INSTYTUT BADAŃ PRZESTRZENI PUBLICZNEJ SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI (od 20 grudnia 2012 do 31 grudnia 2013)

Transkrypt

1 INSTYTUT BADAŃ PRZESTRZENI PUBLICZNEJ SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI (od 20 grudnia 2012 do 31 grudnia 2013) W trakcie tego roku IBPP zrealizował szereg projektów naukowo-badawczych, artystycznych oraz wydawniczych, które pokrótce prezentujemy poniżej. PROJEKTY DYDAKTYCZNE Studia podyplomowe W roku akademickim 2013/2014 na Akademii Sztuk Pięknych rozpoczęły się studia podyplomowe organizowane przez Instytut Badań Przestrzeni Publicznej MIASTA I METROPOLIE. Jak działać w przestrzeni publicznej. Studia wyróżnia połączenie wiedzy teoretycznej i praktycznej oraz interdyscyplinarność ekspertów, zapraszanych w roli wykładowców. Dzięki temu kwestie zarządzania i organizacji kultury zostają poszerzone o elementy związane z estetyką, metropolizacją, sieciowością i społecznym oddziaływaniem przestrzeni. Partnerem Instytutu Badań Przestrzeni Publicznej w organizacji i promocji studiów podyplomowych jest Narodowe Centrum Kultury. W ciągu ostatnich kilku lat realizowaliśmy już wspólnie z tą instytucją kilka znaczących projektów i nasza współpraca przebiegała bardzo dobrze, przynosząc pozytywne efekty. Działania związane ze studiami podyplomowymi rozpoczęła konferencja Miasto publiczne czy prywatne, zorganizowana wspólnie z NCK, wprowadzająca przyszłych studentów w problematykę przestrzeni publicznej. Studia uzyskały poparcie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Pana Bogdana Zdrojewskiego. Nadaje to im wyjątkową rangę, oznacza bowiem akceptację Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego dla idei kształcenia w obszarze bardzo ważnym dla współczesnej kultury a mianowicie w sferze, która dotyczy rozumienia, projektowania i kształtowania przestrzeni publicznej polskich miast. W ramach działań promocyjnych informacje o studiach zostały wysłane do urzędów miast w całej Polsce oraz rozdystrybuowane przez Narodowe Centrum Kultury w czasie organizowanych przez nie kongresów i konferencji. Reklama studiów znalazła

2 się w dwóch numerach Magazynu Miasta oraz portalu internetowym bryła.pl. Powstał także film zachęcający do udziału w studiach promowany w internecie (strona IBPP, Facebook, YouTube). Instytut Badań Przestrzeni Publicznej ogłosił również konkurs na najlepszą przestrzeń publiczną w Polsce. Przedmiotem konkursu mogły być zarówno zrealizowane projekty artystyczne, urbanistyczne czy architektoniczne, jak i społeczne oraz kulturalne. Nagrodą dla zwycięzcy było bezpłatne miejsce na studiach podyplomowych. Patronat medialny nad konkursem objęła Polska Agencja Prasowa. PROJEKTY NAUKOWO-BADAWCZE i ARTYSTYCZNE Zespół IBPP zrealizował III etap grantu badawczego Stadion Miasto Kultura. EURO 2012 i przemiany kultury polskiej, którego celem jest pokazanie, w jaki sposób bezprecedensowe w rodzimej historii wydarzenie sportowe samo będąc ważną współcześnie praktyką kulturową wpływa na sfery życia, działań i wyobrażeń Polaków oraz tych, którzy (jak np. zagraniczni kibice) postrzegają nas z oddali. Badania finansowane są przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Projekt zaplanowany został na trzy lata. Wyniki badań z roku 2011 i 2012 roku zostały przedstawione w raportach (także w wersji książkowej) oraz na specjalnie zorganizowanych konferencjach. Wyniki III etapu zostaną podsumowane na konferencji 28 listopada 2012 roku. W tym roku ukaże się raport w postaci książki. Zespół IBPP wspólnie z Wydziałem Malarstwa realizuje w Galerii A 19 Marymont projekt artystyczny 1 / + połączony z badaniami społecznokulturowymi. Cykl obejmuje 8 wystaw i będzie kontynuowany w 2014 roku. W 2012 i 2013 roku powstały ekspozycje, którym towarzyszyły badania. Zgodnie z koncepcją projektu każdy z uczestników wykona obraz, który następnie zostanie zreprodukowany w skali około 5/1 i wyeksponowany wewnątrz stacji metra Marymont. Tematem projektu staje się zatem w sposób naturalny problem skali. Każdy uczestnik projektu, który wykona obraz, będzie musiał zmierzyć się z problemem skali zarówno pracując na nietypowym formacie, jak i podczas trwania ekspozycji jego reprodukcji, która zostanie powiększona pięciokrotnie. Każdy namalowany w ramach projektu obraz powinien więc zawierać refleksję na temat

