Wybrane zagadnienia jakości energii elektrycznej na statkach morskich

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Wybrane zagadnienia jakości energii elektrycznej na statkach morskich"

Transkrypt

1 Mariusz SZWEDA Akademia Morska w Gdyni, Katedra Elektroenergetyki Okrętowej Wybrane zagadnienia jakości energii elektrycznej na statkach morskich Streszczenie. Artykuł przedstawia problem jakości energii elektrycznej w okrętowych systemach elektroenergetycznych. W pierwszej części scharakteryzowano sieć okrętową i porównano ją z siecią lądową. Następnie, pokazano wybrane wyniki badań na jednostkach pływających, które zostały porównane z aktualnymi międzynarodowymi normami dotyczącymi jakości energii na statkach. Abstract. This paper deals with problem of electric power quality evaluation in ships networks. In the first instance, the ship system was characterized and compared with land grid. Next, the selected results of experimental research was shown and compared with current requirements of the International Standards concerning power quality on ships. (Selected problems of electric power quality on ships). Słowa kluczowe: sieć okrętowa, jakość energii elektrycznej, analiza harmonicznych, technika okrętowa (morsk Keywords: ship s network, electric power quality, harmonic analysis, marine technology 1. Wstęp W ciągu ostatnich lat obserwowany jest gwałtowny wzrost liczby i mocy odbiorników elektrycznych instalowanych na statkach, platformach wiertniczych i innych obiektach pływających. Dominującą grupą tych odbiorników są przekształtniki częstotliwościowe do napędu silników pędników głównych, pędników pomocniczych, sterów strumieniowych oraz różnego rodzaju pomp i sprężarek. Tego typu urządzenia energoelektroniczne służą do regulacji prędkości obrotowej, ale jednocześnie są głównym źródłem składowych harmonicznych i interharmonicznych prądu w sieci okrętowej. Powstałe składowe harmoniczne prądu silnie oddziaływają na miękką sieć elektroenergetyczną statku powodując znaczne deformacje przebiegów napięcia niespotykane w systemach energetyki zawodowej. W praktyce można spotkać przypadki sieci okrętowych z całkowitym zniekształceniem przebiegu napięcia U thd przekraczającymi 3%. Należy wspomnieć, że wartość U thd dopuszczalna przez normy okrętowe i towarzystwa klasyfikacyjne wynosi 5%. Przykładowe wartości dopuszczalnych parametrów jakości energii elektrycznej w sieciach okrętowych pokazano w Tab. 1. O charakterystyce sieci okrętowej decyduje trzy czynniki. Przede wszystkim duża reaktancja X d prądnic okrętowych powoduje, że jej wpływ jest 3-4 razy bardziej znaczący niż w przypadku zasilania z transformatorów energetycznych jak to zazwyczaj odbywa się w systemach lądowych. Drugim czynnikiem wpływającym na miękkość sieci jest moc źródła porównywalna z mocą pojedynczego odbiornika. Na to wszystko nakłada się duże skoncentrowanie urządzeń elektroenergetycznych na relatywnie małej przestrzeni statku. Te trzy czynniki powodują duże zmiany napięcia i częstotliwości w stanach dynamicznych oraz duże wartości harmonicznych napięcia. Zwłaszcza duże zmiany częstotliwości obserwowane w sieciach okrętowych są niespotykane w innych typach systemów elektroenergetycznych. Przykłady zmiany napięcia i częstotliwości będą przedstawione w dalszej części artykułu. W ostatnich latach odnotowano liczne awarie na statkach z powodu zaniżonej jakości energii elektrycznej, które mogą wpływać na bezpieczeństwo statku, a niektóre z nich mogły być katastrofalne w skutkach [1]. W tej sytuacji towarzystwa klasyfikacyjne nadzorujące budowy statków były zmuszone do uzupełnienia swoich przepisów o zagadnienia jakości energii elektrycznej na nowobudowanych i modernizowanych jednostkach pływających. 2. Normalizacja dotycząca jakości energii elektrycznej w okrętowych systemach elektroenergetycznych Wartości graniczne poszczególnych parametrów jakości energii elektrycznej w okrętowych systemach elektroenergetycznych są opisane w dwóch najważniejszych normach [2-3]. Wskaźniki i ich dopuszczalne wartości określone w tychże normach zostały pokazane w Tabeli 1 i porównane z normą lądową [4]. Tabela 1. Wartości graniczne podstawowych wskaźników jakości energii elektrycznej w okrętowych i lądowych systemach elektroenergetycznych Parametr IEEE 45 PN-IEC 692 EN 516 Tolerancja napięcia (ciągł ±5% +6% 1% ±1% Składowe przejściowe ±16% ±2% ±4% napięcia Czas powrotu składowych przejściowych 2s 1,5s 1s napięcia Współczynnik asymetrii 2% 1) 3% 2% napięcia THD 5% 5% 8% Pojedyncza 1% parzyste 3% 3% harmoniczna 6% nieparzyste Tolerancja częstotliwości ±3% ±5% ±2% Składowe przejściowe ±4% ±1% ±15% częstotliwości Czas powrotu składowych przejściowych częstotliwości 2s 5s brak danych Zaburzenia impulsowe ±2,5kV dla U n =38 6V 1,kV dla U n =12 24V 5,5U n 2) --- 1,2μs/5μs Rozpływ mocy ±15% ±15% --- czynnej Rozpływ mocy biernej brak danych ±1% --- 1) tolerancja asymetrii napięcia line to line, 2) czas narastania/opadania zaburzenia. Na podstawie prezentowanej tabeli można stwierdzić, że dla określenia jakości energii elektrycznej w sieciach PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY (Electrical Review), ISSN , R. 85 NR 9/29 355

2 okrętowych wyznacza się podobny zbiór parametrów opisujących właściwości napięcia zasilającego i ciągłość zasilania jak w sieci lądowej. Jednak w okrętowych systemach elektroenergetycznych podejście do problemu jakości jest nieco odmienne. W energetyce lądowej, gdzie sieć jest bardzo rozproszona (bardzo długie linie przesyłowe między źródłem a odbiornikiem), jakość energii elektrycznej analizowana jest głownie pod kątem obniżenia kosztów przesyłu energii. Natomiast na obiektach pływających rozpatruje się przede wszystkim bezpieczeństwo pracy systemów, a drugoplanowa jest ich ekonomiczna eksploatacja. To nie znaczy, że całkowicie jest ignorowany aspekt ekonomiczny na statkach. Jeśli da się pogodzić bezpieczeństwo z ekonomiczną eksploatacją, to takie rozwiązania są chętnie stosowane. Dlatego wprowadzono wskaźniki jakości energii elektrycznej niespotykane w energetyce lądowej, które istotnie wpływają na ciągłość zasilania, a tym samym na bezpieczeństwo statku. Są nimi współczynniki rozdziału mocy czynnej i biernej między równolegle pracujące zespoły prądotwórcze. Należy wspomnieć, że każda awaria systemu elektroenergetycznego powoduje odstawienie napędu głównego statku. Statek pozbawiony napędu jest obiektem niesterowalnym i tego typu awaria niesie ryzyko katastrofy, a tym samym zagrożenie dla życia załogi i środowiska morskiego. Dlatego tak ważne jest zapewnienie ciągłości zasilania w okrętowych systemach elektroenergetycznych. W porównaniu do sieci lądowej, zaostrzono dopuszczalne odchyłki napięcia w sieci okrętowej zarówno w stanach statycznych, jak i przejściowych. Miedzy innymi normy okrętowe [2-3] dokładnie opisują dopuszczalny czas odbudowy napięcia w stanach przejściowych (np. w czasie rozruchu silników elektrycznych), czego nie uwzględniono w normie [4]. 3. Normy dotyczące metod pomiaru parametrów jakości energii elektrycznej w okrętowych systemach elektroenergetycznych Międzynarodowe normy okrętowe i przepisy towarzystw klasyfikacyjnych nie definiują w sposób jednoznaczny metod pomiaru i przetwarzania wielkości elektrycznych w systemach okrętowych. Dlatego najczęściej analizę zarejestrowanych próbek wykonuje się z uwzględnieniem wskazówek zawartych w normie międzynarodowej IEC :23 Electromagnetic Compatibility (EMC) Testing and Measurment Techniques Power Quality Mesurment Methods. Należy tu wspomnieć, że opisana w tej normie metoda pomiaru częstotliwości oraz metoda pomiaru zawartości harmonicznych i interharmonicznych nie powinna być stosowana do analizy sygnałów w sieciach okrętowych [5]. W przypadku częstotliwości, pomiary zgodnie z normą [6] powinno się wykonywać dla okna pomiarowego 1 sekundowego, podczas gdy normy okrętowe [2-3] dopuszczają przejściowe odchylenie częstotliwości nie dłuższe niż 5 s. Stąd też, wskazane jest stosowanie krótszych okien pomiarowych, aby poprawnie ocenić czas trwania odchylenia częstotliwości w sieci okrętowej. W przypadku pomiaru zawartości harmonicznych i interharmonicznych norma [6] zaleca stosowanie algorytmu szybkiej transformaty Fouriera (FFT) z zastosowaniem prostokątnego okna pomiarowego o czasie trwania 1/12 okresów sygnału badanego i konieczność synchronizacji częstotliwości próbkowania z częstotliwością sygnału badanego. W przypadku utraty synchronizacji dopuszcza się stosowania okna Hanninga. Przy tak dużych zmianach częstotliwości, jakie występują w sieci okrętowej praktycznie jest niemożliwa synchronizacja częstotliwości próbkowania z częstotliwością sygnału wejściowego. Dlatego lepszym rozwiązaniem jest zastosowanie próbkowania asynchronicznego (tzn. ze stałą częstotliwością próbkowani i zastosowanie bardziej złożonej klasycznej dyskretnej transformaty Fouriera DFT, która jest uważana za narzędzie referencyjne, transformaty świergotowej CZT [5] lub FFT z programowym repróbkowaniem. 4. Przykłady zaniżonej jakości energii elektrycznej na jednostkach pływających A. Odchylenia napięcia i częstotliwości Prezentowane na rys. 1 zmiany napięcia i częstotliwości zarejestrowane są w czasie wyładunku statku przy pracującym tylko jednym zespole prądotwórczym. W tym czasie zespół prądotwórczy był obciążony w 59% mocą znamionową, czyli minimalną mocą zalecaną z punku widzenia ekonomicznego. Pomimo tak dużej nadwyżki mocy dysponowanej przez elektrownie (ok. 4%), widoczne są cztery głębokie zapady napięcia i częstotliwości spowodowane rozruchem średniego odbiornika, jakim był wentylator o mocy 3 kw (stosunkowo niewielkiej mocy, w porównaniu do mocy znamionowej prądnicy, która wynosiła 162kVA). Na podstawie przebiegów można stwierdzić, że napęd prądnicy jest bardzo miękki (tzn. podatny na obciążeni, co objawia się bardzo dużymi zmianami częstotliwości w sieci statku. Natomiast napięcie jest szybko odbudowywane przez regulator napięcia, który utrzymuje je na stałym poziomie. W rzeczywistości czas odbudowy napięcia przy procesach łączeniowych silników elektrycznych jest bardzo szybki i zazwyczaj nie przekracza 1 sekundy. Skrajne zmiany wartości chwilowych napięcia i częstotliwości (wartości min i max) są pokazane na przebiegach. Urms [V] f [Hz] U max =23.3V U avg =226.75V U min =217.42V f max =6.47Hz f avg =59.59Hz f min =56.56Hz Rys.1. Przykład zmiany napięcia U ( i częstotliwości f ( w sieci 23V/6Hz w czasie wyładunku statku przy pracującym tylko jednym zespole prądotwórczym 356 PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY (Electrical Review), ISSN , R. 85 NR 9/29

