecze wyposażone zostanie w wiele nowoczesnych urządzeń, które posłużą do codziennej obsługi oraz napraw taboru Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej. Na poszczególnych torach zlokalizowane zostaną m.in.: myjnia pojazdów, tokarka podtorowa do toczenia zestawów kołowych, laserowe stanowisko do pomiarów zestawów kołowych, waga do pomiaru nacisku kół zestawów kołowych. W budynku znajdować będzie się także magazyn na części zapasowe do pociągów, warsztaty oraz pomieszczenia socjalne dla pracowników. Ergonomicznie zaprojektowane stanowiska obsługi pozwalają na jednoczesne wykonywanie napraw, konserwację urządzeń, a także codzienne mycie i czyszczenie wnętrz pociągu. Usługi serwisowe na terenie Zaplecza Technicznego Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej przez 15 lat od momentu przekazania do eksploatacji pierwszej partii pojazdów świadczyć będzie ich producent, firma Stadler Polska Sp. z o.o. Łódzka Kolej Aglomeracyjna, jako jedna z pierwszych w Polsce, przygotowując przetarg na dostawę pociągów uwzględniła także ich późniejszą obsługę przez producenta. Rozwiązania technologiczne zastosowane przy budowie Zaplecza zapewnią szczególną ochronę środowiska naturalnego, bezpieczeństwo pracowników, zastosowano także rozwiązania tłumiące hałas. Zaplanowany termin zakończenia budowy to połowa 2014 roku. Koszt realizacji inwestycji wynosi ponad 55 mln złotych. Cały projekt Budowa systemu Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej wart jest 458 mln zł, a kwota dofinansowania wynosi ponad 193 mln złotych. Nowa droga Koszyce Brzesko Firma Skanska wybuduje nowy odcinek DW 768 Koszyce Brzesko, który połączy autostradę A4 z już istniejącą DW 768. Budowa nowej drogi była planowana od wielu lat. Zabiegali o nią przede wszystkim mieszkańcy i samorządowcy z Brzeska i Mokrzysk miejscowości, przez które przejeżdżają codziennie setki samochodów osobowych i ciężarowych. Umowę podpisali, w obecności wicemarszałka Romana Ciepieli, Marta Maj p.o. dyrektora Zarządu Dróg Wojewódzkich w Krakowie i Sławomir Cebo dyrektor Oddziału Budownictwa Inżynieryjnego w Krakowie Skanska S.A. Do Krakowa przyjechali także samorządowcy z Brzeska i okolic: Andrzej Potępa starosta brzeski, Grzegorz Wawryka burmistrz Brzeska i Marek Kośmider sołtys Mokrzysk. To ważna inwestycja dla całego układu komunikacyjnego Małopolski, związana z budową autostrady, ale docelowo też ma drugi wymiar połączenia północy z południem powiedział wicemarszałek Ciepiela. Ta inwestycja ma doprowadzić do lepszego połączenia Sądecczyzny z Warszawą i ułatwić dojazd na Słowację. Ma też bardzo ważny wymiar dla społeczności lokalnej gmin Brzeska i Mokrzysk dodał. Podpisana dziś umowa z firmą Skanska otwiera drogę do budowy nowego odcinka DW 768 od węzła autostradowego Brzesko do skrzyżowania z droga gminną w Mokrzyskach, w rejonie ul. Zagrodzkiej (zaznaczony czerwoną linią na mapie). To jedna z ważniejszych inwestycji w województwie małopolskim. Nowy odcinek będzie miał długość 4,3 km, przebiega przez tereny niezamieszkane i pozwoli kierowcom ominąć centrum Brzeska i Mokrzysk. Dzięki inwestycji powstanie najkrótsze połączenie Warszawy z południem Polski i granicą ze Słowacją podróż skróci się o ponad 100 km. Poprawią się 12

13 notatnik bezpieczeństwo w ruchu drogowym, bezpieczeństwo i warunki życia mieszkańców, a także dostęp do autostrady A4 oraz stref aktywności gospodarczej: Bocheńskiej Strefy Aktywności Gospodarczej, Niepołomickiej Strefy Inwestycyjnej, Nowobrzeskiego Obszaru Gospodarczego, Zielonego Parku Przemysłowego Kryształowy w Tarnowie, Zielonego Parku Przemysłowego w Wojniczu. Całkowity koszt projektu: 38 mln zł. Dofinansowanie z UE: 32,3 mln zł, pozostała część ok. 6 mln zł z budżetu województwa małopolskiego. Porozmawiajmy o łupkach Zainteresowanie wydarzeniem było duże sala hotelu Victoria w Lublinie zgromadziła niemal 160 osób. Wśród słuchaczy znalazło się spore grono dziennikarzy. Nie mogło też zabraknąć przedstawiciela władz regionu. Marszałka województwa reprezentował Sławomir Struski, dyrektor Departamentu Rolnictwa i Środowiska w urzędzie marszałkowskim. Bacznie przysłuchiwałem się wygłaszanym tu poglądom i widzę, że emocje związane z łupkami nieco już opadły, co nie znaczy, że spory zamilkły mówił po spotkaniu dyrektor Struski. Ważne jest, by po okresie niezdrowej ekscytacji, podsycanej głównie przez strach przed nieznanym, zacząć w końcu merytoryczne rozmowy. Formułę dzisiejszego wydarzenia uważam za bardzo ciekawą. Nie było tu miejsca na polemikę, a każdy mógł powiedzieć, co mu leży na sercu. Mając zestaw takich opinii, można będzie łatwiej zaplanować skuteczne, bo nakierowane na konkretne potrzeby, działania informacyjne nt. gazu łupkowego. A wypowiadali się zarówno zwolennicy, jak i przeciwnicy inwestycji łupkowych na Lubelszczyźnie. Głos zabrali m.in. mieszkańcy Ministrówki, Tomaszowa Lubelskiego i Żurawlowa oraz przedstawiciele samorządów gmin, na obszarze których obowiązują koncesje poszukiwawcze Gościeradowa, Krasnegostawu, Leśniowic i Wierzbicy. Świat nauki reprezentował m.in. prof. Marian Harasimiuk, geolog z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, a organizacje pozarządowe Ewa Sufin-Jacquemart, prezes fundacji Strefa Zieleni. Był też czas na wypowiedź Mariana Sewerskiego, przedstawiciela Chevronu. Zakres poruszanych kwestii obejmował zarówno zagadnienia organizacyjne, jak też prawne i środowiskowe. Wystąpienia aktywnych uczestników były rejestrowane ich zapis dźwiękowy wkrótce znajdzie się na stronie wwww.lupki.mos.gov.pl. Na podstawie opinii wyrażanych podczas dwóch wysłuchań (poprzednie odbyło się 1 października w Gdańsku) Ministerstwo Środowiska opracuje dokument, który wskaże najważniejsze potrzeby, oczekiwania, nadzieje i obawy zaangażowanych stron. W przerwach między wystąpieniami aktywnych uczestników pracownicy lubelskich instytucji zajmujących się ochroną środowiska Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska, Okręgowego Urzędu Górniczego, a także Państwowego Instytutu Geologicznego i firmy wykonującej na zlecenie Ministerstwa Środowiska badanie opinii społecznej (TNS Polska), przedstawili krótkie prezentacje nt. ochrony środowiska, kontroli pracy przedsiębiorców oraz postrzegania gazu z łupków przez mieszkańców Polski. Równolegle do wysłuchania odbył się briefing wiceministra środowiska Piotra Woźniaka, Głównego Geologa Kraju. Rozwój Pomorza W nowej perspektywie finansowej Unii Europejskiej województwo pomorskie otrzyma największy w historii strumień środków rozwojowych: blisko 1,7 mld euro powiedział marszałek Mieczysław Struk, otwierając konsultacje społeczne projektu Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata Konferencja inaugurująca odbyła się w Centrum Wystawienniczo- -Kongresowym AmberExpo w Gdańsku. W województwie pomorskim przyjęto trójstopniowy system opracowania dokumentów strategiczno-operacyjnych. Sejmik Województwa Pomorskiego przyjął Strategię Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020, zawierającą fundamentalne zasady i kryteria, jakie będą obowiązywały na poziomie operacyjnym. Zgodnie z zapisami Strategii, zasadniczymi narzędziami jej realizacji są regionalne programy strategiczne (RPS) w zakresie: rozwoju gospodarczego, atrakcyjności kulturalnej i turystycznej, aktywności zawodowej i społecznej, ochrony zdrowia, transportu oraz energetyki i środowiska. Dwufunduszowy (tzn. łączący Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego i Europejski Fundusz Społeczny) Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Pomorskiego na lata stanowi kolejny etap procesu etap wykonawczy. Akcenty w okresie programowania będą odmienne od tych w minionym 10-leciu. Komisja Europejska i polski rząd będą wymagać silnej koncentracji wydatków na takich zagadnieniach, jak komercjalizacja wiedzy, odnawialne źródła energii, ekoefektywność oraz zwalczanie ubóstwa. Charakterystyczne dla nowego RPO będzie jeszcze silniejsze niż dotychczas nastawienie na realizację projektów partnerskich, a także tzw. podejście terytorialne, polegające na ustalaniu z reprezentacjami różnych części regionu spójnych pakietów przedsięwzięć rozwojowych. Konsultacje społeczne projektu Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata potrwają do 21 listopada 2013 r. Nowa fabryka w podkarpackim W Zagórzu oficjalnie działa japońska fabryka TRI Poland specjalizująca się w produkcji podzespołów do samochodów. Na uroczyste otwarcie nowego zakładu przybyli przedstawiciele firmy z Japonii oraz przedstawiciel Ambasady Japonii w Polsce. Samorząd Województwa Podkarpackiego reprezentowali marszałek Władysław Ortyl oraz wicemarszałek Tadeusz Pióro. W liście przekazanym prezesowi zarządu firmy TRI Panu Tetsuo Naruse, marszałek pogratulował inwestycji oraz wyraził zadowolenie, że to właśnie Podkarpacie zostało docenione pod względem inwestycyjnym, jako miejsce odpowiednie do rozwoju biznesu: Gratuluję zarządowi firmy wspaniałej inwestycji. Cieszy mnie fakt, że docenili Państwo atuty inwestycyjne województwa podkarpackiego. Jako gospodarz tego regionu wiem, jak ważna jest ta inwestycja dla naszego województwa, a zwłaszcza dla południowej jego części. Jestem przekonany, że firma będzie dynamicznie się rozwijać wzmacniając swoją pozycję na rynku europejskim i dając zatrudnienie kolejnym osobom zaznaczył marszałek Władysław Ortyl. Fabryka powstała na działce o powierzchni 41 tys. metrów kwadratowych należącej do podstrefy Specjalnej Strefy Ekonomicznej Euro-Park Mielec. Cała inwestycja wyniosła 11 mln euro, ale TRI Poland ma w ciągu trzech lat zainwestować tam jeszcze 9 mln euro. Oprócz antywibracyjnych elementów zawieszenia, nadwozia i silnika, zagórski zakład będzie produkował także sprzęt AGD. Firma TRI należy do światowej czołówki grupy producentów części samochodowych. Fabryka, która powstała w Zagórzu jest drugim zakładem TRI Poland w Polsce. Mieszkańcy Zagórza oraz tamtejsze władze samorządowe liczą teraz na efekt domina mając nadzieję, że do zagórskiej podstrefy trafią kolejni inwestorzy. /bpum/ 13