3 skali, możliwości, zasadności i granic powiększenia, zarówno w warstwie formalnej, jak i treściowej dzieła. Powstałe ten sposób obrazy nie powinny być jedynie projektem do przygotowanej docelowo reprodukcji, lecz raczej samoistnym tworem noszącym wszelkie znamiona skończonego dzieła. Powinny być także wyrazem materialnym (przedmiotem), który będzie przeciwieństwem powstającego powiększenia. Teza projektu zawiera się w podstawowych dla współczesnej kreacji pytaniach: czy w dobie współczesnych mediów i środków wyrazu format i skala dzieła wpływają na jego odbiór? Czy dla przeciętnego odbiorcy sztuki zmiana skali postrzeganej formy wpływa na jej treść? Czy znak pozostawiony przez artystę na prostokącie podobrazia znaczy tyle samo, co jego przeskalowane cyfrowe powielenie eksponowane w przestrzeni publicznej? Czy zachodzący w tym przypadku efekt monumentalizacji nobilituje i rozszerza idee zawarte w dziele czy raczej degraduje dzieło, sprowadzając jego wartość do współczesnego ornamentu, jakim jest na przykład wszechobecna wielkoformatowa reklama? WYDAWNICTWA KSIĄŻKOWE Stadion-Miasto-Kultura. EURO 2012 i przemiany kultury polskiej podsumowanie III etapu projektu badawczego POZOSTAŁE PUBLIKACJE Kwartalnik Magazyn Miasta. IBPP rozpoczął wydawanie szeroko dystrybuowanego kwartalnika Magazyn Miasta, zawierającego teksty krytyczne poświęcone problematyce przestrzeni publicznej. Po ukazaniu się pierwszego numeru czasopisma Instytut nawiązał współpracę z wydawnictwem Res Publica Nowa, które stało się współwydawcą magazynu. Do tej pory ukazały się 4 numery kwartalnika Aleksandra Litorowicz, Próbniki miejskich kolorów, Marta Żakowska Nieśmiertelność i Joanna Turek Instytucje otwarte? O partycypacji w kontekście krytyki instytucjonalnej, w: Aspiracje. Pismo warszawskich uczelni artystycznych, nr 1 (31) 2013

4 Ponadto członkowie zespołu IBPP publikowali teksty w wydawnictwach zbiorowych i czasopismach naukowych. KONFERENCJE, SYMPOZJA, SEMINARIA, ZJAZDY NAUKOWE Organizowane lub współorganizowane przez IBPP Stadion Miasto Kultura. EURO 2012 i przemiany kultury polskiej, 28 listopada Konferencja podsumowująca trzeci etap badań prowadzonych w ramach projektu badawczego "Stadion Miasto Kultura. EURO 2012 i przemiany kultury polskiej". Spotkanie będzie miało charakter panelu dyskusyjnego. Organizacja Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej EURO 2012 stała się metaforą wielkiej przebudowy Polski, a tym samym symbolem przemian cywilizacyjnych dokonujących się w naszym kraju po 1989 roku. Celem projektu badawczego Stadion Miasto Kultura jest pokazanie, w jaki sposób bezprecedensowe w rodzimej historii wydarzenie sportowe samo będąc ważną współcześnie praktyką kulturową wpływa na sfery życia, działań i wyobrażeń Polaków oraz tych, którzy (jak np. zagraniczni kibice) postrzegają nas z oddali. Miasto publiczne czy prywatne, 18 kwietnia. Konferencja współorganizowana z Narodowym Centrum Kultury. Współczesne miasta są głównymi generatorami i przekaźnikami najważniejszych zjawisk, problemów i tendencji w kulturze. Wyzwania, jakie stawia przed nami potransformacyjna przestrzeń publiczna, są ogromne nie tylko w sferze badania i teoretycznej analizy, ale też w zakresie praktycznych potrzeb i celów. W konferencji brali udział przedstawiciele samorządu, pracownicy instytucji kultury, reprezentanci organizacji pozarządowych, profesorowie i studenci kierunków związanych z miastem. Uczestnicy dyskutowali o roli samorządu w kształtowaniu i użytkowaniu przestrzeni publicznej, zastanawiali się nad tym, jak prowadzić politykę kulturalną w przestrzeni miejskiej i jaka jest rola mieszkańców w jej tworzeniu.

