P R O G N O Z A. Opracowanie: mgr Dorota Sowa mgr inż. Krzysztof Czechowski mgr inż. Hanna Fiedler-Krukowicz mgr inż.

Transkrypt

1 P R O G N O Z A O D D Z I A Ł Y W A N I A NA Ś R O D O W I S K O projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński. Opracowanie: mgr Dorota Sowa mgr inż. Krzysztof Czechowski mgr inż. Hanna Fiedler-Krukowicz mgr inż. Maciej Kosiorek Łódź, wrzesień 2015 r.

2

3 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 3 SPIS TREŚCI: 1. PODSTAWA PRAWNA SPORZĄDZANIA PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO 5 2. INFORMACJE O METODACH PROGNOZOWANIA 7 3. ZAKRES INFORMACJI ZAWARTYCH W PROGNOZIE CEL SPORZĄDZENIA PROGNOZY METODY ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTU PLANU ORAZ CZĘSTOTLIWOŚĆ JEJ PRZEPROWADZANIA CHARAKTERYSTYKA USTALEŃ PLANU I JEGO POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ISTNIEJĄCY STAN ŚRODOWISKA POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTU PLANU STAN ŚRODOWISKA NA OBSZARACH OBJĘTYCH PRZEWIDYWANYM ZNACZĄCYM ODDZIAŁYWANIEM ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW PODLEGAJĄCYCH OCHRONIE NA PODSTAWIE USTAWY Z DNIA 16 KWIETNIA 2004 R. O OCHRONIE PRZYRODY CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PLANU INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO PRZEWIDYWANE ZNACZĄCE ODDZIAŁYWANIA (BEZPOŚREDNIE, POŚREDNIE, WTÓRNE, SKUMULOWANE, KRÓTKOTERMINOWE, ŚREDNIOTERMINOWE ORAZ DŁUGOTERMINOWE, STAŁE I CHWILOWE, POZYTYWNE I NEGATYWNE) NA ŚRODOWISKO, W TYM NA OBSZAR NATURA

4 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJE PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO, MOGĄCYCH BYĆ REZULTATEM REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, A W SZCZEGÓLNOŚCI NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARU NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ TEGO OBSZARU ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKTOWANYM DOKUMENCIE WRAZ Z WSKAZANIEM NAPOTKANYCH TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY STRESZCZENIE SPORZĄDZONE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM LITERATURA I MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE 235 SPIS ZAŁĄCZNIKÓW: ZAŁĄCZNIK NR 1 RYSUNEK PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU ZMIANY MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY GŁOWNO DLA OBSZARU CZĘŚCI WSI MĄKOLICE, CZŚCI WSI WOLA MĄKOLSKA, WSI JASIONNA, CZĘŚCI WSI DĄBROWA, CZĘŚCI WSI MIĘSOŚNIA, CZĘŚCI WSI WŁADYSŁAWÓW POPOWSKI I CZĘŚCI WSI POPÓW GŁOWIEŃSKI ZAŁĄCZNIK NR 2 TABELE ZBIORCZE MONITORINGU AWIFAUNY W LATACH ZAŁĄCZNIK NR 3 ZESTAWIENIE PISM Z URZĘDÓW GMIN W SPRAWIE ISTNIEJĄCYCH I PROJEKTOWANYCH NA ICH TERENIE TURBIN WIATROWYCH ZAŁĄCZNIK NR 4 OŚWIADCZENIE WÓJTA GMINY GŁOWNO Z DNIA 19 SIERPNIA 2013 R. WRAZ Z MAPĄ PRZEDSTAWIAJĄCĄ RODZAJE ISTNIEJĄCEJ ZABUDOWY NA OBSZARZE PROJEKTU ZMIANY MPZP ZAŁĄCZNIK NR 5 WYDRUKI Z PROGRAMU OBLICZENIOWEGO ODDZIAŁYWANIA AKUSTYCZNEGO ZAŁĄCZNIK NR 6 PISMO WÓJTA GMINY GŁOWNO Z DNIA 13 MAJA 2015 R. W SPRAWIE KLASYFIKACJI AKUSTYCZNEJ TERENU ZAŁĄCZNIK NR 7 PRZYKŁADOWA KARTA KATALOGOWA TRUBINY WIATROWEJ VESTAS V MW ZAŁĄCZNIK NR 8 KORESPONDENCJA URZĘDU GMINY I KOO ORAZ ARKUSZ MAPY PRZEDSTAWIAJĄCEJ KLASYFIKACJĘ TERENÓW POD WZGLĘDEM MOŻLIWOŚCI LOKOWANIA FARM WIATROWYCH

5 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 5 1. PODSTAWA PRAWNA SPORZĄDZANIA PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Przedmiotem opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko (zwana dalej prognozą) projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński (zwanego dalej projektem Planu), sporządzonego zgodnie z Uchwałą Nr XXXV/164/13 Rady Gminy Głowno z dnia 23 maja 2013 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński. Niniejsza prognoza stanowi wynik pracy wykonanej na zlecenie Wójta Gminy Głowno, jako organu odpowiedzialnego za opracowanie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na przedmiotowym terenie. Obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowiskowo dla projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub jego zmiany wynika z art. 51 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz. 1235) oraz z art. 17 pkt 4 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r. poz. 199). Niniejsza prognoza oddziaływania na środowisko została sporządzona w oparciu o zapisy ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz. 1235). Zgodnie z treścią przedmiotowej ustawy, prognoza oddziaływania na środowisko jest elementem strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. W art. 3 ust. 1 pkt 14 ustawy zdefiniowano pojęcie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko jako postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji polityk, strategii, planu lub programu obejmującego w szczególności: a) uzgodnienie stopnia szczegółowości informacji zawartych w prognozie oddziaływania na środowisko, b) sporządzenie prognozy oddziaływania na środowisko, c) uzyskanie wymaganych ustawą opinii, d) zapewnienie możliwości udziału społeczeństwa w postępowaniu. Zgodnie z art. 46 pkt 1 przedmiotowej ustawy, pod pojęciem dokumentów, wymagających przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, rozumie się projekty koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, plany zagospodarowania przestrzennego oraz strategie rozwoju regionalnego. Zakres niniejszej prognozy uwzględnia wymagania, o których mowa w art. 51 ust. 2 oraz w art. 52 ust 1 i 2 ustawy z dnia 3 października 2008 o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity Dz. U r. poz. 1235). Zgodnie z art. 52 pkt. 3 Minister właściwy do spraw budownictwa, lokalnego planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa w porozumieniu z ministrem właściwym do

6 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 6 spraw środowiska oraz ministrem właściwym do spraw zdrowia może określić, w drodze rozporządzenia, dodatkowe wymagania, jakim powinna odpowiadać prognoza oddziaływania na środowisko dotycząca projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, kierując się szczególnymi potrzebami planowania przestrzennego na szczeblu gminy oraz uwzględniając: formę sporządzania prognozy, zakres zagadnień, które powinny zostać określone i ocenione w prognozie, zakres terytorialny prognozy, rodzaje dokumentów zawierających informacje, które powinny być uwzględnione w prognozie. Na dzień sporządzania niniejszego opracowania nie zostały określone wyżej wymienione dodatkowe wymagania, jakim powinna odpowiadać prognoza oddziaływania na środowisko. Zgodnie z art. 53, na wniosek Wójta Gminy Głowno, zostały wydane uzgodnienia dotyczące zakresu i stopnia szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński : uzgodnienia wydane przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi pismem WOOŚ KD.3 z dnia 28 sierpnia 2013 r.; uzgodnienia wydane przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Zgierzu pismem PSSE-Z-ZNS-441/33/299/2013 z dnia 23 sierpnia 2013 r. Niniejsza wersja Prognozy oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński uwzględnia uwagi i zalecenia dwóch wydanych dotychczas opinii Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi: WOOŚ-II AJ.2 z dnia 10 kwietnia 2014 r.; WOOŚ-II MG2 z dnia 11 grudnia 2014 r. Zmiany w opracowaniu względem ostatnio przedłożonej i następnie wycofanej w dniu 15 lipca 2015 r. prognozy oddziaływania na środowisko zostały w tekście oznaczone kolorem niebieskim.

7 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 7 2. INFORMACJE O METODACH PROGNOZOWANIA Przy sporządzaniu prognozy posłużono się metodami: indukcyjno-opisową, analogii środowiskowych, analiz przestrzennych, modelowania matematycznego oraz diagnozy stanu środowiska wykonanej na podstawie dostępnych materiałów oraz przeprowadzonych monitoringów i inwentaryzacji. Opracowując niniejszą prognozę oddziaływania na środowisko w pierwszej kolejności rozpoznano i przeanalizowano informacje o istniejącym stanie wszystkich elementów środowiska występujących na przedmiotowym terenie oraz w jego bliskim otoczeniu Metody wykorzystywane do opisu charakterystyki środowiska przyrodniczego Prace nad opracowaniem niniejszego dokumentu obejmowały dwa zasadnicze etapy: terenowy i kameralny. Podczas wizji terenowych w ramach diagnozy stanu środowiska oceniony został stan jakościowy oraz ilościowy środowiska przyrodniczego obszaru objętego projektowanym dokumentem zmiany MPZP, a zwłaszcza terenów pod planowaną inwestycję wiatrową. W ocenie tej posłużono się ww. metodami, a ponadto, w ramach poszczególnych badań stosowano wytyczne powszechnie wykorzystywane przy tego rodzaju obserwacjach. W ramach prac terenowych dokonano diagnozy aktualnego stanu środowiska na podstawie następujących monitoringów i inwentaryzacji: monitoring i inwentaryzacja ornitologiczna, monitoring chiropterologiczny, inwentaryzacja siedlisk przyrodniczych, inwentaryzacja roślin naczyniowych i grzybów, inwentaryzacja owadów, inwentaryzacja płazów i gadów. Poniżej opisano metodyki oraz wytyczne wykorzystane w poszczególnych monitoringach i inwentaryzacjach, w ramach, których zostały zbadane elementy środowiska przyrodniczego w kontekście prac terenowych oraz kameralnych. Monitoring i inwentaryzacja ornitologiczna W celu oceny jakości i ilości awifauny obszaru projektowanego dokumentu zmiany MPZP, a przede wszystkim terenu przeznaczonego pod inwestycję wiatrową wraz z 2 km buforem, wykorzystano metodę diagnozy aktualnego stanu środowiska awifauny (został przebadany teren wychodzący poza zakres objęty zmianą MPZP, gdyż tylko dzięki temu można ocenić wpływ zmiany MPZP na ornitofaunę). Badania wykonano zgodnie z metodologią zawartą w Wytycznych w zakresie oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na ptaki, rekomendowaną przez PSEW z 2008 roku. Podczas prac terenowych wykorzystano również metodę kartograficzną, do zwizualizowania położenia transektów, punktów obserwacyjnych, a także stanowisk i miejsc obserwacji występujących gatunków ptaków. Poniżej przedstawiono opis prac terenowych.

8 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 8 Należy zaznaczyć, że dane z monitoringu ptaków wykorzystane w niniejszej prognozie pochodzą częściowo z szerszego zakresu obszarowego niż wynikałoby to z analizy rozmieszczenia projektowanych turbin wiatrowych. Związane jest to z tym, że pierwotnie rozpatrywano większy obszar farmy wiatrowej składającej się z większej ilości turbin i dla tego większego obszaru realizowano monitoring. Terminy kontroli oraz wyznaczenie transektów, punktów i MPPL Monitoring ornitologiczny przedmiotowego obszaru prowadzony jest od marca 2013 r. do chwili obecnej. Prace wykonywane były w podziale na dwa etapy: Etap I kontrole i obserwacje prowadzone od 29 marca 2013 roku do 27 lipca 2014 r. W ramach prac przeprowadzono 36 kontroli terenowych prowadząc obserwacje terenu przyszłej farmy wzdłuż wyznaczonego transektu. Transekt o długości ok. 3,3 km poprowadzony jest w bezpośredniej bliskości planowanych lokalizacji turbin. Oprócz kontroli na transektach wykonano 12 wizyt na powierzchni objętej inwentaryzacją na potrzeby poszukiwania gatunków cennych i szponiastych oraz z Załącznika I tzw. Dyrektywy Ptasiej (obserwacje do 27 lipca 2014). Przeprowadzono również kontrolę MPPL, którą wykonano w dwóch terminach. Liczenie wczesnowiosenne w terminie 15 maja 2013 r., w godzinach 7.30 do 8.20 (z przerwą na zmianę transektu). Liczenie późnowiosenne wykonano w terminie 23 czerwca 2013 r., od godziny 7.00 do Odstęp pomiędzy liczeniami wynosił zgodnie z instrukcją ponad 4 tygodnie. Kwadrat MPPL wytypowany został przez przekrój siedlisk zbieżny z kwadratami wytypowanymi losowo w kraju, gdzie najczęściej występują grunty orne, około 44-45%, lasy i zadrzewienia 30%. Etap II obejmuje kontrole i obserwacje prowadzone od 14 lutego 2015 r. do chwili obecnej (ostatnie kontrole uwzględnione w opracowaniu z dn. 11 września 2015). W porównaniu z badaniami dla Etapu I oprócz badań transektowych prowadzone są obserwacje z 4 dodatkowych punktów dla określenia wykorzystywania przestrzeni przyszłej farmy i najbliższego otoczenia przez ptaki drapieżne w tym przede wszystkim bieliki. Ww. punkty obserwacyjne wyznaczono w następujący sposób: Punkt 1 - na wiadukcie nad autostradą A1, wyznaczony głównie w celu monitoringu ewentualnych przelotów bielika z Lasu Domaradzyńskiego do Lasu Witowskiego, Punkt 2 - wyznaczony dla monitoringu Lasu Witowskiego (Silne Błota), Punkt 3 - wyznaczony do obserwacji Lasu Witowskiego i ewentualnych przelotów na trasie Las Witowski - stawy w Psarach, Punkt 4 - wyznaczony dla obserwacji ewentualnych przelotów na trasie Las Domaradzyński - stawy w Psarach. Obecnie dysponuje się wynikami 22 sesji obserwacyjnych przeprowadzonych w 2015 r. Decyzję o kontunuowaniu badań w 2015 r. podjęto ze względu na ujęcie przedmiotowego obszaru farmy w tzw. Petycji Komitetu Ochrony Orłów (Region Łódzki) z dnia 4 lipca 2013 roku, która dotyczyła obszarów, w których lokalizacja turbin mogłaby mieć negatywne oddziaływanie na populacje ptaków szponiastych, w tym bielika. Badania miały za zadanie dostarczenie dodatkowego materiału dowodowego i uzyskania pewności, że planowana farma nie będzie negatywnie oddziaływać na ptaki szponiaste.

9 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 9 Obecnie w związku z weryfikacją założeń ww. petycji, farma znajduje się w obszarze, na którym KOO dopuszcza możliwość budowy tego typu obiektów pod warunkiem przeprowadzenia dokładnego przynajmniej dwuletniego monitoringu ornitologicznego. Założona metodologia i prowadzone obserwacje od 2013 spełniają te założenia a przytoczone wyniki w niniejszym opracowaniu jednoznacznie wskazują na brak użytkowania tej przestrzeni przez bieliki. Na ryc. 1 przedstawiono lokalizację transektu nr 1, kwadratu MPPL oraz punktów obserwacyjnych.

10 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 10 Ryc. 1 Lokalizacja transektu, kwadratu MPPL oraz punktów obserwacyjnych ptaków na tle obszaru projektowanej zmiany MPZP wraz z zaznaczeniem planowanych lokalizacji turbin wiatrowych

11 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 11 Liczenie ptaków Kontrole powierzchni w ramach cenzusu ptaków lęgowych dokonywane były w godzinach przedpołudniowych i okołopołudniowych, wyłącznie w czasie dobrych warunków pogodowych. Pozwala to na prowadzenie obserwacji w okresie szczególnej aktywności ptaków lęgowych, ale także obejmuje okres dobowego szczytu przelotu migrantów dziennych korzystających w czasie wędrówki z lotu aktywnego (głównie wróblowe, blaszkodziobe itp.) jak i tych korzystających z lotu biernego (bociany, szponiaste). Minimalny czas przebywania na transekcie poprowadzonym w bezpośredniej bliskości planowanych lokalizacji turbin wynosił 4h. W przypadku istnienia kierunkowej migracji przelotnych ptaków dodatkowo zbierano informacje o kierunku lotu. Obserwacji i liczeń awifauny lęgowej dokonywano w granicach do 150 m wzdłuż linii trasy transektu. Odległość taka umożliwia oznaczenie obserwowanych ptaków, wykazujących zachowanie terytorialne lub lęgowe (np. śpiew, budowa gniazda, karmienie piskląt itp.), do gatunku. Obserwacje migrujących gatunków o mniejszych rozmiarach ciała (głównie drobne wróblowe) dokonywano w granicach do 150 m wzdłuż linii trasy transektu. Taka odległość umożliwiła oznaczenie obserwowanych ptaków do gatunku. Obserwacje gatunków większych (np. wybrane gatunki spośród takich grup jak: szponiaste, blaszkodziobe, mewy, siewkowce, gołębie, bociany, żurawie) dokonywano w granicach około 500 m wzdłuż linii transektu. Podobnie jak w przypadku ptaków mniejszych, są one oznaczane do gatunku oraz liczone. Wszystkie obserwacje kwalifikowano do przedziału wysokości [w skategoryzowanej formie: do 50 m lot niski (poniżej zakresu pracy wirnika (rotora) turbiny wiatrowej), 50 m m lot na średnim pułapie (w zakresie pracy wirnika), powyżej 210 m - lot wysoki (powyżej zakresu pracy wirnika)]. Obserwacje na punktach zakładają pobyt na każdym punkcie przez godzinę. Podczas trwania obserwacji rejestrowano wszystkie obserwowane, przelatujące ptaki dostrzeżone w polu widzenia, także te, które zerwały się do lotu oraz te, które początkowo leciały a następnie wylądowały. W trakcie kontroli notowano również wysokość, na jakiej przemieszczały się ptaki. Obserwacje, w których ptak zmienia zakres wysokości zapisywano, jako osobne w różnych zakresach wysokości. Dla ptaków przemieszczających się w ukierunkowany sposób notowano kierunek przelotu (brak kierunku oznacza przemieszczanie nieukierunkowane lub na bardzo niedużym dystansie). Po uzyskaniu danych na badanym obszarze z obserwacji terenowych przystąpiono do prac kameralnych, polegających na porównaniu wyników uzyskanych w terenie z istniejącą literaturą przedmiotu. W ten sposób sporządzona została kompleksowa ocena sposobów użytkowania omawianego terenu przez ptaki i jego aktualnego stanu środowiska. W tym etapie wykorzystano metody indukcyjno-opisową oraz analogii środowiskowej. Metoda indukcyjno-opisowa posłużyła do opisu obecnego stanu środowiska, interpretacji wyników otrzymanych podczas badań terenowych oraz wyciągnięcia na ich podstawie wniosków. W celu oceny walorów środowiskowych terenu objętego projektowaną zmianą MPZP, a przede wszystkim terenu pod farmę wiatrową oraz jej 2-km buforu wykorzystano metodę analogii środowiskowej. Zbadany teren porównano pod kątem ilościowym i jakościowym z innymi terenami o podobnym charakterze w badaniach MPPL w skali krajowej, a także z innymi podobnymi terenami znajdującymi się w gminie. Monitoring Ptaków Drapieżnych prowadzony przez Komitet Ochrony Orłów w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska Przy opracowywaniu Prognozy wykorzystano dane pochodzące z Monitoringu Ptaków Drapieżnych (MPD). Monitoring Ptaków Drapieżnych (MPD) jest to jeden z wieloletnich programów jednostkowych Monitoringu Ptaków Polski prowadzony przez Komitet Ochrony Orłów w ramach

12 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 12 Państwowego Monitoringu Środowiska na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. W przedmiocie MPD śledzi się trendy wskaźników liczebności następujących gatunków ptaków: Trzmielojad Pernis apivorus (PEA) Kania czarna Milvus migrat (MG) Kania ruda Milvus milvus (MM) Bielik Haliaeetus albicilla (HA) Błotniak stawowy Circus aeruginosus (CIA) Błotniak łąkowy Circus pygargus (CIP) Jastrząb Accipiter gentilis (ACG) Myszołów Buteo buteo (BB) Orlik krzykliwy Aquila pomarina (AQP) Pustułka Falco tinnunculus (FAT) Kobuz Falco subbuteo (FAS) Bocian czarny Ciconia nigra (CCN) Krogulec Accipiter nisus (ACN) Kruk Corvus corax (COX) Badanie prowadzone jest w całej Polsce na 49 kwadratach o powierzchni 100 km 2 - kwadrat o bokach 10 km x 10 km. W obrębie kwadratu wyznacza się 9 równych pól (powierzchnie drugiego rzędu), a w każdym polu lokalizuje się jeden punkt widokowy, w wyniku czego powstaje 9 punktów, z których prowadzone są obserwacje i liczenia ptaków. Na każdym punkcie prowadzone są obserwacje przez pół godziny. Cykl badań powtarzany jest 4 razy w roku w następujących terminach: kontrola 1: marca (rejestrowanie tylko: bielika, myszołowa, jastrzębia i bociana czarnego), kontrola 2: 1-20 maja (wszystkie gatunki), kontrola 3: czerwca (wszystkie gatunki), kontrola 4: lipca (wszystkie gatunki). W przypadku bielika dla uzupełnienia wyników obserwacji z punktów prowadzi się kontrole znanych gniazd. Badania w ramach MPD prowadzone są od 2007 roku. Wynikiem jednej kontroli powierzchni próbnej jest liczba terytoriów przyporządkowanych do każdego z 9 kwadratów drugiego rzędu (powierzchnie ponumerowane od 1 do 9). Końcowy wynik stanowi suma najwyższych wartości uzyskanych w trakcie 4 liczeń na każdej z 9 powierzchni. Analizowany w niniejszej Prognozie teren położony jest w jednym z kwadratów MPD zlokalizowanym w województwie łódzkim, jest to kwadrat LD2 o powierzchni 100 km 2. Poniżej zostało przedstawione położenie kwadratu LD2 wraz z podziałem na 9 powierzchni drugiego rzędu. Teren objęty Uchwałą, dla którego wykonywana jest Prognoza, usytuowany jest w pierwszej, czwartej oraz w piątej powierzchni badawczej.

13 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 13 Komitet Ochrony Orłów od 8 lat monitoruje aktywność ptaków drapieżnych na powyższym terenie w ramach Monitoringu Ptaków Drapieżnych. Dane dotyczące ilości poszczególnych gatunków występujących w obszarze kwadratu są publikowane na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Ryc. 2 Lokalizacja kwadratu LD2 na tle obszaru projektowanych zmian MPZP wraz z zaznaczeniem lokalizacji planowanych turbin wiatrowych Monitoring chiropterologiczny Ocenę jakościową oraz ilościową nietoperzy na terenie projektowanego dokumentu zmiany MPZP dla obszarów planowanej inwestycji wiatrowej dokonano zgodnie z Tymczasowymi wytycznymi dotyczącymi oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na nietoperze (wersja II, grudzień 2009, Kepel A.) oraz zgodnie z Wytycznymi dotyczącymi oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na nietoperze projekt (GDOŚ 2011, Kepel A. i in.). Ocena ta opierała się na metodzie diagnozy aktualnego stanu środowiska chiropterofauny. Podczas prac terenowych oraz w celu przedstawienia wyników wykorzystano również metodę kartograficzną do zwizualizowania położenia transektów i punktów nasłuchowych. Poniżej przedstawiono opis prac terenowych.

14 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 14 Terminy kontroli, użyty sprzęt, punkty i transekty Podczas monitoringu wykonano łącznie 27 kontroli w latach , głównie na obszarze pod lokalizację turbin wiatrowych. Nasłuchy ultradźwięków echolokacyjnych nietoperzy i ich rejestrację przeprowadzono przy pomocy szerokopasmowego detektora AnaBat SD2 Bat Detector australijskiej firmy Titley Scientific oraz zestawu detektor pracujący w systemie "frequency division" Petterson D230 i rejestrator ZoomH2. Nagrania głosów nietoperzy zostały poddane analizie z wykorzystaniem programów komputerowych Analook oraz BatSound i Audicity. Analiza ta posłużyła do identyfikacji głosów nagranych nietoperzy oraz do oszacowania ich aktywności. Podobnie jak w przypadku monitoringu ptaków badania chiropterologiczne prowadzono na zakładanym pierwotnie, większym obszarze farmy wiatrowej. W niniejszej prognozie zaprezentowano wyniki monitoringu nietoperzy z punktów nasłuchowych i transektów zlokalizowanych jedynie na terenie analizowanego obszaru zmiany MPZP. Na terenie analizowanego projektu zmiany MPZP wyznaczono trzy transekty i dwa punkty nasłuchowe. Wyniki nasłuchów pozwoliły scharakteryzować wykorzystanie przez nietoperze terenu projektowanej farmy wiatrowej. Lokalizację punktów i transektów przedstawiono na ryc. 22 w rozdziale Czas nagrywania i Indeksy aktywności W każdym punkcie nasłuchy prowadzone były przez 20 minut. Podczas kolejnych kontroli zmieniano kolejność prowadzenia nasłuchów w poszczególnych punktach i transektach. Nasłuchy odbywały się podczas pierwszych czterech godzin po zmierzchu. Podczas kontroli prowadzonych w maju, czerwcu, lipcu oraz podczas dwóch kontroli sierpniowych i dwóch wrześniowych nasłuchy powtarzane były w tych samych miejscach także w drugiej połowie nocy. Dla każdego z punktów nasłuchowych i transektów wyznaczono indeks aktywności, czyli wartość liczbową podawaną w jednostkach aktywności/godzinę. Za jednostkę aktywności przyjęto zarejestrowaną nieprzerwaną sekwencję sygnałów echolokacyjnych jednego osobnika, o długości od jednego impulsu do 5 sekund. Stopień aktywności nietoperzy wyznaczono według skali zaproponowanej w Wytycznych dotyczących oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na nietoperze projekt (GDOŚ 2011, Kepel A. i in.). Po uzyskaniu danych na badanym obszarze z nasłuchów terenowych przystąpiono do prac kameralnych, w których wykorzystano metody analiz kartograficznych oraz indukcyjno-opisową. Metodę kartograficzną wykorzystano do przedstawienia punktów i transektów oraz miejsc poszukiwania kolonii i hibernacji nietoperzy. Metoda indukcyjno-opisowa posłużyła do analizy wcześniej wyznaczonych indeksów aktywności poszczególnych grup nietoperzy. Sposób prezentacji wyników w niniejszej prognozie oddziaływania na środowisko i metoda wyliczania indeksów aktywności nietoperzy są zgodne z Wytycznymi dotyczącymi oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na nietoperze projekt (GDOŚ 2011, Kepel A. i in.). Zastosowana metoda chiropterologicznych badań przedinwestycyjnych jest powszechnie stosowana, najbardziej adekwatna i porównywalna, a zalecenia do jej stosowania znaleźć można również w europejskich wytycznych. Należy zauważyć, że metoda polegająca na nasłuchach detektorowych nie pozwala na określenie liczebności nietoperzy. W związku z tym nie ma możliwości przedstawienia zestawienia liczebności nietoperzy podczas poszczególnych kontroli. Metoda detektorowa pozwala określić intensywność wykorzystania przestrzeni przez nietoperze.

15 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 15 Inwentaryzacja roślin naczyniowych i grzybów Inwentaryzację i waloryzację przyrodniczą wykonano na podstawie obserwacji terenowych prowadzonych w sezonie wegetacyjnym 2013 r., poza sezonem wegetacyjnym, w drugiej połowie lutego 2014 r. oraz w sezonie wegetacyjnym 2014 r. Obserwacjami objęto działki, na których planowana jest budowa elektrowni wiatrowych, a także drogi dojazdowe oraz obszary sąsiadujące objęte projektem Planu. Na potrzeby opracowania dokonano analizy użytkowania gruntu oraz ogólnego spisu flory. W trakcie wizji terenowej w szczególności poszukiwano gatunków cennych, tj. ujętych w Załącznikach Dyrektywy Siedliskowej, rzadkich w skali kraju i regionu oraz objętych ochroną gatunkową (Dyrektywa Rady 92/43/EWG, Dz. U Nr 0, poz. 81, Jakubowska-Gabara, Kucharski 1999, Warcholińska 2002, Zarzycki, Szeląg 2006). Lustrację terenową przeprowadzono również pod kątem zbiorowisk roślinnych i siedlisk przyrodniczych (Herbich 2004, Matuszkiewicz 2007, Dz. U Nr 77, poz. 510, Dz. U Nr 0, poz. 627). Inwentaryzacja herpetofauny Inwentaryzację przyrodniczą w odniesieniu do gatunków płazów i gadów wykonano na podstawie obserwacji terenowych prowadzonych w sezonie aktywności tych gromad kręgowców w latach 2013 i Kontrole prowadzono od ustąpienia pokrywy śnieżnej (kwiecień 2013, marzec 2014) i utrzymywania się stałych temperatur dodatnich do listopada 2013 oraz do sierpnia 2014 r. Kontrole w celu wykrycia składu gatunkowego płazów prowadzono w terminach kontroli ornitologicznych. Inwentaryzację poprzedzono analizą dostępnych map zarówno topograficznych jak i ortofotomap, na podstawie, których wytypowano jako miejsca kontroli zbiorniki, obniżenia terenu oraz inne miejsca potencjalnie podmokłe ze stagnującą wodą w okresie wiosennym. Następnie przeprowadzono weryfikacje w terenie, ustalono rozmieszczenie zbiorników wodnych. W trakcie wizji terenowej rejestrowano stwierdzane na powierzchni gatunki płazów i gadów oraz miejsca rozrodu płazów, ponieważ zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2014 r., poz. 1348) wszystkie występujące na terytorium Polski objęte są ochroną gatunkową (większość ochroną częściową). Opracowywany teren nie był dotychczas szczegółowo analizowany pod kątem występowania herpetofauny. Brak jest materiałów publikowanych i niepublikowanych w tym zakresie (Zieliński 2001). Metodykę prowadzenia badań oparto na monitoringu płazów na powierzchniach próbnych prowadzonym w ramach Państwowego Monitoringu Przyrody. Zalecenia zawarte w Uwagach ogólnych do monitoringu płazów (Makomaska-Juchiewicz 2012) posłużyły do wybrania trybu kontroli i prowadzenia prac. Kontrole wczesne - marzec/kwiecień były nakierunkowane na wykrycie miejsc rozrodu żab brunatnych, ropuchy szarej. Kontrole późniejsze były prowadzone w celu wykrycia miejsc rozrodu żab zielonych, kumaka nizinnego oraz ropuch. Na powierzchni zwracano uwagę na obecność dorosłych i młodych osobników, szczególnie w ekosystemach podmokłych. W miesiącach maj - lipiec przeprowadzono trzy kontrole nocne w celu nasłuchów głosów godowych płazów. Jeśli kontrole odbywały się w warunkach zwiększonej wilgotności powietrza, po opadach deszczu przeprowadzano kontrole wzdłuż dróg, oznaczając także w miarę możliwości osobniki rozjechane przez samochody.

16 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 16 W czasie kontroli nie prowadzono odłowu płazów. Płazy łapano wyłącznie, gdy przebywały na drogach i ich przeniesienie zwiększało ich szanse przeżycia. Inwentaryzacja owadów Inwentaryzacja owadów przeprowadzona została w dniach 5, 6, 16, 26 oraz 27 lipca 2014 r., podczas najlepszych warunków atmosferycznych warunkujących wysoką aktywność bezkręgowców (temperatura powietrza powyżej 24 C, podczas kontroli przeprowadzonych w dniach 26 i 27 lipca temperatura powietrza przekraczała 28 C, brak zachmurzenia lub niewielkie zachmurzenie, brak opadów). Kontrole prowadzone były od godz. 7:00 do godz. 19:00. Zastosowano metody standardowo wykorzystywane do określenia składu gatunkowego entomofauny. Badania nakierowano na wykrycie gatunków chronionych prawem. Obserwacje prowadzono na obszarze planowanej inwestycji, a także na obszarach bezpośrednio z nim sąsiadujących. W trakcie badań zastosowano następujące metody: Odłów owadów za pomocą czerpaka entomologicznego z roślin zielnych, drzew i krzewów stanowiących bazę pokarmową i kryjówki owadów. Czerpakowanie prowadzono wzdłuż transektów wyznaczonych na obszarze przedmiotowym i w jego otulinie. Odłowione owady oznaczano przyżyciowo i wypuszczano na miejscu schwytania; Odłów owadów latających na upatrzonego za pomocą siatki entomologicznej wzdłuż wyznaczonych transektów. Odłowione owady oznaczano przyżyciowo i wypuszczano na miejscu schwytania; Oznaczanie gatunków bez ich schwytania, szczególnie przy skupiskach nektarododajnych roślin pokarmowych w odniesieniu do gatunków chronionych (trzmiele, motyle); Wyszukiwanie larw owadów i śladów ich żerowania wśród liści roślin żywicielskich; Wyszukiwanie śladów żerowania larw ksylofagicznych lub saproksylofagicznych w drewnie. Przeszukiwano próchniejące drzewa na badanym obszarze, ich dziuple oraz glebę pod kątem miejsc żerowania larw (odsłonięte żery, tunele wylotowe, larwy i ich odchody) oraz postaci dorosłych i ich szczątków (Oleksa 2012); Wyszukiwanie gniazd chronionych gatunków błonkoskrzydłych; Przesiewanie ściółki i aktywne wyszukiwanie owadów epigeicznych w ich kryjówkach (pod kamieniami, pniakami, pod korą). W trakcie badań oraz na etapie analizy i interpretacji danych wykorzystano także informacje dotyczące entomofauny obszaru przedmiotowego lub jego sąsiedztwa zebrane podczas wcześniejszych badań oraz kwerendy literatury fachowej.

17 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński Analiza zgodności projektowanych zmian Planu z ustaleniami innych obowiązujących dokumentów W celu przeprowadzenia analizy zgodności projektowanych zmian Planu z ustaleniami innych obowiązujących na terenie gminy dokumentów wykorzystano następujące metody analityczne: analizy dostępnych opracowań planistycznych i strategicznych, w tym przede wszystkim obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, opracowania ekofizjograficznego oraz innych planów i strategii właściwych dla przedmiotowego regionu w tym m.in. Program ochrony środowiska województwa Łódzkiego 2012, Plan zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego, Program ochrony powietrza dla województwa łódzkiego, Regionalna strategia innowacji dla województwa łódzkiego LORIS 2030, Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego na lata , Strategia Rozwoju Powiatu Zgierskiego na lata ; rozpoznanie i analiza dokumentacji obszarów ochrony przyrody leżących na obszarze gminy oraz w jej bliskim sąsiedztwie; diagnoza stanu i zasobów poszczególnych komponentów środowiska w oparciu o pozyskane z różnych źródeł materiały; identyfikacja obszarów problemowych wymagających szczególnej uwagi; analizy przestrzenne Identyfikacja potencjalnych skutków wejścia w życie projektowanego Planu W następnej kolejności bazę wiedzy o stanie, walorach, zasobach i mechanizmach rządzących środowiskiem analizowanego obszaru skonfrontowano z ustaleniami wynikającymi z projektowanych zmian miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Oprócz określenia rodzajów prognozowanych oddziaływań, ustalono również spodziewaną skalę ich uciążliwości. W celu określenia rodzaju i siły oddziaływań zamierzeń projektowanego Planu na środowisko, posłużono się przede wszystkim następującymi metodami prognozowania: analizą dostępnych źródeł literatury fachowej, w tym przede wszystkim wytycznych środowiskowych oraz dobrych praktyk związanych z inwestycjami, które będą mogły być zrealizowane w następstwie uchwalenia projektowanych zmian planu miejscowego; analizami przestrzennymi; modelowaniem matematycznym (prognoza rozkładu poziomu hałasu); analizą prognozy finansowej skutków wejścia w życie zmienionego Planu; analogiami do innych terenów o zbliżonej charakterystyce środowiska i rodzajami zagospodarowania zbliżonymi do projektowanych na analizowanym terenie. Prognoza oddziaływania akustycznego Dopuszczalne poziomy dźwięku w środowisku zewnętrznym określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2014 r., poz tekst jednolity). Według rozporządzenia dopuszczalne wartości

18 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 18 równoważnego poziomu dźwięku A, L Aeq T, dla hałasu od obiektów i grup źródeł innych niż drogi i linie kolejowe (a więc również od turbin wiatrowych), określa się w przedziałach czasu równych odpowiednio 8-miu najmniej korzystnym godzinom pory dziennej, które przypadają pomiędzy oraz 1-nej najmniej korzystnej godzinie w porze nocy, pomiędzy Przytoczone wyżej rozporządzenie definiuje również kategorie terenów wymagających ochrony akustycznej (tab. 1). Lp. Tab. 1 Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku (Tabela 1 z załącznika do Rozporządzenia Ministra Środowiska - Dz. U z 2014 r., poz. 112) Rodzaj terenu Dopuszczalny poziom hałasu w [db] Pozostałe obiekty i działalność będąca źródłem hałasu L Aeq D przedział czasu odniesienia równy 8 najmniej korzystnym godzinom dnia kolejno po sobie następującym L Aeq N przedział czasu odniesienia równy 1 najmniej korzystnej godzinie nocy 1 a) Strefa ochronna A uzdrowiska b) Tereny szpitali poza miastem a) Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej b) Tereny zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży 1) c) Tereny domów opieki społecznej d) Tereny szpitali w miastach 3 a) Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego b) Tereny zabudowy zagrodowej c) Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe 1) d) Tereny mieszkaniowo-usługowe 4 Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 2) 100 tys. mieszkańców Objaśnienia: 1) W przypadku niewykorzystywania tych terenów, zgodnie z ich funkcją, w porze nocy nie obowiązuje na nich dopuszczalny poziom hałasu w porze nocy. 2) Strefa śródmiejska miast powyżej 100 tys. mieszkańców to teren zwartej zabudowy mieszkaniowej z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. W przypadku miast, w których występują dzielnice o liczbie mieszkańców powyżej 100 tys., można wyznaczyć w tych dzielnicach strefę śródmiejską, jeżeli charakteryzuje się ona zwartą zabudową mieszkaniową z koncentracją obiektów administracyjnych handlowych i usługowych. Specyfika pracy turbin wiatrowych wiąże się ze zmienną emisją hałasu, ściśle powiązaną z warunkami meteorologicznymi, a w szczególności z prędkością wiatru. Turbiny wiatrowe rozpoczynają pracę powyżej progowej wartości prędkości wiatru, która na wysokości gondoli wynosi zwykle 3 m/s, a powyżej której wraz ze wzrostem prędkości wiatru wzrasta prędkość obrotowa wirnika i układu generatora prądu turbiny, a wraz z nimi emisja hałasu. Wzrost ten nie jest liniowy i występuje wyłącznie do pewnej prędkości wiatru, która zawiera się zwykle w zakresie 7 10 m/s. Dokładna wartość uzależniona jest od konstrukcji turbiny. Powyżej tej prędkości nie wzrasta już prędkość obrotowa wirnika turbiny, a także stabilizuje się emisja hałasu. Z uwagi na trudną do prognozowania, dużą zmienność pracy turbiny wiatrowej, uzależnioną od zmiennych warunków meteorologicznych, a wraz z nią zmienną emisję hałasu, w opisywanej analizie akustycznej przyjęto najmniej korzystny wariant oceny, w którym założono jednostajną, całodobową pracę turbin i emisję hałasu występującą powyżej referencyjnej prędkości wiatru. Innymi słowy,

19 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 19 założono, że w całym czasie odniesienia zarówno dla pory dnia jak i nocy panują warunki meteorologiczne, przy których turbiny osiągają swoją znamionową moc elektryczną i charakteryzują się stałą, maksymalną emisją hałasu do środowiska. Taka sytuacja w rzeczywistości jest niezwykle mało prawdopodobna, jednak stanowi najmniej korzystną sytuację akustyczną w nawiązaniu do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2014 r., poz tekst jednolity), zgodnie z którym wartości dopuszczalne hałasu w środowisku określone są dla najmniej korzystnych ośmiu godzin pory dnia oraz jednej najmniej korzystnej godziny pory nocy. Realizacja analizowanego przedsięwzięcia zakłada instalację fabrycznie nowych turbin wiatrowych, których skrajne parametry, w tym maksymalny poziom mocy akustycznej charakteryzujący emisję hałasu, przedstawiono w tabeli 2. Należy przy tym zauważyć, że na obecnym etapie planowania inwestycji (tj. w czasie opracowywania niniejszej prognozy oddziaływania na środowisko) nie wskazuje się szczegółowego modelu turbin planowanych do instalacji w przypadku rzeczywistej realizacji przedsięwzięcia. Wynika to z dynamicznego rozwoju energetyki wiatrowej skutkującego wprowadzaniem przez producentów coraz to nowszych, bardziej zaawansowanych technologicznie modeli turbin, które charakteryzują się większą wydajnością przy jednoczesnej minimalizacji negatywnego oddziaływania na środowisko, w tym również emisji hałasu. Intencją inwestycji jest instalacja optymalnych, dostępnych w chwili realizacji turbin, które gwarantować będą największą wydajność przy możliwie najmniejszym oddziaływaniu na środowisko. Tab. 2 Wykaz skrajnych parametrów planowanych do instalacji turbin wiatrowych Moc nominalna [MW] Wysokość środka wirnika npt. H [m] Maksymalny poziom mocy akustycznej L WA [dba] 3, ,5 Należy w tym miejscu nadmienić, że maksymalny poziom mocy akustycznej charakteryzujący emisję hałasu turbin wiatrowych określany jest zawsze na podstawie pomiarów rzeczywistych pracujących urządzeń w warunkach środowiskowych zgodnie z międzynarodową normą IEC :2012 (odpowiednik polski to PN-EN :2013), co oznacza, że wielkość ta uwzględnia hałas generowany przez wszystkie elementy turbiny wiatrowej, w tym łopaty (hałas aerodynamiczny), przekładnie oraz generator prądu zmiennego. W analizach akustycznych przeprowadzonych na potrzeby niniejszej prognozy oddziaływania na środowisko przyjęto widmo oktawowe hałasu odpowiadające typowej turbinie wiatrowej powstałe z uśrednienia widm wielu rzeczywistych urządzeń o podobnej mocy i znormalizowane do całkowitego poziomu mocy akustycznej wynoszącego 106,5 dba. W związku z powyższym w przedłożonej analizie akustycznej zamiast widma jednej konkretnej turbiny wpisującej się w założenia inwestycyjne zastosowano średnie widmo hałasu uwypuklające najbardziej charakterystyczny i najbardziej znaczący dla oddziaływania turbin zakres częstotliwości (od 500 do 2000 Hz). Wszystkie współczesne turbiny wiatrowe o dużej mocy, z uwagi na identyczny sposób działania i bardzo zbliżoną budowę, charakteryzują się niezwykle podobnym kształtem widma hałasu emitowanego do środowiska, przy jednocześnie różnym całkowitym poziomie mocy akustycznej. Dla zobrazowania problemu, na poniższym wykresie (ryc. 3) przedstawiono widma dziesięciu rzeczywistych turbin o mocy znamionowej od 2,0 do 4,5 MW i całkowitym poziomie mocy akustycznej od 104,0 do 107,5 dba.

