FILOZOFIA JEZUITÓW NA ZIEMIACH DAWNEJ RZECZYPOSPOLITEJ W XIX WIEKU

Transkrypt

1 3 Roman Darowski SJ FILOZOFIA JEZUITÓW NA ZIEMIACH DAWNEJ RZECZYPOSPOLITEJ W XIX WIEKU PRÓBA SYNTEZY SŁOWNIK PISARZY I WYKŁADOWCÓW ANTOLOGIA TEKSTÓW Kraków 2013 Akademia Ignatianum Wydawnictwo WAM

2 6 Table of Contents Introduction 13 Philosophy of the Jesuits on the Territories of the Former Commonwealth: Poland, Lithuania, Belarus, Ukraine in the 19 th Century. An Attempt at Synthesis 17 Introduction 17 Ratio studiorum a theory of teaching philosophy 19 Activity in the field of philosophy philosophy in practice 21 Propositiones ex universa philosophia, Polotsk Polotsk Academy 46 Program of philosophical studies at the Academy 47 Polotsk Monthly 53 Jesuit centres for philosophical studies 55 The Cracow Centre 57 Eminent philosophers 62 Conception of philosophy, its division and subject areas 62 Theses ex universa philosophia (Cracoviae 1894) 65 The school of philosophy in the Basilian Order in Dobromil, Lviv and Lavriv 78 Petrus Beckx, Ordinatio pro triennali philosophiae studio, Illustrations 83 Dictionary of Authors and Lecturers 93 Angiolini Giuseppe ( ) 93 Arndt Augustyn ( ) 116 Badeni Jan ( ) 117 Barański Karol ( ) 120 Boeger Józef ( ) 120 Buczyński Vincentius ( ) 121 Condrau Jakub ( ) 156 Cozel Feliks ( ) 157 Cytowicz Józef ( ) 159 Czarnocki Augustyn ( ) 159

3 7 Spis treści Wprowadzenie 13 Filozofia jezuitów na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej w XIX wieku. Próba syntezy 17 Wstęp 17 Ratio studiorum teoria nauczania filozofii 19 Działalność na polu filozofii filozofia w praktyce 21 Propositiones ex universa philosophia, Połock Akademia Połocka 46 Program studiów filozoficznych w Akademii 47 Miesięcznik Połocki 53 Ośrodki studiów filozoficznych 55 Ośrodek krakowski 57 Wybitni filozofowie 62 Koncepcja filozofii, jej podział i tematyka 62 Theses ex universa philosophia (Kraków 1894) 65 Studium filozoficzne u Bazylianów w Dobromilu, Lwowie i Ławrowie 78 Petrus Beckx, Ordinatio pro triennali philosophiae studio, Ilustracje 83 Słownik autorów i wykładowców 93 Angiolini Giuseppe ( ) 93 Arndt Augustyn ( ) 116 Badeni Jan ( ) 117 Barański Karol ( ) 120 Boeger Józef ( ) 120 Buczyński Wincenty ( ) 121 Condrau Jakub ( ) 156 Cozel Feliks ( ) 157 Cytowicz Józef ( ) 159 Czarnocki Augustyn ( ) 159

4 8 Table of Contents Czaykowski Konstanty ( ) 161 Czeżowski Romuald ( ) 163 Długołęcki Władysław ( ) 164 Dmowski Josephus Aloysius ( ) 165 Gromadzki Aleksander Grzegorz ( ) 220 Habenicht (Habeni) Franciszek Ksawery ( ) 221 Hłasko Kazimierz ( ) 222 Jackowski Henryk ( ) 222 Kautny Franciszek ( ) 224 Kladny Paweł ( ) 237 Koppens Romuald ( ) 237 Langer Antoni ( ) 238 Markijanowicz Rafał ( ) 241 Mastaj Piotr ( ) 242 Mika Kazimierz ( ) 243 Morawski Marian Ignacy ( ) 244 Nuckowski Jan ( ) 289 Piątkiewicz Włodzimierz ( ) 295 Piotrowicz Stanisław ( ) 297 Piwernetz Jan ( ) 298 Rahoza Samuel ( ) 298 Ricca Francesco ( ) 299 Saprynowski Aleksander ( ) 300 Schaaf Heinrich ( ) 301 Schmitijan Franciszek ( ) 308 Sierakowski Sebastian Alojzy ( ) 308 Sozański Teodozy ( ) 310 Sperl Józef ( ) 311 Stopa Piotr ( ) 312 Tedeschi Camillo ( ) 312 Thiemann Heinrich ( ) 318 Titz Wacław ( ) 327 Wróblewski Alfred ( ) 328 Zaborski Władysław ( ) 329 Załęski Stanisław ( ) 331 Żukotyński Włodzimierz ( ) 333