3 Aby usztywnić elektroenergetyczną sieć okrętową miękką, często praktykowana przez załogę tego statku i na wielu innych statkach jest metoda załączania dodatkowego zespołu prądotwórczego do pracy równoległej. Zwiększając nadwyżkę mocy dysponowanej przez elektrownię w stosunku do mocy załączanych odbiorników, uzyskujemy sztywniejszą sieć, czyli mniej podatną na odchylenia napięcia i częstotliwości od wartości znamionowej, zwłaszcza w stanach dynamicznych. Taki zabieg jest okupiony dużymi kosztami eksploatacyjnymi, przede wszystkim wzrostem jednostkowego zużycia paliwa, niejednokrotnie nawet dwukrotnym (zgodnie z rys. 2) oraz skróceniem okresów między kolejnymi przeglądami silników napędowych. jednostkowe zużycie paliwa [g/kwh] obciążenie [%] Rys. 2. Przykładowa zależność jednostkowego zużycia paliwa spalinowego silnika napędowego w zależności od stopnia obciążenia zespołu prądotwórczego [7] Należy przy tym podkreślić, że obciążenia zespołów prądotwórczych w różnych stanach pracy statku powinny być równe co najmniej 6 7% mocy znamionowej każdej prądnicy, ponieważ przy takim obciążeniu, jednostkowe zużycie paliwa jest najmniejsze i nieznacznie zmienne (co pokazuje rys. 2). B. Zapady napięcia Na rys. 3 pokazano zmiany wartości skutecznej napięcia Urms(1/2) i częstotliwości f(1/2) w czasie rozruchu steru strumieniowego na promie. Wartości skuteczne napięcia i częstotliwości były obliczane dla jednego okresu z odświeżaniem co półokresu [8]. W trakcie tego rozruchu stwierdzono krótkotrwałe obniżenie napięcia poniżej wartości dopuszczalnej (δu - 2%), a czas zapadu wyniósł ok.,5 sek. Natomiast, krótkotrwałe odchylenia częstotliwości w czasie tego procesu łączeniowego były znacznie mniejsze niż zmiany napięcia i mieściły się w normie. Stwierdzono tylko znaczące długotrwałe odchylenie częstotliwości (δf 3,6%), które jest dopuszczalne przez przepisy, ale może powodować skrócenie żywotności wszystkich silników zasilanych z tej sieci. Czas życia silników na tym statku oszacowano na 2% w stosunku do czasu życia przy nominalnym zasilaniu [9]. Innym dowodem, że w sieci okrętowej są większe zmiany częstotliwości a mniejsze napięcia niż w sieci lądowej mogą być histogramy względnych zmian napięcia prezentowane na rys. 4. Histogram sieci lądowej wyznaczono na podstawie godzinnej rejestracji napięcia i częstotliwości w sieci po stronie niskiego napięcia zasilającej fabrykę produkującej elementy plastikowe (obudowy) do telewizorów. W przypadku sieci okrętowej do wyznaczenia histogramu wykorzystano dane zarejestrowane na statku badawczym o zbliżonym czasie trwania rejestracji. Urms(1/2)[V] f(1/2) [Hz] δurms(1/2) max = +7,98% δurms(1/2) min = -23,76% δf(1/2) max = +4,17% δf(1/2) min = +1,59% Rys. 3. Zmiana napięcia ( i częstotliwości ( w czasie procesu łączeniowego w sieci okrętowej o napięciu znamionowym U n =6,6kV/6Hz p(v) [-] p(f) [-] sieć lądowa - przmysłowa sieć okrętowa U [V] sieć lądowa - przemysłowa sieć okrętowa f [Hz] Rys. 4. Przykładowe histogramy względnych zmian napięcia ( i częstotliwości ( zarejestrowany w sieci lądowej i okrętowej PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY (Electrical Review), ISSN , R. 85 NR 9/29 357

4 Porównując rozkłady dwóch sieci w stanie ustalonym widać, że wartość napięcia w sieci okrętowej jest sztywniejsza, ponieważ jest utrzymywane na stałym poziomie przez regulatory napięcia, oraz widać znacznie większe zmiany częstotliwości spowodowane miękkością tej sieci. C. Harmoniczne napięcia Na różnych badanych statkach obserwowano różne poziomy całkowitego zniekształcenia przebiegu napięcia U thd, który zależał od liczby zainstalowanych odbiorników nieliniowych (zwłaszcza przekształtników energoelektronicznych) i konfiguracji elektrowni okrętowej. Poziom THD napięcia na tych statkach był różny i wynosił od ok. 1% do kilkunastu procent. Przedstawiony na rys. 5 przebieg był zarejestrowany na statku typu chemikaliowiec w trakcie pracy prądnicy wałowej zasilającej sieć elektroenergetyczną statku za pośrednictwem falownika prądowego. Poziom zniekształceń napięcia na tym statku zależał głownie od konfiguracji elektrowni i zmieniał się w granicach od 1,1% przy pracujących tylko wolnostojących zespołach prądotwórczych (DG) do powyżej 15% (przy samodzielnej pracy prądnicy wałowej SG). Jak widać z powyższego opisu, głównym źródłem deformacji napięcia na tym statku była prądnica wałowa. Załączane zespoły wolnostojące do pracy równoległej z prądnicą wałową powodowały, że polepszał się kształt napięcia w sieci. Im więcej pracowało równolegle zespołów prądotwórczych DG z prądnicą wałową SG, tym mniejszy był poziom zawartości harmonicznych w napięciu. I tak odpowiednio, przy połączeniu równoległym jednego DG z SG poziom THD napięcia malał do 7,2%, a przy połączeniu dwóch DG z SG spadał do poziomu 5,2%. u(t) [V] zawartość [%] t [ms] U rms = V U 1 = 44.31V f = 59.85Hz THD 5 = 1.18%* THD = 13.38%** numer harmonicznej [-] Rys. 5. Przebieg napięcia w systemie elektroenergetycznym chemikaliowca o napięciu U n =44V/6Hz ( i jego widmo ( w paśmie do 1-nej harmonicznej (ok. 6kHz), gdzie: * - wyznaczone wg klasycznej definicji do 5-tej harmonicznej, ** - zawiera pełne widmo częstotliwościowe zarejestrowanego sygnału napięciowego bez składowej podstawowej. Prezentowane na rysunku 5a załamania komutacyjne (notching) mają ustalony i okresowy charakter, dlatego zostały opisane za pomocą widma amplitudowego i współczynnika THD. Dla prezentowanego przypadku THD obliczny w paśmie do 5-tej harmonicznej wyniósł 1,18%, czyli mamy tutaj dwukrotne przekroczenie wartości dopuszczalnej przez międzynarodowe normy okrętowe (THD 5%). Dodatkowo widać przekroczenia poszczególnych harmonicznych takich jak: piąta, siódma, jedenasta i trzynasta. Ich wartości przekraczają dopuszczalne 3% dla pojedynczej harmonicznej. D. Zaburzenia w paśmie częstotliwości powyżej 5-tej harmonicznej Coraz częściej można spotkać w okrętowych systemach elektroenergetycznych zaburzenia w paśmie częstotliwości powyżej 5-tej harmonicznej spowodowane pracą przekształtników częstotliwości. Na Rys. 6 prezentowany jest przebieg napięcia zarejestrowany w sieci 23V 5Hz statku z napędem elektrycznym. Praca dwóch napędów głównych elektrycznych wyposażonych w przekształtniki AFE (Active Front End) AC PWM powodowało pojawianie się dominujących składowych w paśmie częstotliwości ok. 3,4kHz [1]. Na rysunku 7 przedstawiającym widmo częstotliwościowe w paśmie do 1kHz widoczne są składowe, które znacznie przekroczyły poziom dopuszczalny 3%. Tego typu napęd - według opisu producenta - miał być idealnym rozwiązaniem na statki z napędem elektrycznym, ze względu na niski poziom zniekształceń w paśmie częstotliwości do 5-tej harmonicznej. Porównując ten napęd z klasycznym układem PWM widać faktycznie, że w paśmie do 5-tej harmonicznej znacznie ograniczono zniekształcenia do poziomu THD 5 = 1,68%, ale cała energia zniekształceń została przesunięta powyżej tego pasma, a dokładnie do częstotliwości równej częstotliwości przełączania elementów IGBT przekształtnika, która wg producenta wynosi 3,6 khz. W ten sposób producent tego przekształtnika próbował obejść przepisy, które do oceny jakości energii elektrycznej przyjmują pasmo do 5-tej harmonicznej. Zawartość harmonicznych wyznaczona dla pasma od 5-tej harmonicznej do 1kHz wyniosła dla tego przypadku 8,14%. Zaburzenia opisane powyżej widoczne są na rysunku 6 w postaci oscylacji nałożonych na składową podstawową. u(t) [V] Rys. 6. Przykładowy przebieg czasowy napięcia 23 V zarejestrowany w sieci okrętowej [1]. Należy tu dodać, że przebieg napięcia został zarejestrowany w rozdzielnicy na mostku sterowniczym statku, z której zasilane są bardzo ważne odbiorniki, odpowiedzialne za bezpieczeństwo załogi i za bezpieczną żeglugę statku. 358 PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY (Electrical Review), ISSN , R. 85 NR 9/29

