OCIEPLANIE SIĘ KLIMATU
|
|
- Helena Lisowska
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 OCIEPLANIE SIĘ KLIMATU Energia słoneczna dociera na Ziemię w postaci stosunkowo krótkich fal elektromagnetycznych, obejmujących m.in.: promieniowanie podczerwone (cieplne), widzialne (światło) i ultrafioletowe. Promienie podczerwone ogrzewają podłoże, na które padają i sprawiają, że zgodnie z prawami fizyki zaczyna ono emitować istotne ilości promieniowania tego samego typu, ale o znacznie większej długości fal. Dwutlenek węgla oraz inne gazy obecne w atmosferze wchłaniają i zatrzymują wystarczającą ilość tego właśnie ciepła, aby utrzymać temperaturę na naszej planecie. Stężenie dwutlenku węgla jednak rośnie, a jego działanie potęguje występowanie coraz większego stężenia innych gazów, które również skutecznie hamują wtórną emisję promieni podczerwonych wyzwolonych z nagrzanej
2 powierzchni Ziemi. W wyniku zatrzymania większych ilości ciepła rośnie temperatura na Ziemi, co może mieć nieobliczalne niszczące skutki. Promieniowanie kosmiczne wchodzi w atmosferę Ziemi i uderza w atomy powietrza. Czasami te zderzenia dają wynik w postaci tworzenia się radioaktywnej formy węgla węgla 14 ( 14 C), który jest trochę cięższy od zwykłego węgla, ale chemicznie jest prawie identyczny. Proces ten trwa od bardzo długiego czasu, tak, więc węgiel 14 C powstaje jak i ulega rozpadowi. Rośliny pobierają węgiel 14 C wraz z przyswajaniem dwutlenku węgla jako pożywienia. Ludzie i zwierzęta jedząc te rośliny także pochłaniają 14 C. W każdym przypadku proporcja węgla radioaktywnego do normalnego w pożywieniu jest taka sama jak proporcja w powietrzu. Ta proporcja pozostaje taka sama, nawet, kiedy się starzejemy, ponieważ codziennie jest odnawiana poprzez składniki naszego pożywienia i oddychanie. Jednakże po śmierci organizmu ustalona proporcja zaczyna się zmieniać, ponieważ węgiel promieniotwórczy zaczyna stopniowo zanikać przekształcając się, podczas gdy normalny węgiel pozostaje w stanie niezmienionym. Właściwość ta jest szeroko wykorzystywana np.: w archeologii, gdzie używa się jej do badania wieku danego obiektu. Dla przykładu, jeśli kawałek drewna zostanie odcięty, to w tym momencie ma on całą ilość węgla 14 C pokazaną jako 1 na wykresie 1. Po upływie tysiąca lat część radioaktywnego węgla zniknie, a jego pozostała masa będzie mniejsza niż 90 % masy, od której ten proces się rozpoczął. Po 5730 latach, czyli tzw. okresie połowicznego rozkładu węgla 14 C, jego ilość zmniejszy się dokładnie o połowę jego początkowej wartości. Jeśli archeolog znajduje kawałek węgla drzewnego zagrzebanego w określoną warstwę na dnie jeziora i chce wiedzieć, jak długo tam przebywał, to wtedy stosunek ilości węgla radioaktywnego do węgla normalnego może być wykreślony na wykresie 1.
3 WYKRES 1. Teoretyczna krzywa wzorcowa uwzględniająca stosunek węgla radioaktywnego do węgla normalnego w próbce w odniesieniu do wieku tej próbki. Wartość równa 1 oznaczałaby, że proporcja w próbce była taka sama, jak proporcja w atmosferze. Linia na wykresie 1 jest tworzona na podstawie prostej teorii zaniku radioaktywności, która jest bez wątpienia poprawna, ale kiedy używa się jej do określania wieku próbek i wierzy się wtedy, że tempo ubytku właściwości radioaktywnych jest zawsze takie samo, ale także zakłada się, że zawsze była taka sama proporcja węgla 14 C w atmosferze. Używając tej metody określania wieku bezwzględnego korzystamy z założonej niezmienności sił kosmosu. Promienie kosmiczne pochodzą z całego obszaru Drogi Mlecznej. Ich ilość dochodząca w pobliże Ziemi jest regulowana przez Słońce, jego pole magnetyczne oraz strumienie korpuskularne. Natężenie promieni kosmicznych na górnej granicy atmosfery ziemskiej jest kontrolowane przez pole magnetyczne Ziemi. Tak, więc ilość ich nie ulega zmianie. Są jednak mierzalne zmiany, powodujące, że rzeczywista krzywa służąca do interpretacji próbek nie jest regularna, jak ta na wykresie 1. Cechują ją dość liczne przegięcia i miejscowe zniekształcenia. Zarówno pole magnetyczne Słońca, jak i Ziemi ulegają czasem zmianom, wyznaczając lata o nieco zwiększonej i zmniejszonej ilości węgla 14C. Zatem w praktyce należy użyć bardziej dokładnej krzywej, którą można skonstruować mierząc stosunek węgla radioaktywnego i węgla normalnego w wielu próbkach, których wiek jest dokładnie znany. Naukowcy zaobserwowali, że pewien współczesny rodzaj materii (zewnętrzne warstwy świeżo ściętego drzewa)
4 wykazywał wiek setek lat. Widocznie ostatnia część krzywej wzorcowej powinna bardziej przypominać tę z wykresu 2. WYKRES 2. Krzywa wzorcowa dla ustalenia wieku węgla radioaktywnego. Nie potwierdziły się przypuszczenia naukowców, co do zwiększenia ilości radioaktywnego węgla w powietrzu. Zamiast tego nastąpił znaczący przyrost normalnego węgla, wprowadzanego do powietrza poprzez spalanie paliwa stałego. Ta nadwyżka po prostu rozrzedziła węgiel radioaktywny i obniżyła udział procentowy radioaktywnego węgla we współczesnej materii organicznej. Naukowcy stwierdzili ponad wszelką wątpliwość, że ludzie zmienili ważną i jednocześnie mierzalną cechę całej kuli ziemskiej. Zaobserwowane zmiany w składzie atmosfery postępują nadal i są szybsze niż kiedykolwiek. Świat nauki czyni próby, aby upewnić się, że te zmiany są odpowiednio udokumentowane i próbuje ocenić, co to oznacza dla przyszłości rodzaju ludzkiego. W rezultacie utrwala się pomiędzy naukowcami zdanie, że zmiany w składzie ziemskiej atmosfery powodują gwałtowne ocieplenie się powierzchni Ziemi. To ocieplenie jest zwykle nazywane efektem cieplarnianym lub problemem dwutlenku węgla. Wykres nr 3 przedstawia stężenia dwutlenku węgla mierzone od 1958 roku w obserwatorium Mauna Loa na Hawajach. Obserwatorium leży na lawowym zboczu jednego z hawajskich wulkanów, z dala od upraw, centrów przemysłowych i dużych skupisk ludzkich, aby uniknąć zakłóceń pomiarowych. Krzywa na wykresie 3 pokazuje duże roczne oscylacje, które wynikają z faktu, że
5 rośliny absorbują dwutlenek węgla z powietrza na wiosnę, kiedy są w fazie wzrostu, a wydzielają go z powrotem do powietrza na jesieni, kiedy obumierają. Najbardziej uderzającą cechą tej krzywej nie jest fakt rocznych zmian, ale stały wzrost przez cały okres pomiaru. Pomiary sugerują, że atmosfera ziemska zawiera obecnie około 750 miliardów ton węgla w postaci dwutlenku węgla, i że ta ilość wzrasta z każdym rokiem. WYKRES 3. Stężenie dwutlenku węgla w powietrzu w okresie pomiarowym w obserwatorium Mauna Loa. Jednostkami są części na milion ( objętościowo ). Te szczegółowe pomiary sięgają zaledwie 1958 roku, ale naukowcy poprzez badania w lądolodach, określili zawartość dwutlenku węgla w powietrzu w okresach wcześniejszych. Wykres 4 jest wynikiem tych właśnie badań. Gwałtowny wzrost węgla w atmosferze rozpoczął się około dwustu lat temu i wykazuje przyspieszenie w ostatnich dziesięcioleciach.
