ODDZIAŁ HIGIENY ŻYWNOŚCI, ŻYWIENIA I PROCESÓW NAUCZANIA WSSE W KRAKOWIE

Transkrypt

1 ODDZIAŁ HIGIENY ŻYWNOŚCI, ŻYWIENIA I PROCESÓW NAUCZANIA WSSE W KRAKOWIE 1

2 to podstawowa i naturalna czynność dziecka, w której za pomocą emocji poznaje ono i zaczyna rozumieć otaczającą go rzeczywistość. Terminem zabawa określa się każdą czynność wykonywaną dla przyjemności bez względu na jej końcowy rezultat. Podstawowymi warunkami udanej zabawy są; - odpowiednie miejsce, czas, zaangażowanie, - różnorodne sprzęty zabawowe, - inne elementy, które pobudzą wyobraźnię dziecka i zachęcą do ciekawego i aktywnego spędzenia czasu wolnego od innych obowiązków. - Ciekawa i kreatywna zabawa powinna być bezpieczna, a sprzęty zabawowe, rozplanowanie i nawierzchnia na placu zabaw, nie powinny stwarzać zagrożenia dla użytkowników

3 Niezbędne informacje dotyczące bezpieczeństwa dzieci na placach zabaw

4 4

5 TROCHĘ HISTORII Jako najstarszy z nich można uznać pierwszy komunalny plac zabaw w Norymberdze (1876). Pierwszy udokumentowany publiczny plac zabaw wyłącznie dla dzieci powstał w roku 1877 w Anglii w Birmingham. Nadzorowany plac zabaw w Bostonie został otwarty w 1885r, chociaż niektóre źródła podają, że pierwszy plac zabaw w USA powstał w 1887 roku w San Francisco. Znajduje sie tam kamień, upamiętniający to wydarzenie. Pierwsze place zabaw powstały w Niemczech, Anglii i Stanach Zjednoczonych

6 Początek XIX wieku to okres, kiedy dorośli zaczęli zwracać większą uwagę na potrzeby dzieci i właśnie wtedy podjęto pierwsze próby tworzenia bezpiecznych miejsc do zabawy. Pod koniec XIX wieku place zabaw zakładano zwłaszcza w otoczeniu szkół i placówek oświatowych, które starały się promować organizowanie przestrzeni zabaw i rekreacji dla dzieci według powszechnie obowiązującego wzorca

7 Takich wzorców dostarczały boiska turnerskie (pola do ćwiczeń gimnastycznych z przyrządami drążkami, poręczami, trapezem, kółkami, opracowane w 1811 roku wg pioniera systemu ćwiczeń sportowych Friedricha Ludwika Jahna). Rekreacyjne tereny szkolne oraz place zabaw wyposażone były w urządzenia podpatrzone na tychże boiskach. Najczęściej pozbawione były jakichkolwiek form zieleni, czasami pojawiały się szpalery drzew podkreślające układy komunikacyjne. Do końca lat 40. XX wieku wzorowano się na placach zabaw utworzonych w Chicago i Nowym Jorku. W takiej modelowej przestrzeni z przełomu XIX i XX wieku początkowo można było spotkać wykonane ręcznie drewniane drabinki, równoważnie i huśtawki, które potem zostały zastąpione przez ich stalowe, wytwarzane na skalę masową odpowiedniki

8 place zabaw były zamkniętymi, pozbawionymi zieleni przestrzeniami z asfaltową nawierzchnią, na której ustawiano stalowe urządzenia zabawowe. Tereny, które z założenia miały zapewnić dzieciom bezpieczeństwo podczas zabawy, stawały się miejscem częstych wypadków. To skłoniło projektantów i producentów urządzeń zabawowych do pracy w kierunku stworzenia uniwersalnych norm. Prowadzony od lat 70. XX wieku wyścig doprowadził do typizacji. Niezależnie od szerokości geograficznej czy otaczającego krajobrazu, praktycznie każdy plac zabaw wyglądał tak samo

