Program Młodzież. działaniu

Transkrypt

1 Program Młodzież działaniu raport 2012 W

2

3 Program Młodzież działaniu raport 2012 W

4

5 Spis treści 5 Wstęp 7 O programie 10 Program w liczbach akcja 1. Młodzież dla Europy 13 Let s make a show! 14 Laboratorium Otwartej Sztuki 17 Nie do wiary! To Tatary? 19 Dotyki Pasji Akcja 2. Wolontariat Europejski 29 Where the Baltic Sea breeze blows. Developing a new Centre for Integration and Education with disabled people and the local community in Gdańsk akcja 3.1. Współpraca z sąsiedzkimi krajami partnerskimi Unii Europejskiej 35 Make it visual 36 Digi Dance Zone 38 Akcja 3.1. w liczbach 21 Medialna Strefa Młodzieży 31 Meetings among the forests and ponds 23 Youth in Pursuit of Democracy! 32 Akcja 2. w liczbach 24 Akcja 1. w liczbach akcja 4.3. Szkolenie i tworzenie sieci osób pracujących z młodzieżą i w organizacjach młodzieżowych 41 Wyobraźnia nie ma granic 42 Entrepreneurial Skills Academy 43 Raise up the level 44 akcja 4.3. w liczbach akcja 5.1. Spotkania młodzieży i osób odpowiedzialnych za politykę młodzieżową 47 Młodzi zagubieni 48 Jestem młody. Chcę mieć wpływ! 50 Forum Młodzieży 51 Akcja 5.1. w liczbach działania własne Narodowej Agencji 53 Plan szkoleń i współpracy 60 Projekty flagowe 67 WYDARZENIA TEMATYCZNE 72 Analiza badawcza i monitoring programu Młodzież w działaniu (RAY) 73 Regionalne struktury wsparcia WSPIERAJĄ NAS 75 Eurodesk Polska 79 SALTO EECA 82 Publikacje

6

7 Minister Edukacji Narodowej Krystyna Szumilas 5 Szanowni Państwo! Kreatywność i innowacyjność, mobilność i przedsiębiorczość takie cechy kształtuje program Młodzież w działaniu, z którego polscy uczniowie, studenci i pracownicy młodzieżowi korzystają już od kilkunastu lat. Program dla młodzieży powstał pod koniec XX wieku, w czasach bardzo intensywnej integracji politycznej i gospodarczej na kontynencie, by dać młodym Europejczykom lepsze możliwości społecznego i kulturowego porozumienia. Okazało się, że dobrą platformą wzajemnych kontaktów mogą być wspólne międzynarodowe projekty realizowane poprzez edukację pozaformalną. Dzięki udziałowi w międzynarodowych wymianach młodzieżowych, krajowych inicjatywach lokalnych, szkoleniach, seminariach i innych przedsięwzięciach edukacyjnych, młodzież ma okazję wykorzystywać swój potencjał, nauczyć się nowych umiejętności, poznać rówieśników z innych krajów, dowiedzieć się, czego od młodych ludzi oczekuje międzynarodowy rynek pracy, a także kształtować politykę młodzieżową. Krystyna Szumilas Minister Edukacji Narodowej Serdecznie zachęcam Państwa do lektury raportu podsumowującego realizację programu w Polsce, w 2012 roku. Prezentuje on dobre praktyki wartościowe inicjatywy polskich organizacji młodzieżowych i grup nieformalnych. Warto zwrócić uwagę na działania Polskiej Narodowej Agencji programu w Planie szkoleń i współpracy, z których rocznie korzysta około 3000 uczestników. Mam nadzieję, że przedstawione w publikacji przykłady staną się dla wszystkich cenną inspiracją. Jednak siłą tego programu są przede wszystkim jego uczestnicy. Niezależnie od pochodzenia, statusu materialnego, czy umiejętności, realizują swoje marzenia, jednocześnie zdobywając kompetencje przydatne na rynku pracy. Warto podkreślić, że wsparcie edukacji pozaformalnej przewidziane jest również w nowej perspektywie finansowej. Od 2014 roku młodzież będzie korzystać z nowego programu pn. Erasmus+. Już teraz serdecznie zapraszam do udziału w programie. Krystyna Szumilas

8 6 Narodowa Agencja Programu Młodzież w działaniu Tomasz Bratek Od początku swego istnienia Polska Narodowa Agencja Programu Młodzież w działaniu co roku przygotowuje publikację podsumowującą całoroczną pracę zespołu merytorycznego, trenerskiego, a przede wszystkim beneficjentów programu. Przedstawione w niej przykłady zrealizowanych projektów i szkoleń przybliżą czytelnikowi świat edukacji pozaformalnej, dzięki której młodzi ludzie zdobywają cenne doświadczenie, poznają nowych przyjaciół, eksplorują inne kultury. Przede wszystkim jednak pokazują, jak wiele możliwości daje im uczestnictwo w pozaformalnych działaniach edukacyjnych. W 2012 roku zespół Narodowej Agencji podjął wiele różnorodnych wyzwań, których celem było zapoznanie nowych beneficjentów z ofertą programu. Otworzyliśmy nowe projekty edukacyjne (Ambasadorzy programu Młodzież w działaniu ), rozwijaliśmy już te istniejące (Pozaformalna Akademia Jakości Projektów, Młodzieżowa Akademia Lokalnych Liderów), nawiązaliśmy współpracę z nowymi podmiotami (Polsko-Niemiecka Współpraca Młodzieży przy projekcie Między Innymi). Dodatkowo w ramach działań upowszechniających rezultaty zorganizowaliśmy wiele wydarzeń tematycznych i konferencji poświęconych działaniom młodzieżowym Międzynarodowe Forum Młodzieżowe w Baku czy targi edukacji pozaformalnej Tool Fair w Pułtusku. Po raz kolejny współorganizowaliśmy także Forum Ekonomiczne Młodych Liderów. Ten rok był dla polskiej młodzieży działającej społecznie wyjątkowy. Komisja Europejska przyznała Polsce dodatkowe 2 miliony euro na finansowanie projektów realizowanych przez młodych ludzi. Nasz kraj miał do dyspozycji większy budżet w związku z wykorzystaniem przez Narodową Agencję środków unijnych przeznaczonych na lata na poziomie 100%. W 2012 roku dysponowaliśmy środkami finansowymi w wysokości 10 mln euro, co pozwoliło na dofinansowanie 736 projektów młodzieżowych. Wśród tych śródków znalazło się dodatkowe 600 tys. euro na finansowanie współpracy młodych Polaków z rówieśnikami z krajów Partnerstwa Wschodniego (Armenia, Azerbejdżan, Białoruś, Gruzja, Mołdowa, Ukraina). Zachęcamy również do zapoznania się z bogatymi statystykami, pokazującymi, jak bardzo młodzi ludzie z Polski są zaangażowani w różnego rodzaju projekty międzynarodowe i krajowe. W raporcie zamieszczamy także podsumowanie pracy programów wspierających działania Narodowej Agencji: Centrum Współpracy SALTO z krajami Europy Wschodniej i Kaukazu (SALTO EECA) oraz krajowego Biura Eurodesk Polska. Dzięki nim możliwa jest współpraca z naszymi wschodnimi sąsiadami, a polska młodzież ma dostęp do największych baz informacji na temat funduszy i skierowanych do niej programów. Mamy nadzieję, że publikacja ta zachęci naszych czytelników do zainwestowania swojego czasu w działania, które tysiącom młodych Europejczyków pomagają rozwijać się, zwiedzać, tworzyć, a co najważniejsze aktywnie wchodzić na rynek pracy. Tomasz Bratek Dyrektor Narodowej Agencji Programu Młodzież w działaniu