6 Stężenie dwutlenku węgla stwierdzone w próbkach powietrza uwięzionych w lądolodzie na różnych głębokościach. Stężenie wyrażone zostało w częściach milionowych ( objętościowo ). Eksperci zajmujący się promieniowaniem w atmosferze stwierdzili, że niektóre gazy, poza dwutlenkiem węgla, mogą także wychwytywać promieniowanie podczerwone. Badania z zakresu chemii powietrza wykazały, że stężenia niektórych z tych innych gazów wykazują silny wzrost. Oprócz dwutlenku węgla, drugą poważną substancją pochłaniającą promieniowanie podczerwone jest metan. Współczesne pomiary dowodzą, że stężenie tego gazu w atmosferze rośnie prawie dwa razy szybciej niż stężenie dwutlenku węgla. Podobnie jak dwutlenek węgla, metan także wykazuje przyspieszony wzrost w ostatnich latach. Kolejne na liście są freony (CFC 11 i CFC 12 ), które niszczą ozon w stratosferze. Stężenia tych gazów rosną bardzo gwałtownie. Ponieważ gazy te były nowo syntetyzowane w warunkach laboratoryjnych, a więc wzrost tych stężeń w powietrzu objawił się dopiero niedawno. Dwa inne gazy warte odnotowania to: podtlenek azotu i ozon w niższej warstwie atmosfery (troposferze). Stężenie podtlenku azotu w powietrzu wzrasta wyraźnie, chociaż wolniej niż stężenie dwutlenku węgla. Stężenie ozonu troposferycznego uznano za narastające, ale ze względu na to, że jego żywotność w atmosferze jest krótka, a przestrzenne zróżnicowanie stężeń dość znaczne, trudno powiedzieć, że następuje ogólny wzrost stężenia. Jednakże dla wszystkich tych gazów z wyjątkiem ozonu, pomiary wskazują wyraźnie, że ich stężenia w atmosferze wzrastają i dla każdego z tych gazów wzrost stężenia jest ściśle związany z rozwojem przemysłu i powiększaniem się ziemskiej populacji.
7 Ziemia musi wypromieniowywać taką samą ilość energii, jaką otrzymuje od Słońca i ta równowaga musi zostać zachowana bez względu na to, jakie zmiany powodujemy w powietrzu. Procesy powodujące wypromieniowywanie ciepła poza atmosferę silnie uzależnione są od składu powietrza. Gazy stanowiące kilka setnych części procenta mogą wpływać na klimat. Jeśli wszystkie gazy zdolne do pochłaniania promieniowania podczerwonego mogłyby być usunięte z powietrza, a bilans radiacyjny na granicy atmosfery nie uległby zmianie, wówczas powierzchnia Ziemi miałaby średnią temperaturę około -18 o C. Kiedy powierzchnia Ziemi wysyła ku górze ciepło drogą promieniowania podczerwonego, wówczas wspomniane gazy absorbują większą część tego ciepła, zanim zdoła ono umknąć w przestrzeń. Gazy te ogrzewają się dzięki promieniowaniu, które pochłaniają i z kolei one same wypromieniowują energię we wszystkich kierunkach. Dlatego część tego promieniowania wraca i ogrzewa powierzchnię Ziemi. Promieniowanie, które jest w stanie opuścić Ziemię, powstaje w większości, w górnej warstwie atmosfery, gdzie temperatura jest niska, utrzymując przez to ogólną równowagę w przebywającym krótkofalowym promieniowaniem słonecznym. Średnia temperatura powierzchni Ziemi wynosi dziś około +15 o C, pochłanianie promieniowania podczerwonego, które występuje dzisiaj, ogrzewa, zatem powierzchnię Ziemi średnio o 33 o C. Najprostszy model klimatu oparty na uśrednionej atmosferze globu, skonstruowany na podstawie pomiaru wielkości dochodzącej energii słonecznej, optycznych właściwościach gazów w atmosferze i tempa wzrostu temperatury wraz z wysokością daje poprawną wartość ocieplania się klimatu. Trudności pojawiają się, gdy takich prostych metod używa się do precyzyjnego obliczenia, o ile podwyższy się temperatura powierzchni Ziemi wraz z podwyższeniem się koncentracji dwutlenku węgla i innych gazów pochłaniających promieniowanie podczerwone w atmosferze. Wyniki prostych obliczeń są np.: zależne od ilości pary wodnej w powietrzu, ponieważ para wodna jest także silnym pochłaniaczem promieniowania podczerwonego, nawet bardziej skutecznym niż dwutlenek węgla. Kiedy powietrze przy powierzchni Ziemi ogrzewa się w rezultacie wprowadzenia śladowych ilości gazów, ilość pary wodnej w powietrzu będzie wzrastać, gdyż wzrośnie parowanie cieplejszej powierzchni oceanów. Kolejny element, który powinien być brany pod uwagę, to informacja o miejscach, gdzie wprowadzana jest dodatkowa ilość pary wodnej. Warunki w różnych miejscach Ziemi są bardzo różne. Promieniowanie
