Aspekty prawne i administracyjne zatrudniania naukowców cudzoziemców w Polsce i Polaków za granicą

Transkrypt

1 Aspekty prawne i administracyjne zatrudniania naukowców cudzoziemców w Polsce i Polaków za granicą Łukasz Wściubiak RPK Kraków Centrum Transferu Technologii Politechnika Krakowska

2 Plan dnia. Przyjmowanie naukowców z zagranicy oraz wyjazdy polskich naukowców za granicę. Umowy z przyjmowanymi i wysyłanymi naukowcami. Ubezpieczenia społeczne w projektach badawczo szkoleniowych. Opodatkowanie dochodów z projektów badawczo szkoleniowych. Nowelizacje w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym.

3 Przyjmowanie naukowców z zagranicy oraz wyjazdy polskich naukowców za granicę.

4 Parę kluczowych pojęć. dokument podróży dokument uznany przez właściwy organ RP, uprawniający do przekroczenia granicy, wydany cudzoziemcowi przez organ państwa obcego, organ polski lub organizację międzynarodową albo podmiot upoważniony przez organ państwa obcego lub obcą władzę o charakterze państwowym; badania naukowe badania naukowe i prace rozwojowe w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. Nr 96, poz. 615); naukowiec cudzoziemca posiadającego co najmniej tytuł zawodowy odpowiadający w RP tytułowi zawodowemu magistra lub równorzędnemu, umożliwiający co najmniej dostęp do studiów doktoranckich;

5 Parę kluczowych pojęć. placówka naukowa: a) uczelnię lub jednostkę naukową, o której mowa w art. 2 pkt 9 lit. b e ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki, b) jednostkę organizacyjną, prowadzącą w sposób ciągły badania naukowe, posiadającą siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków, w tym centrum badawczorozwojowe, o którym mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej (Dz. U. Nr 179, poz oraz z 2006 r. Nr 107, poz. 723);

6 Przyjazd do Polski Obywatele EOG Obywatele państw spoza EOG Kwestia podwójnego obywatelstwa. Bez obywatelstwa polskiego Z obywatelstwem polskim

7 Źródła prawa. Ustawa z dnia 14 lipca 2006r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin (Dz. U. Nr 144, poz z późn. zmianami). "obywatel UE" - pojęcie oznacza cudzoziemca: a) obywatela państwa członkowskiego Unii Europejskiej, b) obywatela państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o EOG, c) obywatela Konfederacji Szwajcarskiej. W/w ustawa ma zastosowanie nie tylko do obywateli państw członkowskich UE, ale również do obywateli Islandii, Norwegii, Lichtensteinu i Szwajcarii oraz do członków rodzin w/w obywateli, którzy do nich dołączają lub z nimi przebywają.

8 Obywatel EOG Wjazd do Polski uwaga na dokument wjazdowy! Obowiązek meldunkowy: na pobyt czasowy najpóźniej przed upływem 4 doby licząc od chwili przekroczenia granicy RP przebywający poza: zakładem hotelarskim, zakładem udzielającym pomieszczenia w związku z pracą, nauką, leczeniem zakładem udzielającym pomieszczenia w związku z wypoczynkiem

9 Obywatel EOG Obywatel UE może wjechać i przebywać na terytorium RP do 3 miesięcy na podstawie: ważnego dokumentu podróży innego ważnego dokumentu potwierdzającego jego tożsamość i obywatelstwo Rejestracja pobytu: wniosek o zarejestrowanie należy złożyć do wojewody właściwego ze względu na miejsce pobytu obywatela UE wniosek o zarejestrowanie pobytu składa sie, najpóźniej w następnym dniu po upływie 3 miesięcy od dnia wjazdu na terytorium RP wniosek składa się osobiście niedopełnienie obowiązku zarejestrowania pobytu na terytorium RP podlega karze grzywny

10 Obywatel EOG Rejestracja pobytu: prawo pobytu przez okres dłuższy niż 3 miesiące przysługuje osobie, która m.in.: jest pracownikiem lub osobą pracującą na własny rachunek na terytorium RP studiuje lub odbywa szkolenie zawodowe w RP i jest objęty powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym albo jest osobą uprawnioną do świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów o koordynacji oraz posiada wystarczające środki finansowe do utrzymania siebie i członków rodziny na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tak aby nie stanowić obciążenia dla pomocy społecznej; wojewoda wydaje decyzję odmowną gdy m.in.: nie zostały spełnione warunki pobytu określone w przepisach lub pobyt zainteresowanego stanowi zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego lub odwołanie służy do Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców w Warszawie, za pośrednictwem właściwego wojewody. pisemne odwołania należy składać w terminie 14 dni od daty otrzymania decyzji.