5 zawartość [%] Hz 3257Hz 346Hz 3663Hz 3764Hz Pasmo częstotliwości THD [%] 5kHz tej harmonicznej tej harmonicznej 1kHz f [Hz] Rys. 7. Zawartość składowych w paśmie częstotliwości do 1 khz (bez składowej podstawowej) dla przebiegu pokazanego na rys. 6 E. Zaburzenia impulsowe (transient) Odbiorniki instalowane na statkach są bardzo narażone na zaburzenia impulsowe powstałe w wyniku bardzo dużej liczby procesów łączeniowych, jakie odbywają się w systemie elektroenergetycznym. Głównymi źródłami tych zaburzeń są procesy komutacyjne w układach energoelektronicznych (pokazane m.in. na rys. 5), częste załączania i wyłączania dużych odbiorników, szybkie wyłączania dużych prądów zwarciowych, doziemienia jednej fazy w sieciach z izolowanym punktem zerowym (przerywanie pojemnościowego prądu doziemieni i inne tego typu procesy łączeniowe. u(t) [V] V -1218V t [ms] Rys. 8. Przykład zaburzenia impulsowego zarejestrowany w sieci okrętowej Na rys. 8 pokazane jest zaburzenie impulsowe o amplitudzie 1319V p-p i czasie trwania ok. 12μs. Powstające zaburzenia impulsowe mogą być szczególnie niebezpieczne na statku, gdzie odległości między urządzeniem wytwarzającym tego typu zaburzenia impulsowe, a innymi odbiornikami zasilanymi ze wspólnej sieci jest bardzo mała. W tym przypadku nie ma mowy o jakimkolwiek tłumieniu tych zaburzeń przez impedancje układu sieci, dlatego sąsiadujące odbiorniki są narażone na pełną energię tych zaburzeń. F. Rozdział mocy między równolegle pracujące zespoły prądotwórcze Jak już wcześniej wspomniano, wyznaczenia rozpływu mocy pomiędzy równolegle zasilające zespoły prądotwórcze jest jednym z elementów procesu oceny jakości energii elektrycznej w okrętowych systemach elektroenergetycznych. Te zaburzenie może być potencjalną przyczyną utraty ciągłości zasilania. Nieproporcjonalny rozpływ obciążeń powoduje pozorne przeciążenie elektrowni okrętowej przy istniejącym jeszcze zapasie mocy. Zachodzi to w ten sposób, że jedna z pracujących prądnic jest przeciążana przy niedociążeniu pozostałych prądnic, powodując automatyczne zadziałanie układu zabezpieczeniowego i odstawienie przeciążonej prądnicy. Jeśli zapas mocy pozostałych pracujących prądnic jest niewystarczający do przejęcia obciążenia odstawionej prądnicy, dochodzi do przeciążenia całej elektrowni, a w konsekwencji do zaniku zasilania w całej sieci elektroenertycznej (z ang. Black-out). Przykładowe wyniki pomiarów wskaźników rozpływu obciążeń prezentowane na rys. 9b i 9d, wykonano na statku typu chemikaliowiec przy pracujących dwóch wolnostojących zespołach prądotwórczych (DG1 i DG2) i jednej prądnicy wałowej SG (podłączonej do wału silnika głównego napędzającego statek). W tym przypadku widać celowe przekroczenie dopuszczalnych wartości współczynników rozdziału obciążenia czynnego i biernego dla poprawienia ekonomicznej efektywności eksploatacji elektrowni, przy zachowaniu wysokiego marginesu bezpieczeństwa statku. Tego typu zabieg stosuje się tylko w czasie jazdy morskiej, kiedy może zostać wykorzystana prądnica wałowa, źródło tańszej energii elektrycznej. W tym przypadku dąży się do jak największego obciążenia tego źródła mocą czynną, a w mniejszym stopniu obciążane są pozostałe zespoły prądotwórcze pracujące równolegle na szyny główne, aby obniżyć koszty eksploatacyjne statku. Przeciążalność prądnic wałowych mocą czynną jest znacznie większa niż standartowych zespołów prądotwórczych i pracują one bez problemu przy obciążeniu bliskim znamionowemu. Ich charakterystyki są znacznie sztywniejsze ze względu na dużo większą nadwyżkę mocy napędu prądnicy i ryzyko zadławienia momentem napędu tej prądnicy jest znacznie mniejsze. Należy tu wyjaśnić, że prądnice wałowe pracują z reguły w długich przelotach morskich, kiedy prędkość obrotowa silnika głównego napędu statku jest ustalona. Jeśli dojdzie do odstawienia takiej prądnicy i utraty ciągłości zasilania, to ryzyko katastrofy jest minimalne, ponieważ statek jest na otwartym morzu [11]. P [%] δp [%] SG DG1 DG2 δp min =9.% δp avg =11.92% δp max =15.77% PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY (Electrical Review), ISSN , R. 85 NR 9/29 359

6 c) Q [kvar] d) δq [%] DG2 DG SG δq min =15.33% δq avg =17.75% δq max =21.56% Rys. 9 Przykład rozdziału mocy czynnej (a- i biernej (c-d) przy pracy równoległej dwóch prądnic wolnostojących (DG1 i DG2) i prądnicy wałowej (SG), a-c procentowe obciążenie mocą czynną i bierną poszczególnych prądnic, b-d rozdział mocy czynnej i biernej pracujących równolegle prądnic. Na rys. 9a i 9c widać, że prądnica wałowa jest bardziej obciążana mocą czynną, a mniej bierną, natomiast pozostałe zespoły wolnostojące w większym stopniu są obciążane mocą bierną, a mniej czynną, zgodnie z zasadą opisaną powyżej. Dla powyższego przypadku sprawdzono, że wszystkie pracujące równolegle prądnice, zarówno prądnica wałowa jak i prądnice wolnostojące są proporcjonalnie obciążane prądowo, a ich średni rozkład obciążenia prądowego δi nie przekroczył 3% (przepisy dopuszczają δi 15%), czyli nie ma mowy o pozornym przeciążeniu cieplnym prądnic i ryzyka odstawienia jakichkolwiek z pracujących równolegle zespołów prądotwórczych. Prezentowany przypadek pokazuje nam przykład jak łatwo można pogodzić bezpieczeństwo z ekonomiczną eksploatacją statku. 5. Podsumowanie Miękki charakter sieci okrętowej powoduje bardzo duże zaniżenie jakości energii elektrycznej, jakie rzadko można spotkać w sieci lądowej. Dlatego nowobudowane statki wymagają tak szczegółowej i dogłębnej analizy pod względem jakości energii elektrycznej, szczególnie tam, gdzie instalowane są odbiorniki bardzo dużej mocach i urządzenia energoelektroniczne. Tylko w ten sposób można zapewnić ciągłość zasilania, a co z tym się wiąże bezpieczeństwo na statkach. Już nie wystarcza obserwacja kształtu napięcia na oscyloskopie, czy na innych przyrządach pomiarowych w stanach statycznych systemu, lecz należy wykonywać rejestracji w długich okresach czasów, a następnie należy wykonać szczegółowe analizy zwłaszcza w stanach przejściowych, aby dobrze ocenić jakość energii elektrycznej na statku. Do tego wymagany jest specjalistyczny sprzęt i wiedza w zakresie jakości energii w sieciach okrętowych. Należy podkreślić, że ogólnodostępne analizatory jakości energii elektrycznej mogą się nie sprawdzić w sieci okrętowej [5]. LITERATURA [1] Jonasson I., Söder L., Power quality on ships. Analyse of voltage dips in an isolated system, a case study, 3 rd International Symposium All Electric Ship AES 2, Paris, France, 2, [2] IEEE Std , IEEE Recommended Practice for Electrical Installations on Shipboard [3] PN-IEC :22, Instalacje elektryczne na statkach. Definicje i wymagania ogólne. [4] PN-EN 516:22, Parametry napięcia zasilają-cego w publicznych sieciach rozdzielczych. [5] Tarasiuk T., Comparative study of various methods of DFT calculation in the wake of IEC Standard , IEEE Transactions on Instrumentation and Measurement (zaakceptowany do publikacji) [6] PN-IEC , Kompatybilność elektro-magnetyczna (EMC). Część 4-3: Metody badań i pomiarów Metody pomiaru jakości energii. [7] Wyszkowski S., Elektrotechnika okrętowa, tom 1, Wydawnictwo Morskie Gdańsk, (1991) [8] Mindykowski J., Szweda M., Tarasiuk T., Voltage and frequency deviations in exemplary ship s network research for ship owner, Electrical Power Quality and Utilization, Magazine Vol. I, No. 2 (25), [9] Gnaciński P., Mindykowski J., Tarasiuk T., A new concept of the power quality temperature factor and its experimental verification, IEEE Transactions on Instrumentation and Measurement, Vol. 57, No. 8 (28), [1] Szweda M., Tarasiuk T., An assessment of distortions of supply voltage waveform in All-Electric Ship Power Network Case Study, 9 th International Conference Electrical Power Quality and Utilization, Barcelona, Spain, October 9-11, 27, CD-ROM [11] Szweda M., Rozdział mocy jako parametr jakości energii elektrycznej w sieciach okrętowych, IV Krajowe Sympozjum Kompatybilność Elektromagnetyczna w Elektrotechnice i Elektronice, EMC 5, Łódź, Zeszyt Elektryka Nr 13(25) Autor: mgr inż. Mariusz Szweda, Akademia Morska w Gdyni, Katedra Elektroenergetyki Okrętowej, ul. Morska 83, Gdynia, szweda@atol.wsm.gdynia.pl 36 PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY (Electrical Review), ISSN , R. 85 NR 9/29

Management Systems in Production Engineering No 3(19), 2015

Management Systems in Production Engineering No 3(19), 2015 OCENA JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ NA POLSKICH KUTRACH RYBACKICH Dariusz TARNAPOWICZ Akademia Morska w Szczecinie Streszczenie: Jakość zasilania jest ważnym problemem dla systemów elektrycznych. Odbiorniki

Bardziej szczegółowo

OCENA JAKOŚCI DOSTAWY ENERGII ELEKTRYCZNEJ

OCENA JAKOŚCI DOSTAWY ENERGII ELEKTRYCZNEJ OCENA JAKOŚCI DOSTAWY ENERGII ELEKTRYCZNEJ dr inż. KRZYSZTOF CHMIELOWIEC KATEDRA ENERGOELEKTRONIKI I AUTOMATYKI SYSTEMÓW PRZETWARZANIA ENERGII AGH KRAKÓW PODSTAWY PRAWNE WSKAŹNIKI JAKOŚCI ANALIZA ZDARZEŃ

Bardziej szczegółowo

ANALIZA ROZDZIAŁU OBCIĄŻEŃ MIĘDZY RÓWNOLEGLE PRACUJĄCE PRĄDNICE NA PRZYKŁADZIE WYBRANYCH STATKÓW

ANALIZA ROZDZIAŁU OBCIĄŻEŃ MIĘDZY RÓWNOLEGLE PRACUJĄCE PRĄDNICE NA PRZYKŁADZIE WYBRANYCH STATKÓW ariusz Górniak ariusz Szweda Akademia orska w Gdyni ANALIZA ROZDZIAŁU OBCIĄŻEŃ IĘDZY RÓWNOLEGLE PRACUJĄCE PRĄDNICE NA PRZYKŁADZIE WYBRANYCH STATKÓW W artykule omówiono wskaźniki rozdziału mocy czynnej,