9 o programie 7 Młodzież w działaniu to program Unii Europejskiej, dzięki któremu młodzi ludzie w wieku lat mogą realizować swoje pasje, rozwijać umiejętności i zdobywać nowe doświadczenia w czasie wolnym od nauki. Program adresowany jest również do osób pracujących z młodzieżą oraz organizacji działających na rzecz młodzieży, które chcą podnieść swoje kwalifikacje, rozwinąć swoje działania czy nawiązać współpracę międzynarodową. Cele programu to przezwyciężanie barier, uprzedzeń i stereotypów wśród młodych ludzi, wspieranie ich mobilności oraz promowanie aktywności obywatelskiej. Młodzież w działaniu wspiera przedsięwzięcia, które mają stymulować rozwój osobowości młodych ludzi oraz nabywanie nowych umiejętności. Edukacja pozaformalna Program wspiera finansowo oraz merytorycznie działania podejmowane poza szkołą i poza uczelnią, czyli edukację pozaformalną. Projekty zgłaszane do programu są przygotowane i realizowane przez młodzież lub też planowane z myślą o niej. Angażują młodych ludzi od pierwszego pomysłu do zamknięcia wszystkich związanych z nimi formalności. Młodzież w działaniu zachęca do podejmowania przeróżnych wyzwań, począwszy od międzynarodowej wymiany młodzieży, wyjazdu na wolontariat europejski, poprzez organizację inicjatyw na rzecz lokalnej społeczności, szkoleń, seminariów, aż po spotkania i debaty z osobami odpowiedzialnymi za politykę młodzieżową. Młodzi ludzie W programie może uczestniczyć każdy młody człowiek bez względu na płeć, pochodzenie etniczne, status społeczny, sytuację materialną itp. Szczególny nacisk położony jest na uczestnictwo młodzieży z mniejszymi szansami, czyli tej, która ze względów społecznych, geograficznych, zdrowotnych czy ekonomicznych ma utrudniony dostęp do informacji, edukacji i kultury. Priorytety programu Priorytetami stałymi programu są czynne obywatelstwo europejskie i uświadamianie młodym ludziom, iż mogą być aktywnymi obywatelami wspólnej Europy, uczestnictwo młodzieży w codziennym życiu, różnorodność kulturowa, osiągane między innymi poprzez propagowanie tolerancji i odmienności kulturowej oraz włączanie młodzieży z mniejszymi szansami.

10 Program Młodzież działaniu Program Młodzież w działaniu dofinansowuje działania młodych ludzi w ramach pięciu akcji. Każda z nich oferuje wiele form projektowych od wymian młodzieżowych, poprzez szkolenia, kursy, po inicjatywy lokalne. Akcja 1. Młodzież dla Europy wymiany, inicjatywy, demokracja Akcja 1.1. Wymiany Młodzieży Akcja 2. Wolontariat Europejski współpraca, zaangażowanie, przygody Wspiera spotkania młodzieży w wieku lat z krajów europejskich i stwarza możliwość wzajemnego poznania, dyskusji, rozwijania pasji, pokonywania barier poprzez realizację wspólnego projektu opartego na wspólnych zainteresowaniach. Umożliwia organizacjom i instytucjom stworzenie projektu, w ramach którego organizacja wysyła za granicę bądź przyjmuje z zagranicy wolontariuszy i realizuje wspólnie z nimi projekt społecznie zaangażowany. Wolontariat Akcja 1.2. Inicjatywy Młodzieżowe Dofinansowuje inicjatywy młodzieżowe, które służą społeczności lokalnej. Umożliwia przekształcenie pasji w konkretny projekt, który odpowiada na potrzeby ludzi z podwórka, dzielnicy czy miejscowości. Akcja 1.3. Młodzież w Demokracji Wspomaga przedsięwzięcia zakładające uczestnictwo młodych ludzi w życiu obywatelskim na poziomie lokalnym, krajowym i międzynarodowym. Sprawia, że głos młodzieży jest obecny w publicznych debatach i umożliwia jej tworzenie międzynarodowej sieci współpracy. Europejski przyczynia się do poszerzania horyzontów, zwiększania zaangażowania młodzieży oraz pozwala na przeżycie wspaniałej, niepowtarzalnej przygody, jaką jest praca na rzecz innych ludzi. Udział w projekcie daje wolontariuszowi możliwość zdobycia nowych umiejętności i kompetencji, poznania kultury i języka kraju goszczącego, nawiązania nowych kontaktów. Program gwarantuje młodym ludziom bezpieczne środowisko pracy, dzięki systemowi akredytacji organizacji goszczących i wysyłających.

11 Akcja 3. Młodzież w Świecie różnorodność, zrozumienie, przekraczanie granic Akcja 3.1. Współpraca z sąsiedzkimi krajami partnerskimi Unii Europejskiej Akcja 4. Systemy wsparcia młodzieży wsparcie, innowacja, multiplikowanie Akcja 4.3. Szkolenie i tworzenie sieci osób pracujących z młodzieżą i w organizacjach młodzieżowych Promuje i dofinansowuje współpracę między młodzieżą z krajów programu i z sąsiedzkich krajów partnerskich w ramach wymian młodzieżowych, co umożliwia młodym ludziom poznanie kultury i obyczajów innych krajów oraz pozwala rozwijać wspólne pasje, które nie znają granic. Dodatkowo dzięki działaniom wspierającym (Szkolenie i tworzenie sieci) rozwija współpracę i partnerstwo, wymianę praktyk i doświadczeń w pracy z młodymi ludźmi. Sąsiedzkie kraje partnerskie to sąsiedzi Unii Europejskiej w trzech regionach: Europie Południowo-Wschodniej Bałkany, Europie Wschodniej i na Kaukazie oraz krajach basenu Morza Śródziemnego. Pozwala na promocję dobrych praktyk, doświadczeń, kompetencji oraz na współpracę i szkolenie w zakresie pracy z młodzieżą w Europie. Ta podakcja umożliwia realizację jeszcze bardziej nowatorskich projektów, stymuluje współpracę pomiędzy organizacjami i instytucjami oraz pozwala przygotowywać projekty w ramach wszystkich akcji programu Młodzież w działaniu. Akcja 5. Wsparcie europejskiej współpracy w zakresie problematyki i działań młodzieżowych dialog, porozumienie, rezultaty Akcja 5.1. Spotkania młodzieży i osób odpowiedzialnych za politykę młodzieżową Wspomaga dialog pomiędzy młodymi ludźmi a osobami odpowiedzialnymi za tworzenie polityki młodzieżowej w Europie. Daje tym samym młodzieży prawo głosu w sprawach, które bezpośrednio jej dotyczą, oraz wspiera współpracę z organizacjami międzynarodowymi zajmującymi się sprawami młodych ludzi. Narodowa Agencja Więcej informacji znajdziecie na Za realizację programu w Polsce odpowiada Narodowa Agencja Programu Młodzież w działaniu, funkcjonująca w ramach Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji. Narodowa Agencja wspiera wnioskodawców oraz beneficjentów w realizacji projektów, promuje idee edukacji pozaformalnej, a przede wszystkim jest odpowiedzialna za konkursy wniosków. Dodatkowo, aby merytorycznie wspierać beneficjentów, realizuje działania własne w ramach Planu szkoleń i współpracy.