11 Obywatel EOG Rejestracja pobytu - dokumenty: Wniosek o zarejestrowanie pobytu wypełniony w języku polskim. Załączniki zależnie od sytuacji obywatela (m.in.): pisemne oświadczenie pracodawcy lub innego podmiotu o zamiarze powierzenia mu wykonywania pracy, zaświadczenie o wykonywaniu pracy, zaświadczenie szkoły wyższej o przyjęciu na studia lub skierowanie na szkolenie zawodowe, dokument potwierdzający prawo do świadczeń zdrowotnych,

12 Źródła prawa. Ustawa z dnia 13 czerwca 2003r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2006r. Nr 234 poz z późn. zm.) Obywatele państw nienależących do strefy EOG

13 Obywatel spoza EOG Przed przyjazdem wiza! Wiza Schengen lub wiza krajowa mogą być wydane m.in. w celu: wykonywania pracy w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy, na podstawie oświadczenia o zamiarze powierzenia wykonywania pracy, zarejestrowanego w powiatowym urzędzie pracy; dydaktycznym; prowadzenia badań naukowych;

14 Obywatel spoza EOG Wizę Schengen lub wizę krajową wydaje lub odmawia jej wydania konsul. Wizę krajową w celu wykonywania pracy wydaje konsul właściwy ze względu na państwo stałego zamieszkania cudzoziemca Wiza Schengen lub wiza krajowa, w celu wykonywania pracy mogą być wydane cudzoziemcowi, który przedstawi zezwolenie na pracę na terytorium RP albo pisemne oświadczenie pracodawcy o zamiarze powierzenia cudzoziemcowi wykonywania pracy. Wizę Schengen lub wizę krajową, wydaje się na okres pobytu, który odpowiada okresowi wskazanemu w zezwoleniu lub oświadczeniu, nie dłuższy niż przewidziany dla danego typu wizy (tj. 6 miesięcy w okresie 12 miesięcy liczonym od dnia pierwszego wjazdu cudzoziemca na terytorium RP).

15 Obywatel spoza EOG Od decyzji o odmowie wydania wizy Schengen lub wizy krajowej wydanej przez: konsula przysługuje wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przez ten organ; Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przez konsula składa się w terminie 7 dni od dnia doręczenia decyzji o odmowie wydania wizy Schengen lub wizy krajowej.

16 Obywatel spoza EOG Cudzoziemiec jest obowiązany opuścić terytorium RP przed upływem okresu pobytu objętego wizą Schengen lub wizą krajową oraz przed upływem okresu ważności tej wizy, chyba że posiada ważny dokument uprawniający do pobytu na tym terytorium. Cudzoziemiec przebywający na terytorium RP jest obowiązany złożyć wniosek o udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony co najmniej 45 dni przed upływem: okresu pobytu oznaczonego w posiadanej wizie lub terminu ważności poprzedniego zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony

17 Obywatel spoza EOG Jeżeli termin do złożenia wniosku został zachowany i wniosek nie zawiera braków formalnych lub braki formalne zostały uzupełnione w terminie, pobyt cudzoziemca na terytorium RP uważa się za legalny do czasu wydania decyzji ostatecznej w sprawie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony. Decyzję w sprawie udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony wydaje wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca w przypadku cudzoziemca przebywającego za granicą wojewoda właściwy ze względu na miejsce zamierzonego pobytu cudzoziemca (pośrednictwo konsula)