Bardziej szczegółowo

PRZEPISY PUBLIKACJA NR 25/P WYMAGANIA TECHNICZNE DLA OKRĘTOWYCH UKŁADÓW ENERGOELEKTRONICZNYCH

PRZEPISY PUBLIKACJA NR 25/P WYMAGANIA TECHNICZNE DLA OKRĘTOWYCH UKŁADÓW ENERGOELEKTRONICZNYCH PRZEPISY PUBLIKACJA NR 25/P WYMAGANIA TECHNICZNE DLA OKRĘTOWYCH UKŁADÓW ENERGOELEKTRONICZNYCH 2006 Publikacje P (Przepisowe) wydawane przez Polski Rejestr Statków są uzupełnieniem lub rozszerzeniem Przepisów

Bardziej szczegółowo

OCENA PARAMETRÓW JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ DOSTARCZANEJ ODBIORCOM WIEJSKIM NA PODSTAWIE WYNIKÓW BADAŃ

OCENA PARAMETRÓW JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ DOSTARCZANEJ ODBIORCOM WIEJSKIM NA PODSTAWIE WYNIKÓW BADAŃ OCENA PARAMETRÓW JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ DOSTARCZANEJ ODBIORCOM WIEJSKIM NA PODSTAWIE WYNIKÓW BADAŃ Jerzy Niebrzydowski, Grzegorz Hołdyński Politechnika Białostocka Streszczenie W referacie przedstawiono

Bardziej szczegółowo

Wydział Elektryczny, Katedra Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Laboratorium Przetwarzania i Analizy Sygnałów Elektrycznych

Wydział Elektryczny, Katedra Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Laboratorium Przetwarzania i Analizy Sygnałów Elektrycznych Wydział Elektryczny, Katedra Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Laboratorium Przetwarzania i Analizy Sygnałów Elektrycznych (bud A5, sala 310) Wydział/Kierunek Nazwa zajęć laboratoryjnych Nr zajęć

Bardziej szczegółowo

JAKOŚĆ ENERGII ELEKTRYCZNEJ JAKO PODSTAWA KOMPATYBILNOŚCI ELEKTROMAGNETYCZNEJ W ELEKTROENERGETYCE

JAKOŚĆ ENERGII ELEKTRYCZNEJ JAKO PODSTAWA KOMPATYBILNOŚCI ELEKTROMAGNETYCZNEJ W ELEKTROENERGETYCE Prace Naukowe Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Nr 56 Politechniki Wrocławskiej Nr 56 Studia i Materiały Nr 24 2004 Jerzy LESZCZYŃSKI *, Grzegorz KOSOBUDZKI * kompatybilność elektromagnetyczna,

Bardziej szczegółowo

Pomiary i automatyka w sieciach elektroenergetycznych laboratorium

Pomiary i automatyka w sieciach elektroenergetycznych laboratorium Pomiary i automatyka w sieciach elektroenergetycznych laboratorium Lab 1: Opracowanie wyników pomiarów JEE. http://www.mbmaster.pl Data wykonania: Data oddania: Ocena: OPIS PUNKTU POMIAROWEGO Czas trwania

Bardziej szczegółowo

Pomiary i automatyka w sieciach elektroenergetycznych laboratorium

Pomiary i automatyka w sieciach elektroenergetycznych laboratorium Pomiary i automatyka w sieciach elektroenergetycznych laboratorium Lab 1: Opracowanie wyników pomiarów JEE. http://www.mbmaster.pl Data wykonania: Data oddania: Ocena: OPIS PUNKTU POMIAROWEGO Czas trwania

Bardziej szczegółowo

OBCIĄŻALNOŚĆ MOCĄ SILNIKA INDUKCYJNEGO W WARUNKACH WYSTĘPOWANIA ODCHYLENIA NAPIĘCIA I CZĘSTOTLIWOŚCI

OBCIĄŻALNOŚĆ MOCĄ SILNIKA INDUKCYJNEGO W WARUNKACH WYSTĘPOWANIA ODCHYLENIA NAPIĘCIA I CZĘSTOTLIWOŚCI Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni Scientific Journal of Gdynia Maritime University Nr 103/2018, 159 165 Złożony/submitted: 25.07.2017 ISSN 2451-2486 (online) Zaakceptowany/accepted: 06.12.2017

Bardziej szczegółowo

ANALIZA JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ

ANALIZA JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ ANALIZA JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ ANALIZA WARUNKÓW ZASILANIA dr inż. Andrzej Firlit andrzej.firlit@keiaspe.agh.edu.pl LABORATORIUM JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ jakość napięcia PWP jakość prądu W sieciach

Bardziej szczegółowo

Parametry elektryczne i czasowe układów napędowych wentylatorów głównego przewietrzania kopalń z silnikami asynchronicznymi

Parametry elektryczne i czasowe układów napędowych wentylatorów głównego przewietrzania kopalń z silnikami asynchronicznymi dr inż. ANDRZEJ DZIKOWSKI Instytut Technik Innowacyjnych EMAG Parametry elektryczne i czasowe układów napędowych wentylatorów głównego przewietrzania kopalń z silnikami asynchronicznymi zasilanymi z przekształtników

Bardziej szczegółowo

ANALIZA DANYCH POMIAROWYCH NA PODSTAWIE WYBRANEGO PRZYPADKU

ANALIZA DANYCH POMIAROWYCH NA PODSTAWIE WYBRANEGO PRZYPADKU ANALIZA DANYCH POMIAROWYCH NA PODSTAWIE WYBRANEGO PRZYPADKU dr inż. Andrzej Firlit LAB. JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ 15. I 20.05.2019 1 1. Analiza warunków zasilania stalowni 2. Analiza wybranych punktów

Bardziej szczegółowo

POMIARY I ANALIZA WSKAŹNIKÓW JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ

POMIARY I ANALIZA WSKAŹNIKÓW JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ POMIARY I ANALIZA WSKAŹNIKÓW JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ ANALIZA WARUNKÓW ZASILANIA dr inż. Andrzej Firlit andrzej.firlit@keiaspe.agh.edu.pl Laboratorium RSM-SM jakość napięcia zasilającego zmiany (wolne

Bardziej szczegółowo

DYNAMICZNE ZMIANY NAPIĘCIA ZASILANIA

DYNAMICZNE ZMIANY NAPIĘCIA ZASILANIA LABORATORIUM KOMPATYBILNOŚCI ELEKTROMAGNETYCZNEJ POLITECHNIKA WARSZAWSKA INSTYTUT ELEKTROTECHNIKI TEORETYCZNEJ I SYSTEMÓW INFORMACYJNO-POMIAROWYCH ZAKŁAD WYSOKICH NAPIĘĆ I KOMPATYBILNOŚCI ELEKTROMAGNETYCZNEJ

Bardziej szczegółowo

JAKOŚĆ ENERGII ELEKTRYCZNEJ ZAPADY NAPIĘCIA

JAKOŚĆ ENERGII ELEKTRYCZNEJ ZAPADY NAPIĘCIA JAKOŚĆ ENERGII ELEKTRYCZNEJ ZAPADY NAPIĘCIA Zbigniew HANZELKA Wykład nr 10 Podwyższenie odporności regulowanego napędu na zapady napięcia INVERTOR Sieć zasilająca Prostownik U dc Schemat ideowy regulowanego

Bardziej szczegółowo

Obciążenia nieliniowe w sieciach rozdzielczych i ich skutki

Obciążenia nieliniowe w sieciach rozdzielczych i ich skutki Piotr BICZEL Wanda RACHAUS-LEWANDOWSKA 2 Artur STAWIARSKI 2 Politechnika Warszawska, Instytut Elektroenergetyki () RWE Stoen Operator sp. z o.o. (2) Obciążenia nieliniowe w sieciach rozdzielczych i ich

Bardziej szczegółowo

PL B1. Sposób i układ pomiaru całkowitego współczynnika odkształcenia THD sygnałów elektrycznych w systemach zasilających

PL B1. Sposób i układ pomiaru całkowitego współczynnika odkształcenia THD sygnałów elektrycznych w systemach zasilających RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 210969 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 383047 (51) Int.Cl. G01R 23/16 (2006.01) G01R 23/20 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22)

Bardziej szczegółowo

I. KARTA PRZEDMIOTU CEL PRZEDMIOTU

I. KARTA PRZEDMIOTU CEL PRZEDMIOTU I. KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu: ELEKTROENERGETYKA OKRĘTOWA 2. Kod przedmiotu: Evo 3. Jednostka prowadząca: Wydział Mechaniczno-Elektryczny 4. Kierunek: Automatyka i Robotyka 5. Specjalność: Elektroautomatyka

Bardziej szczegółowo

Oddziaływanie podstacji trakcyjnej na sieć elektroenergetyczną

Oddziaływanie podstacji trakcyjnej na sieć elektroenergetyczną Ryszard PAWEŁEK Politechnika Łódzka, Instytut Elektroenergetyki Oddziaływanie podstacji trakcyjnej na sieć elektroenergetyczną Streszczenie. Trakcja elektryczna jest typowym odbiorcą zakłócającym wprowadzającym

Bardziej szczegółowo

Przepisy i normy związane:

Przepisy i normy związane: Przepisy i normy związane: 1. Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 roku Prawo energetyczne. 2. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007 roku w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu

Bardziej szczegółowo

OCENA WPŁYWU PRACY FARMY WIATROWEJ NA PARAMETRY JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ

OCENA WPŁYWU PRACY FARMY WIATROWEJ NA PARAMETRY JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ Marek WANCERZ, Piotr MILLER Politechnika Lubelska OCENA WPŁYWU PRACY FARMY WIATROWEJ NA PARAMETRY JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ Na etapie planowania inwestycji związanych z budową farmy wiatrowej (FW) należy

Bardziej szczegółowo

Oddziaływanie przemienników częstotliwości na jakość energii elektrycznej w układzie potrzeb własnych elektrowni. Część I - Badania obiektowe

Oddziaływanie przemienników częstotliwości na jakość energii elektrycznej w układzie potrzeb własnych elektrowni. Część I - Badania obiektowe Ryszard PAWEŁEK, Irena WASIAK Politechnika Łódzka, Instytut Elektroenergetyki Oddziaływanie przemienników częstotliwości na jakość energii elektrycznej w układzie potrzeb własnych elektrowni. Część I -

Bardziej szczegółowo

Jakość energii w smart metering

Jakość energii w smart metering Jakość energii w smart metering Agenda 1. Wprowadzenie 2. Zrealizowane projekty pilotażowe AMI w latach 2011 2013 3. Projekt Smart City Wrocław realizacja w latach 2014 2017 graniczne liczniki energii

Bardziej szczegółowo

METODY BADAŃ POMIAROWYCH W WIEJSKICH STACJACH TRANSFORMATOROWYCH

METODY BADAŃ POMIAROWYCH W WIEJSKICH STACJACH TRANSFORMATOROWYCH Jerzy NIEBRZYDOWSKI, Grzegorz HOŁDYŃSKI Politechnika Białostocka Wydział Elektryczny Katedra Elektroenergetyki METODY BADAŃ POMIAROWYCH W WIEJSKICH STACJACH TRANSFORMATOROWYCH W referacie przedstawiono