8 odbite lub pochłonięte i promieniowanie wyemitowane w przestrzeń w ogromnym stopniu zależą od warunków lokalnych. Chociaż stężenie dwutlenku węgla w powietrzu jest prawie wszędzie takie samo w każdym miejscu, to ilość pary wodnej ulega znacznym zmianom. Co więcej para wodna, energia cieplna, strefy ruchów pionowych, zapylenie i pewne substancje lub stany atmosfery mogą przemieszczać się z jednego miejsca na drugie w wyniku cyrkulacji powietrza i z jednej wysokości na drugą wskutek procesów konwekcji i turbulencji. Czyni to pełne prognozowanie zachowania się atmosfery niezwykle skomplikowanym. Obliczenia te wymagałyby ogarnięcia wszystkich tych zawiłości nie tylko w jednym określonym momencie, ale z uwzględnieniem zmian tych procesów, co kilka minut. Oprócz wyżej wymienionej metody opracowano jeszcze kilka innych, które dały jednak spójne wyniki, co do następujących kwestii: Mamy do czynienia z wyraźną tendencją ocieplania się klimatu Ocieplenie klimatu będzie większe w wyższych szerokościach geograficznych niż na równiku. Gdy temperatura Ziemi podniesie się, temperatura stratosfery obniży się. Średnia wielkość ocieplenia powierzchni Ziemi, która wyniknęłaby z podwojenia ilości dwutlenku węgla w atmosferze leży w zakresie 1,5 do 6,5 o C. Prawdopodobieństwo tego wyniku wynosi 2 : 3. Zatem poprawna odpowiedź znajduje się pomiędzy 2,5 do 4,5 o C. Najnowsze badania wykazują, że średnia temperatura powierzchni Ziemi będzie się prawdopodobnie zwiększać o około 0,3 o C w każdej dekadzie w nadchodzących latach z tendencją do przyspieszenia, jeśli tempo emisji gazów wychwytujących ciepło będzie stale wzrastać. Dzisiejsze tempo zmian jest dużo szybsze niż jakiekolwiek przeszłe zdarzenie związane z klimatem, mające wpływ na cywilizację. Dlatego nie ma sprawdzonych informacji na temat rodzaju deformacji, jakie te zmiany mogą przynieść dla Ziemi. Wysoce prawdopodobne przypuszczenia można snuć, co do przesuwania się zasięgu lasów podczas szybkiego wzrostu temperatur. Wydaje się nieprawdopodobne, aby większość gatunków drzew mogła przesuwać swój zasięg dostatecznie szybko, aby dotrzymać kroku narastającym zmianom. Nastąpią również poważne zmiany poziomu morza. W okresie największego zasięgu ostatniego zlodowacenia duże masy wód zostały uwięzione w lodach Grenlandii, w północnej
9 Kanadzie, na Antarktydzie i w wysokich łańcuchach górskich, w efekcie poziom morza był dużo niższy niż dzisiaj. Część lodu została już stopiona, ale większa część ciągle pozostaje w stanie stałym. Trwający proces ocieplania przyspieszy proces topnienie lodu i nieustanny wzrost poziomu morza. Szacunki na temat tempa wzrostu poziomu morza, podobnie jak szacunki na temat poziomu wzrostu temperatury, wykazują dziesięciokrotne przyspieszenie w stosunku do wartości osiąganej w zeszłym stuleciu. Przewiduje się, że poziom morza pod koniec przyszłego stulecia będzie o jeden metr wyższy niż obecnie. Wszystkie ujścia rzek przesuną się w głąb lądu, kiedy morza zwiększą swój zasięg, zmuszając ludzi do dokonania trudnego wyboru pomiędzy opuszczeniem obecnie zajmowanych terenów, a rezygnacją z dotychczasowego użytkowania ziemi, otoczeniem się systemem grobli i kanałów na wzór holenderski. Ta druga ewentualność podroży utrzymanie i zwiększy koszty produkcji rolnej do granic opłacalności. Ostatnie badania wykazały, że Stany Zjednoczone utracą połowę swych nizin przybrzeżnych już w nadchodzącym stuleciu. Długa jest lista innych możliwych następstw. Kultury roślinne przystosowane do określonego zakresu temperatur będą musiały być zastąpione innymi, podczas gdy stare uprawiane będą bliżej bieguna. Cieplejsze wiatry nie będą sprzyjać gromadzeniu się śniegu w górach, co warunkuje wiosenne wezbrania. Tym samym niedobór wody umożliwi przeżycie pewnych szkodników, których liczba jest obecnie regulowana przez zimowe mrozy i wiosenne powodzie. Nastąpi spowolnienie przyrostu gatunków drzew, które wymagają odpowiedniego okresu zimowych chłodów. Różny rozdział temperatury ponad powierzchnią Ziemi będzie miał znaczący wpływ na zmianę struktury opadów. Nawet w obszarach o takich samych jak poprzednio opadach, z powodu wyższej temperatury, wzrośnie parowanie i aby utrzymać wilgotność gleby w okresie sezonu wegetacyjnego trzeba
10 będzie więcej deszczu niż poprzednio.
Zmiany w środowisku naturalnym
Zmiany w środowisku naturalnym Plan gospodarki niskoemisyjnej jedną z form dążenia do czystszego środowiska naturalnego Opracował: Romuald Meyer PGK SA Czym jest efekt cieplarniany? Ziemia posiada atmosferę
Bardziej szczegółowoEfekt cieplarniany i warstwa ozonowa
Efekt cieplarniany i warstwa ozonowa Promieniowanie ciała doskonale czarnego Ciało doskonale czarne ciało pochłaniające całkowicie każde promieniowanie, które padnie na jego powierzchnię, niezależnie od
Bardziej szczegółowoEFEKT CIEPLARNIANY. Efekt cieplarniany występuje, gdy atmosfera zawiera gazy pochłaniające promieniowanie termiczne (podczerwone).
Efekt cieplarniany występuje, gdy atmosfera zawiera gazy pochłaniające promieniowanie termiczne (podczerwone). Promieniowanie termiczne emitowane z powierzchni planety nie może wydostać się bezpośrednio
Bardziej szczegółowoPrezentacja grupy A ZAPRASZAMY
Prezentacja grupy A Pojecie kluczowe: Globalne i lokalne problemy środowiska. Temat: Jaki wpływ mają nasze działania na globalne ocieplenie? Problem badawczy: Jaki wpływ ma zużycie wody na globalne ocieplenie?
Bardziej szczegółowoKolokwium zaliczeniowe Informatyczne Podstawy Projektowania 1
2016 Kolokwium zaliczeniowe Informatyczne Podstawy Projektowania 1 Elżbieta Niemierka Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Wrocławskiej 2016-01-07 1. SPIS TREŚCI 2. Gaz cieplarniany - definicja...