14

15 Śląskie jest zielone środowisko EkoAktywni 2013 konkurs z tradycjami Konkursy pn. EkoAktywni organizowane są przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach już od 2008 roku Ich adresat jest właściwie co roku ten sam: organizacje pozarządowe, takie jak stowarzyszenia i fundacje, a także grupy nieformalne jak chociażby szkolne kluby ekologiczne. Łączy je jedno; prowadzą działalność lub realizują programy z zakresu edukacji ekologicznej i ochrony przyrody, jak również profilaktyki zdrowotnej dzieci z obszarów, na których jakości środowiska, nie jest taka jak powinna. W tym roku konkurs EkoAktywni skierowany był do organizacji społecznych z województwa śląskiego, które prowadzą działalność proekologiczną o charakterze regionalnym i ponadregionalnym. Prezes WFOŚiGW Gabriela Lenartowicz wraz z nagrodzonymi Tegorocznymi laureatami nagród, które przyznał Zarząd Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach są: Liga Ochrony Przyrody Zarząd Okręgu w Częstochowie ,00 zł Polska Izba Ekologii, Katowice ,00 zł Ziemia i My-Centrum Edukacji Ekologicznej, Dąbrowa Górnicza ,00 zł Fundacja na Rzecz Dzieci Miasteczko Śląskie, Miasteczko Śląskie ,00 zł Stowarzyszenie Z nauką w przyszłość, Katowice ,00 zł Stowarzyszenie SOPEL, Będzin ,00 zł Związek Harcerstwa Polskiego Chorągiew Śląska, Katowice ,00 zł Śląski Ogród Botaniczny Związek Stowarzyszeń, Mikołów ,00 zł Stowarzyszenie Ekologiczno-Kulturalne Klub Gaja, Wilkowice ,00 zł Fundacja Ekologiczna ARKA, Bielsko-Biała ,00 zł 15

16 Śląskie jest zielone Zielony region na jubileusz Dwudziestolecie Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach to dobry moment na podsumowanie jego działalności w tym czasie. Trzeba przyznać, że Fundusz ma się czym pochwalić, a jego pracownicy wykonali kawał dobrej roboty Jak powiedziała Prezes WFOŚiGW w Katowicach Gabriela Lenartowicz: Zadaniem Funduszu jest inspirowanie pożądanych działań na rzecz ekologii różnymi instrumentami finansowymi. Oczywiście Fundusz wspiera przedsięwzięcia, które nie przynoszą przychodu, np. edukację ekologiczną, ale jednocześnie powstał system pożyczek dla instytucji i firm realizujących inwestycje proekologiczne dodała. Dzięki temu część pieniędzy do nas wraca, więc fundusz wciąż się odnawia. Z drugiej strony, niskie oprocentowanie pożyczek stanowi zachętę dla inwestorów i w dużym stopniu jest gwarancją, że pożądane inwestycje powstaną. Możliwości finansowania jest wiele, niektóre pożyczki mogą być na przykład łączone z dotacją, inne po spełnieniu określonych warunków przez beneficjentów, są częściowo umarzane, czasami jest to finansowanie w postaci dopłat do oprocentowania kredytów bankowych. Tyle w dużym skrócie o zadaniach Funduszy. Punktem zwrotnym w działalności WFOŚiGW w Katowicach było podpisanie porozumienia z Ministerstwem Środowiska w sprawie realizacji Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko dla I i II osi priorytetowej. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki wodnej w Katowicach stał się instytucją wdrażająca ten program w latach Jego celem jest poprawa atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej, przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej. Program ten jest również ważnym instrumentem realizacji odnowionej strategii Lizbońskiej. Wielkość środków finansowych zaangażowanych w jego realizację na lata wynosi 37,7 mld euro, z czego wkład unijny to 28,3 mld euro, a wkład krajowy to 9,4 mld euro. Z uwagi na swoją specyfikę, a głównie największe uprzemysłowienie, województwo śląskie należało do regionów o największej degradacji środowiska. Wartość wsparcia udzielonego ze środ- 16

17 Śląskie jest zielone środowisko Dwudziestolecie WFOŚiGW w Katowicach ków Funduszu na poprawę stanu środowiska w woj. śląskim, w ciągu 20 lat, przekroczyła już 5 mld złotych. Oznacza to, że nie ma w regionie żadnej ważnej inwestycji ekologicznej, która powstałaby bez wsparcia WFOŚiGW w Katowicach. Z pomocy funduszu skorzystały głównie samorządy i jednostki o charakterze publicznym. Od 2014 roku rozpoczyna się realizacja Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2. Tymi pieniędzmi unijnymi będzie zarządzał Fundusz na zlecenie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego i Ministerstwa Środowiska. Warto również wspomnieć Program Region, polega on na współpracy pomiędzy Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a Wojewódzkimi Funduszami. Fundusze wojewódzkie, w tym Fundusz w Katowicach, będą pomagały wydawać pieniądze z opłat środowiskowych, którymi de facto dysponuje Narodowy Fundusz. Jak podkreśla Prezes WFOŚiWG w Katowicach Gabriela Lenartowicz, preferowane są zwłaszcza te zadania i ci beneficjenci, którzy zapewniają osiągnięcie największych efektów ekologicznych za jak najmniejsza cenę. Uroczyste obchody 20. lecia Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, które odbyły się w Teatrze Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach, były nie tylko okazją do wyróżnienia tych, którzy przysłużyli się idei ochrony środowiska naturalnego w regionie, ale także do przypomnienia jakie były początki Funduszu. Goście uroczystości: parlamentarzyści, samorządowcy, beneficjenci i gospodarze wspominali jak się rozwijał i jaką drogę przeszedł od chwili powstania. Mówili o unikatowym na skalę europejską systemie finansowania ochrony środowiska. Obecna na jubileuszu wiceminister środowiska Aneta Wilmańska powiedziała: Intencją Ministerstwa Środowiska jest pielęgnowanie i rozwój finansowania ochrony środowiska, którego filarem są takie wojewódzkie fundusze jak katowicki. Tak dobra marka obroni się i zawsze znajdzie gorących zwolenników w resorcie środowiska. Równie ciekawe było przypomnienie zmian widocznych w regionie; Śląsk nie jest już postrzegany jako miejsce szare i zadymione, z niebezpiecznymi dla przyrody i ludzi hałdami, ale obszar pełen zieleni, zdrowych lasów i zakładów, które misję ochrony środowiska przyjmują jako jeden z priorytetów swojego działania. Bez wątpienia to także zasługa Funduszu. Te zmiany pięknie pokazała także oprawa scenograficzna uroczystości. Natomiast interesującą oprawę artystyczną, która była dopełnieniem filozofii działania Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach w ciągu 20 lat istnienia, przygotowali świetni artyści m.in. Magdalena Cielecka, Katarzyna Tlałka, Andrzej Sikorowski, Grzegorz Turnau, Bogusław Wrocławski i Czesław Jakubiec. /isa/ 17