Bardziej szczegółowo

Jakość energii elektrycznej na jednostkach pływających Janusz Mindykowski, Edward Szmit, Tomasz Tarasiuk, Daniel Czarkowski

Jakość energii elektrycznej na jednostkach pływających Janusz Mindykowski, Edward Szmit, Tomasz Tarasiuk, Daniel Czarkowski Jakość energii elektrycznej na jednostkach pływających Janusz Mindykowski, Edward Szmit, Tomasz Tarasiuk, Daniel Czarkowski Wprowadzenie Jednostkę pływającą, statek czy okręt, trudno porównywać z jakimkolwiek

Bardziej szczegółowo

HARMONICZNE W PRĄDZIE ZASILAJĄCYM WYBRANE URZĄDZENIA MAŁEJ MOCY I ICH WPŁYW NA STRATY MOCY

HARMONICZNE W PRĄDZIE ZASILAJĄCYM WYBRANE URZĄDZENIA MAŁEJ MOCY I ICH WPŁYW NA STRATY MOCY POZNAN UNIVE RSITY OF TE CHNOLOGY ACADE MIC JOURNALS No 86 Electrical Engineering 2016 Ryszard NAWROWSKI* Zbigniew STEIN* Maria ZIELIŃSKA* HARMONICZNE W PRĄDZIE ZASILAJĄCYM WYBRANE URZĄDZENIA MAŁEJ MOCY

Bardziej szczegółowo

I. KARTA PRZEDMIOTU CEL PRZEDMIOTU

I. KARTA PRZEDMIOTU CEL PRZEDMIOTU I. KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu: ELEKTROENERGETYKA OKRĘTOWA. Kod przedmiotu: Eeo 3. Jednostka prowadząca: Wydział Mechaniczno-Elektryczny 4. Kierunek: Mechanika i budowa maszyn 5. Specjalność:

Bardziej szczegółowo

Przemienniki częstotliwości i ich wpływ na jakość energii elektrycznej w przedsiębiorstwie wod.-kan.

Przemienniki częstotliwości i ich wpływ na jakość energii elektrycznej w przedsiębiorstwie wod.-kan. Przemienniki częstotliwości i ich wpływ na jakość energii elektrycznej w przedsiębiorstwie wod.-kan. Wrzesień 2017 / Alle Rechte vorbehalten. Jakość energii elektrycznej Prawo, gdzie określona jest JEE

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 1 do Standardu technicznego nr 3/DMN/2014 dla układów elektroenergetycznej automatyki zabezpieczeniowej w TAURON Dystrybucja S.A.

Załącznik nr 1 do Standardu technicznego nr 3/DMN/2014 dla układów elektroenergetycznej automatyki zabezpieczeniowej w TAURON Dystrybucja S.A. Załącznik nr 1 do Standardu technicznego nr 3/DMN/2014 dla układów elektroenergetycznej automatyki zabezpieczeniowej w TAURON Dystrybucja S.A. Przepisy i normy związane Obowiązuje od 15 lipca 2014 roku

Bardziej szczegółowo

JAKOŚĆ ENERGII ELEKTRYCZNEJ Odkształcenie napięć i pradów

JAKOŚĆ ENERGII ELEKTRYCZNEJ Odkształcenie napięć i pradów JAKOŚĆ ENERGII ELEKTRYCZNEJ Odkształcenie napięć i pradów Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki Wykład nr 8 PRZEKSZTAŁTNIK PFC Filtr pasywny L Cin przekształtnik Zasilacz impulsowy

Bardziej szczegółowo

Praktyczne aspekty monitorowania jakości energii elektrycznej w sieci OSP

Praktyczne aspekty monitorowania jakości energii elektrycznej w sieci OSP Praktyczne aspekty monitorowania jakości energii elektrycznej w sieci OSP Jarosław Rączka jaroslaw.raczka@pse.pl Biuro Pomiarów Energii Kołobrzeg 28 maja 2019 r. 1. Obowiązujące regulacje 2 1. Obowiązujące

Bardziej szczegółowo

POMIARY JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ Z WYKORZYSTANIEM TECHNIKI

POMIARY JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ Z WYKORZYSTANIEM TECHNIKI POMIARY JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ Z WYKORZYSTANIEM TECHNIKI MIKROPROCESOROWEJ Krzysztof Urbański Instytut Informatyki i Elektroniki, Uniwersytet Zielonogórski 65-246 Zielona Góra, ul. Podgórna 50 e-mail:

Bardziej szczegółowo

POMIARY WSKAŹNIKÓW JAKOŚCI DOSTAWY ENERGII ELEKTRYCZNEJ

POMIARY WSKAŹNIKÓW JAKOŚCI DOSTAWY ENERGII ELEKTRYCZNEJ LABORATORIUM 02 POMIARY WSKAŹNIKÓW JAKOŚCI DOSTAWY ENERGII ELEKTRYCZNEJ WPROWADZENIE, OMÓWIENIE SPECYFIKI CZĘŚĆ 1 dr inż. Andrzej Firlit LABORATORIUM JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ 2018/2019 SEMESTR LETNI,

Bardziej szczegółowo

Wpływ wyższych harmonicznych na pracę elektrowni wodnej

Wpływ wyższych harmonicznych na pracę elektrowni wodnej Marta Bątkiewicz-Pantuła Politechnika Wrocławska Wpływ wyższych harmonicznych na pracę elektrowni wodnej Wprowadzenie Pojęcie jakości energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym jest coraz częściej

Bardziej szczegółowo

Przenoszenie wyższych harmonicznych generowanych przez odbiory nieliniowe przez transformatory do kablowych sieci zasilających

Przenoszenie wyższych harmonicznych generowanych przez odbiory nieliniowe przez transformatory do kablowych sieci zasilających prof. dr hab. inż. BOGDAN MIEDZIŃSKI dr inż. ARTUR KOZŁOWSKI mgr inż. JULIAN WOSIK dr inż. MARIAN KALUS Instytut Technik Innowacyjnych EMAG Przenoszenie wyższych harmonicznych generowanych przez odbiory

Bardziej szczegółowo

BADANIE ODKSZTAŁCEŃ NAPIĘCIA ZASILAJĄCEGO W ELEKTROENERGETYCZNYCH SIECIACH WIEJSKICH NISKIEGO NAPIĘCIA

BADANIE ODKSZTAŁCEŃ NAPIĘCIA ZASILAJĄCEGO W ELEKTROENERGETYCZNYCH SIECIACH WIEJSKICH NISKIEGO NAPIĘCIA BADANE ODKSZTAŁCEŃ NAPĘCA ZASLAJĄCEGO W ELEKTROENERGETYCZNYCH SECACH WEJSKCH NSKEGO NAPĘCA RESEARCH OF STRANS OF VOLTAGE N THE RRAL LOW VOLTAGE NETWORKS Jerzy Niebrzydowski, Grzegorz Hołdyński Politechnika

Bardziej szczegółowo

ANALIZA WARUNKÓW ZASILANIA (JEE) WYBRANE PRZYPADKI

ANALIZA WARUNKÓW ZASILANIA (JEE) WYBRANE PRZYPADKI ANALIZA WARUNKÓW ZASILANIA (JEE) WYBRANE PRZYPADKI dr inż. Andrzej Firlit andrzej.firlit@kaniup.agh.edu.pl Laboratorium JAKOŚĆ ENERGII ENERGETYCZNEJ AGH Kraków ANALIZA PRZYPADKU 1 inwestycja na terenie

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 65. Badanie wzmacniacza mocy

Ćwiczenie nr 65. Badanie wzmacniacza mocy Ćwiczenie nr 65 Badanie wzmacniacza mocy 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie podstawowych parametrów wzmacniaczy oraz wyznaczenie charakterystyk opisujących ich właściwości na przykładzie wzmacniacza

Bardziej szczegółowo

Elektroniczne Systemy Przetwarzania Energii

Elektroniczne Systemy Przetwarzania Energii Elektroniczne Systemy Przetwarzania Energii Zagadnienia ogólne Przedmiot dotyczy zagadnień Energoelektroniki - dyscypliny na pograniczu Elektrotechniki i Elektroniki. Elektrotechnika zajmuje się: przetwarzaniem

Bardziej szczegółowo

System monitoringu jakości energii elektrycznej

System monitoringu jakości energii elektrycznej System monitoringu jakości energii elektrycznej Pomiary oraz analiza jakości energii elektrycznej System Certan jest narzędziem pozwalającym na ciągłą ocenę parametrów jakości napięć i prądów w wybranych

Bardziej szczegółowo

DIAGNOSTYKA IZOLOWANEGO SYSTEMU ELEKTROENERGETYCZNEGO NA PRZYKŁADZIE JEDNOSTKI PŁYWAJĄCEJ

DIAGNOSTYKA IZOLOWANEGO SYSTEMU ELEKTROENERGETYCZNEGO NA PRZYKŁADZIE JEDNOSTKI PŁYWAJĄCEJ DIAGNOSTYKA IZOLOWANEGO SYSTEMU ELEKTROENERGETYCZNEGO NA PRZYKŁADZIE JEDNOSTKI PŁYWAJĄCEJ Janusz MINDYKOWSKI 1, Tomasz TARASIUK 1, Edward SZMIT 2, Daniel CZARKOWSKI 2 1 Akademia Morska w Gdyni, Katedra

Bardziej szczegółowo

EUROELEKTRA Ogólnopolska Olimpiada Wiedzy Elektrycznej i Elektronicznej Rok szkolny 2015/2016. Zadania z elektrotechniki na zawody I stopnia

EUROELEKTRA Ogólnopolska Olimpiada Wiedzy Elektrycznej i Elektronicznej Rok szkolny 2015/2016. Zadania z elektrotechniki na zawody I stopnia EUROELEKTRA Ogólnopolska Olimpiada Wiedzy Elektrycznej i Elektronicznej Rok szkolny 2015/2016 Zadania z elektrotechniki na zawody I stopnia Instrukcja dla zdającego 1. Czas trwania zawodów: 120 minut.

Bardziej szczegółowo

UKŁADY NAPĘDOWE POMP I WENTYLATORÓW - OSZCZĘDNOŚĆ ENERGII. Mgr inż. Adam Tarłowski TAKOM Sp. z o.o.

UKŁADY NAPĘDOWE POMP I WENTYLATORÓW - OSZCZĘDNOŚĆ ENERGII. Mgr inż. Adam Tarłowski TAKOM Sp. z o.o. - 1 UKŁADY NAPĘDOWE POMP I WENTYLATORÓW - OSZCZĘDNOŚĆ ENERGII Mgr inż. Adam Tarłowski TAKOM Sp. z o.o. Firma TAKOM założona w 1991r jest firmą inżynierską specjalizującą się w technice automatyki napędu

Bardziej szczegółowo

W tym krótkim artykule spróbujemy odpowiedzieć na powyższe pytania.