12 10 Program w liczbach rok 2012 Budżet programu , , , , , , , ,00 0,00 Akcja 1.1. Akcja 1.2. Akcja 1.3. Akcja 2. razem z PW Akcja 3.1. razem z PW Akcja 4.3. Akcja TCP Akcja 5.1. Budżet przyznany przez Komisję Europejską Budżet zakontraktowany w 2012 roku Akcja 1.1. Akcja 1.2. Akcja 1.3. Akcja 2. razem z PW Akcja 3.1. razem z PW Akcja 4.3. Akcja TCP Akcja 5.1. Razem , , , , , , , , , , , , , , , , , ,31 Projekty programu dofinansowanych projektów z 1307 złożonych wniosków Akcja 1.1. Akcja 1.2. Akcja 1.3. Akcja 2. Akcja 3.1. Akcja 4.3. Akcja 5.1. Wnioski zatwierdzone wnioski odrzucone i wycofane

13 Uczestnicy projektów oraz szkoleń to łączna liczba uczestników programu w tym z Polski i 8169 z zagranicy Akcja Akcja Akcja Akcja Akcja Akcja 4.3. TCP Akcja 5.1. Liczba uczestników z Polski Liczba uczestników z zagranicy Aktywność organizacji w regionach pomorskie 43 zachodniopomorskie 33 kujawsko-pomorskie warmińsko-mazurskie 24 podlaskie wielkopolskie mazowieckie lubuskie 21 dolnośląskie 87 śląskie 80 opolskie łódzkie 65 lubelskie 20 świętokrzyskie małopolskie podkarpackie Liczba projektów zatwierdzonych w województwach Budżet przyznany przez Komisję Europejską był w 2012 roku o 2 miliony większy niż w roku poprzednim. Dodatkowe środki pochodziły częściowo z kwot, jakie uwolniły się z zamykanych, wcześniejszych kontraktów zawartych między Narodowymi Agencjami a Komisją Europejską oraz zostały przyznane Polskiej NA w związku z dobrym wykorzystywaniem środków w latach poprzednich. Liczba wniosków złożonych do programu w stosunku do poprzedniego roku nieznacznie spadła (o 48 aplikacji), ale dofinansowano o 127 projektów więcej niż w ubiegłym roku. Zauważalnie wzrosła liczba dofinansowanych projektów w ramach Akcji 1.2. (z 151 w 2011 roku do 222 w 2012 roku). W związku z dodatkowymi środkami na projekty w ramach Okna Partnerstwa Wschodniego programu Młodzież w działaniu w Akcji 2. i w Akcji 3.1. wzrosła liczba uczestników, a w Akcji 3.1. dofinansowano dwukrotnie więcej projektów niż rok wcześniej.

14 12 Akcja 1. Młodzież Europy Akcja 1.1. Wymiany Młodzieży dla

15 Let s make a show! Organizator: Fundacja Sempre a Frente, Lublin, Polska Kraje uczestniczące w projekcie: Grecja, Polska, Turcja Data i miejsce projektu: , Nasutów, Piaski A czym tak właściwie zajmowali się uczestnicy? Pracowali w trzech sekcjach: muzycznej, tanecznej i organizacyjnej. Niektórzy uczestnicy tak jak Maciek, lider polskiej grupy pracowali we wszystkich trzech, niektórzy tylko w jednej. Koordynatorka wspomina, że nigdy wcześniej nie miała nic wspólnego z tańcem, a w Nasutowie pracowała właśnie w grupie zajmującej się choreografią, co bardzo ciepło wspomina. Założeniem organizatorów było przygotowanie jednej piosenki, jednego układu choreograficznego i jednego klipu. Podczas przerw kawowych nikt nie odpoczywał, każdy biegł po herbatę i wracał na salę dalej ćwiczyć. Podobnie było wieczorami. Nikt nie odpoczywał, wszyscy zgodnie chcieli pracować. Prowadziłam grupę muzyczną, ale niczego nie musiałam narzucać. Uczestnicy cały czas dawali swoje propozycje podsumowuje Weronika. 13 Podczas ferii zimowych ośrodek w Nasutowie przeżywał prawdziwe muzyczne oblężenie. Uczestnicy wymiany młodzieżowej grali, śpiewali, tańczyli. Wszystko po to, aby jak najlepiej przygotować się do punktu kulminacyjnego wspólnego występu dla lokalnej społeczności. Ale jak do tego wszystkiego doszło? Zarys naszego przedsięwzięcia powstał dwa lata temu podczas udziału w jednym projekcie, kiedy się wszyscy poznaliśmy tłumaczy Weronika Sowińska, uczestniczka projektu Let s make a show!. Bardzo fajne było to, że właściwie nie znając się wcześniej, od razu postanowiliśmy wspólnie napisać swój projekt. Każdy z nas miał jakieś zainteresowania muzyczne lub taneczne. Postanowiliśmy, że to właśnie tym się zajmiemy dodaje Justyna Opoka, koordynatorka projektu. Udało się. Wniosek dostał dofinansowanie i w lutym do Nasutowa koło Lublina przybyło 14 uczestników z zagranicy. Przygotowane przez organizatorów gry integracyjne przegrały ze śniegiem, który część gości widziała po raz pierwszy w życiu. Uczestnicy wymiany mieli okazję m.in. zatańczyć belgijkę właśnie w zimowej wersji plenerowej. Integracja była super, w południe pierwszego dnia po przyjeździe uczestników już wszyscy siedzieliśmy razem i graliśmy oraz śpiewaliśmy. Muzyka łączy ludzi wspomina Weronika. Pierwszy raz musiałem prowadzić warsztaty w obcym języku zaczyna Maciek Sowiński, lider grupy z Polski. Było parę osób, które słabiej mówiły po angielsku, ale wtedy staraliśmy się tłumaczyć innymi słowami lub pomagał nam lider grupy z danego kraju. Dało radę się dogadać. Ja osobiście byłem z siebie zadowolony dodaje. Młodzież zgodnie przyznawała, że trzeba się przełamać i zacząć mówić w języku obcym, później jest już coraz łatwiej. Wymiana to przede wszystkim wspaniała okazja do tego, aby poznać inne kultury. Podczas wieczorków narodowych można było nauczyć się greckich tańców, skosztować narodowych dań oraz wziąć udział w polskim weselu, na którym oprócz obrzędu chleba i soli nie zabrakło także muzyki disco polo. Organizatorzy znaleźli również czas na to, aby uczestnicy mogli uczyć swoich kolegów z innych krajów podstawowych słów i zwrotów w ich językach ojczystych. Do Nasutowa przyjechali tak ambitni ludzie, że w efekcie powstały trzy piosenki, cztery układy choreograficzne i sześć godzin materiału wideo na klip tłumaczy Justyna. Oprócz śpiewanego w czterech językach coveru pod tytułem We can do more! publiczność miała okazję posłuchać muzyki tworzonej na żywo. Grupa muzyczna zdecydowała się na improwizację. Grecy i Turcy przywieźli ze sobą swoje instrumenty, ci drudzy zabrali nawet charakterystyczny dla swojego kraju saz, którego brzmienie mieli okazję poznać inni uczestnicy i zgromadzona widownia. Oprócz tańca współczesnego można było zobaczyć tańce narodowe Greków i Turków. Publiczność także poznała kilka kroków wywodzącej się z Dominikany bachaty i zgromadzeni wspólnie tańczyli. A dlaczego wszystko działo się w Piaskach, a nie w Lublinie? Do projektu zaangażowaliśmy młodzież z mniejszymi szansami. Sami mieszkamy poza Lublinem i nie mamy dostępu do takich imprez. Postanowiliśmy, że finał naszej akcji powinien być w miejscu, w którym nikt nie słyszał o programie Młodzież w działaniu i o wymianach młodzieżowych. Gdy wieszaliśmy plakaty, ludzie nas zaczepiali i mówili, że to superinicjatywa mówi koordynatorka projektu. Inicjatorom projektu udało się dotrzeć do lokalnych władz i przedsiębiorców, którzy zainteresowani pomysłami młodzieży przyczynili się do realizacji projektu. Turcy i Grecy wyjechali. Co dalej? Liderzy grup rozmawiali o kontynuacji działań w innych krajach. Zobaczymy, co z tego wyjdzie dodaje Justyna. We can do more! to nie tylko tytuł finałowej piosenki, którą uczestnicy projektu wykonali w czterech różnych językach. To hasło oddaje również apetyt, jaki ma polska młodzież biorąca udział w wymianie na kolejne międzynarodowe muzyczne spotkanie.

