Program edukacyjny «Przedszkolak ekologiem»

Transkrypt

1 Literka.pl Program edukacyjny «Przedszkolak ekologiem» Data dodania: :15:25 Autor: Violetta Łukasiewicz, Barbara Madej Motywem do stworzenia programu było przekonanie o potrzebie działań służących ochronie środowiska naturalnego. Naszym zdaniem wiek przedszkolny jest najodpowiedniejszym okresem na kształtowanie u dzieci właściwych postaw wobec przyrody i wpajanie nawyków proekologicznych. Wierzymy, że nauczyciel, przy współpracy z rodzicami, jest w stanie wzbudzić w dziecku zachwyt i zainteresowanie przyrodą oraz rozwijać jego świadomość ekologiczną. Taki rezultat można osiągnąć celową, planową i systematyczną pracą, którą nasz program ułatwi tym, którzy zechcą z niego skorzystać. PROGRAM EDUKACYJNY «PRZEDSZKOLAK EKOLOGIEM» Program opracowały: Violetta Łukasiewicz, Barbara Madej Rzeszów, 2010 «Uczmy miłości do przyrody, uczmy spostrzegać jej piękno, cieszyć się nim, podziwiać je, a jednocześnie przestrzegajmy dzieci, by tego piękna nie niszczyły». H. Zdzitowiecka WSTĘP Powszechnie wiadomo, że problem ochrony środowiska jest bardzo istotny dla przyszłości naszej planety. Człowiek swoją działalnością związaną z rozwojem przemysłu, motoryzacji i techniki ingeruje w naturalne środowisko zanieczyszczając je, a nawet niszcząc bezpowrotnie. Dlatego właśnie to my dorośli, a w szczególności nauczyciele i rodzice mamy obowiązek edukacji ekologicznej naszych dzieci, aby wykształcić takie postawy wobec przyrody, które w przyszłości pozwolą im świadomie chronić środowisko naturalne.

2 Wiek przedszkolny to okres wzmożonej aktywności poznawczej i wrażliwości emocjonalnej. Dzieci są niestrudzonymi badaczami przyrody, są ciekawe świata i w związku z tym organizowanie i tworzenie warunków rozwijania zainteresowań przyrodniczych, obserwowania i badania jest podstawą ich rozwoju. Dlatego też w tym wieku należy ukazywać dziecku potęgę i piękno otaczającego nas świata wzbudzając w nim pozytywne uczucia takie jak: życzliwość, tolerancja, miłość, radość, odpowiedzialność wobec siebie i przyrody.należy uświadomić dziecku, że człowiek, rośliny, zwierzęta, także przyroda nieożywiona stanowią cząstkę tego samego środowiska i mają w równym stopniu prawo do istnienia. Proekologiczne wychowanie i nauczanie dziecka to celowa, planowa i systematyczna praca nauczyciela przy współpracy rodziców i środowiska współpracującego z przedszkolem. Otaczająca dziecko przyroda wzbudza w nim zachwyt, zainteresowanie, nasuwa wiele pytań, na które dziecko szuka odpowiedzi. Dlatego każdy kontakt dziecka z przyrodą należy wykorzystać do poznania jej oraz do rozwijania jego świadomości ekologicznej. Należy uświadomić dzieciom, że kochać przyrodę to brać na siebie odpowiedzialność za jej losy i traktować ją jak przyjaciela. CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU Program «Przedszkolak ekologiem» jest programem edukacyjnym adresowanym do nauczycieli wychowania przedszkolnego. Może być realizowany we wszystkich grupach wiekowych zgodnie z planem zajęć dydaktycznych, zainteresowaniami dzieci, uwzględniając zasadę stopniowania trudności. Program ten jest zgodny z «Podstawą programową wychowania przedszkolnego» (Dz.U. z dnia 15 stycznia 2009 r. Nr 4, poz. 17.). Zawarte w nim treści dają możliwość rozwijania u dzieci zainteresowań środowiskiem przyrodniczym, wpływają na kształtowanie postaw ekologicznych, uczą poszanowania przyrody. Treści programowe zostały zgrupowane w obrębie trzech działów. Są to: I. Wspólnie dbamy o środowisko. II. Przedszkolak przyjacielem natury. III. Wisłok -nasza rzeka. Program «Przedszkolak ekologiem» został stworzony z myślą o dzieciach w wieku przedszkolnym i będzie realizowany w Publicznym Przedszkolu Nr 38 w Rzeszowie w latach w wybranych grupach wiekowych. Program ma charakter otwarty, może być uzupełniany i modyfikowany według potrzeb i