18 Śląskie jest zielone Kryształowe statuetki dla Ekopartnerów Lista Ekopartnerów WFOŚiGW w Katowicach nagrodzonych statuetkami z okazji jubileuszu 20-lecia powstania Funduszu: Fundacja Ekologiczna ARKA za szeroką pojętą edukację ekologiczną i kształtowanie postaw ekologicznych w województwie śląskim. Stowarzyszenie Ekologiczno Kulturalne Klub Gaja za podejmowane od 25 lat realne działania na rzecz środowiska naturalnego i poszanowania praw zwierząt. Fundacja na Rzecz Zdrowia Dzieci i Młodzieży Regionu Śląsko Dąbrowskiego im. Grzegorza Kolosy za działania na rzecz profilaktyki zdrowotnej i edukacji ekologicznej dzieci z województwa śląskiego. Śląski Ogród Botaniczny w Mikołowie za działalność na rzecz ochrony różnorodności biologicznej, edukacji ekologicznej i przyrodniczej oraz kształtowanie postaw sprzyjających urzeczywistnieniu idei zrównoważonego rozwoju. Gazeta Wyborcza w Katowicach. Telewizja Polska SA Oddział w Katowicach. Polskie Radio Regionalna Rozgłośnia w Katowicach Radio Katowice SA. Polska Dziennik Zachodni za cykliczne i ciekawe podejmowanie tematyki ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju. Zakład Energetyki Cieplnej SA w Katowicach. Spółka Energetyczna Jastrzębie SA za wieloletnie działania w zakresie zmniejszenia emisji zanieczyszczeń poprzez wykorzystanie metanu do produkcji ciepła i energii elektrycznej w kogeneracji. Grupa TAURON SA za liczne inicjatywy w zakresie efektywności energetycznej i wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie za wieloletnią aktywną współpracę w zakresie ochrony przeciwpowodziowej w Dorzeczu Górnej Wisły. Oczyszczalnia Ścieków WARTA SA w Częstochowie za połączenie nowoczesnej modernizacji oczyszczalni z propagowaniem efektywności energetycznej m.in. poprzez wykorzystanie osadów ściekowych do produkcji energii cieplnej i elektrycznej. Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej w Katowicach za wieloletnią współpracę w zakresie przeciwdziałania poważnym awariom i ograniczeniom skutków klęsk żywiołowych. Śląski Szpital Reumatologiczno Rehabilitacyjny im. gen. Jerzego Ziętka w Ustroniu za skuteczne i długoletnie działania na rzecz poprawy efektywności energetycznej z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii w obiektach służby zdrowia szpitala. Gmina Jaworze. Gmina Myszków. Gmina Chorzów za pozyskiwanie i zagospodarowywanie środków na działania proekologiczne, które skutecznie poprawiają jakość życia mieszkańców. Powiat Tarnogórski. Powiat Zawierciański za skuteczne działania w likwidacji bomb ekologicznych po Zakładach Chemicznych w Tarnowskich Górach i po Przedsiębiorstwie Materiałów Izolacji Budowlanej w Ogrodzieńcu. Statuetki dla Ekopartnerów zegary zatopione w krysztale, mają symbolizować upływający czas, w którym udało się zmienić środowisko i nadchodzący, w którym dla ochrony środowiska można działać Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach 18

19 Biuro Regionalne Województwa Śląskiego w Brukseli prosto z Brukseli Program HORYZONT 2020* oraz COSME** Pod koniec września br. Komisja Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (ITRE) Parlamentu Europejskiego zatwierdziła program Horyzont 2020 na rzecz rozwoju badań naukowych, innowacji i konkurencyjności w Europie oraz program COSME wspierający konkurencyjność przedsiębiorstw i MŚP W trakcie negocjacji z Komisją Europejską udało się wprowadzić do programów kilka istotnych poprawek. Otwarcie na nowych uczestników, większe wsparcie dla małych firm i lepsza kontrola wydatków UE to kluczowe efekty negocjacji między Komisją ds. Przemysłu, Badań Naukowych i Energii Parlamentu Europejskiego a przedstawicielami Komisji Europejskiej, dotyczących programów Horyzont 2020 i COSME. W efekcie negocjacji ustalono, że 470 milionów euro z budżetu programu Horyzont 2020 zostanie przeznaczonych na poszerzenie grupy naukowców, mogących wziąć udział w programie, m.in. poprzez zaproszenie do niego nowych wnioskodawców lub wspieranie współpracy instytucji badawczych w ramach sieci. Na nowych członków mają być otwarte również partnerstwa publiczno- -prywatne, co ma przeciwdziałać powstawaniu zamkniętych klubów. W trakcie negocjacji ustalono też, że 420 mln euro przeznaczonych zostanie na wspieranie popularyzacji nauki. Na wsparcie w ramach nowych programów mogą też liczyć małe i średnie firmy. To do nich trafić ma co najmniej 11 proc. budżetu programu Horyzont Małej przedsiębiorczości poświęcony będzie też program COSME. W efekcie negocjacji udało się ograniczyć biurokrację (w porównaniu z pierwotną wersją) oraz zagwarantować, że 60 proc. środków z budżetu COSME zostanie przeznaczonych na fundusze wysokiego ryzyka lub gwarancje kredytowe. Mają to być główne narzędzia wsparcia dla sektora MŚP. Ostateczne głosowanie nad kształtem programów odbędzie się jednocześnie z głosowaniem nad całym budżetem UE na lata *HORYZONT 2020 Nowa nazwa programu ma symbolizować zasadnicze zmiany, jakie nastąpią w finansowaniu europejskiej nauki. Program zawiera, poza zadaniami realizowanymi dotychczas w ramach 7. Programu Ramowego UE, także priorytety Programu Ramowego na rzecz konkurencyjności i innowacji (Competitiveness and Innovation Framework Programme CIP), w części dotyczącej innowacyjności, oraz Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii (European Institute of Innovation and Technology EIT). Budżet programu Horyzont 2020 ma wynosić ok. 80 mld euro. Program, oprócz znacznie większego budżetu w stosunku do swoich poprzedników, będzie także posiadał nową strukturę. Struktura Horyzontu 2020 opiera się na trzech filarach, które są głęboko zakorzenione w strategii Europa 2020 : Doskonałość w nauce (Excellence in science) Wiodąca pozycja w przemyśle (Industrial leadership) Wyzwania społeczne (Societal challenges). **COSME Komisja Europejska przedstawiła nową propozycję wspierania małych i średnich przedsiębiorstw w latach w ramach programu COSME (Programme for the Competitivness of Enterprises and SMEs), który stanowi kontynuację Programu ramowego na rzecz konkurencyjności i innowacji CIP (Competitiveness and Innovation Framework Programme). Zasadniczymi punktami nowego programu będą promowanie dostępu do finansowania, wspieranie przedsiębiorczości oraz tworzenie nowych przedsiębiorstw. Jego budżet wynosi 2,5 mld euro. Źródło: Komisja Europejska, Parlament Europejski 19

20 Biuro Regionalne Województwa Śląskiego w Brukseli Województwo Śląskie na Open Days 2013: Zatrudnienie młodych i transformacja przemysłowa W trakcie tegorocznej edycji Open Days 2013,Województwo Śląskie wraz z jedenastoma partnerami z Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Polski, Turcji, Dani, Portugalii, Norwegii i Chorwacji, zorganizowało warsztat pt. Making the connections: youth employment and industrial transformation W pierwszej części debaty, słuchacze mieli okazję zapoznać się z różnymi formami wsparcia udzielanego młodym ludziom, którzy mają problemy ze znalezieniem zatrudnienia. Dobre praktyki projektów z Europejskiego Funduszu Społecznego z Warmii i Mazur, możliwości przekształcenia miasta emerytów w atrakcyjnie turystycznie i kulturowo centrum, które przyciąga i oferuje zatrudnienie młodym ludziom (Miasto Karsiyaka w Turcji), czy działalność publicznych służb zatrudnienia i ich oferta szkoleń zawodowych w regionie Castilla y Leon, to tylko niektóre z tematów poruszanych w trakcie pierwszej części warsztatu. Duże zainteresowanie wzbudziła prezentacja Dr Redmond, Dyrektora Centrum Karier Uniwersytetu w Liverpoolu, nt. pokolenia Y czyli obecnych studentów, którzy w niedługim czasie, będą musieli zmierzyć się z wyzwaniami rynku pracy. Według badań przeprowadzonych przez Centrum, zatrudnienie można potraktować jako następujące równanie: E=Q+WE+S x C Zatrudnienie = kwalifikacje + doświadczenie zawodowe + umiejętności kontakty Im większe wartości cząstkowe równania, tym większa szansa na zdobycie zatrudnienia. Druga część warsztatu poświęcona była reindustrializacji przemysłowej, która w zależności od charakteru regionu może przybierać różne formy, od powrotu do wyrobów rzemieślniczych w Norwegii, poprzez nowoczesne manufaktury w Danii a skończywszy na innowacji i inteligentnych specjalizacjach Debata nt. transormacji przemysłowej w Centralnej Portugali i w Województwie Śląskim. Barbara Bujnowska-Sęda, Koordynator Zespołu Regionalnej Strategii Innowacji Wydziału Europejskiego Funduszu Społecznego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, przedstawiła możliwości wsparcia i wzmacniania rozwoju regionu dzięki koncentracji na inteligentnych specjalizacjach. Ponadto zaprezentowała dobre praktyki projektów skierowanych do sfery biznesu, doktorantów, szkół średnich (w tym m.in.: Dokto- RIS Program stypendialny dla doktorantów na rzecz innowacyjnego Śląska Regionalne Strategie Innowacji PO KL, Mam zawód, mam pracę w regionie 9.2 Podniesienie atrakcyjności i jakości szkolnictwa zawodowego PO KL) przyczyniające się do poprawy regionalnej polityki innowacyjnej. Kluczowym elementem obecnie prowadzonych działań w regionie stają się Obserwatoria Specjalistyczne, których rolą jest przewidywanie trendów rynkowych w obszarach związanych z Programem Rozwoju Technologii na lata i tematycznymi inteligentnymi Brabara Bujnowska-Sęda, Koordynator Zespołu RIS specjalizacjami regionu przedstawionymi w Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Śląskiego na lata powiedziała Koordynator RIS. Sieć Obserwatoriów będzie efektywnie wykorzystywana w procesach rozwoju i wzmacniania potencjału specjalizacji, co zaowocuje pobudzeniem rozwoju technologicznego regionu dodała. 20