20 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 20 Ryc. 3 Widma poziomu mocy akustycznej dziesięciu przykładowych turbin wiatrowych o mocy znamionowej od 2,0 do 4,5 MW oraz całkowitym poziomie mocy akustycznej o wartości od 104,0 do 107,5 dba Jak wynika z powyższego rysunku, w widmach hałasu wszystkich turbin maksimum energii akustycznej przypada na zakres częstotliwości od 250 do 1000 Hz. Dla częstotliwości poniżej jak i powyżej tego pasma obserwuje się znaczny spadek energii akustycznej (o 10 do 20 db w stosunku do maksimum widma), co sprawia, że mają one zdecydowanie mniejszy wpływ na wypadkową (całkowitą) wartość emitowanego do środowiska hałasu, a zatem również na wypadkowy poziom dźwięku w danym punkcie referencyjnym jak i zasięg izolinii równoważnego poziomu dźwięku A. Wpływ ww. pasm częstotliwości jest dodatkowo pomniejszony w punktach referencyjnych wskutek tłumienia dźwięku w wyniku propagacji w atmosferze jak i oddziaływania z powierzchnią ziemi zgodnie z metodyką PN-ISO :2002, Akustyka, zmniejszenie propagacji dźwięku na otwartej przestrzeni, ogólna metoda obliczeń. W tych pasmach częstotliwości, poniżej 250 Hz oraz powyżej 2000 Hz, obserwuje się jednocześnie największe różnice w widmach dla różnych rzeczywistych modeli turbin wiatrowych. Różnice te wynikają głównie z różnej budowy łopat wirnika turbiny, różnego ich przekroju, krawędzi spływu, czy kąta natarcia. Obserwując powyższy wykres można zauważyć, że dla pasma oktawowego o częstotliwości środkowej 4000 Hz poziom mocy akustycznej dziesięciu przedstawionych przykładowych turbin różni się nawet o 8 db (od 86 do 94 dba). Stąd też, nie znając konkretnego modelu turbiny, w przedłożonej analizie akustycznej zastosowano średnie widmo hałasu uwypuklające najbardziej charakterystyczny i najbardziej znaczący dla oddziaływania turbin zakres częstotliwości (od 250 do 2000 Hz). Widmo takie otrzymuje się poprzez znormalizowanie widm kilkudziesięciu rzeczywistych modeli turbin wiatrowych do tego samego całkowitego poziomu mocy akustycznej (tu maksymalna wartość zakładana dla przedmiotowej inwestycji równa 106,5 dba) i ich uśrednienie. Technicznie normalizacja widma do określonej wartości całkowitego poziomu mocy akustycznej polega na przesunięciu go w górę lub dół tak, aby suma poszczególnych pasm częstotliwości była równa docelowemu całkowitemu poziomowi mocy akustycznej. Dla przykładu: całkowity maksymalny poziom mocy akustycznej turbiny Gamesa G128 wynoszący 107,5 dba różni się od zakładanej wartości 106,5 dba dokładnie o 1,0 db, stąd normalizacja tego widma polega na odjęciu od każdego pasma częstotliwości wartości tej różnicy tj. 1dB. W wyniku normalizacji widma do określonej wartości nie zmienia się jego kształt, a jedynie całkowity poziom mocy akustycznej. Widma dziesięciu przykładowych turbin zobrazowanych na ryc. 3, po normalizacji do wartości 106,5 dba przedstawiono na ryc. 4.

21 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 21 Ryc. 4 Widma poziomu mocy akustycznej dziesięciu przykładowych turbin wiatrowych o mocy znamionowej od 2,0 do 4,5 MW znormalizowane do całkowitego poziomu mocy akustycznej o wartości 106,5 dba Porównując ryciny 3 i 4 należy podkreślić, że kształt żadnego z przedstawionych dziesięciu widm nie uległ zmianie w wyniku normalizacji. Zmienił się jedynie ich sumaryczny poziom mocy akustycznej. Zestawienie przesuniętych względnie widm zaprezentowane na ryc. 4 jeszcze lepiej obrazuje podobieństwo widm hałasu współczesnych turbin wiatrowych o dużej mocy. Różnice pomiędzy poszczególnymi widmami w zakresie najbardziej znaczących pasm oktawowych ( Hz) nie przekraczają 3 4 db, a istotne rozbieżności obserwuje się w pasmach 63, 4000 i 8000 Hz, które jak opisano powyżej mają mniejsze znaczenie dla wypadkowego poziomu hałasu prognozowanego w ramach przedłożonych analiz akustycznych. Oznacza to, że uśrednione widmo hałasu nie będzie istotnie odbiegać od poszczególnych rzeczywistych widm w zakresie najbardziej znaczących pasm oktawowych ( Hz), a jednocześnie będzie najbardziej prawdopodobną (czyli średnią) estymatą widma w pozostałym zakresie częstotliwości. Dla uwypuklenia tego faktu, na ryc. 5 zestawiono uśrednione widmo poziomu mocy akustycznej przyjęte w przedłożonych analizach akustycznych z widmem rzeczywistej turbiny wiatrowej o poziomie mocy akustycznej równym 106,5 dba (Vestas V MW, tryb pracy Mode 0 ; na bazie karty katalogowej 1/3 and 1/1 Octaves V MW Mode 0, 2, 5 Hub Height 119m dokument nr: V00 z dnia , stanowiący Załącznik nr 7 do niniejszego opracowania). Ryc. 5 Uśrednione widmo poziomu mocy akustycznej przyjęte w przedłożonych analizach akustycznych oraz widmo przykładowej rzeczywistej turbiny (Vestas V ) o identycznym całkowitym poziomie mocy akustycznej równym 106,5 dba

22 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 22 Jak wynika z powyższego rysunku oba widma są niemalże identyczne w zakresie od 63 do 4000 Hz, a jedyna znacząca rozbieżność o wartości przekraczającej 1 db występuje dla pasma 8000 Hz. Różnica ta pozostaje bez żadnego znaczenia dla prognozowanych wartości hałasu, chociażby z uwagi na fakt, iż zgodnie z przyjętą metodyką obliczeniową (PN-ISO :2002) dla pasma 8000 Hz tłumienie dźwięku w wyniku propagacji w atmosferze wynosi od około 70 do 200 db/km w zależności od temperatury i wilgotności względnej. Analiza stanu akustycznego środowiska, a w szczególności symulacja rozprzestrzeniania się dźwięku w środowisku zewnętrznym, wykonana została z wykorzystaniem oprogramowania CadnaA ver firmy DataKustik GmbH. W prognozowaniu propagacji hałasu przyjęto wytyczne i analizy zbieżne z metodyką oceny rozprzestrzeniania się hałasu dla elektrowni wiatrowych w ramach indywidualnych ocen. Prognozowanie emisji hałasu wykonane zostało w oparciu o metodę obliczeniową zalecaną dla hałasu przemysłowego w Dyrektywie 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 czerwca 2002 r. opisaną w polskiej normie zgodnej z europejską PN- ISO :2002 Akustyka Tłumienie dźwięku podczas propagacji w przestrzeni otwartej. Ogólna metoda obliczania wraz z dokumentami, do których ww. metoda się odwołuje. Podstawą analiz był model obliczeniowy obejmujący przygotowany cyfrowy model terenu inwestycji wraz z lokalizacją stacjonarnych źródeł hałasu oraz lokalizacją i klasyfikacją terenów podlegających ochronie akustycznej. Cyfrowy model terenu wykonany został w oparciu o mapy projektowe zgodne z mapami zasadniczymi i topograficznymi. Stacjonarne źródła hałasu uwzględnione zostały w modelu obliczeniowym, jako źródła punktowe wraz z parametrami akustycznymi, które stanowią dane wejściowe wykorzystanej, zgodnie z zaleceniem Dyrektywy 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, metody obliczeniowej. Zgodnie z przytoczoną normą, propagację fali dźwiękowej w środowisku charakteryzuje się poprzez tłumienie, A (od ang. absorption), energii akustycznej wypromieniowanej ze źródła do środowiska zewnętrznego. Tłumienie to jest wypadkową wielkością kilku składowych odnoszących się do różnych zjawisk fizycznych towarzyszących propagacji dźwięku i wyrażone jest wzorem: gdzie: A = A div + A atm + A gr + A bar + A misc A div - tłumienie wynikające z tzw. rozbieżności geometrycznej, czyli sferycznego rozprzestrzeniania się fali akustycznej od punktowego źródła dźwięku; oznacza to, że energia akustyczna promieniowana jest ze źródła we wszystkich kierunkach i stąd w miarę wzrostu odległości od źródła obserwujemy jej coraz mniej; A atm - tłumienie wynikające z pochłaniania przez atmosferę; energia fali akustycznej rozchodzącej się w ośrodku sprężystym, jakim jest atmosfera, ulega stopniowemu przekształceniu w energię kinetyczną cząsteczek powietrza, stąd nieustannie maleje w miarę wzrostu odległości od źródła; wielkość tłumienia atmosferycznego uzależniona jest ściśle przede wszystkim od temperatury i wilgotności względnej powietrza; A gr - tłumienie wynikające z oddziaływania z powierzchnią, nad którą rozchodzi się dźwięk; w ogólnym ujęciu w danym punkcie obserwacji obserwowana fala akustyczna stanowi superpozycję fali bezpośredniej i odbitej od powierzchni ziemi; współoddziaływanie tych dwóch fal, w zależności od wzajemnej konfiguracji przestrzennej punktu obserwacji oraz źródła dźwięku, może prowadzić do osłabienia lub wzmocnienia dźwięku; wielkość tłumienia związana jest więc z energią fali odbitej, a ta z kolei uzależniona jest bezpośrednio od charakteru, struktury

23 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 23 powierzchni gruntu; grunt: twardy, jednolity i gładki skutkuje dużą energią fali odbitej, podczas gdy grunt: miękki, porowaty znacznie ją obniża; A bar tłumienie wynikające z obecności przeszkód na drodze propagacji dźwięku pomiędzy źródłem a punktem obserwacji; A misc tłumienie wynikające z innych zjawisk towarzyszących propagacji dźwięku, w tym pochłanianie podczas propagacji przez obszary wysokiej zieleni, obszary gęstej zabudowy czy obszary przemysłowe; Spośród powyższych składowych wymienić należy dwa główne czynniki, które decydują o różnych warunkach propagacji w poszczególnych okresach roku: A atm tłumienie wynikające z pochłaniania przez atmosferę, z uwagi na różną temperaturę i wilgotność względną powietrza; A gr - tłumienie wynikające z oddziaływania z powierzchnią, nad którą rozchodzi się dźwięk, z uwagi na różne pokrycie gruntu i jego strukturę; W analizach akustycznych przeprowadzonych na potrzeby niniejszego opracowania przyjęto następujące wartości parametrów związanych z wyżej wymienionymi składowymi tłumienia: temperatura: 10 o C, wilgotność względna: 70 %, współczynnik absorpcji gruntu G: 0,3.

24 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński ZAKRES INFORMACJI ZAWARTYCH W PROGNOZIE Zakres informacji zawartych w niniejszej prognozie oddziaływania na środowisko wynika z art. 51 ust. 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz. 1235, ze zm.). Zgodnie z art. 53 ww. ustawy w trakcie sporządzania prognozy wzięto pod uwagę wskazania organów właściwych do uzgadniania zakresu, stopnia i szczegółowości prognozy oddziaływania na środowisko, tj. Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi (pismo: WOOŚ KD.4 z dnia 28 sierpnia 2013 r.) oraz Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Zgierzu (pismo: PSSE-Z-ZNS-441/33/299/2013 z dnia 23 sierpnia 2013 r.). Niniejsza prognoza oddziaływania na środowisko zawiera informacje na temat: metod prognozowania zastosowanych przy sporządzaniu prognozy; głównych celów projektu Planu; charakterystyki ustaleń projektu Planu i jego powiązań z innymi dokumentami; istniejącego stanu środowiska oraz potencjalnych zmian tego stanu w przypadku braku realizacji projektu Planu; stanu środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem; istniejących problemów ochrony środowiska istotnych z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody; celów ochrony środowiska ustanowionych na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotnych z punktu widzenia projektu Planu oraz sposobów, w jakich te cele i inne problemy ochrony środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania projektu Planu; możliwego transgranicznego oddziaływania na środowisko; przewidywanych znaczących oddziaływań, w tym oddziaływań bezpośrednich, pośrednich, wtórnych, skumulowanych, krótkoterminowych, średnioterminowych, stałych i chwilowych oraz pozytywnych i negatywnych na środowisko, na cele i przedmioty ochrony obszarów Natura 2000 oraz integralność tych obszarów, a także na środowisko, a w szczególności na: - różnorodność biologiczną, - ludzi, - zwierzęta, - rośliny, - wodę, - powietrze, - powierzchnię ziemi, - krajobraz, - klimat,

25 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 25 - zasoby naturalne, - zabytki, - dobra materialne, - z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy; rozwiązań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektu Planu, w szczególności na cele, przedmioty ochrony i integralność obszarów Natura 2000; przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania; rozwiązań alternatywnych do rozwiązań zawartych w projekcie Planu wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy. Prognoza zawiera również streszczenie zawartych w niej informacji, sporządzone w języku niespecjalistycznym. Ze względu na planowane umożliwienie lokalizacji na obszarze gminy Głowno farmy wiatrowej, opracowując niniejszą prognozę położono silny nacisk na zasoby przyrodnicze, siedliska, korytarze ekologiczne, w szczególności pod kątem ich znaczenia dla awifauny i chiropterofauny. Szczegółowo przeanalizowano i oceniono potencjalne oddziaływanie farmy wiatrowej na ptaki i nietoperze bytujące w zasięgu inwestycji. W prognozie w szczególności analizowano i oceniano również zmiany warunków zamieszkania w otoczeniu obszarów projektowanych zmian zagospodarowania przestrzennego związane przede wszystkim z oddziaływaniem na klimat akustyczny i krajobraz.

26 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński CEL SPORZĄDZENIA PROGNOZY Celem prognozy oddziaływania na środowisko jest określenie i ocena skutków dla środowiska przyrodniczego, które mogą wyniknąć z realizacji projektowanych funkcji terenów oraz przedstawienie rozwiązań eliminujących lub ograniczających potencjalnie negatywne oddziaływania na środowisko. W prognozie oddziaływania na środowisko analizie i ocenie podlega projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński (realizowany zgodnie z Uchwałą Nr XXXV/164/13 Rady Gminy Głowno z dnia 23 maja 2013 r.). Podkreśla się, iż prognoza dotyczy nie tylko oddziaływania na środowisko, ale także wpływu otoczenia na teren, który przeznacza się pod określoną funkcję. Dlatego też niezbędnym elementem kompleksowej prognozy, odnoszącej się do konkretnego ustalenia Planu jest ocena charakteru wpływu naturalnych (fizjograficznych) oraz antropogenicznych (związanych z działalnością człowieka) czynników lokalizacyjnych na warunki zamieszkania i pracy. Ważne jest, aby pamiętać, iż Plan nie stanowi ostatecznego obrazu opisywanego obszaru a jedynie zestaw zasad, w oparciu, o które możliwe jest dokonanie nowego zagospodarowania. Brak jest pewności, że Plan zostanie zrealizowany we wszystkich możliwych aspektach, niemniej należy przyjąć, że tak się stanie. W związku z tym podstawowym założeniem metodycznym jest przyjęcie, że na całym obszarze powstanie zagospodarowanie w wielkości i skali największej, jaką dopuszczają ustalenia Planu. Celem prognozy jest poszukiwanie i wskazanie możliwości rozwiązań planistycznych najkorzystniejszych dla środowiska i zdrowia ludzi, poprzez: identyfikację i ocenę najbardziej prawdopodobnych wpływów na komponenty środowiska określonego obszaru, jakie może wywołać realizacja dyspozycji przestrzennych zawartych w ustaleniach projektu Planu; dyskusję i współpracę autora prognozy z autorem projektu Planu celem eliminacji rozwiązań i ustaleń niemożliwych do przyjęcia ze względu na ewentualne negatywne skutki dla środowiska lub zagrożenie dla zdrowia mieszkańców; poinformowanie podmiotów Planu, tj. wnioskodawców, społeczność lokalną i organ samorządu o skutkach wpływu ustaleń Planu dla środowiska przyrodniczego.

27 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński METODY ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTU PLANU ORAZ CZĘSTOTLIWOŚĆ JEJ PRZEPROWADZANIA Analiza skutków realizacji projektu Planu, którego dotyczy niniejsza prognoza, powinna odbywać się dwuetapowo. Pierwszy etap analizy realizacji postanowień projektu Planu zaleca się przeprowadzić w trakcie realizacji zamierzenia inwestycyjnego. Analiza powinna obejmować w szczególności sprawdzenie następujących elementów: sposób zabezpieczenia wykopów przed przenikaniem do nich zanieczyszczeń z powierzchni ziemi; sposób zabezpieczenia placu obsługi inwestycji (rodzaj zabezpieczeń przed przenikaniem zanieczyszczeń do gruntu); sposób składowania urobku z wykopów (m.in. umiejscowienie hałd); sposób prowadzenia gospodarki odpadami. Kolejny etap analizy skutków realizacji projektu Planu powinien się odbyć po całkowitym zakończeniu realizacji zamierzenia inwestycyjnego. W drugim etapie należy przeanalizować w szczególności następujące elementy: sposób odtworzenia zniszczonej roślinności; sposób zagospodarowania wydobytych z wykopów mas ziemnych. Analiza skutków realizacji postanowień projektu Planu powinna być w miarę możliwości prowadzona na bieżąco, przez prowadzących prace budowlane. Minimalizacja negatywnych oddziaływań na środowisko projektowanej inwestycji powinna być realizowana m.in. poprzez dbałość przy wykonywaniu inwestycji i przestrzeganie wszelkich wytycznych zawartych w projektach. Zapisy projektu Planu uwzględniają wymogi ochrony środowiska zgodnie z obowiązującymi przepisami. Jednakże przy prawidłowym funkcjonowaniu zrealizowanych na terenie objętym projektem Planu przedsięwzięć zawsze istnieje ryzyko wystąpienia negatywnych zjawisk dla środowiska, które są trudne do określenia i zminimalizowania w ustaleniach projektu Planu (np. pożar, wypadek na bezpośrednio sąsiadujących drogach). Kontrole przestrzegania przepisów dotyczących ochrony środowiska oraz racjonalnego wykorzystania zasobów przyrody prowadzi na terenie województwa łódzkiego m.in. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Łodzi, który realizuje wytyczne Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ). W ramach PMŚ prowadzony jest monitoring jakości powietrza, wód powierzchniowych i podziemnych, hałasu, pól elektromagnetycznych, gospodarki odpadami i gleb. Prowadzone są także kontrole realizacji zadań zapisanych w gminnym programie ochrony środowiska zgodnie z harmonogramem programu przez służby gminne. Do instytucji, które mogą przyczynić się do monitoringu stanu środowiska przyrodniczego oraz wyeliminować ewentualne niekorzystne oddziaływanie na obszarze objętym planem, należą m.in. Powiatowy Inspektorat Weterynarii czy Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego, a także straż pożarna oraz inne jednostki.

28 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 28 Istotną rolę w kontroli realizacji postanowień projektowanego dokumentu ma Urząd Gminy Głowno. Zgodnie ze swoimi kompetencjami powinien monitorować bieżący stan zagospodarowania przestrzeni gminy oraz wszelkich niekorzystnych zjawisk mających wpływ na jakość środowiska przyrodniczego czy rozwój gminy. Urząd powinien kontrolować zarówno liczbę uchwalanych planów miejscowych, a także ilość pozwoleń na budowę w celu monitoringu postępującego zagospodarowania i stopnia nasycenia inwestycjami. Obserwacje zmian w środowisku dotyczące m.in. gospodarki zasobami wodnymi czy gospodarki odpadami także prowadzi na bieżąco samorząd lokalny. Ze względu na specyfikę ustaleń projektowanych zmian Planu, za najistotniejsze z punktu widzenia ochrony środowiska należy uznać monitorowanie obejmujące oddziaływanie elektrowni wiatrowych na poszczególne komponenty środowiska: przedrealizacyjny monitoring awifauny i chiropterofauny którego celem jest sformułowanie prognozy oddziaływania projektu farmy wiatrowej na populację ptaków i nietoperzy. Dane zbierane w ramach monitoringu przedrealizacyjnego służą do uzyskania podstawowej wiedzy, ilościowej informacji o awifaunie/chiropterofaunie terenu farmy i obszarów bezpośrednio przyległych. Monitoring przedrealizacyjny ptaków bazuje na badaniach terenowych w miejscu planowanego przedsięwzięcia przynajmniej przez jeden rok, tak aby uzyskać informacje we wszystkich okresach rocznego cyklu życiowego: lęgowym, dyspersji potęgowej, przelotu jesiennego, zimowego oraz przelotu wiosennego. Monitoring przedrealizacyjny powinien być przeprowadzony, a jego wyniki zinterpretowane, przed uzyskaniem decyzji środowiskowej. Wynikiem monitoringu przedrealizacyjnego powinna być ocena oddziaływania projektowanych elektrowni wiatrowych na awifaunę i chiropterofaunę. porealizacyjny monitoring awifauny którego celem jest weryfikacja prognoz odnośnie możliwego oddziaływania farmy na populację ptaków, w szczególności ocena ewentualnej zmiany natężenia wykorzystywania terenu przez ptaki w porównaniu z okresem przedrealizacyjnym oraz oszacowanie śmiertelności ptaków w wyniku kolizji z elementami farmy. Wyniki monitoringu porealizacyjnego służą właściwym organom administracji do uaktualniania decyzji dotyczących dalszego funkcjonowania inwestycji. porealizacyjny monitoring chiropterofauny którego celem jest weryfikacja prognoz odnośnie możliwego oddziaływania farmy na populację nietoperzy. Monitoring porealizacyjny powinien być zdefiniowany w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, jaka powinna być wydana przez odpowiednie urzędy, zanim inwestycja wiatrowa otrzyma pozwolenie na budowę. monitoring akustyczny którego celem jest weryfikacja prognoz odnośnie możliwego oddziaływania hałasu na tereny sąsiadujące z farmą wiatrową i który należy wykonywać zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 30 października 2014 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz. U. z 2014 r., poz. 1542). Pomiary powinny być wykonane po uruchomieniu farmy zgodnie z obowiązującymi przepisami regulującymi sposób wykonywania tego typu pomiarów. Wyżej wymienione wskazania i zalecenia są jedynie propozycjami i przeglądem możliwych działań. Szczegółowy zakres monitoringu porealizacyjnego dla poszczególnych inwestycji zostanie określony w dalszych etapach procedur administracyjnych, takich jak uzyskiwanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

29 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński CHARAKTERYSTYKA USTALEŃ PLANU I JEGO POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI 6.1. Charakterystyka ustaleń projektu Planu Obszar projektu Planu położony jest w województwie łódzkim w powiecie zgierskim w gminie Głowno na północny zachód od miasta Głowno. W niedalekiej odległości od zachodniej granicy analizowanego obszaru przebiega autostrada A1 (ryc. 6). Ryc. 6 Lokalizacja projektowanego MPZP na tle gmin sąsiednich

30 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 30 Przedmiotowy projekt Planu stanowi zmianę aktualnie obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Głowno, uchwalonego Uchwałą Nr XXVI/73/04 Rady Gminy Głowno, z dnia 28 października 2004 r. Głównym celem podjęcia uchwały w sprawie przystąpienia do sporządzenia planu było stworzenie warunków do podjęcia działalności inwestycyjnej w zakresie energetyki wiatrowej. Takie przeznaczenie terenu jest zgodne ze Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Głowno uchwalonego Uchwałą Nr XXX/131/12 Rady Gminy Głowno z dnia 28 grudnia 2012 r. Granice obszaru opracowania zostały określone z uwzględnieniem konieczności wyznaczenia w opracowywanym projekcie Planu terenów dla lokalizacji elektrowni wiatrowych wraz ze strefami ochronnymi związanymi z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu. Na etapie przystąpienia do sporządzenia projektu Planu nie wpłynęły żadne prywatne wnioski, poza wnioskami inwestorów z branży energetyki wiatrowej. W związku z powyższym projekt Planu nie wprowadza w granicach opracowania żadnych nowych funkcji poza terenami przeznaczonymi dla rozwoju energetyki wiatrowej oraz terenami komunikacji wewnętrznej służącymi do obsługi farm wiatrowych. Pozostałe ustalenia mają charakter głównie porządkujący i zmierzają do zagwarantowania spójności obowiązujących dokumentów planistycznych, tj. obowiązującego studium i MPZP. Główne cele projektu Planu: wyznaczenie terenów dla lokalizacji energetyki wiatrowej oraz stref ochronnych związanych z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu, a także układu komunikacyjnego umożliwiającego funkcjonowanie inwestycji; dopuszczenie rozwoju infrastruktury technicznej w granicach opracowania projektu Planu; zagwarantowanie spójności projektowanego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego ze Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Głowno; uregulowanie kwestii chaotycznego rozprzestrzeniania się zabudowy poprzez wprowadzenie z jednej strony zakazu zabudowy kubaturowej na terenach rolnych, a z drugiej strony dopuszczenie rozbudowy w ramach istniejących terenów zabudowy. Parametry zabudowy i zagospodarowania terenów jak i przebieg oraz parametry układu komunikacyjnego zostały ustalone w oparciu o zapisy obowiązującego MPZP i Studium gminy Głowno. W stosunku do obowiązującego Planu, projektowane zmiany MPZP zakładają wydzielenie dodatkowych terenów dróg publicznych dojazdowych oraz dodatkowych terenów dróg wewnętrznych. Drogi te mają w główniej mierze umożliwić dojazd i obsługę terenów przeznaczonych pod lokalizację elektrowni wiatrowych oraz terenów rolniczych. Projekt Planu uwzględnia wymogi ustawowe w zakresie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Procedura sporządzenia zmiany Planu jest realizowana zgodnie z art. 17 Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2015 r., poz. 199, tekst jednolity).

31 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 31 Zgodnie z ustaleniami projektu Planu, obszar w granicach jego opracowania został przeznaczony pod następujące funkcje (ryc. 7): tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych, oznaczone na rysunku planu symbolami RM; tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, oznaczone na rysunku planu symbolami RMn; tereny lokalizacji elektrowni wiatrowych, oznaczone na rysunku planu symbolami EW; tereny rolnicze, oznaczone na rysunku planu symbolami R; tereny lasów, oznaczone na rysunku planu symbolami ZL; tereny dolesień, oznaczone na rysunku planu symbolami DZL; tereny wód powierzchniowych śródlądowych (rowy melioracyjne), oznaczone na rysunku planu symbolami WS; tereny dróg publicznych zbiorczych, oznaczone na rysunku planu symbolami KDZ; tereny dróg publicznych lokalnych, oznaczone na rysunku planu symbolami KDL; tereny dróg publicznych lokalnych poszerzenia dróg, oznaczone na rysunku planu symbolami KDLp; tereny dróg publicznych dojazdowych, oznaczone na rysunku planu symbolami KDD; tereny dróg wewnętrznych, oznaczone na rysunku planu symbolami KDW.

32 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 32 Ryc. 7 Schemat rysunku projektowanego MPZP

33 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 33 Projekt MPZP reguluje kwestie posadowienia zabudowy na działkach, kolorystykę zabudowy, rodzaj materiałów wykończeniowych, jak również sposób grodzenia działek. Parametry i wskaźniki kształtowania zabudowy szczegółowo ustalone są w dziale dotyczącym zasad kształtowania zabudowy oraz wskaźnikach zagospodarowania terenu. Powyższe ustalenia w bezpośredni sposób przekładają się na ochronę krajobrazu przyrodniczego i zachowanie dotychczasowego charakteru zabudowy w miejscowościach zlokalizowanych w granicach projektu Planu. Ponadto, w zakresie ochrony i kształtowania ładu przestrzennego projekt Planu reguluje kwestię lokalizowania reklam i tablic informacyjnych poprzez ograniczenie ich parametrów, zakaz emisji zmiennego światła typu LED w kierunku dróg publicznych i okien w obiektach mieszkalnych. Projekt Planu wprowadza też zakaz sytuowania reklam w sposób utrudniający czytelność informacji drogowskazowej. W zakresie ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego projekt Planu wprowadza szereg zapisów minimalizujących negatywny wpływ projektowanego przeznaczenia terenu na zdrowie i życie ludzi, świat roślinny i zwierzęcy oraz na dobra krajobrazu kulturowego. W zakresie ochrony zdrowia i życia ludzi zakres planu dopuszcza lokalizację turbin wiatrowych w odległościach od zabudowy mieszkaniowej zapewniającej dotrzymanie określonych w prawie standardów środowiska. Ponadto projekt Planu nakazuje zachowanie istniejących terenów zieleni, cennych zbiorowisk roślinnych, zieleni wysokiej oraz szpalerów drzew z dopuszczeniem tylko niezbędnej wycinki w miejscach kolizji z projektowanym zainwestowaniem. Zapisy projektu Planu uwzględniają także konieczność ochrony wód, gleby, powietrza i ziemi przed zanieczyszczeniami. Regulują także zasady gromadzenia i usuwania odpadów oraz odprowadzania ścieków. Na obszarze analizowanego projektu Planu obowiązuje zakaz: lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko oraz przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, określonych na podstawie przepisów odrębnych, z wyjątkiem inwestycji z zakresu infrastruktury technicznej, inwestycji celu publicznego oraz elektrowni wiatrowych. W zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej projekt zmiany MPZP ustala strefy ochronne od zewidencjonowanych stanowisk archeologicznych i wprowadza konieczność przeprowadzania w granicach tych stref i stanowisk badań archeologicznych na zasadach określonych w przepisach odrębnych dla inwestycji zagrażających zabytkowi archeologicznemu. Projekt Planu ustala również granice i sposoby zagospodarowania terenów podlegających ochronie, wskazując na konieczność zabezpieczenia prawidłowego funkcjonowania istniejących terenów zmeliorowanych z możliwością przebudowy lub likwidacji drenażu rolnego. Dla znacznej części terenów rolnych analizowany projekt wprowadza szczegółowe warunki zagospodarowania wraz z ograniczeniami w ich użytkowaniu, włącznie z zakazem zabudowy. Jest to uwarunkowane koniecznością wprowadzenia ładu urbanistycznego, planowaną lokalizacją elektrowni wiatrowych, jak również istniejącym i projektowanym (dopuszczalnym) przebiegiem linii elektroenergetycznych. Zgodnie z art. 15 ust. 3 pkt 3a Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2015 r., poz. 199, tekst jednolity) w projekcie Planu wyznaczono strefę ochronną związaną z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu

34 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 34 w związku z wyznaczeniem terenów pod lokalizację elektrowni wiatrowych. Strefa ta znajduje się, zgodnie z rysunkiem projektu Planu, poza obszarami przeznaczonymi pod zabudowę. Projekt Planu zawiera szczegółowe ustalenia dotyczące zasad modernizacji, budowy i rozbudowy urządzeń infrastruktury. W zakresie utylizacji odpadów projekt Planu nakazuje segregację i wywóz odpadów za pośrednictwem specjalistycznych jednostek zgodnie z zapisami ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r., poz. 21 ze zm.). Projekt Planu reguluje także szczegółowo kwestie odprowadzenia ścieków i wód opadowych Powiązanie obowiązującego MPZP z Planem projektowanym W porównaniu z obowiązującym Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego z 2004 r, w myśl projektowanej zmiany Planu nastąpią: wydzielenie nowych kategorii terenów: - EW - tereny lokalizacji elektrowni wiatrowych oznaczone symbolami 48EW - 56EW, - WS - tereny wód powierzchniowych śródlądowych (rowy melioracyjne) oznaczone symbolami 113WS - 125WS, - KDW - tereny dróg wewnętrznych oznaczone symbolami 17KDW - 24KDW; dostosowanie jednostek urbanistycznych Planu do obowiązujących przepisów zgodnie Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (Dz. U. z 2003 r., nr 164, poz. 1587); zmiany dotychczasowych funkcji wybranych fragmentów terenów polegające na: - wydzieleniu na obszarach rolniczych: terenów zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych oznaczonych symbolami: 1RM - 28RM, terenu zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej oznaczonego symbolem: 44RMn, terenów dróg publicznych dojazdowych (poprowadzonych po śladzie istniejących dróg gminnych) oznaczonych symbolami: 14KDD - 16KDD; zmiany wynikające z wprowadzenia dodatkowych kategorii/funkcji terenów wraz z układem komunikacyjnym; zmiany dążące do ogranicza procesu chaotycznego rozprzestrzeniania się zabudowy na terenach rolnych oraz zmiany gwarantujące zachowanie na terenach przeznaczonych na stały pobyt ludzi i zwierząt dopuszczalnych poziomów hałasu w związku z planowaną farmą wiatrową polegające na: - wprowadzeniu na terenach rolniczych oznaczonych symbolami: 57R - 80R, zakazu wznoszenia obiektów budowlanych za wyjątkiem dróg polnych, zjazdów z dróg publicznych i wewnętrznych, odcinków utwardzeń tymczasowych o nawierzchni łatwej do demontażu dla potrzeb związanych z eksploatacją i organizacją transportu

35 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 35 elementów elektrowni wiatrowych, z zastrzeżeniem ich likwidacji po wybudowaniu lub dokonaniu niezbędnych czynności eksploatacyjnych oraz tymczasowego poszerzenia dróg dla celów transportowych elektrowni wiatrowych. Dopuszcza się lokalizację dróg wewnętrznych i infrastruktury technicznej, w tym stacji transformatorowych i sieci energetycznych, a także masztów do pomiaru prędkości i kierunku wiatru, - ustaleniu stref ochronnych siłowni wiatrowych, dla których to stref ustala się zakaz lokalizacji budynków przeznaczonych na stały pobyt ludzi i zwierząt Powiązanie Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Głowno z projektowanym MPZP Projekt Planu zagospodarowania przestrzennego jest zgodny i nie narusza zapisów Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Głowno ustanowionego na mocy Uchwały Nr XXX/131/12 Rady Gminy Głowno z dnia 28 grudnia 2012 r., zwanego dalej Studium. W poniższej tabeli nr 3 przedstawiono wyniki analizy powiązań projektowanego Planu z obowiązującym Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Głowno. W tabeli przedstawiono symbole i funkcje przypisane poszczególnym terenom w porównywanych dokumentach oraz oceniono ich zgodność. Symbol terenu Tab. 3 Analiza powiązań projektu MPZP z obowiązującym SUiKZP gminy Głowno Projekt MPZP Przeznaczenie terenu Symbol terenu Przeznaczenie terenu Obowiązujące SUiKZP Komentarz Czy zgodne? 1RM 2RM 3RM Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych. Dla terenu 3RM określono szczególne warunki zagospodarowania: na terenie obowiązuje zakaz wznoszenia nowych obiektów budowlanych, dopuszcza się modernizację, remont i wymianę dachów w istniejącej zabudowie R R DZL Tereny rolne Tereny rolne Tereny dolesień Funkcja wiodąca: gospodarka rolna. Funkcja uzupełniająca: zabudowa zagrodowa dla rolników posiadających gospodarstwa rolne Funkcja wiodąca: gospodarka rolna. Funkcja uzupełniająca: zabudowa zagrodowa dla rolników posiadających gospodarstwa rolne Na terenach dolesień obowiązuje bezwzględny zakaz realizowania zabudowy mieszkalnej jednorodzinnej, zagrodowej, letniskowej, usługowej, przemysłowej, składowo magazynowej, związanej z produkcją rolną i innej, niewymienionej jako funkcja uzupełniająca dla terenów DZL. W przypadku zlokalizowanej na terenie dolesień zabudowy, dopuszcza się jej remont, przebudowę, wymianę dachów i modernizację TAK TAK TAK 4RM Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych MN Tereny zabudowy mieszkaniowej Tereny funkcji mieszkaniowych mogą być realizowane przez zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, rezydencjonalną, mieszkaniową, zagrodową i jednorodzinną oraz zabudowę wielorodzinną w małych domach mieszkalnych do 4 mieszkań. TAK

36 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 36 Symbol terenu Projekt MPZP Przeznaczenie terenu Symbol terenu Przeznaczenie terenu Obowiązujące SUiKZP Komentarz Czy zgodne? 5RM Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych MN Tereny zabudowy mieszkaniowej Tereny funkcji mieszkaniowych mogą być realizowane przez zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, rezydencjonalną, mieszkaniową, zagrodową i jednorodzinną oraz zabudowę wielorodzinną w małych domach mieszkalnych do 4 mieszkań. TAK 6RM Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych MN Tereny zabudowy mieszkaniowej Tereny funkcji mieszkaniowych mogą być realizowane przez zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, rezydencjonalną, mieszkaniową, zagrodową i jednorodzinną oraz zabudowę wielorodzinną w małych domach mieszkalnych do 4 mieszkań. TAK 7RM 8RM 9RM 10RM Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych R R R R Tereny rolne Tereny rolne Tereny rolne Tereny rolne Funkcja wiodąca: gospodarka rolna. Funkcja uzupełniająca: zabudowa zagrodowa dla rolników posiadających gospodarstwa rolne Funkcja wiodąca: gospodarka rolna. Funkcja uzupełniająca: zabudowa zagrodowa dla rolników posiadających gospodarstwa rolne Funkcja wiodąca: gospodarka rolna. Funkcja uzupełniająca: zabudowa zagrodowa dla rolników posiadających gospodarstwa rolne Funkcja wiodąca: gospodarka rolna. Funkcja uzupełniająca: zabudowa zagrodowa dla rolników posiadających gospodarstwa rolne TAK TAK TAK TAK 11RM Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych R Tereny rolne Funkcja wiodąca: gospodarka rolna. Funkcja uzupełniająca: zabudowa zagrodowa dla rolników posiadających gospodarstwa rolne TAK 12RM Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych R Tereny rolne Funkcja wiodąca: gospodarka rolna. Funkcja uzupełniająca: zabudowa zagrodowa dla rolników posiadających gospodarstwa rolne TAK 13RM Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych MN Tereny zabudowy mieszkaniowej Tereny funkcji mieszkaniowych mogą być realizowane przez zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, rezydencjonalną, mieszkaniową, zagrodową i jednorodzinną oraz zabudowę wielorodzinną w małych domach mieszkalnych do 4 mieszkań. TAK 14RM 15RM Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych R R Tereny rolne Tereny rolne Funkcja wiodąca: gospodarka rolna. Funkcja uzupełniająca: zabudowa zagrodowa dla rolników posiadających gospodarstwa rolne Funkcja wiodąca: gospodarka rolna. Funkcja uzupełniająca: zabudowa zagrodowa dla rolników posiadających gospodarstwa rolne TAK TAK