3 zainteresowań. CELE OGÓLNE PROGRAMU Budzenie wrażliwości ekologicznej poprzez bezpośredni kontakt z przyrodą i literaturą dziecięcą; Uświadomienie zagrożeń związanych z nieodpowiednim postępowaniem człowieka wobec przyrody; Kształtowanie u dzieci właściwych postaw wobec środowiska naturalnego; Oddziaływanie poprzez edukację dzieci na świadomość ekologiczną ich środowiska rodzinnego. CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU Obserwowanie środowiska przyrodniczego, poznawanie ekosystemów, zdobywanie wiedzy na ich temat; Kształtowanie świadomości ekologicznej i opiekuńczej postawy wobec przyrody; Dostarczanie pozytywnych przykładów zachowań w środowisku przyrodniczym poprzez wykorzystanie naturalnych sytuacji, opowiadań nauczyciela i tekstów literackich; Dowiadywanie się o istnieniu parków narodowych, rezerwatów przyrody, poznawanie wybranych zwierząt i roślin chronionych; Rozumienie znaczenia wody w przyrodzie, dowiadywanie się o sposobach oszczędnego jej wykorzystania; Rozumienie konieczności sortowania odpadów wytwarzanych przez człowieka; Poznawanie sposobów ograniczania ilości śmieci np. poprzez opakowania wielokrotnego użytku, rezygnowanie z worków foliowych, używanie kosza lub siatki na zakupy; Rozumienie potrzeby opiekowania się zwierzętami, systematyczne dokarmianie ptaków; Wdrażanie do oszczędnego gospodarowania materiałami plastycznymi, zbieranie makulatury; Przenoszenie do domu rodzinnego nawyków proekologicznych zdobywanych w trakcie edukacji.

4 TREŚCI EDUKACJI EKOLOGICZNEJ I. WSPÓLNIE DBAMY O ŚRODOWISKO. Dziecko: zna niebezpieczeństwa grożące przyrodzie ze strony człowieka wie jakiego rodzaju zanieczyszczenia zagrażają środowisku przyrodniczemu zna pojęcie «odpady», źródła i rodzaje odpadów w środowisku lokalnym segreguje i wyrzuca śmieci do oznaczonych pojemników potrafi oszczędnie gospodarować materiałami papierniczymi potrafi aktywnie przeciwstawić się przejawom okrucieństwa w stosunku do przyrody systematycznie podejmuje działania zapewniające czystość w pomieszczeniach przedszkolnych (sala, szatnia) i w ogrodzie przedszkolnym bierze udział w akcjach ekologicznych, których celem jest zachowanie czystości środowiska np. «Sprzątanie świata» ma podstawowe wiadomości dotyczące słownictwa o treści przyrodniczo-ekologicznej propaguje idee ekologiczne w domu II. PRZEDSZKOLAK PRZYJACIELEM NATURY Dziecko: zna wybrane środowiska przyrodnicze: las, park, rzeka, łąka oraz charakterystyczną dla nich florę i faunę dostrzega bogactwo roślin wiosną, latem i jesienią zna pospolite gatunki roślin w najbliższym otoczeniu wie jakie zmiany zachodzą w przyrodzie w poszczególnych porach roku rozumie znaczenie warzyw i owoców w diecie człowieka rozumie i przestrzega zakazu niepotrzebnego zrywania roślin oraz ich niszczenia wie, jak należy zachowywać się w lesie, aby go chronić: nie hałasuje, nie zrywa roślin,

5 nie pali ognisk, nie śmieci, nie łamie gałęzi rozpoznaje i potrafi nazwać popularne drzewa liściaste i iglaste rozumie znaczenie pojęć: «Park Narodowy», «Rezerwat Przyrody», wie w jakim celu tworzy się obszary chronione wie, że należy szanować zwierzęta i dbać o nie, gdyż każda żywa istota ma prawo do godnego życia pomaga ptakom przetrwać okres zimowy wyraża piękno przyrody i własne przeżycia z kontaktów z nią za pomocą ruchu, różnych technik plastycznych III. WISŁOK NASZA RZEKA Dziecko: wie jakie znaczenie ma woda dla ludzi, roślin i zwierząt potrafi wskazać sposoby oszczędzania wody w gospodarstwie domowym kontroluje wykorzystanie wody np. podczas mycia rąk zna i potrafi wymienić trzy stany skupienia wody: para, woda, śnieg (gazowy, ciekły, stały) wie jakie znaczenie ma czystość rzeki Wisłok dla mieszkańców naszego regionu wspólnie z dorosłymi dba o czystość wybranego odcinka rzeki Wisłok świadomie wybiera do picia wodę zamiast innych napojów w przekonaniu o jej znaczeniu dla organizmu Zgodność treści z podstawą programową w następujących obszarach: 5,1; 5,4; 6,3; 11,1; 12,1; 12,2; 12,3; 14,7. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW Przeprowadzenie prawidłowej realizacji przedstawionego programu najbardziej skuteczne będzie poprzez stosowanie aktywizujących metod i form. Realizacja programu nie wymaga nadzwyczajnych środków.