18 Obywatel spoza EOG Zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony udziela się cudzoziemcowi, który (m.in.): posiada zezwolenie na pracę albo pisemne oświadczenie pracodawcy o zamiarze powierzenia cudzoziemcowi wykonywania pracy, jeżeli zezwolenie na pracę nie jest wymagane (art. 53 ust. 1 pkt. 1)) bierze udział w szkoleniach i stażach zawodowych realizowanych w ramach programów UE, (art. 53 ust. 1 pkt. 4)) jest naukowcem, który przybywa lub przebywa na terytorium RP w celu prowadzenia badań naukowych na podstawie umowy o przyjęciu w celu realizacji projektu badawczego, zawartej z placówką naukową zatwierdzoną przez ministra właściwego do spraw nauki, (art. 53 ust. 1 pkt. 17)) - na okres 1 roku lub na okres realizacji projektu badawczego jeśli krótszy niż 1 rok

19 Obywatel spoza EOG Zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony udziela się cudzoziemcowi, który (m.in.): posiada dokument pobytowy, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. a rozporządzenia Rady (WE) nr 1030/2002 z dnia 13 czerwca 2002 r. ustanawiającego jednolity wzór dokumentów pobytowych dla obywateli państw trzecich (Dz. Urz. UE L 157 z , str. 1 7) z adnotacją naukowiec, wydany przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej, jeżeli umowa o przyjęciu w celu realizacji projektu badawczego, zawarta z właściwą placówką naukową tego państwa, przewiduje przeprowadzenie badań naukowych także na terytorium RP (art. 53 ust. 1 pkt. 18)) - na okres 1 roku lub na okres prowadzenia badań naukowych na terytorium RP (jeśli krótszy niż rok) Jeżeli, któraś z ww. okoliczności uzasadnia jego zamieszkiwanie na terytorium RP przez okres dłuższy niż 3 miesiące.

20 Obywatel spoza EOG Zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony udziela się na wniosek cudzoziemca Zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony udziela się każdorazowo na okres niezbędny do realizacji celu pobytu cudzoziemca na terytorium RP, nie dłuższy jednak niż 2 lata. Uwaga na wyjątki wymienione wyżej! Cudzoziemiec jest obowiązany opuścić terytorium RP przed upływem terminu ważności zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, chyba że uzyskał kolejne zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony.

21 Obywatel spoza EOG Wniosek o udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony składa się na formularzu Wniosek o udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony zawiera (m.in.): dane cudzoziemca miejsce zamierzonego pobytu na terytorium RP; Cudzoziemiec jest obowiązany uzasadnić wniosek, przedstawić ważny dokument podróży

22 Obywatel spoza EOG Do wniosku należy dołączyć (m.in.): fotografie dokumenty niezbędne do potwierdzenia danych zawartych we wniosku i okoliczności uzasadniających ubieganie się o udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony tytuł prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego, w którym cudzoziemiec przebywa lub zamierza przebywać (art. 53 ust. 1 pkt. 1)) umowę o przyjęciu w celu realizacji projektu badawczego zawartą z placówką naukową mającą siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz pisemne zobowiązanie się tej placówki naukowej do poniesienia kosztów pobytu i wydalenia cudzoziemca (art. 53 ust. 1 pkt. 17)) umowę o przyjęciu w celu realizacji projektu badawczego zawartą z placówką naukową mającą siedzibę na terytorium innego niż RP państwa członkowskiego UE oraz pisemne zobowiązanie się tej placówki naukowej do poniesienia kosztów pobytu i wydalenia cudzoziemca (art. 53 ust. 1 pkt. 18))

23 Obywatel spoza EOG Cudzoziemcowi, który uzyskał: zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony wydaje się kartę pobytu; Karta pobytu, w okresie jej ważności, potwierdza tożsamość cudzoziemca podczas jego pobytu na terytorium RP oraz uprawnia, wraz z dokumentem podróży, do wielokrotnego przekraczania granicy bez konieczności uzyskania wizy Karta pobytu wydana cudzoziemcowi, który uzyskał: zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony, jest ważna przez okres tego zezwolenia Kartę pobytu wydaje wojewoda, który wydał zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony

24 Obywatel spoza EOG W karcie pobytu zamieszcza się następujące dane: 1) imię (imiona) i nazwisko cudzoziemca oraz imiona rodziców; 2) datę, miejsce i kraj urodzenia; 3) adres zameldowania na pobyt stały lub czasowy; w przypadku braku zameldowania na pobyt czasowy trwający ponad 2 miesiące danych o adresie nie zamieszcza się; 4) obywatelstwo; 5) płeć, wzrost w centymetrach i kolor oczu; 6) numer ewidencyjny Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) w przypadku gdy został nadany; 7) informację o rodzaju wydanego zezwolenia; 8) adnotację naukowiec w przypadku zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony udzielonego na podstawie art. 53 ust. 1 pkt 17 lub 18.