W tym krótkim artykule spróbujemy odpowiedzieć na powyższe pytania. Odkształcenia harmoniczne - skutki, pomiary, analiza Obciążenie przewodów przekracza parametry znamionowe? Zabezpieczenia nadprądowe wyzwalają się i nie wiesz dlaczego? Twój silnik przegrzewa się i wykrywasz

Bardziej szczegółowo

Poprawa jakości energii i niezawodności. zasilania

Poprawa jakości energii i niezawodności. zasilania Poprawa jakości energii i niezawodności zasilania Technologia Technologia Technologia Technologia Technologia Technologia Technologia Technologia Poziom zniekształceń napięcia w sieciach energetycznych,

Bardziej szczegółowo

Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki Katedra Elektroniki

Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki Katedra Elektroniki Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki Na podstawie instrukcji Wtórniki Napięcia,, Laboratorium układów Elektronicznych Opis badanych układów Spis Treści 1. CEL ĆWICZENIA... 2 2.

Bardziej szczegółowo

ANALIZA MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA PRĄDNIC SYNCHRONICZNYCH W ZESPOŁACH PRĄDOTWÓRCZYCH (SPALINOWO-ELEKTRYCZNYCH)

ANALIZA MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA PRĄDNIC SYNCHRONICZNYCH W ZESPOŁACH PRĄDOTWÓRCZYCH (SPALINOWO-ELEKTRYCZNYCH) POZNAN UNIVE RSITY OF TE CHNOLOGY ACADE MIC JOURNALS No 83 Electrical Engineering 015 Ryszard NAWROWSKI* Zbigniew STEIN* Maria ZIELIŃSKA* ANALIZA MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA PRĄDNIC SYNCHRONICZNYCH W ZESPOŁACH

Bardziej szczegółowo

RAPORT O JAKOŚCI ENERGII

RAPORT O JAKOŚCI ENERGII Laboratorium Jakości Energii, I-7, Wyb. Wyspiaoskiego 27, 50-370 Wrocław, Polska tel. +48713202626, faks +48713202006, email: zbigniew.leonowicz@pwr.wroc.pl Zakład: RAPORT O JAKOŚCI ENERGII Rozpoczęcie

Bardziej szczegółowo

JAKOŚĆ ENERGII ELEKTRYCZNEJ Odkształcenie napięć i pradów

JAKOŚĆ ENERGII ELEKTRYCZNEJ Odkształcenie napięć i pradów JAKOŚĆ ENERGII ELEKTRYCZNEJ Odkształcenie napięć i pradów Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki Wykład nr 5 Spis treści 1.WPROWADZENIE. Źródła odkształcenia napięć i prądów 3.

Bardziej szczegółowo

I. KARTA PRZEDMIOTU CEL PRZEDMIOTU

I. KARTA PRZEDMIOTU CEL PRZEDMIOTU I. KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu: BEZPIECZEŃSTWO ELEKTROENERGETYCZNE 2. Kod przedmiotu: Ebe 3. Jednostka prowadząca: Wydział Mechaniczno-Elektryczny 4. Kierunek: Mechatronika 5. Specjalność: Zastosowanie

Bardziej szczegółowo

Wpływ mikroinstalacji na pracę sieci elektroenergetycznej

Wpływ mikroinstalacji na pracę sieci elektroenergetycznej FORUM DYSTRYBUTORÓW ENERGII NIEZAWODNOŚĆ DOSTAW ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE LUBLIN, 15 LISTOPADA 2016 R., TARGI ENERGETICS Wpływ mikroinstalacji na pracę sieci elektroenergetycznej Sylwester Adamek Politechnika

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Kompatybilności Elektromagnetycznej i Jakości Energii Elektrycznej.

Laboratorium Kompatybilności Elektromagnetycznej i Jakości Energii Elektrycznej. Laboratorium Kompatybilności Elektromagnetycznej i Jakości Energii. Opiekun: mgr inż. Piotr Leżyński Sala nr 9, budynek A-9 Laboratorium świadczy usługi pomiarowe w obszarze EMC i jakości energii elektrycznej.

Bardziej szczegółowo

Imię i nazwisko (e mail): Rok: 2018/2019 Grupa: Ćw. 5: Pomiar parametrów sygnałów napięciowych Zaliczenie: Podpis prowadzącego: Uwagi:

Imię i nazwisko (e mail): Rok: 2018/2019 Grupa: Ćw. 5: Pomiar parametrów sygnałów napięciowych Zaliczenie: Podpis prowadzącego: Uwagi: Wydział: EAIiIB Imię i nazwisko (e mail): Rok: 2018/2019 Grupa: Zespół: Data wykonania: LABORATORIUM METROLOGII Ćw. 5: Pomiar parametrów sygnałów napięciowych Zaliczenie: Podpis prowadzącego: Uwagi: Wstęp

Bardziej szczegółowo

Dobór współczynnika modulacji częstotliwości

Dobór współczynnika modulacji częstotliwości Dobór współczynnika modulacji częstotliwości Im większe mf, tym wyżej położone harmoniczne wyższe częstotliwości mniejsze elementy bierne filtru większy odstęp od f1 łatwiejsza realizacja filtru dp. o

Bardziej szczegółowo

PL B1. Sposób wyznaczania błędów napięciowego i kątowego indukcyjnych przekładników napięciowych dla przebiegów odkształconych

PL B1. Sposób wyznaczania błędów napięciowego i kątowego indukcyjnych przekładników napięciowych dla przebiegów odkształconych PL 216925 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 216925 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 389198 (51) Int.Cl. G01R 35/02 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 2a. Pomiar napięcia z izolacją galwaniczną Doświadczalne badania charakterystyk układów pomiarowych CZUJNIKI POMIAROWE I ELEMENTY WYKONAWCZE

Ćwiczenie 2a. Pomiar napięcia z izolacją galwaniczną Doświadczalne badania charakterystyk układów pomiarowych CZUJNIKI POMIAROWE I ELEMENTY WYKONAWCZE Politechnika Łódzka Katedra Mikroelektroniki i Technik Informatycznych 90-924 Łódź, ul. Wólczańska 221/223, bud. B18 tel. 42 631 26 28 faks 42 636 03 27 e-mail secretary@dmcs.p.lodz.pl http://www.dmcs.p.lodz.pl

Bardziej szczegółowo

WZORCOWANIE URZĄDZEŃ DO SPRAWDZANIA LICZNIKÓW ENERGII ELEKTRYCZNEJ PRĄDU PRZEMIENNEGO

WZORCOWANIE URZĄDZEŃ DO SPRAWDZANIA LICZNIKÓW ENERGII ELEKTRYCZNEJ PRĄDU PRZEMIENNEGO Mirosław KAŹMIERSKI Okręgowy Urząd Miar w Łodzi 90-132 Łódź, ul. Narutowicza 75 oum.lodz.w3@gum.gov.pl WZORCOWANIE URZĄDZEŃ DO SPRAWDZANIA LICZNIKÓW ENERGII ELEKTRYCZNEJ PRĄDU PRZEMIENNEGO 1. Wstęp Konieczność

Bardziej szczegółowo

Lekcja 10. Temat: Moc odbiorników prądu stałego. Moc czynna, bierna i pozorna w obwodach prądu zmiennego.

Lekcja 10. Temat: Moc odbiorników prądu stałego. Moc czynna, bierna i pozorna w obwodach prądu zmiennego. Lekcja 10. Temat: Moc odbiorników prądu stałego. Moc czynna, bierna i pozorna w obwodach prądu zmiennego. 1. Moc odbiorników prądu stałego Prąd płynący przez odbiornik powoduje wydzielanie się określonej

Bardziej szczegółowo

OCENA STANU TECHNICZNEGO SIECI ELEKTROENERGETYCZNYCH I JAKOŚCI ZASILANIA W ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ MAŁOPOLSKIEJ WSI

OCENA STANU TECHNICZNEGO SIECI ELEKTROENERGETYCZNYCH I JAKOŚCI ZASILANIA W ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ MAŁOPOLSKIEJ WSI Małgorzata Trojanowska Katedra Energetyki Rolniczej Akademia Rolnicza w Krakowie Problemy Inżynierii Rolniczej nr 2/2007 OCENA STANU TECHNICZNEGO SIECI ELEKTROENERGETYCZNYCH I JAKOŚCI ZASILANIA W ENERGIĘ

Bardziej szczegółowo

PN-EN :2012

PN-EN :2012 KOMPATYBILNOŚĆ ELEKTROMAGNETYCZNA (EMC) CZEŚĆ 3-2: POZIOMY DOPUSZCZALNE POZIOMY DOPUSZCZALNE EMISJI HARMONICZNYCH PRĄDU DLA ODBIORNIKÓW O ZNAMIONOWYM PRĄDZIE FAZOWYM > 16 A I 70 A PRZYŁĄCZONYCH DO PUBLICZNEJ

Bardziej szczegółowo

PROBLEMY ŁĄCZENIA KONDENSATORÓW ENERGETYCZNYCH

PROBLEMY ŁĄCZENIA KONDENSATORÓW ENERGETYCZNYCH mgr inŝ. Grzegorz Wasilewski ELMA energia, Olsztyn PROBLEMY ŁĄCZENIA KONDENSATORÓW ENERGETYCZNYCH Załączaniu i wyłączaniu baterii kondensatorów towarzyszą stany przejściowe charakteryzujące się występowaniem

Bardziej szczegółowo

PLAN PREZENTACJI. 2 z 30

PLAN PREZENTACJI. 2 z 30 P O L I T E C H N I K A Ś L Ą S K A WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY KATEDRA ENERGOELEKTRONIKI, NAPĘDU ELEKTRYCZNEGO I ROBOTYKI Energoelektroniczne przekształtniki wielopoziomowe właściwości i zastosowanie dr inż.