16 14 Laboratorium Otwartej Sztuki Organizator: Stowarzyszenie Teatr Formy Kraje uczestniczące w projekcie: Czechy, Niemcy, Polska Data i miejsce projektu: , Drzemlikowice k. Oławy Co mogło połączyć mieszkańca wioski artystycznej z Niemiec, uczniów szkoły tańca z czeskiej Ostrawy i spokojną wieś Drzemlikowice koło Oławy? W jaki sposób jej wszyscy mieszkańcy mogli porozumieć się z przedstawicielami tych dwóch krajów? Nie znalazłaby się chyba lepsza metoda niż uniwersalny język gestu wykorzystany podczas przedstawienia pantomimy. Przez dwa tygodnie dziesięcioosobowe grupy z Niemiec, Czech i Polski pod czujnym okiem trenerów uczestniczyły w wymianie młodzieżowej, podczas której uczyły się technik teatru ruchu i pracowały nad wieńczącym ich wysiłki przedstawieniem. Wymianę charakteryzowała niezwykła różnorodność. Wśród uczestników można było znaleźć zarówno osoby profesjonalnie związane z teatrem, takie, dla których taniec jest hobby, a także młodzież niemającą wcześniej żadnego kontaktu z działalnością artystyczną. Również nieplanowany wcześniej udział dwóch osób niedosłyszących zwiększył dodatkowo zróżnicowanie grupy i pokazał, że pantomima jest formą pozwalającą zapomnieć o wszelkich barierach. Wymiana została zorganizowana przez stowarzyszenie Teatr Formy z Wrocławia. Już trzeci raz, dzięki dofinansowaniu z programu Młodzież w działaniu, Stary Młyn w Drzemlikowicach stał się świadkiem wytężonej pracy, ale i wzajemnego poznawania oraz integracji przez sztukę. Dzięki sporemu doświadczeniu i dobrej współpracy z partnerami możliwe było zorganizowanie przedsięwzięcia, z którego skorzystało tak wiele osób. W 2012 roku, z uwagi na Mistrzostwa Europy w piłce nożnej, tematem przewodnim spotkania był sport. W sporcie najbardziej zauważalną cechą jest rywalizacja, którą starano się pokazać w przeróżnych aspektach i sytuacjach. Nie zapomniano o jej obecności w codziennym życiu, co dodatkowo pomogło nawiązać kontakt z publicznością w przedstawieniu finałowym.

17 15 Z powodu zróżnicowanego poziomu wiedzy uczestników na temat teatru ruchu niezbędne były częste, ale i przyjemne warsztaty. Próby zajmowały cały wolny czas i uwagę młodzieży. Dzięki temu możliwe było doszlifowanie wszelkich niezbędnych detali, ale pozostało niewiele czasu na przyjemności, takie jak wizyta we wrocławskim teatrze. Ponieważ projekt promował uczciwą rywalizację i zasady fair play, nie zapomniano o ważnych problemach tolerancji i walki z dyskryminacją. Dla uczestników przygotowano projekcje filmów na temat praw człowieka, sportu i różnorodności kulturowej. Można było również posłuchać wykładów i uczestniczyć w spotkaniu z psychologiem. Kiedy nadszedł dzień przedstawienia finałowego, podniecenie mieszało się z tremą. Stresu nie zmniejszał też fakt, iż na wydarzenie pomimo niesprzyjającej pogody przybyło sporo widzów. Z uwagi na tytuł spektakl Rywale 2012 nie mógł odbyć się nigdzie indziej, jak tylko na boisku. Otoczone zielenią sąsiedztwo starego pałacu w Jakubowicach zostało sprawnie przekształcone przez uczestników wymiany w prawdziwą scenę teatralną z widownią, a nawet kulisami! Przedstawienie odniosło duży sukces i spotkało się z bardzo pozytywnym odbiorem widowni, którą stanowili przede wszystkim mieszkańcy Drzemlikowic. Okazało się, że przedstawienie pantomimy było formą, która dotarła zarówno do dzieci, jak i dorosłych, będąc dla wszystkich dobrą rozrywką. otoczone zielenią sąsiedztwo starego pałacu w Jakubowicach zostało sprawnie przekształcone przez uczestników wymiany w prawdziwą scenę teatralną z widownią, a nawet kulisami!

18 16 Akcja 1. Młodzież Europy 1.2. Inicjatywy Młodzieżowe dla

19 Nie do wiary! To Tatary? Organizator: Fundacja Teatrikon Data i miejsce projektu: , Lublin, dzielnica Tatary Istnieje wiele sposobów na ukazanie tego, kim jesteśmy, skąd pochodzimy, jakie są nasze marzenia i pasje. W zależności od wieku, poglądów wybieramy język dla siebie najdonioślejszy, dosadny. Projekt Nie do wiary! To Tatary?, realizowany w ramach Akcji 1.2., dotyczył opowieści gimnazjalistów o nich samych, o dzielnicy, w której mieszkają, o szkole, stereotypach i słabościach. Tym razem językiem wyrazu stały się warsztaty i spektakl teatralny. Od września do grudnia 2012 roku animatorzy, artyści, studenci i obcokrajowcy odwiedzali razem z sześcioosobową grupą projektową oddaloną od centrum miasta dzielnicę, by w murach Gimnazjum nr 17 oraz pobliskiego domu kultury tworzyć razem z młodzieżą warsztaty, spotkania, omawiać treści, które w formie przedstawienia zostały zaprezentowane 20 grudnia 2012 roku na terenie szkoły. W zajęciach z beatboxu prowadzonych przez Jahdecka, warsztatach szablonu z prowadzącym Mappedem czy kuglarskich z Agatą Sztorc udział wzięło blisko 30 osób. Finałowy spektakl zdecydowało się jednak przygotować od podstaw trzech chłopców: Piotrek, Przemek i Rafał. To oni pod czujnym okiem reżysera i pedagoga Łukasza Wójtowicza szlifowali nie tylko warsztat performerski i aktorski, ale też zajęli się produkcją spektaklu. Scenariusz wydarzenia został oparty na wspomnieniach mieszkańców dzielnicy, kiedyś uważanej za jedną z najnowocześniejszych i najlepiej rokujących w mieście. Wszystkie historie zebrano w całość nagrano i spisano. To tu w latach 70. były odwiedzane przez mieszkańców Lublina ogrody różane, to w tej okolicy kwitł handel i przemysł. Po upadku zakładów pracy, głównie fabryki samochodów, dzielnica pogrążyła się w biedzie i marazmie, a wieść o złym wpływie otoczenia na młodzież oraz powszechnie panujących problemach społecznych i finansowych rozniosła się na całe miasto. Nie warto z góry oceniać kogokolwiek, tym bardziej uznawać młodzież za wykluczoną. Warto jednak potraktować stereotyp jako powód do walki, której celem jest zdefiniowanie własnej tożsamości. Tytułowy obcy, zwany inaczej Juliuszem Tatarem, to blisko trzymetrowa postać wykonana ze styropianu, ubrana w tureckie szaty. Utożsamia w ostatniej scenie słabości i negatywne emocje, z którymi walczą młodzi bohaterowie. Wygrywają, powalając kukłę na ziemię. 17