37 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 37 Symbol terenu Projekt MPZP Przeznaczenie terenu Symbol terenu Przeznaczenie terenu Obowiązujące SUiKZP Komentarz Czy zgodne? 16RM Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych R Tereny rolne Funkcja wiodąca: gospodarka rolna. Funkcja uzupełniająca: zabudowa zagrodowa dla rolników posiadających gospodarstwa rolne TAK 17RM Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych. Dla terenu 17RM określono szczególne warunki zagospodarowania: na terenie obowiązuje zakaz wznoszenia nowych obiektów budowlanych, dopuszcza się modernizację, remont i wymianę dachów w istniejącej zabudowie ZZ Tereny trwałych użytków zielonych Na terenach ZZ Studium ustala zakaz realizacji nowej zabudowy, za wyjątkiem celu publicznego z zakresu łączności publicznej. W przypadku istniejącej na terenach ZZ zabudowy, postuluje się możliwość jej remontu, modernizacji, wymiany dachów. TAK 18RM Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych. Dla terenu 18RM określono szczególne warunki zagospodarowania: na terenie obowiązuje zakaz wznoszenia nowych obiektów budowlanych, dopuszcza się modernizację, remont i wymianę dachów w istniejącej zabudowie ZZ Tereny trwałych użytków zielonych Na terenach ZZ Studium ustala zakaz realizacji nowej zabudowy, za wyjątkiem inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej. W przypadku istniejącej na terenach ZZ zabudowy, postuluje się możliwość jej remontu, modernizacji, wymiany dachów. TAK 19RM 20RM Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych. Dla części terenu położonego na terenie ZZ ustala się zakaz wznoszenia nowych obiektów budowlanych, dopuszcza się modernizację, remont i wymianę dachów w istniejącej zabudowie R R ZZ Tereny rolne Tereny rolne Tereny trwałych użytków zielonych Funkcja wiodąca: gospodarka rolna. Funkcja uzupełniająca: zabudowa zagrodowa dla rolników posiadających gospodarstwa rolne Funkcja wiodąca: gospodarka rolna. Funkcja uzupełniająca: zabudowa zagrodowa dla rolników posiadających gospodarstwa rolne Na terenach ZZ Studium ustala zakaz realizacji nowej zabudowy, za wyjątkiem inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej. W przypadku istniejącej na terenach ZZ zabudowy, postuluje się możliwość jej remontu, modernizacji, wymiany dachów. TAK TAK 21RM Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych MN Tereny zabudowy mieszkaniowej Tereny funkcji mieszkaniowych mogą być realizowane przez zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, rezydencjonalną, mieszkaniową zagrodową i jednorodzinną oraz zabudowę wielorodzinną w małych domach mieszkalnych do 4 mieszkań. TAK 22RM Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych MN Tereny zabudowy mieszkaniowej Tereny funkcji mieszkaniowych mogą być realizowane przez zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, rezydencjonalną, mieszkaniową, zagrodową i jednorodzinną oraz zabudowę wielorodzinną w małych domach mieszkalnych do 4 mieszkań. TAK

38 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 38 Symbol terenu Projekt MPZP Przeznaczenie terenu Symbol terenu Przeznaczenie terenu Obowiązujące SUiKZP Komentarz Czy zgodne? 23RM Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych R Tereny rolne Funkcja wiodąca: gospodarka rolna. Funkcja uzupełniająca: zabudowa zagrodowa dla rolników posiadających gospodarstwa rolne TAK 24RM Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych MN Tereny zabudowy mieszkaniowej Tereny funkcji mieszkaniowych mogą być realizowane przez zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, rezydencjonalną, mieszkaniową, zagrodową i jednorodzinną oraz zabudowę wielorodzinną w małych domach mieszkalnych do 4 mieszkań. TAK 25RM 26RM Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych R R Tereny rolne Tereny rolne Funkcja wiodąca: gospodarka rolna. Funkcja uzupełniająca: zabudowa zagrodowa dla rolników posiadających gospodarstwa rolne Funkcja wiodąca: gospodarka rolna. Funkcja uzupełniająca: zabudowa zagrodowa dla rolników posiadających gospodarstwa rolne TAK TAK 27RM Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych MN Tereny zabudowy mieszkaniowej Tereny funkcji mieszkaniowych mogą być realizowane przez zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, rezydencjonalną, mieszkaniową, zagrodową i jednorodzinną oraz zabudowę wielorodzinną w małych domach mieszkalnych do 4 mieszkań. TAK 28RM Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych MN Tereny zabudowy mieszkaniowej Tereny funkcji mieszkaniowych mogą być realizowane przez zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, rezydencjonalną, mieszkaniową, zagrodową i jednorodzinną oraz zabudowę wielorodzinną w małych domach mieszkalnych do 4 mieszkań. TAK 29RMn Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej MN Tereny zabudowy mieszkaniowej Tereny funkcji mieszkaniowych mogą być realizowane przez zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, rezydencjonalną, mieszkaniową, zagrodową i jednorodzinną oraz zabudowę wielorodzinną w małych domach mieszkalnych do 4 mieszkań. TAK 30RMn Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej MN Tereny zabudowy mieszkaniowej Tereny funkcji mieszkaniowych mogą być realizowane przez zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, rezydencjonalną, mieszkaniową, zagrodową i jednorodzinną oraz zabudowę wielorodzinną w małych domach mieszkalnych do 4 mieszkań. TAK 31RMn Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej MN Tereny zabudowy mieszkaniowej Tereny funkcji mieszkaniowych mogą być realizowane przez zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, rezydencjonalną, mieszkaniową, zagrodową i jednorodzinną oraz zabudowę wielorodzinną w małych domach mieszkalnych do 4 mieszkań. TAK

39 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 39 Symbol terenu Projekt MPZP Przeznaczenie terenu Symbol terenu Przeznaczenie terenu Obowiązujące SUiKZP Komentarz Czy zgodne? 32RMn Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej MN Tereny zabudowy mieszkaniowej Tereny funkcji mieszkaniowych mogą być realizowane przez zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, rezydencjonalną, mieszkaniową, zagrodową i jednorodzinną oraz zabudowę wielorodzinną w małych domach mieszkalnych do 4 mieszkań. TAK 33RMn Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej MN Tereny zabudowy mieszkaniowej Tereny funkcji mieszkaniowych mogą być realizowane przez zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, rezydencjonalną, mieszkaniową, zagrodową i jednorodzinną oraz zabudowę wielorodzinną w małych domach mieszkalnych do 4 mieszkań. TAK 34RMn Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej MN Tereny zabudowy mieszkaniowej Tereny funkcji mieszkaniowych mogą być realizowane przez zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, rezydencjonalną, mieszkaniową, zagrodową i jednorodzinną oraz zabudowę wielorodzinną w małych domach mieszkalnych do 4 mieszkań. TAK 35RMn Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej MN Tereny zabudowy mieszkaniowej Tereny funkcji mieszkaniowych mogą być realizowane przez zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, rezydencjonalną, mieszkaniową, zagrodową i jednorodzinną oraz zabudowę wielorodzinną w małych domach mieszkalnych do 4 mieszkań. TAK 36RMn Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej MN Tereny zabudowy mieszkaniowej Tereny funkcji mieszkaniowych mogą być realizowane przez zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, rezydencjonalną, mieszkaniową, zagrodową i jednorodzinną oraz zabudowę wielorodzinną w małych domach mieszkalnych do 4 mieszkań. TAK 37RMn Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej MN Tereny zabudowy mieszkaniowej Tereny funkcji mieszkaniowych mogą być realizowane przez zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, rezydencjonalną, mieszkaniową, zagrodową i jednorodzinną oraz zabudowę wielorodzinną w małych domach mieszkalnych do 4 mieszkań. TAK 38RMn Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej MN Tereny zabudowy mieszkaniowej Tereny funkcji mieszkaniowych mogą być realizowane przez zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, rezydencjonalną, mieszkaniową, zagrodową i jednorodzinną oraz zabudowę wielorodzinną w małych domach mieszkalnych do 4 mieszkań. TAK 39RMn Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej MN Tereny zabudowy mieszkaniowej Tereny funkcji mieszkaniowych mogą być realizowane przez zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, rezydencjonalną, mieszkaniową, zagrodową i jednorodzinną oraz zabudowę wielorodzinną w małych domach mieszkalnych do 4 mieszkań. TAK

40 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 40 Symbol terenu Projekt MPZP Przeznaczenie terenu Symbol terenu Przeznaczenie terenu Obowiązujące SUiKZP Komentarz Czy zgodne? 40RMn Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej MN Tereny zabudowy mieszkaniowej Tereny funkcji mieszkaniowych mogą być realizowane przez zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, rezydencjonalną, mieszkaniową, zagrodową i jednorodzinną oraz zabudowę wielorodzinną w małych domach mieszkalnych do 4 mieszkań. TAK 41RMn Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej MN Tereny zabudowy mieszkaniowej Tereny funkcji mieszkaniowych mogą być realizowane przez zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, rezydencjonalną, mieszkaniową, zagrodową i jednorodzinną oraz zabudowę wielorodzinną w małych domach mieszkalnych do 4 mieszkań. TAK 42RMn Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej MN Tereny zabudowy mieszkaniowej Tereny funkcji mieszkaniowych mogą być realizowane przez zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, rezydencjonalną, mieszkaniową, zagrodową i jednorodzinną oraz zabudowę wielorodzinną w małych domach mieszkalnych do 4 mieszkań. TAK 43RMn Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej MN Tereny zabudowy mieszkaniowej Tereny funkcji mieszkaniowych mogą być realizowane przez zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, rezydencjonalną, mieszkaniową, zagrodową i jednorodzinną oraz zabudowę wielorodzinną w małych domach mieszkalnych do 4 mieszkań. TAK 44RMn Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej MN Tereny zabudowy mieszkaniowej Tereny funkcji mieszkaniowych mogą być realizowane przez zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, rezydencjonalną, mieszkaniową, zagrodową i jednorodzinną oraz zabudowę wielorodzinną w małych domach mieszkalnych do 4 mieszkań. TAK 45RMn Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej MN Tereny zabudowy mieszkaniowej Tereny funkcji mieszkaniowych mogą być realizowane przez zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, rezydencjonalną, mieszkaniową, zagrodową i jednorodzinną oraz zabudowę wielorodzinną w małych domach mieszkalnych do 4 mieszkań. TAK 46RMn Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej MN Tereny zabudowy mieszkaniowej Tereny funkcji mieszkaniowych mogą być realizowane przez zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, rezydencjonalną, mieszkaniową, zagrodową i jednorodzinną oraz zabudowę wielorodzinną w małych domach mieszkalnych do 4 mieszkań. TAK 47RMn Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej MN Tereny zabudowy mieszkaniowej Tereny funkcji mieszkaniowych mogą być realizowane przez zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, rezydencjonalną, mieszkaniową, zagrodową i jednorodzinną oraz zabudowę wielorodzinną w małych domach mieszkalnych do 4 mieszkań. TAK

41 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 41 Symbol terenu Projekt MPZP Przeznaczenie terenu Symbol terenu 48EW Tereny lokalizacji elektrowni wiatrowych Rw 49EW Tereny lokalizacji elektrowni wiatrowych Rw 50EW Tereny lokalizacji elektrowni wiatrowych Rw 51EW Tereny lokalizacji elektrowni wiatrowych Rw 52EW Tereny lokalizacji elektrowni wiatrowych Rw 53EW Tereny lokalizacji elektrowni wiatrowych Rw 54EW Tereny lokalizacji elektrowni wiatrowych Rw 55EW Tereny lokalizacji elektrowni wiatrowych Rw 56EW Tereny lokalizacji elektrowni wiatrowych Rw Przeznaczenie terenu Tereny rolne z obszarem możliwej lokalizacji elektrowni wiatrowych Tereny rolne z obszarem możliwej lokalizacji elektrowni wiatrowych Tereny rolne z obszarem możliwej lokalizacji elektrowni wiatrowych Tereny rolne z obszarem możliwej lokalizacji elektrowni wiatrowych Tereny rolne z obszarem możliwej lokalizacji elektrowni wiatrowych Tereny rolne z obszarem możliwej lokalizacji elektrowni wiatrowych Tereny rolne z obszarem możliwej lokalizacji elektrowni wiatrowych Tereny rolne z obszarem możliwej lokalizacji elektrowni wiatrowych Tereny rolne z obszarem możliwej lokalizacji elektrowni wiatrowych Obowiązujące SUiKZP Komentarz Funkcja wiodąca: gospodarka rolna. Funkcje uzupełniające: możliwość lokalizacji farm wiatrowych i pojedynczych elektrowni wiatrowych Funkcja wiodąca: gospodarka rolna. Funkcje uzupełniające: możliwość lokalizacji farm wiatrowych i pojedynczych elektrowni wiatrowych Funkcja wiodąca: gospodarka rolna. Funkcje uzupełniające: możliwość lokalizacji farm wiatrowych i pojedynczych elektrowni wiatrowych Funkcja wiodąca: gospodarka rolna. Funkcje uzupełniające: możliwość lokalizacji farm wiatrowych i pojedynczych elektrowni wiatrowych Funkcja wiodąca: gospodarka rolna. Funkcje uzupełniające: możliwość lokalizacji farm wiatrowych i pojedynczych elektrowni wiatrowych Funkcja wiodąca: gospodarka rolna. Funkcje uzupełniające: możliwość lokalizacji farm wiatrowych i pojedynczych elektrowni wiatrowych Funkcja wiodąca: gospodarka rolna. Funkcje uzupełniające: możliwość lokalizacji farm wiatrowych i pojedynczych elektrowni wiatrowych Funkcja wiodąca: gospodarka rolna. Funkcje uzupełniające: możliwość lokalizacji farm wiatrowych i pojedynczych elektrowni wiatrowych Funkcja wiodąca: gospodarka rolna. Funkcje uzupełniające: możliwość lokalizacji farm wiatrowych i pojedynczych elektrowni wiatrowych Czy zgodne? 57R Tereny rolnicze R Tereny rolne - TAK 58R Tereny rolnicze R Tereny rolne - TAK 59R Tereny rolnicze R Tereny rolne - TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK

42 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 42 Symbol terenu Projekt MPZP Przeznaczenie terenu Symbol terenu Przeznaczenie terenu Obowiązujące SUiKZP Komentarz Czy zgodne? 60R Tereny rolnicze R Tereny rolne - TAK R Tereny rolne Funkcja wiodąca: gospodarka rolna 61R Tereny rolnicze ZZ Tereny trwałych użytków zielonych W obniżeniach dolinnych rzek i cieków, Studium ustala zakaz prowadzenia intensywnej gospodarki rolnej z użyciem szkodliwych nawozów należy wprowadzać preferencję dla rozwoju rolnictwa ekologicznego TAK R Tereny rolne Funkcja wiodąca: gospodarka rolna 62R Tereny rolnicze Rw Tereny rolne z obszarem możliwej lokalizacji elektrowni wiatrowych Funkcja wiodąca: gospodarka rolna TAK R Tereny rolne Funkcja wiodąca: gospodarka rolna 63R Tereny rolnicze Rw ZZ Tereny rolne z obszarem możliwej lokalizacji elektrowni wiatrowych Tereny trwałych użytków zielonych Funkcja wiodąca: gospodarka rolna W obniżeniach dolinnych rzek i cieków, Studium ustala zakaz prowadzenia intensywnej gospodarki rolnej z użyciem szkodliwych nawozów należy wprowadzać preferencję dla rozwoju rolnictwa ekologicznego. TAK R Tereny rolne Funkcja wiodąca: gospodarka rolna 64R Tereny rolnicze ZZ Tereny trwałych użytków zielonych W obniżeniach dolinnych rzek i cieków, Studium ustala zakaz prowadzenia intensywnej gospodarki rolnej z użyciem szkodliwych nawozów należy wprowadzać preferencję dla rozwoju rolnictwa ekologicznego. TAK R Tereny rolne Funkcja wiodąca: gospodarka rolna 65R Tereny rolnicze ZZ Tereny trwałych użytków zielonych W obniżeniach dolinnych rzek i cieków, Studium ustala zakaz prowadzenia intensywnej gospodarki rolnej z użyciem szkodliwych nawozów należy wprowadzać preferencję dla rozwoju rolnictwa ekologicznego. TAK R Tereny rolne Funkcja wiodąca: gospodarka rolna 66R Tereny rolnicze ZZ Tereny trwałych użytków zielonych W obniżeniach dolinnych rzek i cieków, Studium ustala zakaz prowadzenia intensywnej gospodarki rolnej z użyciem szkodliwych nawozów należy wprowadzać preferencję dla rozwoju rolnictwa ekologicznego. TAK R Tereny rolne Funkcja wiodąca: gospodarka rolna 67R Tereny rolnicze ZZ Tereny trwałych użytków zielonych W obniżeniach dolinnych rzek i cieków, Studium ustala zakaz prowadzenia intensywnej gospodarki rolnej z użyciem szkodliwych nawozów należy wprowadzać preferencję dla rozwoju rolnictwa ekologicznego. TAK

43 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 43 Symbol terenu Projekt MPZP Przeznaczenie terenu Symbol terenu Przeznaczenie terenu Obowiązujące SUiKZP Komentarz Czy zgodne? 68R 69R Tereny rolnicze Tereny rolnicze R Tereny rolne Funkcja wiodąca: gospodarka rolna ZZ Tereny trwałych użytków zielonych W obniżeniach dolinnych rzek i cieków, Studium ustala zakaz prowadzenia intensywnej gospodarki rolnej z użyciem szkodliwych nawozów należy wprowadzać preferencję dla rozwoju rolnictwa ekologicznego. R Tereny rolne Funkcja wiodąca: gospodarka rolna ZZ Tereny trwałych użytków zielonych W obniżeniach dolinnych rzek i cieków, Studium ustala zakaz prowadzenia intensywnej gospodarki rolnej z użyciem szkodliwych nawozów należy wprowadzać preferencję dla rozwoju rolnictwa ekologicznego. 70R Tereny rolnicze R Tereny rolne - TAK 71R Tereny rolnicze R Tereny rolne - TAK R Tereny rolne Funkcja wiodąca: gospodarka rolna Rw Tereny rolne z obszarem możliwej lokalizacji elektrowni wiatrowych Funkcja wiodąca: gospodarka rolna TAK TAK 72R Tereny rolnicze TAK ZZ Tereny trwałych użytków zielonych W obniżeniach dolinnych rzek i cieków, Studium ustala zakaz prowadzenia intensywnej gospodarki rolnej z użyciem szkodliwych nawozów należy wprowadzać preferencję dla rozwoju rolnictwa ekologicznego. R Tereny rolne Funkcja wiodąca: gospodarka rolna Rw Tereny rolne z obszarem możliwej lokalizacji elektrowni wiatrowych Funkcja wiodąca: gospodarka rolna 73R Tereny rolnicze TAK ZZ Tereny trwałych użytków zielonych W obniżeniach dolinnych rzek i cieków, Studium ustala zakaz prowadzenia intensywnej gospodarki rolnej z użyciem szkodliwych nawozów należy wprowadzać preferencję dla rozwoju rolnictwa ekologicznego.

44 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 44 Symbol terenu Projekt MPZP Przeznaczenie terenu Symbol terenu Przeznaczenie terenu Obowiązujące SUiKZP Komentarz Czy zgodne? R Tereny rolne Funkcja wiodąca: gospodarka rolna 74R Tereny rolnicze Rw ZZ Tereny rolne z obszarem możliwej lokalizacji elektrowni wiatrowych Tereny trwałych użytków zielonych Funkcja wiodąca: gospodarka rolna W obniżeniach dolinnych rzek i cieków, Studium ustala zakaz prowadzenia intensywnej gospodarki rolnej z użyciem szkodliwych nawozów należy wprowadzać preferencję dla rozwoju rolnictwa ekologicznego. TAK R Tereny rolne Funkcja wiodąca: gospodarka rolna 75R Tereny rolnicze ZZ Tereny trwałych użytków zielonych W obniżeniach dolinnych rzek i cieków, Studium ustala zakaz prowadzenia intensywnej gospodarki rolnej z użyciem szkodliwych nawozów należy wprowadzać preferencję dla rozwoju rolnictwa ekologicznego. TAK R Tereny rolne Funkcja wiodąca: gospodarka rolna 76R Tereny rolnicze ZZ Tereny trwałych użytków zielonych W obniżeniach dolinnych rzek i cieków, Studium ustala zakaz prowadzenia intensywnej gospodarki rolnej z użyciem szkodliwych nawozów należy wprowadzać preferencję dla rozwoju rolnictwa ekologicznego. TAK R Tereny rolne Funkcja wiodąca: gospodarka rolna 77R Tereny rolnicze ZZ Tereny trwałych użytków zielonych W obniżeniach dolinnych rzek i cieków, Studium ustala zakaz prowadzenia intensywnej gospodarki rolnej z użyciem szkodliwych nawozów należy wprowadzać preferencję dla rozwoju rolnictwa ekologicznego. TAK R Tereny rolne Funkcja wiodąca: gospodarka rolna 78R Tereny rolnicze ZZ Tereny trwałych użytków zielonych W obniżeniach dolinnych rzek i cieków, Studium ustala zakaz prowadzenia intensywnej gospodarki rolnej z użyciem szkodliwych nawozów należy wprowadzać preferencję dla rozwoju rolnictwa ekologicznego. TAK 79R Tereny rolnicze R Tereny rolne Funkcja wiodąca: gospodarka rolna ZZ Tereny trwałych użytków zielonych W obniżeniach dolinnych rzek i cieków, Studium ustala zakaz prowadzenia intensywnej gospodarki rolnej z użyciem szkodliwych nawozów należy wprowadzać preferencję dla rozwoju rolnictwa ekologicznego. 80R Tereny rolnicze R Tereny rolne Funkcja wiodąca: gospodarka rolna TAK TAK

45 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 45 Symbol terenu Projekt MPZP Przeznaczenie terenu Symbol terenu 81DZL Tereny dolesień DZL 82DZL Tereny dolesień DZL 83DZL Tereny dolesień DZL 84ZL Tereny lasów ZL 85ZL Tereny lasów ZL 86ZL Tereny lasów ZL 87ZL Tereny lasów ZL 88ZL Tereny lasów ZL 89ZL Tereny lasów ZL 90ZL Tereny lasów ZL 91ZL Tereny lasów ZL 92ZL Tereny lasów ZL 93ZL Tereny lasów ZL 94ZL Tereny lasów ZL 95ZL Tereny lasów ZL 96ZL Tereny lasów ZL 97ZL Tereny lasów ZL 98ZL Tereny lasów ZL 99ZL Tereny lasów ZL 100ZL Tereny lasów ZL ZZ Przeznaczenie terenu Tereny trwałych użytków zielonych Tereny dolesień Tereny dolesień Tereny dolesień Tereny lasów prywatnych Tereny lasów prywatnych Tereny lasów prywatnych Tereny lasów prywatnych Tereny lasów prywatnych Tereny lasów prywatnych Tereny lasów prywatnych Tereny lasów prywatnych Tereny lasów prywatnych Tereny lasów prywatnych Tereny lasów prywatnych Tereny lasów prywatnych Tereny lasów prywatnych Tereny lasów prywatnych Tereny lasów prywatnych Tereny lasów prywatnych Tereny lasów prywatnych Obowiązujące SUiKZP Komentarz W obniżeniach dolinnych rzek i cieków, Studium ustala zakaz prowadzenia intensywnej gospodarki rolnej z użyciem szkodliwych nawozów należy wprowadzać preferencję dla rozwoju rolnictwa ekologicznego. Czy zgodne? - TAK - TAK - TAK - TAK - TAK - TAK - TAK - TAK - TAK - TAK - TAK - TAK - TAK - TAK - TAK - TAK - TAK - TAK - TAK - TAK

46 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 46 Symbol terenu Projekt MPZP Przeznaczenie terenu Symbol terenu Przeznaczenie terenu Obowiązujące SUiKZP Komentarz Czy zgodne? 101ZL Tereny lasów ZL 102ZL Tereny lasów ZL 103ZL Tereny lasów ALP 104ZL Tereny lasów ZL 105ZL Tereny lasów ZL 106ZL Tereny lasów ZL 107ZL Tereny lasów ZL 108ZL Tereny lasów ZL Tereny lasów prywatnych Tereny lasów prywatnych Tereny lasów państwowych Tereny lasów prywatnych Tereny lasów prywatnych Tereny lasów prywatnych Tereny lasów prywatnych Tereny lasów prywatnych - TAK - TAK - TAK - - TAK - TAK - TAK - TAK 109ZL Tereny lasów ZL ALP Tereny lasów prywatnych Tereny lasów państwowych - TAK 110ZL Tereny lasów ZL 111ZL Tereny lasów ZL 112ZL Tereny lasów ZL Tereny lasów prywatnych Tereny lasów prywatnych Tereny lasów prywatnych - TAK - TAK - TAK 113WS Tereny śródlądowych wód powierzchniowych - Tereny rowów melioracyjnych - TAK 114WS Tereny śródlądowych wód powierzchniowych - Tereny rowów melioracyjnych - TAK 115WS Tereny śródlądowych wód powierzchniowych - Tereny rowów melioracyjnych - TAK 116WS Tereny śródlądowych wód powierzchniowych - Tereny rowów melioracyjnych - TAK 117WS Tereny śródlądowych wód powierzchniowych - Tereny rowów melioracyjnych - TAK 118WS Tereny śródlądowych wód powierzchniowych - Tereny rowów melioracyjnych - TAK 119WS Tereny śródlądowych wód powierzchniowych - Tereny rowów melioracyjnych - TAK 120WS Tereny śródlądowych wód powierzchniowych - Tereny rowów melioracyjnych - TAK

47 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 47 Symbol terenu Projekt MPZP Przeznaczenie terenu Symbol terenu Przeznaczenie terenu Obowiązujące SUiKZP Komentarz Czy zgodne? 121WS Tereny śródlądowych wód powierzchniowych - Tereny rowów melioracyjnych - TAK 122WS Tereny śródlądowych wód powierzchniowych - Tereny rowów melioracyjnych - TAK 123WS Tereny śródlądowych wód powierzchniowych - Tereny rowów melioracyjnych - TAK 124WS Tereny śródlądowych wód powierzchniowych - Tereny rowów melioracyjnych - TAK 125WS 1KDZ 2KDZ 3KDL 4KDL 5KDL 6KDL 7KDL 8KDL Tereny śródlądowych wód powierzchniowych Tereny dróg publicznych zbiorczych Tereny dróg publicznych zbiorczych Tereny dróg publicznych lokalnych Tereny dróg publicznych lokalnych Tereny dróg publicznych lokalnych Tereny dróg publicznych lokalnych Tereny dróg publicznych lokalnych Tereny dróg publicznych lokalnych - D.P.511 5E KDZ D.P.511 5E KDZ D.G E KDL D.G E KDL D.G E KDL D.G E KDL D.G E KDL D.G E KDL 9KDL Tereny dróg publicznych lokalnych KDD 10KDLp 11KDLp 12KDLp 13KDD 14KDD 15KDD Tereny dróg publicznych lokalnych - poszerzenia dróg Tereny dróg publicznych lokalnych - poszerzenia dróg Tereny dróg publicznych lokalnych - poszerzenia dróg Tereny dróg publicznych dojazdowych Tereny dróg publicznych dojazdowych Tereny dróg publicznych dojazdowych D.G E KDL D.G E KDL D.G E KDL D.G E KDD D.G E KDD D.G E KDD Tereny rowów melioracyjnych Tereny dróg publicznych zbiorczych Tereny dróg publicznych zbiorczych Tereny dróg publicznych lokalnych Tereny dróg publicznych lokalnych Tereny dróg publicznych lokalnych Tereny dróg publicznych lokalnych Tereny dróg publicznych lokalnych Tereny dróg publicznych lokalnych Tereny dróg publicznych dojazdowych Tereny dróg publicznych lokalnych Tereny dróg publicznych lokalnych Tereny dróg publicznych lokalnych Tereny dróg publicznych dojazdowych Tereny dróg publicznych dojazdowych Tereny dróg publicznych dojazdowych - TAK - TAK - TAK - TAK - TAK - TAK - TAK - TAK - TAK - TAK - TAK - TAK - TAK - TAK - TAK - TAK

48 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 48 Symbol terenu Projekt MPZP Przeznaczenie terenu Symbol terenu 16KDD Tereny dróg publicznych dojazdowych KDD Przeznaczenie terenu Tereny dróg publicznych dojazdowych Obowiązujące SUiKZP Komentarz Czy zgodne? - TAK 17KDW Tereny dróg wewnętrznych (droga wewnętrzna do terenu lokalizacji elektrowni wiatrowych) R, Rw Tereny rolne, Tereny rolne z obszarem możliwej lokalizacji elektrowni wiatrowych Funkcja wiodąca: gospodarka rolna. Funkcje uzupełniające: tereny infrastruktury technicznej, tereny komunikacyjne. Studium nie odnosi się szczegółowo do lokalizacji i użytkowania dróg wewnętrznych na konkretnych terenach. Drogi do planowanych terenów lokalizacji elektrowni wiatrowych wyznaczono w projekcie MPZP przede wszystkim w oparciu o istniejące drogi polne. Ponadto przewidziano przebieg dróg na terenach gleb niskiej klasy bonitacyjnej z możliwością przeznaczenia pod funkcję niezwiązaną z rolnictwem TAK 18KDW Tereny dróg wewnętrznych (droga wewnętrzna do terenu lokalizacji elektrowni wiatrowych) Rw Tereny rolne z obszarem możliwej lokalizacji elektrowni wiatrowych Funkcja wiodąca: gospodarka rolna. Funkcje uzupełniające: tereny infrastruktury technicznej, tereny komunikacyjne. Studium nie odnosi się szczegółowo do lokalizacji i użytkowania dróg wewnętrznych na konkretnych terenach. Drogi do planowanych terenów lokalizacji elektrowni wiatrowych wyznaczono w projekcie MPZP przede wszystkim w oparciu o istniejące drogi polne. Ponadto przewidziano przebieg dróg na terenach gleb niskiej klasy bonitacyjnej z możliwością przeznaczenia pod funkcję niezwiązaną z rolnictwem TAK 19KDW Tereny dróg wewnętrznych (droga wewnętrzna do terenu lokalizacji elektrowni wiatrowych) R, Rw Tereny rolne, Tereny rolne z obszarem możliwej lokalizacji elektrowni wiatrowych Funkcja wiodąca: gospodarka rolna. Funkcje uzupełniające: tereny infrastruktury technicznej, tereny komunikacyjne. Studium nie odnosi się szczegółowo do lokalizacji i użytkowania dróg wewnętrznych na konkretnych terenach. Drogi do planowanych terenów lokalizacji elektrowni wiatrowych wyznaczono w projekcie MPZP przede wszystkim w oparciu o istniejące drogi polne. Ponadto przewidziano przebieg dróg na terenach gleb niskiej klasy bonitacyjnej z możliwością przeznaczenia pod funkcję niezwiązaną z rolnictwem TAK

49 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 49 Symbol terenu Projekt MPZP Przeznaczenie terenu Symbol terenu Przeznaczenie terenu Obowiązujące SUiKZP Komentarz Czy zgodne? 20KDW Tereny dróg wewnętrznych (droga wewnętrzna do terenu lokalizacji elektrowni wiatrowych) Rw Tereny rolne z obszarem możliwej lokalizacji elektrowni wiatrowych Funkcja wiodąca: gospodarka rolna. Funkcje uzupełniające: tereny infrastruktury technicznej, tereny komunikacyjne. Studium nie odnosi się szczegółowo do lokalizacji i użytkowania dróg wewnętrznych na konkretnych terenach. Drogi do planowanych terenów lokalizacji elektrowni wiatrowych wyznaczono w projekcie MPZP przede wszystkim w oparciu o istniejące drogi polne. Ponadto przewidziano przebieg dróg na terenach gleb niskiej klasy bonitacyjnej z możliwością przeznaczenia pod funkcję niezwiązaną z rolnictwem TAK 21KDW Tereny dróg wewnętrznych (droga wewnętrzna do terenu lokalizacji elektrowni wiatrowych) Rw ZZ Tereny rolne z obszarem możliwej lokalizacji elektrowni wiatrowych Tereny trwałych użytków zielonych Funkcja wiodąca: gospodarka rolna. Funkcje uzupełniające: tereny infrastruktury technicznej, tereny komunikacyjne. Studium nie odnosi się szczegółowo do lokalizacji i użytkowania dróg wewnętrznych na konkretnych terenach. Drogi do planowanych terenów lokalizacji elektrowni wiatrowych wyznaczono w projekcie MPZP przede wszystkim w oparciu o istniejące drogi polne. Ponadto przewidziano przebieg dróg na terenach gleb niskiej klasy bonitacyjnej z możliwością przeznaczenia pod funkcję niezwiązaną z rolnictwem Z zapisów Studium nie wynika zakaz realizacji na terenach ZZ mało uciążliwych dla środowiska dróg wewnętrznych. Studium nie odnosi się szczegółowo do lokalizacji i użytkowania dróg wewnętrznych na konkretnych terenach. Drogi do planowanych terenów lokalizacji elektrowni wiatrowych wyznaczono w projekcie MPZP przede wszystkim w oparciu o istniejące drogi polne. Ponadto przewidziano przebieg dróg na terenach gleb niskiej klasy bonitacyjnej z możliwością przeznaczenia pod funkcję niezwiązaną z rolnictwem TAK 22KDW Tereny dróg wewnętrznych (droga wewnętrzna do terenu lokalizacji elektrowni wiatrowych) Rw Tereny rolne z obszarem możliwej lokalizacji elektrowni wiatrowych Funkcja wiodąca: gospodarka rolna. Funkcje uzupełniające: tereny infrastruktury technicznej, tereny komunikacyjne. Studium nie odnosi się szczegółowo do lokalizacji i użytkowania dróg wewnętrznych na konkretnych terenach. Drogi do planowanych terenów lokalizacji elektrowni wiatrowych wyznaczono w projekcie MPZP przede wszystkim w oparciu o istniejące drogi polne. Ponadto przewidziano przebieg dróg na terenach gleb niskiej klasy bonitacyjnej z możliwością przeznaczenia pod funkcję niezwiązaną z rolnictwem TAK

50 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 50 Symbol terenu Projekt MPZP Przeznaczenie terenu Symbol terenu Przeznaczenie terenu Obowiązujące SUiKZP Komentarz Czy zgodne? 23KDW Tereny dróg wewnętrznych (droga wewnętrzna do terenu lokalizacji elektrowni wiatrowych) R, Rw 24KDW Tereny dróg wewnętrznych - ZZ Tereny rolne, Tereny rolne z obszarem możliwej lokalizacji elektrowni wiatrowych, Tereny trwałych użytków zielonych Tereny trwałych użytków zielonych Istniejąca droga gminna Funkcja wiodąca: gospodarka rolna. Funkcje uzupełniające: tereny infrastruktury technicznej, tereny komunikacyjne. Studium nie odnosi się szczegółowo do lokalizacji i użytkowania dróg wewnętrznych na konkretnych terenach. Drogi do planowanych terenów lokalizacji elektrowni wiatrowych wyznaczono w projekcie MPZP przede wszystkim w oparciu o istniejące drogi polne. Ponadto przewidziano przebieg dróg na terenach gleb niskiej klasy bonitacyjnej z możliwością przeznaczenia pod funkcję niezwiązaną z rolnictwem Z zapisów Studium nie wynika zakaz realizacji na terenach ZZ mało uciążliwych dla środowiska dróg wewnętrznych. Studium nie odnosi się szczegółowo do lokalizacji i użytkowania dróg wewnętrznych na konkretnych terenach. Drogi do planowanych terenów lokalizacji elektrowni wiatrowych wyznaczono w projekcie MPZP przede wszystkim w oparciu o istniejące drogi polne. Ponadto przewidziano przebieg dróg na terenach gleb niskiej klasy bonitacyjnej z możliwością przeznaczenia pod funkcję niezwiązaną z rolnictwem. TAK - TAK

51 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 51 Ryc. 8 Schemat rysunku projektowanego MPZP na tle SUiKZP gminy Głowno

52 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 52 Podkreślenia wymaga fakt, że planowana lokalizacja obiektów związanych z farmą wiatrową respektuje wszelkie wytyczne środowiskowe, o których mowa w Studium. Chodzi tu przede wszystkim o lokalizację poszczególnych turbin wiatrowych tylko i wyłącznie na terenach oznaczonych w Studium jako Rw (tereny rolne/tereny trwałych użytków zielonych z obszarami możliwej lokalizacji elektrowni wiatrowych), jednocześnie przy zachowaniu odległości nie mniejszej niż 500 m od istniejących lub projektowanych zabudowań (ryc. 26 i tab. 29 w rozdziale 14.2). Należy zaznaczyć, że projekt zmiany SUiKZP wraz prognozą oddziaływania na środowisko uzyskał pozytywną opinię RDOŚ z dnia 1 sierpnia 2012 r., znak: WOOŚ AJ. Równocześnie projekt Planu uwzględnia wyznaczone w Studium strefy ochronne od stref lokalizacji elektrowni wiatrowych, zwane w projekcie Planu strefami ochronnymi siłowni wiatrowych. Zgodnie ze SUiKZP: strefy te obejmują obszar w odległości 500 m i mniejszej od strefy dopuszczalnej lokalizacji elektrowni wiatrowych (Rw). Ograniczeniem w strefie ochronnej jest zakaz realizacji budynków mieszkalnych w zabudowie zagrodowej. Dopuszcza się realizację budynków mieszkalnych w zabudowie zagrodowej jedynie w przypadku spełnienia warunków akustycznych wynikających z przepisów szczególnych. W strefie ochronnej dopuszcza się realizację obiektów budowlanych wykorzystywanych do celów produkcji rolniczej. Powyższe zapisy projekt Planu zaadaptował w następującej treści: Rozdział IX, 15, ust. 3: Na obszarze objętym planem ustala się strefy ochronne siłowni wiatrowych zgodnie z rysunkiem planu, dla których ustala się zakaz lokalizacji budynków na stały pobyt ludzi i zwierząt. Zasięgi stref ochronnych siłowni wiatrowych przedstawiono na Załączniku nr 1 do niniejszej prognozy oddziaływania na środowisko. W stanie istniejącym w zakresie wprowadzanych stref ochronnych nie znajdują się budynki mieszkalne. Zgodnie z zapisami Studium turbiny wiatrowe zostaną zlokalizowane poza terenami lęgowymi zwierząt oraz poza terenami pełniącymi funkcje korytarzy i węzłów ekologicznych. Zgodnie z zapisami SUiKZP za takie tereny uznano: korytarz ekologiczny o znaczeniu krajowym wyznaczony przez Zakład Badania Dużych Ssaków Białowieży przebiegający w minimalnej odległości ok. 5 km na wschód od najbliższego planowanego terenu lokalizacji elektrowni wiatrowej (52EW); korytarz ekologiczny o randze regionalnej przebiegający wzdłuż rzeki Mrogi w minimalnej odległości ok. 4 km na wschód od najbliższego planowanego terenu lokalizacji elektrowni wiatrowej (52EW); korytarz ekologiczny o randze lokalnej przebiegający wzdłuż rzeki Maliny w minimalnej odległości 0,8 km na zachód od najbliższego planowanego terenu lokalizacji elektrowni wiatrowej (53EW); korytarz ekologiczny o randze lokalnej przebiegający wzdłuż Strugi Domaradzkiej w minimalnej odległości 1,0 km na wschód od najbliższego planowanego terenu lokalizacji elektrowni wiatrowej (52EW); lasy; tereny zieleni parkowej; cenne szpalery drzew. Rozmieszczenie terenów planowanych pod lokalizacje turbin wiatrowych na tle wskazanych w Studium uwarunkowań ekologicznych przedstawiono na poniższej ryc. 9.