Bardziej szczegółowo

POMIARY I ANALIZA WSKAŹNIKÓW JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ

POMIARY I ANALIZA WSKAŹNIKÓW JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ wartość wartość POMIARY I ANALIZA WSKAŹNIKÓW JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ ANALIZA WARUNKÓW ZASILANIA (05) dr inż. Andrzej Firlit andrzej.firlit@keiaspe.agh.edu.pl Laboratorium JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNE

Bardziej szczegółowo

JAKOŚĆ ENERGII ELEKTRYCZNEJ Odkształcenie napięć i pradów. Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki

JAKOŚĆ ENERGII ELEKTRYCZNEJ Odkształcenie napięć i pradów. Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki JAKOŚĆ ENERGII ELEKTRYCZNEJ Odkształcenie napięć i pradów Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki KONDENSATORY W SYSTEMIE ELEKTROENERGETYCZNYM sieć zasilająca X S X C I N XS +X T

Bardziej szczegółowo

PN-EN :2014. dr inż. KRZYSZTOF CHMIELOWIEC KOMPATYBILNOŚĆ ELEKTROMAGNETYCZNA (EMC) CZEŚĆ 3-2: POZIOMY DOPUSZCZALNE

PN-EN :2014. dr inż. KRZYSZTOF CHMIELOWIEC KOMPATYBILNOŚĆ ELEKTROMAGNETYCZNA (EMC) CZEŚĆ 3-2: POZIOMY DOPUSZCZALNE PN-EN 61000-3-2:2014 KOMPATYBILNOŚĆ ELEKTROMAGNETYCZNA (EMC) CZEŚĆ 3-2: POZIOMY DOPUSZCZALNE POZIOMY DOPUSZCZALNE EMISJI HARMONICZNYCH PRĄDU (FAZOWY PRĄD ZASILAJĄCY ODBIORNIKA 16 A) dr inż. KRZYSZTOF CHMIELOWIEC

Bardziej szczegółowo

POMIARY I ANALIZA WSKAŹNIKÓW JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ

POMIARY I ANALIZA WSKAŹNIKÓW JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ POMIARY I ANALIZA WSKAŹNIKÓW JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ ANALIZA WARUNKÓW ZASILANIA (04) dr inż. Andrzej Firlit andrzej.firlit@keiaspe.agh.edu.pl Laboratorium JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNE rok akademicki

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie EA8 Prądnice tachometryczne

Ćwiczenie EA8 Prądnice tachometryczne Akademia Górniczo-Hutnicza im.s.staszica w Krakowie KATEDRA MASZYN ELEKTRYCZNYCH Ćwiczenie EA8 Program ćwiczenia I - Prądnica tachometryczna komutatorowa prądu stałego 1. Pomiar statycznej charakterystyki

Bardziej szczegółowo

SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA TECHNICZNE DLA JEDNOSTEK WYTWÓRCZYCH PRZYŁĄCZANYCH DO SIECI ROZDZIELCZEJ

SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA TECHNICZNE DLA JEDNOSTEK WYTWÓRCZYCH PRZYŁĄCZANYCH DO SIECI ROZDZIELCZEJ Załącznik nr 5 do Instrukcji ruchu i eksploatacji sieci rozdzielczej ZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA TECHNICZNE DLA JEDNOTEK WYTWÓRCZYCH PRZYŁĄCZANYCH DO IECI ROZDZIELCZEJ - 1 - 1. POTANOWIENIA OGÓLNE 1.1. Wymagania

Bardziej szczegółowo

Opublikowane na Sonel S.A. - Przyrządy pomiarowe, kamery termowizyjne (http://www.sonel.pl)

Opublikowane na Sonel S.A. - Przyrządy pomiarowe, kamery termowizyjne (http://www.sonel.pl) Opublikowane na Sonel S.A. Przyrządy pomiarowe, kamery termowizyjne PQM701 Indeks: WMPLPQM701 Analizator jakości zasilania Opis Analizator adresowany do osób kontrolujących jakość energii elektrycznej

Bardziej szczegółowo

PRZEGLĄD KONSTRUKCJI JEDNOFAZOWYCH SILNIKÓW SYNCHRONICZNYCH Z MAGNESAMI TRWAŁYMI O ROZRUCHU BEZPOŚREDNIM

PRZEGLĄD KONSTRUKCJI JEDNOFAZOWYCH SILNIKÓW SYNCHRONICZNYCH Z MAGNESAMI TRWAŁYMI O ROZRUCHU BEZPOŚREDNIM 51 Maciej Gwoździewicz, Jan Zawilak Politechnika Wrocławska, Wrocław PRZEGLĄD KONSTRUKCJI JEDNOFAZOWYCH SILNIKÓW SYNCHRONICZNYCH Z MAGNESAMI TRWAŁYMI O ROZRUCHU BEZPOŚREDNIM REVIEW OF SINGLE-PHASE LINE

Bardziej szczegółowo

POMIARY ZABURZEŃ PRZEWODZONYCH W SIECI ELEKTROENERGETYCZNEJ PRZYKŁADY ANALIZY

POMIARY ZABURZEŃ PRZEWODZONYCH W SIECI ELEKTROENERGETYCZNEJ PRZYKŁADY ANALIZY Prace Naukowe Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Nr 58 Politechniki Wrocławskiej Nr 58 Studia i Materiały Nr 25 2005 Jerzy LESZCZYŃSKI *, Grzegorz KOSOBUDZKIF Jakość energii elektrycznej,

Bardziej szczegółowo

SKŁADOWE MOCY I ICH ROZDZIAŁ MIĘDZY RÓWNOLEGLE PRACUJĄCE PRĄDNICE NA PROMIE PASAŻERSKO-SAMOCHODOWYM Z NAPĘDEM ELEKTRYCZNYM

SKŁADOWE MOCY I ICH ROZDZIAŁ MIĘDZY RÓWNOLEGLE PRACUJĄCE PRĄDNICE NA PROMIE PASAŻERSKO-SAMOCHODOWYM Z NAPĘDEM ELEKTRYCZNYM Mariusz Górniak Akademia Morska w Gdyni SKŁADOWE MOCY I IC ROZDZIAŁ MIĘDZY RÓWNOLEGLE PRACUJĄCE PRĄDNICE NA PROMIE PASAŻERSKO-SAMOCODOWYM Z NAPĘDEM ELEKTRYCZNYM Stale rosnąca liczba odbiorników nieliniowych,

Bardziej szczegółowo

PROPOZYCJA ZASTOSOWANIA WYMIARU PUDEŁKOWEGO DO OCENY ODKSZTAŁCEŃ PRZEBIEGÓW ELEKTROENERGETYCZNYCH

PROPOZYCJA ZASTOSOWANIA WYMIARU PUDEŁKOWEGO DO OCENY ODKSZTAŁCEŃ PRZEBIEGÓW ELEKTROENERGETYCZNYCH Prace Naukowe Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Nr 56 Politechniki Wrocławskiej Nr 56 Studia i Materiały Nr 24 2004 Krzysztof PODLEJSKI *, Sławomir KUPRAS wymiar fraktalny, jakość energii

Bardziej szczegółowo

Wydział Elektryczny, Katedra Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Laboratorium Przetwarzania i Analizy Sygnałów Elektrycznych

Wydział Elektryczny, Katedra Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Laboratorium Przetwarzania i Analizy Sygnałów Elektrycznych Wydział Elektryczny, Katedra Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Laboratorium Przetwarzania i Analizy Sygnałów Elektrycznych (bud A5, sala 310) Wydział/Kierunek Nazwa zajęć laboratoryjnych Nr zajęć

Bardziej szczegółowo

Parametry silników zespołów prądotwórczych przy dynamicznych zmianach obciążenia

Parametry silników zespołów prądotwórczych przy dynamicznych zmianach obciążenia Jerzy Herdzik 1 Parametry silników zespołów prądotwórczych przy dynamicznych zmianach obciążenia Wstęp Zmiana obciążenia prądnicy zespołu prądotwórczego wymaga odpowiedniej reakcji regulatora prędkości

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Analizy i Poprawy Jakości Energii Elektrycznej.

Laboratorium Analizy i Poprawy Jakości Energii Elektrycznej. Laboratorium Analizy i Poprawy Jakości Energii. Opiekun: dr inż. Piotr Leżyński Sala nr 9, budynek A9 Laboratorium świadczy usługi pomiarowe w obszarze EMC i jakości energii elektrycznej. Pomiary wykonywane

Bardziej szczegółowo

ANALIZA JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ ANALIZA WARUNKÓW ZASILANIA

ANALIZA JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ ANALIZA WARUNKÓW ZASILANIA ANALIZA JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ ANALIZA WARUNKÓW ZASILANIA dr inż. Andrzej Firlit LABORATORIUM JAKOŚĆ ENERGII ELEKTRYCZNEJ 2018/2019 SEM. LETNI, 27.03.2019 prąd stały DC??? 1 Rejestracja oscyloskopowa

Bardziej szczegółowo

ZŁA JAKOŚĆ DOSTAWY ENERGII ELEKTRYCZNEJ ZAGROŻENIEM DLA POPRAWNEJ PRACY ODBIORNIKÓW PRZEMYSŁOWYCH

ZŁA JAKOŚĆ DOSTAWY ENERGII ELEKTRYCZNEJ ZAGROŻENIEM DLA POPRAWNEJ PRACY ODBIORNIKÓW PRZEMYSŁOWYCH ZŁA JAKOŚĆ DOSTAWY ENERGII ELEKTRYCZNEJ ZAGROŻENIEM DLA POPRAWNEJ PRACY ODBIORNIKÓW PRZEMYSŁOWYCH prof. dr hab. inż. Zbigniew Hanzelka dr inż. Andrzej Firlit IV KONFERENCJA WYTWÓRCÓW ENERGII ELEKTRYCZNEJ

Bardziej szczegółowo

ANALIZA AWARII W UKŁADZIE ELEKTROENERGETYCZNYM SYSTEMU DYNAMICZNEGO POZYCJONOWANIA STATKU

ANALIZA AWARII W UKŁADZIE ELEKTROENERGETYCZNYM SYSTEMU DYNAMICZNEGO POZYCJONOWANIA STATKU Maciej Dęsoł Akademia Morska w Gdyni ANALIZA AWARII W UKŁADZIE ELEKTROENERGETYCZNYM SYSTEMU DYNAMICZNEGO POZYCJONOWANIA STATKU Rozwój systemów dynamicznego pozycjonowania statku spowodował coraz większe

Bardziej szczegółowo

PowerFlex 700AFE. Funkcja. Numery katalogowe. Produkty Napędy i aparatura rozruchowa Przemienniki czestotliwości PowerFlex PowerFlex serii 7

PowerFlex 700AFE. Funkcja. Numery katalogowe. Produkty Napędy i aparatura rozruchowa Przemienniki czestotliwości PowerFlex PowerFlex serii 7 Produkty Napędy i aparatura rozruchowa Przemienniki czestotliwości PowerFlex PowerFlex serii 7 PowerFlex 700AFE Hamowanie regeneracyjne Mniej harmonicznych Poprawiony współczynnik mocy Możliwość redukcji

Bardziej szczegółowo

PRACA RÓWNOLEGŁA PRĄDNIC SYNCHRONICZNYCH WZBUDZANYCH MAGNESAMI TRWAŁYMI

PRACA RÓWNOLEGŁA PRĄDNIC SYNCHRONICZNYCH WZBUDZANYCH MAGNESAMI TRWAŁYMI Prace Naukowe Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Nr 66 Politechniki Wrocławskiej Nr 66 Studia i Materiały Nr 32 2012 Zdzisław KRZEMIEŃ* prądnice synchroniczne, magnesy trwałe PRACA RÓWNOLEGŁA