Bardziej szczegółowoWzrost emisji CO Uderzenie w ziemię meteorytu Zderzenie galaktyk Zwiększenie masy słońca (większe przyciąganie słońca) Zderzenie dwóch planet
Efekt cieplarniany Wzrost emisji CO Zanieczyszczanie gleby Zanieczyszczanie wody Zanieczyszczanie powietrza wycinanie lasów Niszczenie warstwy ozonowej Wzrost emisji CO Uderzenie w ziemię meteorytu Zderzenie
Bardziej szczegółowoKlimat na planetach. Szkoła Podstawowa Klasy VII-VIII Gimnazjum Klasa III Doświadczenie konkursowe 2
Szkoła Podstawowa Klasy VII-VIII Gimnazjum Klasa III Doświadczenie konkursowe Rok 019 1. Wstęp teoretyczny Podstawowym źródłem ciepła na powierzchni planet Układu Słonecznego, w tym Ziemi, jest dochodzące
Bardziej szczegółowoJest jedną z podstawowych w termodynamice wielkości fizycznych będąca miarą stopnia nagrzania ciał, jest wielkością reprezentującą wspólną własność
TEMPERATURA Jest jedną z podstawowych w termodynamice wielkości fizycznych będąca miarą stopnia nagrzania ciał, jest wielkością reprezentującą wspólną własność dwóch układów pozostających w równowadze
Bardziej szczegółowoGlobalne ocieplenie, mechanizm, symptomy w Polsce i na świecie
Zmiany klimatyczne a rolnictwo w Polsce ocena zagrożeń i sposoby adaptacji Warszawa, 30.09.2009 r. Globalne ocieplenie, mechanizm, symptomy w Polsce i na świecie Jerzy Kozyra Instytut Uprawy Nawożenia
Bardziej szczegółowoWYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU
WYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU ZA GŁÓWNE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ UWAŻANE SĄ: -przemysł -transport -rolnictwo -gospodarka komunalna Zanieczyszczenie gleb Przyczyny zanieczyszczeń gleb to, np.: działalność
Bardziej szczegółowoFIZYKA I CHEMIA GLEB. Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001
FIZYKA I CHEMIA GLEB Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001 Tematyka wykładów Bilans wodny i cieplny gleb, właściwości
Bardziej szczegółowoMeteorologia i Klimatologia Ćwiczenie II Poznań,
Meteorologia i Klimatologia Ćwiczenie II Poznań, 17.10.2008 Bilans promieniowania układu Ziemia - Atmosfera Promieniowanie mechanizm wysyłania fal elektromagnetycznych Wyróżniamy 2 typy promieniowania:
Bardziej szczegółowoMenu. Badania temperatury i wilgotności atmosfery
Menu Badania temperatury i wilgotności atmosfery Wilgotność W powietrzu atmosferycznym podstawową rolę odgrywa woda w postaci pary wodnej. Przedostaje się ona do atmosfery w wyniku parowania z powieszchni
Bardziej szczegółowoAgata Gąsieniec Klasa V B
Agata Gąsieniec Klasa V B Nasza Ziemia jest zależna od równowagi, w której każda istota odgrywa jakąś rolę i istnieje tylko dzięki istnieniu innej istoty. To harmonia... Nasza Ziemia liczy ponad 4 mld
Bardziej szczegółowoCYKL: ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA
Magdalena Szewczyk Dział programowy : Ekologia CYKL: ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA temat lekcji : Przyczyny i rodzaje zanieczyszczeń powietrza. Cele lekcji w kategoriach czynności uczniów ( cele operacyjne):
Bardziej szczegółowoŚciąga eksperta. Skład i budowa atmosfery oraz temperatura powietrza. - filmy edukacyjne on-line Strona 1/5
Skład i budowa atmosfery oraz temperatura powietrza Skład i budowa atmosfery oraz temperatura powietrza Atmosfera to najbardziej zewnętrzna część powłoki otulającej Ziemię. Pozwala ona na rozwój życia
Bardziej szczegółowoNaturalne i antropogeniczne zmiany klimatu
Zmiany klimatu Naturalne i antropogeniczne zmiany klimatu Duża zmienność w przeszłości Problem z odzieleniem wpływów naturalnych i antropogenicznych Mechanizm sprzężeń zwrotnych Badania naukowe Scenariusze
Bardziej szczegółowoAtmosfera. struktura i skład chemiczny; zmiany stanu atmosfery kluczowe dla życia na Ziemi
Atmosfera struktura i skład chemiczny; zmiany stanu atmosfery kluczowe dla życia na Ziemi Składniki stałe Ziemia Mars Wenus Nitrogen (N2) Oxygen (O2) Argon (Ar) Neon, Helium, Krypton 78.08% 20.95% 0.93%
Bardziej szczegółowoWYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY
WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY Instrukcja przygotowana w Pracowni Dydaktyki Chemii Zakładu Fizykochemii Roztworów. 1. Zanieczyszczenie wody. Polska nie należy do krajów posiadających znaczne
Bardziej szczegółowo7. EFEKT CIEPLARNIANY
7. EFEKT CIEPLARNIANY 7.01. Efekt cieplarniany-wprowadzenie 7.02. Widmo promieniowania docierającego do powierzchni Ziemi i emitowanego z powierzchni Ziemi 7.03. Temperatura efektywna Ziemi 7.04. Termiczny
Bardziej szczegółowoKlaudia Stasiak Klaudia Sadzińska Klasa II c LO ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z EMISJĄ PYŁÓW I GAZÓW DLA ŚRODOWISKA
Klaudia Stasiak Klaudia Sadzińska Klasa II c LO ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z EMISJĄ PYŁÓW I GAZÓW DLA ŚRODOWISKA Zanieczyszczone powietrze W ostatnich latach odnotowuje się występowanie epizodów bardzo wysokich
Bardziej szczegółowoLokalną Grupę Działania. Debata realizowana w ramach projektu. wdrażanego przez
Odchylenie od normy (1961-1990; o C) 2016-09-12 Debata realizowana w ramach projektu wdrażanego przez Lokalną Grupę Działania a finansowanego przez Fundację na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa ze środków
Bardziej szczegółowoKwantowe własności promieniowania, ciało doskonale czarne, zjawisko fotoelektryczne zewnętrzne.
Kwantowe własności promieniowania, ciało doskonale czarne, zjawisko fotoelektryczne zewnętrzne. DUALIZM ŚWIATŁA fala interferencja, dyfrakcja, polaryzacja,... kwant, foton promieniowanie ciała doskonale
Bardziej szczegółowoFizyka Procesów Klimatycznych Wykład 1
Fizyka Procesów Klimatycznych Wykład 1 prof. dr hab. Szymon Malinowski Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski malina@igf.fuw.edu.pl dr hab. Krzysztof Markowicz Instytut Geofizyki, Wydział
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKA KOMISJA KONKURSU PRZYRODNICZEGO
WOJEWÓDZKA KOMISJA KONKURSU PRZYRODNICZEGO ZADANIA NA ETAP SZKOLNY KONKURSU PRZYRODNICZEGO W ROKU SZKOLNYM 2009/2010 Instrukcja dla uczestników Konkursu 1. Test musi być rozwiązywany samodzielnie. 2. Test
Bardziej szczegółowoSmog groźny nie tylko zimą
Smog groźny nie tylko zimą Latem, gdy temperatury oscylują w okolicy 30 C, a prędkość wiatru nie przekracza 2 m/s, szczególnie nad dużymi miastami może pojawić się brunatna mgła. To smog fotochemiczny.