53 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 53 Ryc. 9 Lokalizacje projektowanych turbin wiatrowych na tle uwarunkowań ekologicznych obszaru zmian MPZP

54 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński Powiązanie projektu z wynikami badań i obserwacji Komitetu Ochrony Orłów Region Łódzki Pismem z dnia z dnia 4 lipca 2013 r. Komitet Ochrony Orłów (KOO, Region Łódzki) przedstawił Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Łodzi swoje stanowisko względem obszarów, które ze względu na konieczność ochrony ptaków szponiastych (w tym bielika), powinny być wyłączone z lokalizacji farm wiatrowych. Zgodnie z załączoną wówczas mapą obszar analizowanego projektu zmiany Planu zawierał się w tych granicach. Wraz z pozyskiwaniem nowych danych z obserwacji i monitoringów nastąpiła konieczność weryfikacji przedstawionych w petycji granic obszarów i założeń do ochrony ptaków szponiastych. Uaktualnione stanowisko KOO zakłada wprowadzenie dwóch typów obszarów: obszary, na których w opinii KOO nie należy lokalizować farm wiatrowych ze względu na występowanie dużych gatunków ptaków szponiastych (głownie bielika) obszar czerwony; obszary, na których należy dopuścić możliwość budowy farm wiatrowych pod warunkiem przeprowadzenia wcześniej dokładnego, przynajmniej dwuletniego monitoringu ornitologicznego wskazującego na brak negatywnego wpływu obszar pomarańczowy. Obecnie w związku z weryfikacją założeń ww. petycji, projektowana farma wiatrowa znajduje się w obszarze, na którym KOO dopuszcza możliwość budowy tego typu obiektów pod warunkiem przeprowadzenia dokładnego przynajmniej dwuletniego monitoringu ornitologicznego (ryc. 10). Założona metodologia i prowadzone od 2013 roku obserwacje spełniają te założenia a przytoczone w niniejszym opracowaniu wyniki jednoznacznie wskazują na brak użytkowania tej przestrzeni przez bieliki. Należy również wskazać, że Wójt gminy Głowno systematycznie przekazywał Komitetowi Ochrony Orłów wszystkie wykonane na potrzeby Prognozy wyniki obserwacji ptaków szponiastych przyczyniając się do zwiększenia wiedzy o użytkowaniu przestrzeni przez te gatunki na obszarze prowadzonych badań. Korespondencja pomiędzy Wójtem gminy Głowno, a Komitetem Ochrony Orłów w zakresie aktualizacji stanowiska organizacji, jak również mapa wskazująca ww. obszary stanowi Załącznik nr 8 do opracowania.

55 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 55 Ryc. 10 Granice projektu zmiany MPZP na tle aktualnej mapy KOO klasyfikującej obszary pod względem możliwości lokalizacji farm wiatrowych

56 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński Powiązanie projektu Planu z innymi dokumentami DOKUMENTY MIĘDZYNARODOWE ORAZ WSPÓLNOTOWE Polityka w dziedzinie ochrony środowiska jest traktowana zarówno na szczeblu międzynarodowym, europejskim, jak i krajowym, jako nieodłączny element działania na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju. Spośród całej puli obszarów w niej wydzielonych, obecnie najważniejsze to oprócz ww. zrównoważonego rozwoju, walka ze zmianami klimatycznymi, przeciwdziałanie zanieczyszczeniom powietrza oraz zachowanie różnorodności biologicznej. Każde z tych zagadnień regulowane jest nie tylko przez szereg dokumentów międzynarodowych czy unijnych dyrektyw, ale również przez wewnętrzne prawodawstwo poszczególnych państw, będące niejednokrotnie tym najbardziej restrykcyjnym. Jedną z najważniejszych umów określających założenia międzynarodowej współpracy dotyczącej ograniczenia emisji gazów cieplarnianych odpowiedzialnych za zjawisko globalnego ocieplenia jest Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, podpisana podczas Konferencji Narodów Zjednoczonych na temat Środowiska i Rozwoju popularnie zwanej Szczytem Ziemi w 1992 w Rio de Janeiro. Dotychczas Konwencję ratyfikowało 195 stron, w tym w 1994 r. Polska. Najważniejszym, prawnie wiążącym instrumentem Konwencji jest Protokół z Kioto (1997 r.), który wszedł w życie w lutym 2005 r. Precyzuje on zadania stron Konwencji w zakresie ograniczania antropogennych oddziaływań na klimat, a w szczególności zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych. Dokument ustanowił również ramy czasowe do redukcji emisji gazów cieplarnianych przez państwa uprzemysłowione i będące w okresie transformacji oraz cele redukcyjne konieczne do osiągnięcia. Polska została zobowiązana do redukcji emisji gazów cieplarnianych w latach na poziomie 6% w stosunku do roku bazowego Protokół z Kioto miał wygasnąć w 2012 roku, ale po przedłużeniu o osiem lat (tzw. II okres rozliczeniowy) jest nadal jedynym wiążącym porozumieniem klimatycznym dotyczącym zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych. Polsce, zobowiązanej do wspomnianej wyżej redukcji na poziomie 6%, udało się ograniczyć emisję gazów cieplarnianych aż o 30% do roku Zrównoważony rozwój zakłada integrację ochrony środowiska z dwoma innymi elementami, tj. społeczeństwem oraz ekonomią. Koncepcja zrównoważonego rozwoju od czasu wejścia w życie Strategii Lizbońskiej (2000 r.) stała się jedną z głównych zasad ustrojowych Unii Europejskiej. Strategia stanowiła społeczno gospodarczy plan rozwoju Unii Europejskiej w latach , uzupełniony następnie o dodatkowe elementy zrównoważonego i stałego rozwoju w roku 2011 jako Strategia z Göteborga. W roku 2010 przyjęto Strategię Europa Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu. Stanowi ona długookresowy program rozwoju społeczno-gospodarczego UE, podkreślający m.in. potrzebę wspólnego działania państw członkowskich na rzecz wdrażania reform umożliwiających stawienie czoła wyzwaniom związanym z rosnącą potrzebą racjonalnego wykorzystywania zasobów. To właśnie w ramach realizacji założeń strategii, Polska jest zobowiązana do zwiększenia udziału energii pochodzącej z OZE do 15% do 2020 r. Europejskich aktów prawnych wpływających na politykę energetyczną zarówno na szczeblu międzynarodowym, jak i krajowym oraz uwzględniających kwestię wykorzystanie OZE, jest wiele. Jeden z najistotniejszych stanowi Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych, zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE (Dz.U.UE.L ze zm.). Przedmiotem jej zapisów są zasady promocji i wsparcia energetyki odnawialnej w krajach

57 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 57 członkowskich UE. Dyrektywa wskazuje na to, że rozwój energetyki odnawialnej ma na celu zmniejszenie uzależnienia państw UE od zewnętrznych źródeł energii oraz zapewnienie zgodności rozwoju rynku energii z wymogami ochrony środowiska, a także rozwój gospodarek lokalnych. Dyrektywa zobowiązała kraje Unii do podjęcia niezbędnych działań na rzecz wzrostu pozyskania i zużycia energii odnawialnych zgodnie z unijnym celem strategicznym w odniesieniu do własnych celów energetycznych i środowiskowych. Realizacja przedsięwzięć zawartych w analizowanym projekcie MPZP oraz opisanych w niniejszej Prognozie jest spójna z celami Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (1992 r.), gdyż przyczyni się ona do zmniejszenia krajowej emisji gazów cieplarnianych. Szacuje się, że wyprodukowanie 1 MWh energii przy wykorzystaniu OZE przyczynia się do redukcji emisji o: 1,1 t CO 2, 1 kg SO 2, 1,18 kg związków azotu i 0,06 kg pyłów. Projekt farmy wiatrowej wpisuje się także w założenia wymienionych powyżej dokumentów o randze europejskiej, których wspólnym mianownikiem jest zrównoważony rozwój, czyli integracja ochrony środowiska z aspektami społecznymi oraz ekonomicznymi. Inwestycja wiatrowa planowana w MPZP oprócz korzyści w skali kraju i regionu poprzez ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, poprawę bezpieczeństwa energetycznego regionu i stanu infrastruktury lokalnej, przyniesie również korzyści ekonomiczne dla gminy oraz jej mieszańców. Co istotne, będą to pozytywne, długotrwałe i bezpośrednie oddziaływania. Przedsięwzięcie zapewni zysk dla gminy w postaci podatku od nieruchomości, wzrost dochodów jej mieszkańców właścicieli gruntów, na których zlokalizowane będą turbiny oraz towarzysząca im infrastruktura, wpłynie na zwiększenie ilości miejsc pracy, a także poprawę i rozbudowę infrastruktury komunikacyjnej oraz przesyłowej. Energetyka wiatrowa gwarantuje również rozwój nowych sektorów gospodarki, a co za tym idzie, generowanie nowych przychodów dla lokalnej społeczności, regionu i państwa. Ponadto, zapewnia realizację jednego z najważniejszych założeń europejskiej polityki energetycznej zmniejsza bowiem uzależnienie od importu energii i surowców, wpływając jednocześnie na wzrost bezpieczeństwa energetycznego, zabezpieczenie przed nadmiernym wzrostem cen energii wytwarzanej przez konwencjonalne źródła oraz redukcję emisji gazów cieplarnianych. DOKUMENTY KRAJOWE Konstytucja Rzeczypospolitej Polski Punktem przełomowym w stosowaniu pojęcia zrównoważony rozwój stało się przyjęcie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., która to w art. 5 i 74 określa zrównoważony rozwój, jako zasadę, którą winno się kierować Państwo. Jednocześnie, definiuje ona pięć podstawowych funkcji Państwa, w tym m.in. zapewnienie ochrony środowiska, zobowiązując władze publiczne nie tylko do prowadzenia polityki zapewniającej bezpieczeństwo ekologiczne współczesnemu i przyszłym pokoleniom, ale również do wsparcia działań obywateli na rzecz ochrony i poprawy stanu środowiska. Ustawa Prawo ochrony środowiska i ustawy powiązane Zgodnie z Konstytucją, ustawa Prawo ochrony środowiska oraz inne, powiązane z nią ustawy, rozporządzenia, strategie, plany lub programy, zobowiązują do kierowania się zasadą zrównoważonego rozwoju na rożnych etapach działań: planistycznych, realizacyjnych i zarządzania. Dokumenty te szczegółowo określają zasady ochrony środowiska oraz warunki korzystania z jego zasobów z uwzględnieniem wymagań zrównoważonego rozwoju.

58 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 58 Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko Na podstawie ww. ustawy została sporządzona niniejsza prognoza. Ustawa ta w pewnym sensie wynika ze wcześniejszych ustaleń na szczeblu międzynarodowym. Już tekst Konwencji o różnorodności biologicznej z Rio de Janeiro w Artykule 14 wprowadza odpowiednie procedury wymagające wykonania oceny oddziaływania na środowisko projektów, które mogłyby mieć znaczenie dla różnorodności biologicznej. Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju Koncepcja ta stanowi najważniejszy dokument dotyczący ładu przestrzennego Polski. Jego celem strategicznym jest efektywne wykorzystanie przestrzeni kraju i jego zróżnicowanych potencjałów rozwojowych do osiągnięcia: konkurencyjności, zwiększenia zatrudnienia i większej sprawności państwa oraz spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej w długim okresie. Zapisy dokumentu mówią m.in. o tym, że jednym z warunków prowadzenia działalności gospodarczej oraz czynnikiem decydującym o jakości życia jest dostępność lokalnej infrastruktury energetycznej o odpowiednim standardzie. Infrastruktura energetyczna, sieci przesyłowe i dystrybucyjne oraz powiązania sieci przesyłowej między regionami muszą więc być modernizowane, także dla wsparcia dynamiki rozwoju wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych. Strategia działania NFOŚiGW na lata z perspektywą do roku 2020 Opracowanie Strategii działania Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) na lata z perspektywą do 2020 r. wynika bezpośrednio z zapisów ustawy Prawo ochrony środowiska. Celem generalnym Strategii NFOŚiGW jest poprawa stanu środowiska i zrównoważone gospodarowanie jego zasobami przez stabilne, skuteczne i efektywne wspieranie przedsięwzięć i inicjatyw służących środowisku. Strategia NFOŚiGW określa cztery priorytety w działaniach podejmowanych do roku 2020, tj.: 1. ochrona i zrównoważone gospodarowanie zasobami wodnymi; 2. racjonalne gospodarowanie odpadami i ochrona powierzchni ziemi; 3. ochrona atmosfery; 4. ochrona różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemów. W ramach trzeciego priorytetu realizowane będą zadania polegające na zwiększeniu efektywności wykorzystania energii oraz wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii. Zakłada się, iż w okresie realizacji Strategii NFOŚiGW priorytetem stanie się finansowanie przedsięwzięć stanowiących innowacyjne rozwiązania w zakresie ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Kontynuowane będzie wsparcie szeroko rozumianej gospodarki niskoemisyjnej realizowanej przez: rozwój niskoemisyjnych źródeł energii; poprawę efektywności energetycznej; poprawę efektywności gospodarowania surowcami i materiałami; rozwój i wykorzystanie technologii niskoemisyjnych; zapobieganie powstawaniu oraz poprawę efektywności gospodarowania odpadami;

59 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 59 promocję nowych wzorców konsumpcji oraz zapobieganie zmianom klimatu. Programy ochrony powietrza Praktyczna realizacja zasad zrównoważonego rozwoju uzależniona jest od podejmowania działań we wszystkich aspektach ochrony środowiska. Ważną rolę w całości działań odgrywają te służące ochronie powietrza, a właściwie poprawie jego jakości. Programy ochrony powietrza wykonywane są w świetle dyrektywy 2008/50/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (CAFE). Oceny te realizowane są w strefach według kryteriów ustanowionych ze względu na ochronę zdrowia ludzi i ustanowionych ze względu na ochronę roślin. Zakres oceny jakości powietrza w strefach jest dodatkowo poszerzany o zanieczyszczenia objęte dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rad 2004/107/WE z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie arsenu, kadmu, rtęci, niklu, wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w otaczającym powietrzu. Polska Długookresowa strategia trwałego i zrównoważonego rozwoju Pomimo, iż strategia nie odnosi się ściśle do zmian klimatycznych, to problematyka redukcji emisji gazów cieplarnianych jest znacząco reprezentowana w dokumencie zarówno w sposób pośredni jak i bezpośredni. Uznaje on współodpowiedzialność Polski za zagrożenia środowiskowe, w tym zagrożenie zmianami klimatycznymi i ciążący na niej obowiązek podejmowania odpowiednich działań w proporcji do udziału krajowej produkcji i konsumpcji globalnej. Strategia wskazuje konieczność zmniejszenia energochłonności gospodarki w związku z realizacją zobowiązań w ramach Protokołu z Kioto, określając właściwe podstawy dla realizacji polityki klimatycznej. Polityka ekologiczna Państwa w latach z perspektywą do roku 2016 Dokument określa priorytety polskiej polityki ekologicznej w sposób wpisujący się w priorytety Unii Europejskiej. Najważniejsze zobowiązania to: działania na rzecz realizacji zasady zrównoważonego rozwoju; przystosowanie do zmian klimatu; ochrona różnorodności biologicznej. Według zapisów Polityki projektowana zmiana Planu powinna kształtować ład przestrzenny, pozwalając przy tym na prowadzenie racjonalnej gospodarki. Przez ład przestrzenny należy rozumieć sposób ukształtowania przestrzeni tworzący harmonijną całość. Treść dokumentu wskazuje również na konieczność przyspieszenia w wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii z uwzględnieniem potencjału kraju w tym zakresie oraz wprowadzenia mechanizmów stymulujących zarówno oszczędność energii, jak i promujących rozwój energetyki odnawialnej. Polityka klimatyczna Polski. Strategia redukcji emisji gazów cieplarnianych w Polsce do roku 2020 Podstawowym celem polityki klimatycznej jest włączenie się Polski do wysiłków społeczności międzynarodowej na rzecz ochrony klimatu globalnego poprzez wdrażanie zasad zrównoważonego rozwoju, zwłaszcza w zakresie poprawy wykorzystania energii, zwiększania zasobów leśnych i glebowych kraju, racjonalizacji wykorzystania surowców i produktów przemysłu oraz racjonalizacji zagospodarowania odpadów, w sposób zapewniający osiągnięcie maksymalnych, długoterminowych korzyści gospodarczych, społecznych i politycznych.

60 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 60 Polityka energetyczna Polski do 2030 r. Dokument ustanawia podstawowe kierunki polityki energetycznej, czyli poprawę efektywności energetycznej, wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii, dywersyfikację struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej, rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii oraz ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko. Zgodnie z zapisami Polityki, udział odnawialnych źródeł energii w całkowitym zużyciu w Polsce ma osiągnąć 15% w 2020 roku i wzrastać w kolejnych latach. Dokument określa także listę działań koniecznych do podjęcia na rzecz rozwoju wykorzystania OZE, m.in. utrzymanie dotychczasowych, a także wprowadzenie nowych mechanizmów wsparcia dla producentów energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych oraz wprowadzenie, bezpośrednie wsparcie budowy nowych jednostek OZE i sieci elektroenergetycznych, a także stymulowanie rozwoju potencjału polskiego przemysłu, produkującego urządzenia dla energetyki odnawialnej. Krajowy Plan Działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych Plan ten określa krajowe cele w zakresie udziału energii ze źródeł odnawialnych zużytej w sektorze transportowym, sektorze energii elektrycznej, sektorze ogrzewania i chłodzenia w 2020 r., uwzględniając wpływ innych środków polityki efektywności energetycznej na końcowe zużycie energii oraz odpowiednie środki, które należy podjąć dla osiągnięcia krajowych celów ogólnych w zakresie udziału OZE w wykorzystaniu energii finalnej. Dokument definiuje ponadto współpracę między organami władzy lokalnej, regionalnej i krajowej, szacowaną nadwyżkę energii ze źródeł odnawialnych, która mogłaby zostać przekazana innym państwom członkowskim, strategię ukierunkowaną na rozwój istniejących zasobów biomasy i zmobilizowanie nowych zasobów biomasy do różnych zastosowań, a także środki, które należy podjąć w celu wypełnienia stosownych zobowiązań wynikających z dyrektywy 2009/28/WE. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego : Regiony, Miasta, Obszary wiejskie Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego : Regiony, Miasta, Obszary wiejskie (KSRR) wyznacza cele polityki regionalnej wobec poszczególnych terytoriów w kraju, w tym w szczególności obszarów miejskich i wiejskich oraz definiuje ich relacje w odniesieniu do innych polityk publicznych o wyraźnym terytorialnym ukierunkowaniu. Dokument ten określa także sposób działania podmiotów publicznych, a w szczególności rządu i samorządów województw dla osiągnięcia strategicznych celów rozwoju kraju. Strategiczne wyzwania, zawarte w KSRR a odnoszące się do niniejszej prognozy, to m.in.: odpowiedź na zmiany klimatyczne i zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego, ochrona i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrodniczych. Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko perspektywa 2020 r. Podstawowym zadaniem strategii jest zintegrowanie polityki środowiskowej z polityką energetyczną w tych obszarach, gdzie aspekty te przenikają się wzajemnie. Ponadto dokument wskazuje kierunki rozwoju branży energetycznej oraz priorytety w dziedzinie ochrony środowiska.

61 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 61 Strategia BEiŚ stanowi wytyczną dla polityki energetycznej Polski i Polityki ekologicznej Państwa oraz formułuje działania w zakresie ochrony środowiska i energetyki w perspektywie do roku 2020, uwzględniając zarówno cele unijne, jaki priorytety krajowe w tym zakresie. Głównym celem strategii Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko jest zapewnienie wysokiej jakości życia obecnych i przyszłych pokoleń z uwzględnieniem ochrony środowiska oraz stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju nowoczesnego sektora energetycznego, zdolnego zapewnić Polsce bezpieczeństwo energetyczne oraz konkurencyjną i efektywną energetycznie gospodarkę. Cel ten realizowany będzie poprzez trzy cele rozwojowe i przyporządkowane im kierunki interwencji. Z punktu widzenia niniejszej Prognozy znaczenie mają następujące cele i kierunki: zrównoważone gospodarowanie zasobami środowiska; zapewnienie gospodarce krajowej bezpiecznego i konkurencyjnego zaopatrzenia w energię; poprawa stanu środowiska. Inwestycja wiatrowa planowana w ramach analizowanego MPZP jest spójna z głównymi założeniami ww. dokumentów, pod względem środowiskowym, energetycznym oraz społecznym, gdyż: zapewnia efektywne wykorzystanie lokalnej przestrzeni mającej obecnie przeznaczenie rolnicze. W związku z tym, że na omawianym terenie nie występują złoża kopalin, gmina nie planuje również inwestycji w przemysł ani rozwoju innych gałęzi gospodarki na tym terenie, przedmiotowa inwestycja zapewnia kompletne wykorzystanie potencjału, jakimi są odpowiednie warunki wietrzności, znaczne powierzchnie terenów otwartych oraz niski udział powierzchniowy obszarów przyrody chronionej prawnie, do poprawy jakości życia lokalnej społeczności, a co za tym idzie zwiększenia sprawności gminy oraz jej spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej w długim okresie; jako technologia niskoemisyjna wpływa na ochronę powietrza, a mianowicie poprawę jego jakości. Ma to bezpośredni związek z redukcją emisji gazów cieplarnianych wpływających na zachodzenie zmian klimatycznych, będącej głównym celem polityki ochrony środowiska i obowiązujących regulacji energetycznych; jest spójna z obowiązującymi założeniami odnośnie konieczności przyspieszenia działań zmierzających do wykorzystywania odnawialnych źródeł energii (zwiększenie udziału energii pochodzącej z OZE do 15% do 2020 r.), jak również wprowadzenia mechanizmów stymulujących zarówno oszczędność energii, jak i promujących rozwój energetyki odnawialnej; gwarantuje poprawę wykorzystania energii, racjonalizację wykorzystania surowców w sposób zapewniający osiągnięcie maksymalnych, długoterminowych korzyści gospodarczych, społecznych i politycznych; wpływa na zwiększenie efektywności energetycznej, wzrost bezpieczeństwa dostaw energii oraz dywersyfikację struktury jej wytwarzania; zapewnia rozwój nowych sektorów gospodarki, a co za tym idzie, generowanie dodatkowych przychodów dla lokalnej społeczności i państwa; gwarantuje korzyści finansowe dla gminy oraz lokalnej społeczności;

62 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 62 niesie za sobą rozwój lokalnej infrastruktury: drogowej i energetycznej poprzez budowę dróg dojazdowych do planowanych inwestycji, budowę lokalnej sieci energetycznej służącej do dystrybucji energii z farmy wiatrowej oraz poprawę stanu technicznego istniejącej infrastruktury przesyłowej; buduje wizerunek gminy ekologicznej i przyjaznej nie tylko środowisku, ale także nowym inwestorom, co umożliwia większe przyciągnięcie inwestorów i pracodawców. DOKUMENTY REGIONALNE I LOKALNE Program Zrównoważonego Rozwoju Energetyki Suplement dla woj. łódzkiego (2008) Dokument opisuje główne zasoby energetyczne województwa łódzkiego oraz wskazuje na kierunki rozwoju i zmian niezbędnych do dokonania w strukturze wykorzystywania zasobów województwa w najbliższych latach. Dokument stwierdza również, że województwo łódzkie posiada bogate zasoby węgla brunatnego, źródła geotermalne oraz źródła odnawialne, które mogą w pełni zaspokoić obecne i perspektywiczne potrzeby energetyczne województwa. Potencjał energetyczny węgla brunatnego wystarczałby na 705 lat dla zapewnienia energii dla województwa łódzkiego, jednak węgiel ten wykorzystywany jest dla potrzeb energetycznych całego kraju. Dokument zwraca uwagę, że dotychczasowy sposób wykorzystania zasobów węgla brunatnego jest niezgodny z zasadami zrównoważonego rozwoju i nie powinien być kontynuowany. Węgiel brunatny powinien być konwertowany na paliwa w tzw. czystych technologiach (gaz, benzyny, wodór). Zasoby geotermalne w woj. łódzkim wielokrotnie przekraczają zapotrzebowanie na energię regionu, a odnawialne źródła energii powinny stanowić w województwie łódzkim ważne uzupełnienie zasobów energetycznych. Autorzy dokumentu stwierdzili również, że ważnym aspektem w programie zrównoważonego rozwoju jest eliminacja negatywnego oddziaływania na środowisko lokalnych źródeł energii spalających węgiel. Społeczny Raport Regionalny o Energetyce Przyjaznej Środowisku w Województwie Łódzkim (2012) Dokument opisuje wszystkie odnawialne źródła energii dostępne na terenie województwa łódzkiego oraz ich potencjał dla regionu. Jak zaznaczono w dokumencie - planowanie gospodarki energetycznej w gminie nie powinno być traktowane jedynie jako obowiązek narzucony przez ustawę Prawo energetyczne z dnia 10 kwietnia 1997 roku, według której planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe należą do zadań własnych gminy. Kierowanie przez władze lokalne polityki energetycznej w regionie jest istotnym czynnikiem bezpieczeństwa energetycznego. Prawny, zrównoważony system energetyczny oparty również na technologiach przyjaznych środowisku naturalnemu jest ważnym czynnikiem wpływającym na lokalny rozwój. Zasoby energetyczne wiatru - województwo łódzkie posiada dobre warunki wietrzności niezbędne do rozwoju energetyki wiatrowej, przeciętny wskaźnik terenów otwartych, który ma najwyższe wielkości dla powiatów: zgierskiego, wieluńskiego, poddębickiego, łęczyńskiego, kutnowskiego, łowickiego oraz sieradzkiego. Województwo łódzkie ma również atrakcyjny wskaźnik powierzchniowego udziału obszarów przyrody chronionej prawnie w powierzchni powiatów. Zgodnie z tym dokumentem powiat zgierski (w granicach którego znajduje się gmina Głowno) plasuje się na wysokiej pozycji, jeśli chodzi o najkorzystniejsze proporcje wskaźników powierzchni terenów otwartych oraz stopnia obszarowej ochrony przyrody.

63 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 63 Zasoby hydroenergetyczne - w województwie łódzkim nie ma wielu elektrowni wodnych, a jego zasoby hydroenergetyczne nie są zbadane, w powiecie zgierskim nie istniały żadne instalacje wodne. Zasoby geotermalne - dane dotyczące potencjalnych zasobów geotermalnych woj. łódzkiego wynoszą 10,9 mld tpu, co stanowi ok. 30% zasobów kraju. Największą inwestycją wykorzystującą te wody jest Geotermia Uniejów Sp. z o.o., posiadająca centralę ciepłowniczą o mocy 3,2 MW. Prowadzone są prace nad możliwościami wykorzystania wód geotermalnych w rejonach Łodzi, Skierniewic, Radomska, Kleszczowa, Zduńskiej Woli i Ozorkowa. Niestety niska opłacalność stanowi dużą barierę inwestycyjną. Zasoby energii słonecznej w województwie łódzkim - maksymalne sumy promieniowania wynoszą ponad 1111 kwh/m 2 /rok, zaś minimalne 833 kwh/m 2 /rok. Najlepsze warunki nasłonecznienia obserwuje się w zachodniej i centralnej części województwa na terenie Łodzi, Tomaszowa Mazowieckiego, Opoczna i Rawy Mazowieckiej. Biomasa sensu largo oraz biogaz - województwo łódzkie posiada dużo użytków rolnych, jak również powierzchni odłogów i ugorów możliwych do potencjalnego zagospodarowania pod uprawę biomasy. Łódzkie posiada nadwyżki słomy możliwe do zagospodarowania energetycznego. W roku 2011 zlokalizowanych było 60 kotłowni o mocy od 0,1 kw do 5 MW spalających lub współspalających biopaliwa stałe wytworzone z biomasy. Mimo dobrych warunków, w województwie istnieje niewiele instalacji biogazowych (łódzkie posiada niezagospodarowany potencjał pozyskania energii z biogazu powstałego z gnojowicy drobiowej). Program ochrony powietrza dla województwa łódzkiego (UCHWAŁA NR XXXV/690/13 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO z dnia 26 kwietnia 2013 r. w sprawie programu ochrony powietrza dla strefy w województwie łódzkim w celu osiągnięcia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego i poziomu docelowego benzo(a)pirenu zawartego w pyle zawieszonym PM10 oraz planu działań krótkoterminowych) Program ochrony powietrza dla województwa łódzkiego definiuje cele w zakresie ograniczania emisji powierzchniowej pochodzącej z działalności gospodarczej. Zgodnie z nią ustalono podstawowe kierunki i zakres działań niezbędnych do przywrócenia standardu jakości powietrza, do których zaliczono m.in. następujące działania: zwiększanie udziału energii ze źródeł odnawialnych w bilansie energii finalnej; promocja nowoczesnych źródeł energii odnawialnej. Regionalna Strategia Innowacji dla Województwa Łódzkiego LORIS 2030 Strategia ta stanowi końcowy efekt prac prowadzonych w ramach projektu Przeprowadzenie badania sytuacji technologicznej województwa łódzkiego wraz z przygotowaniem 5 raportów tematycznych oraz opracowanie Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa Łódzkiego LORIS W ramach programu dokonano identyfikacji kluczowych specjalizacji (branż) i obszarów technologicznych dla regionu. W wyniku dokonanej oceny, która została potwierdzona przez ekspertów, zostały wyłonione branże z największym potencjałem rozwoju w województwie łódzkim. Wskazane w RSI LORIS 2030 kierunki rozwoju koncentrują się przede wszystkim na zwiększeniu społeczno-gospodarczego potencjału tworzenia, dyfuzji i absorpcji innowacji. W dokumencie wskazano

64 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 64 kluczowe obszary technologii, które powinny być rozwijane w zakresie specjalizacji wskazanych dla województwa łódzkiego, jako branże z największym potencjałem. Jako jeden z kluczowych obszarów wymieniono energetykę konwencjonalną (produkcja, przetwarzanie i przesył energii) oraz produkcję energii z odnawialnych źródeł. Optymalne i zrównoważone wykorzystanie posiadanych zasobów naturalnych, w tym surowców mineralnych i racjonalizacja zużycia energii, konieczność zwiększania udziału energii odnawialnej w bilansie energetycznym i zapewnienia większego bezpieczeństwa energetycznego, powinno przyczyniać się do przyspieszenia rozwoju społeczno-gospodarczego kraju, znacząco wpłynąć na konkurencyjność polskiego przemysłu, a także przyczynić się do tego, że Polska mogłaby odnosić sukcesy komercyjne na rynku globalnym. Program Ochrony Środowiska Województwa Łódzkiego 2012 Ważnym elementem polityki ekologicznej państwa jest wspieranie rozwoju odnawialnych źródeł energii oraz uzyskanie (w skali kraju) 10% w 2014 roku, a 15% w 2020 roku udziału energii, pochodzącej z tych źródeł, w bilansie energii pierwotnej. W dokumencie stwierdzono, że wzrost udziału OZE niesie ze sobą korzyści: ekologiczne (zmniejszenie emisji gazów i pyłów do atmosfery, zwłaszcza dwutlenku węgla, co prowadzi do zmniejszenia efektu cieplarnianego, ograniczenie zużycia paliw kopalnych), gospodarcze (zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego, dywersyfikacja źródeł produkcji energii), społeczne (poprawa wizerunku regionu wdrażającego technologie przyjazne środowisku, możliwość rozwoju lokalnego rynku pracy). Podstawowym celem w województwie łódzkim do 2019 roku w zakresie odnawialnych źródeł energii jest ich promocja oraz wzrost wykorzystania. Technologie odnawialnych źródeł energii pomimo małej skali i parametrów, coraz częściej dobrze pasują do obecnej infrastruktury, chociaż w dalszym ciągu tradycyjny przemysł energetyczny przeciwstawia się im. Odnawialne źródła energii są korzystne dla odizolowanych regionów, gdzie sieć energetyczna jest zbyt słabo rozwinięta lub nie ma jej wcale. Wykorzystanie tam odnawialnych źródeł energii może zastąpić kosztowną rozbudowę sieci energetycznej. Jako jedno ze źródeł OZE, w jakie jest bogate województwo łódzkie, wymieniono energię geotermalną, która może być wykorzystana do celów grzewczych, co wymaga zastosowania pomp ciepła (wysoko nakładowych urządzeń), a także współpracy z kotłowniami konwencjonalnymi dla dogrzewania wody sieciowej przy niskich temperaturach zewnętrznych. Miasto Uniejów jest jedyną miejscowością w województwie, gdzie jest wykorzystywana energia geotermalna. Działania związane z wykorzystaniem energii geotermalnej do celów energetycznych rozważano również w Łodzi, jednak z uwagi na opóźnienia w realizacji tego zadania i zmiany dot. jego pierwotnych założeń, obecnie Miasto zawiesiło realizację projektu. Najszybciej w Polsce, a także w województwie łódzkim, rozwija się energetyka wiatrowa. Województwo łódzkie jest uważane za zasobne w wiatr. Ocenia się, że średnioroczna prędkość wiatru na większej części województwa wynosi ok. 10 m/s (strefa korzystna), a północna część województwa stanowi strefę bardzo korzystną (prędkość wiatru powyżej 10 m/s). Energia wiatrowa może zostać wykorzystana na terenie całego województwa, ze wskazaniem na jego północną część (powiaty: kutnowski, łęczycki, łowicki, skierniewicki, brzeziński, zgierski (w którego skład wchodzi gmina Głowno) i poddębicki). Energia wiatru daje możliwość pozyskania nawet przy mało sprzyjających warunkach wietrznych z 1 km 2 powierzchni ziemi średnią moc około kw i odpowiednio średnią roczną produkcję energii od 500 MWh do MWh. (Elektrownia o mocy 1 MW potrzebuje ok. 1 ha powierzchni ziemi).

65 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 65 Program ochrony środowiska województwa łódzkiego podkreśla, że zasada zrównoważonego rozwoju stanowi podstawę rozwoju gospodarczego i społecznego województwa łódzkiego przy zachowaniu cennych zasobów przyrodniczych oraz poprawy jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego. Stąd wynika konieczność uwzględniania celów ochrony środowiska w sektorowych politykach/strategiach/planach/programach. Bardzo ważna jest także ocena potencjalnych skutków realizacji zapisów dokumentów strategicznych dla środowiska. Instrumentem umożliwiającym taką ocenę są strategiczne oceny oddziaływania na środowisko, które muszą być przeprowadzane dla projektów: studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, planów zagospodarowania przestrzennego oraz strategii rozwoju regionalnego, polityk, strategii, planów lub programów odnoszących się do takich dziedzin jak m.in.: transport, przemysł, energetyka, rolnictwo, turystyka i rekreacja. Program ochrony środowiska województwa łódzkiego wskazuje również na konkretne cele do osiągnięcia do 2019 roku, między innymi: Zapewnienie włączenia celów ochrony środowiska do wszystkich sektorowych dokumentów strategicznych i przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania ich realizacji na środowisko. W przypadku opracowywania nowych (w tym aktualizacji istniejących) dokumentów strategicznych i sektorowych dla województwa konieczne jest uwzględnianie aspektów ochrony środowiska. Kształtowanie harmonijnej struktury funkcjonalno-przestrzennej województwa, sprzyjającej równoważeniu wykorzystania walorów przestrzeni z rozwojem gospodarczym, poprawą jakości życia i trwałym zachowaniem wartości środowiska. Nowe plany zagospodarowania przestrzennego powinny odnosić się do lokalizacji obiektów mogących znacząco oddziaływać na środowisko, wskazywać i uwzględniać obiekty objęte i przewidziane do objęcia różnymi formami ochrony przyrody oraz inne obszary o szczególnych walorach przyrodniczych, a także zachowywać walory krajobrazowe charakterystyczne dla danych regionów oraz uwzględniać potrzebę zachowania korzystnych warunków akustycznych na aktualnie istniejących obszarach o wysokim komforcie akustycznym. Plany powinny uwzględniać m.in. działania na rzecz optymalizacji potrzeb transportowych, wykorzystywania odnawialnych źródeł energii, czy zachowania proporcji pomiędzy obszarami zainwestowanymi i biologicznie czynnymi. Zgodnie z polityką ekologiczną państwa podstawowym celem w dziedzinie ochrony zasobów geologicznych jest racjonalizacja zaopatrzenia ludności oraz sektorów gospodarczych w kopaliny i wodę z zasobów podziemnych oraz otoczenia ich ochroną przed ilościową i jakościową degradacją. Z punktu widzenia długoterminowej gospodarki energetycznej państwa, w najbliższych latach istotną rolę powinny odegrać działania przedsiębiorstw oraz decyzje organów koncesyjnych w zakresie poszukiwania i rozpoznania niekonwencjonalnych złóż surowców energetycznych gazu łupkowego i gazu zamkniętego, których potencjalne źródła wskazuje się w formacjach skał osadowych występujących w kilku rejonach kraju, w tym także w północnej części województwa łódzkiego. Elementem ochrony są także odpowiednie zapisy w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, które powinny służyć ochronie zasobów kopalin. Jako kierunki działań na lata wskazano racjonalne wykorzystanie kopalin, energii i materiałów.