6 Proponowane metody i formy to propozycje przede wszystkim oparte na praktycznych ćwiczeniach i obserwacji, nastawione na bezpośredni kontakt dziecka z przyrodą, zachęcające do działania na rzecz środowiska naturalnego. Proponujemy stosowanie następujących metod i form pracy: zabawy naśladowcze opowieści ruchowe spacery i wycieczki zajęcia badawcze eksperymenty obserwacje zajęcia terenowe spotkania z ciekawymi ludźmi inscenizacje konkursy Wierzymy, że będą one dla dzieci atrakcyjne, pozwolą im na praktyczne działanie, w trakcie którego będą mogły zastosować zdobytą wiedzę ekologiczną. OCZEKIWANE OSIĄGNIĘCIA DZIECI Podstawowe osiągnięcia dziecka po ukończeniu realizacji programu. Dziecko: propaguje idee ekologiczne w domu zna podstawowe zasady ochrony przyrody potrafi wskazać sposoby oszczędzania wody i papieru umie oszczędnie korzystać z wody potrafi segregować odpady i wie dlaczego należy to robić przejawia przyjazny stosunek do świata roślin i zwierząt

7 EWALUACJA PROGRAMU Ewaluacja programu «Przedszkolak ekologiem» ma na celu pozyskanie informacji o poziomie wiedzy i umiejętności dzieci w zakresie edukacji ekologicznej. Powinna dać odpowiedź na pytanie «Jak proponowane metody i formy pracy wpłynęły na rozbudzanie świadomości ekologicznej dzieci, na ich postawy wobec środowiska naturalnego?». Ewaluacja końcowa oparta będzie na uzyskaniu informacji zwrotnej od dzieci i rodziców. Pozwoli również uzyskać opinie rodziców na temat postrzegania i akceptacji przez nich działań zawartych w programie. W uzyskaniu rzetelnych informacji pomocne będą: obserwacja zachowań dzieci w kontakcie z przyrodą test obrazkowy konkurs wiedzy ekologicznej ankieta dla rodziców dotycząca ekologicznego trybu życia. PROPONOWANE FORMY WSPÓŁPRACY Z RODZICAMI Konkursy plastyczne zachęcające do wykorzystania surowców wtórnych: «Śmieciozabawka» «Foliowe straszydło» Wiosenny patrol nad rzeką: obserwacje przyrodnicze zbieranie śmieci Eko-piknik w ogrodzie przedszkolnym z zabawami i zawodami sportowymi, w których przybory stanowią: butelki plastikowe, kubki po jogurtach gazety pudełka zakrętki itp. LITERATURA Arndt Marga, Przyroda przeżywana i obserwowana z dziećmi przedszkolnymi, WSiP,

8 Warszawa Banaszak Magdalena, Przyroda Polski. Pytania i odpowiedzi, Publicat S.A, MMV. Elbanowska Stefania, Jak zadziwić przedszkolaka. Tym, co świeci, pływa, lata, Wydawnictwo Medium Gaff Jackie, Harris Caroline, Charon Andrew, Ciekawe dlaczego. Zwierzęta nas potrzebują i inne pytania na temat współistnienia ludzi i zwierząt, Wydawnictwo Olesiejuk Sp. z o.o. Hare Tony, Ratujmy naszą planetę, Oficyna wydawnicza Alma-Press, Warszawa Jaszczyszyn Elżbieta, Ekologiczna edukacja przedszkolna, Stowarzyszenie na rzecz Ekorozwoju «Agro- Group», Białystok Knaflewska Jadwiga, Siemionowicz Michał, Ilustrowana Księga Przyrody Polskiej, Wydawnictwo Podsiedlik-Raniowski i Spółka. Knaflewska Joanna, Ekologia i ochrona środowiska, Wydawnictwo Publicat. Litvinoff Miles, Zaopiekujmy się Ziemią, Wydawnictwo «bis», Warszawa Maurer Gertruda, I ty chronisz środowisko, Polski Klub Ekologiczny, Kraków Rowlands David, Zanieczyszczenia środowiska a człowiek, WSiP Literka.pl Literka.pl