Bardziej szczegółowoZMIANY KLIMATU PRAWDY I MITY
ZMIANY KLIMATU PRAWDY I MITY Jacek Leśny Katedra Meteorologii Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Projekt realizowany przy wsparciu finansowym instrumentu finansowego LIFE+ Komisji Europejskiej oraz Narodowego
Bardziej szczegółowoAtmosfera. struktura i skład chemiczny; zmiany stanu atmosfery kluczowe dla życia na Ziemi
Atmosfera struktura i skład chemiczny; zmiany stanu atmosfery kluczowe dla życia na Ziemi Składniki stałe Ziemia Mars Wenus Nitrogen (N2) Oxygen (O2) Argon (Ar) Neon, Helium, Krypton 78.08% 20.95% 0.93%
Bardziej szczegółowoCzęść I Zmiany klimatu
Część I Zmiany klimatu 1. Nazwij kontynenty i oceany 2. Najciemniejsze kraje są najbardziej rozwinięte, nowoczesne 3. Najjaśniejsze najmniej rozwinięte czyli najbiedniejsze, 2014_UN_Human_Development_Report
Bardziej szczegółowoTemat: Czym zajmuje się ekologia?
Temat: Czym zajmuje się ekologia? Z czym kojarzy Ci się pojęcie ekologia? Termin ekologia pochodzi z języka greckiego i utworzono go z dwóch wyrazów: oikos oznacza dom, środowisko lub miejsce życia; lógos
Bardziej szczegółowoWstęp do Geofizyki. Hanna Pawłowska Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski
Wstęp do Geofizyki Hanna Pawłowska Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski Wykład 3 Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 2 /43 Powietrze opisuje się równaniem stanu gazu doskonałego,
Bardziej szczegółowoUWARUNKOWANIA URBANISTYCZNE MIEJSKIEJ WYSPY CIEPŁA W WARSZAWIE I JEJ WPŁYW NA JAKOŚĆ ŻYCIA MIESZKAŃCÓW
UWARUNKOWANIA URBANISTYCZNE MIEJSKIEJ WYSPY CIEPŁA W WARSZAWIE I JEJ WPŁYW NA JAKOŚĆ ŻYCIA MIESZKAŃCÓW Magdalena Kuchcik Krzysztof Błażejczyk Paweł Milewski Jakub Szmyd PLAN WYSTĄPIENIA Co to jest Miejska
Bardziej szczegółowoWoda. Najpospolitsza czy najbardziej niezwykła substancja Świata?
Woda Najpospolitsza czy najbardziej niezwykła substancja Świata? Cel wykładu Odpowiedź na pytanie zawarte w tytule A także próby odpowiedzi na pytania typu: Dlaczego woda jest mokra a lód śliski? Dlaczego
Bardziej szczegółowoPrzedmiot: Biologia Realizowane treści podstawy programowej wymagania szczegółowe
ĆWICZENIE 15 ĆWICZENIE 15 BIOLOGIA drzewo klimatyczne S 87 część opisowa Ćwiczenie to systematyzuje wiedzę na temat przyczyn i skutków zmian klimatycznych obserwowanych w minionym i tym stuleciu. Pozwala
Bardziej szczegółowoELEMENTY GEOFIZYKI. Atmosfera W. D. ebski
ELEMENTY GEOFIZYKI Atmosfera W. D ebski debski@igf.edu.pl Plan wykładu z geofizyki - (Atmosfera) 1. Fizyka atmosfery: struktura atmosfery skład chemiczny atmosfery meteorologia - chmury atmosfera a kosmos
Bardziej szczegółowoWiatry OKRESOWE ZMIENNE NISZCZĄCE STAŁE. (zmieniające swój kierunek w cyklu rocznym lub dobowym)
Wiatry Co to jest wiatr? Wiatr to poziomy ruch powietrza w troposferze z wyżu barycznego do niżu barycznego. Prędkość wiatru wzrasta wraz z różnicą ciśnienia atmosferycznego. W N Wiatry STAŁE (niezmieniające
Bardziej szczegółowoMenu. Badające skład chemiczny atmosfery
Menu Badające skład chemiczny atmosfery Co to jest atmosfera? Atmosfera ziemska to inaczej powłoka gazowa otaczająca Ziemię od jej powierzchni do wysokości około 2000km. Składa się z mieszaniny gazów zwanych
Bardziej szczegółowoCzarne dziury. Grażyna Karmeluk
Czarne dziury Grażyna Karmeluk Termin czarna dziura Termin czarna dziura powstał stosunkowo niedawno w 1969 roku. Po raz pierwszy użył go amerykański uczony John Wheeler, przedstawiając za jego pomocą
Bardziej szczegółowoMateriały pomocnicze do laboratorium z przedmiotu Metody i Narzędzia Symulacji Komputerowej
Materiały pomocnicze do laboratorium z przedmiotu Metody i Narzędzia Symulacji Komputerowej w Systemach Technicznych Symulacja prosta dyszy pomiarowej Bendemanna Opracował: dr inż. Andrzej J. Zmysłowski
Bardziej szczegółowoTworzenie protonów neutronów oraz jąder atomowych
Tworzenie protonów neutronów oraz jąder atomowych kwarki, elektrony, neutrina oraz ich antycząstki anihilują aby stać się cząstkami 10-10 s światła fotonami energia kwarków jest już wystarczająco mała
Bardziej szczegółowoSprawozdanie z badań jakości powietrza wykonanych ambulansem pomiarowym w Tarnowskich Górach w dzielnicy Osada Jana w dniach
WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W KATOWICACH DELEGATURA W CZĘSTOCHOWIE ul. Rząsawska 24/28 tel. (34) 369 41 20, (34) 364-35-12 42-200 Częstochowa tel./fax (34) 360-42-80 e-mail: czestochowa@katowice.wios.gov.pl
Bardziej szczegółowoAnaliza działania kolektora typu B.G z bezpośrednim grzaniem. 30 marca 2011
Analiza działania kolektora typu B.G z bezpośrednim grzaniem. 30 marca 2011 Założenia konstrukcyjne kolektora. Obliczenia są prowadzone w kierunku określenia sprawności kolektora i wszelkie przepływy energetyczne
Bardziej szczegółowoSchemat punktowania zadań
1 Maksymalna liczba punktów 60 90% 54pkt KONKURS PRZEDMIOTOWY Z FIZYKI dla uczniów gimnazjów województwa lubuskiego 23 marca 2012 r. zawody III stopnia (finałowe) Schemat punktowania zadań Uwaga! 1. Wszystkie
Bardziej szczegółowoFalowanie czyli pionowy ruch cząsteczek wody, wywołany rytmicznymi uderzeniami wiatru o powierzchnię wody. Fale wiatrowe dochodzą średnio do 2-6 m
Ruchy wód morskich Falowanie Falowanie czyli pionowy ruch cząsteczek wody, wywołany rytmicznymi uderzeniami wiatru o powierzchnię wody. Fale wiatrowe dochodzą średnio do 2-6 m wysokości i 50-100 m długości.