9

10

11 Pierwszy przygodowy plac zabaw w Emdrup, w Danii

12 Amerykański plac zabaw z początku XX wieku

13

14

15 CZYLI, KTO NADZORUJE 15

16 Według obecnego stanu prawnego, urządzenia na placach zabaw, takie jak: huśtawki, drabinki, piaskownice kwalifikowane są jako Obiekty małej architektury i w związku z tym podlegają obowiązkowej kontroli okresowej co najmniej raz na 5 lat, w zakresie stanu technicznego i przydatności do użytkowania obiektu, jego estetyki oraz otoczenia

17 Zgodnie z dyspozycją zawartą w art. 62 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy Prawo budowlane (Dz.U. z 2006 r. nr 156, poz z późn. zm.), właściciele i zarządcy są zobowiązani do poddawania obiektów budowlanych kontrolom okresowym, co najmniej raz w roku lub raz na 5 lat, w zakresie określonym ww. przepisem ustawy

18 Bezpieczeństwo przebywania dzieci na publicznych placach zabaw zależy od wielu czynników, a przede wszystkim od konstrukcji i rozmieszczenia urządzeń zabawowych. Nadzór nad zabawą dzieci jest niesłychanie ważny, jednak wszystkich upilnować się nie da. Lepiej jest usunąć przyczynę zagrożenia, wtedy i nadzór będzie skuteczniejszy

19 Normy, same z siebie, nie są obowiązkowe. By obowiązywały potrzebują rozporządzenia wprowadzającego. PLACE ZABAW-NORMY Dla sprzętu sportowego i wyposażenia publicznych placów zabaw obowiązuje rozporządzenie Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu, z 2002 r. zobowiązujące by placówki nabywały wyłącznie urządzenia posiadające certyfikaty lub atesty bezpieczeństwa

20 PLACE ZABAW-NORMY Certyfikat zgodności z normą w zakresie bezpieczeństwa jest wystawiany przez upoważnioną jednostkę, na podstawie badania wzorcowego egzemplarza. Certyfikat zaświadcza, że każde tak wykonane urządzenie jest zgodne z normami i przez to bezpieczne w określonym zakresie. W normie PN-EN 1176:2008 ostatnia część nr 7, dotycząca nadzoru nad eksploatacją urządzeń, obowiązuje nabywcę urządzeń/właściciela placu, a nie producenta

21 Charakterystyczne jest, że wspólną pozytywną cechą norm jest wymóg, pełnego trwałego oznakowania wyrobu informacjami o producencie, typie wyrobu, przeznaczeniu, posiadaniu certyfikatu bezpieczeństwa (nie mylić ze znakiem CE). PLACE ZABAW-NORMY Nie ma przepisów prawnych, co zrobić z wyposażeniem zainstalowanym przed 2002 rokiem

22 Nieprawidłowości i pożądane rozwiązania na placach zabaw 22

23 Każde ujawnione zagrożenie powinno być natychmiast zlikwidowane. Ważnym zadaniem jest promocja odpowiedzialności za bezpieczeństwo w lokalnych społecznościach

24 Zabawa powinna odbywać się na bezpiecznych obiektach, gdzie przeprowadzane są regularne przeglądy stanu technicznego

25 Nie certyfikaty są tu potrzebne tylko odpowiedzialność

26 ? Norma precyzyjnie określa minimalne wymagania stawiane nadzorowi, który uznaje się za rozsądnie wystarczający. 26

27 Bezpieczeństwo użytkowania W celu zapewnienia bezpieczeństwa użytkowania obiektów małej architektury na placach zabaw właściciele i zarządcy, odpowiedzialni za utrzymanie tych obiektów we właściwym stanie technicznym, powinni dążyć do wdrażania systematycznego nadzoru nad tymi obiektami, posługując się pomocniczo polskimi normami serii PN-EN 1176 Wyposażenie placów zabaw, oraz normą PN-EN 1177 Nawierzchnie placów zabaw amortyzujące upadki, a także zabezpieczać place przed dewastacją poprzez ich ogrodzenie i utrzymywanie tego ogrodzenia w należytym stanie technicznym

28 Bezpieczeństwo przebywania dzieci na publicznych placach zabaw zależy od wielu czynników, a przede wszystkim od konstrukcji i rozmieszczenia urządzeń zabawowych. Nadzór nad zabawą dzieci jest niesłychanie ważny, jednak wszystkich upilnować się nie da. Lepiej jest usunąć przyczynę zagrożenia, wtedy i nadzór będzie skuteczniejszy