5 Spis treści 9 Czaykowski Konstanty ( ) 161 Czeżowski Romuald ( ) 163 Długołęcki Władysław ( ) 164 Dmowski Józef Alojzy ( ) 165 Gromadzki Aleksander Grzegorz ( ) 220 Habenicht (Habeni) Franciszek Ksawery ( ) 221 Hłasko Kazimierz ( ) 222 Jackowski Henryk ( ) 222 Kautny Franciszek ( ) 224 Kladny Paweł ( ) 237 Koppens Romuald ( ) 237 Langer Antoni ( ) 238 Markijanowicz Rafał ( ) 241 Mastaj Piotr ( ) 242 Mika Kazimierz ( ) 243 Morawski Marian Ignacy ( ) 244 Nuckowski Jan ( ) 289 Piątkiewicz Włodzimierz ( ) 295 Piotrowicz Stanisław ( ) 297 Piwernetz Jan ( ) 298 Rahoza Samuel ( ) 298 Ricca Francesco ( ) 299 Saprynowski Aleksander ( ) 300 Schaaf Heinrich ( ) 301 Schmitijan Franciszek ( ) 308 Sierakowski Sebastian Alojzy ( ) 308 Sozański Teodozy ( ) 310 Sperl Józef ( ) 311 Stopa Piotr ( ) 312 Tedeschi Camillo ( ) 312 Thiemann Heinrich ( ) 318 Titz Wacław ( ) 327 Wróblewski Alfred ( ) 328 Zaborski Władysław ( ) 329 Załęski Stanisław ( ) 331 Żukotyński Włodzimierz ( ) 333

6 10 Table of Contents Anthology of Texts Propositiones ex universa philosophia, Połock Angiolini Giuseppe Buczyński Wincenty Dmowski Józef Alojzy Kautny Franciszek Morawski Marian Ignacy Nuckowski Jan Works by foreign Jesuits published in Polish 343 Cathrein Viktor ( ) 343 Chastel Marie-Ange ( ) 345 Franzelin Johann Baptist ( ) 345 Gruber Hermann ( ) 346 Pesch Tilmann ( ) 347 Schaaf Heinrich ( ) 347 Secchi Angelo ( ) 347 Thiemann Heinrich ( ) 348 Index of Abbreviations 349 General Bibliography 351 English Summary 357 List of Illustrations 375 Index of Persons 377 Index of Localities 385

7 Spis treści 11 Antologia tekstów Propositiones ex universa philosophia, Połock Angiolini Giuseppe Buczyński Wincenty Dmowski Józef Alojzy Kautny Franciszek Morawski Marian Ignacy Nuckowski Jan Publikacje jezuitów zagranicznych w języku polskim 343 Cathrein Viktor ( ) 343 Chastel Marie-Ange ( ) 345 Franzelin Johann Baptist ( ) 345 Gruber Hermann ( ) 346 Pesch Tilmann ( ) 347 Schaaf Heinrich ( ) 347 Secchi Angelo ( ) 347 Thiemann Heinrich ( ) 348 Wykaz skrótów 349 Bibliografia ogólna 351 Streszczenie w języku angielskim 357 Spis ilustracji 375 Indeks osób 377 Indeks nazw geograficznych 385