Bardziej szczegółowoSonochemia. Schemat 1. Strefy reakcji. Rodzaje efektów sonochemicznych. Oscylujący pęcherzyk gazu. Woda w stanie nadkrytycznym?
Schemat 1 Strefy reakcji Rodzaje efektów sonochemicznych Oscylujący pęcherzyk gazu Woda w stanie nadkrytycznym? Roztwór Znaczne gradienty ciśnienia Duże siły hydrodynamiczne Efekty mechanochemiczne Reakcje
Bardziej szczegółowoOdczarujmy mity II: Kto naprawdę zmienia ziemski klimat i dlaczego akurat Słooce?
Odczarujmy mity II: Kto naprawdę zmienia ziemski klimat i dlaczego akurat Słooce? Kilka pytao na początek Czy obecnie obserwujemy zmiany klimatu? Co, poza działaniem człowieka, może wpływad na zmiany klimatu?
Bardziej szczegółowoGlobalne ocieplenie okiem fizyka
Globalne ocieplenie okiem fizyka Szymon Malinowski Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego oraz naukaoklimacie.pl 29 września 2016 Zmiany średniej temperatury powierzchni Ziemi (GISTEMP) Zmiany rozkładu
Bardziej szczegółowoSukcesja ekologiczna na lądzie kończy się zazwyczaj klimaksem w postaci formacji leśnej Lasy są najpotężniejszymi ekosystemami lądowymi
Las w krajobrazie Sukcesja ekologiczna na lądzie kończy się zazwyczaj klimaksem w postaci formacji leśnej Lasy są najpotężniejszymi ekosystemami lądowymi Zajmują: - 8 % powierzchni całego globu - 30 %
Bardziej szczegółowoHydrosfera - źródła i rodzaje zanieczyszczeń, sposoby jej ochrony i zasoby wody w biosferze.
Hydrosfera - źródła i rodzaje zanieczyszczeń, sposoby jej ochrony i zasoby wody w biosferze. Hydrosfera składa się z kilku wyraźnie różniących się od siebie elementów będących zarazem etapami cyklu obiegu
Bardziej szczegółowoPozycja okna w murze. Karol Reinsch, Aluplast Sp. z o.o.
Pozycja okna w murze Karol Reinsch, Aluplast Sp. z o.o. Określenie dokładnego miejsca montażu okna w murze otworu okiennego należy przede wszystkim do obowiązków projektanta budynku. Jest to jeden z ważniejszych
Bardziej szczegółowogrupa a Człowiek i środowisko
grupa a Człowiek i środowisko................................................. Imię i nazwisko Poniższy test składa się z 18 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową
Bardziej szczegółowoWyznaczenie masy optycznej atmosfery Krzysztof Markowicz Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski
Wyznaczenie masy optycznej atmosfery Krzysztof Markowicz Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski Czas trwania: 30 minut Czas obserwacji: dowolny w ciągu dnia Wymagane warunki meteorologiczne:
Bardziej szczegółowoKażdy mieszkaniec Ziemi może ograniczyć emisję dwutlenku węgla do atmosfery DEBATA EKSPERCKA
Każdy mieszkaniec Ziemi może ograniczyć emisję dwutlenku węgla do atmosfery DEBATA EKSPERCKA Zanieczyszczenie powietrza Głównymi zanieczyszczeniami powietrza są, np.: pyły, dwutlenek siarki, tlenki azotu
Bardziej szczegółowoTemat: Czy to źle, jeśli będzie cieplej?
Zielone światło dla edukacji ekologicznej Temat: Czy to źle, jeśli będzie cieplej? CZAS TRWANIA: 45 min. TEMATYKA SZCZEGÓŁOWA: 1) Jak zmienia się klimat? 2) Czy wzrost CO2 jest niebezpieczny dla klimatu?
Bardziej szczegółowoO aktywności słonecznej i zorzach polarnych część I
O aktywności słonecznej i zorzach polarnych część I dr Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny Uniwersytet Wrocławski Słooce Protuberancja Fotosfera Plama Chromosfera Włókno Dziura koronalna Proporzec koronalny
Bardziej szczegółowoPomiary. Przeliczanie jednostek skali mapy. Np. 1 : cm : cm 1cm : m 1cm : 20km
Pomiary Przeliczanie jednostek skali mapy Np. 1 : 2 000 000 1cm : 2 000 000cm 1cm : 20 000m 1cm : 20km 1cm 2 : 400km 2 1cm 2 : 40 000ha [4 000 000a] [400 000 000m 2 ] Zadania podstawowe Jaki powinien być
Bardziej szczegółowoZadanie 3. (2 pkt) Uzupełnij zapis, podając liczbę masową i atomową produktu przemiany oraz jego symbol chemiczny. Th... + α
Zadanie: 1 (2 pkt) Określ liczbę atomową pierwiastka powstającego w wyniku rozpadów promieniotwórczych izotopu radu 223 88Ra, w czasie których emitowane są 4 cząstki α i 2 cząstki β. Podaj symbol tego
Bardziej szczegółowoPODSTAWY DATOWANIA RADIOWĘGLOWEGO
Dni Otwarte Wydziału Chemii 2008 PODSTAWY DATOWANIA RADIOWĘGLOWEGO Andrzej Komosa Zakład Radiochemii i Chemii Koloidów UMCS 1 Nagroda Nobla z chemii w roku 1960 Willard Frank Libby 1908-1980 Książka: Radiocarbon
Bardziej szczegółowoCzym jest dziura ozonowa?
Dziura ozonowa Czym jest dziura ozonowa? W atmosferze ziemskiej na wysokości od 10 do 50 km występuje warstwa o podwyższonej koncentracji ozonu (O3) - ozonosfera. Maksymalne stężenie ozonu utrzymuje się
Bardziej szczegółowoKlimat i pogoda poznaj różnice!
Klimat i pogoda poznaj różnice! Pogoda to ogół zjawisk atmosferycznych Klimat to przebieg pogody występujących w ciągu roku w danym miejscu i czasie na danym obszarze, określony na podstawie wieloletnich
Bardziej szczegółowoCo najbardziej przyczyniło się do ich zmniejszenia?
EMISJE GAZÓW CIEPLARNIANYCH: Co najbardziej przyczyniło się do ich zmniejszenia? Zmiana klimatu Zaprzestanie stosowania gazów typu CFC (chlorofluorometanów)! Bardzo istotną rolę odegrały w tym gazy typu
Bardziej szczegółowoPolityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski
Polityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski Polityka energetyczna w Unii Europejskiej Zobowiązania ekologiczne UE Zobowiązania ekologiczne UE na rok 2020 redukcja emisji gazów
Bardziej szczegółowoOdkrycie jądra atomowego - doświadczenie Rutherforda 1909 r.