66 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 66 Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii na terenie województwa. Cel ten jest zgodny z celami zdefiniowanymi w poprzednim wojewódzkim programie ochrony środowiska. Wskazane jest promowanie inwestycji obejmujących wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii, co może przynieść wymierne efekty ekologiczno-energetyczne. Dlatego też w najbliższych latach należy się spodziewać wzrostu stopnia wykorzystania i dalszego rozwoju odnawialnych źródeł energii. Wynika to nie tylko z korzyści, jakie przynosi ich zastosowanie, ale również z konieczności realizacji zobowiązań międzynarodowych. Minimalizacja zagrożenia mieszkańców województwa ponadnormatywnym hałasem, zwłaszcza komunikacyjnym oraz ochrona przed polami elektromagnetycznymi. Z charakterystyki stanu wyjściowego wynika, ze ochrona przed hałasem powinna być zogniskowana głównie na hałasie komunikacyjnym, a najbardziej niekorzystny klimat akustyczny występuje przy drogach o najwyższym ruchu samochodowym. Ochrona przed polami elektromagnetycznymi w perspektywie średniookresowej nie jest priorytetem dla wojewódzkiej polityki ekologicznej. Niemniej jednak w celach prewencyjnych, konieczna jest kontynuacja systematycznej kontroli poziomów pól elektromagnetycznych, aby w sytuacjach przekroczeń dopuszczalnych poziomów w porę podejmować środki zaradcze. Podstawą działań w ochronie przed polami elektromagnetycznymi zgodnie z ustawą POŚ będą: utrzymanie poziomów pól elektromagnetycznych poniżej dopuszczalnych lub co najmniej na tych poziomach. W tym kontekście istotne znaczenie ma kontynuowanie badań dotyczących oddziaływania pól elektromagnetycznych, co pozwoli na ocenę skali zagrożenia. Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego na lata Strategia jako jedną ze słabych stron województwa wymienia mały udział energii uzyskiwanej ze źródeł alternatywnych. Dokument ten definiuje strategię rozwoju województwa z podziałem na strefy: ekonomiczną, społeczną oraz funkcjonalno-przestrzenną, wskazuje również na główne cele do osiągnięcia w latach , a wśród nich m.in.: Wzrost ogólnego poziomu cywilizacyjnego województwa. Województwo łódzkie, jeżeli chce odgrywać znaczącą rolę w Polsce i w Europie, musi jak najszybciej przełamać skutki opóźnienia cywilizacyjnego. Szybkie i konsekwentne działanie jest niezbędne także dlatego, że wyzwania, jakie stawia przed regionem obecność Polski w Unii Europejskiej, i konieczność przechodzenia od społeczeństwa przemysłowego do informacyjnego zadecydują o pozycji i znaczeniu województwa w kraju i w Europie, a w konsekwencji o warunkach życia i gospodarowania społeczności regionu. Aby zlikwidować opóźnienia i sprostać nowym wyzwaniom, zgodnie z zapisami Strategii Lizbońskiej należy wspierać rozwój edukacji, nauki i kultury oraz zwiększać możliwości adaptacyjne społeczności regionalnej do ciągle zmieniających się warunków zewnętrznych poprzez m.in. modernizację systemu opieki społecznej, poprawę stanu zdrowia i budowanie społeczeństwa obywatelskiego. Jest to podstawowy warunek utrzymania łączności z rozwijającym się światem i zagwarantowania postępu cywilizacyjno-kulturowego oraz ogólnego rozwoju. Poprawa pozycji konkurencyjnej gospodarki województwa. Gospodarka województwa łódzkiego charakteryzuje się niską konkurencyjnością w porównaniu do innych regionów w kraju. Świadczy o tym m.in. relatywnie niski udział zainwestowanego kapitału zagranicznego, niski poziom techniczny i technologiczny podmiotów

67 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 67 gospodarczych, mało nowoczesna struktura przemysłu. Jednocześnie region jest ostatnio postrzegany na wysokim miejscu w rankingach atrakcyjności inwestycyjnej. Nieodzowna jest również praca nad poprawą wizerunku regionu zachęcającego do inwestowania nie tylko miejscowych, ale i zewnętrznych przedsiębiorców. Problemy te będą rozwiązywane między innymi poprzez: modernizację podstawowej infrastruktury komunikacyjnej i technicznej zwiększającej dostępność województwa dla inwestorów i poprawiające warunki gospodarowania, wspieranie innowacyjności jako podstawowego elementu budowy przewag konkurencyjnych przez przedsiębiorstwa, budowę społeczeństwa informacyjnego, stymulowanie wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich, rozwój aktywnej polityki zatrudnienia w celu zwiększania możliwości adaptacyjnych społeczności regionalnej, tworzenie wizerunku regionu przyjaznego dla inwestorów oraz promocja lokalnej przedsiębiorczości. Niezbędnym warunkiem efektywnego rozwiązania tych problemów jest również doskonalenie metod zarządzania regionem, które podniosą jakość miejscowych zasobów i zwiększą efektywność gospodarowania. Trwały i zrównoważony rozwój obszarów wiejskich. Województwo łódzkie charakteryzuje się gorszymi niż przeciętne w kraju warunkami przyrodniczymi dla rozwoju rolnictwa, ale równocześnie ta forma działalności stanowi obok przemysłu główną specjalizację gospodarczą regionu. W województwie dominują małe i bardzo małe gospodarstwa o niskiej produktywności. Obszary wiejskie charakteryzują się niedostateczną aktywnością gospodarczą i słabą aktywizacją społeczną, niekorzystną sytuacją w zakresie wyposażenia w urządzenia sieciowe czy utrudnioną dostępnością do usług społecznych. Dlatego dla obszarów wiejskich i dominującego na nich rolnictwa tak ważna jest restrukturyzacja produkcji rolnej i podniesienie jej walorów jakościowych zmierzające do zwiększenia efektywności ekonomicznej, jak również poprawa warunków cywilizacyjnych mieszkańców. Cel, jakim jest trwały i zrównoważony rozwój obszarów wiejskich, może zostać osiągnięty m.in. poprzez takie działania, jak: rozwój infrastruktury technicznej, stworzenie warunków dla wielofunkcyjnego rozwoju obszarów rolniczych, stymulowanie działalności pozarolniczej. Tworzenie wizerunku regionu przyjaznego i atrakcyjnego dla podejmowania współpracy, inwestowania i życia mieszkańców. W ostatnich latach obserwuje się zjawisko silnej konkurencji nie tylko pomiędzy przedsiębiorstwami, ale również między państwami i regionami. Walka regionów o atrakcyjne inwestycje zaczęła przybierać różnorodne i coraz bardziej wyrafinowane formy. Powstała w związku z tym konieczność prowadzenia profesjonalnego marketingu regionalnego promującego zasoby i walory województwa łódzkiego. Stymulowanie przemian w sieci osadniczej polegających na wzroście roli miast w organizacji funkcjonalno-przestrzennej województwa. Sieć osadnicza województwa łódzkiego ukształtowana została w wyniku dynamicznych procesów industrializacji. Stanowi ona zbiór różnych, w sensie społeczno-gospodarczym, układów osadniczych (lokalnych i subregionalnych) integrowanych przez metropolitalne funkcje Łodzi i formalne granice administracyjne. Województwo charakteryzuje się asymetrią w strukturze wielkościowej miast. Trzeba dążyć do przekształcenia słabo zintegrowanej sieci osadniczej w system osadniczy, w którym wszystkie miasta województwa przejmą, w znacznie

68 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 68 większym niż dotąd stopniu, rolę inicjatorów i organizatorów życia społeczno-gospodarczego w regionie. Działania takie mają przyczynić się do poprawy jakości życia mieszkańców, przywrócenia ładu przestrzennego oraz do ożywienia gospodarczego i odbudowy więzi społecznych. Jednym z celów szczegółowych jest wpieranie rozwoju wewnątrzregionalnych powiązań typu równoległego pomiędzy ośrodkami regionalnymi a pozostałymi ośrodkami miejskimi i osadnictwem wiejskim. Uporządkowanie gospodarki przestrzennej. Uporządkowanie gospodarki przestrzennej i związany z tym ład przestrzenny to jeden z podstawowych elementów ułatwiających życie mieszkańcom i ułatwiających prowadzenie działalności gospodarczej. Jednym z celów szczegółowych jest wspieranie procesów koncentracji zabudowy w ośrodkach miejskich i przeciwdziałanie przy zachowaniu zasad zrównoważonego rozwoju. Poprawa warunków życia mieszkańców regionu poprzez poprawę jakości środowiska. Dotychczasowy rozwój województwa łódzkiego skutkował niedostosowaniem istniejącej infrastruktury technicznej do współczesnych standardów w zakresie ochrony środowiska. Kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju, należy podjąć działania zmierzające do zdecydowanej poprawy sytuacji w tej dziedzinie. Zapewni to lepszą jakość życia następnym pokoleniom oraz zwiększy atrakcyjność województwa jako miejsca zamieszkania i pracy. Jednym z planowanych głównych działań, by ten cel osiągnąć, jest wspieranie działań w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii, ograniczenia emisji zanieczyszczeń do atmosfery, promocja edukacji ekologicznej. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego Jest to dokument opracowany na podstawie przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r., przyjęty Uchwałą nr LX/1648/10 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 21 września 2010 r. W świetle zapisów ww. ustawy plan zagospodarowania przestrzennego województwa nie jest aktem prawa miejscowego, jednak będąc wyrazem polityki przestrzennej samorządu województwa odgrywa bardzo istotną rolę w gospodarowaniu przestrzenią. Jest dokumentem długookresowym (perspektywa najbliższych 20 lat), ściśle powiązanym ze strategią rozwoju województwa oraz określającym cele i kierunki rozwoju przestrzennego regionu. W planie ustalono kierunki polityki rozwoju przestrzennego do 2030 roku. W ramach celów głównych wymienia się: równoważenie systemu osadniczego i poprawę spójności terytorialnej regionu; zwiększenie dostępności województwa poprzez rozwój ponadlokalnych systemów infrastruktury; kształtowanie tożsamości regionalnej z wykorzystaniem walorów przyrodniczych, kulturowych i turystycznych regionu; zapewnienie bezpieczeństwa publicznego; minimalizację zagrożeń i obszarów problemowych oraz ochronę i poprawę stanu środowiska. Wśród kierunków działań dla ww. celów znalazło się poszukiwanie nowych źródeł i technologii wytwarzania energii, gdzie wskazano na większe wykorzystanie OZE (odnawialnych źródeł energii). W ramach zwiększenia wykorzystania OZE w województwie wskazano na wzrost udziału energetyki wiatrowej poprzez budowę nowych farm wiatrowych w kilkunastu gminach, co stawia ją na pierwszym miejscu najbardziej rozwijających się energii odnawialnych.

69 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 69 Strategia Rozwoju Powiatu Zgierskiego na lata W ramach realizacji Strategii Rozwoju Powiatu Zgierskiego zidentyfikowane zostały cztery cele strategiczne. Cel pierwszy jest związany z poprawą warunków transportowych w powiecie poprzez modernizację infrastruktury i usprawnienie transportu publicznego. Realizacja tego celu ukierunkowana jest w pierwszej kolejności na zaspokojenie oczekiwań mieszkańców powiatu, ale także inwestorów i turystów odwiedzających powiat. Kolejny cel strategiczny, związany jest z pobudzeniem rozwoju gospodarczego poprzez podejmowanie działań ukierunkowanych na tworzenie na terenie powiatu miejsc pracy. Oba powyższe cele powiązane są z kolejnym celem strategicznym polegającym na tworzeniu korzystnych warunków do życia dla mieszkańców i inwestorów. Dodatkowo, cel związany z tworzeniem miejsc pracy należy rozpatrywać w kontekście realizacji ostatniego celu strategicznego promocji powiatu. By móc osiągnąć ww. cele zostało przeprowadzone wiele analiz, których zadaniem było wskazanie konkretnych działań i sposobów ich realizacji. W analizie SWOT (zasoby powiatu, zagospodarowanie przestrzenne, sfera gospodarcza) zaprezentowanej w omawianym dokumencie, jako możliwe cele i działania wymieniono m.in.: ochronę środowiska, przyciąganie inwestorów zewnętrznych, modernizację dróg i infrastruktury okołodrogowej, monitorowanie sytuacji środowiska naturalnego, problemu składowania i przetwarzania odpadów. Przeprowadzono również szereg ankiet, w których pytano mieszkańców powiatu, władze gmin oraz radnych powiatu zgierskiego o słabe strony powiatu, które powinny ulec poprawie oraz obszary priorytetowe, które powinny być uwzględnione w polityce przestrzennej jednostek terytorialnych. W opinii mieszkańców, słabymi stronami powiatu są między innymi: zły stan infrastruktury drogowej, bezrobocie, zubożenie społeczeństwa, ograniczone środki finansowe. W opinii 38% radnych powiatu zgierskiego i instytucji ochrona środowiska jest jednym z obszarów priorytetowych w działaniach powiatu, podczas gdy 38% gmin w powiecie zgierskim powiela ten pogląd. Gminny Program Ochrony Środowiska dla gminy Głowno To dokument strategiczny, który pełni szczególną rolę w zarządzaniu środowiskiem. Określa kierunek działań w zakresie ochrony środowiska oraz wytycza cele i zadania umożliwiające ich realizację. Wskazuje działania, których realizacja pozwoli na zrównoważony rozwój gminy. Uwzględniając bezpośrednie zagrożenia środowiska zdiagnozowane w aktualnej analizie stanu środowiska zidentyfikowano w gminie priorytetowe cele (długookresowe) realizowane przez cele szczegółowe: ochrona i zwiększenie bioróżnorodności uwzględnienie aspektów ekologicznych w planowaniu przestrzennym, podniesienie walorów przyrodniczych i estetycznych oraz atrakcyjności turystycznej i rekreacyjnej gminy, przeprowadzenie inwentaryzacji przyrodniczej gminy; ochrona gleb zapobieganie skażeniu i degradacji gleb użytkowanych rolniczo oraz przy trasach komunikacyjnych; ochrona wód poprawa jakości wód powierzchniowych i podziemnych, zapobieganie deficytom wody, zapewnienie mieszkańcom gminy zaopatrzenia w wodę dobrej jakości; zagospodarowanie odpadów objęcie wszystkich mieszkańców zorganizowanym systemem gospodarki odpadami oraz pełne wdrożenie selektywnej zbiórki odpadów;

70 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 70 dalsza poprawa jakości powietrza ograniczenie emisji gazów i pyłów z lokalnych kotłowni oraz ze źródeł komunikacyjnych; ochrona przed hałasem obniżenie natężenia hałasu do wartości dopuszczalnych, określonych w przepisach z zakresu ochrony środowiska; wielokierunkowa gospodarka leśna zwiększenie wskaźnika lesistości gminy, przywrócenie charakterystycznej dla danych warunków siedliskowych struktury gatunkowej drzewostanów; edukacja ekologiczna wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców, upowszechnianie informacji na temat stanu środowiska gminy oraz działań do jego poprawy, zwiększenie działań społeczności lokalnej w działaniach na rzecz ochrony środowiska. Dla osiągnięcia w/w priorytetów Program ten wyznacza zadania długo- oraz krótkookresowe. Ponadto przedstawia możliwości finansowania projektów ochrony środowiska oraz system monitoringu. Gminny Plan Gospodarki Odpadami dla gminy Głowno Dokument zawiera analizę stanu gospodarki odpadami na terenie gminy (rodzaj, ilość, źródła powstawania odpadów oraz system zbierania odpadów) oraz prognozę zmian w zakresie gospodarki odpadami. Określa cele i działania w zakresie gospodarki odpadami prowadzące do poprawy funkcjonowania gospodarki odpadami oraz do stworzenia systemu zapewniającego pełną ewidencję wytwarzanych odpadów i ich obrotu. Ponadto zawiera proponowany, zgodny z obowiązującym prawem system gospodarki odpadami, którego głównymi założeniami są: selektywne zbieranie odpadów, odzysk i recykling odpadów opakowaniowych, wydzielenie odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych, likwidacja dzikich wysypisk śmieci. Opracowanie ekofizjograficzne dla gminy Głowno Gmina Głowno posiada Opracowanie ekofizjograficzne sporządzone w 2011 r. dla całego obszaru gminy. Ww. opracowanie zawiera rozpoznanie aktualnego stanu środowiska przyrodniczego oraz możliwości dostosowania do nich planowanego zagospodarowania przestrzennego tak, aby zapewnić trwałość podstawowych procesów przyrodniczych i zachować różnorodność biologiczną. Projekt planu uwzględnia wytyczne zawarte w opracowaniu ekofizjograficznym. Nowe lub zmieniane przeznaczenie terenów w granicach analizowanego projektu planu wprowadzane jest przede wszystkim na terenach określonych w przedmiotowym opracowaniu jako pola uprawne na glebach niskiej klasy bonitacyjnej - możliwość przeznaczenia pod funkcje niezwiązane z rolnictwem oraz częściowo na terenach określonych jako użytki zielone łąki i pastwiska na glebach niskiej klasy bonitacyjnej (w przypadku wybranych terenów przeznaczonych pod zabudowę zagrodową bądź mieszkalną jednorodzinną). Prognoza odziaływania na środowisko Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Głowno Opracowanie powstało dla potrzeb Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Głowno uchwalonego Uchwałą Nr XXX/131/12 Rady Gminy Głowno z dnia 28 grudnia 2012 r. Głównym celem dokumentu było przedstawienie prawdopodobnych skutków, jakie

71 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 71 niesie za sobą realizacja projektu Studium na poszczególne komponenty środowiska w ich wzajemnym powiązaniu, w szczególności na ekosystemy, ludzi, a także na dobra materialne oraz dobra kultury. Do pozostałych celów realizacji prognozy zalicza się: wyeliminowanie jeszcze na etapie sporządzania Studium ustaleń sprzecznych z zasadami zrównoważonego rozwoju analizowanego obszaru i jego otoczenia, ocenę skutków oddziaływania przyjętych kierunków zagospodarowania gminy na środowisko, a co za tym idzie, określenie wpływu nowego przeznaczenia terenów na poszczególne rodzaje użytkowania oraz określenie warunków zagospodarowania tych obszarów, wprowadzenie ustaleń umożliwiających działalność gospodarczą na analizowanym terenie i zaspokajanie potrzeb społeczności lokalnej przy równoczesnym zachowaniu równowagi przyrodniczej i trwałości procesów przyrodniczych, ocenę, na ile ustalenia Studium pozwolą na zachowanie istniejących wartości zasobów środowiska, na ile wzbogacą lub odtworzą obniżone czy też zdegradowane wartości oraz w jakim stopniu spotęgują lub osłabią istniejące zagrożenia, a także na ile stwarzają możliwość pojawienia się nowych szans dla ukształtowania wyższej jakości środowiska. W prognozie przedstawiono istniejący stan środowiska przyrodniczego uwzględniając położenie gminy, rzeźbę terenu, budowę geologiczną i grunty, surowce mineralne, warunki hydrograficzne i hydrogeologiczne (wody powierzchniowe i podziemne, melioracje, zagrożenie powodziowe, GZWP), warunki geologiczno inżynierskie, pokrywę glebową, warunki klimatyczne, szatę roślinną i świat zwierząt, walory krajobrazowe. Uwzględniono również istniejące i projektowane obszary i obiekty środowiska objęte ochroną prawną. Studium, odpowiadając na potrzeby społeczne, wyznacza nowe tereny przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową, rekreacji indywidualnej, usługową oraz pod rozwój energii ze źródeł odnawialnych energetyka wiatrowa. Planowane zmiany zagospodarowania wpłyną na stan środowiska przyrodniczego. Wpływ na zmiany zachodzące w środowisku będą miały inwestycje: rozbudowa zabudowy mieszkaniowej, usługowej, produkcyjnej, rozbudowa infrastruktury technicznej, budowa i modernizacja szlaków komunikacyjnych, z tym że największy - rozwój funkcji produkcyjnej i usługowej a także rozwój energetyki wiatrowej. Niemniej jednak w Studium zaproponowano szereg rozwiązań mających na celu zapobieganie i ograniczanie negatywnych oddziaływań na środowisko. Dokumenty prawa miejscowego obowiązujące na terenach jednostek administracyjnych sąsiadujących z analizowanym obszarem projektowanej zmiany MPZP Granice obszaru projektowanej zmiany MPZP stanowią jednocześnie odcinki granic gminy Głowno z gminami: Piątek w powiecie łęczyckim oraz Bielawy w powiecie łowickim (ryc. 6). Dokumentami prawa miejscowego obowiązującymi w obrębie wymienionych wyżej jednostek administracyjnych, w strefach przyległych do obszaru projektu Planu są: w przypadku gminy Piątek - Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Piątek, zatwierdzone Uchwałą nr XXVIII/151/2005 Rady Gminy Piątek z dnia 20 października 2005 r.;

72 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 72 w przypadku gminy Bielawy Miejscowy ogólny plan zagospodarowania przestrzennego gminy Bielawy fragment wsi Piaski Bankowe, zatwierdzony Uchwałą nr XLI/153/2002 Rady Gminy Bielawy z dnia 26 marca 2002 r. Zapisy wymienionych wyżej dokumentów w kontekście planowanego przeznaczenia terenów jak i ich faktycznego zagospodarowania przeanalizowano w zestawieniu z prognozowanymi oddziaływaniami możliwych skutków wejścia w życie projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński. W żadnym przypadku nie stwierdzono, aby skutki realizacji analizowanego projektu zmian MPZP mogły mieć negatywny wpływ na zamierzenia dokumentów prawa miejscowego obowiązujących na sąsiednich jednostkach administracyjnych. Podsumowanie Wiele aspektów poruszonych w dokumentach strategicznych gminy i powiatu ma odzwierciedlenie w zapisach projektu zmiany MPZP. Projektowany dokument wpłynie pozytywnie na realizację wybranych celów, do realizacji których zobowiązały się władze województwa i powiatu. Projektowana uchwała zmiany MPZP pomoże również zrealizować zadanie własne gminy, jakim jest planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Kierowanie przez władze lokalne polityki energetycznej w regionie jest istotnym czynnikiem bezpieczeństwa energetycznego. Prawny, zrównoważony system energetyczny oparty również na technologiach przyjaznych środowisku naturalnemu jest ważnym czynnikiem wpływającym na lokalny rozwój. Jak określono w Programie Ochrony Środowiska Województwa Łódzkiego 2012 wzrost udziału OZE, a co za tym idzie realizacja projektu zmiany MPZP, niesie ze sobą korzyści: ekologiczne (zmniejszenie emisji gazów i pyłów do atmosfery, zwłaszcza dwutlenku węgla, co prowadzi do zmniejszenia efektu cieplarnianego, ograniczenie zużycia paliw kopalnych), gospodarcze (zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego, dywersyfikacja źródeł produkcji energii), społeczne (poprawa wizerunku regionu wdrażającego technologie przyjazne środowisku, możliwość rozwoju lokalnego rynku pracy). Ponadto realizacja inwestycji farmy wiatrowej, która została uwzględniona w projekcie MPZP, przyczyni się do racjonalnego wykorzystania zasobów energetycznych województwa, gdyż zgodnie z dokumentami strategicznymi powiat zgierski plasuje się na wysokiej pozycji, jeśli chodzi o najkorzystniejsze proporcje wskaźników powierzchni terenów otwartych oraz stopnia obszarowej ochrony przyrody. Jako jeden z kluczowych obszarów technologii, które powinny być rozwijane w zakresie specjalizacji wskazanych dla województwa łódzkiego, jako branże z największym potencjałem wskazano energetykę konwencjonalną (produkcja, przetwarzanie i przesył energii) oraz produkcję energii z odnawialnych źródeł co umożliwi projektowana zmiana MPZP. Ponadto planowana inwestycja będzie miała pozytywny wpływ na optymalne i zrównoważone wykorzystanie posiadanych zasobów naturalnych, w tym surowców mineralnych i racjonalizację zużycia kopalin, zapewnienia większego bezpieczeństwa energetycznego, co powinno przyczyniać się do przyspieszenia rozwoju społeczno-gospodarczego regionu, znacząco wpłynąć na konkurencyjność łódzkiego przemysłu.

73 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 73 Zmiana MPZP pomoże zrealizować jeden z podstawowych celów w województwie łódzkim do 2019 r. zdefiniowanych przez Program ochrony środowiska województwa łódzkiego, 2012 w zakresie odnawialnych źródeł energii, jakim jest ich promocja oraz wzrost wykorzystania, co może przynieść wymierne efekty ekologiczno-energetyczne. Planowana inwestycja będzie miała pozytywny wpływ na wskazane w ww. dokumencie działania, jakimi są racjonalne wykorzystanie kopalin, energii i materiałów, modernizacja podstawowej infrastruktury komunikacyjnej i technicznej zwiększającej dostępność województwa dla inwestorów i poprawiające, warunki gospodarowania, tworzenie wizerunku regionu przyjaznego dla inwestorów oraz środowiska. Województwo łódzkie charakteryzuje się gorszymi niż przeciętne w kraju warunkami przyrodniczymi dla rozwoju rolnictwa, dominują tu małe i bardzo małe gospodarstwa o niskiej produktywności. Cel, jakim jest trwały i zrównoważony rozwój obszarów wiejskich, może zostać osiągnięty m.in. poprzez takie działania, jak: rozwój infrastruktury technicznej, stworzenie warunków dla wielofunkcyjnego rozwoju obszarów rolniczych, stymulowanie działalności pozarolniczej, co umożliwi realizacja planowanej inwestycji farmy wiatrowej. Gospodarka województwa łódzkiego charakteryzuje się niską konkurencyjnością w porównaniu do innych regionów w kraju. Świadczy o tym m.in. relatywnie niski udział zainwestowanego kapitału zagranicznego. By zmienić ten stan rzeczy niezbędna jest m.in. praca nad poprawą wizerunku regionu zachęcającego do inwestowania nie tylko miejscowych, ale i zewnętrznych przedsiębiorców. Jednym z głównych celów zarówno na szczeblu województwa, jak i powiatu jest tworzenie wizerunku regionu przyjaznego i atrakcyjnego dla podejmowania współpracy, inwestowania i życia mieszkańców. Rozwój energetyki wiatrowej na terenie gminy wiejskiej Głowno wpłynie pozytywnie na jej promocję budując wizerunek jednostki ekologicznej, przyjaznej środowisku, a jednocześnie nowoczesnej, z dużym potencjałem rozwoju. Wraz ze wzrostem znaczenia gminy, rośnie zainteresowanie inwestorów i pracodawców. Zwiększenie dostępności do obszarów przeznaczonych pod inwestycje w celu zachęcenia nowych inwestorów do rozwijania działalności w powiecie jest jednym z celów zawartych w dokumentach strategicznych. Co więcej, elektrownie wiatrowe są bardzo pozytywnie odbierane przez turystów, stając się coraz częściej miejscem wycieczek i spotkań informacyjnych o tematyce ekologicznej. Uporządkowanie gospodarki przestrzennej i związany z tym ład przestrzenny to jeden z podstawowych elementów ułatwiających życie mieszkańcom i ułatwiających prowadzenie działalności gospodarczej. Jednym z celów szczegółowych zawartych w wyżej omówionych dokumentach strategicznych jest wspieranie procesów koncentracji zabudowy w ośrodkach miejskich i przeciwdziałanie przy zachowaniu zasad zrównoważonego rozwoju, co zapewnia projektowana zmiana MPZP. Dotychczasowy rozwój województwa łódzkiego skutkował niedostosowaniem istniejącej infrastruktury technicznej do współczesnych standardów w zakresie ochrony środowiska. Kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju, należy wspierać wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, ograniczenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery, promocję edukacji ekologicznej. Proponowany kształt MPZP zapewnia również realizację celów zawartych w Strategii Rozwoju Powiatu Zgierskiego na lata , jakimi są ochrona środowiska, przyciąganie inwestorów zewnętrznych, modernizacja dróg i infrastruktury okołodrogowej, monitorowanie sytuacji środowiska naturalnego.

74 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński Charakterystyka planowanej farmy wiatrowej Farma wiatrowa planowana do realizacji w związku z analizowanym projektem zmiany MPZP zlokalizowana będzie w zachodniej części gminy Głowno. Obszar planowanego przedsięwzięcia położony na wschód od autostrady A1 i objęty jest Uchwałą nr XXXV/164/13 Rady Gminy Głowno z dnia 23 maja 2013 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński. Ww. zmiana Planu jest przedmiotem niniejszej prognozy. Na obszarze farmy wiatrowej planuje się posadowienie 9 turbin wiatrowych, na terenach lokalizacji elektrowni wiatrowych oznaczonych symbolami: 48EW, 49EW, 50EW, 51EW, 52EW, 53EW, 54EW, 55EW, 56EW. Podkreślenia wymaga fakt, że na etapie opracowywania prognozy oddziaływania na środowisko założono optymalne pod względem technologicznym lokalizacje turbin wiatrowych w obrębie poszczególnych jednostek EW. W ramach kolejnych faz projektowych jak również na etapie oceny oddziaływania na środowisko uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach możliwe jest wprowadzenie zmian w zakresie ostatecznej lokalizacji turbin w obrębie jednostek EW z założeniem, że nie spowoduje to naruszeń dopuszczalnych norm środowiskowych. Ponadto zakłada się, że zasięg łopat wirników turbin wiatrowych będzie mógł wykraczać poza obręb jednostek EW na odległość nie większą niż 65 m. Tab. 4 Wykaz skrajnych parametrów planowanych do instalacji turbin wiatrowych Moc nominalna [MW] Wysokość środka wirnika npt. H [m] Maksymalny poziom mocy akustycznej L WA [dba] 3, ,5

75 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 75 Ryc. 11 Projektowane lokalizacje turbin wiatrowych na tle granic zmienianego MPZP

76 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO W niniejszym opracowaniu przedstawiono opis cech środowiska przyrodniczego przy zastosowaniu podziału pojęć na: a) obszar opracowania zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński, b) obszar analizowany rozumiany jako obszar gminy Głowno oraz zasięg przestrzenny poszczególnych komponentów i charakterystyk środowiska przyrodniczego, które swym zasięgiem obejmują obszar opracowania. Obszar opracowania zlokalizowany jest w zachodniej części gminy, po wschodniej stronie przebiegającej południkowo autostrady A Położenie geograficzne Obszar opracowania projektu Planu zlokalizowany jest w województwie łódzkim, w powiecie zgierskim, w zachodniej części gminy Głowno. Obejmuje swym zasięgiem części obrębów geodezyjnych: Mąkolice, Wola Mąkolska, Jasionna, Dąbrowa, Mięsośnia, Władysławów Popowski oraz Popów Głowieński tj. ok ha. Wg podziału Polski na regiony fizycznogeograficzne (regionalizacja wg J. Kondrackiego, 1994 r.), analizowany obszar leży w obrębie: - prowincji Niż Środkowoeuropejski, - podprowincji Niziny Środkowopolskie, - makroregionu Nizina Środkowomazowiecka, - mezoregionu Równina Łowicko-Błońska.

77 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 77 1 granica makroregionu, 2 granica mezoregionu Nizina Południowowielkopolska: Wysoczyzna Kłodawska, Wysoczyzna Łaska; Nizina Środkowomazowiecka: Równina Kutnowska, Równina Łowicko Błońska; Wzniesienia Południowomazowieckie: Wysoczyzna Bełchatowska, Wzniesienia Łódzkie, Równina Piotrkowska Ryc. 12 Orientacyjne położenie miasta i gminy Głowno na tle jednostek fizycznogeograficznych wg J. Kondrackiego (1994) 7.2. Rzeźba terenu Równina Łowicko-Błońska zajmuje obszar Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej. Stanowi ona płaski poziom denudacyjny. Południowa granica pradoliny przebiega w przybliżeniu na linii Poddębice Ozorków Głowno Pszczonów Maków, a dalej kilka kilometrów na południe od Skierniewic. Występują tu rozległe równinne obszary w większości pokryte piaszczystymi osadami aluwialnymi o spadkach poniżej 2%. Równiny te pochylają się łagodnie w kierunku północnym, ku pradolinie i są poprzecinane licznymi prawobrzeżnymi dopływami Bzury. Ku południowi teren podnosi się ku wysoczyznom. Na tle krain wyznaczonych przez Dylikową (1973) analizowany obszar leży na Wyżynie Łódzkiej będącej częścią Krainy Wielkich Dolin, na pograniczu Wysoczyzny Skierniewickiej i Niecki Łęczyckiej. Wysoczyzna Skierniewicka posiada urozmaiconą powierzchnię wynikającą z dużej zmienności budowy geologicznej szereg płatów gliny morenowej jest bezładnie rozmieszczonych pośród glacifluwialnych żwirów i piasków budujących większość wzniesień. Zaś Niecka Łęczycka stanowi odcinek Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej. Gmina Głowno położona jest na północnym przedpolu wysoczyzny, która rozciąga się na południe od granic analizowanego obszaru. Strefa przejściowa pomiędzy wysoczyzną a terenami równinnymi ma postać współczesnej strefy krawędziowej (tzw. strefa krawędziowa Wyżyny Łódzkiej). Od strefy najwyższych wzniesień teren obniża się w kierunku północnym tworząc pięć płaszczyzn (poziomów) ograniczonych krawędziami: powierzchnia Wyżyny (I), smardzewski (II), strykowski (III), katarzynowski (IV), równina Woli Mąkolskiej (V). Każdy z poziomów ma niezbyt urozmaiconą górną powierzchnię

78 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 78 i wyraźny stok nachylony ku północy, przechodzący w powierzchnię kolejnego, niższego poziomu. W ukształtowaniu gminy Głowno można wyróżnić dwa poziomy erozyjno-denudacyjne: a) poziom IV katarzynowski stanowi on ostatni stopień krawędziowy między wysoczyzną a równiną; teren wyniesiony jest od 160,0 do 135,0 m n.p.m.; powierzchnia ma charakter lekko falisty z lokalnymi, mało wyraźnymi wniesieniami; generalnie opada ku północy południowe i południowo-wschodnie krańce gminy (na wschód od Głowna oraz w widłach rzek Strugi Domaradzkiej i Mrogi na pograniczu z miastem); b) poziom V równina Woli Mąkolskiej - stanowi ona stosunkowo płaską, słabo urozmaiconą równinę opadającą lekko i równomiernie ku północy, wysokości w pobliżu południowej granicy płaszczyzny wynoszą 150,0 137,0 m n.p.m.; poprzecinaną licznymi ciekami (rzeki, strumyki, strugi, sieć rowów melioracyjnych) zorientowanymi w kierunku północnym; urozmaiceniem tego poziomu są pola piasków przewianych; charakter morfologiczny oraz charakter utworów powierzchniowych świadczą o odmienności tego poziomu od poziomów poprzednich zdecydowana część powierzchni gminy. Ww. poziomy dzielą powierzchnię gminy na dwa różne krajobrazy. Największe wysokości bezwzględne obserwuje się w części wschodniej gminy od ok. 130 m n.p.m. (północne krańce gminy sołectwo Ostrołęka) do ok. 165 m n.p.m. najwyższy punkt wysokościowy gminy (na wschodnich krańcach gminy sołectwo Wola Lubiankowa). Obszar opracowania projektu Planu znajduje się w części zachodniej gminy. Część północną i zachodnią gminy stanowi mało urozmaicona równina poprzecinana licznymi ciekami o przebiegu południkowym jest ona wyniesiona na wysokości od 137,5 m n.p.m. (w widłach rzek Strugi Domaradzkiej i Mrogi na pograniczu z miastem) do 110 m n.p.m. najniższy punkt wysokościowy (na północnych krańcach gminy sołectwo Dąbrowa). Zatem powierzchnia gminy generalnie cechuje się rzeźbą monotonną, którą urozmaicają jedynie drobne pagóry i wały wydmowe porośnięte lasami. Największe urozmaicenie powierzchni gminy tworzy dolina rzeki Mrogi silnie wcięta w powierzchnię terenu, z mocno nachylonymi stokami erozyjnymi o meandrującym przebiegu, tworząca niezwykle cenną strefę przyrodniczo-krajobrazową. Formy geomorfologiczne występujące na terenie gminy są bardzo zróżnicowane pod względem pochodzenia: formy pochodzenia lodowcowego: - wysoczyzna morenowa płaska zajmuje znaczne powierzchnie w południowo-wschodniej części gminy; wysokości względne do 2 m, nachylenie do 2 ; formy pochodzenia wodnolodowcowego: - równiny sandrowe i wodnolodowcowe zajmują znaczne powierzchnie w widłach rzek Strugi Domaradzkiej i Mrogi; tworzą płaszczyzny faliste lub zbliżone do równin; - kemy są to bardzo słabo zaznaczające się pagórki otulone gliną zwałową wysoczyzny morenowej w północno-wschodniej części gminy; wysokości względne wynoszą od 5 do 15 m, a nachylenie stoków 6-12 ; - równiny wód roztopowych zajmują znaczne powierzchnie w zachodniej części gminy (generalnie na zachód od rzeki Maliny) oraz południowe krańce w widłach rzek Strugi Domaradzkiej i Maliny oraz na prawym brzegu rzeki Strugi Domaradzkiej; opadają ku Pradolinie Warszawsko-Berlińskiej; są zbudowane z utworów piaszczystych stożków napływowych

79 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 79 zrównanych przez wody roztopowe; formy pochodzenia eolicznego: - wydmy na północno-zachodnich krańcach gminy (sołectwo Jasionna) wykształciły się dwie takie formy, a w sąsiedztwie lewego brzegu rzeki Strugi Domaradzkiej jedna; mają kształt paraboliczny, wysokość względną 3-5 m, szerokość nie przekraczającą 100 m, nachylenie stoków 5-6 ; są zwrócone stroną nawietrzną na wschód; - równiny piasków przewianych wykształciły się w sąsiedztwie wydm oraz w pobliżu doliny rzeki Mrogi na jej lewym brzegu; posiadają zróżnicowane, generalnie znaczące rozmiary; formy pochodzenia rzecznego: - dna dolin rzecznych występują w obrębie dolin rzeki Mrogi i Maliny; rzeka Mroga ma uformowane terasy zalewowe; - terasy akumulacyjne, nadzalewowe wykształcone w dolinie Mrogi; położone 1-2 m do 3 m powyżej terenu zalewowego, ich szerokość jest zmienna, największą terasy osiągają w północnej części gminy; - parowy, młode rozcięcia erozyjne oraz dolinki na terenie gminy Głowno występują głównie dolinki, są to formy o nieckowatym kształcie i głównie przebiegu południkowym (Struga Domaradzka, Dopływ z Feliksowa), mniejsze formy również o przebiegu równoleżnikowym w okresie opadów stanowią miejsce koncentracji spływu wód; formy pochodzenia denudacyjnego: - równina denudacyjna zajmuje znaczne zwarte powierzchnie w zachodniej i północnej części gminy (największy płat tej równiny występuje w okolicy Mąkolic); to obszary utworów morenowych gliny i piaski gliniaste osłaniających się spod utworów piaszczystych (stożki napływowe); formy utworzone przez roślinność: - równiny torfowe obszary w bezpośrednim sąsiedztwie doliny rzeki Mrogi, na granicy z miastem; małe formy o średniej miąższości 1,5 m. Ponadto na obszarze gminy Głowno występują liczne formy morfologiczne powstałe na skutek antropopresji. Liniowym obiektom infrastrukturalnym towarzyszą nasypy mające na celu wyrównanie powierzchni oraz wykopy zapewniające funkcje drenującą. Naturalną rzeźbę urozmaicają skarpy utworzone przez człowieka wzdłuż rzek w celu zabezpieczenia przed powodzią. Rzeźba o spadkach 0-3% (znaczna część powierzchni gminy) z przyrodniczego i gospodarczego punktu widzenia nie stwarza zagrożeń dla gospodarki wodnej (jest wolna od zagrożeń erozyjnych). Nie stanowią one również ograniczenia dla działalności gospodarczej i budownictwa. Jednak ze względu na płytkie zaleganie wód, mogą wystąpić problemy z ich odprowadzaniem. Dlatego też człowiek ingerował w naturalną rzeźbę, aby poprawić niezbyt korzystne warunki wodne wykopano 127,7 km rowów melioracyjnych na terenie gminy oraz zmeliorowano ok. 70% powierzchni gminy. Rzeźba o spadkach przekraczających 5% (m.in. skarpy, wydmy) stwarza zaś zagrożenie występowania zjawisk geodynamicznych. Obszar opracowania znajduje się średnio na wysokości m n.p.m. Teren wznosi się nieznacznie w kierunku południowo zachodnim. Występują niewielkie pojedyncze wyniesienia do wysokości 121 m. n.p.m. Rzeźba terenu jest bardzo mało urozmaicona.

