PIERWSZY POLSKI RAPORT JAKOŚCI UŻYWANYCH CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH I EDYCJA PROJEKTU NBOR 2017

Transkrypt

1 PIERWSZY POLSKI RAPORT JAKOŚCI UŻYWANYCH CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH Raport podsumowuje opinie właścicieli ciągników rolniczych w Polsce z satysfakcji ich użytkowania. Sporządzony został na podstawie danych przesłanych internetowo na portalu nbor.pl. W okresie 5 miesięcy udało się zebrać 650 rzetelnie wypełnionych ankiet, z których 33% było spersonalizowanych. Najwięcej ankiet otrzymaliśmy z Wielkopolski oraz województwa kujawsko-pomorskiego (wykres 1). Wykres 1. Procentowy udział ankiet z poszczególnych województw w okresie marzec lipiec 2017 r. Najstarszym ocenianym ciągnikiem był Massey Ferguson TEA20 z 1956r., a najnowsze to roczne ciągniki Case IH Puma i Maxxum, Claas Arion, Deutz Fahr Agrolux, John Deere serii 5 i 6, New Holland serii T4 i T6, Steyr Profi orazvaltra T Active. Dominowały ciągniki młode (50% nie przekroczyło wieku 8 lat), zakupione, jako nowe krajowe (58% całej populacji) o mocach KM (28%), wyposażone w przekładnię manualną (47%), napęd kołowy 4WD (85%), naprawianych samodzielnie (45%) o średnim przebiegu mth (12%).

2 2 Oceniono także pracę 5 ciągników (Ursusy C-360, 912 i 1634 oraz Case 5140), które przepracowały już ponad 10 tys. mth. Według marek najbardziej aktywni byli właściciele używanych ciągników John Deere, ale aż 28 marek nie otrzymało ani jednej oceny. Wymagane minimum (co najmniej 30 ankiet) z uzyskanych od Państwa ocen spełniło tylko 8 marek ciągników, co stanowi 78% wszystkich nadesłanych ankiet i tylko one były brane pod uwagę przy tworzeniu raportów I edycji projektu NBOR (lewy wykres kołowy na wykresie 2). Wykres 2. Zaangażowanie właścicieli ciągników według marek W celu zobiektywizowania wyników rankingów opracowano szczegółowo metodykę wyznaczania wskaźników jakości. Jest to metoda wielokryterialna i uwzględnia wagi kryteriów. Oceny każdego z kryteriów szczegółowych dokonali ankietowani w skali 5-stopniowej (tabela 1). Tabela 1. Zastosowana w pomiarze satysfakcji klientów uniwersalna skala 5-stopniowa Ocena ocena bardzo niekorzystna ocena niekorzystna ocena przeciętna ocena korzystna ocena bardzo korzystna Pkt

3 3 Ustalono arbitralnie 4 nadrzędne kryteria główne zwane charakterystykami. Są to: Funkcjonalność, Niezawodność, Ergonomia i bezpieczeństwo oraz Estetyka. Te kryteria są uniwersalne i będą stosowane do oceny także innych maszyn np. ocenianych jeszcze na stronie kosiarek. Eksperci w tym projekcie mają tylko dwie funkcje do spełnienia. Pierwszą z nich jest wytypowanie ważnych cech jakościowych danej maszyny i przypisanie ich do danej charakterystyki. W przypadku omawianych ciągników zbiór 39 kryteriów został przyporządkowany jak w tabeli 2. Tabela 2. Kryteria główne i szczegółowe oraz wagi zastosowane do oceny jakości ciągników rolniczych podczas I edycji NBOR Funkcjonalność (42%) Niezawodność (39%) Ergonomia i bezpieczeństwo (13%) zużycie paliwa w układ zasilania wejście do kabiny pracach polowych silnika widoczność z fotela zużycie paliwa w układ chłodzenia kierowcy (przód, transporcie silnika boki) łatwość układ elektryczny widoczność z fotela agregowania (TUZ) układ napędowy kierowcy (tył) łatwość skrzynia wielkość kabiny agregowania przekładniowa regulacja fotela (zaczep układ hamulcowy kierowcy transportowy) układ tłumienie drgań blokada pneumatyczny podczas pracy mechanizmu układ hydrauliczny hałas w kabinie różnicowego układ kierowniczy skuteczność elastyczność silnika WOM wentylacji (reakcja silnika na TUZ czytelność zwiększenie wskaźników obrotów) czytelność instrukcji obsługa przyłączy obsługi hydraulicznych liczba schowków stosunek masy oświetlenie ciągnika do mocy zewnętrzne zwrotność regulacja koła łatwość obsługi kierownicy codziennej rozmieszczenie dźwigni sterujących Estetyka (6%) wygląd/stylistyka staranność wykonania ochrona antykorozyjna łatwość utrzymania w czystości Drugą i ostatnią rolą ekspertów było przypisanie wag kryteriom. Dla kryteriów głównych ustalili je na poziomie: 42%, 39%, 13% i 6% z bardzo dobrym niskim wskaźnikiem niekonsekwentnych odpowiedzi równym 3%. Następnie wyznaczono stany średnie dla wszystkich cech przynależnych do danej charakterystyki i przemnożono je przez wagi charakterystyk. W ten sposób uzyskano ocenę każdej z 4 charakterystyk ciągników w postaci wskaźnika. Na kolejnych wykresach 3-6 prezentowane są wyniki tych wskaźników powstałe na podstawie Państwa opinii oraz przyjętej metodyki.