21 Biuro Regionalne Województwa Śląskiego w Brukseli prosto z Brukseli Europejski Tydzień Regionów i Miast zakończony!!! W dniach 7-10 października bieżącego roku odbył się w Brukseli Open Days Europejski Tydzień Regionów i Miast. Jest to coroczne, kilkudniowe wydarzenie organizowane wspólnie przez Dyrekcję Generalną ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej Komisji Europejskiej oraz Komitet Regionów, we współpracy z przedstawicielstwami regionów i miast. Tegoroczne Open Days odbyły się w wyjątkowym kontekście dla Unii Europejskiej. To właśnie w drugiej połowie roku europejskie regiony i miasta będą finalizować przygotowania do nowej perspektywy finansowej na lata Obszary polityk UE szczególnie ważne dla europejskich regionów to polityka regionalna i spójności, rozwój obszarów wiejskich, i polityka rybacka. Dlatego tegoroczne Open Days stały się niepowtarzalną okazją do wymiany informacji i rozważań na temat lepszego dostosowania polityk UE do potrzeb obywateli, jeszcze zanim nowe programy operacyjne (PO) wejdą w życie od 2014 roku. W rozważaniach tych udział wzięły instytucje unijne, organy zarządzające funduszami UE oraz sami beneficjenci. Slogan tegorocznych Open Days to: Europejskie regiony i miasta startują do 2020 roku!. Tegoroczne wydarzenia w ramach Europejskiego Tygodnia Regionów i Miast koncentrowały się wokół trzech osi priorytetowych: zarządzanie zmianami : warsztaty i debaty skupione wokół tej osi zaprezentowały innowacyjne podejścia i nowe elementy w implementacji priorytetów tematycznych na lata (np. zintegrowane inwestycje terytorialne, wspólne plany działań, sposoby zarządzania, instrumenty finansowe, uproszczenia); synergie i współpraca: tutaj przedstawione zostały rozwiązania dla współpracy, koordynacji i zarządzania różnego typu źródłami finansowania od funduszy UE, poprzez narodowe, po regionalne); wyzwania i rozwiązania: warsztaty i debaty w ramach tej osi priorytetowej skoncentrowały się wokół znalezienia odpowiedzi i rozwiązań na wyzwania, którym obecnie stawiają czoła regiony. Było to swoiste przekazywanie wiedzy, od regionów, które już zaimplementowały dane rozwiązania, dla tych, które jeszcze nie wybrały odpowiedniej drogi reform i rozwoju. Źródło: Komitet Regionów, BRWŚ 62. Targi Innowacyjności i Wynalazczości już w listopadzie w Brukseli! 62. Światowe Targi Wynalazczości, Badań Naukowych i Nowych Technik BRUSSELS INNOVA 2013 odbędą się w dniach listopada 2013 roku na terenach wystawienniczych Brussels Expo w Brukseli. Targi stanowią czołową, międzynarodową imprezę wystawienniczą w dziedzinie wynalazczości, poświęconą transferowi technologii i wdrażaniu postępu technicznego. Polscy wystawcy prezentują swe wynalazki na wspólnym stoisku lub na stoiskach indywidualnych zgrupowanych razem, tworząc Pawilon polski. Wszystkie prezentowane polskie wynalazki są zgłaszane do oceny przez jury. W skład ponad 90-osobowego grona jury wchodzą specjaliści z branż prezentowanych na targach. Wśród nagród przyznawane są medale: złote z wyróżnieniem, złote, srebrne i brązowe, Grand Prix oraz inne prestiżowe wyróżnienia. 61. edycja Targów INNOVA 2012 zgromadziła rozwiązania z 22 krajów świata m.in. Algierii, Belgii, Bośni i Hercegowiny, Bułgarii, Chorwacji, Francji, Iranu, Malezji, Maroka, Mołdawii, Polski, Rumunii, Rosji, Serbii, Wielkiej Brytanii. Wynalazcy z Polski zdobyli Główną Nagrodę Jury oraz 112 medali podczas 61. Światowych Targów BRUSSELS INNOVA Do polskich innowatorów trafiła Główna Nagroda Jury, 16 medali złotych ze specjalnym wyróżnieniem (w tym 2 w kategorii Młody wynalazca ), 45 medali złotych (w tym 1 w kategorii Młody Wynalazca ), 43 medale srebrne oraz 8 medali brązowych. Ponadto wynalazcy z Polski otrzymali 17 nagród specjalnych, przyznawanych w czasie wystawy przez różne instytucje. Projekt Instytutu Badawczego Dróg i Mostów otrzymał złoty medal z wyróżnieniem. Źródło: 21

22 Biuro Regionalne Województwa Śląskiego w Brukseli Malala Yousafzai laureatka nagrody Sacharowa 2013* Malala Yousafzai (pakistańska aktywistka na rzecz edukacji dziewcząt) została laureatką nagrody Sacharowa na Rzecz Wolności Myśli w roku 2013, zgodnie z decyzją Konferencji Przewodniczących PE (Przewodniczący PE oraz liderzy grup politycznych). Zostanie ona zaproszona do odebrania nagrody, podczas ceremonii wręczania nagród w Strasburgu, 20 listopada 2013 r. Panna Yousafzai, lat 16, jest uczennicą z miasta Mingora w Dystrykcie Swat, w Pakistanie, znaną z aktywizmu w Dolinie Swat, gdzie reżim Talibów zakazał dziewczętom uczęszczania do szkoły. We wrześniu 2008 roku, Malala wygłosiła publicznie przemówienie zatytułowane:, Jakim prawem Talibowie zabierają moje prawo do edukacji? Kiedy wszystkie szkoły dla dziewcząt pod kontrolą Talibów zostały zamknięte w styczniu 2008 roku, zaczęła prowadzić blog dla BBC Urdu, pod pseudonimem Gul Makai, bohaterki ludowej. Blog przyniósł sławę Malali i jej walce. Odkrycie jej tożsamości, spowodowało groźby pod adresem jej rodziny oraz próbę zabójstwa, przeprowadzoną w październiku 2012 roku, kiedy Malala została postrzelona w głowę i szyję przez talibskiego strzelca podczas powrotu do domu szkolnym autobusem. Malala zyskała uznanie międzynarodowe jako bojowniczka o prawa człowieka powiedzieli posłowie nominujący ją do nagrody, walcząc o prawo do edukacji dla kobiet, wolność i prawo do samostanowienia. Malala Yousafzai *Nagroda Sacharowa na Rzecz Wolności Myśli nazwana została na cześć radzieckiego uczonego i dysydenta Andrieja Sacharowa, powstała w grudniu 1988 roku. Nagroda im. Sacharowa jest przyznawana osobom o wyjątkowych dokonaniach w walce z nietolerancją, fanatyzmem i prześladowaniem. Podobnie jak Andriej Sacharow, laureaci nagrody dają świadectwo odwagi w obronie praw człowieka i wolności słowa. Sacharow, zaniepokojony skutkami swojej pracy dla losu ludzkości, podejmował wysiłki w celu nagłośnienia zagrożeń płynących z wyścigu zbrojeń nuklearnych. Częściowy sukces odniósł wraz z podpisaniem w 1963 roku Traktatu o Zakazie Prób Nuklearnych. Uznawany w ZSRR za dysydenta o wywroto- wych poglądach, utworzył w latach 70. komitet obrony praw człowieka i ofiar politycznych. W 1975 r. jego dokonania zostały uhonorowane Pokojową Nagrodą Nobla. Parlament Europejski przyznaje nagrodę za obronę praw człowieka w wysokości 50 tys. euro podczas uroczystego posiedzenia w Strasburgu. Nominacji do nagrody Sacharowa może udzielić grupa polityczna lub przynajmniej 40 posłów. Komisja do Spraw Zagranicznych i Komisja Rozwoju poprzez głosowanie wybierają trzech finalistów z listy nominowanych, następnie Konferencja Przewodniczących wybiera laureata. Źródło: Parlament Europejski zdjęcie: 22