80 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 80 Na terenie gminy Głowno, poza obszarem opracowania projektu Planu, występują obszary powierzchniowych ruchów masowych (obszary zagrożone osuwaniem się mas ziemnych osuwiska). Stopień zagrożenia jest jednak niski. Zjawiska geodynamiczne (potencjalnie podcięcie erozyjne, zsuw) stwarzają jedynie niestabilne brzegi rzeki Mrogi na: , , kilometrze biegu rzeki. Zagrażają one jednak tylko istniejącym w tym miejscu łąkom (źródło: Studium dla potrzeb ochrony przeciwpowodziowej Etap II dla rzeki Mrogi) Budowa geologiczna i grunty Podłoże na terenie gminy Głowno stanowi południowe skrzydło Wału Pomorsko-Kujawskiego (zwanego także środkowopolskim) antyklinorium kujawskie. Ze względu na zróżnicowaną subsydencję i intensywność rozwoju tektoniki solarnej w antyklinorium wyróżnia się dwa obszary: kutnowski i rawski oddzielone wgłębną strefą dyslokacyjną o kierunku SWW NEE, przebiegającą na południe od granic gminy i przez jej południowo-wschodnią część. Podłoże zostało skonsolidowane podczas fałdowań kaledońskich i waryscyjskich (hercyńskich), a pokrywa platformowa zaczęła się rozwijać od górnego permu (cechsztynu) i powstawała przez całą erę mezozoiczną. Podłoże mezozoiczne gminy Głowno tworzą utwory jury górnej wykształcone jako: wapienie, wapienie margliste, margle, łupki margliste, dolomity, mułowce, z wkładkami oolitów, muszlowców, gipsów i anhydrytów o urozmaiconej powierzchni i miąższości. Powierzchnia tych wapieni jest skrasowiała i pokryta rumoszem chropowatych odłamków (wynik procesu denudacji i krasowienia występującego w kredzie i trzeciorzędzie). Strop utworów jest bardzo zróżnicowany i kształtuje się na wysokości od ok. 5 m p.p.t. (Kamień), 20 m n.p.m. (Mąkolice), m n.p.m (Mięsośnia, Boczki Domaradzkie, Boczki Zarzeczne, Domaradzyn), do ok. 70 m n.p.m. (Władysławów, Wola Zbrożkowa). Utwory kredy dolnej wykształciły się jako łupki margliste i ilaste z wkładkami piaszczystymi, a ich strop kształtuje się na wysokości ok. 65 m n.p.m (Wola Mąkolska). Utwory trzeciorzędu wykształciły się o zmiennej miąższości od kilku metrów (Wola Zbrożkowa), poprzez ok m (Mięsośnia, Domardzyn, Wola Mąkolska) do ok m (Mąkolice, Bronisławów). Reprezentowane są one przez: plioceńskie iły i piaski, podrzędnie mułki oraz mioceńskie iły (w tym pylaste i piaszczyste), piaski (głównie drobnoziarniste) i mułki miejscami węgliste lub z przerostami węgli brunatnych, oraz węgle brunatne. Utwory wieku górnojurajskiego, dolnokredowego i trzeciorzędowego stanowią podłoże dla utworów czwartorzędowych o powierzchni wykazującej znaczne urozmaicenie i zróżnicowanie. Osady czwartorzędowe w Polsce Środkowej związane są z kilkakrotną transgresją lądolodów skandynawskich, z warunkami klimatu peryglacjalnego oraz umiarkowanego. W powierzchniowej budowie geologicznej gminy (tak jak i województwa łódzkiego) główną rolę odgrywają złożone przez lądolody środkowopolskie osady glacjalne, powstałe podczas vistulianu, osady peryglacjalne oraz holoceńskie osady umiarkowane. Największe powierzchnie zajmują osady glacjalne, a najmniejsze osady holoceńskie. Ilość zachowanych osadów peryglacjalnych zależy od żywości wcześniejszej rzeźby glacjalnej, intensywności procesów niszczących i siły transportu podczas kolejnych cykli morfogenetycznych. Warunki sedymentacji w okresie czwartorzędu były kształtowane przez kolejne zlodowacenia, zależały także od morfologii oraz budowy strukturalnej i tektoniki podłoża podczwartorzędowego. Osady czwartorzędowe na terenie gminy Głowno występują powszechnie i tworzą pokrywę o miąższości dość zróżnicowanej. Uzależniona jest ona w znacznym stopniu od ukształtowania stropu

81 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 81 podłoża czwartorzędu. Generalnie w zachodniej i północnej części gminy kształtują się w granicach m, a we wschodniej części na poziomie m. Najniższą miąższość osiągają na południowozachodnich krańcach gminy i w widłach rzek Strugi Domaradzkiej i Mrogi na pograniczu z miastem wysokości m, a największą w sołectwie Kadzielin i Ostrołęka m. Najstarsze osady czwartorzędowe na terenie gminy Głowno związane są ze zlodowaceniem środkowopolskim stadiał mazowiecko podlaski (Warty). Są to osady lodowcowe i wodnolodowcowe w postaci gliny zwałowej, piasków, żwirów i mułków. Zlodowacenie północnopolskie nie objęło swym zasięgiem gminy Głowno. Powstawały wówczas osady rzeczne, stożki napływowe i deluwialne. Na przełomie plejstocenu i holocenu (czwartorzęd nierozdzielny) kształciły się osady eoliczne. W holocenie tworzyły się osady budujące teras współczesnej doliny (teras zalewowy) oraz osady organiczne. Osady holoceńskie tworzą się również współcześnie. Powierzchnię obszaru gminy Głowno budują następujące utwory czwartorzędowe w podziale na wiek (od najstarszych do najmłodszych osadów): Plejstocen: zlodowacenie środkowopolskie stadiał mazowiecko-podlaski (Warty): gliny zwałowe, mułki, piaski i żwiry kemów, piaski i żwiry wodnolodowcowe (dolne i górne), zlodowacenie północnopolskie zlodowacenie Wisły: mady, mułki, piaski i żwiry rzeczne, piaski i żwiry stożków napływowych, piaski i mułki deluwialne; Czwartorzęd nierozdzielony: piaski eoliczne w wydmach, piaski eoliczne, eluwia glin zwałowych, Holocen: mułki, piaski i żwiry rzeczne, namuły, torfy. Powyższe osady tworzą swoistą mozaikę na terenie gminy Głowno. Deglacjacja lądolodów środkowopolskich pozostawiła grubą serię wodnolodowcowych osadów piaszczysto-żwirowych i morenowych glin zwałowych. Na znacznych przestrzeniach obszaru gminy płytkie podłoże stanowią gliny morenowe lądolodu Warty (rejon Karnkowa, Glinnika, Karasicy, obszar na północny wschód i wschód od miasta Głowna) oraz piaszczysto-gliniaste eluwia pochodzące z rozmycia stropu utworów zwałowych (północny obszar gminy). W południowej części terenu gminy (międzyrzecze rzek Mrogi i Strugi Domaradzkiej) strop glin przykrywają płaty piaszczysto-żwirowych osadów wodnolodowcowych, osiągających miąższości

82 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 82 w granicach 5 10 m. Wschodnie krańce gminy i pas o szerokości m w sołectwie Kamień, będące jednocześnie kulminacją powierzchni tej części gminy, budują mułki, piaski i żwiry kemów. Z okresu zlodowaceń północnopolskich pochodzą piaski i żwiry oraz mułkowate osady stożków napływowych, pokrywające znaczne przestrzenie w północnej i zachodniej części gminy (rejon Woli Mąkolskiej, Mąkolic, Mięsośni, Chlebowic, międzyrzecze rzeki Mrogi i Zimnej Wody) oraz w dolinie Strugi Domaradzkiej i lewobrzeżnego dopływu w Domaradzynie. Powstanie tej formacji wiąże się z odpływem wód powierzchniowych ku północy, w kierunku rozległego obniżenia pradoliny warszawsko-berlińskiej odległej o ok. 10 km od północnych granic gminy Głowno. Z tego okresu pochodzą również serie piasków budujących wyższe, nadzalewowe terasy w dolinach rzek. Na przełomie plejstocenu i holocenu formowały się pojedyncze, niewielkie pola piasków przewianych i nieliczne pagórki wydmowe uformowane na podłożu piaszczystych osadów stożków napływowych (północno-zachodnie - sołectwo Jasionna i północno-wschodnie sołectwo Helenów krańce gminy oraz południowa część gminy (w pobliżu doliny rzeki Mrogi i Strugi Domaradzkiej)). Do najmłodszych utworów osadzonych w okresie holocenu należą piaski rzeczne wypełniające dna współczesnych cieków powierzchniowych i zagłębień bezodpływowych oraz pojedyncze płaty organicznych gruntów namułowo-torfowych. Lokalne wystąpienia osadów organicznych związane są głównie z dolinami Mrogi i Maliny. W rejonie Ziewanic torfy osiągające miąższość do 18 m były przez lata eksploatowane przez okoliczną ludność w celach opałowych. Zarówno gliny zwałowe i ich eluwia, piaski i żwiry wodnolodowcowe oraz mułki, piaski i żwiry kemów są to grunty nośne, choć nierzadko utrudnienia dla budownictwa mogą stanowić wody śródglinowe lub wody naglinowe w strefach płytko zalegających gruntów gliniastych. Stwarzają one korzystne warunki do bezpośredniego posadowienia zabudowy. Występujące w granicach gminy utwory eoliczne o różnych miąższościach i zróżnicowanej nośności, zwłaszcza formy wydmowe zbudowane z sypkiego materiału eolicznego, ze względu na słabą nośność nie są wskazane do zabudowy. Stwarzają one średnie warunki do posadowienia budynków. Ograniczenia do posadowienia zabudowy stwarzają piaski i żwiry stożków napływowych ze względu na duże uwilgotnienie. Osady piaszczysto-organiczne, namuły, piaski rzeczne, miejscami utwory torfowe o różnych miąższościach z domieszką części organicznych wypełniające dna dolin rzecznych oraz zagłębienia bezodpływowe stwarzają niekorzystne warunki do zabudowy nie nadają się do zabudowy. W wyniku działalności człowieka na terenach zabudowanych powstają grunty nasypowe: grunty nasypów budowlanych (nasypy kolejowe i drogowe, pod zabudowania), grunty nasypów niekontrolowanych (grunty dzikich wysypisk odpadów i zwałowisk). Głębokość przemarzania gruntów na obszarze objętym opracowaniem wynosi 1,00 m. Północna część obszaru opracowania projektu Planu zbudowana jest w większości z piasków eolicznych, zachodnia część z eluwiów glin zwałowych, a południowa z piasków i żwirów stożków napływowych. W związku z przewagą piasków na zasadniczej części terenu mogą występować utrudnienia dla budownictwa. Podobne obszary występują na znacznej powierzchni gminy. Dodatkowo ograniczenia w zagospodarowaniu terenu stwarza wysoki poziom wody gruntowej kształtujący się na głębokości 0 2 m p.p.t. Utrudnienia w zabudowie przestrzeni stanowią także urządzenia drenarskie występujące dość powszechnie na obszarze całej gminy, w tym również w granicach opracowania projektu Planu. Zagospodarowanie gruntów w granicach projektu Planu wymaga badań geotechnicznych warunków podłoża dla potrzeb konkretnych inwestycji. Tereny, na których projekt

83 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 83 Planu wprowadza nowe funkcje (możliwość lokalizacji elektrowni wiatrowych), określone są w opracowaniu ekofizjograficznym gminy jako pola uprawne na glebach niskiej klasy bonitacyjnejmożliwość przeznaczenia pod funkcje niezwiązane z rolnictwem. Ponadto według powyższych opracowań część terenów, dla których projektuje się zmianę funkcji na tereny zabudowy zagrodowej z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, znajduje się na terenach użytków zielonych łąk i pastwisk na glebach niskiej klasy bonitacyjnej Surowce mineralne Występowanie surowców mineralnych zależy od budowy geologicznej regionu. Rejon gminy Głowno nie jest zasobny w kopaliny pospolite przydatne do lokalnych potrzeb budowlanych. Na terenie gminy Głowno surowce naturalne mające lokalne znaczenie gospodarcze to pospolicie występujące surowce skalne, okruchowe piaski. Udokumentowanym złożem tego kruszywa naturalnego (piasku) jest złoże Albinów zlokalizowane we wschodniej części gminy (sołectwo Albinów). Wg stanu na r. udokumentowane zasoby złoża w kategorii C1 wynosiły 207 tys. ton. W 1996 r. zostały ustanowione decyzją Wojewody Łódzkiego obszar i teren górniczy o nazwie Albinów. Eksploatacja złoża została zaniechana w 2002 r. Nastąpiło wygaśnięcie koncesji i zniesienie wyznaczonego obszaru i terenu górniczego (decyzją Wojewody Łódzkiego z 2002 r.). Jednak jego zasoby nie zostały całkowicie wyeksploatowane (pozostało około 178 tys. ton). Zgodnie z wytycznymi dokumentowania złóż kopalin złoże to należy do klasy 3A złóż powszechnych, licznie występujących, łatwo dostępnych, możliwych do eksploatacji bez szczególnych uwarunkowań, niewymagających ochrony i mało konfliktowych. Przedmiotem wydobycia jest kopalina pospolita. Złoże służy celom lokalnym, ma niewielkie rozmiary (1,9 ha), występuje poza obszarami chronionymi, na słabych glebach (VI klasa bonitacyjna). Eksploatacja ma objąć jedynie złoże suche, zatem nie zostanie naruszony reżim wodny terenu i nie zostaną pogorszone warunki wegetacji na przyległym obszarze. W granicach opracowania projektu Planu nie występują złoża surowców mineralnych Warunki hydrograficzne i hydrogeologiczne Wody powierzchniowe Gmina Głowno leży w dorzeczu Wisły, w całości w zlewni rzeki Bzury. Współczesna sieć hydrograficzna gminy Głowno to wynik działalności wód fluwioglacjalnych w okresie stadium recesji lądolodu zlodowacenia Warty i kierunku spływu rzek (południkowy i równoleżnikowy), wypadkowa łączenia się na tym obszarze wód rzecznych i postglacjalnych. W układzie sieci rzecznej i przebiegu działu wodnego zaznacza się wpływ głównych elementów rzeźby polodowcowej starszego podłoża. Przez obszar gminy przebiegają dwa działy wodne III rzędu między zlewniami rzek stanowiących dopływy Bzury. W zachodniej części gminy linia wododziałowa III rzędu rozdziela zlewnię Mrogi i Moszczenicy, a we wschodniej części gminy zlewnię Mrogi i Bobrówki. Ponadto przebiegają liczne działy wodne IV i V rzędu. Zachodnia cześć gminy odwadniana jest przez rzekę Malinę, będącą dopływem Moszczenicy, i jej dopływy: Dopływ spod Gozdowa, Dopływ z Koźla i Dopływ z Feliksowa. Ten ostatni dopływ przebiega przez obszar opracowania projektu Planu. Centralną część gminy i jej południowo-wschodnie krańce

84 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 84 odwadnia rzeka Mroga i jej dopływy: Dopływ z jez. Szczypiorniak, Struga Domaradzka, Brzuśnia wraz z Dopływem spod Kolonii Lubianków oraz Dopływ z Helenowa. Grunty północno-wschodniej części gminy odwadniają zaś dopływy rzeki Bobrówki Zimna Woda oraz Kalinówka wraz z Dopływem spod Kadzielina. Odwodnienie przedmiotowego obszaru odbywa się w kierunku północnym ku Pradolinie Warszawsko-Berlińskiej. Generalnie cieki obszaru gminy płyną ku północy, zgodnie z nachyleniem terenu mając swoje odcinki źródłowe w obrębie wyższych poziomów strefy krawędziowej Wyżyny Łódzkiej. W części zachodniej i centralnej układ hydrograficzny ma przebieg południkowy, a koryta biegną niemalże równolegle do siebie w nieznacznej odległości. Rzeki charakteryzują się niskim stanem wód. Głównym ciekiem na terenie gminy Głowno jest rzeka Mroga. Spośród pozostałych cieków obszaru gminy wyróżnia się ona naturalnym charakterem oraz wyraźnie wykształconą doliną. Wcięła się ona głęboko w obszar wysoczyznowy tworząc liczne meandry i starorzecza. Jej profil podłużny pozwolił na wykorzystanie energii wodnej poprzez wybudowanie w przeszłości na rzece licznych młynów. Niektóre spełniają obecnie wyłącznie rolę zabytkową. Pozostałe rzeki nie wykształciły wyraźnych dolin. Płyną w mało wyraźnych, lekko wciętych obniżeniach. Naturalna sieć rzeczna na terenie gminy Głowno w dużym stopniu została poddana działaniom regulacyjnym i obecne stosunki wodne są bardzo przeobrażone. Uregulowany został bieg Brzuśni, Maliny i Strugi Domaradzkiej. Na terenie gminy Głowno większe zbiorniki wodne występują w Karnkowie, Glinniku, Boczkach Zarzecznych, Boczkach Domaradzkich, Chlebowcach, Ziewanicach, Rudniczku i Lubiankowie. Główną funkcją zbiorników wodnych znajdujących się na terenie gminy jest funkcja retencyjna. Mogą one łącznie pomieścić 99 tys. m 3 wody. Niektóre ze zbiorników zostały utworzone w celu hodowli ryb. W granicach opracowania projektu Planu nie występują cieki naturalne Jednolite części wód powierzchniowych (JCWP) Obszar projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński znajduje się zgodnie z obowiązującym Planem gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły (zatwierdzony uchwałą Rady Ministrów dnia 22 lutego 2011 r., M.P r. Nr 49 poz. 549) w zasięgu zlewni następujących jednolitych części wód powierzchniowych (JCWP): Malina (kod: PLRW ). Powierzchnia ww. zlewni części wód wynosi 151,78 km 2 natomiast długość JCWP to 72,62 km. Jest to jednolita część wód o statusie naturalnym, której stan oceniono jako zły. Typ JCWP: potok nizinny piaszczysty. Ciekiem odbierającym wody spływające z JCWP Malina jest JCWP o nazwie Moszczenica od dopływu z Besiekierza do ujścia (kod: PLRW ). Celem środowiskowym, określonym zgodnie z Ramową Dyrektywą Wodną 2000/60/WE (RDW) z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającą ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej, jest osiągnięcie co najmniej dobrego stanu ekologicznego i co najmniej dobrego stanu chemicznego. Oceniono, że istnieje ryzyko

85 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 85 nieosiągnięcia celów środowiskowych. Dla przedmiotowej części wód ustalono derogacje zgodnie z art. 4(7)-1 planowane modyfikacje - przekształcenie charakterystyk fizycznych. Dopływ z jez. Szczypiorniak (kod: PLRW ) o powierzchni zlewni 25,34 km 2 i długości 19,22 km oraz Domaradzka Struga (kod: PLRW ) o powierzchni zlewni 33,69 km 2 i długości 11,30 km. Obie te części wód są silnie zmienione, a ich stan oceniono jako zły. Typ JCWP: potok nizinny piaszczysty. Ciekiem odbierającym wody spływające z tych JCWP jest JCWP o nazwie Mroga od Mrożycy do ujścia (kod: PLRW ). Celem środowiskowym jest osiągnięcie co najmniej dobrego potencjału ekologicznego i co najmniej dobrego stanu chemicznego. Oceniono, że istnieje ryzyko nieosiągnięcia celów środowiskowych. Dla przedmiotowych części wód ustalono derogacje zgodnie z art. 4(4)-1, ponieważ stopień zanieczyszczenia wód spowodowanego rodzajem zagospodarowania zlewni, uniemożliwia osiągnięcie założonych celów środowiskowych. Brak jest środków technicznych umożliwiających przywrócenie odpowiedniego stanu wód w wymaganym okresie czasu. Kolejną w układzie hydrograficznym JCWP odbierającą wody Moszczenicy i Mrogi jest JCWP Bzura od Kanału Tumskiego do Uchanki bez Uchanki (kod: PLRW ) Melioracje Ze względu na obecność na powierzchni lub niekiedy w płytkim podłożu gruntów półprzepuszczalnych i nieprzepuszczalnych i wiążące się z tym niekorzystne stosunki wodne dla gospodarki rolnej (warunki naturalne objawiają się nadmiernym uwilgotnieniem warstw gruntów przypowierzchniowych, okresową stagnacją wód na powierzchni oraz miejscami występowaniem nieciągłych warstw wodonośnych), niezbędne było przeprowadzenie regulacji stosunków wodnych dla potrzeb rolniczego użytkowania gleb. Konieczność odwodnień spowodowała, że znaczna część obszaru gminy, w tym również znaczna część obszaru opracowania projektu Planu, została zmeliorowana siecią drenarską melioracji szczegółowej. Założone podziemne systemy sieci drenarskich odprowadzające wody gruntowe do zbiorczych rowów melioracyjnych tzw. kolektorów zbiorczych są bardzo poważną przeszkodą dla budownictwa kubaturowego. Ich przerwanie dla potrzeb zabudowy może powodować potencjalnie nieustanne podsiąkanie i podtapianie fundamentów budynków. W omawianym projekcie miejscowego planu zostały zawarte odpowiednie zapisy, które zapewnią dostateczną ochronę sieci przed zniszczeniem Wody podziemne Gmina Głowno znajduje się w strefie średniej zasobności w wody podziemne. Według regionalizacji hydrogeologicznej B. Paczyńskiego (1995) gmina leży w VIII regionie hydrogeologicznym zwanym Kutnowskim, w którego granicach wody podziemne poziomów użytkowych (pierwszy poziom wodonośny) występują w utworach czwartorzędowych i jurajskich, lokalnie w paleogeńskoneogeńskich (trzeciorzędowych). Wody podziemne obszaru gminy Głowno mające znaczenie użytkowe ściśle wiążą się z warstwami skalnymi wieku trzeciorzędowego i czwartorzędowego. Wody poziomu trzeciorzędowego występują w piaskach mioceńskich na głębokości m p.p.t. Poziom ten był eksploatowany przez ujęcie w Ziewanicach dla potrzeb wodociągu wiejskiego. Obecnie ujęcie to jest nieczynne. Wody poziomu

86 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 86 czwartorzędowego stanowią główny użytkowy poziom wodonośny gminy. Wyszczególnić można dwie podstawowe warstwy wodonośne: a) I warstwa wodonośna wody związane z piaskami i żwirami wodnolodowcowymi znajdującymi się pod pierwszymi glinami zwałowymi na głębokości 3-10 m p.p.t. Lokalnie napięte zwierciadło wody; b) II warstwa wodonośna występuje w osadach fluwioglacjalnych i rzecznych pod gliną na głębokości m p.p.t. Napięte zwierciadło wody (wznios od 25 do 40 m). Górnojurajski poziom wodonośny facji wapienno-marglistej na terenie gminy Głowno odgrywa rolę podrzędną ze względu na dużą głębokość występowania oraz dobrze zawodnione nadległe osady czwartorzędowe bądź czwartorzędowo trzeciorzędowe. Czwartorzędowy poziom wodonośny, z którego zaopatrywane są wszystkie wodociągi wiejskie, niektóre obiekty usługowe i produkcyjne, gospodarstwa niezwodociągowane i rolnictwo cechuje duża wydajność i generalnie dobra jakość. Eksploatowany przez gminne ujęcia wodociągowe oraz ujęcia przemysłowe. W granicach obszaru opracowania nie występują ujęcia wody podziemnej Jednolite części wód podziemnych (JCWPd) Zgodnie z Planem gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły analizowany obszar znajduje się w zasięgu jednolitej części wód podziemnych (JCWPd) o kodzie PLGW Powierzchnia tej jednowarstwowej JCWPd wynosi 5230,70 km 2, jej średnia grubość to m, natomiast średnia głębokość <350 m. Stan ilościowy części wód oceniono jako słaby (w subczęści) natomiast stan chemiczny oceniono jako dobry. Przedmiotowa JCWPd zagrożona jest nieosiągnięciem celów środowiskowych określonych w Ramowej Dyrektywie Wodnej 2000/60/WE (RDW) z dnia 23 października 2000 r. W związku z powyższym dla tej JCWPd ustalono derogacje (odstępstwa od osiągnięcia celów środowiskowych) na mocy art. 4 ust. 4 oraz art. 4 ust. 5 RDW. Derogacje wyznaczono ze względu na zmiany ilościowe związane ze znacznym poborem wody z poziomu czwartorzędowego przez ujęcia aglomeracji łódzkiej. Po zastosowaniu proponowanych działań osiągnięcie dobrego stanu ilościowego jest możliwe do 2021 r. Derogacje mają też związek z odwodnieniem planowanej kopalni Rogóźno Główne Zbiorniki Wód Podziemnych (GZWP) Znacząca część obszaru gminy Głowno znajduje się w obrębie wyznaczonych w 1990 r. Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP) (Kleczkowski, 1990). Wyznaczenie ich poprzedzały badania hydrogeologiczne, w wyniku których wytypowano na obszarze Polski zbiorniki wód słodkich (niezmineralizowanych) wskazane do ochrony przed zanieczyszczeniami. Główne Zbiorniki Wód Podziemnych występujące na terenie gminy to: a) nr 402 Zbiornik Stryków górnojurajski szczelinowo-krasowy obejmuje zachodnią, południowo-zachodnią i centralną część gminy, zawiera wody bardzo czyste (klasa Ia), czyste (klasa Ib) i bardzo nieznacznie zanieczyszczone (klasa Ic); b) nr 403 Zbiornik międzymorenowy Brzeziny-Lipce Reymontowskie czwartorzędowy, porowy; obejmuje wschodnią i północno-wschodnią część gminy, wody zbiornika są bardzo nieznacznie

87 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 87 zanieczyszczone (klasa Ic), wymagają uzdatniania; jest on objęty strefą wysokiej ochrony (OWO) m.in. teren gminy Głowno; c) nr 404 Zbiornik Koluszki Tomaszów górnojurajski szczelinowo-krasowy obejmuje swym zasięgiem wschodni skraj gminy, wody zbiornika są czyste (klasa Ib) i bardzo nieznacznie zanieczyszczone (klasa Ic); d) nr 226 Zbiornik Krośniewice Kutno górnojurajski szczelinowo-krasowy obejmuje swym zasięgiem północno- wschodni skraj gminy, wody zbiornika są czyste (klasa Ib) i nieznacznie zanieczyszczone (klasa Id). Obszar objęty opracowaniem znajduje się w granicach Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 402 Zbiornik Stryków. Wody podziemne Głównych Zbiorników Wód Podziemnych podlegają ochronie prawnej na tych samych zasadach, co wszystkie wody podziemne (wg art. 98 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (tekst jedn. Dz. U. z 2008 r., nr 25, poz. 150 ze zm.)), a ponadto mogą być objęte dodatkową ochroną obszarową poprzez ustanowienie obszarów ochronnych. Zbiorniki nie posiadają, w trybie przepisów ustawy Prawo wodne (Dz. U. z 2001 r., Nr 115, poz ze zm.), ustanowionych obszarów ochronnych Warunki klimatyczne W wyniku podziału Polski według A. Wosia (1996) na regiony klimatyczne w świetle frekwencji dni z różnymi typami pogody gmina Głowno leży w granicach regionu XVII, tj. regionu środkowopolskiego. Wyróżnia się on na tle innych regionów znaczniejszą liczbą dni z pogodą bardzo ciepłą oraz dni dość mroźnych z dużym zachmurzeniem i opadem. Jest to strefa tzw. cyrkulacji zachodniej i południowozachodniej. Gmina Głowno charakteryzuje się krótką i dość chłodną wiosną, długim latem oraz długą i chłodną zimą. Analizowany obszar znajduje się w strefie wpływu klimatów suboceanicznego i kontynentalnego. W ciągu całego roku, podobnie jak w całej Polsce Środkowej, przeważa równoleżnikowa cyrkulacja mas powietrza, ze szczególną preferencją wilgotnych mas powietrza polarnomorskiego (45% dni w ciągu roku) oraz polarnokontynentalnego (38% dni w ciągu roku) napływających z zachodu, a w mniejszym zakresie ze wschodu. Również roczny rozkład prędkości wiatru jest analogiczny jak na obszarze całej Polski. Maksymalne prędkości występują zimą i wiosną. W skali roku przeważają wiatry zachodnie i południowo - zachodnie stanowią łącznie 30-32% wiatrów rocznie. Analizowany w prognozie rejon województwa łódzkiego pod względem pozyskiwania wiatru dla celów energetycznych zaliczany jest do tzw. strefy II bardzo korzystnej według przyjętej przez IMiGW klasyfikacji (strefa I wybitnie korzystna, strefa II bardzo korzystna, strefa III korzystna, strefa IV mało korzystna, strefa V niekorzystna).

88 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 88 Ryc. 13 Polska w podziale na strefy pod względem warunków do pozyskiwania wiatru na cele energetyczne z zaznaczeniem obszaru analizowanego projektu zmiany MPZP (źródło: IMiGW) Wiatry mają duże znaczenie dla formowania się topoklimatów i kierunków rozprzestrzeniania zanieczyszczeń. Najlepiej przewietrzanymi terenami na obszarze gminy Głowna są tereny wyniesione (wschodnia część gminy). Opady atmosferyczne wykazują wyraźne uzależnienie od ukształtowania terenu. Średnia roczna suma opadów z wielolecia jest tu niższa niż w strefie krawędziowej Wzniesień Łódzkich i waha się w granicach mm (przy średniej kraju 635 mm). Na okres letni przypada większość opadów (maksimum w lipcu 105 mm), najmniej opadów notuje się zimą i wczesną wiosną (minimum w styczniu 31 mm). Częstotliwość występowania opadów nawalnych największa jest w okresie czerwiec - sierpień. Pokrywa śnieżna utrzymuje się średnio przez okres 1,5 miesiąca w ciągu roku. Charakterystyczną cechą przebiegu zachmurzenia jest wyraźny rytm roczny z maksimum w zimie, a minimum w sierpniu i wrześniu. Średnie roczne zachmurzenie sięga ok. 5,0 stopnia pokrycia nieba (w skali 1:10). Wilgotność względna osiąga wartość średnio 80%. Parowanie z wolnej powierzchni wodnej przekracza średniorocznie wartość 550 mm/rok, natomiast parowanie terenowe kształtuje się na poziomie mm/rok. Zróżnicowanie stosunków wilgotnościowych, prócz ilością opadów atmosferycznych, wywołane jest także rzeźbą terenu, roślinnością, głębokością zalegania wód gruntowych. Najwyższą wilgotnością cechują się tereny położone wzdłuż doliny Mrogi i większych cieków (nawet do %). Znaczne powierzchnie leśne (południowa, północno-wschodnia i południowo-wschodnia część gminy) również wpływają na zwiększenie wilgotności powietrza. Najkorzystniejsze tereny wilgotnościowe posiadają tereny wyniesione (wschodnia część gminy) o głęboko zalegającej wodzie gruntowej (tereny wyniesione są lepiej przewietrzane).

89 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 89 Dni z mgłą najwięcej notuje się w październiku. Najczęściej obserwuje się je na terenach o dużym uwilgotnieniu, w dolinach i obniżeniach. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 8,2 C, a roczna amplituda temperatur 19,8 C. Najwyższą średnią temperaturę notuje się w lipcu 18,5 C, natomiast najniższą w styczniu (-3,0 C). Liczba dni mroźnych waha się w granicach dni, a liczba dni z przymrozkami od 90 do 100 dni. Najlepsze warunki termiczne w obrębie gminy posiadają tereny położone poza zasięgiem inwersji dolinnych o głębokim zaleganiu wód gruntowych, korzystnych warunkach solarnych i wilgotnościowych (tereny wschodniej części gminy). Zróżnicowanie warunków termicznych pomiędzy dolinami rzek a terenami wyniesionymi może osiągnąć 4 C. Zależny od temperatury okres wegetacyjny roślin wynosi ok dni w roku. Warunki klimatyczne na obszarze gminy Głowno są zatem korzystne dla rolnictwa. Dolina Mrogi oraz doliny większych cieków stanowią naturalne rynny spływowe dla mas powietrza. Ogólne cechy przedstawionego wyżej klimatu gminy Głowno ulegają zróżnicowaniu na tzw. topoklimaty w zależności od lokalnych warunków, tj. rzeźba terenu, rodzaj i pokrycie podłoża, głębokość zalegania wód gruntowych, zabudowa, rodzaj zagospodarowania przestrzeni. Największy wpływ ww. czynników jest zauważalny w dniach o pogodzie wyżowej zwłaszcza bezchmurnej i bezwietrznej (w czasie dni pochmurnych oddziaływanie to prawie nie występuje): tereny o dobrych i bardzo dobrych warunkach topoklimatycznych występują w obrębie zboczy o dyspozycjach S, SW, W, SE o nachyleniu większym niż 5%. Występują one fragmentarycznie na terenie gminy Głowno. Charakteryzują się one bardzo dobrymi warunkami solarnymi i termicznymi, dobrymi warunkami wietrznymi i wilgotnościowymi, małą częstotliwością występowania mgieł, a także najkrótszym okresem zalegania pokrywy śnieżnej i długim okresem bezprzymrozkowym. Wskazane są do lokalizacji różnych form zabudowy mieszkaniowej, letniskowej, rekreacyjnej oraz do upraw rolnych, warzywniczych, sadowniczych w tym również roślin ciepłolubnych. Niewskazana jest za to lokalizacja obiektów o działaniu szkodliwym i/lub uciążliwym. tereny o przeciętnych warunkach topoklimatycznych, które obejmują obszary płaskie i lokalne fragmenty zboczy o różnej ekspozycji i nachyleniu tereny dominujące dla gminy Głowno. Charakteryzują się one dobrymi i przeciętnymi warunkami termicznymi i wilgotnościowymi oraz bardzo dobrymi warunkami przewietrzania terenu. Są to obszary predestynowane do upraw rolniczych, sadowniczych i warzywnych oraz dla zabudowy mieszkaniowej. tereny o okresowo gorszych warunkach topoklimatycznych, które są charakterystyczne dla obszarów płaskich o okresowo płytko zalegającej wodzie gruntowej (na głębokości do 2,0 m p.p.t.), które występują w bezpośrednim sąsiedztwie większych dolin rzecznych i obniżeń terenów oraz w zachodniej części gminy (rejon Mąkolic). tereny o gorszych warunkach klimatycznych właściwych dla zboczy o ekspozycji N, NE, NW i o znacznym nachyleniu (ponad 10%). Występują one fragmentarycznie na terenie gminy Głowno. Charakteryzują się one niekorzystnymi warunkami solarnymi, a także dłuższym okresem zalegania pokrywy śnieżnej. Obszary te nie powinny być wykorzystywane na cele lokalizacyjne zabudowy mieszkaniowej oraz upraw wymagających dużej ilości słońca. Wykazują jednak walory do wykorzystywania ich na cele rekreacyjne związane z popularyzacją sportów zimowych.

90 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 90 tereny o niekorzystnych warunkach topoklimatycznych, które obejmują doliny rzek Mrogi oraz Maliny i ich dopływów, doliny mniejszych cieków oraz obniżeń. Tereny dolinne charakteryzują się niekorzystnymi warunkami termicznymi i wilgotnościowymi ze względu na zjawisko inwersji termicznej oraz stagnację chłodnego, wilgotnego powietrza. Cechują się także gorszymi właściwościami solarnymi ze względu na zwiększoną częstotliwość występowania mgieł. Wskazane tereny nie są wskazane dla lokalizacji zabudowy oraz realizacji miejsc wypoczynku. Nie powinny też podlegać przeobrażeniom skierowanym na realizację barier, zabudowy, nasypów, zwartych nasadzeń zieleni itp.), które utrudniałyby swobodny przepływ powietrza. W istniejących zaporach należy tworzyć prześwity, które poprawią cyrkulacje powietrza i zapewnią napowietrzanie obszarów. Wskazane jest wprowadzanie (lub utrzymywanie) na wskazanych obszarach upraw łąkowych i innych wykazujących wysokie wymagania wilgotnościowe. tereny o warunkach topoklimatycznych właściwych obszarom leśnym. Na terenie gminy Głowno znajduje się niewiele lasów, a większe kompleksy zlokalizowane są w części południowej, północno-wschodniej i południowo-wschodniej. Wśród powyższych lasów można wyróżnić te o korzystnych warunkach klimatycznych, czyli na siedliskach suchych, które wykazują predyspozycje do rozwoju turystyki i rekreacji oraz lasy podmokłe i wilgotne, niewskazane do użytkowania antropogenicznego. Planowana farma wiatrowa położona jest na obszarze o okresowo gorszych warunkach topoklimatycznych, który charakteryzuje się niekorzystnymi warunkami dla lokalizacji zabudowy oraz miejsc wypoczynku. Wybrany obszar wydaje się być odpowiedni dla lokalizacji planowanej inwestycji. Planowane turbiny będą zlokalizowane w dosyć dużych odległościach od siebie, tj. od ok. 450 m do ok. 900 m, co zapewni swobodny przepływ powietrza, a ponadto tereny wokół turbin wiatrowych będą dalej wykorzystywane pod uprawy rolne oraz łąkowe Warunki glebowe O charakterze pokrywy glebowej w znacznym stopniu decydują utwory powierzchniowe. W granicach obszaru gminy Głowno dominują utwory plejstoceńskie. Skałą macierzystą są osady pochodzące z przełomu plejstocenu i holocenu oraz osady holoceńskie. Gleby na terenie gminy Głowno charakteryzują się bardzo dużym zróżnicowaniem zarówno pod względem typu gleb jak i przydatności rolniczej. W zależności od rodzaju skał budujących podłoże na terenie gminy wytworzyły się następujące typy i podtypy gleb: gleby brunatne podstawowy typ gleby na terenie gminy: - brunatne wyługowane i kwaśne wykształciły się na znacznej części gminy Głowno przede wszystkim na podłożu gliniasto-piaszczystym i piaszczystym piaski: luźne, słabo gliniaste, gliniaste lekkie, gliniaste mocne miejscami pylaste oraz gliny lekkie jako gleby kompleksu żytniego dobrego, słabego oraz bardzo słabego; na piaskach gliniastych mocnych i lekkich oraz glinach lekkich wykształciły się żyzne gleby należące do kompleksu pszennego dobrego i żytniego bardzo dobrego - znaczne powierzchnie we wschodniej (sołectwo Ostrołęka, Rudniczek, Wola Lubiankowa) i północno-centralnej (sołectwo Ziewanice, Boczki Domaradzkie, Chlebowice, Popówek Głowieński, Władysławów Popowski, Karnków, Dabrowa) części gminy; - brunatne właściwe żyzne gleby wykształcone na podłożu piaszczysto-gliniastym piaski gliniaste mocne i gliny lekkie miejscami pylaste należące do kompleksu pszennego dobrego wschodnia część gminy (sołectwo Kadzielin, Wola Zbrożkowa i Albinów), a nawet pszennego

91 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 91 bardzo dobrego sołectwo Kadzielin; czarne ziemie i gleby szare podstawowy typ gleby na terenie gminy: - czarne ziemie zdegradowane i gleby szare wykształciły się na znacznej części gminy Głowno przede wszystkim na podłożu gliniasto-piaszczystym i piaszczystym piaski: luźne, słabo gliniaste, gliniaste lekkie miejscami pylaste, gliny lekkie oraz pyły zwykłe jako mało żyzne gleby kompleksu zbożowo-pastewnego słabego oraz użytki zielone średnie oraz słabe i bardzo słabe; na piaskach gliniastych mocnych i lekkich oraz glinach lekkich miejscami pylastych wykształciły się żyzne gleby należące do kompleksu pszennego dobrego, żytniego bardzo dobrego oraz zbożowo-pastewnego mocnego - znaczne powierzchnie w północnej (sołectwo Jasionna, Dąbrowa, Chlebowice) i centralnej (sołectwo Władysławów Popowski, Popów Głowieński, Boczki Domaradzkie) części gminy, a nawet pszennego bardzo dobrego sołectwo Chlebowice; - czarne ziemie właściwe żyzne gleby wykształcone na podłożu piaszczysto-gliniastym piaski gliniaste mocne i lekkie oraz gliny lekkie, miejscami pylaste, należące do kompleksu pszennego dobrego i do kompleksu zbożowo-pastewnego mocnego wschodnia (sołectwo Kamień, Kadzielin, Wola Zbrożkowa, Ostrołęka, Albinów, Wola Lubiankowa, Rudniczek) i centralna (sołectwo Chlebowice, Popów Głowieński, Popówek Włościański, Domaradzyn) część gminy, a nawet pszennego bardzo dobrego sołectwo Kadzielin, Popów Głowieński; gleby bielicowe i pseudobielicowe wykształcone na znacznych powierzchniach terenu gminy na piaskach gliniastych lekkich, słabo gliniastych i luźnych oraz glinach lekkich tworząc gleby kompleksu żytniego bardzo dobrego i dobrego; w centralnej (sołectwo Władysławów Popowski, Boczki Domaradzkie, Chlebowice) i we wschodniej (sołectwo Ostrołęka) części gminy piaski gliniaste mocne i gliny lekkie tworzą podłoże dla żyznych gleb kompleksu pszennego dobrego; mady wykształcone głównie na utworach piaszczystych (piaskach: luźnych, słabo gliniastych, gliniastych lekkich, gliniastych mocnych (miejscami pylastych), pyłach zwykłych oraz miejscami na glinach lekkich, przede wszystkim w dolinach rzeki Mrogi, Brzuśni, Maliny, Strugi Domaradzkiej tworząc generalnie użytki zielone średnie i użytki zielone słabe i bardzo słabe, oraz w bezpośrednim sąsiedztwie dolin tworząc kompleks żytni dobry i słaby oraz zbożowo - pastewny mocny i słaby; gleby murszowo mineralne i murszowate wykształcone na utworach piaszczystych (piaskach: luźnych, słabo gliniastych, gliniastych lekkich (miejscami pylastych)), pyłach zwykłych oraz miejscami na glinach średnich w lokalnych zagłębieniach terenu oraz w dolinie rzeki Mrogi, Maliny, Strugi Domaradzkiej, Zimnej Wody i mniejszych cieków jako użytki zielone średnie oraz słabe i bardzo słabe; gleby torfowo mułowe - występują lokalnie w dolinie rzeki Mrogi (na granicy z miastem); Część wszystkich podtypów gleb (prócz torfów) wytworzonych z piasków luźnych, rzadziej z piasków słabo gliniastych, porastają kompleksy leśne.

92 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 92 Tab. 5 Struktura jakości gleb gminy Głowno wg klas bonitacyjnych i rodzajów gruntów Jednostka Powierzchnia gruntów w poszczególnych klasach bonitacyjnych gruntów ornych I II IIIa IIIb IVa IVb V VI VIz Razem [ha] ,3 857,4 1465,2 1298,2 985,4 2348,8 847,5 10,2 7886,0 % --- 0,73 8,52 14,56 12,9 9,79 23,34 8,42 0,1 78,36 użytków zielonych - pastwiska I II III IV V VI VIz Razem [ha] ,7 229,0 240,4 11,4 1,6 520,1 % ,37 2,28 2,39 0,11 0,02 5,17 użytków zielonych - łąki I II III IV V VI VIz Razem [ha] ,8, 269,3 122,8 26, ,4 % ,19 2,68 1,22 0, ,35 gruntów leśnych I II III IV V VI VIz Razem [ha] 227, ,3 18,8 693,8 230, ,8 % 2, ,01 0,19 6,89 2, ,64 gruntów zadrzewionych i zakrzewionych I II III IV V VI VIz Razem [ha] ,3 7,9 35,4 1, ,1 % ,04 0,08 0,35 0, ,48 Razem [ha] 227,4 73,3 2384,7 2808,6 3441,2 1117,4 11, ,4 % 2,26 0,73 23,69 27,92 34,19 11,09 0, Źródło: opracowanie własne na podstawie mapy ewidencyjnej gminy Głowno w skali 1:1 000 Przydatność rolniczą gleb określają klasy bonitacyjne. Na obszarze gminy przeważają gleby dobre i średnie należące do III i IV klasy bonitacyjnej, które stanowią 51,6%. Znaczną powierzchnię, ponad 34%, zajmują gleby słabe V klasa bonitacyjna. Gleby I i II klasy występują na niewielkiej powierzchni i zajmują łącznie około 3%. Tab. 6 Struktura jakości gleb wg klas bonitacyjnych i rodzajów gruntów terenów podlegających zmianie funkcji w projektowanym MPZP Symbol terenu w MPZP Klasa gleby Kompleks przydatności rolniczej 1RM RVI, RV 7Bw pl 2RM B, S/RV 7Bw pl 3RM B/RVI 7Bw pl 4RM RVI 6A ps.pl 5RM RV 6M pl 6RM RVI 7Bw pl, 6A ps.pl 7RM PsIV, B/RIVb 5Dz ps.gl 8RM RV, B/RV 6A ps.pl, 5Dz ps.gl 9RM B/RIVa, RIIIb 5A pgl.zg:gl, 4A pgl.gl 10RM PsIV 5A ps.gl:ps 11RM RVI 7Bw pl 12RM RV, LsV 7Bw pl 13RM RVI 7Bw pl, 6A ps.pl 14RM RV, Lz 6A ps.pl 15RM RV, Lz 6A ps.pl 16RM RV, RVI 7Bw pl, 6A ps.pl 17RM B/RIVb 6Dz ps.pl

93 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 93 Symbol terenu w MPZP Klasa gleby Kompleks przydatności rolniczej 18RM B/RIIIb 2Bw pgm:gl 19RM B/PsV 5Dz ps:gl, 2zDz ps:gl 20RM B/RV, Lz/ŁIV 6Dz ps.pl, 5Dz ps:gl 21RM PsV, RIVa 5Dz ps:gl 22RM RIVa, RIIIb 5Dz ps:gl, 2Bw pgm.gl 23RM RIVa 4Bw pgl.gl, 5A ps:gl 24RM B/RIVa 4A pgl.gl 25RM RV, B/RIVb 5A ps:gl, 6A ps.pl:gl 26RM B/RIIIb 4A pgl.gl, 2Bw pgm.gl 27RM S/RIIIa 2Bw pgm.gl 28RM RIVb 6A ps.pl, 5A ps.gl:ps 44RMn PsIV 5A ps.gl 48EW RIVb 4Dz pgl.gl 49EW RIVa 4A pgl.gl 50EW RIVb, RV 5A ps:gl, 6Dz ps.pl 51EW RIVa 2Dz gl 52EW RV, RVI 6A ps.pl, 7A pl 53EW RIVb, RV 5Dz pgl.pl:gl, 6Dz ps.pl 54EW RV 6A ps.pl, 6Dz ps.pl 55EW RIVa, RIVb 4Dz pgl.gl 56EW RIVb, RV 6Dz ps.pl, 4Dz pgl.gl 16KDD dr (istniejąca droga) teren istniejącej drogi 17KDW RIVb, RIVa, RV 4Dz pgl.gl, 4A pgl.gl, 5A ps.gl, 6A ps.pl 18KDW RIVa 4A pgl.gl 19KDW RIVa, RIVb 2Dz gl, 4M pgl.gl, teren istn. drogi, 7A pl 20KDW dr (istniejąca droga) teren istniejącej drogi 21KDW 22KDW 23KDW RIVb, RV RV, RIVa, RIVb dr (istn. droga), RV, RIVb 5A ps:gl, 6A ps.pl, 6Dz ps.pl, 5Dz pgl.pl:gl 6A ps.pl, 6Dz ps.pl, 5A ps:gl, 4A pgl.gl, 4Dz pgl.gl teren istniejącej drogi, 6Dz ps.pl, 4Dz pgl.gl 24KDW dr (istniejąca droga) teren istniejącej drogi Źródło: Opracowanie własne na podstawie mapy glebowo rolniczej oraz Na obszarze opracowania przeważają gleby klas IV, V i VI, ale występują również gleby klasy III. Dominuje tutaj kompleks żytni rolniczej przydatności gleb na północy obszaru kompleks 7 żytni słaby, w centrum i na południu kompleksy 5 i 6 żytni dobry i słaby. Występuje również kompleks przenny dobry oraz żytni bardzo dobry. Występują tu również średnie, słabe i bardzo słabe kompleksy użytków zielonych wytworzone na glebach murszowatych oraz gleby leśne. Dominują tu gleby bielicowe i pseudobielicowe oraz gleby brunatne wyługowane i kwaśne. Występują również czarne ziemie zdegradowane i szare ziemie. Część terenów, dla których projektuje się zmianę dotychczasowej funkcji, znajduje się na obszarach zabudowanych lub już w stanie istniejącym pełnią one rolę terenów komunikacyjnych. W postaci poniższej mapy oraz tablicy oznaczeń zaprezentowano występujące na analizowanym obszarze klasy i kompleksy gleb.