Odkrycie jądra atomowego - doświadczenie Rutherforda 1909 r. 1 Budowa jądra atomowego Liczba atomowa =Z+N Liczba masowa Liczba neutronów Izotopy Jądra o jednakowej liczbie protonów, różniące się liczbą
Bardziej szczegółowoPRACA Pracą mechaniczną nazywamy iloczyn wartości siły i wartości przemieszczenia, które nastąpiło zgodnie ze zwrotem działającej siły.
PRACA Pracą mechaniczną nazywamy iloczyn wartości siły i wartości przemieszczenia, które nastąpiło zgodnie ze zwrotem działającej siły. Pracę oznaczamy literą W Pracę obliczamy ze wzoru: W = F s W praca;
Bardziej szczegółowoTEST na Kurs Początkowy
Miejscowość:.. Data: TEST na Kurs Początkowy W zakresie naprawy i obsługi technicznej urządzeń i instalacji chłodniczych oraz klimatyzacyjnych zawierające substancje kontrolowane oraz obrotu tymi substancjami,
Bardziej szczegółowo1. W źródłach ciepła:
Wytwarzamy ciepło, spalając w naszych instalacjach paliwa kopalne (miał węglowy, gaz ziemny) oraz biomasę co wiąże się z emisją zanieczyszczeń do atmosfery i wytwarzaniem odpadów. Przedsiębiorstwo ogranicza
Bardziej szczegółowo- ĆWICZENIA - Radioaktywność w środowisku naturalnym K. Sobianowska, A. Sobianowska-Turek,
Ćwiczenie A Wyznaczanie napięcia pracy licznika Ćwiczenie B Pomiary próbek naturalnych (gleby, wody) Ćwiczenie C Pomiary próbek żywności i leków - ĆWICZENIA - Radioaktywność w środowisku naturalnym K.
Bardziej szczegółowoSKUTKI SUSZY W GLEBIE
SKUTKI SUSZY W GLEBIE Zakrzów, 20 lutego 2019 r. dr hab. inż. Marek Ryczek, prof. UR atmosferyczna glebowa (rolnicza) hydrologiczna rośliny wilgotność gleba zwięzłość struktura gruzełkowata zasolenie mikroorganizmy
Bardziej szczegółowoMapa usłonecznienia w Polsce
Akademia Pomorska w Słupsku Paulina Śmierzchalska, Maciej Chmielowiec Mapa usłonecznienia w Polsce Projekt CZYSTA ENERGIA 2015 1 Promieniowanie słoneczne To strumień fal elektromagnetycznych i cząstek
Bardziej szczegółowoZADANIA Z FIZYKI NA II ETAP
ZADANIA Z FIZYKI NA II ETAP 1. 2 pkt. Do cylindra nalano wody do poziomu kreski oznaczającej 10 cm 3 na skali. Po umieszczeniu w menzurce 10 jednakowych sześcianów ołowianych, woda podniosła się do poziomu
Bardziej szczegółowoPrzemiany energii w zjawiskach cieplnych. 1/18
Przemiany energii w zjawiskach cieplnych. 1/18 Średnia energia kinetyczna cząsteczek Średnia energia kinetyczna cząsteczek to suma energii kinetycznych wszystkich cząsteczek w danej chwili podzielona przez
Bardziej szczegółowoNATURALNE ZMIANY CYKLU OBIEGU WODY
NATURALNE ZMIANY CYKLU OBIEGU WODY prof. dr hab. inż. MACIEJ MACIEJEWSKI, e-mail: maciej.maciejewski@imgw.pl dr inż. TOMASZ WALCZUKIEWICZ, e-mail: tomasz.walczykiewicz@imgw.pl mgr CELINA RATAJ, e-mail:
Bardziej szczegółowoCechy klimatu Polski. Cechy klimatu Polski. Wstęp
Cechy klimatu Polski Cechy klimatu Polski Wstęp Klimat to przeciętne, powtarzające się corocznie stany atmosfery występujące na danym obszarze, określone na podstawie wieloletnich obserwacji i pomiarów
Bardziej szczegółowoPowietrze życiodajna mieszanina gazów czy trucizna, która nie zna granic?
Powietrze życiodajna mieszanina gazów czy trucizna, która nie zna granic? Projekt realizuje: Zanieczyszczenia powietrza Projekt realizuje: Definicja Rodzaje zanieczyszczeń Przyczyny Skutki (dla człowieka,
Bardziej szczegółowo1. Wstęp. Z prasy. Encyklopedia medyczna. Autor: Hayk Hovhannisyan. Tytuł: Badanie transportu radonu w ośrodku porowatym na stanowisku laboratoryjnym
1. Wstęp Radon cichy zabójca, niewidzialny przenikający do naszych domów. Z prasy Radonoterapia sposób leczenia wielu chorób za pomocą ekspozycji radonu lub radonowych wód. Encyklopedia medyczna Temat
Bardziej szczegółowoZmiany klimatyczne i ich konsekwencje dla polskiego rolnictwa
Zmiany klimatyczne i ich konsekwencje dla polskiego IX Małopolska Konferencja Odnawialne źródła energii na obszarach wiejskich MODR Karniowice, 17.03.2010 r. Jerzy Kozyra Instytut Uprawy NawoŜenia i Gleboznawstwa
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z FIZYKI
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z FIZYKI KLASA I Budowa materii Wymagania na stopień dopuszczający obejmują treści niezbędne dla dalszego kształcenia oraz użyteczne w pozaszkolnej działalności ucznia. Uczeń: rozróżnia
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS Z FIZYKI DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2014/2015. Imię i nazwisko:
(pieczątka szkoły) Imię i nazwisko:................................. Czas rozwiązywania zadań: 45 minut WOJEWÓDZKI KONKURS Z FIZYKI DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2014/2015 ETAP I SZKOLNY Informacje:
Bardziej szczegółowoProblemy zanieczyszczenia powietrza w Polsce i innych krajach europejskich
Problemy zanieczyszczenia powietrza w Polsce i innych krajach europejskich Barbara Toczko Departament Monitoringu i Informacji o Środowisku Główny Inspektorat Ochrony Środowiska 15 listopada 2012 r. Wyniki
Bardziej szczegółowoTechnologie wytwarzania metali. Odlewanie Metalurgia proszków Otrzymywanie monokryształów Otrzymywanie materiałów superczystych Techniki próżniowe
Technologie wytwarzania metali Odlewanie Metalurgia proszków Otrzymywanie monokryształów Otrzymywanie materiałów superczystych Techniki próżniowe KRYSTALIZACJA METALI I STOPÓW Krzepnięcie - przemiana fazy
Bardziej szczegółowoTechnologie wytwarzania metali. Odlewanie Metalurgia proszków Otrzymywanie monokryształów Otrzymywanie materiałów superczystych Techniki próżniowe
Technologie wytwarzania metali Odlewanie Metalurgia proszków Otrzymywanie monokryształów Otrzymywanie materiałów superczystych Techniki próżniowe KRYSTALIZACJA METALI I STOPÓW Krzepnięcie - przemiana fazy
Bardziej szczegółowoWyznaczanie stałej słonecznej i mocy promieniowania Słońca
Wyznaczanie stałej słonecznej i mocy promieniowania Słońca Jak poznać Wszechświat, jeśli nie mamy bezpośredniego dostępu do każdej jego części? Ta trudność jest codziennością dla astronomii. Obiekty astronomiczne
Bardziej szczegółowoZagrożenia naturalnymi źródłami promieniowania jonizującego w przemyśle wydobywczym. Praca zbiorowa pod redakcją Jana Skowronka
Zagrożenia naturalnymi źródłami promieniowania jonizującego w przemyśle wydobywczym Praca zbiorowa pod redakcją Jana Skowronka GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA Katowice 2007 SPIS TREŚCI WPROWADZENIE (J. SKOWRONEK)...