20 innym razem słyszeli odczytane przez lektora słowa pracowniczki fabryki dotyczące ich pracy w zakładzie. Wspomnienia były uzupełnione grą aktorską, opartą na tym, czego nauczyli się chłopcy w czasie warsztatów: żonglerką, graffiti, beatboxem czy tańcem. Grudniowe przedstawienie przybrało formę próby generalnej, by oswoić młodych ludzi z zupełnie nową sytuacją i niełatwymi rolami, w jakie przyszło im się wcielić. 18 Porównawszy to przestawienie ze szkolnymi akademiami, można było dojść do wniosku, że całość przygotował profesjonalny zespół aktorów. To jednak młodzi ludzie, którym zezwolono na samodzielność i własną twórczość, zaskoczyli swoją wrażliwością i nowatorskim ujęciem tematu. Akcja spektaklu rozegrała się na terenie korytarzy szkolnych, imitujących dzięki rekwizytom poszczególne miejsca: boisko do koszykówki, plac zabaw, wreszcie fabrykę. Na każdym etapie podróży przez miejsca i epoki towarzyszyły widzom odczytywane przez zaproszonych gości fragmenty wspomnień zebranych od seniorów. W przedstawieniu swoje miejsce znalazły nietypowe przedmioty: opony, wózek towarowy, szare kartony, które stanowiły integralną cześć scenerii miejsc związanych z dzielnicą. Wraz z przekraczaniem korytarzy i kroczeniem od drugiego piętra szkoły po parter i piwnicę widzowie wcielali się w obserwatorów zdarzeń zaczerpniętych z codziennego życia. W jednym momencie doszła do nich informacja o tym, jak w czasie Dnia Dziecka zabroniono dzieciom hałasować, Stereotyp dzieci z blokowiska uległ zupełnemu przewartościowaniu. Doświadczyliśmy niezwykłych momentów w pracy z każdym z nich, nie tylko realizując spektakl, lecz przede wszystkim przychodząc do szkoły, prowadząc kilkadziesiąt godzin warsztatów artystycznych i międzykulturowych. Udało nam się osiągnąć społeczne zaufanie na Tatarach, świadomość historii miejsca, dziesiątki spotkań z mieszkańcami i seniorami oraz przyjaźnie ze zdolną młodzieżą, które będziemy uważnie pielęgnować opowiada Ewelina Jurasz, koordynatorka projektu. Pozostaje mieć nadzieję, że Gimnazjum nr 17 stanie się ostoją grup kuglarskich w tej części miasta, a idea projektu rozszerzy się na kolejne dzielnice. Witaj w świecie, gdzie obcy ginie.

21 Dotyki Pasji Organizator: Stowarzyszenie Centrum Rozwoju Pasji INSPIRATOR Data i miejsce projektu: , Poznań Co ci się najbardziej podobało na warsztatach? Podejście do ucznia. Nie musieliśmy do Michała mówić na pan. Czułem się jak równy z równym. O tym, jak ważna i wartościowa jest edukacja pozaformalna, mieli okazję przekonać się uczniowie wielkopolskich gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych uczestniczący w projekcie Dotyki Pasji. Jest to projekt edukacyjny zachęcający młodych ludzi do poznawania różnorodnych zainteresowań, które dzięki inspiratorom (czyli osobom prowadzącym warsztaty) mogą przerodzić się w życiowe pasje. Rozpoczął się w lipcu 2012 roku i trwał do końca semestru zimowego 2012/2013. Zauważyliśmy, że każdy w naszym stowarzyszeniu ma jakąś pasję, niezwiązaną ze swoim wykształceniem. Ja na przykład jestem magistrem biologii, a interesuję się fotografią. Pomyśleliśmy jednak, że nasze pasje nie wzięły się znikąd ktoś kiedyś pokazał nam, jak fajnie jest grać w teatrze, robić filmy, podróżować czy robić zdjęcia. Teraz my chcemy zostać takimi pasjodawcami opowiada Asia z INSPIRATORA. Projekt rozpoczął się od przygotowania pasjodawców. Zostali oni przeszkoleni w temacie pracy z grupą, dowiedzieli się, jak ją zainteresować, jak poradzić sobie z trudną młodzieżą, co zrobić, żeby nie dać sobie wejść na głowę. Następnie tak wyszkoleni pasjodawcy ruszyli w teren. 15 różnych, atrakcyjnych warsztatów, m.in. z produkcji filmowej, handmade, kuglarstwa, technik samoobrony, capoeiry, make-up FX, kreatywności scenicznej, tańca, dziennikarstwa i fotografii, dało szeroki wybór wielkopolskim szkołom. Nie dziwi więc fakt, że zajęcia cieszyły się dużą popularnością. W projekcie zaplanowaliśmy przeprowadzenie 30 warsztatów, po dwa z każdej dziedziny. Na początku realizacji projektu wiedziałem już, że będzie ich więcej mówi Michał Szturmański, koordynator projektu, a zarazem prezes Stowarzyszenia. Powody dużego zainteresowania ze strony szkół znamy: pozytywne zmiany w środowisku lokalnym szkoły, reputacja placówki jako promującej młodzieżowe inicjatywy. A jakimi kryteriami kierowali się uczniowie, wybierając się na zajęcia? W szkole był casting do Króla Maciusia, a ja chcę zostać w przyszłości aktorem, to pomyślałem, że przyjdę tutaj i zobaczę, o co chodzi mówi Mateusz. Interesuję się fotografią i jak dowiedziałam się o takich zajęciach od wychowawczyni, to postanowiłam przyjść odpowiada uczestniczka warsztatów fotograficznych, 13-letnia Agnieszka. Jeśli takie zajęcia będą dalej organizowane, na pewno wezmę w nich udział. Co uczniom podobało się najbardziej? Przełamywanie strachu, to jak biegliśmy w teście zaufania (red.: zabawa polegająca na biegnięciu z zamkniętymi oczami na pułapkę i zaufaniu, że druga osoba nas przed nią złapie) i to, że mogliśmy pracować w grupach mówi Janek, uczestnik warsztatów z aktorstwa. Sukcesem projektu i działań w nim zaplanowanych było to, że prawie każdy uczestnik jednych z warsztatów zadeklarował swoją obecność na innych. Z tego wynika, że zainteresowanie projektem było wśród młodzieży naprawdę duże. Widziałam, że nawet osoby, które mają problemy z pracą w grupie i przełamywaniem swoich słabości, dobrze się czuły na zajęciach. Chyba zaczynam doceniać atuty edukacji pozaformalnej komentuje nauczycielka z jednej ze szkół, w której realizowany był projekt. Był to jeden z pierwszych tego typu projektów w Polsce, który dotykał tak wielu różnych dziedzin, a równocześnie nie był nijaki. Jego twórcy mają nadzieję, że będą przykładem dobrych praktyk dla innych młodych liderów-pasjodawców, a edukacja rówieśnicza stanie się modna nie tylko w Wielkopolsce. Przełamywanie strachu, to jak biegliśmy w teście zaufania (red.: zabawa polegająca na biegnięciu z zamkniętymi oczami na pułapkę i zaufaniu, że druga osoba nas przed nią złapie) i to, że mogliśmy pracować w grupach. 19