94 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 94 Ryc. 14 Mapa klas gleb w granicach projektu zmiany MPZP

95 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński Świat roślinny Dane dotyczące świata roślinnego występującego na obszarze opracowania pochodzą z opracowania Gatunki chronione roślin naczyniowych i grzybów inwentaryzacja i waloryzacja wykonana na potrzeby Projektu zmiany Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński, autorstwa Wylazłowska J. Teren opracowania projektu Planu ma charakter typowo rolniczy. Szata roślinna jest tu silnie przekształcona antropogenicznie i nie wyróżnia się na tle regionu. Występują tu nieomal wyłącznie użytki rolne, przede wszystkim grunty orne. Niewielkie powierzchnie użytków zielonych znajdują się przede wszystkim w pobliżu zabudowań gospodarczych wsi oraz z rzadka wzdłuż silnie uregulowanych cieków. W równinnym, rolniczym krajobrazie urozmaiceniem są śródpolne i przydrożne zadrzewienia. Produkcja rolna ma tu charakter intensywny. Pola uprawne utrzymane są w dobrej kulturze rolnej. Miedze oddzielające sąsiadujące uprawy są wąskie lub ich brak. Odłogowane grunty zdarzają się bardzo rzadko i zwykle mają bardzo małe powierzchnie. Drogi prowadzące do pól są szerokie, co ułatwia wjazd maszyn rolniczych. Użytki rolne są zmeliorowane głębokimi rowami odwadniającymi. Wzdłuż niektórych rowów ciągną się wąskie pasy młodych zadrzewień olszowo-wierzbowych, a miejscami zarośla o charakterze czyżni. Wszystkie działki przeznaczone pod elektrownie wiatrowe wykorzystywane są jako grunty orne. W uprawach dominują zboża ozime: głównie pszenica, pszenżyto, miejscami jęczmień. Część pól wykorzystywana jest do uprawy kukurydzy, rzepaku i ziemniaków. Wysoka kultura rolna, w jakiej utrzymana jest większość pól, powoduje, że stopień ich zachwaszczenia jest bardzo niski. Obserwacje terenowe pozwoliły stwierdzić obecność pospolitych chwastów polnych, takich jak: ostrożeń polny Cirsium arvense, miotła zbożowa Apera spica-venti, rumian polny Anthemis arvensis, chaber bławatek Centaurea cyanus, powój polny Convolvulus arvensis, fiołek polny Viola arvensis, wyka ptasia Vicia cracca, tobołki polne Thlaspi arvensis, skrzyp polny Equisetum arvense, komosa biała Chenopodium album, rdest plamisty Polygonum persicaria, chwastnica jednostronna Echinochloa crus-galli, włośnica zielona Setaria viridis, gwiazdnica pospolita Stellaria media, poziewnik szorstki Galeopsis tetrahit, tasznik pospolity Capsella bursa-pastoris. Rośliny te, w zależności od typu uprawy i kombinacji gatunkowej, w jakiej występują, tworzą zbiorowiska segetalne określane jako zbiorowiska chwastów upraw zbożowych (rząd Centauretalia cyani, klasa Stellarietea mediae) oraz zbiorowiska chwastów upraw okopowych (rząd Polygono- Chenopodietalia, klasa Stellarietea mediae). Zbiorowiska te są niepożądane z gospodarczego punktu widzenia, jednak przyczyniają się do wzbogacenia rolniczego krajobrazu i zwiększają lokalnie poziom różnorodności biologicznej. Niewielkie powierzchnie użytków zielonych zlokalizowane są głównie w pobliżu zabudowań oraz wzdłuż rowów melioracyjnych. Porastają je najczęściej zbiorowiska z klasy Molinio-Arrhenatheretea, często o trudnej do określenia dokładniejszej przynależności fitosocjologicznej, z powodu ich intensywnego podsiewania gatunkami wysokowydajnych traw i bylin. Ich bogactwo gatunkowe jest niskie. Dominują tu miękkolistne trawy: kupkówka pospolita Dactylis glomerata, życica wielokwiatowa Lolium multiflorum, rajgras wyniosły Arrhenatherum elatius, kostrzewa łąkowa Festuca pratensis, kostrzewa czerwona F.rubra, tymotka łąkowa Phleum pratense, wyczyniec łąkowy Alopecurus pratensis oraz z mniejszym udziałem dwuliścienne byliny powszechnie występujące na różnych siedliskach: mniszek pospolity Taraxacum officinale, koniczyna łąkowa Trifolium pratense, koniczyna biała T.repens,

96 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 96 bodziszek łąkowy Geranium pratense, przytulia właściwa Galium verum, przytulia pospolita G.mollugo, krwawnik pospolity Achillea millefolium, babka lancetowata Plantago lanceolata, szczaw zwyczajny Rumex acetosa. Niektóre użytki zielone to grunty orne obsiane na okres kilku lat mieszankami wysokowydajnych trwa i koniczyny. Występowanie na terenie objętym projektowanym dokumentem rowów melioracyjnych pozwala również na obecność prymitywnych zbiorowisk rzęs z klasy Lemnetea minoris. Budują je głównie rzęsa drobna Lemna minor i spirodela wielokorzeniowa Spirodela pollyrhiza. Znaczne powierzchnie rowów zajmują szuwary: mozgi trzcinowatej Phalaridetum arundinaceae, trzciny pospolitej Phragmitetum australis, pałki szerokolistnej Typhetum latifoliae (klasa Phragmitetea). Są to niemal jednogatunkowe agregacje dominującego gatunku szuwarowego z niedużym udziałem innych gatunków bagiennych, wodnych i szuwarowych, m.in.: krwawnicy pospolitej Lythrum salicaria, wierzbownicy kosmatej Epilobium hirsutum, kropidła wodnego Oenanthe aquatica, rdestnicy pływającej Potamogeton natans, turzycy zaostrzonej Carex gracilis, turzycy pęcherzykowatej Carex vesicaria, niezapominajki błotnej Myosotis palustris. Na stoku rowu, w miejscach silniej uwilgotnionych rozwijają się bujne ziołorośla ze związku Filipendulion ulmariae (klasa Molinio-Arrhenatheretea) zbudowane głównie z wysokich bylin dwuliściennych z udziałem wiązówki błotnej Filipendula ulmaria, tojeści pospolitej Lysimachia vulgaris, krwawnicy pospolitej Lythrum salicaria. Licznie występują tu niektóre gatunki łąkowe: rajgras wyniosły Arrhenatherum elatius, kupkówka pospolita Dactylis glomerata, życica trwała Lolium perenne, krwawnik pospolity Achillea millefolium, koniczyna biała Trifolium repens, koniczyna łąkowa, Trifolium pratense i inne. Część rowów zajęta jest przez zbiorowiska ruderalne z klasy Artemisietea vulgaris. Występują tu obficie pospolite rośliny segetalne i ruderalne, w tym okazałe nitrofilne byliny: bylica pospolita Artemisia vulgaris, przytulia czepna Galium aparine, bniec biały Melandrium album, sałata kompasowa Lactuca serriola, ostrożeń polny Cirsium arvense, cykoria podróżnik Cichorium intybus, pokrzywa zwyczajna Urtica dioica, wrotycz pospolity Tanacetum vulgare, chaber nadreński Centaurea stoebe. Wzdłuż niektórych rowów melioracyjnych rosną niewielkie skupiska drzew i krzewów: olszy czarnej Alnus glutinosa, wierzby kruchej Salix fragilis, wierzby białej Salix alba, wierzby szarej Salix cinerea, wierzby iwy Salix caprea, śliwy tarniny Prunus spinosa, jarząbu pospolitego Sorbus aucuparia, gruszy pospolitej Pyrus pyraster, głogu jednoszyjkowego Crataegus monogyna, topoli białej Populus alba, topoli osiki Populus tremula. Fot. 1 Zarastający rów melioracyjny (fot. J. Wylazłowska, r.)

97 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 97 W rolniczym krajobrazie rolę refugium dla roślin pełnią także pobocza śródpolnych dróg oraz gdzieniegdzie już tylko występujące miedze. Obserwuje się tu najczęściej dominację wieloletnich traw, przede wszystkim kłączowych, np. życicy trwałej Lolium perenne. Część gruntowych dróg dojazdowych do pól nie jest porośnięta żadną roślinnością, zaś na części rozwinęły się spodzichy, czyli tzw. zbiorowiska dywanowe z rzędu Plantaginetalia majoris (klasa Molinio-Arrhenatheretea), zbudowane z gatunków odpornych na wydeptywanie i rozjeżdżanie. Są to m.in.: rdest ptasi Polygonum aviculare, babka zwyczajna Plantago major, życica trwała Lolium perenne, wiechlina roczna Poa annua, perz właściwy Elymus repens, rumianek bezpromieniowy Chamomila suaveolens. Towarzyszą im pospolite gatunki segetalne, łąkowe i ruderalne, np. tasznik pospolity Capsella bursa-pastoris, mietlica pospolita Agrostis capillaris, bylica pospolita Artemisia vulgaris. Wyraźnym akcentem w krajobrazie są śródpolne zadrzewienia. Część z nich ma charakter spontaniczny, zaś część to wynik celowych nasadzeń. Zadrzewienia te, o różnym kształcie i wielkości, są cennym elementem lokalnej zieleni wysokiej. W zadrzewieniach spontanicznych przeważają olsza czarna Alnus glutinosa i brzoza brodawkowata Betula pendula, miejscami z niedużym udziałem sosny zwyczajnej Pinus sylvestris, topoli osiki Populus tremula i dębu szypułkowego Quercus robur. W zadrzewieniach sztucznych przeważa jednowiekowa sosna zwyczajna z sadzenia. Podszyt zadrzewień jest silnie zaburzony. Tworzy go plątanina pędów licznych gatunków krzewów: dzikiego bzu czarnego Sambucus nigra, jeżyn Rubus sp., leszczyny zwyczajnej Corylus avellana, jarząbu pospolitego Sorbus aucuparia, śliwy tarniny Prunus spinosa, głogu jednoszyjkowego Crataegus monogyna, czeremchy zwyczajnej Prunus padus, trzmieliny zwyczajnej Euonymus europaeus, kruszyny pospolitej Frangula alnus. W runie obficie rosną liczne gatunki segetalne, ruderalne, łąkowe i leśne, wymieniane już wcześniej. Skupiska wysokich drzew na omawianym terenie związane są także z zabudową wiejską i poboczami dróg. Na uwagę zasługuje aleja ciągnąca się wzdłuż szerokiej, gruntowej drogi między Jasionną a Popowem Głowieńskim. Fot. 2 Aleja jesionowa (fot. J. Wylazłowska, r.) Po obu stronach tej drogi sytuowane będą turbiny wiatrowe, zaś sama droga będzie stanowiła trasę dojazdu do turbin. Aleję budują głównie jesiony pensylwańskie Fraxinus pennsylvanica. Najstarsze z nich mogą mieć około 50 lat. Pomiędzy jesionami rosną nielicznie okazałe, stare wierzby

98 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 98 białe Salix alba oraz topole Populus sp. Niektóre wierzby są ogławiane w charakterystyczny dla Mazowsza sposób. Ze względu na zastosowanie w nasadzeniach alei gatunku obcego dla flory Polski (jesion pensylwański) oraz dominację drzew młodych - aleja nie ma wybitnych walorów przyrodniczych. Jednak lokalnie jest ważnym elementem krajobrazu oraz podobnie jak zadrzewienia śródpolne pełni istotną rolę biocenotyczną. Ponadto jest świadectwem świadomych działań prośrodowiskowych i krajobrazotwórczych. Z tego powodu należy dołożyć wszelkich starań, aby ją zachować i zminimalizować szkody w drzewostanie w trakcie realizacji przedsięwzięcia. Fot. 3 Ogławiane wierzby w alei jesionowej (fot. J. Wylazłowska, r.) Cenne siedliska przyrodnicze W obszarze opracowania nie notowano obecności siedlisk przyrodniczych ujętych w załączniku I Dyrektywy Siedliskowej UE i chronionych prawem krajowym, na mocy Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia, jako obszary Natura Cenne gatunki roślin Na analizowanym terenie zaobserwowano stanowiska 2 gatunków roślin naczyniowych objętych zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz. U. z 2014 r., poz. 1409) ochroną częściową - centurię pospolitą Centaurium erythraea subsp. erythraea oraz kocanki piaskowe Helichrysum arenarium. Centuria pospolita Centaurium erythraea subsp. erythraea jest niewysoką rośliną jednoroczną lub dwuletnią. W Polsce występuje na całym obszarze, ale dość rzadko. Rośnie na łąkach, miedzach, widnych polanach i nasłonecznionych stokach wzgórz. Na analizowanym terenie stwierdzono jej obecność tylko raz; na podsuszonej łące koło wsi Podlesie. Populacja jest zasobna i liczy ponad 50 osobników. Centuria rośnie tu w niezbyt zwartej runi, którą budują: kostrzewa łąkowa Festuca

99 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 99 pratensis, tymotka łąkowa Phleum pratense, życica trwała Lolium perenne, tomka wonna Anthoxanthum odoratum, kłosówka wełnista Holcus lanatus, kupkówka pospolita Dactylis glomerata, komonica zwyczajna Lotus corniculatus, krwawnik pospolity Achillea millefolium, pięciornik gęsi Potentilla anserina, głowienka pospolita Prunella vulgaris i babka wąskolistna Plantago lanceolata. Kocanki piaskowe Helichrysum arenarium to gatunek pospolicie występujący w Polsce na glebach piaszczystych i suchych. Często porasta ugory, nieużytki, odłogowane pola, obrzeża lasów, skarpy i przydroża. Wymaga miejsc słonecznych. W trakcie rekonesansu terenowego stwierdzono trzy stanowiska kocanek, które znajdują się na porzuconych polach i osuszonej łące koło wsi Podlesie. Towarzyszą im: szczotlicha siwa Corynephorus canescens, kostrzewa owcza Fesctuca ovina, mietlica pospolita Agrostis capillaris, jastrzębiec kosmaczek Hieracium pilosella, jasieniec piaskowy Jasione montana, wiesiołki Oenothera sp., szczaw polny Rumex acetosella, maruna nadmorska bezwonna Matricaria maritima subsp. inodora, nawłoć pospolita Solidago virgaurea. Stanowisko z największą liczbą osobników (około trzydziestu kęp) znajduję się na północno-wschodnim skraju monokultury sosnowej. Pozostałe dwa liczą po kilka kęp. Rozmieszczenie zinwentaryzowanych stanowisk centurii pospolitej oraz kocanki piaskowej przedstawione jest na ryc. 15 oraz na mapie stanowiącej Załącznik nr 1 do opracowania Cenne gatunki porostów i grzybów Na badanym terenie nie odnotowano żadnych gatunków grzybów będących pod ochroną. Z grupy porostów chronionych występują tu: płucnica islandzka (Cetraria Islandica), chrobotek leśny (Cladonia arbuscula) chrobotek reniferowy (Cladonia rangiferina). Wszystkie wyżej wymienione gatunki porostów podlegają ochronie częściowej. Płucnica islandzka Cetraria islandica to okazały porost, który tworzy krzaczkowato-listkowatą sztywną plechę, bez wyraźnego umocowania w podłożu. W Polsce występuje dość często na obszarze całego kraju na glebach piaszczystych i próchnicznych, w widnych, sosnowych borach i jałowczyskach. Porost ten znajduje się również na Czerwonej Liście Roślin i Grzybów Polski ze statusem VU - gatunek wysoce narażony na wymarcie (Zarzycki, Szeląg 2006). Na analizowanym obszarze płucnica islandzka rośnie w kilku miejscach w drzewostanie sosnowym koło wsi Podlesie, gdzie zajmuje łącznie powierzchnię kilkudziesięciu metrów kwadratowych. Chrobotek leśny Cladonia arbuscula to nieduży porost o krzaczkowatej plesze, białawożółtawej lub jasnozielonkawej. Występuje najczęściej wspólnie z innymi chrobotkami w sosnowych borach, na wrzosowiskach i torfowiskach. Chrobotek reniferowy Cladonia rangiferina jest niewielkim naziemnym porostem o krzaczkowatej plesze koloru szaropopielatowego. Rośnie na glebach kwaśnych i piaszczystych w borach sosnowych i na wrzosowiskach. Obydwa gatunki chrobotków odnotowano w kilku miejscach w drzewostanie sosnowym koło wsi Podlesie. Ich plechy przemieszane są z innymi gatunkami porostów. Na tych stanowiskach zajmują one łącznie powierzchnię kilkudziesięciu metrów kwadratowych. Rozmieszczenie zinwentaryzowanych stanowisk chronionych gatunków porostów przedstawione jest na poniższej ryc. 15 oraz na mapie stanowiącej Załącznik nr 1 do opracowania.

100 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 100 Ryc. 15 Stanowiska chronionych gatunków roślin naczyniowych i porostów zinwentaryzowanych w granicach obszaru projektowanego MPZP

101 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński Świat zwierząt Awifauna Dane dotyczące awifauny występującej na obszarze opracowania pochodzą z dokumentu pt. Raport z monitoringu ornitologicznego, inwentaryzacja ornitologiczna na obszarze planowanej zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno, obszar części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński ( ), autorstwa T. Janiszewskiego oraz B. Lesnera (zwany dalej: Raportem z inwentaryzacji ornitologicznej ), danych z kontynuacji monitoringu ornitologicznego w 2015 wykonywanego przez tych samych autorów oraz danych Monitoringu Ptaków Drapieżnych (MPD) wykonywanych przez Komitet Ochrony Orłów w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Podczas całego dotychczasowego monitoringu wykonanego na cele Raportu z inwentaryzacji ornitologicznej w latach odnotowano 94 gatunki ptaków, spośród których 75 uznano za lęgowe. Pełną listę stwierdzonych gatunków ptaków, wraz ze statusem ochronnym i charakterem występowania na terenie przewidywanym pod budowę farmy wiatrowej oraz w buforze 2 km przedstawia tabela 7. Tab. 7 Lista gatunków ptaków występujących na obszarze planowanej inwestycji oraz w jej okolicach (w promieniu 2 km od turbin) w skali całego roku wraz ze wskazaniem statusu (L lęgowy, ZAL zalatujący, ŻER żerujący lub odpoczywający na powierzchni, PRZEL przelotny niezwiązany z powierzchnią, ZIM zimujący) Lp. Nazwa gatunkowa Kategoria Załącznik I D.P. Objęty ochroną gatunkową 1. Bażant Phasianus colchicus L, ZIM ochrona łowna 2. Bielik Haliaeetus albicilla ZAL + ścisłą 3. Bocian biały Ciconia ciconia L + ścisłą, czynną 4. Błotniak łąkowy Circus pygargus ŻER, ZAL + ścisłą, czynną 5. Błotniak stawowy Circus aeroginosus L, ŻER, ZAL + ścisłą, czynną 6. Błotniak zbożowy Circus cyaneus L, ŻER + ścisłą, czynną 7. Bogatka Parus major L, ZIM ścisłą 8. Brodziec śniady Tringa erythropus PRZEL ścisłą 9. Brzegówka Riparia riparia ZAL, ŻER ścisłą 10. Cierniówka Sylvia communis L ścisłą 11. Czajka Vanellus vanellus ZAL ścisłą, czynną 12. Czapla siwa Ardea cinerea ZAL częściową 13. Czubatka Lophophanes cristatus L, ZIM ścisłą 14. Czyż Carduelis spinus L, ZIM ścisłą 15. Dudek Upupa epops L ścisłą, czynną 16. Dymówka Hirundo rustica L ścisłą 17. Droździk Turdus iliacus ZAL, PRZEL ścisłą 18. Dzięcioł czarny Dryocopus martius L, ŻER + ścisłą, czynną 19. Dzięcioł duży Dendrocopos major L, ZIM ścisłą

102 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 102 Lp. Nazwa gatunkowa Kategoria Załącznik I D.P. Objęty ochroną gatunkową 20. Dzwoniec Carduelis chloris L, ZIM ścisłą 21. Gajówka Sylvia borin L ścisłą 22. Gil Pyrhula pyrhula ZIM ścisłą 23. Gąsiorek Lanius collurio L + ścisłą 24. Gęgawa Anser anser L, PRZEL ochrona łowna 25. Gęś białoczelna Anser albifrons PRZEL ochrona łowna 26. Gęś zbożowa Anser fabalis PRZEL ochrona łowna 27. Gawron Corvus frugilegus L, ŻER ścisłą (osobniki poza obszarem administracyjnym miast) 28. Grubodziób Coccothraustes coccothraustes L, PRZEL ścisłą 29. Grzywacz Columba palumbus L, ŻER, ZAL ochrona łowna 30. Jastrząb Accipiter gentilis ŻER, PRZEL ścisłą 31. Jarzębatka Sylvia nisoria L + ścisłą 32. Jemiołuszka Bombycilla garrulus ZIM, ZAL ścisłą 33. Jerzyk Apus apus ZAL ścisłą, czynną 34. Kapturka Sylvia atricapilla L ścisłą 35. Kawka Corvus monedula ZAL, ŻER ścisłą 36. Kobuz Falco subbuteo ŻER, PRZEL ścisłą, czynną 37. Kos Turdus merula L, ZIM ścisłą 38. Kopciuszek Phoenicurus ochruros L ścisłą 39. Krętogłów Jynx torquilla L ścisłą 40. Krogulec Accipiter nisus ŻER, PRZEL ścisłą 41. Kruk Corvus corax L, ZIM częściową 42. Krzyżówka Anas plathyrynchos L, ZAL ochrona łowna 43. Kukułka Cuculus canorus L ścisłą 44. Kuropatwa Perdix perdix L, ZIM ochrona łowna 45. Kwiczoł Turdus pilaris L, ZIM ścisłą 46. Lerka Lullula arborea L + ścisłą 47. Łabędź niemy Cygnus olor ZAL ścisłą 48. Łozówka Acrocephalus palustris L ścisłą 49. Makolągwa Carduelis cannabina L, ZIM ścisłą 50. Mazurek Passer montanus L, ZIM ścisłą 51. Modraszka Cyanistes cyaneus L, ZIM ścisłą 52. Muchołówka szara Muscicapa striata L ścisłą 53. Myszołów Buteo buteo L, ŻER, ZIM ścisłą 54. Myszołów włochaty Buteo lagopus ZIM, ŻER ścisłą 55. Oknówka Delichon urbicum L, ŻER ścisłą 56. Ortolan Emberiza hortulana L + ścisłą

103 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 103 Lp. Nazwa gatunkowa Kategoria Załącznik I D.P. Objęty ochroną gatunkową 57. Paszkot Turdus viscivorus L, PRZEL ścisłą 58. Pełzacz leśny Certhia familiaris L, ZIM ścisłą 59. Piecuszek Phylloscopus trochilus L ścisłą 60. Piegża Sylvia curruca L ścisłą 61. Pierwiosnek Phylloscopus collybita L ścisłą 62. Pliszka żółta Motacilla flava L ścisłą 63. Pliszka siwa Motacilla alba L ścisłą 64. Pokląskwa Saxicola rubetra L ścisłą 65. Pokrzywnica Prunella modularis L, PRZEL ścisłą 66. Potrzeszcz Miliaria calandra L, ZIM ścisłą 67. Potrzos Emberiza schoeniclus L, PRZEL ścisłą 68. Przepiórka Coturnix coturnix L ścisłą 69. Pustułka Falco tinnunculus L, ŻER, ZIM ścisłą, czynną 70. Rudzik Erithacus rubecula L, ZIM ścisłą 71. Sierpówka Streptopelia decaocto L, ZIM ścisłą 72. Samotnik Tringa ochropus L ścisłą, czynną 73. Skowronek Alauda arvensis L ścisłą 74. Słowik rdzawy L. megarhynchos L ścisłą 75. Sosnówka Periparus ater L, ZIM ścisłą 76. Sójka Garrulus glandarius L, ZIM ścisłą 77. Sroka Pica pica L, ZIM częściową 78. Srokosz Lanius excubitor L, ZIM ścisłą 79. Szczygieł Carduelis carduelis L, ZIM ścisłą 80. Szpak Sturnus vulgaris L ścisłą 81. Śmieszka Chroicocephalus ridibundus ZAL, ŻER ścisłą 82. Śpiewak Turdus philomelos L, ZAL ścisłą 83. Świergotek drzewny Anthus trivialis L, PRZEL ścisłą 84. Świergotek łąkowy Anthus pratensis L, PRZEL ścisłą 85. Świergotek polny Anthus campestris L, PRZEL + ścisłą 86. Świstunka leśna Phylloscopus sibilatrix L ścisłą 87. Trznadel Emberiza citrinella L, ZIM ścisłą 88. Trzmielojad Pernis apivorus PRZEL + ścisłą 89. Wilga Oriolus oriolus L ścisłą 90. Wrona siwa Corvus corone L, ZIM częściową 91. Wróbel Passer domesticus L, ZIM ścisłą, czynną 92. Zaganiacz Hippolais icterina L ścisłą 93. Zięba Fringilla coelebs L, ZAL ścisłą 94. Żuraw Grus grus L, PRZEL. + ścisłą

104 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 104 Informacje dotyczące ilości zinwentaryzowanych gatunków ptaków i ich liczebności w poszczególnych datach prowadzenia kontroli terenowych przedrealizacyjnego monitoringu ornitologicznego zostały przedstawione w tabelach stanowiących Załącznik nr 2 do niniejszego opracowania. Gatunki z Załącznika I Dyrektywy Rady Europy 79/409/EWG, SPEC 2-3 oraz Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt 1. Na badanym obszarze zidentyfikowano 13 gatunków ptaków wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Rady Europy 79/409/EWG oraz 27 gatunków zaliczanych do SPEC 2-3 (Species of European Conservation Concern) gatunki priorytetowe w ochronie ptaków w Europie wg BirdLife International. Gatunki SPEC są wyznaczane na podstawie kryteriów opartych na aktualnych, naukowych danych dotyczących wielkości populacji i rozmieszczenia, a także stopnia ich zagrożenia na poziomie międzynarodowym czy globalnym. Gatunki SPEC notowane na obszarze planowanej farmy wiatrowej w naszym kraju są gatunkami pospolitymi oraz licznymi, a niektóre z nich (np. skowronek, szpak, cierniówka, mazurek) należą do grupy najpospolitszych i najliczniejszych w Polsce. 2. Nie stwierdzono żadnego gatunku z Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt (Głowaciński 2001). Gatunki kolonijne W przypadku gatunków kolonijnych na badanym obszarze stwierdzono jedynie gniazdowanie gawrona Corvus frugilegus. Kolonia ta jednak liczyła zaledwie 5 par, co sugeruje jej niewielkie znaczenie dla populacji tego gatunku, jak w przypadku większych i trwałych kolonii. Większe trwałe kolonie ptaków znajdują się w odległości ok. 10 km od badanego terenu i zaliczają się do gatunków wodno-błotnych. Awifauna lęgowa Charakter miejscowej awifauny lęgowej w najbliższej okolicy inwestycji dobrze oddają wyniki liczeń w standardzie MPPL (Monitoringu Pospolitych Ptaków Lęgowych). Badania te mają za zadanie oszacowanie i analizę składu awifauny lęgowej badanego obszaru oraz porównanie zebranych danych z analogicznymi danymi referencyjnymi zebranymi w taki sam sposób, reprezentatywnymi dla całego kraju (próba referencyjna pochodzi z ogólnopolskich danych udostępnianych przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska - Na badanej powierzchni, gdzie planowana jest farma wiatrowa, odnotowano 32 gatunki, co jest wartością niższą od średniej krajowej wynoszącej gatunków. Podczas kontroli wykonywanych w standardzie MPPL najliczniej obserwowanymi gatunkami były ptaki związane z krajobrazem rolniczym pospolicie występujące na terenie całego kraju, takie jak: skowronek, szpak oraz pliszka żółta. Struktura dominacji gatunkowej z najliczniejszym skowronkiem i pliszką żółtą jest typowa dla krajobrazu rolniczego z dominującymi uprawami na gruntach ornych oraz pasami zakrzewień. Cytowanie (Tryjanowski, P., Kuźniak, S., Kujawa, K., & Jerzak, L. (2009). Ekologia ptaków krajobrazu rolniczego [Ecology of Birds of Agriculture Landscape] Bogucki Wyd. Nauk. Poznań.) Ponadto odnotowano również jedne z najliczniej występujących gatunków w Polsce: trznadle, bogatki, potrzeszcze, grzywacze, pokląskwy i kukułki oraz gatunki występujące przy pasach zakrzewień: ortolan, wilga, kapturka, zięba czy piecuszek. Podsumowując wyniki badania w protokole Monitoringu Pospolitych Ptaków Lęgowych można stwierdzić, że skład gatunków lęgowych na badanym obszarze jest typowy dla krajobrazu rolniczego z dominującymi uprawami na gruntach ornych oraz pasami zakrzewień.

105 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 105 Przeloty i koncentracje dużych stad oraz korytarze migracyjne W pobliżu inwestycji na północ od planowanej farmy wiatrowej w odległości ok. 3,8 km, istnieje naturalny korytarz migracyjny - Pradolina Warszawsko-Berlińska. Korzystają z niego głównie ptaki wodno-błotne, sporadycznie stwierdzane w pobliżu planowanych turbin. Z danych uzyskanych z obserwacji podczas inwentaryzacji ornitologicznej wynika, iż na omawianym terenie nie stwierdzono regularnego występowania dużych koncentracji ptaków przelotnych. Wyjątkiem były gęsi zbożowe i białoczelne oraz żurawie. Jednak występowanie tych gatunków nie wiązało się z długotrwałym przebywaniem w pobliżu turbin stad o dużej liczebności, a ich obecność była związana zwykle z przelotem na wysokim pułapie, poza potencjalnym zasięgiem rotora turbiny wiatrowej. Tylko nieregularnie obserwowano większe stada lub intensywniejszy przelot ptaków wróblowych. Taki obraz jest typowy dla tej części kraju. Okres zimowania ptaków charakteryzował się niską liczbą gatunków zimujących oraz niewielką liczebnością stwierdzanych stad. Powyższe dane wskazują na względnie małą atrakcyjność miejsca planowanej farmy jako miejsca żerowania i odpoczynku, a także na brak wysokiego zagęszczenia strumienia wędrujących ptaków poprzez ten obszar. Struktura tych zgrupowań była bardzo zmienna i zależna od pory roku. W okresie pozalęgowym rejon planowanej inwestycji był dla części obserwowanych tu ptaków miejscem żerowania i wypoczynku, w tym okresie również nie stwierdzono istnienia ważnych korytarzy przemieszania i miejsc koncentracji. Pozostałe obserwowane ptaki były osobnikami jedynie przemieszczającymi się ponad tym obszarem w ramach kierunkowej migracji bądź ruchów o charakterze koczowania. Na badanym terenie nie zaobserwowano również regularnego występowania szczególnej intensywności przelotu związanej z obserwacjami dużej liczby osobników któregoś z gatunków. W żadnym z penetrowanych miejsc nie zauważono także skłonności do zagęszczania się strumienia wędrujących ptaków. Ptaki w okresie migracji wiosennej kierowały się przede wszystkim na północny wschód, a jesienią na południowy zachód (ryc. 16 poniżej).

106 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 106 Ryc. 16 Dominujące kierunki przelotów ptaków w okresach migracji

107 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 107 Gatunki objęte ochroną strefową miejsc występowania Na badanym obszarze nie stwierdzono również lęgów gatunków objętych ochroną strefową miejsc występowania. Najbliższym, zajętym stanowiskiem ptaków objętych ochroną strefową jest gniazdo bielika (Haliaeetus albicilla), znajdujące się w Lesie Domaradzyńskim w odległości około 5 km na południowy wschód od najdalej wysuniętych w jego kierunku planowanych lokalizacji generatorów wiatrowych. Ze względu na znane stanowisko w Lesie Domaradzyńskim oraz informacje o notowanych bielikach w rejonie Lasu Witowskiego, gatunek ten był poddany szczegółowej kontroli na etapie prowadzonych obserwacji. W czasie kontroli przeprowadzonych w latach 2013 i 2014 na potrzeby opracowania Raportu z monitoringu ornitologicznego na analizowanym obszarze farmy ani razu nie stwierdzono przelotu bielika. Dokonano jedynie trzech obserwacji na terenie sąsiednim w rejonie Lasu Witowskiego i obszaru Natura 2000 Silne Błota PLH zlokalizowanego około 3,7 km na zachód od najdalej wysuniętej planowanej turbiny. Nielęgowe osobniki zaobserwowano w tamtej okolicy trzykrotnie, tj.: 29 marca 2013 r., 7 marca 2014 r. oraz 12 marca 2014 r. W 2015 roku kontynuowany jest monitoring ornitologiczny obszaru planowanej farmy wiatrowej wraz z odpowiednim, przynajmniej 2 km buforem wokół niej. Tak jak to opisano w rozdziale 2.1 decyzję o kontunuowaniu badań w 2015 r. podjęto ze względu na ujęcie przedmiotowego obszaru farmy w tzw. Petycji Komitetu Ochrony Orłów (Region Łódzki) z dnia 4 lipca 2013 roku, która dotyczyła obszarów, w których lokalizacja turbin mogłaby mieć negatywne oddziaływanie na populacje ptaków szponiastych, w tym bielika. Badania miały za zadanie dostarczenie dodatkowego materiału dowodowego i uzyskania pewności, że planowana farma nie będzie negatywnie oddziaływać na ptaki szponiaste. W tym okresie badania prowadzone są dodatkowo w oparciu o obserwacje z 4 punktów (ryc. 1 i 17), które pokrywają obszar farmy i terenów przyległych tak, aby pozyskać pełną wiedzę o kierunkach przemieszczania się osobników tego gatunku. Do dnia opracowania niniejszej prognozy oddziaływania na środowisko dysponowano wynikami z 22 sesji obserwacyjnych przeprowadzonych w 2015 r. W tym okresie bielika obserwowano ośmiokrotnie. Należy podkreślić, że wszystkie obserwacje dokonane zostały poza terenem planowanej farmy wiatrowej. Stwierdzeń dokonano w dniach: 14 luty - dorosły osobnik krążący nad Lasem Witowskim, w jego wschodniej części, przez kilkanaście minut, na dużej wysokości, odleciał na zachód. Obserwacja poza terenem planowanej farmy wiatrowej; 15 marzec - osobnik dojrzały siedzący na śródpolnym drzewie znajdującym się na zachód od wsi Wola Mąkolska po ok. 1,5 h obserwacji poleciał w kierunku wschodniej części Lasu Witowskiego, gdzie krążył wysoko nad lasem. Obserwacja poza terenem planowanej farmy wiatrowej; 21 marzec - jeden osobnik dorosły wzbił się w powietrze z Lasu Witowskiego w okolicy Silnych Błot, po ok. 15 min krążenia nad lasem odleciał w kierunku południowo-zachodnim. Obserwacja poza terenem planowanej farmy wiatrowej;

108 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński kwietnia - jeden osobnik kołujący wysoko nad terenem Silnych Błot. Obserwacja poza terenem planowanej farmy wiatrowej; 5 maja - jeden osobnik kołujący wysoko nad terenem Silnych Błot. Obserwacja poza terenem planowanej farmy wiatrowej; 2 czerwca Dorosły osobnik przeleciał z okolic Silnych Błot w kierunku autostrady i tam kołował na pułapie średnim i wysokim. Obserwacja poza terenem planowanej farmy wiatrowej; 1 sierpnia Osobnik kołujący pomiędzy autostradą a Lasem Witowskim, odleciał w kierunku zachodnim. Obserwacja poza terenem planowanej farmy wiatrowej; 16 sierpnia Osobnik przeleciał znad Lasu Witowskiego nad autostradę i tam kołował. Obserwacja poza terenem planowanej farmy wiatrowej. Na poniższej ryc. 17 przedstawiono zobrazowanie obserwacji bielika podczas dotychczasowych badań monitoringowych przeprowadzonych w rejonie projektowanego Planu.

109 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 109 Ryc. 17 Zobrazowanie przebiegu obserwacji bielika podczas dotychczasowych badań monitoringowych przeprowadzonych w rejonie projektowanego Planu

110 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 110 Jak wynika z wszystkich dotychczasowych badań monitoringowych w latach , ani jedna obserwacja bielika nie została dokonana na terenie planowanej farmy wiatrowej. Wszystkie obserwacje dotyczyły pojedynczych ptaków krążących nad Lasem Witowskim, w okolicach Silnych Błot lub przemieszczających się znad Lasu Witowskiego w okolice autostrady. Stosunkowo częste obserwacje bielika w rejonie Silnych Błot i Lasu Witowskiego związane jest ze znajdującym się tam częściowo zarośniętym zbiornikiem wodnym, który może być wykorzystywany przez ten gatunek, jako miejsce żerowania. Należy podkreślić, że w wyniku specjalistycznych kontroli poszukiwawczych przeprowadzonych w latach 2013, 2014 i 2015 nie stwierdzono gniazdowania bielika na terenie Lasu Witowskiego. Ponadto podczas obserwacji nie stwierdzono osobników przelatujących przez teren planowanej farmy wiatrowej z Lasu Domaradzyńskiego (miejsca gniazdowania pary bielików ok. 5 km na południe od planowanej inwestycji) do Silnych Błot. Nie stwierdzono też przelotów bielika pomiędzy Lasem Witowskim, a kompleksem stawów rybnych w Psarach przez teren planowanej farmy wiatrowej. Obecność bielika według danych Monitoringu Ptaków Drapieżnych koordynowanego przez Komitet Ochrony Orłów Komitet Ochrony Orłów od 2007 r. monitoruje aktywność ptaków drapieżnych na powyższym terenie w ramach Monitoringu Ptaków Drapieżnych (w tym prowadzi obserwacje bielika). Dane dotyczące ilości poszczególnych gatunków występujących w obszarze kwadratu są publikowane na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Informacje ogólne oraz krajowa populacja bielika Zgodnie z informacjami zawartymi w Metodologii MPD jest to gatunek, który preferuje różne typy lasów, zazwyczaj w wieku powyżej 150 lat, o silnie rozrzedzonej, wielopiętrowej strukturze. Niezbędnym elementem siedliska są wody stojące: jeziora, nadmorskie zalewy, a ostatnio także stawy rybne i doliny dużych rzek. Warto zaznaczyć, że na obszarze inwestycyjnym, a także w obszarze opracowywanego dokumentu brakuje takich miejsc. Aktualnie gniazduje niemal we wszystkich regionach kraju. Pojedyncze stanowiska stwierdzane są nawet przy górskich zbiornikach zaporowych. Najwyższe zagęszczenie notowane nad Zalewem Szczecińskim i na Mazurach. Z danych MPD wynika, że nastąpił trend wzrostu liczebności bielika zarówno w Polsce, jak i w samym województwie łódzkim. Poniżej zaprezentowano zmiany rozpowszechnienia bielika objętego programem MPD w latach zobrazowane procentowym udziałem zasiedlonych kwadratów.