Bardziej szczegółowo

WZORCOWANIE MOSTKÓW DO POMIARU BŁĘDÓW PRZEKŁADNIKÓW PRĄDOWYCH I NAPIĘCIOWYCH ZA POMOCĄ SYSTEMU PRÓBKUJĄCEGO

WZORCOWANIE MOSTKÓW DO POMIARU BŁĘDÓW PRZEKŁADNIKÓW PRĄDOWYCH I NAPIĘCIOWYCH ZA POMOCĄ SYSTEMU PRÓBKUJĄCEGO PROBLEMS AD PROGRESS METROLOGY PPM 18 Conference Digest Grzegorz SADKOWSK Główny rząd Miar Samodzielne Laboratorium Elektryczności i Magnetyzmu WZORCOWAE MOSTKÓW DO POMAR BŁĘDÓW PRZEKŁADKÓW PRĄDOWYCH APĘCOWYCH

Bardziej szczegółowo

Zakres wymaganych wiadomości do testów z przedmiotu Metrologia. Wprowadzenie do obsługi multimetrów analogowych i cyfrowych

Zakres wymaganych wiadomości do testów z przedmiotu Metrologia. Wprowadzenie do obsługi multimetrów analogowych i cyfrowych Zakres wymaganych wiadomości do testów z przedmiotu Metrologia Ćwiczenie 1 Wprowadzenie do obsługi multimetrów analogowych i cyfrowych budowa i zasada działania przyrządów analogowych magnetoelektrycznych

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie budżetu niepewności w pomiarach wybranych parametrów jakości energii elektrycznej

Wyznaczanie budżetu niepewności w pomiarach wybranych parametrów jakości energii elektrycznej P. OTOMAŃSKI Politechnika Poznańska P. ZAZULA Okręgowy Urząd Miar w Poznaniu Wyznaczanie budżetu niepewności w pomiarach wybranych parametrów jakości energii elektrycznej Seminarium SMART GRID 08 marca

Bardziej szczegółowo

Analiza jakości i zużycia energii elektrycznej w instalacjach obiektów o charakterze przemysłowym, komunalnym i usługowym

Analiza jakości i zużycia energii elektrycznej w instalacjach obiektów o charakterze przemysłowym, komunalnym i usługowym Marcin WARDACH 1, Andrzej KIRYLUK 2, Piotr CIERZNiEWSKI 1, Tomasz ZARĘBSKI 1 Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Katedra Elektroenergetyki i Napędów Elektrycznych, Oddział Szczeciński

Bardziej szczegółowo

Tytuł Aplikacji: FILTRY AKTYWNE - SKUTECZNA METODA REDUKCJI SKŁADOWYCH WYŻSZYCH HARMONICZNYCH PRĄDU

Tytuł Aplikacji: FILTRY AKTYWNE - SKUTECZNA METODA REDUKCJI SKŁADOWYCH WYŻSZYCH HARMONICZNYCH PRĄDU Poniższy artykuł został w pełni przygotowany przez Autoryzowanego Dystrybutora firmy Danfoss i przedstawia rozwiązanie aplikacyjne wykonane w oparciu o produkty z rodziny VLT Firma Danfoss należy do niekwestionowanych

Bardziej szczegółowo

dr inż. Paweł A. Mazurek Instytut Elektrotechniki i Elektrotechnologii Wydział Elektrotechniki i Informatyki Politechnika Lubelska Ul.

dr inż. Paweł A. Mazurek Instytut Elektrotechniki i Elektrotechnologii Wydział Elektrotechniki i Informatyki Politechnika Lubelska Ul. dr inż. Paweł A. Mazurek Instytut Elektrotechniki i Elektrotechnologii Wydział Elektrotechniki i Informatyki Politechnika Lubelska Ul. Nadbystrzycka 38A, 20-416 Lublin p.mazurek@pollub.pl Kompatybilność

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 15 BADANIE WZMACNIACZY MOCY MAŁEJ CZĘSTOTLIWOŚCI

ĆWICZENIE 15 BADANIE WZMACNIACZY MOCY MAŁEJ CZĘSTOTLIWOŚCI 1 ĆWICZENIE 15 BADANIE WZMACNIACZY MOCY MAŁEJ CZĘSTOTLIWOŚCI 15.1. CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest poznanie podstawowych właściwości wzmacniaczy mocy małej częstotliwości oraz przyswojenie umiejętności

Bardziej szczegółowo

OKREŚLENIE WPŁYWU WYŁĄCZANIA CYLINDRÓW SILNIKA ZI NA ZMIANY SYGNAŁU WIBROAKUSTYCZNEGO SILNIKA

OKREŚLENIE WPŁYWU WYŁĄCZANIA CYLINDRÓW SILNIKA ZI NA ZMIANY SYGNAŁU WIBROAKUSTYCZNEGO SILNIKA ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 2008 Seria: TRANSPORT z. 64 Nr kol. 1803 Rafał SROKA OKREŚLENIE WPŁYWU WYŁĄCZANIA CYLINDRÓW SILNIKA ZI NA ZMIANY SYGNAŁU WIBROAKUSTYCZNEGO SILNIKA Streszczenie. W

Bardziej szczegółowo

RAPORT Z BADANIA REDUKTORA ZUŻYCIA ENERGII ELEKTRYCZNEJ FIRMY ELRED MIETKÓW OCZYSZCZALNIA ŚCIEKÓW

RAPORT Z BADANIA REDUKTORA ZUŻYCIA ENERGII ELEKTRYCZNEJ FIRMY ELRED MIETKÓW OCZYSZCZALNIA ŚCIEKÓW Energia Dla Firm Sp. z o.o., ul. Domaniewska 37, 02-672 Warszawa RAPORT Z BADANIA REDUKTORA ZUŻYCIA ENERGII ELEKTRYCZNEJ FIRMY ELRED MIETKÓW OCZYSZCZALNIA ŚCIEKÓW BADANIE REDUKTORA RZEE/3F/ -270kVA -415A

Bardziej szczegółowo

JAKOŚĆ ENERGII ELEKTRYCZNEJ - ZMIANA WARTOŚCI SKUTECZNEJ NAPIĘCIA

JAKOŚĆ ENERGII ELEKTRYCZNEJ - ZMIANA WARTOŚCI SKUTECZNEJ NAPIĘCIA JAKOŚĆ ENERGII ELEKTRYCZNEJ - ZMIANA WARTOŚCI SKUTECZNEJ NAPIĘCIA Zbigniew HANZELKA Wykład nr 2 ZMIANA WARTOŚCI SKUTECZNEJ NAPIĘCIA Generacja Sieć zasilająca Odbiorniki Generacja dostosowuje się do zmieniających

Bardziej szczegółowo

Wydział Elektryczny, Katedra Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Laboratorium Przetwarzania i Analizy Sygnałów Elektrycznych

Wydział Elektryczny, Katedra Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Laboratorium Przetwarzania i Analizy Sygnałów Elektrycznych Wydział Elektryczny, Katedra Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Laboratorium Przetwarzania i Analizy Sygnałów Elektrycznych (bud A5, sala 310) Wydział/Kierunek Nazwa zajęć laboratoryjnych Nr zajęć

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 3,4. Analiza widmowa sygnałów czasowych: sinus, trójkąt, prostokąt, szum biały i szum różowy

Ćwiczenie 3,4. Analiza widmowa sygnałów czasowych: sinus, trójkąt, prostokąt, szum biały i szum różowy Ćwiczenie 3,4. Analiza widmowa sygnałów czasowych: sinus, trójkąt, prostokąt, szum biały i szum różowy Grupa: wtorek 18:3 Tomasz Niedziela I. CZĘŚĆ ĆWICZENIA 1. Cel i przebieg ćwiczenia. Celem ćwiczenia

Bardziej szczegółowo

SO-52v11-eME. analizator jakości energii z funkcją rejestratora. Zastosowanie

SO-52v11-eME. analizator jakości energii z funkcją rejestratora. Zastosowanie SO-52v11-eME analizator jakości energii z funkcją rejestratora Zastosowanie Analizator Jakości Energii SO-52v11-eME mierzy i oblicza wymagane wielkości dla oceny jakości energii zgodnie z najnowszą normą

Bardziej szczegółowo

ZESPOŁY PRĄDOTWÓRCZE W UKŁADACH AWARYJNEGO ZASILANIA OBIEKTÓW BUDOWLANYCH

ZESPOŁY PRĄDOTWÓRCZE W UKŁADACH AWARYJNEGO ZASILANIA OBIEKTÓW BUDOWLANYCH ZESPOŁY PRĄDOTWÓRCZE W UKŁADACH AWARYJNEGO ZASILANIA OBIEKTÓW BUDOWLANYCH SERIA: ZESZYTY DLA ELEKTRYKÓW NR 3 Julian Wiatr ZESPOŁY PRĄDOTWÓRCZE W UKŁADACH AWARYJNEGO ZASILANIA OBIEKTÓW BUDOWLANYCH OCHRONA

Bardziej szczegółowo

ANALIZA DANYCH POMIAROWYCH:

ANALIZA DANYCH POMIAROWYCH: ANALIZA DANYCH POMIAROWYCH: JAKOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ DLA DOBORU BATERII KONDENSATORÓW DO KOMPENSACJI MOCY BIERNEJ zleceniodawca: SAMODZIELNY WOJEWÓDZKI SZPITAL DLA NERWOWO I PSYCHICZNIE CHORYCH IM.

Bardziej szczegółowo

W celu obliczenia charakterystyki częstotliwościowej zastosujemy wzór 1. charakterystyka amplitudowa 0,

W celu obliczenia charakterystyki częstotliwościowej zastosujemy wzór 1. charakterystyka amplitudowa 0, Bierne obwody RC. Filtr dolnoprzepustowy. Filtr dolnoprzepustowy jest układem przenoszącym sygnały o małej częstotliwości bez zmian, a powodującym tłumienie i opóźnienie fazy sygnałów o większych częstotliwościach.

Bardziej szczegółowo

Statyczne badanie wzmacniacza operacyjnego - ćwiczenie 7

Statyczne badanie wzmacniacza operacyjnego - ćwiczenie 7 Statyczne badanie wzmacniacza operacyjnego - ćwiczenie 7 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawowymi zastosowaniami wzmacniacza operacyjnego, poznanie jego charakterystyki przejściowej

Bardziej szczegółowo

POMIAR PARAMETRÓW KRÓTKOTRWAŁYCH ZAPADÓW NAPIĘCIA

POMIAR PARAMETRÓW KRÓTKOTRWAŁYCH ZAPADÓW NAPIĘCIA Prace Naukowe Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Nr 69 Politechniki Wrocławskiej Nr 69 Studia i Materiały Nr 33 2013 Grzegorz KOSOBUDZKI* zapad napięcia, jakość energii elektrycznej POMIAR

Bardziej szczegółowo