22 20 Akcja 1. Młodzież Europy 1.3. Młodzież w demokracji dla

23 Medialna Strefa Młodzieży Organizator: Europejski Dom Spotkań Fundacja Nowy Staw Kraje uczestniczące w projekcie: Grecja, Łotwa, Polska Data i miejsce projektu: , Lublin Młodość i aktywność są niejako synonimami. Ale jak przekłada się aktywność młodszych pokoleń na faktyczne uczestnictwo w życiu demokratycznym własnego kraju? Odpowiedź na to pytanie można było znaleźć w projekcie Medialna Strefa Młodzieży, który poruszał tematykę społeczno-dziennikarską. Projekt dotyczył mediów młodzieżowych, głównym jego celem zaś było ich wzmacnianie i promowanie jako narzędzia umożliwiającego partycypację w życiu polityczno-społecznym własnego kraju. Podczas wizyt studyjnych w Grecji i na Łotwie dyskutowano o rozwoju mediów młodzieżowych, by spotkanie w Polsce posłużyło rozwinięciu umiejętności medialnych młodych uczestników projektu oraz wypracowaniu wspólnej kampanii społecznej. Przez cały projekt uczestnicy badali media, definiowali je, określali przeszkody i potrzeby odbiorców. W ramach poszerzenia wiedzy skupiali się na stałej wymianie doświadczeń, nieustających konsultacjach online, kilku spotkaniach studyjnych, a także udziale w międzynarodowych warsztatach czy regularnych spotkaniach grupy inicjatywnej. W Grecji ekipa Medialnej Strefy Młodzieży poznała pracę mediów od kuchni. Dzięki Radiu FM 100 Thessaloniki młodzi wystąpili na żywo na antenie, a w Serres, dzięki wizycie w kolejnej stacji radiowej, nagrali własne spoty. Zaraz po tym odwiedzili grecką telewizję TVS, gdzie każdy z nich mógł wcielić się w rolę prezentera telewizyjnego (ewentualnie pogodynki!). Poznali również grecką młodzieżową prasę, o której opowiadał im jeden z młodych dziennikarzy. Podczas spotkania w Polsce uczestnicy brali udział w siedmiu zajęciach, które miały wzbogacić ich o nowe umiejętności, pomóc w poznaniu możliwości, które przed nimi stoją i obraniu ścieżki życiowej. Polska grupa postanowiła pokazać innym, jak tworzyć media bardziej od strony wizualno-technicznej. Uczestnicy pracowali w trzech grupach warsztatowych: filmowej, graficznej i fotograficznej. Kristiana, jedna z Łotyszek, mówi: Bardzo mi się podobało, że nasi nauczyciele byli bardziej naszymi przyjaciółmi, którzy chcieli podzielić się z nami swoją wiedzą. Kristiana była w grupie fotograficznej, która poznawała tajniki fotografii od podstaw. Kolejna grupa to grupa filmowa. Pięciodniowa praca z kamerą była dla mnie nowym doświadczeniem, a zarazem wyzwaniem. Pierwszego dnia nauczyliśmy się m.in., jak ustawiać kamerę, jakie funkcje ona posiada oraz jak ustawić dobrze ostrość. Potem nadszedł czas na kręcenie próbnego filmiku wspomina Antek. Celem grupy filmowej było przygotowanie filmu ukazującego projekt. Nie było to proste zadanie, ale uczestnicy poradzili sobie fantastycznie. Koordynatorka projektu, która należała do grupy grafiki komputerowej, mówi: Dla mnie warsztaty z grafiki komputerowej były zupełną nowością. Uczyliśmy posługiwać się programami graficznymi, stworzyliśmy własne projekty wizytówki, teczki, naklejki oraz plakaty, dowiedzieliśmy się także, czym jest identyfikacja graficzna. Nie spodziewałam się, że jest to aż tak kreatywne i zajmujące zajęcie. Wygląda to tak, że na ekranie masz swoją pustą przestrzeń i możesz zapełnić ją tak, jak tylko tego chcesz, jesteś nieograniczony. Każda grupa brała udział w trzech blokach tematycznych z zakresu etyki dziennikarskiej, fotografii, dziennikarstwa internetowego, pracy reporterskiej, przygotowywania newsów, autoprezentacji oraz logopedii. Przy wykorzystaniu maksimum potencjału każdy poznawał tajniki sztuki dziennikarstwa obywatelskiego. Praca uczestników zakładała zbadanie potrzeb młodych ludzi w zakresie tworzenia i kształtowania mediów, stymulowanie współpracy pomiędzy młodymi dziennikarzami i organizacjami wspierającymi oraz stworzenie ogólnokrajowej kampanii społecznej promującej taką formę partycypacji. Projekt był także świetną okazją do podnoszenia kwalifikacji dziennikarskich jego uczestników, a co za tym idzie dla ich rozwoju nie tylko 21

24 osobistego, ale i zawodowego, gdyż większość uczestników była ściśle powiązana z rozmaitymi mediami. 22 Międzykulturowy dialog tego pokroju jest jednym z najlepszych sposobów na rekomendowanie europejskich wartości wśród młodego pokolenia. Promuje, a wręcz zacieśnia współpracę międzynarodową, gdyż jest jej żywym przykładem. Wpływ projektu może być tym bardziej cenny, że wymiar jednostkowy zostanie przeniesiony na dużo szerszą publiczność. I tak młodzi dziennikarze własnym pozbawionym balastu uprzedzeń spojrzeniem będą pokazywać świat innym osobom niemającym doświadczeń z projektu Medialna Strefa Młodzieży. Efekt projektu? Szereg publikacji będących impulsem do dyskusji na temat wpływu mediów na władzę, a także unaocznienie młodzieży, że dziennikarstwo to forma aktywności społecznej, w której osobą zaangażowaną może stać się każdy. W ramach projektu powstała publikacja Młodzi w Mediach, kampania społeczna, strona internetowa z międzynarodową bazą mediów młodzieżowych, a także materiały edukacyjne dotyczące edukacji medialnej wszystko to stworzone przez młodych ludzi związanych z dziennikarstwem i aktywnością społeczną. A to, jak zapewniają uczestnicy projektu, dopiero początek. Każdy przecież z grona młodych i ambitnych ludzi może stać się wybitnym dziennikarzem lub prawdziwą medialną gwiazdą. chcemy, by Medialna Strefa Młodzieży była czymś znacznie dłuższym i stałym i nie kończyła się w momencie zniknięcia naszych billboardów. Myślimy tutaj o kolejnych, cyklicznych projektach o mediach młodzieżowych, bo wiemy, że media młodzieżowe potrzebują stałego wsparcia i możliwości do rozwoju.