5 Wykład prof. Haliny Taborskiej na temat sztuki publicznej towarzyszącej przygotowaniom Londynu do Letnich Igrzysk Olimpijskich W spotkaniu wzięli udział m.in. studenci Pracowni Sztuki w Przestrzeni Publicznej. Cykl seminariów Cztery Damy z udziałem szefowych czterech najważniejszych ośrodków sztuki współczesnej w Polsce: Marii Anny Potockiej (Kraków), Doroty Monkiewicz (Wrocław), Jadwigi Charzyńskiej (Gdańsk) oraz Joanny Mytkowskiej (Warszawa). Cykl spotkań z damami współczesnej sztuki polskiej. Tak się składa, że to właśnie kobiety kierują najważniejszymi według nas instytucjami sztuki w kraju. Chcemy dowiedzieć się, jak opowiadają o sobie i swoich galeriach i muzeach, jaka jest ich wizja sztuki, a także zdanie na temat roli instytucji wobec przemian w sztuce, w szczególności wchodzenia sztuki w przestrzeń publiczną. Odbyły się spotkania z Marią Anną Potocką, dyrektor Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK w Krakowie, Jadwigą Charzyńską, dyrektor gdańskiego Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia i Dorotą Monkiewicz, dyrektor Muzeum Współczesnego Wrocław. Planowane jest jeszcze spotkanie z Joanną Mytkowską z Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Z czynnym udziałem członków zespołu IBPP Międzynarodowy Zjazd European Sociological Association Crisis, Critique and Change w Turynie, sierpień 2013, dr Elżbieta Anna Sekuła Międzynarodowe XVIII Seminarium Śląskie. Dziedzictwo kulturowe Śląska miejsca, architektura, ludzie, zwyczaje, tradycje w Kamieniu Śląskim, wrzesień 2013, dr Elżbieta Anna Sekuła Konferencja Zachowanie dziedzictwa narodowego. Inwestowanie w obiekty zabytkowe i ich adaptacja w Warszawie, marzec 2013, dr Elżbieta Anna Sekuła That Camp w Lublinie. Wystąpienie Anny Kalinowskiej Wpływ nowych mediów na kreowanie przestrzeni publicznej, 23 kwietnia 2013 Prelekcja w ramach Kina Letniego CNK w Warszawie, lipiec 2013, dr Elżbieta Anna Sekuła