25 Więcej szczegółowych informacji

26 Polak za granicą

27 Polak za granicą Przed wyjazdem: Ustalenie zakresu niezbędnych formalności (także w RP) Ustalenie warunków pobytu: Zakres pomocy na miejscu Warunki umowy itp. Na miejscu: Pilnowanie aktualnych formalności Gromadzenie stosownej dokumentacji Poznać prawo miejsca pobyty zasada ignorantia iuris nocet obowiązuje także za granicą

28 Polak za granicą Formy prawne uregulowania statusu wyjeżdżającego: Delegacja (art. 77zn.5 KP przysługują świadczenia w związku z delegacją np. dieta), a oddelegowanie (art. 42 KP wypowiedzenie warunków pracy i płacy) Urlop bezpłatny Urlop naukowy Urlop wypoczynkowy nie zawsze możliwy (nie jeśli stroną projektu jest pracodawca)

29 Polak za granicą więcej informacji Kwestie legalizacji pobytu poradniki MSZ Poradnik Polak za granicą ESSID=dc7bbd299e51115ef17b224894aa1b12 Praca i pobyt porady praktyczne: Powrót do Polski: Serwis

30 Przykład z praktyki Pracownik UJ wyjeżdża w ramach projektów Marie Curie: zgodnie z Uchwałą nr 7/II/2007 Senatu UJ z dn. 28 lutego 2007 pracownik wyjeżdżający za granicę na okres nie przekraczający 30 dni otrzymuje urlop szkoleniowy płatny, a na okres dłuższy niż 30 dni urlop szkoleniowy płatny na okres 30 dni i urlop szkoleniowy bezpłatny na pozostały okres wyjazdu. Czego przed wyjazdem dopilnować w stosunku do zagranicznej instytucji przyjmującej? uzyskać projekt umowy z instytucją przyjmującą ustalić zakres ubezpieczeń społecznych za granicą ustalić zakres pomocy instytucji przy formalnościach urzędowych na miejscu ustalić zakres uprawnień do korzystania ze sprzętu i zasobów instytucji uzyskać z instytucji przyjmującej dokumenty uprawniające do skorzystania z najdogodniejszej procedury wizowej (jeżeli wiza jest wymagana) Źródło: z dnia 19.XI.2011 r.

31 Przykład z praktyki Pracownik UJ wyjeżdża w ramach projektów Marie Curie: Jakich formalności dopełnić przed wyjazdem w polskich urzędach? złożyć w US zgłoszenie aktualizacyjne danych do ewidencji podatników ustanowić pełnomocnika ds. doręczeń w przypadku uczestnictwa w postępowaniu podatkowym będąc stroną jakiegokolwiek postępowania administracyjnego, cywilnego czy karnego ustanowić pełnomocnika wystąpić o wydanie EKUZ i rozważyć ubezpieczenie komercyjne Jakich formalności dopełnić w urzędach za granicą i o czym podczas tego wyjazdu pamiętać? zbierać dokumentację potwierdzające okres zatrudnienia i wysokość wynagrodzenia zbierać dokumenty dowodzące wysokości zapłaconego podatku zapytać o ewentualne zwolnienia podatkowe dla przyjeżdżających naukowców dopełnić procedury legalizacji pobytu za granicą dowiedzieć się o obowiązkach prawnych na terytorium tamtego państwa np. rozliczenia podatkowe etc. Źródło: z dnia 19.XI.2011 r.