25 Youth in Pursuit of Democracy! Organizator: Stowarzyszenie Kulturalne Teatr Efemeryczny Kraje uczestniczące w projekcie: Polska, Turcja Data i miejsce projektu: , Suwałki, Warszawa, Istambuł Prawdziwa demokracja jest tam, gdzie jest społeczeństwo obywatelskie. Gdzie zaś nie ma samoorganizacji i działań, pozostaje jedynie społeczeństwo. A tam konieczna jest aktywizacja. Idąc tym tokiem myślenia, grupa zapaleńców z Suwałk i Istambułu stworzyła projekt pod tytułem Youth in Pursuit of Democracy!, którego głównym celem było włączenie w aktywność społeczną możliwie największej liczby młodych ludzi. Pomysł powstał podczas turecko-polskiego seminarium kontaktowego w Konstancinie-Jeziornie w kwietniu 2012 roku. Opierał się na współpracy organizacji tureckich ze Stowarzyszeniem Kulturalnym Teatr Efemeryczny oraz Fundacją Rozwoju Przedsiębiorczości, a jego priorytetem było włączanie w aktywność obywatelską różnych wiekowo grup młodzieży. Działania zakładały przygotowanie przez uczestników treningów aktywujących, happeningów plastyczno-teatralno-obywatelskich oraz organizację debat z udziałem przedstawicieli władz lokalnych. W ramach finału przygotowano międzynarodowe forum z udziałem mediów, przedstawicieli warszawskich szkół, reprezentantów NGO, a także zaproszonych urzędników władz państwowych odpowiedzialnych za politykę młodzieżową, edukację pozaformalną czy mobilność zawodową. Ponadto dzięki członkom projektu, którzy później zajmowali się promocją w najbliższym otoczeniu, doszło do poszerzenia grona zainteresowanych ideą aktywności. A stało się tak, gdyż uczestnicy stawali się inspiratorami lokalnych działań, po prostu opowiadając o tym, co u nich słychać i w czym ostatnio brali udział tym samym opowiadając o działaniach. Ważną częścią projektu było podnoszenie kwalifikacji jego uczestników we wszelkich możliwych wymiarach. Aktywność społeczno-obywatelska została przedstawiona jako dobry krok w kierunku owocnej kariery. Młodzież poza subtelnym wytyczeniem kierunku zyskała doświadczenia zawodowe, czyli coś zupełnie innego od tego, co może zaoferować szkolna edukacja. Tematy takie jak zarządzanie projektami, współpraca międzynarodowa, tworzenie platform dzięki naszym spotkaniom z lokalną społecznością młodzież pozna opinie społeczności na ważne dla niej tematy dotyczące polityki młodzieżowej lub sytuacji i kondycji mieszkańców, przez co nauczy się otwartości na innych ludzi, komunikatywności i cierpliwości, zniweluje to bariery międzypokoleniowe. komunikacji czy choćby sama warsztatowa forma pracy były świetnym wstępem do nabywania kwalifikacji zawodowych przydatnych na rynku pracy. Realizowane działania pobudziły w uczestnikach także zdolności do adaptacji w różnych środowiskach pracy oraz ich przedsiębiorczość. Kolejnym istotnym wymiarem działań było rozwijanie poczucia solidarności i tolerancji wśród rówieśników pochodzących z dwóch krajów o różnych systemach politycznych oraz odmiennych uwarunkowaniach społeczno-historycznych. Obecnie są to jedne z ważniejszych europejskich wartości, a skutkiem epoki komunizmu w Polsce i rządów totalitarnych w Turcji obie te cechy są nadal nie do końca uświadomione ani rozwinięte w krajach partnerskich. Jednak dzięki porównywaniu doświadczeń, wypracowywaniu wspólnych pomysłów czy tworzeniu jednego zespołu nastąpiło pogłębienie zrozumienia między młodymi oraz umocnienie pozytywnego wizerunku innych kultur. 23

26 Akcja 1. rok 2012 w liczbach 24 Projekty Akcji 1.1. Zatwierdzone Odrzucone i wycofane złożonych wniosków Projekty zatwierdzone w ramach Akcji 1.1. w podziale na charakter wymian dwustronne goszczące trójstronne goszczące wielostronne goszczące projekty goszczące

27 Aktywność organizacji w składaniu wniosków w regionach pomorskie 5/5 zachodniopomorskie 9/4 kujawsko-pomorskie 6/4 8/14 warmińsko-mazurskie 4/0 podlaskie wielkopolskie 8/5 lubuskie 4/6 dolnośląskie 10/17 opolskie 4/1 śląskie 17/11 małopolskie 19/23 41/7 mazowieckie 9/13 łódzkie 22/9 lubelskie 2/9 świętokrzyskie 6/5 podkarpackie 25 / Zatwierdzone/Odrzucone i wycofane Współpraca z krajami programu w projektach Akcji to liczba krajów, z którymi Polska dokonała wymian w ramach Akcji Austria Belgia Bułgaria Chorwacja Cypr Czechy Estonia Finlandia Francja Grecja Hiszpania Holandia Irlandia Islandia Litwa Łotwa Malta Niemcy Portugalia Rumunia Słowacja Słowenia Szwecja Turcja Węgry Wielka Brytania Włochy projekty goszczące W 2012 roku priorytetowo traktowane były projekty będące efektem dwustronnej i trójstronnej współpracy partnerskiej. Dofinansowano aż 31 projektów złożonych przez beneficjentów, którzy po raz pierwszy starali się o wsparcie finansowe w ramach wymian młodzieży. Szczególne miejsce w projektach miała młodzież z mniejszymi szansami, bo zaangażowana była niemal w ⅓ wspartych przedsięwzięć, z czego w 11 projektach udział brała młodzież niepełnosprawna. Na pierwszym miejscu pod względem wybieranych przez beneficjentów tematów znalazły się projekty artystyczne (teatr, taniec i muzyka), ekologiczne, sportowe oraz te związane z szeroko rozumianą aktywnością społeczną i rozwojem osobistym.

28 Projekty Akcji Międzynarodowe Inicjatywy Młodzieżowe 26 Krajowe Inicjatywy Młodzieżowe Zatwierdzone Odrzucone i wycofane Aktywność organizacji w składaniu wniosków w regionach 225 projektów otrzymało dofinansowanie pomorskie 16/8 zachodniopomorskie 11/12 kujawsko-pomorskie 6/8 18/13 warmińsko-mazurskie 7/15 podlaskie wielkopolskie 7/9 lubuskie 10/16 dolnośląskie 23/20 opolskie 7/7 śląskie 28/33 małopolskie 13/11 25/25 mazowieckie 15/9 łódzkie 16/15 lubelskie 7/6 świętokrzyskie 13/10 podkarpackie / Zatwierdzone/Odrzucone i wycofane W przypadku niemal połowy dofinansowanych projektów wnioskodawcami w Akcji 1.2. były nieformalne grupy młodzieży. Liczba dofinansowanych wniosków w stosunku do 2011 roku wzrosła o 47%, co jest w dużej mierze konsekwencją zwiększenia budżetu Akcji 1.2. Tematyka najchętniej poruszana przez młodzież w projektach dotyczyła sportu, w tym również sportów ekstremalnych, problemów społecznych (m.in. integracji osób wykluczonych społecznie), różnych obszarów sztuki oraz rozwijania przedsiębiorczości wśród młodzieży. Młodzież również zareagowała na propozycję realizacji projektów służących nawiązaniu dialogu międzypokoleniowego oraz zachęcających osoby starsze do aktywnego włączania się w życie społeczności lokalnej.

29 Projekty Akcji Zatwierdzone Odrzucone i wycofane 27 Współpraca z krajami programu w projektach Akcji Bułgaria Chorwacja Czechy Estonia Finlandia Niemcy Grecja Węgry Łotwa Litwa Holandia Rumunia Słowenia Turcja projekty goszczące Aktywność organizacji w składaniu wniosków w regionach pomorskie 1/1 zachodniopomorskie -/1 kujawsko-pomorskie 1/- 1/2 podlaskie wielkopolskie -/1 1/1 mazowieckie dolnośląskie 2/2 śląskie 2/- 2/- lubelskie 1/- świętokrzyskie małopolskie 1/ - / Zatwierdzone/Odrzucone i wycofane Rośnie jakość podejmowanych działań, różnorodność tematyczna oraz zróżnicowanie regionalne beneficjentów w Akcji 1.3. Tematy podejmowane w projektach odpowiadały na potrzeby konkretnych organizacji i młodych osób z konkretnych społeczności lokalnych. Są to ciekawe i stosujące atrakcyjne formy pracy przedsięwzięcia, jak projekty poświęcone roli mediów w systemie politycznym w życiu społeczności lokalnych. Oryginalnością tematu wyróżniał się projekt mający za zadanie zbadać oraz wprowadzić w życie mechanizmy demokratyczne w funkcjonowaniu i praktyce kilku organizacji młodzieżowych. Najwięcej, bo aż pięć projektów koncentrowało się na stworzeniu przestrzeni do komunikacji pomiędzy lokalną administracją a młodzieżą przy wykorzystaniu wartościowych rozwiązań z zakresu polityki młodzieżowej funkcjonujących w innych krajach lub regionach Polski.