4 4 Wykres 3. Ranking marek ciągników rolniczych ze względu na ich funkcjonalność Wykres 4. Ranking marek ciągników rolniczych ze względu na niezawodność

5 5 Wykres 5. Ranking marek ciągników rolniczych ze względu na ergonomię i bezpieczeństwo pracy Wykres 6. Ranking marek ciągników rolniczych pod względem estetyki wykonania Globalna ocena jakości Q jest sumą wskaźników tych 4 charakterystyk. Teoretycznie wskaźnik Q może przyjmować wartości od 1 do 5, co zostało zapisane także w postaci opisowej, a dodatkowo nadano poszczególnym stanom jakości stosowne kolory (tabela 3). Tabela 3. Zastosowana skala liczbowa i opisowa wskaźnika jakości Q ciągników Skala punktowa Stan jakości 4,51-5,00 znakomity 4,01-4,50 wyróżniający 3,51-4,00 korzystny 3,01-3,50 umiarkowany 2,51-3,00 pośredni 2,01-2,50 niekorzystny 1,51-2,00 krytyczny 1,00-1,50 zły

6 6 Zwycięzcą pierwszej edycji Niezależnego Badania Opinii Rolników w kategorii jakość Q ciągników rolniczych zostały ciągniki marki John Deere (wykres 7). Wykres 7. Ranking końcowy jakości marek ciągników rolniczych I edycji projektu NBOR w opinii ich właścicieli Ponieważ jakość wyrobów, zgodnie z jej definicją (PN-EN ISO 9000:2006, Systemy zarządzania jakością, Podstawy i terminologia, PKN, Warszawa) powinna obejmować tylko cechy przynależne, czyli takie które są niezmienne i trwałe, to dla potencjalnych klientów danego wyrobu (w tym przypadku ciągnika rolniczego) ważne są także takie cechy jak: cena zakupu, ceny i dostępność części wymiennych, dostępność serwisu czy warunki gwarancji. Cechy te można było ocenić w zakładce Cechy niejakościowe także w skali 5-stopniowej. Dla tych 5 kryteriów szczegółowych wyznaczono wskaźnik liczbowy C jako średnią arytmetyczną ze wszystkich uzyskanych od Państwa ocen (wykres 8). Wykres 8. Ranking marek ciągników według cech niejakościowych (ceny, koszty, dostępność) Ostatnim etapem było wyliczenie wskaźnika globalnego maszyn rolniczych, uwzględniającego zarówno cechy jakościowe Q jak i niejakościowe C łącznie, czyli wskaźnika Q+C. W tym przypadku ostateczne wagi Q/C jako konsensus pracy grupy ekspertów to 80% na 20% i takie przyjęto do

7 7 algorytmu obliczeniowego. Najlepsze wskaźniki Q+C uzyskały ciągniki marki John Deere (wykres 9). Wykres 9. Ranking marek ciągników po uwzględnieniu cech jakościowych i niejakościowych Podsumowanie Portal internetowy NBOR jest pierwszym w Polsce niezależnym programem badań jakości w branży maszyn i ciągników rolniczych. Celem jego jest dostarczenie wiarygodnych danych o satysfakcji z ich użytkowania. Pozwala anonimowo (lub imiennie) wyrazić subiektywną opinię o zaletach i wadach każdemu użytkownikowi rolniczego sprzętu technicznego. W pierwszej kolejności pod osąd trafiły ciągniki rolnicze, będące w kręgu zainteresowań każdego gospodarstwa rolnego. Średni wskaźnik jakości opiniowanych 8 marek ciągników na poziomie 4,08 (w skali 1-5), pozwala stwierdzić z dużym przekonaniem, że polscy rolnicy są zadowoleni z pracy swoich podstawowych maszyn energetycznych jakimi są ciągniki. Różnice w rankingu są niewielkie wszystkie marki zmieściły się w dwóch dobrych klasach jakościowych. Otrzymane od Państwa dane pozwoliły na opracowanie wiarygodnych rankingów ciągników rolniczych (choć i inne segmenty użyteczności ciągników można oceniać np. sadownicze lub komunalne) ze względu na różne kryteria jakościowe jak i niejakościowe. Zwłaszcza te ostatnie mogą być przydatne w podejmowaniu racjonalnych decyzji zakupowych, uwzględniają bowiem koszty użytkowania. Składam podziękowania osobom, które brały udział w pracach logistycznych i merytorycznych. Są to: prof. Jacek Przybył Dyrektor IIB za sfinansowanie i wspieranie przedsięwzięcia mgr inż. Piotr Jurek od podstaw opracował od strony informatycznej platformę NBOR i jest jej administratorem inż. Marcin Waleński informatyk, opracował system do sprawdzenia poprawności danych pod względem merytorycznym i technicznym inż. Brygida Matuszewska także informatyk z wykształcenia, odpowiedzialna za wyznaczenie wszystkich zaprezentowanych wskaźników redaktorzy top agrar Polska, którzy pełnili role ekspertów. Na koniec prośba o zwiększenie zaangażowania w realizacji projektu NBOR, ponieważ tylko 8 marek ciągników na ponad 50 zarejestrowanych w Polsce było kwalifikowanych w I edycji.

8 8 Już niedługo zapraszam wszystkich posiadaczy ciągników do uczestnictwa w II edycji projektu NBOR. dr hab. inż. Karol Durczak, IIB UPP kierownik projektu