6 XV Ogólnopolski Zjazd Socjologiczny Co po kryzysie? w Szczecinie, wrzesień 2013 dr Elżbieta Anna Sekuła II Ogólnopolski Zjazd Kulturoznawczy Więcej niż obraz. Współczesna kultura i jej badanie w Krakowie, wrzesień 2013 (dr Elżbieta Anna Sekuła) Otwarte seminarium Fundacji Wspólnota Gdańska na temat sztuki w przestrzeni publicznej. Instytut reprezentowali prof. Jerzy Porębski, dr Elżbieta Anna Sekuła oraz Aleksandra Litorowicz. Gdańsk, 18 października 2013 Light. Move. Festival w Łodzi Światło i kolor w architekturze i przestrzeniach publicznych o świadomym kreowaniu wizerunku miasta. Wystąpienie Anny Kalinowskiej Ponowoczesny koloryt miasta, 11 października 2013 City Partnerships patronat nad międzynarodową konferencją dotyczącą partnerstwa międzysektorowego oraz prowadzenie przez dr Elżbietę Annę Sekułę warsztatu Architektura I urbanistyka I: Wyspa Młyńska w Bydgoszczy, 17 października 2013 Współpraca Legalna Kultura partnerstwo w akcji społecznej promującej korzystanie z legalnych źródeł kultury, którą realizuje Fundacja Legalna Kultura. Misją Fundacji jest tworzenie bazy legalnych źródeł kultury, dostępnej na stronie oraz prowadzenie dyskusji o kulturze cyfrowej i prawie autorskim wśród twórców i odbiorców kultury i organizowanie warsztatów edukacyjnych. Fundacja Polskiej Sztuki Nowoczesnej partnerstwo i wsparcie promocyjne projektu Dom Kereta, w tym m.in. warsztatów architektonicznych Wspólne miasto. Fundację im. prof. Mojżesza Schorra wsparcie merytoryczne i promocyjne wystawy plenerowej Ulica Twarda dzieje ulicy warszawskiej, konsultacje dotyczące koncepcji wystawy oraz filmu edukacyjnego o dziejach ulicy.

7 FUNDACJA PUSZKA IBPP stale współpracuje z FUNDACJĄ PUSZKA portalem street artu i sztuki w przestrzeni publicznej, badającym, digitalizującym i prezentującym warszawską sztukę ulicy (puszka.waw.pl). Pracownicy Instytutu wzięli udział jako eksperci w realizowanym przez PUSZKĘ projekcie FUTUWAWA. FUTUWAWA Kontynuacja działania portalu internetowego, stanowiącego interaktywną przestrzeń wystawienniczą utopijnych miejskich projektów związanych z Warszawą i ulokowanych na mapie miasta. Projekty dotyczą ogólnie pojętej przestrzeni miejskiej, a więc realizacji z zakresu sztuki w przestrzeni publicznej (instalacje, rzeźby, pomniki, murale, biżuteria miejska, guerilla gardening etc.), rozwiązań architektonicznych oraz urbanistycznych (budynki, mosty, przestrzenie zielone, osiedla mieszkaniowe etc.), które nie są lub nie mogą zostać zrealizowane ze względów planistycznych, technologicznych, finansowych i wielu innych. W 2013 roku odbyła się II edycja otwartego międzynarodowego konkursu na najciekawszy projekt dla Warszawy przyszłości, w której udział wzięli: największe polskie pracownie architektoniczne i artyści, zagraniczni twórcy architektury i sztuki, studenci, absolwenci oraz amatorzy. Nagrodę Jury Konkursowego zdobyły ex aequo trzy prace: Zielony Most nad Placem Bankowym autorstwa Bartosza Jakubowskiego, Nowe strategie przestrzennej integracji struktur miejskich na przykładzie najbliższego otoczenia ulicy Żelaznej autorstwa Tomasza Kamińskiego i Moderna Odnova, nowe życie Osiedla za Żelazną Bramą autorstwa Piotra Szcześniaka. Oprócz tego powstała polsko-angielska aplikacja mobilna FUTUWAWA. Służy ona do zwiedzania Warszawy szlakiem wyobrażonych placów, budynków, bulwarów, mostów, ulic, instalacji czy mebli miejskich zaprojektowanych przez najlepszych architektów i artystów, studentów i amatorów. FUNDACJA IBPP TU Fundacja opracowała koncepcję projektu WRSW/BRLN, którego bazą jest platforma internetowa. W ramach działalności portalu WRSW/BRLN ma powstać dokumentacja partnerskich projektów artystycznych powstałych w przeszłości w Warszawie i Berlinie, jej użytkownicy będą także na bieżąco informowani o działaniach aktualnie realizowanych. Platforma tworzyć będzie również pole do animacji dalszych działań i

8 umożliwi rozwój realnego partnerstwa dwóch miast. Obecnie Fundacja stara się o zewnętrzne dofinansowanie projektu.