29

30 minimalne wymagania

31 minimalne wymagania

32 Właściciele publicznych placów zabaw, czyli m.in. urzędy miast, gmin, szkoły, przedszkola, żłobki ale też restauracje, pensjonaty, hotele, spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe, powinni nabywać wyłącznie urządzenia zgodne z normą PN-EN 1176 (zgodność potwierdzona Certyfikatem lub Deklaracją Zgodności)

33 Do placów zabaw dla dzieci odnoszą się w Polsce, podobnie jak w innych krajach Unii, dwie normy. Pierwsza PN-EN do 7 oraz 10 i 11 dotyczy wyposażenia, druga PN EN 1177 obejmuje wymagania bezpieczeństwa stawiane nawierzchniom. Jednak zgodnie z obecnie obowiązującą Ustawą o systemie oceny zgodności z 30 sierpnia 2002 r. (Dz.U. nr 166, poz. 1360), certyfikacja wyposażenia placów zabaw na zgodność z normami nie jest obowiązkowa. W przypadku bezpośrednich odbiorców (jak inwestorzy, zarządcy, administratorzy obiektów), to oni decydują czy urządzenia do zabaw i nawierzchnie placu mają posiadać certyfikat zgodności z normami czy też nie. Jeśli zarządca nie wymaga certyfikatów to bierze na siebie odpowiedzialność za bezpieczeństwo dzieci bawiących się na takim placu zabaw. Wyjątkiem są szkoły i placówki podlegające Ministerstwu Edukacji Narodowej, które mają obowiązek nabywania produktów posiadających certyfikat

34 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. także reguluje sprawę placów zabaw w zakresie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. 40 tego rozporządzenia mówi, że w zespole budynków wielorodzinnych objętych jednym pozwoleniem na budowę należy, stosownie do potrzeb użytkowników, przewidzieć placyki zabaw dla dzieci najmłodszych, przy czym co najmniej 30% tej powierzchni powinno znajdować się na terenie biologicznie czynnym, jeżeli nie jest to ustalone inaczej w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenu. Rozporządzenie to określa minimalną odległość placów zabaw dziecięcych oraz boisk dla dzieci i młodzieży od parkingów. W zależności od wielkości parkingu powinna ona wynosić 7 m (do 4 stanowisk), 10 m (dla parkingów od 5 do 60 stanowisk) lub 20 m (dla parkingów powyżej 60 stanowisk)

35 Norma PN-EN narzuca trzy rodzaje przeglądów, których częstotliwość uzależniona jest głównie od obciążenia obiektu. regularna kontrola przez oględziny (co 1 do 7 dni) kontrola funkcjonalna (co 1 do 3 miesięcy) coroczna kontrola podstawowa

36 Obowiązkowa kontrola urządzeń na placach zabaw wynika z przepisów Prawa Budowlanego i powinna być przeprowadzana raz na pięć lat przez osoby posiadające uprawnienia budowlane. Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego zaleca przeprowadzanie przeglądów placów zabaw podczas rocznych przeglądów budynków

37 Czynności kontrolne powinny być udokumentowane i wykonywane przez odpowiednio wykwalifikowany personel. Zaleca się, aby w celu zapobiegania wypadkom właściciel placu zabaw zapewnił odpowiedni plan kontroli i jego przestrzeganie

38 Jeśli funkcjonuje na terenie tylko piaskownica to jako urządzenie małej architektury, podlega ono wymaganiom obowiązujących przepisów prawa budowlanego oraz norm PN-EN 1176:2009. Powinno się przeprowadzać wszelkie kontrole wynikające z norm np. wymieniać piasek. Teren ten dalej możemy nazywać placem zabaw!