23 prosto z PE Trójnogi Europarlament przed amputacją Obecnie mamy trzy miejsca pracy: Brukselę, Strasburg i Luxemburg. Ograniczenie się do jednej siedziby to ok.1,5 mld euro oszczędności w budżecie Jest o co walczyć, szczególnie w dobie kryzysu. Same koszty delegacji służbowych urzędników ulokowanych w Luksemburgu a podróżujących między pozostałymi dwoma miejscami pracy wyniosą w tym roku niemal 30 mln euro. Do tego należy doliczyć kolejne wątpliwe wydatki związane np. z budową gigantycznego biurowca w Luksemburgu (KAD) dla 6 tysięcy urzędników, którego koszty były tak trudne do oszacowania, że żadna firma budowlana nie chciała się tego podjąć, więc Parlament sam postanowił wystąpić w roli dewelopera. Według różnych szacunków koszt budynku może sięgać nawet ponad 800 mln euro. Posłowie od dawna burzyli się przeciw bezsensownym nieustającym przeprowadzkom. Niestety bez poparcia większości parlamentarnej i bez wiary w możliwość zmiany Traktatów inicjatywy upadały*. W końcu międzypartyjna, nieformalna grupa Single Seat, w której skład weszło 5 członków Prezydium PE (wraz z piszącą te słowa) oraz posłowie ze wszystkich grup politycznych** zdołała wywalczyć dla idei Jednej Siedziby zdecydowaną większość. Naszą inicjatywę popiera już ponad 80% posłów. Sprawna instytucja powinna pracować w jednym miejscu. Zdecydowana większość posłów opowiada się za Brukselą, gdzie łatwiej dotrzeć i praca jest lepiej zorganizowana. Zgodnie z traktatami, ostateczna decyzja w sprawie siedziby Parlamentu Europejskiego nie należy do nas posłów, lecz do rządów krajowych czyli Rady. My narzekamy na marnotrawstwo pieniędzy i czasu, Rada jak do tej pory nas nie słucha, mając niezrozumiałe dziś dla nas i obywateli zobowiązania polityczne. Cóż, czym innym jest decyzja zaspokajająca ambicje krajów do posiadania prestiżowych instytucji na swoim terytorium, a czym innym codzienność. Praca w trzech miejscach nie jest ani tania ani wygodna. Ale, wraz z nowym Traktatem Lizbońskim, Parlament Europejski (PE) zdobył prawo obligowania Komisji Europejskiej do przygotowania koniecznych naszym zdaniem propozycji legislacyjnych. Wykorzystując nowe prerogatywy właśnie kończymy prace nad specjalnym raportem w Komisji Konstytucyjnej (AFCO) w sprawie zmian traktatowych dających PE prawo określenia miejsca swojej pracy (co do tej pory było definiowane przez Radę Europejską). Autorami raportu w komisji wiodącej są Ashley Fox (ECR) i Gerald Häfner (Greens). Do raportu dwie komisje już przygotowały swoje pozytywne opinie: 17 września br. Komisja Petycji (PETI), 26 września br. Komisja Budżetowa (BUDG). Główny raport w AFCO będzie poddany pod głosowanie 14 października br., ostateczne głosowanie na sesji plenarnej przewidziane jest na listopad. Francuzi i Luksemburczycy wszelkich politycznych maści zjednoczeni w obronie zyskownego dla nich status quo walczą z inicjatywą, przy wsparciu największej grupy politycznej Chadeków, ale jak na razie to my, reformatorzy mamy ciągle większość. Przyjęcie wspomnianego raportu w końcu zmusi Radę do zajęcia się problemem i mam nadzieję odpowiednich zmian traktatowych, co skończy marnotrawstwo pieniędzy i czasu. Nadszedł czas konfrontacji rozsądku z historią. Zobaczymy kto wygra *W grudniu 1992 r.,w Edynburgu, na szczycie w czasie brytyjskiej prezydencji zdecydowano o lokalizacji instytucji i niektórych organów i służb Wspólnot Europejskich (Dz.U. C /12/1992). Protokół z mapą politycznych targów dołączono wtedy do Traktatu Amsterdamskiego. Dokument stanowi, iż Parlament Europejski ma swą siedzibę w Strasburgu, gdzie odbywa się dwanaście miesięcznych sesji plenarnych, Komisje Parlamentu Europejskiego obradują w Brukseli, zaś urzędnicy, czyli Sekretariat Generalny Parlamentu Europejskiego i jego służby pracują w Luksemburgu. Tekst ten można odnaleźć obecnie w protokole 6. Traktatu z Lizbony. **Członkowie Single Seat Group: Edward McMILLAN-SCOTT UK, Liberal Democrat, EP Vice-President, Single Seat Co-Chair Alexander ALVARO Germany, FDP, EP Vice-President, Single Seat Co-Chair Isabelle DURANT Belgium, ECOLO, EP Vice-President Oldřich VLASAK Czech Republic,Občanská demokratická strana, EP Vice-President Lidia Joanna GERINGER DE OEDENBERG Poland, Sojusz Lewicy Demokratycznej, EP Quaestor Dan JORGENSEN Denmark, Socialdemokratiet Ashley FOX UK, Conservative Bart STAES Belgium, Groen Krzysztof LISEK, Poland, Platforma Obywatelska Göran FARM Sweden, Arbetarepartiet- Socialdemokraterna Anna-Maria CORAZZA-BILDT Sweden, Moderata Samlingspartiet Seán KELLY Ireland, Fine Gael Sandra Kalniete Latvia,Vienotiba Mario DAVID Portugal, Partido Social Democrata Lara COMI Italy, Il Popolo della Libertà Ulrike LUNA- CEK Austria, Die Grünen - Die Grüne Alternative Judith MERKIES The Netherlands, Partij van de Arbeid Marisa MATIAS Portugal, Bloco de Esquerda Diane DODDS UK, Democratic Unionist Party Edvard KOZUSNIK Czech Republic, Občanská demokratická strana Phil PRENDER- GAST Ireland, Labour Party, Committee on the Internal Market and Consumer Protection Esther DE LANGE Netherlands, Christen Democratisch Appèl Raul ROMEVA I RUEDA Spain, Iniciativa per Catalunya Verds Cornelis DE JONG Netherlands, Socialistische Partij Frédérique RIES Belgium, Mouvement Réformateur. Lidia Geringer de Oedenberg 23 Euroinformacje 65% powierzchni papierosowego pudełka ma przerażające zdjęcia i ostrzeżenia, zakaz mentoli i innych smaków (w przyszłości). Papieros ma wyglądać jak papieros i pachnieć naturalnie. E-papieros nie będzie lekarstwem. Slimy zostają. Na razie. Tytoniowa zadymka Mogę się zgodzić z ogólnymi założeniami tytoniowej dyrektywy dotyczącymi ograniczenia palenia, uświadamiania obywateli o jego negatywnych skutkach czy prewencji inicjacji tytoniowej wśród młodych ludzi, ale uważam, że nie możemy tworzyć prawa niezgodnie z naszymi kompetencjami nadanymi przez Traktaty Wątpliwości nasuwa podstawa prawna wybrana dla dyrektywy tytoniowej przez Komisję Europejską tj. art. 114 (1) TFUE, który ma za zadanie dostosowywać i ulepszać wymogi służące lepszemu funkcjonowaniu jednolitego rynku. Zastanawiające, w jaki sposób wycofywanie mentoli z produkcji ma temu pomóc? Raczej może prowadzić do dyskryminacji pewnych przedsiębiorców i faworyzowania innych, co na pewno zakłóci konkurencję na rynku unijnym i spowoduje przejęcie tego towaru przez czarny rynek Komisja podkreśla, że ochrona zdrowia publicznego jest nadrzędnym celem tego wniosku, tylko że nasze zdrowie leży w zakresie kompetencji państw członkowskich na mocy art 168 ust. 5 TFUE, który jednoznacznie wyklucza jakąkolwiek harmonizację w tym względzie. Każdy kraj może przyjmować własne rozwiązania prozdrowotne, ale jeśli wszystkie się zgodzą na takie same to wymóg jasnej unijnej podstawy prawnej da się ominąć Stara dyrektywa tytoniowa działa już prawie 12 lat i trzeba przyznać, że wprowadzone w niej środki walki z paleniem przyniosły pewną poprawę w postaci spadku liczby palaczy w UE z 40% mieszkańców w 2002 r. (w 15 krajach ówczesnej Unii) do 28% w 2012 r. (w 27 krajach UE). Niestety palenie nadal zabija i to ok. 700 tys. osób rocznie, a koszty leczenia palaczy sięgają 25 mld euro każdego roku. Przegłosowany przez Parlament Europejski ( r.) projekt dyrektywy (do negocjacji z Radą) został przyjęty 560 głosami ZA, przy 92 głosach PRZE- CIW i 32 wstrzymujących się od głosu. Po zakończeniu negocjacji państwa członkowskie, będą miały 18 miesięcy na wdrożenie dyrektywy oraz kolejnych 36 na wprowadzenie przepisów dotyczących dodatków, a także pięć następnych lat na wprowadzenie zakazu mentolu. Lidia Geringer de Oedenberg