32 Umowy z przyjmowanymi i wysyłanymi naukowcami

33 Umowy Wymagania prawa polskiego, a wymagania projektu! Prawo krajowe to także prawo wewnętrzne jednostki (case study - dodatek stażowy!) Umowa z naukowcem musi implementować postanowienia ustalone w umowie z Komisją Europejską!!! Zasadniczy wybór pomiędzy: Umową o pracę Tzw. umowami cywilnoprawnymi

34 Umowy Różnice pomiędzy umową o pracę, a umowami cywilnoprawnymi: Obciążenia Świadczenia Pozycja wobec innych pracowników jednostki przyjmującej Niezwykle istotne jest porozumienie pomiędzy jednostkami (umowa konsorcjum). Języka umowy: Art Na terytorium RP przy wykonywaniu przepisów z zakresu prawa pracy używa się języka polskiego, jeżeli osoba świadcząca pracę ma miejsce zamieszkania na terytorium RP w chwili zawarcia umowy oraz umowa ma być wykonana lub wykonywana na terytorium RP (Ustawa z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz.U Nr 43 poz. 224))

35 Umowy Języka umowy: Dokumenty w zakresie, o którym mowa w art. 7, mogą być jednocześnie sporządzone w wersji lub wersjach obcojęzycznych. (najczęstsza praktyka) Podstawą ich wykładni jest wersja w języku polskim, jeżeli osoba świadcząca pracę jest obywatelem RP Umowa o pracę lub inny dokument wynikający z zakresu prawa pracy mogą być sporządzone w języku obcym na wniosek osoby świadczącej pracę niebędących obywatelami polskimi, pouczonych uprzednio o prawie do sporządzenia umowy lub innego dokumentu w języku polskim

36 Elementy umowy: Prawo i sąd właściwy Umowy Zrównanie pewnych elementów statusu z własnymi pracownikami (bezpieczeństwo Elementy wskazane wprost w Grant Agreement: Np. ITN GA III.4.1 lit. a) r) m.in.: Kwoty wynagrodzeń Prawem uzasadnione obciążenia umowy Zakaz uzyskiwania innych przychodów za wykonywanie projektu przez naukowca Zasady walutowego przeliczania wynagrodzenia Prawo właściwe Waluta wynagrodzenia brak zasady walutowości, ale ograniczenia systemowe jednostki.

37 Umowy Prawa do własności intelektualnej Przedmiot własności intelektualnej Rodzaj umowy prawo krajowe Postanowienia Grant Agreement w tym przedmiocie: Np. ITN GA III.9 nieodpłatne Prawa Dostępu do Nowej i Istniejącej Wiedzy beneficjenta o ile jest to potrzebne do jej/jego initial training activities Zachowanie poufności wobec beneficjentów przeniesione również na pracownika Zapewnienie prawa do udzielania Praw Dostepu innym beneficjentom na podstawie GA Annex II.

38 Ubezpieczenia społeczne w projektach badawczo szkoleniowych

39 Rodzaj umowy Umowa o pracę Umowy cywilnoprawne: Ubezpieczenie emerytalno-rentowe. Dobrowolność ubezpieczenia chorobowego. Umowa bez elementu świadczenia usług. Decyduje treść umowy!!!

40 Podstawowe problemy Kto płaci rachunek za leczenie w szpitalu w razie wypadku lub choroby podczas pobytu za granicą? Co dzieje się z uprawnieniami emerytalnymi lub rentowymi pracownika, który był zatrudniony w różnych państwach członkowskich? Wystąpienie sytuacji, w której pracownicy migrujący są albo ubezpieczeni w więcej niż jednym państwie członkowskim, albo nie są ubezpieczeni w ogóle. Wybór problemów za: Przepisy UE w dziedzinie zabezpieczenia społecznego. Twoje prawa w innych państwach Unii Europejskiej Komisja Europejska Dyrekcja Generalna ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Równości Szans Dział E3, 2010 r.

41 Wybór zagadnień za: Przepisy UE w dziedzinie zabezpieczenia społecznego. Twoje prawa w innych państwach Unii Europejskiej Komisja Europejska Dyrekcja Generalna ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Równości Szans Dział E3, 2010 r. Istotne założenia systemu koordynacji Koordynacja to nie harmonizacja! Koordynacja ma na celu m.in. ustalenie wspólnych zasad dotyczących zabezpieczenia społecznego. Poprawa ochrony osób przemieszczających się. Objęcie EOG oraz Szwajcarii (uwaga na nowe przepisy)

42 Koordynacja Europejska Koordynacja Systemu Ubezpieczeń Społecznych Podstawa prawna: rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. U. UE L 200 z r. ).