39

40 Czy plac zabaw powinien być ogrodzony? Czy są przepisy nakładające na administratora budynku obowiązek ogrodzenia placu zabaw? Nie ma jednoznacznie sprecyzowanych przepisów nakładających na administratora obowiązek ogrodzenia placu zabaw

41 Planujemy zamontować ogrodzenia dla placów zabaw (istniejących). Czy one też muszą być certyfikowane? Nie ma potrzeby certyfikować ogrodzenia, ale kupując ogrodzenie zwróćmy uwagę na atesty, które producent powinien posiadać na używane materiały. Zainstalowane ogrodzenie powinno spełniać wymagania norm PN-EN :2009 w takim samym stopniu jak urządzenia na placu zabaw tj. aby nie pojawiały się niebezpieczne krawędzie, zakleszczenia, itd

42 Czy wyposażenie placu zabaw musi być dopasowane do określonej kategorii wiekowej? Nie da się jednoznacznie stwierdzić jakie place zabaw są odpowiednie dla dzieci w wieku 3-6 lat. Często zdolność dzieci do zabawy i radzenia sobie z zagrożeniem zależy od indywidualnego poziomu umiejętności, a nie od wieku

43 Czy w przypadku urządzania placu zabaw dla przedszkola prywatnego można wykorzystać zabawki plastikowe z certyfikatem CE (bujaczki zjeżdżalnie, domki, piaskownice). I czy na takie wykonanie placu jest potrzebny projekt budowlany (małej architektury)? W myśl przepisów przedszkole prywatne jest obiektem ogólnodostępnym, a więc podlega wymaganiom norm PN-EN :2009, a nie dyrektywie dotyczącej zabawek, które obligatoryjnie powinny posiadać znak CE. Bujaczki, zjeżdżalnie, domki, piaskownice zamontowane na obszarze ogólnodostępnym nie mogą posiadać oznakowania CE, ponieważ nie są zabawkami tylko obiektami małej architektury

44 Czy piasek powinien również spełniać jakieś wymagania i jak często powinien być wymieniany? Norma i przepisy odnoszą się do piasku w piaskownicy, który powinien być wymieniany dwa razy w roku, a wielkość ziarna powinna zawierać się między 0,2 do 2 mm i nie zawierać cząstek pyłowych i iłowych

45 W przedszkolu publicznym piaskownica usytuowana jest na środku asfaltowego placu. Czy piaskownica na takiej nawierzchni spełnia wymagane normy bezpieczeństwa? Piaskownica usytuowana na nawierzchni betonowej najprawdopodobniej spełnia wymagania normy PN-EN :2009, ponieważ norma mówi o braku konieczności badania krytycznej wysokości upadku nawierzchni poniżej urządzenia do zabawy mającego wysokość swobodnego upadku mniejszą niż 600 mm i nie wymuszającego ruchu ciała użytkownika

46 Jakie uprawnienia musi posiadać osoba przeprowadzająca kontrole placów zabaw? Część 7 normy, mówi o kontrolach placów zabaw: Wytyczne instalowania, kontroli, konserwacji i eksploatacji jednoznacznie nie mówi o odpowiednich kwalifikacjach osób wykonujących kontrole. Zaleca się, aby kontrolę urządzeń wykonywały osoby kompetentne, ściśle według instrukcji producenta. Wymagany poziom kompetencji zmienia się w zależności od zadania i tak np. prace takie jak łączenie spawaniem części konstrukcyjnych, które mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo urządzenia były wykonywane przez osoby, które przeszły szkolenie w tym zakresie. Norma nie narzuca, aby kontrolę przeprowadzała firma

47 Urządzenia postawione na placu zabaw w 2003 roku powinny spełniać obowiązujące w tamtym roku normy. Certyfikacja na zgodność z normami PN-EN :2009 jest dobrowolna, ale taki plac zabaw powinien przechodzić szereg kontroli począwszy od kontroli funkcjonalnej przez kontrolę roczną, aż do kontroli pięcioletniej wynikającej z zapisów ustawy o prawie budowlanym

48 Administracja jako właściciel placu zabaw powinna zapewnić bezpieczne jego użytkowanie, a co za tym idzie przeprowadzać niezbędne kontrole. Użytkownicy takiego placu mogą interweniować np. w nadzorze budowlanym o przeprowadzenie, bezstronnej kontroli urządzeń zabawowych na zgodność z obowiązującymi normami

49 źródło: dr inż. Agnieszka Gawłowska, Katedra Architektury Krajobrazu SGGW w Warszawie Czałczyńska Podolska M Ewolucja Placu zabaw. Koncepcja dla dzieci w Europie i Stanach Zjednoczonych. Przestrzeń i forma 13, [ 01_Czalczynska-Podolska.pdf ]