24 Monika Szynol Minęło jak jeden dzień Dziesięciolecie co prawda hucznie świętować będziemy dopiero w przyszłym roku, nie można jednak zapominać, że i w tym roku powinniśmy obchodzić pewne dziesiąte rocznice Czym jest Unia Europejska? Ile państw do niej należy? Czy pośród nich jest także Polska? Odpowiedzi są znane wszystkim, szczególnie na ostatnie pytanie Polska należy do Unii Europejskiej, ale nie zawsze tak przecież było. UE nie powstała jako organizacja dwudziestu ośmiu państw, ale rozszerzała się stopniowo Początek pierwszy Unia Europejska gospodarczo-polityczny związek demokratycznych państw europejskich Warto przypomnieć sobie ten proces. Zaczęło się od tego, że państwa europejskie odpowiedziały na apel P. H. Spaaka, J. Ch. Snoya et d Oppuersa, K. Adenauera, W. Hallsteina, Ch. Pineau, M. Faure a, A. Segniego, G. Martino, J. Becha, L. Schausa, J. Lunsa i J. Linthorsta Homana, którzy już w 1951 roku wzywali narody Europy, które podzielały ich ideały (poprawa warunków życia i pracy narodów, wzmocnienie jakości gospodarek i zapewnienie ich harmonijnego rozwoju, usuwanie ograniczeń w handlu międzynarodowym, zachowanie i umocnienie pokoju i wolności) do połączenia się w wysiłkach na rzecz stworzenia podstawy coraz ściślejszego związku między narodami. Do sześciu zachodnioeuropejskich państw Belgii, Holandii, Luksemburga, Francji, RFN i Włoch w 1973 roku dołączyły Dania, Irlandia i Wielka Brytania, w 1981 roku w struktury włączyła się Grecja, w 1986 roku do Wspólnoty przyłączyły się Hiszpania i Portugalia, a w 1995 roku Austria, Finlandia i Szwecja. Rozszerzenie Unii Europejskiej w 2004 roku objęło aż dziesięć europejskich państw (Cypr, Czechy, Estonię, Litwę, Łotwę, Maltę, Słowację, Słowenię, Węgry, a także Polskę), 2007 rok to akcesja Bułgarii i Rumunii. I wreszcie, w 2013 roku, najmłodszym członkiem UE została Chorwacja. Początek drugi Dołączenie Polski do NATO i Unii Europejskiej zostało uznane za priorytet rozwoju Polski po 1989 roku. 16 grudnia 1991 roku, po negocjacjach stowarzyszeniowych, podpisano Układ Europejski o stowarzyszeniu Polski ze Wspólnotami Europejskimi. Także wtedy Polska wyraziła swoją chęć przystąpienia do Wspólnot, co niedługo później (8 kwietnia 1994 roku) zostało potwierdzone wnioskiem w sprawie akcesji Polski. Opinia o tym wniosku (avis) wydana przez Komisję Europejską 16 lipca 1997 roku, a także trwające zmiany w Polsce, uwzględniające integrację europejską, pozwoliły na rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych w 1998 roku. Burzliwe rozmowy w 31 obszarach tematycznych trwały od jednego dnia do ponad 2 lat, w zależności od obszaru. Warunki polskiej akcesji ostatecznie potwierdzono 16 grudnia 2002 w Kopenhadze, a samą akcesję 16 kwietnia 2003 roku w Atenach, podpisaniem traktatu akcesyjnego dziesięciu państw Europy Środkowo-Wschodniej oraz Cypru i Malty do Unii Europejskiej. 24

25 prosto z Europy Od podpisania traktatu akcesyjnego, czyli potwierdzenia dążeń Polski do Unii Europejskiej i przemian w naszym państwie, minęło 10 lat, zatem jest to pierwsze dziesięciolecie, które powinniśmy świętować. Główni bohaterowie Zdecydowany odwrót od wschodu oraz zwrot na zachód miał mimo wszystko i zwolenników, i przeciwników. Integracji z unijnymi strukturami przychylne były osoby młode oraz osoby z wykształceniem średnim i wyższym dostrzegały szanse, które ten proces dawał, jak chociażby dostępność do europejskich rynków pracy. Charakteryzowała je także większa otwartość wobec zmian, większe zrozumienie procesów integracyjnych, brak historycznych obciążeń. Kusząca okazała się też dostępność do kultury zachodniej. Szanse ściśle związane z gospodarką dostrzegali również przedsiębiorcy, pracownicy fizyczno-umysłowi, osoby pracujące na własny rachunek oraz kadry kierownicze. Także gospodarki, dokładniej konkurencji obawiali się polscy rolnicy, którzy twierdzili, że ich produkty jej nie sprostają. Widoczne w opiniach Polaków niepokoje związane z integracją w dużej mierze wynikały z braku wiedzy na temat Unii Europejskiej i procesu integracji. Podobnie, jak polskie społeczeństwo, podzielone były polskie elity polityczne. Część partii opowiadała się za Unią Europejską w konkretnym kształcie. Sojusz Lewicy Demokratycznej, Unia Pracy oraz Ruch Stu (AWS) opowiadały się za Europą ojczyzną Zjednoczoną Europą o charakterze federacyjnym, czyli za ścisłym związkiem państw, co ułatwiłoby budowę tożsamości europejskiej oraz silniejsze wsparcie państw słabszych w tworzeniu wspólnoty społeczno-gospodarczej. Za wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej opowiedziała się również Akcja Wyborcza Solidarność oraz polska prawica. Grupy te podkreślały jednak, iż należy chronić polską tożsamość, eksponować wartości chrześcijańskie, a sama UE powinna być związkiem suwerennych państw opartych na chrześcijańskich korzeniach i chrześcijańskiej tożsamości ( Europa ojczyzn ). Zastrzeżenia wobec integracji europejskiej oraz konieczność renegocjacji niektórych niekorzystnych dla Polski ustaleń akcesyjnych zgłaszały Polskie Stronnictwo Ludowe, Polska Partia Socjalistyczna oraz radykalna lewica. Zgodnie z opinią tych ugrupowań, członkostwo w Unii Europejskiej było koniecznością, brakowało innych możliwości rozwoju. Zdecydowanie przeciwne Unii Europejskiej, a w konsekwencji integracji z nią Polski, były Konfederacja Polski Niepodległej, Unia Polityki Realnej oraz Polska Wspólnota Narodowa. W akcesji partie te dostrzegały zagrożenia gospodarcze, biurokratyczne, ideologiczne oraz zagrożenie tożsamości narodowej. Ponadto UE uosabiana była jako obcy element, zagrażający wartościom narodowym. Jak się jednak okazało 7 i 8 czerwca 2003 roku, mimo wielu niepokojów i obaw przeplatanych entuzjazmem i nadzieją, Polacy podjęli ostateczną decyzję w referendum. Na pytanie, Czy wyraża Pan/Pani zgodę na przystąpienie Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej? twierdząco odpowiedziało aż 77,45% obywateli biorących udział w referendum. I tak Polska stała się państwem członkowskim Unii Europejskiej 1 maja 2004 roku, a w przyszłym roku świętować będziemy dziesięciolecie naszego członkostwa. Warto jednak także zwrócić uwagę na to, że od referendum w sprawie akcesji upłynęło dokładnie 10 lat to decyzją Polaków wstąpiliśmy do Unii Europejskiej, to przez tę decyzję obchodzić będziemy dziesiątą rocznicę akcesji. Mimo obaw, zgodnie z którymi frekwencja podczas referendum nie pozwoli uznać go za ważne, a decyzję za wiążącą blisko 60% uprawnionych do głosowania pojawiło się przy urnach. Wobec tego do świętowania dziesiątej rocznicy podpisania traktatu akcesyjnego oraz dziesiątej rocznicy referendum, warto także dodać dziesiątą rocznicę demokratycznego i obywatelskiego sukcesu Polaków. Monika Szynol, Punkt Informacji Europejskiej Europe Direct Katowice 25