Bardziej szczegółowoWłasności optyczne materii. Jak zachowuje się światło w zetknięciu z materią?
Własności optyczne materii Jak zachowuje się światło w zetknięciu z materią? Właściwości optyczne materiału wynikają ze zjawisk: Absorpcji Załamania Odbicia Rozpraszania Własności elektrycznych Refrakcja
Bardziej szczegółowoBez względu na powód zmian jest cieplej
-170-430 C 350 C 20 C -140-20 C ~ -150 C ~ -180 C ~ -250 C ~ -210 C 2013-01-21 Bez względu na powód zmian jest cieplej Jean Baptiste Joseph Fourier (ur. 21 marca 1768 w Auxerre - zm. 16 maja 1830 r. w
Bardziej szczegółowoBadania stanu warstwy ozonowej nad Polską oraz pomiary natężenia promieniowania UV
Badania stanu warstwy ozonowej nad Polską oraz pomiary natężenia promieniowania UV Średnia zawartość ozonu w skali globalnej pozostaje o 4% niższa w stosunku do średniej z lat 1964-198, podczas gdy w latach
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko ucznia Data... Klasa...
Przygotowano za pomocą programu Ciekawa fizyka. Bank zadań Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2011 strona 1 Imię i nazwisko ucznia Data...... Klasa... Zadanie 1. Wyraź
Bardziej szczegółowocałkowite rozproszone
Kierunek: Elektrotechnika, II stopień, semestr 1 Technika świetlna i elektrotermia Laboratorium Ćwiczenie nr 14 Temat: BADANIE KOLEKTORÓW SŁONECZNYCH 1. Wiadomości podstawowe W wyniku przemian jądrowych
Bardziej szczegółowoOd Wielkiego Wybuchu do Gór Izerskich. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN
Od Wielkiego Wybuchu do Gór Izerskich Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN Góry Izerskie Góry Izerskie Góry Izerskie Góry Izerskie Góry Izerskie Góry Izerskie Góry Izerskie
Bardziej szczegółowo14R POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII. POZIOM ROZSZERZONY (od początku do grawitacji)
Włodzimierz Wolczyński 14R POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII POZIOM ROZSZERZONY (od początku do grawitacji) Rozwiązanie zadań należy zapisać w wyznaczonych miejscach pod treścią
Bardziej szczegółowoJakość danych pomiarowych. Michalina Bielawska, Michał Sarafin Szkoła Letnia Gdańsk
Jakość danych pomiarowych Michalina Bielawska, Michał Sarafin Szkoła Letnia 22.09.2011 Gdańsk Weryfikacja wyników pomiarowych Celem weryfikacji wyników jest potwierdzenie poprawności wyników pomiarów.
Bardziej szczegółowoEkologia. Biogeochemia: globalne obiegi pierwiastków. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii
Ekologia Biogeochemia: globalne obiegi pierwiastków Ryszard Laskowski www.cyfronet.edu.pl/~uxlaskow 1/35 Biogeochemia Lata 1940. Hutchinson i współpracownicy. Biogeochemia bada drogi przepływu pierwiastków
Bardziej szczegółowoRelacje człowiek środowisko przyrodnicze
138 SPRAWDZIANY LEKCJI Sprawdzian z działu Relacje człowiek środowisko przyrodnicze Grupa I Zadanie 1 (0 4 p.) Każdemu terminowi przyporządkuj odpowiadającą mu definicję. 1. Zasoby przyrody A. Zasoby mające
Bardziej szczegółowoPrzykłady: zderzenia ciał
Strona 1 z 5 Przykłady: zderzenia ciał Zderzenie, to proces w którym na uczestniczące w nim ciała działają wielkie siły, ale w stosunkowo krótkim czasie. Wynikają z tego ważne dla praktycznej analizy wnioski
Bardziej szczegółowoZanieczyszczenie atmosfery i terenu wpływa pośrednio na rozwój lasu. Naruszona bowiem zostaje równowaga chemiczna i zmieniony odczyn ph w środowisku
Ochrona lasów Zanieczyszczenie atmosfery i terenu wpływa pośrednio na rozwój lasu. Naruszona bowiem zostaje równowaga chemiczna i zmieniony odczyn ph w środowisku glebowym. Działanie bezpośrednie, jak
Bardziej szczegółowoAlternatywne źródła energii - prezentacja scenariusza zajęć na godzinę do dyspozycji wychowawcy w gimnazjum. Autor: Joanna Łęcka
Alternatywne źródła energii - prezentacja scenariusza zajęć na godzinę do dyspozycji wychowawcy w gimnazjum Autor: Joanna Łęcka Temat zajęć: Czy zgasną światła na Ziemi? Alternatywne źródła energii. Uczeń
Bardziej szczegółowoOdwracalność przemiany chemicznej
Odwracalność przemiany chemicznej Na ogół wszystkie reakcje chemiczne są odwracalne, tzn. z danych substratów tworzą się produkty, a jednocześnie produkty reakcji ulegają rozkładowi na substraty. Fakt
Bardziej szczegółowoZMIENIAJCIE POLITYKĘ A NIE KLIMAT!
ZMIENIAJCIE POLITYKĘ A NIE KLIMAT! IPCC Sprawozdania Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (The Intergovernmental Panel on Climate Change - IPCC) to jak dotąd najbardziej kompleksowe globalne spojrzenie
Bardziej szczegółowoZBIÓR ZADAŃ STRUKTURALNYCH
ZBIÓR ZADAŃ STRUKTURALNYCH Zgodnie z zaleceniami metodyki nauki fizyki we współczesnej szkole zadania prezentowane uczniom mają odnosić się do rzeczywistości i być tak sformułowane, aby każdy nawet najsłabszy
Bardziej szczegółowoprof. dr hab. Zbigniew W. Kundzewicz
KONFERENCJA Wyzwania polityki klimatycznej połączona z posiedzeniem sejmowej Komisji OŚZNiL Warszawa, 21 października 2008 Scenariusze zmian klimatu i ich prawdopodobieństwa w świetle najnowszych badań
Bardziej szczegółowo