43 Koordynacja w praktyce Miejsce ubezpieczenia Opieka zdrowotna Sytuacja delegowanego

44 Zdrowie Karta EKUZ i kwestie leczenia.

45 Stanowisko ZUS Wykładnia zastosowana przez Centralę Zakładu Ubezpieczeń Społecznych co do obciążeń przychodów osiąganych w Programie People : Umowa o pracę: Rozdział wynagrodzenia głównego od dodatków Umowy cywilnoprawne: Całość Praktyka obawa uczelni i częste występowanie za zapytaniami do ZUS.

46 Pomoc praktyczna E-inspektorat - zapytania z wybranych obszarów merytorycznych dotyczących działalności ZUS Spis Europejskich Instytucji Zabezpieczenia Społecznego w ramach EESSI Przepisy UE w dziedzinie zabezpieczenia społecznego. Twoje prawa w innych państwach Unii Europejskiej, 2010 rok.

47 Opodatkowanie dochodów z projektów badawczo szkoleniowych

48 Podatki Ograniczony i nieograniczony obowiązek podatkowy Osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium RP, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy) (art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U Nr 14 poz. 176)) Osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy) (Art. 3 ust. 2a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U Nr 14 poz. 176)) Miejsce zamieszkania (art. 3 ust 1a): posiada na terytorium RP centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub przebywa na terytorium RP dłużej niż 183 dni w roku podatkowym

49 Podatki Umowy w zakresie unikania podwójnego opodatkowania: Zawsze trzeba analizować konkretną sytuację dla konkretnej umowy Odrębności w umowach z różnymi państwami Zwykle ograniczony czas zwolnienia osiąganych dochodów naukowca potem stosuje się metody unikania podwójnego opodatkowania. Niezwykle istotny jest przedmiot umowy z naukowcem, gdyż stanowi on podstawę do uzasadnienia zastosowania umowy międzynarodowej.

50 Zwolnienia w ustawie o podatku dochodowym od Wolne od podatku dochodowego są: osób fizycznych Art. 21 ust. 16 diety i inne należności za czas: podróży służbowej pracownika Art. 21 ust. 20 część przychodów osób, o których mowa w art. 3 ust. 1, przebywających czasowo za granicą i uzyskujących przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy, za każdy dzień pobytu za granicą, w którym podatnik pozostawał w stosunku służbowym, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczym stosunku pracy, w kwocie odpowiadającej 30 % diety Art. 21 ust. 39 ( ) inne stypendia naukowe i za wyniki w nauce, których zasady przyznawania zostały zatwierdzone przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego po zasięgnięciu opinii Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego albo przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania

51 Zwolnienia w ustawie o podatku dochodowym od Wolne od podatku dochodowego są: osób fizycznych Art. 21 ust. 46 dochody otrzymane przez podatnika, jeżeli: pochodzą od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji finansowych ze środków bezzwrotnej pomocy, w tym ze środków programów ramowych badań, rozwoju technicznego i prezentacji Unii Europejskiej i z programów NATO, przyznanych na podstawie jednostronnej deklaracji lub umów zawartych z tymi państwami, organizacjami lub instytucjami przez Radę Ministrów, właściwego ministra, agencje rządowe lub agencje wykonawcze, w tym również w przypadkach gdy przekazanie tych środków jest dokonywane za pośrednictwem podmiotu upoważnionego do rozdzielania środków bezzwrotnej pomocy oraz podatnik bezpośrednio realizuje cel programu finansowanego z bezzwrotnej pomocy; zwolnienie nie ma zastosowania do dochodów osób fizycznych, którym podatnik bezpośrednio realizujący cel programu zleca - bez względu na rodzaj umowy - wykonanie określonych czynności w związku z realizowanym przez niego programem,

52 Interpretacje Indywidualne interpretacje podatkowe na pisemny wniosek zainteresowanego wniosek może dotyczyć zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska wnioskujący o wydanie interpretacji indywidualnej składa oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania interpretacja indywidualna zawiera pouczenie o prawie wniesienia skargi do sądu administracyjnego. Interpretację indywidualną przepisów prawa podatkowego wydaje się bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania wniosku