30 Akcja 2. Wolontariat Europejski

31 Where the Baltic Sea breeze blows. Developing a new Centre for Integration and Education with disabled people and the local community in Gdańsk Organizator: Fundacja Sprawni Inaczej Kraje uczestniczące w projekcie: Dania Francja, Hiszpania, Rumunia, Ukraina, Wielka Brytania Data i miejsce projektu: , Gdańsk Projekt powstał dzięki Fundacji Sprawni Inaczej zajmującej się pomocą osobom niepełnosprawnym. Organizacja tworzy ośrodki kształcenia, terapii i rehabilitacji oraz działa na rzecz integracji osób niepełnosprawnych ze społeczeństwem. Dla organizacji wolontariusze są nieocenionym wsparciem w codziennej pracy Fundacji. Głównym celem projektu jest współtworzenie Centrum Integracji i Edukacji dla osób niepełnosprawnych, w którym dominującym sposobem leczenia byłaby arteterapia, czyli sztukoterapia. Chodzi o udział osób niepełnosprawnych w warsztatach ceramicznych, malarskich, biżuteryjnych czy innych formach artystycznej ekspresji, dzięki którym uczestnik może tworzyć obrazy, a potem odkrywać ich znaczenie oraz dzielić się nim z innymi. Dla naszych podopiecznych kontakt z wolontariuszami europejskimi jest nieoceniony! Nasi uczestnicy w większości nie mają wielu doświadczeń międzykulturowych podróży zagranicznych, a dzięki realizacji projektów EVS to świat przyjeżdża do ich! Nasi podopieczni uczą się podstaw języków ojczystych wolontariuszy, najważniejszych zwyczajów danego kraju, poznają region czy miasto pochodzenia wolontariusza, wspólnie gotują, tańczą, śpiewają. Obecność wolontariuszy ma więc walor edukacyjny i, co bardzo ważne, wzbogaca życie emocjonalne naszych uczestników mówi koordynatorka projektu Joanna Kania-Kużajczyk. Obecność wolontariuszy zapobiega rutynizacji życia społecznego osób niepełnosprawnych oraz sprzyja nowym pomysłom i twórczym rozwiązaniom. Wspierające środowisko, które pomaga odczytać przesłanie, pozwala osobom niepełnosprawnym na lepsze rozumienie siebie oraz natury własnych trudności. Daje to duże szanse na trwałą, pozytywną zmianę w postrzeganiu własnego ja czy łatwiejsze nawiązywanie bliższych relacji oraz poprawę ogólnej jakości życia osób niepełnosprawnych. Dla Fundacji projekt jest gwarantem międzykulturowego i europejskiego wymiaru działalności, a także wielopoziomowego rozwoju. Dla wolontariuszy ma być to czas, który poprzez działania społeczne zaprocentuje w ich przyszłym życiu osobistym, zawodowym i obywatelskim. Na grupę wolontariuszy składają się młodzi ludzie z Danii, Francji, Hiszpanii, Rumunii, Ukrainy oraz Wielkiej Brytanii wszyscy o wielkim sercu i zapale do działania. Wolontariusze uczestniczą w różnorodnych zajęciach od warsztatów kulinarnych, poprzez terapię zajęciową, zajęcia sportowe, muzyczne, aż po warsztaty malarskie czy ceramiczne. Realizują autorskie zajęcia na rzecz społeczności lokalnej czy osób skazanych z języka czy na temat kultury własnego kraju. Biorą udział w warsztatach terapii jako osoby wspierające instruktorów. Wolontariusze współtworzą warsztaty sportowo-rekreacyjne, zajmują się bieżącą organizacją spraw w Centrum oraz terapią indywidualną. Co najważniejsze, są przyjaciółmi dla swoich podopiecznych osobami, z którymi niepełnosprawni mogą spędzać czas, od których dostają pomoc i zrozumienie. Wszystko to odbywa się z pełnym wsparciem merytoryczno-szkoleniowym Centrum i pomocą psychologów. Ponadto wolontariusze działają w przestrzeni kulturalnej, na eventach charytatywnych czy wydarzeniach miejskich lokalnej społeczności, opowia- 29

32 30 dając o projekcie czy o programie Młodzież w działaniu. Swoją pracą wolontariusze usprawniają codzienne funkcjonowanie Fundacji oraz są ambasadorami własnego kraju, przybliżając jego kulturę i obyczaje. Efekty projektu są bardzo pozytywne, szczególnie w dziedzinie aktywizacji młodzieży. Młodzi wolontariusze starali się wejść w role ekspertów, tak aby dzięki rozwinięciu własnych kompetencji to oni wypełniali zadania, które wymagają specjalistycznych umiejętności. Umocniło to pozytywny obraz aktywności wśród europejskiej młodzieży, a także pokazało, jak wiele pozytywnych rzeczy może ona przynieść. Uczestnicy poznają elementy historii Polski, jej współczesne ruchy obywatelskie, a także za pomocą prezentacji kulturowych sami przekazują wiedzę na temat poszczególnych krajów członkowskich UE innym aktorom działań, a także lokalnej młodzieży szkolnej. Tym samym pogłębia się zrozumienie między narodami, a także krzewi tolerancja, zrozumienie dla różnorodności czy inne wartości będące przedmiotem zainteresowania społeczeństwa europejskiego. Działania przynoszą też pozytywne rezultaty w postaci rozpowszechniania i promowania dialogu międzykulturowego i, co najważniejsze, wszystkie te efekty stają się udziałem niepełnosprawnych, którzy z racji swojej sytuacji są na utrudnionej pozycji jako obywatele Europy. A co projekt daje samym wolontariuszom? Po pierwsze, dzięki warsztatom przełamują własne bariery wobec niepełnosprawności i inności, pokonują bariery kulturowe i językowe, stają się bardziej sceptyczni wobec narodowych stereotypów. Bardziej zainteresowali się trzecim sektorem, czyli działaniami społecznymi, a niektórzy zdecydowali się na dalsze kształcenie i aktywność w tym obszarze. Zdobywają kompetencje, które decydują o samodzielności życiowej, takie jak odwaga w podejmowaniu własnych inicjatyw czy wiara w siebie. Ponadto nabywają liczne kompetencje miękkie istotne w relacjach interpersonalnych, komunikacji i funkcjonowaniu w organizacji. Dzięki wsparciu i zajęciach odbytych w Centrum lepiej i szybciej zdobywają nowe umiejętności, są bardziej otwarci, a także w sposób dużo bardziej dojrzały postrzegają siebie i własne możliwości. Wolontariusze nauczyli się wiele o pracy w zespole, stosunkach międzynarodowych czy posiedli specjalistyczną wiedzę z zakresu psychologii, rehabilitacji oraz arteterapii. O sukcesie z pewnością lepiej mówić z perspektywy czasu. Jednak na pewno do bardzo udanych działań zaliczylibyśmy pracę wolontariuszki z Francji w nowej placówce FSI Środowiskowym Domu Samopomocy na Morenie. Estelle zebrała cenne, ale też trudne doświadczenia i mimo wszystko zdecydowała, że chce zostać pracownikiem socjalnym i poświęcić swoje życie zawodowe pracy z osobami niepełnosprawnymi dodaje na koniec koordynatorka projektu.