26 Samorządowcy oceniają nowe projekty W połowie września w Parku Naukowo- -Technologicznym TECHNOPARK w Gliwicach odbyło się wspólne posiedzenie Zarządów Związku Miast Polskich (ZMP) oraz Śląskiego Związku Gmin i Powiatów (ŚZGiP). Podczas jego trwania Jacek Majchrowski, Wiceprezes Związku Miast Polskich, Prezydent Krakowa, wręczył Medal Honorowy Związku Miast Polskich Zygmuntowi Frankiewiczowi, Przewodniczącemu ŚZGiP, Prezydentowi Miasta Gliwice. Zygmunt Frankiewicz obchodzi w tym roku jubileusz XX-lecia sprawowania przez niego funkcji prezydenta miasta i jest aktualnie najdłużej urzędującym prezydentem w Polsce, który jednocześnie od 2003 r. do chwili obecnej, pełni społecznie funkcję Przewodniczącego Śląskiego Związku Gmin i Powiatów, największej regionalnej organizacji samorządu lokalnego w Polsce. Podczas spotkania uczestnicy poruszyli kilka ważkich tematów. Dyskutowali na temat niezbędnych zmian ustrojowych w kontekście nowych zadań nakładanych na samorząd z uwzględnieniem: prezydenckiego projektu ustawy o współdziałaniu w samorządzie terytorialnym na rzecz rozwoju lokalnego i regionalnego oraz o zmianie niektórych ustaw z dn. 30 sierpnia 2013 r.; poselskiego projektu ustawy o powiecie metropolitalnym. Mówili też o finansach samorządowych, a w szczególności poruszyli kwestie: indywidualnego wskaźnika zadłużenia skorygowanego sposobu rozliczania podatku VAT; kontynuacji ogólnopolskiej kampanii STAWKA WIĘKSZA NIŻ 8 MLD Oba stowarzyszenia zdecydowanie negatywnie oceniły poselski projekt o powiecie metropolitalnym, ze względu na rażące błędy ustrojowe i dot. finansowania tego nowego typu jednostki samorządu terytorialnego. Stanowisko Zarządów Związku Miast Polskich i Śląskiego Związku Gmin i Powiatów w sprawie poselskiego projektu ustawy o powiecie metropolitalnym 1) Projekt zakłada wprowadzenie w Polsce dodatkowego, czwartego rodzaju jednostki samorządu terytorialnego (z organem stanowiącym, pochodzącym z Wyborów bezpośrednich, a kolegialny organ wykonawczy jest wybierany przez organ stanowiący), który posiada podstawowe atrybuty JST. Nie znosi powiatów na danym terenie, jest zatem nową kategorią JST, a nie nową kategorią powiatu (nota bene nie istnieją powiaty ziemskie i grodzkie ; w Polsce są powiaty, a grupa 66 miast na prawach powiatu jest gminami, które wyłączono z obszarów powiatów, przypisując im prawa i obowiązki/zadania powiatu). Projekt oznacza, że w odniesieniu do niektórych obszarów w Polsce będzie funkcjonować aż 6 poziomów władzy publicznej (gmina, powiat tzw. zwykły, powiat metropolitalny, województwo samorządowe, władze centralne Rzeczypospolitej oraz instytucje UE). Dobrym przykładem absurdów i błędów systemowych, od których aż się roi w projekcie ustawy jest fakt, iż w efekcie jego wdrożenia powstaną nie tylko dwa rodzaje powiatów (powiat tzw. zwykły oraz powiat metropolitalny), ale również dwa rodzaje gmin (gmina o normalnym zakresie kompetencji oraz gmina o zmniejszonym zakresie kompetencji). Największe konsekwencje dotkną części miast na prawach powiatu. Jest to założenie trudne do zrozumienia na obszarze metropolitalnym/ aglomeracyjnym potrzebne są skuteczne narzędzia współdziałania i koordynacji niektórych zadań publicznych, realizowanych przez gminy, miasta na prawach powiatu, powiaty i samorząd województwa, a nie wyodrębnianie kolejnego rodzaju JST, co spowoduje jeszcze większe komplikacje we współdziałaniu i koordynacji. Już w obecnym systemie z przyczyn prawno-instytucjonalnych powstają niemałe trudności we współpracy poziomów władzy publicznej. Wprowadzenie czwartego rodzaju JST w sposób przewidziany w projekcie ustawy znacząco zwiększy skalę tych trudności. Jednocześnie projekt zakłada wprowadzenie silnie scentralizowanego systemu zarządzania obszarem metropolitainym/ aglomeracyjnym, nieodpowiadającego modelom dominującym w zarządzaniu współczesnymi metropoliami europejskimi i światowymi, a mieszczącymi się w szkole tzw. nowego regionalizmu lub współzarządzania metropoiitalnego ( metropoliton governonce ), zgodnych z zalecaną przez UE zasadą wielopoziomowego zarządzania. Postulujemy, by zanim dojdzie do wypracowania dojrzałego projektu rozwiązań systemowych wprowadzić niezbędne zmiany, które są już przygotowane, W tym umożliwić tworzenie związków komunalnych gminno-powiatowych lub zespołów współpracy terytorialnej (z projektu prezydenckiego). Jedno z możliwych rozwiązań zostało zaproponowane w Założeniach do projektu ustawy o Metropolii Śląsko- -Dąbrowskiej, przygotowane w kwietniu 2012 r. przez Samorząd Miasta Gliwice, oparte na koncepcji obligatoryjnego związku jednostek samorządu terytorialnego. Z kolei inne, organizujące się już obszary współpracy metropolitalnej są zwolennikami innych rozwiązań, co zostało szeroko udokumentowane i podsumowane w opracowanej przez MAiC Białej księdze obszarów metropolitalnych. Z tego opracowania wynika wniosek, że rozwiązania docelowe powinny pozostawiać dużą swobodę, dotyczącą rozwiązań szczegółowych, zainteresowanym miastom, gminom i powiatom. 2) określony w art. 8 projektu zakres zadań powiatu metropolitalnego posiada m. in. następujące cechy: wbrew intencji zapisanej w art. 3 ingeruje w samodzielność podstawowych JST gmin; zakłada wykonywanie lokalnego transportu zbiorowego przez powiat metropolitalny i równocześnie gminy albo/i powiaty (bez zmian w ustawach samorządowych, z niewielką zmianą w ustawie o transporcie zbiorowym); 26

27 samorząd zakłada odebranie miastom na prawach powiatu i samorządowi Województwa, a także GDDKiA zarządzania drogami krajowymi i wojewódzkimi na obszarze powiatu metropolitalnego (bez zarządzania ruchem na tych drogach). Nakładanie się kompetencji, brak relacji kooperacyjnych między poszczególnymi kategoriami JST, spory kompetencyjne oraz dalsze skomplikowanie i tak trudnej sytuacji na obszarach metropolitalnych to zasadnicze efekty tej części projektu. W szczególności niepokojący jest sposób sformułowania przepisów, pozwalający na ingerencję we władztwo planistyczne gmin. Co prawda stanowienie wiążących wytycznych do gminnych studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego samo w sobie może być pożądane z punktu widzenia zapewnienia ładu przestrzennego w metropoliach/ aglomeracjach, jednak sposób ukształtowania proponowanych przepisów nie pozwala na przeprowadzenie klarownej delimitacji zakresu treści studium metropolitalnego oraz studium gminnego. Niebezpieczne jest zwłaszcza decydowanie przez jeszcze jeden podmiot powiat metropolitalny o rozmieszczeniu kolejnej grupy inwestycji celu publicznego (art. 70 ust. 2 projektu), bez jasnego określenia, jakiego rodzaju będą to inwestycje. 3) Projekt zakłada arbitralne pozbawienie innych JST składników mienia, przeznaczonych do wykonywania przekazywanych powiatowi metropolitalnemu zadań, w tym wytworzonych lub nabytych przez te jednostki. W uzasadnieniu mówi się, że wyposażenie powiatu metropolitalnego w składniki mienia są analogiczne do sytuacji powiatów z roku 1999, co nie jest prawdą, ponieważ powiatom nie przekazywano składników mienia innych JST. Zgodnie z art. 44 ust. 2 pkt 1 Rada Ministrów ma w drodze rozporządzenia określić wykaz składników majątkowych i tryb ich przekazywania powiatowi metropolitalnemu przez gminy wchodzące w jego skład, co oznacza zamiar arbitralnego przeprowadzenia dużego transferu mienia do powiatu metropolitalnego kosztem wchodzących w jego skład gmin i powiatów. 4) Określony w art. 68 sposób finansowania powiatu metropolitalnego jest niejasny i niepoparty żadnymi symulacjami: zakłada finansowanie zadań powiatu metropolitalnego częściowo kosztem tylko miast, a nie wszystkich gmin, wchodzących w skład powiatu metropolitalnego, w tym zwłaszcza miast na prawach powiatu; przewiduje się transfer środków z istniejących JST do powiatu metropolitalnego, ale nie przewiduje się przejęcia dotychczasowych zobowiązań tych jednostek; w konsekwencji projekt nie bierze pod uwagę skutków polegających na pogorszeniu ich sytuacji finansowej gmin, włącznie z możliwym przekroczeniem lwz po tej operacji; zakłada poważne zmiany W systemie wyrównawczym ( janosikowe ) powiatów, skutkujące trudnym do oszacowania zmniejszeniem subwencji równoważącej; zakłada redystrybucję środków finansowych przeznaczonych na finansowanie dróg nie ma takich środków, ponieważ 10 lat temu część drogową subwencji ogólnej włączono do dochodów własnych JST; zakłada wtórną redystrybucję udziałów JST we wpływach z podatków PlT i ClT na podstawie arbitralnie ustalanej proporcji podziału wpływów (sic!). W uzasadnieniu projektu brakuje oceny skutków finansowych regulacji, zatem projekt w tej części nie nadaje się do analizowania jest niezgodny z art. 50 ust. 2 ustawy o finansach publicznych, który stanowi, że: projekt ustawy skutkującej zmianą poziomu dochodów lub wydatków jednostek samorządu terytorialnego wymaga określenia wysokości skutków tych zmian, wskazania źródeł ich sfinansowania oraz zaopiniowania przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego. Zawarte W uzasadnieniu sformułowania, że skutki finansowe będą zależały od liczby tworzonych jednostek, a podział środków, stanowiących obecnie dochody powiatowe, zostanie dokonany proporcjonalnie do kosztów przekazanych zadań, dyskwalifikują projekt z punktu widzenia wymogów ustawy o finansach publicznych. Tymczasem przeprowadzenie symulacji skutków finansowych przy określonych założeniach jest technicznie możliwe, a prawnie niezbędne. Reasumując, Zarządy Związku Miast Polskich i Śląskiego Związku Gmin i Po- Wiatów uznają, iż z zasadniczych powodów natury ustrojowej i finansowej przedstawiony projekt ustawy powinien zostać całkowicie odrzucony. Główne postulaty samorządowe uzgodnione na spotkaniu konsultacyjnym korporacji zrzeszających jst w dniu 9 września 2013 r. w Katowicach w odniesieniu do systemu rozliczania podatku VAT (w świetle uchwały siedmiu sędziów NSA z dn. 24 czerwca 2013 r.) Korporacje samorządowe, reprezentowane na spotkaniu w dniu 9 września 2013 r. w Katowicach zwracają się do Ministerstwa Finansów o podjęcie partnerskiego, merytorycznego dialogu, którego celem byłoby uzgodnienie możliwych do zaakceptowania przez obie strony rozwiązań sytuacji dot. Systemu rozliczania podatku VAT, wynikającej z podjętej w dniu 24 czerwca 2013 r. przez siedmiu sędziów NSA uchwały w tej sprawie (sygn. I FPS1/13). W szczególności ww. dyskusja powinna objąć następujące kwestie: 1) ustalenie oczekiwanych przez samorząd kierunków doprecyzowania uwagi zawartej w komunikacie Ministerstwa Finansów z dnia 9 lipca 2013 r., iż nie będą kwestionowane dotychczasowe rozliczenia, w drodze przepisów prawa (najlepiej w formie ustawy) poprzez szczegółowe określenie charakteru ochrony prawnej na przeszłość w zakresie: a) ewentualnych zaległości podatkowych; b) odpowiedzialności z tytułu kodeksu karno-skarbowego; c) odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych; (z uwzględnieniem tego, iż ochrona prawna winna dot. jst w zakresie braku konsekwencji ewentualnych zaległości podatkowych po korektach rozliczeń, usuwających skutki błędnych interpretacji przepisów przez organy podatkowe oraz osób w zakresie braku odpowiedzialności karno-skarbowej i dyscyplinarnej za niezawinione uchybienia, wynikające z błędnej interpretacji przepisów przez organy podatkowe). 2) wprowadzenie w drodze przepisów prawa (a najlepiej w formie ustawy) możliwie długiego okresu przejściowego, umożliwiającego profesjonalne przygotowanie jst do centralizacji rozliczeń VAT (pożądanym momentem wprowadzenia takiego obowiązku byłby termin: 1 stycznia 2016 r.); 3) wprowadzenie opcji wyboru systemu rozliczeń VAT w samorządach poprzez zmianę przepisów dot. VAT, polegającej na tym, iż każda jst, która chce centralizacji rozliczeń VAT, będzie miała taką możliwość, natomiast te jst, które wolą pozostać przy obecnym sposobie rozliczeń będą mogły taką opcję wybrać (zmiana przepisów VAT oraz uzyskanie opcji wyboru systemu VAT jest możliwe w świetle przepisów unijnych i wymagałoby skierowania przez Ministerstwo Finansów do Komisji Europejskiej dobrze przygotowanego i uzasadnionego wniosku; przedstawiciele jst przedłożą Ministerstwu Finansów projekt tego wniosku wraz z propozycją zmian przepisów niezwłocznie po ich opracowaniu); 4) stworzenie ułatwień w zakresie centralizacji rozliczeń VAT poprzez wprowadzenie odpowiednich zmian w przepisach w zakresie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetów jednostek samorządu terytorialnego 27