53 Interpretacje Indywidualne interpretacje podatkowe Wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej podlega opłacie w wysokości 40 zł (od każdego stanu lub wydarzenia przyszłego), którą należy wpłacić w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku Upoważnieni do wydawania interpretacji są Dyrektorzy Izb Skarbowych w: Bydgoszczy Katowicach Poznaniu Łodzi Warszawie Wniosek składa się na formularzu

54 Interpretacje Dlaczego ważne jest o co i jak pytamy?

55 Orzecznictwo Rzut oka na najnowsze orzecznictwo sądów administracyjnych.

56 Orzecznictwo Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Bydgoszczy , I SA/Bd 858/09: Zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) jest zwolnieniem o charakterze przedmiotowym, o czym świadczy związanie go z określonymi źródłami, a więc z przychodem ze środków pomocowych płynących z międzynarodowych instytucji finansowych albo rządów obcych państw. Sposób sformułowania omawianego przepisu nie pozwala na rozszerzenie kręgu podmiotów zwolnionych na te osoby, które otrzymują środki za pośrednictwem już objętych zwolnieniem podatników.

57 Orzecznictwo Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Bydgoszczy , I SA/Bd 858/09: O tym, kto bezpośrednio realizuje cel programu pomocowego decydowała będzie nie tylko sama okoliczność wykonywania przez określony podmiot zadań przewidzianych w programie, ale również to, że możliwość wykonywania tych zadań, właśnie przez taki podmiot, została w tym programie przewidziana, a ponadto, że podmiot, który wykonuje przewidziane programem zadania, czyni to jakoby pierwotnie, ponieważ podstawa do jego umocowania i wypłacania mu środków finansowych wynika bezpośrednio z treści programu, a nie jedynie z woli stron umowy w oderwaniu od jego treści.

58 Orzecznictwo Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Gliwicach , I SA/Gl 1002/10: Zwolnienia, jako wyjątek od zasady powszechności opodatkowania muszą być interpretowane zarówno bez dokonywania wykładni rozszerzającej, jaki zawężającej danego przepisu prawa podatkowego. Oznacza to, że zwolnieniem, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy z dnia 26 sierpnia 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) objęte są przychody podmiotu będącego beneficjentem środków pomocowych oraz bezpośrednim wykonawcą celów, dla których środki te zostały udzielone czy przyznane. Nie do przyjęcia jest wykładnia omawianego przepisu sprowadzająca się do tezy, że do zakresu podmiotów objętych zwolnieniem podatkowym zaliczają się również osoby będące pracownikami bezpośredniego wykonawcy zadań, dla realizacji których objęte zwolnieniem środki zostały przyznane, o ile zatrudnione są przy wykonywaniu prac związanych z realizacją tych zadań. Takiemu stanowisku przeczy bowiem wykładnia językowa omawianego przepisu.

59 Orzecznictwo Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Gliwicach , I SA/Gl 1002/10: Stanowisko, że ograniczenie wynikające z lit. b art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy z dnia 26 sierpnia 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych nie ma zastosowania do osób fizycznych zatrudnionych na podstawie umowy o pracę a jedynie do osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych, nie znajduje oparcia w przepisach prawa. W przepisie tym wyraźnie zaznaczono, że wyłączenie zwolnienia odnosi się do wszystkich osób, bez względu na rodzaj umowy, na mocy której podatnik bezpośrednio realizujący cel programu finansowanego z bezzwrotnej pomocy, zlecił wykonanie określonych czynności w ramach tego programu, a zatem również osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Za taką interpretacją przemawia też potoczne znaczenie słowa "zlecić". Należy podkreślić, iż zwrot "zleca" jest oderwany od pojęcia zlecenia określonego w prawie cywilnym jako umowa zlecenia, bowiem oznacza on jakąkolwiek umowę, a więc również np. umowę o pracę. Tym samym, znaczenia tego słowa nie można ograniczyć tylko do umów prawa cywilnego.

60 Orzecznictwo Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Gorzowie Wlkp , I SA/Go 167/10: Przy dokonywaniu wykładni art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) należy zauważyć, iż zwolnieniu podlega dochód ze środków pomocowych. Przychody takie podlegają zwolnieniu z opodatkowania jeżeli są przychodami beneficjenta lub bezpośredniego wykonawcy. Zwolnienie nie obejmuje przychodów uzyskiwanych przez podwykonawców.

61 Orzecznictwo Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Krakowie , I SA/Kr 1347/09: Dla zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), okoliczność czy środki wypłacane są bezpośrednio przez instytucje międzynarodowe, czy też następuje to za pośrednictwem podmiotów krajowych, w tym przy wykorzystaniu mechanizmu prefinansowania pozostaje bez znaczenia, a w tym przypadku kluczowe znaczenie ma ustalenie źródła środków składających się na bezzwrotną pomoc, czyli podmiotu, który ostatecznie ponosi ekonomiczny ciężar bezzwrotnej pomocy.

62 Orzecznictwo Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z , II FSK 1172/08: Warunki o jakich mowa w art. 21 ust. 1 pkt 46 pod lit. a i lit. b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) muszą być spełnione łącznie, na co wskazuje chociażby zastosowanie w powołanym przepisie spójnika "oraz". Dochód podatnika jest zatem zwolniony z podatku dochodowego od osób fizycznych o ile pochodzi ze środków bezzwrotnej pomocy, przyznanych przez podmioty uprawnione, a podatnik bezpośrednio realizuje cel programu finansowany z tych środków. Realizowanie celu programu w sposób bezpośredni nie oznacza jednak, w rozumieniu interpretowanego przepisu, obowiązku osobistego jego wykonania przez podatnika będącego beneficjentem bezzwrotnej pomocy. Może on tego dokonać przy pomocy innych podmiotów gospodarczych lub też osób przez siebie zatrudnionych, nie tracąc przy tym przymiotu "bezpośredniości". Oznacza to również, iż powierzenie innym podmiotom w ramach realizowanego programu wykonania poszczególnych czynności składających się na pewną całość nie można utożsamiać z bezpośrednią realizacją programu przez te podmioty. W konsekwencji uzyskany przez nie z tego tytułu dochód nie korzysta ze zwolnienia, o jakim mowa w art. 21 ust. 1 pkt 46 tej ustawy.

63 Orzecznictwo Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z , II FSK 1010/08: Wobec tego, że użyte w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 46 lit. a) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307) wyrażenie "pochodzić" nie zostało zdefiniowane przez ustawodawcę należało odwołać się do jego znaczenia językowego. Jedno ze znaczeń tego wyrażenia oznacza "brać początek z czegoś, wywodzić się, mieć swoją przyczynę w czymś". W kontekście interpretowanego przepisu oznacza to pierwotne źródło finansowania, z którego przekazane zostały środki objęte bezzwrotną pomocą. Aby zatem mówić o tym, iż przepis art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ma zastosowanie, to źródłem finansowania muszą być środki bezzwrotnej pomocy mające swoje źródło w programach ramowych badań Unii Europejskiej. Za tego rodzaju środki nie mogą zostać uznane chociażby środki pochodzące z budżetu krajowego.

64 Orzecznictwo Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z , II FSK 921/08: Podatnikiem realizującym bezpośrednio cel programu może być jedynie podmiot, któremu powierzono w sensie ekonomicznym i technicznym realizację konkretnego projektu i który ponosi pełną odpowiedzialność za prawidłowe jego wykonanie. Innymi słowy do kręgu podmiotów objętych zwolnieniem podatkowym nie mogą być zaliczane osoby będące pracownikami bezpośredniego wykonawcy zadań finansowanych ze środków bezzwrotnej pomocy, mimo że są one zatrudnione przy wykonywaniu prac związanych z realizacją tych projektów.

65 Orzecznictwo Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Rzeszowie , I SA/Rz 63/10: Gdyby ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176) wyłączone zostały osoby będące pracownikami bezpośredniego realizatora celu programu to byłoby to stanowisko nieuzasadnione, bo przecież podejmowanie określonych działań musi być dokonywane przez konkretne osoby.

66 Nowelizacja ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym

67 Ratio legis nowelizacji Kluczowe zmiany z perspektywy projektów międzynarodowych Zmiana modelu polskich uczelni.

68 Dokąd zmierzamy?

69 Dziękuję za uwagę! Franklin Delano Roosevelt Łukasz Wściubiak