28 Samorządowcy oceniają nowe projekty i samorządowych jednostek budżetowych na zasadzie możliwości wyboru następujących opcji przez jst: a) rejestr centralny VAT prowadzony na poziomie ksiąg rachunkowych urzędu gminy; b) rejestr centralny VAT prowadzony na poziomie ksiąg rachunkowych budżetu jst; oraz uregulowanie przepisami prawa zasad przejścia do skorygowanego sposobu rozliczeń poprzez wskazanie wytycznych odnoszących się do prawa podatkowego (np. w zakresie mocy wiążącej dotychczas uzyskanych interpretacji podatkowych, terminu derejestracji jednostek budżetowych, tematyki kas fiskalnych, kalkulacji współczynnika VAT w okresie przejściowym); 5) określenie w drodze przepisów prawa (a najlepiej w formie ustawy) propozycji dot. uregulowania kwestii dotacji przyznanych uprzednio jst w związku z realizacją zadań współfinansowanych lub finansowanych ze środków UE, zawierających kwotę podatku VAT naliczonego zadeklarowanego jako kwalifikowany, w sytuacji gdy centralizacja rozliczeń VAT prowadzi do braku kwalifikowalności VAT (należy dążyć do wprowadzenia braku obowiązku zwrotu dotacji w tej części, ewentualnie w przypadku pojawienia się konieczności takiego zwrotu wprowadzenie braku obowiązku zapłaty odsetek, natomiast w przypadku konieczności zapłaty odsetek wprowadzenie braku podlegania odpowiedzialności z tytułu kodeksu kamo-skarbowego oraz za naruszenie dyscypliny finansów publicznych). Przedstawiciele korporacji obecnych na spotkaniu w dn. 9 września 2013 r. stwierdzają, że podmiotowo ustalenia uchwały NSA z dn. 24 czerwca 2013 r. dot. centralizacji rozliczeń VAT obejmują wszystkie jednostki budżetowe wszystkich jst (w tym powiaty i województwa). Znalezienie właściwych rozwiązań, ułatwiających możliwie bezkonfliktowe i pozbawione szkodliwych następstw (zwłaszcza w postaci zbyt wysokich kosztów, odpowiedzialności osób pełniących funkcje w samorządzie oraz znaczącego obniżenia absorpcji dotacji unijnych pozyskiwanych na inwestycje) wprowadzenie skorygowanego sposobu rozliczania podatku VAT leży we wspólnym interesie zarówno Ministerstwa Finansów, jak i jst. Uchwała NSA z dn. 24 czerwca 2013 r. potwierdziła jedynie, iż funkcjonujący w Polsce od blisko dziesięciu lat system opodatkowania samorządów podatkiem VAT jest obarczony wieloma wadami, co oczywiście w żadnym stopniu nie jest winą samorządu terytorialnego. Jednostki samorządu terytorialnego deklarują aktywny udział w tworzeniu nowych przepisów i będą występować z propozycjami szczegółowych rozwiązań. Wspólne stanowisko Zarządów Związku Miast Polskich oraz Śląskiego Związku Gmin i Powiatów w sprawie indywidualnego wskaźnika zadłużenia oraz następstw wynikających z niespełnienia warunków określonych w art ustawy o finansach publicznych I. W związku z przesłaną przez Ministerstwo Finansów w dn. 6 września br. propozycją zmian do ustawy o finansach publicznych (ufp), dotyczącą postanowień w zakresie realizacji przez jst programów postępowań naprawczych (tj. dodania art. 240a do ufp) należy stwierdzić, iż generalnie proponowany przepis zmierza w odpowiednim, pożądanym przez samorządy kierunku. Wprowadza on bowiem w miejsce procedury ustalenia zastępczego budżetu jednostki samorządu terytorialnego przez Regionalną Izbę obrachunkową możliwość zastosowania w pierwszej kolejności w razie niemożności uchwalenia wieloletniej prognozy finansowej lub budżetu jst zgodnie z zasadami określonymi w art ww. ustawy programu postępowania naprawczego. Zmiana ta umożliwia jst uruchomienie określonych działań ukierunkowanych na poprawę stanu gospodarki finansowej i uniknięcie natychmiastowej ingerencji kolegium RIo w postaci uchwalenia przez ten organ budżetu Zastępczego zadłużonej jednostki. Ponadto propozycja zawarta w ww. artykule projektu ustawy jest również zbieżna z postulatami zapisanymi w uchwale Krajowej Rady Regionalnych Izb obrachunkowych z dn. 21 lutego 2013 r., w której zgłoszono pilną potrzebę wprowadzenia do ustawy o finansach publicznych oraz samorządowych ustaw ustrojowych przepisów dot. postępowania naprawczego, pozwalających na dalsze działanie zadłużonej jednostki i realizację przez nią zadań publicznych. II. Proponowane przez Ministerstwo Finansów zmiany w zakresie art. 243 ust. 3, 3a oraz 4 ufp, stanowiące drugą część propozycji nowelizacji ustawy o finansach publicznych, przedstawione 6 września br., zwiększą zdolność jst w odniesieniu do wykorzystania środków unijnych w nowej perspektywie finansowej, umożliwiają one bowiem wyłączenie odsetek od zobowiązań zaciągniętych na finansowanie projektów UE z limitu spłaty zobowiązań w całym okresie spłaty. Pozwalają także na dodatkowe wyłączenia, które dotyczą zobowiązań zaciągniętych w związku z umową zawartą na realizację programu, projektu lub zadania finansowanego w co najmniej 60% ze środków UE w wysokości odpowiadającej wydatkom ogółem na wkład krajowy, w odniesieniu do wydatków poniesionych po 1 stycznia 2013 r. i wynikających z umowy o dofinansowanie zawartej po 1 stycznia 2013 r. (w całym okresie spłaty). Ze względu na potrzebę uwzględnienia całej trwającej jeszcze perspektywy finansowej , proponujemy aby zgłoszona przez Ministerstwo Finansów propozycja legislacyjna dotyczyła okresu od 1 stycznia 2007 r. Proponowane zmiany są jednak dalece niewystarczające o czym mowa w pkt. III niniejszego stanowiska i nie wpłyną w znaczący sposób na poprawę sytuacji w zakresie spełniania przez jst relacji określonej w art. 243 ufp. III. Mając na uwadze ww. propozycje zmian legislacyjnych w ufo przedstawione przez Ministerstwo Finansów w dn. 6 września br., należy jednocześnie ocenić, iż nie obejmują one kwestii związanych z zastosowaniem obecnie obowiązującej, błędnej naszym zdaniem, konstrukcji wzoru indywidualnego 28