111 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 111 Ryc. 18 Zmiany rozpowszechnienia bielika objętego programem MPD w latach zobrazowane procentowym udziałem zasiedlonych kwadratów (Źródło: Sprawozdanie z Monitoringu Ptaków Polski, Monitoring ptaków w tym monitoring obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 Faza IV, lata , Etap V, Zadanie 2. Monitoring ptaków - prace terenowe, Zadanie 4. Opracowanie wyników i ich analiza) Z analizy wyników badań Monitoringu Ptaków Drapieżnych wynika, że w przypadku bielika obserwowany jest nie tylko wyraźny wzrost rozpowszechnienia tego gatunku, co zobrazowano na powyższym grafie, lecz również obserwowany jest wyraźny trend wzrostowy liczebności bielika (zostało zaprezentowane to na poniższym grafie) jak również sukcesywnie rosnąca liczba stanowisk lęgowych bielików zarejestrowanych na powierzchni objętej programem MPD w latach z 18 w 2007 roku do 45 w 2014 r. (co przedstawiono w poniższej tabeli 8). Ryc. 19 Zmiany wskaźnika liczebności bielika objętego programem MPD w latach (Źródło: Sprawozdanie z Monitoringu Ptaków Polski, Monitoring ptaków w tym monitoring obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 Faza IV, lata , Etap V, Zadanie 2. Monitoring ptaków - prace terenowe, Zadanie 4. Opracowanie wyników i ich analiza)

112 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 112 Tab. 8 Liczba stanowisk lęgowych bielików zarejestrowanych na powierzchniach objętej programem MPD w latach Liczba stanowisk lęgowych bielika Populacja bielika w województwie łódzkim oraz obecność tego gatunku na terenie planowanej inwestycji farmy wiatrowej Na terenie województwa łódzkiego pierwszy przypadek lęgu bielika Haliaeetus albicilla odnotowano w roku Od końca lat 90. zaobserwowano szybki wzrost liczby par lęgowych, mimo że pewne cechy środowiska województwa łódzkiego, takie jak silne odlesienie, niewielka liczba zbiorników wodnych itp. czynią jego obszar mało dogodnym dla tego gatunku. W roku 2007 odnotowano na terenie województwa 12 terytoriów zajętych przez pary. Nieomal dla wszystkich najważniejszymi żerowiskami były stawy rybne. Obszar województwa łódzkiego z pewnością należy do terenów, które dla bielika z racji jego wymagań ekologicznych są mniej atrakcyjne. Mimo to, w przeciągu ostatnich 20 lat, został przez ten gatunek skolonizowany. Sukces lęgowy w latach wyniósł 73% (N=37 lęgów). Produkcja młodych na parę lęgową wyniosła 1,05, a na parę z sukcesem 1,44. Zaobserwowano istotny statystycznie w czasie wzrost wartości obu ostatnich parametrów (D. Anderwald, T. Janiszewski, T. Przybyliński, P. Zieliński). Bielik, który poluje głównie na ryby i ptaki wodne, jest silnie związany z różnego rodzaju akwenami, będącymi jego głównymi żerowiskami. W warunkach województwa łódzkiego podstawowymi łowiskami tego ptaka są stawy rybne i zabagnione doliny rzeczne, których występowanie decyduje o rozmieszczeniu jego stanowisk lęgowych. Dlatego też najważniejszym rewirem występowania bielika jest tutaj dolina Bzury oddalona o ok. 3,8 km od planowanej inwestycji (D. Anderwald, T. Janiszewski, T. Przybyliński, P. Zieliński, 2007). Badania prowadzone w ramach Monitoringu Ptaków Drapieżnych w latach dla kwadratu LD2, w którym leży planowana inwestycja farmy wiatrowej, nie wykazały stanowiska lęgowego (gniazda bielika) w tym kwadracie, świadczy o tym niewypełniona Karta Kontroli Stanowisk Lęgowych. Badania w poszczególnych obszarach drugiego rzędu (zgodnie z metodologią MPD kwadrat LD2 o boku 10 km x 10 km został podzielony na 9 mniejszych równych kwadratów, tzw. obszary drugiego rzędu lub małe kwadraty, które zostały ponumerowane od 1 do 9 i na każdym z tych małych kwadratów wyznaczono jeden punkt obserwacyjny), stwierdzały występowanie bielika, jednak były to osobniki nielęgowe. Obszar objęty Uchwałą zmiany MPZP, na którym planowana jest farma wiatrowa i dla którego wykonywana jest niniejsza Prognoza, usytuowany jest w pierwszej, czwartej oraz piątej powierzchni badawczej, co przedstawia poniższa mapa.

113 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 113 Ryc. 20 Lokalizacja kwadratu LD2 na tle obszaru projektowanej zmiany MPZP wraz z zaznaczeniem lokalizacji planowanych turbin wiatrowych Wyniki dla powierzchni 1, 4 i 5 w latach przedstawiają się następująco: w 2011 roku nie stwierdzono osobników bielika w kwadratach 1, 4 i 5; w 2012 roku nie stwierdzono osobników bielika w kwadratach 1, 4 i 5; w 2013 roku nie stwierdzono osobników bielika w kwadratach 1, 4 i 5; w 2014 roku nie stwierdzono osobników bielika w kwadratach 1, 4 i 5. Natomiast w pozostałych kwadratach niższego rzędu, dla których był prowadzony monitoring wyniki przedstawiają się następująco: kwadrat 2 - nie stwierdzono osobników bielika; kwadrat 3 - stwierdzono osobniki nielęgowe w 2011 roku (podczas jednego z czterech liczeń), w 2012 roku (podczas 3 z czterech liczeń), w 2013 roku (podczas dwóch z czterech liczeń) oraz w 2014 roku (podczas 3 z czterech liczeń) łączna liczba stwierdzonych osobników wynosiła 17 osobników. Lęgowych bielików nie stwierdzono; kwadrat 6 - stwierdzono 1 osobnika nielęgowego w 2013 roku podczas czwartego liczenia; Lęgowych bielików nie stwierdzono;

114 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 114 kwadrat 7 - nie stwierdzono osobników bielika; kwadrat 8 - nie stwierdzono osobników bielika; kwadrat 9 - nie stwierdzono osobników bielika. Z ogólnodostępnej bazy danych dla kwadratu LD2 możemy stwierdzić, że w latach nie stwierdzono lęgowych osobników. Ponadto najwięcej stwierdzonych nielęgowych osobników zaobserwowano w kwadracie 3, który zlokalizowany jest na północny wschód od planowanej inwestycji i przez który przebiega fragment Obszaru Natura 2000 Pradolina Warszawsko Berlińska oddalony o 4,3 km od planowanej inwestycji. W tym kwadracie znajdują się również stawy w miejscowości Psary oddalone o ok. 5 km od planowanej inwestycji, które stanowią żerowisko dla bielika. Na obszarach 1, 4 i 5 oraz obszarach wokół planowanej inwestycji obszary 2, 7, 8 nie zaobserwowano w latach obecności osobników bielika. Jak zostało zawarte w petycji z dnia 4 lipca 2013 roku, wystosowanej przez Komitet Ochrony Orłów, na wskazanym kwadracie LD2 o powierzchni 100 km 2 przynajmniej raz w ciągu ostatnich 3 lat (zazwyczaj jednak corocznie) stwierdzono zajęte rewiry bielika lub tereny te mają duże znaczenie dla tej grupy ptaków poza okresem lęgowym. Jednak ze szczegółowej analizy wszystkich 9 punktów obserwacyjnych oraz oceny kwadratów niższego rzędu wynika, że obszar kwadratu LD2 objętego programem MPD jest przez bieliki wykorzystywany w sposób nierównomierny. Część kwadratu monitoringowego LD2 pokrywająca się z obszarem analizy nie była w okresie wykorzystywana przez bieliki wcale. Obszar dużej aktywności bielików zgodnie z ww. badaniami znajduje się ponad 3,5 km od analizowanej powierzchni. Obecność innych ptaków drapieżnych według danych Monitoringu Ptaków Drapieżnych wykonywanych przez Komitet Ochrony Orłów w latach W niniejszym podrozdziale opisano pozostałe gatunki ptaków drapieżnych monitorowane w ramach MPD oraz status ich występowania na terenie planowanej farmy wiatrowej. Wyniki badań zaprezentowane dla kwadratu LD2 w podziale na 9 obszarów z obserwacji prowadzonych w latach Kania czarna Milvus migrans Preferuje różne typy lasów w wieku powyżej 90 lat. Na zachodzie kraju często olsy i nadrzeczne lasy łęgowe, na północnym wschodzie przede wszystkim bory sosnowe. Najchętniej gniazduje bezpośrednio na brzegach jezior i dużych rzek oraz wyspach i półwyspach. Najliczniej występuje na terenie Mazur, Wielkopolski i lokalnie na Dolnym Śląsku. Populacja krajowa oceniana na par. Spadek liczebności widoczny głównie na zachodzie kraju. Z danych MPD publikowanych przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska wynika, że nie zaobserwowano osobników lęgowych oraz nielęgowych na terenie inwestycji - w kwadratach niższego rzędu 1, 4 i 5. Kania ruda Milvus milvus Preferuje różne typy lasów w wieku powyżej 90 lat. Na zachodzie kraju często olsy i nadrzeczne lasy łęgowe, na północnym wschodzie przede wszystkim bory sosnowe. Najchętniej gniazduje bezpośrednio na brzegach jezior i dużych rzek oraz wyspach i półwyspach. Ostatnio coraz częściej spotykana również w oddaleniu od zbiorników wodnych, posiada areał gniazdowy ograniczony do północnej i zachodniej Polski. Najliczniej występuje na terenie Wielkopolski, Pomorza Zachodniego i lokalnie na Dolnym Śląsku. Populacja krajowa oceniana na par. Populację należy raczej

115 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 115 traktować jako stabilną. Brak stwierdzenia gatunku w obszarze inwestycji w kwadratach niższego rzędu 1, 4 i 5. Orlik krzykliwy Aquila pomarina Zajmuje różne typy lasów, głównie liściastych i mieszanych w wieku powyżej 100 lat, najczęściej w pobliżu rozległych nieużytków lub w ekstensywnie użytkowanym krajobrazie rolniczym. Populacja ograniczona do północno zachodniej i wschodniej części kraju. Populację krajową ocenia się na poziomie par. Liczebność wzrasta poprzez zagęszczanie w centrach występowania. Brak stwierdzenia gatunku w obszarze inwestycji w kwadratach niższego rzędu 1, 4 i 5. Kobuz Falco subbuteo Spotykany na obrzeżach lasów, głównie sosnowych, czasami w zadrzewieniach śródpolnych. Najczęściej w pobliżu rozległych nieużytków lub w ekstensywnie użytkowanym krajobrazie rolniczym. Gniazduje na terenie całego kraju. Populację krajową ocenia się na poziomie par. Przypuszczalnie liczebność nie zmienia się w zasadniczy sposób. W 2011 roku stwierdzono jednego osobnika lęgowego w 5 kwadracie podczas drugiego i czwartego liczenia, a także w 2014 roku w tym samym kwadracie stwierdzono osobnika lęgowego podczas drugiego liczenia. Nie odnotowano żadnych osobników na powierzchniach 1 i 4. Pustułka Falco tinnunculus Zajmuje obrzeża lasów i zadrzewienia śródpolne, a także urwiska skalne i wysokie budowle. Gniazduje na terenie całego kraju, przy czym rozmieszczenie jest nierównomierne. Populację krajową ocenia się na poziomie par. Populacja stabilna lub przynajmniej lokalnie wzrastająca liczebnie. W latach był stwierdzany 1 osobnik lęgowy w kwadracie 4 podczas trzeciego liczenia. Ponadto osobniki lęgowe zaobserwowano w kwadracie 4 podczas czwartego liczenia w 2012 roku, a także na kwadracie 5 podczas trzeciego liczenia w 2014 roku. W kwadracie 1 gatunek w latach nie był obserwowany. Trzmielojad Pernis apivorus Zajmuje różne typy lasów, nawet w wieku poniżej 80 lat, najczęściej w pobliżu rozległych nieużytków lub w ekstensywnie użytkowanym krajobrazie rolniczym. Gniazduje na terenie całego kraju. Populację krajową ocenia się na poziomie par. Przypuszczalnie liczebność nie zmienia się w zasadniczy sposób. W 2011 roku widziane osobniki lęgowe podczas trzeciego liczenia jedynie dla obszaru 1. W pozostałych latach brak stwierdzeń gatunku dla obszaru 1. Nie odnotowano żadnych osobników gatunku na powierzchniach 4 i 5. Błotniak łąkowy Circus pygargus Preferuje otwarte podmokłe tereny, bagna i wilgotne łąki. Alternatywne siedlisko, przynajmniej w niektórych regionach stanowią łany zbóż. Nierównomiernie rozmieszczony na całym niżu, najliczniej na Podlasiu i wschodzie Mazowsza. W Polsce gniazduje ok par. Populacja niestabilna. W 2011 roku widziany osobnik lęgowy podczas czwartego liczenia na obszarze 5. W latach widziane osobniki lęgowe podczas pierwszego, trzeciego i czwartego liczenia na obszarze 1 oraz nielęgowe w 2013 roku na powierzchni 5. Brak stwierdzeń gatunku w kwadracie 4. Jastrząb Accipiter gentilis Zamieszkuje różne typy lasów, zazwyczaj w wieku powyżej 80 lat, najczęściej w pobliżu rozległych nieużytków lub w ekstensywnie użytkowanym krajobrazie rolniczym. Gniazduje na terenie całego kraju. Populację krajową ocenia się na poziomie par. Notowany jest wzrost liczebności, przynajmniej w niektórych regionach połączony z powracaniem jastrzębia na stanowiska, w których dawniej został wytępiony. W 2012 oraz 2014 roku widziane osobniki lęgowe podczas pierwszego

116 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 116 liczenia jedynie dla obszaru 1. W pozostałych latach brak stwierdzeń gatunku dla obszaru 1. Nie odnotowano żadnych osobników na powierzchniach 4 i 5. Błotniak stawowy Circus aeruginosus Preferuje trzcinowiska porastające brzegi jezior, stawów, a nawet płaty szuwarów w krajobrazie rolniczym. Zasiedla całą Polskę niżową z wyraźnie wyższym zagęszczeniem na zachodzie i północnym wschodzie kraju. Populację krajową oszacowano na poziomie par. Wzrost liczebności, ale raczej o charakterze lokalnym. Notowany jedynie w roku 2011 i 2014 jako osobniki lęgowe i nielęgowe podczas drugiego, trzeciego i czwartego liczenia najczęściej na obszarach 4 i 5, sporadycznie na obszarze 1. Myszołów Buteo buteo Zasiedla różne typy lasów, nawet w wieku poniżej 80 lat, czasami niewielkie śródpolne kępy drzew lub parki, a nawet pojedyncze drzewa. Najchętniej gniazduje w pobliżu rozległych nieużytków lub w ekstensywnie użytkowanym krajobrazie rolniczym. Gniazduje na terenie całego kraju. Populację krajową ocenia się na poziomie par. Notowany jest wzrost liczebności, przynajmniej w niektórych regionach. W latach obserwowany na wszystkich powierzchniach 1, 4 i 5. Krogulec Accipiter nisus W Polsce rozpowszechniony na niżu, ale nieliczny (lub lokalnie średnioliczny) ptak lęgowy. Stosunkowo najliczniej występuje w rozległych gęstych lasach iglastych na wschodzie kraju. Występuje tu cały rok. Tylko wyjątkowo lęgnie się na Wybrzeżu. Obecnie ocenia się jego liczebność na par i ta wartość stale wzrasta, podobnie jak zasięg. W roku obserwowane osobniki lęgowe podczas drugiej i trzeciej obserwacji na obszarze 1. W 2012 roku obserwowane osobniki lęgowe podczas trzeciej i czwartej obserwacji na obszarach 4 i 5. W pozostałych latach brak stwierdzeń gatunku na powyższych obszarach. Kruk Corvus corax Obecnie zajmuje obrzeża dużych kompleksów leśnych liściastych i iglastych, gdzie starodrzew przeplata się z bujnymi łąkami, zadrzewienia śródpolnymi, w pobliżu rzek i zbiorników wodnych, pól poprzecinanych kępami wysokich drzew, poręb, skalistych wybrzeży i zboczy. Zamieszkuje prawie wszystkie typy krajobrazu. W Polsce nieliczny ptak lęgowy (lokalnie może być średnio liczny). Obserwowany jako osobniki lęgowe w latach na obszarach 1 oraz 5. Nieobserwowany na obszarze 4. Bocian czarny Ciconia nigra Preferuje wilgotne lasy liściaste w wieku powyżej 100 lat, a jeśli młodsze to z domieszką pojedynczych starych drzew. Gniazduje na terenie całego kraju. Populację krajową ocenia się na par. Populacja względnie stabilna. W 2012 roku widziane osobniki nielęgowe podczas trzeciego liczenia jedynie dla obszaru 5. W pozostałych latach brak stwierdzeń gatunku dla obszaru 5. Nie odnotowano żadnych osobników na powierzchniach 1 i 4.

117 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński Herpetofauna Dane przedstawione poniżej pochodzą z opracowania pt. Gatunki chronione płazów i gadów inwentaryzacja wykonana na potrzeby projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński, autorstwa Janiszewski T., Lesner B. Informacje o występowaniu herpetofauny pochodzą także z kontroli wykonywanych w ramach monitoringu ornitologicznego m.in. podczas inwentaryzacji gniazd bociana białego wykonywanych w poprzednich latach. Obecne warunki siedliskowe terenu objętego planem miejscowym nie sprzyjają szczególnie licznemu występowaniu płazów. Jednak niewielkie wiejskie stawy, naturalne oczka w pobliżu uregulowanych cieków, same cieki są miejscem rozrodu kilku gatunków płazów, a w przypadku części z nich także stałego przebywania postaci dorosłych. We wszystkich ww. miejscach, przez cały sezon, pospolite są takie gatunki jak: żaba jeziorkowa Rana lessonae oraz żaba wodna Rana esculenta, które rozmnażają się jednak tylko w zbiornikach wód stojących. Pospolite są także żaba moczarowa Rana arvalis i żaba trawna Rana temporaria oraz ropucha szara Bufo bufo, które w zbiornikach pojawiają się jedynie wczesną wiosną, wchodząc do nich na rozród, resztę sezonu spędzają zaś na lądzie.. Ropuchę paskówkę Epidalea calami stwierdzono w północnej części obszaru objętego opracowaniem. Gatunkiem rozpowszechnionym na powierzchni, który jednak stosunkowo trudno obserwować jest jedyny przedstawiciel rzędu płazów ogoniastych - traszka zwyczajna Triturus vulgaris. Traszki związane są ze zbiornikami tylko w okresie rozrodu i wczesnej fazy rozwoju. Pozostałą część życia spędzają w środowisku lądowym. W czasie przeprowadzonych kontroli siedlisk obserwowano występowanie wszystkich stadiów życiowych wyżej wymienionych gatunków płazów. Spośród gadów dość powszechnie, szczególnie na przesuszonych obszarach łąk bądź w pobliżu sosnowych zadrzewień obserwuje się jaszczurkę zwinkę Lacerta agilis Teriofauna z wyłączeniem chiropterofauny Dane na temat występujących tu gatunków ssaków nie są w pełni kompletne, co wynika głównie ze słabego zbadania fauny drobnych ssaków Micromammalia, do których należą ssaki z rzędów owadożerne Insectivora i gryzonie Rodentia. Z pierwszego z tych rzędów owadożerne stwierdzono na pewno 3 gatunki, które zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2014 r., poz. 1348) objęte są ochroną częściową: jeża zachodniego Erinaceus roumanicus, kreta Talpa europaea (chronione osobniki znajdujące się poza terenem ogrodów, upraw ogrodniczych, szkółek leśnych, trawiastych lotnisk, ziemnych konstrukcji hydrotechnicznych oraz obiektów sportowych) i ryjówkę aksamitną Sorex araneus. Poza wyżej wymienionymi gatunkami znane jest występowanie na omawianym terenie gatunków pospolitych i bardzo licznych takich jak: nornik zwyczajny Microtus arvalis, nornica ruda Clethrionomys glareolus, karczownik ziemnowodny Arvicola terrestris (zgodnie z Rozporządzeniem ochroną częściową objęte osobniki znajdujące się poza terenem ogrodów, upraw ogrodniczych, szkółek leśnych), mysz domowa Mus musculus, mysz polna Apodemus agrarius, mysz leśna A. flavicollis (ochrona częściowa), mysz zaroślowa A. sylvestris (ochrona częściowa) i szczur wędrowny Rattus norevegicus.

118 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 118 Z rzędu drapieżne Carnivora notowano na tym terenie lisa Vulpes vulpes, łasicę Mustela nivalis (zgodnie z Rozporządzeniem objęte ochroną częściową), tchórza M. putorius i kunę domową Martes foina. Stosunkowo łatwe do obserwacji są przebywające stale na otwartych terenach rolniczych osobniki 2 gatunków - zająca Lepus europaeus z rzędu zajęczaków Lagomorpha oraz sarny Capreolus capreolus z rzędu parzystokopytne Arctiodactyla. Ten ostatni rząd reprezentowany jest jeszcze przez 1 gatunek dzika Sus scrofa Chiropterofauna Omawiany teren posiada przeciętne warunki środowiskowe pod kątem atrakcyjności dla nietoperzy. Obszar przeznaczony pod realizację inwestycji wiatrowej charakteryzuje się niewielkim udziałem terenów zielonych. Omawiany teren nie jest objęty ochroną obszarową. W najbliższej okolicy brak obszarów, których celem ochrony są nietoperze. Najbliższe tereny o większym skupisku nietoperzy znajdują się na obszarze Natura 2000 Pradolina Warszawsko-Berlińska oraz w Parku Krajobrazowym Wzniesień Łódzkich położonych odpowiednio ok. 3,8 km na północny wschód oraz 10,8 km na południe od opracowywanego terenu, gdzie odnotowano około 13 gatunków nietoperzy w tych regionach (Pawenta 2002). Najbogatszą chiropterofaunę stwierdzono na terenie Lasu Janinowskiego zlokalizowanego 15,4 km od planowanej inwestycji oraz Lasu Łagiewnickiego położonego 19,2 km dalej. Zimowiska i kolonie rozrodcze W sąsiedztwie projektowanej farmy wiatrowej nie ma znanych znacznych kolonii rozrodczych i zimowisk nietoperzy. W dniach 17 oraz 18 lipca 2013 r. przeprowadzono dodatkowe nasłuchy wieczorami oraz nad ranem we wsiach w okolicy projektowanej farmy wiatrowej. W ciągu dnia prowadzono także rozmowy z mieszkańcami tych wsi. Szczególną uwagę zwrócono na zabytkowy, drewniany kościół p.w. św. Wojciecha w Mąkolicach. W dniu 17 lipca przez godzinę po zmierzchu prowadzono nasłuchy wokół tego kościoła. Nie zarejestrowano wylatujących nietoperzy. Pojedyncze mroczki późne Eptesicus serotinus odnotowano o świcie w Mąkolicach Pierwszych, co świadczy o istnieniu w tej wsi kryjówki gatunku. Ponadto podczas badań terenowych nie odnaleziono zimujących nietoperzy w okolicy planowanej inwestycji ani żadnych śladów ich wcześniejszej obecności. Na badanym obszarze nie ma obiektów militarnych, sztolni, tuneli czy jaskiń, które mogą służyć jako duże hibernakulum. Brak znaczących zimowisk na omawianym terenie potwierdziły również przeprowadzone rozmowy z mieszkańcami oraz wczesnowiosenne i późnojesienne nasłuchy. W czasie ostatnich przelotów między kryjówkami i początkiem hibernacji (listopad 2013 r.) na żadnym z punktów nie zarejestrowano aktywności echolokacyjnej nietoperzy. Poniższa mapa (ryc. 21) przedstawia obszary, w których były prowadzone poszukiwania kryjówek i miejsc hibernacji.

119 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 119 Ryc. 21 Miejsca poszukiwania zimowisk i kolonii rozrodczych nietoperzy w rejonie projektowanego MPZP Wiosenne i jesienne migracje Teren ten nie stanowi szczególnego miejsca na trasie wiosennych i jesiennych migracji nietoperzy. Badania prowadzone dla terenów przeznaczonych pod planowaną inwestycję oraz ich sąsiedztwa nie są intensywnie wykorzystywane przez nietoperze podczas wiosennych oraz jesiennych migracji, a więc tereny te nie znajdują się na trasie intensywnych wędrówek tych zwierząt. Inwestycja nie będzie stanowiła bariery dla nietoperzy. Podczas wiosennych i jesiennych migracji największą aktywność wykazywały mroczki Eptesicus spp., jedne z najbardziej rozpowszechnionych grup nietoperzy w Polsce i na świecie. Aktywność nietoperzy na obszarze inwestycji Inwentaryzacja chiropterologiczna szczegółowo badająca stan populacji oraz wykorzystanie obszaru przez nietoperze stwierdza występowanie następujących grup gatunków nietoperzy: borowce (Nyctalus spp), mroczki (Eptesicus spp), karliki (Pipistrellus spp). Poniżej zostały zaprezentowane

120 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 120 indeksy aktywności dla poszczególnych grup nietoperzy w rozbiciu na okresy fenologiczne oraz położenie punktów i transektów monitoringowych (ryc. 21, tab. 9-12). Ryc.22 Transekty i punkty nasłuchowe z monitoringu chiropterologicznego na tle granicy projektowanego MPZP wraz z zaznaczeniem planowanych lokalizacji turbin wiatrowych

121 Zmodyfikowany średni indeks aktywności Kategoria aktywności Zmodyfikowany średni indeks aktywności Kategoria aktywności Zmodyfikowany średni indeks aktywności Kategoria aktywności Zmodyfikowany średni indeks aktywności Kategoria aktywności Zmodyfikowany średni indeks aktywności Kategoria aktywności Zmodyfikowany średni indeks aktywności Kategoria aktywności Zmodyfikowany średni indeks aktywności Kategoria aktywności Zmodyfikowany średni indeks aktywności Kategoria aktywności Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 121 Tab. 9 Aktywność nietoperzy podczas wiosennych migracji i tworzenia kolonii rozrodczych (kwiecień, maj 2013) Gatunek borowce Nyctalus spp. mroczki Eptesicus spp. karliki Pipistrellus spp. Wszystkie Miejsce nasłuchów Transekt T1 0,00 brak 1,04 niska 0,00 brak 1,04 niska Transekt T2 0,00 brak 0,78 niska 0,00 brak 0,78 niska Transekt T3 0,00 brak 3,00 umiarkowana 1,00 niska 4,00 umiarkowana Punkt A 0,00 brak 0,00 brak 0,00 brak 0,00 brak Punkt B 1,25 niska 15,00 bardzo wysoka 5,00 wysoka 23,75 bardzo wysoka Tab. 10 Aktywność nietoperzy podczas rozrodu i szczytu lokalnej aktywności kolonii rozrodczych (czerwiec, lipiec 2013) borowce Nyctalus spp. mroczki Eptesicus spp. Gatunek karliki Pipistrellus spp. Wszystkie Miejsce nasłuchów Transekt T1 0,00 brak 2,08 niska 0,00 brak 2,08 niska Transekt T2 0,00 brak 0,00 brak 2,27 niska 2,27 niska Transekt T3 1,19 niska 2,38 niska 1,19 niska 5,95 umiarkowana Punkt A 0,00 brak 0,00 brak 0,00 brak 0,00 brak Punkt B 0,00 brak 5,00 wysoka 15,00 bardzo wysoka 23,75 bardzo wysoka

122 Zmodyfikowany średni indeks aktywności Kategoria aktywności Zmodyfikowany średni indeks aktywności Kategoria aktywności Zmodyfikowany średni indeks aktywności Kategoria aktywności Zmodyfikowany średni indeks aktywności Kategoria aktywności Zmodyfikowany średni indeks aktywności Kategoria aktywności Zmodyfikowany średni indeks aktywności Kategoria aktywności Zmodyfikowany średni indeks aktywności Kategoria aktywności Zmodyfikowany średni indeks aktywności Kategoria aktywności Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 122 Tab. 11 Aktywność nietoperzy podczas rozpadu kolonii rozrodczych, początku jesiennych migracji i rojenia (sierpień, I połowa września 2013) borowce Nyctalus spp. mroczki Eptesicus spp. Gatunek karliki Pipistrellus spp. Wszystkie Miejsce nasłuchów Transekt T1 0,00 brak 1,84 niska 0,00 brak 1,84 niska Transekt T2 0,00 brak 0,00 brak 1,09 niska 1,09 niska Transekt T3 0,57 niska 2,28 niska 1,14 niska 4,57 umiarkowana Punkt A 0,00 brak 0,60 brak 0,00 brak 0,60 niska Punkt B 0,00 brak 3,60 umiarkowana 15,00 bardzo wysoka 21,00 bardzo wysoka Tab. 12 Aktywność nietoperzy podczas jesiennych migracji i rojenia (II połowa września, październik 2013) Gatunek borowce Nyctalus spp. mroczki Eptesicus spp. karliki Pipistrellus spp. Wszystkie Miejsce nasłuchów Transekt T1 0,00 brak 0,86 niska 0,00 brak 0,86 niska Transekt T2 1,09 niska 0,00 brak 1,09 niska 2,18 niska Transekt T3 0,57 niska 1,71 niska 0,57 niska 3,43 umiarkowana Punkt A 0,00 brak 0,60 niska 0,00 brak 0,60 niska Punkt B 0,00 brak 6,00 wysoka 8,40 bardzo wysoka 23,75 bardzo wysoka Odnotowane na obszarze planowanej inwestycji taksony należą do typowych dla Polski i uważanych za niezagrożone. Obszar znajduje się poza powierzchniowymi formami chronionymi (Parkami Krajobrazowymi, rezerwatami i obszarami Natura 2000) i nie jest z nimi powiązany wyraźnymi zależnościami ekologicznymi. Ponadto nie znajduje się w korytarzu ekologicznym ani w miejscach atrakcyjnych siedlisk: żerowiskowych, rozrodczych i miejsc odpoczynku dla nietoperzy. Inwestycja z powodu oddalenia nie ma wpływu na w/w obszary Natura 2000 i migrujące nietoperze. Sposób prezentacji wyników w niniejszej prognozie oddziaływania na środowisko i metoda wyliczania indeksów aktywności nietoperzy są zgodne z Wytycznymi dotyczącymi oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na nietoperze projekt (GDOŚ 2011, Kepel A. i in.). Zastosowana metoda chiropterologicznych badań przedinwestycyjnych jest powszechnie stosowana, najbardziej adekwatna i porównywalna, a zalecenia do jej stosowania znaleźć można również

123 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 123 w europejskich wytycznych. Należy zauważyć, że metoda polegająca na nasłuchach detektorowych nie pozwala na określenie liczebności nietoperzy. W związku z tym nie ma możliwości przedstawienia zestawienia liczebności nietoperzy podczas poszczególnych kontroli. Metoda detektorowa pozwala określić intensywność wykorzystania przestrzeni przez nietoperze Entomofauna Dane przedstawione poniżej pochodzą z opracowania pt. Gatunki chronione owadów inwentaryzacja i waloryzacja wykonana na potrzeby Projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński, autorstwa Bartos M. l.p. Tab. 13 Zinwentaryzowane chronione lub rzadkie gatunki owadów Gatunek 1. Czerwończyk nieparek (Lycaena dispar) *kategoria zagrożenia (źródło), prawo międzynarodowe/krajowe, status ochrony LC(CL), LR(CK), NT(RL), Bern2,HD, ochrona ścisła 2. Mieniak strużnik (Apatura ilia) LC(CL) 3. Trzmiel rudy (Bombus pascuorum) ochrona częściowa 4. Trzmiel gajowy (Bombus lucorum) ochrona częściowa 5. Trzmiel ziemny (Bombus terrestris) ochrona częściowa 6. Trzmiel kamiennik (Bombus lapidarius) ochrona częściowa NT(RL), NT(CL), 7. Mrówka rudnica (Formica rufa) ochrona częściowa *Bern2 Konwencja Berneńska (zał. 2), CL Czerwona Lista (Głowaciński 2002), CK Czerwona Księga (Głowaciński i Nowacki ), HD dyrektywa siedliskowa (92/43/EEC), RL Czerwona Lista IUCN (IUCN 2014). Kategorie zagrożenia: LC najmniejszej troski, LR niższego ryzyka, NT bliskie zagrożenia, VU umiarkowanie zagrożone Stwierdzono występowanie 6 gatunków owadów objętych ochroną gatunkową (1 ochroną ścisłą, 5 ochroną częściową) (tabela 13). Jeden gatunek nie był objęty ochroną (mieniak strużnik), ale należał do grupy, dla której wyznaczono kategorię zagrożenia LC (najmniejszej troski). Wszystkie gatunki chronione wykryte w trakcie prowadzonych badań to gatunki raczej pospolite. Na badanym obszarze nie stwierdzono chronionych gatunków ważek. Na całym badanym obszarze motyle były reprezentowane przez grupę pospolitych gatunków, charakterystycznych dla terenów otwartych. Najliczniejsze i najbardziej różnorodne zgrupowania motyli występowały na łąkach wzdłuż cieków. Wykazano tylko jeden gatunek chroniony (czerwończyk nieparek). W chwili obecnej sytuacja tego gatunku wydaje się w naszym kraju dość stabilna w przeciwieństwie do jego sytuacji w Europie Zachodniej (IUCN 2013). Stan populacji krajowej tego motyla może być określony nawet jako bardzo dobry. Czerwończyk nieparek występuje na wilgotnych łąkach, w dolinach rzek oraz w pobliżu zbiorników wodnych. Preferuje tereny położone bliżej wody, jak obrzeża rowów melioracyjnych. W ostatnich latach motyl obserwowany jest także w siedliskach suchszych, także ruderalnych, co wiąże się ze składaniem jaj na roślinach żywicielskich występujących w tych siedliskach (Buszko 2008). Potencjalne zagrożenie dla gatunku mogą stanowić melioracje i osuszanie terenów podmokłych, a także intensyfikacja oraz zaniechanie użytkowania, co może

124 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 124 prowadzić do eliminacji roślin pokarmowych. Na ochronę populacji tego gatunku może korzystnie wpłynąć utrzymanie ekstensywnego sposobu użytkowania, a także zapobieganie wykaszaniu obrzeży rowów melioracyjnych, gdzie występują rośliny pokarmowe. Spośród innych wykrytych motyli jeszcze tylko jeden gatunek, mieniak strużnik, zasługuje na nieco większą uwagę. Ten motyl występuje na całym obszarze naszego kraju, choć jest zwykle nieliczny. W Czerwonej Liście Zwierząt Ginących i Zagrożonych w Polsce (Głowaciński 2002) ma kategorię LC (najmniejszej troski). Gąsienice motyla żerują na różnych gatunkach topoli, przede wszystkim jednak na osice, która jest liczna na całym badanym obszarze wzdłuż dróg i na obrzeżach zagajników. Niekorzystny wpływ na występowanie tego motyla może mieć wycinanie osiki (Buszko i Masłowski 2008). Wszystkie gatunki trzmieli wykrytych na badanym obszarze występują pospolicie w kraju oraz regionie. Osobniki obserwowano podczas żerowania lub przelotu. Rośliny pokarmowe oblatywane przez trzmiele są nieliczne na badanym terenie, co miało z pewnością znaczny wpływ na małe liczebności odnotowanych osobników. Mimo korzystnych warunków pogodowych wpływających na dużą aktywność trzmieli nie znaleziono żadnego gniazda na obszarze przedmiotowym ani poza nim. Znalezione gatunki chrząszczy biegaczowatych to gatunki pospolite, charakterystyczne dla środowisk otwartych, pól, łąk, niewielkich zadrzewień. Wszystkie były obserwowane w śródpolnych zadrzewieniach, pod kamieniami i pod zwalonymi pniami. Gatunki te nie mają jakichś szczególnie wąskich wymagań siedliskowych. Mimo poszukiwania śladów obecności pachnicy dębowej nie stwierdzono jej występowania na badanym terenie. Entomofauna badanego obszaru była bardzo uboga, typowa dla intensywnie użytkowanych gruntów ornych i towarzyszących im ubogich miedz i zarośli. Także pozostałe obszary otaczające obszar przedmiotowy cechowała niska różnorodność owadów. Miedze i ugory były bardzo ubogie, pokryte zbiorowiskami roślinnymi, na które składało się niewiele gatunków pospolitych roślin zielnych. Taki stan był z pewnością konsekwencją intensywnego użytkowania obszaru i niskich walorów siedliskowych. Pozostałe zgrupowania owadów charakteryzował typowy, lecz dość ubogi skład gatunkowy dla badanych typów siedlisk. Podobne wyniki dały inne inwentaryzacje entomologiczne, przeprowadzone w rejonie pobliskich miejscowości Piaski Bankowe oraz Kwilno.

125 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński Walory krajobrazowe Województwo łódzkie posiada drugi w skali kraju wskaźnik użytków rolnych (UR) 62% wg GUS Potencjał ten stwarza dogodne podłoże dla rozwoju rolnictwa. W strukturze użytków rolnych dominują grunty orne, które stanowią 78,8%, mniejszy areał stanowią użytki zielone 15,5% i sady 3,4%. Najbardziej korzystnymi warunkami przyrodniczymi, występowaniem kompleksów najlepszych gleb, rozwiniętą specjalizacją produkcji, a w ślad za tym najwyższym poziomem produkcji rolnej, charakteryzuje się północna i północno-zachodnia część województwa. W gminie Głowno, położonej w północnej części województwa łódzkiego, 78% powierzchni stanowią grunty orne. Podobnie jak na powierzchni gminy tak i na obszarze projektowanej zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w przeważającej części występują gleby o IV i V klasie bonitacyjnej. Rolniczy status gminy Głowno sprawia, że zabudowa zagrodowa jest dominującym typem zagospodarowania i nieodłącznym elementem krajobrazu gminy. Charakterystyczne dla zabudowy zagrodowej na obszarze gminy są budynki murowane. Zabudowa zagrodowa drewniana jest spotykana rzadko, w większości stanowią ją opuszczone już gospodarstwa. Proponowany kształt zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego zawiera następujące rodzaje terenów: tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych; tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej; tereny rolnicze; tereny lokalizacji elektrowni wiatrowych; tereny lasów; tereny dolesień; tereny śródlądowych wód powierzchniowych (rowy melioracyjne); tereny dróg publicznych zbiorczych; tereny dróg publicznych lokalnych; tereny dróg publicznych dojazdowych; tereny dróg wewnętrznych. Na obszarze projektowanego dokumentu występują tereny przeznaczone pod stały pobyt ludzi, czyli tereny przeznaczone pod zabudowę zagrodową oraz pod zabudowę zagrodową z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. Z wyżej wymienionych terenów, które przewiduje zmiana MPZP, największe zmiany w krajobrazie projektowanego dokumentu będzie wywoływać planowana inwestycja wiatrowa. Teren projektowanego dokumentu wraz planowaną inwestycją, jak i obszar zasięgu oddziaływania przedsięwzięcia, nie podlega ochronie przyrodniczej. Projektowana inwestycja zlokalizowana będzie również poza rejonem występowania obiektów przeznaczonych na stały pobyt ludzi. Najbliższe tereny zabudowań oraz obiektów przeznaczonych na stały pobyt ludzi zlokalizowane są w odległości minimum 500 m od planowanych miejsc posadowienia turbin wiatrowych.

126 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 126 Obszar projektowanego dokumentu Planu znajduje się w części zachodniej gminy. Część północną i zachodnią gminy stanowi mało urozmaicona równina poprzecinana licznymi ciekami o przebiegu południkowym jest ona wyniesiona na wysokości od 137,5 m n.p.m. (w widłach rzek Strugi Domaradzkiej i Mrogi na pograniczu z miastem) do 110 m n.p.m. najniższy punkt wysokościowy (na północnych krańcach gminy sołectwo Dąbrowa). W wyniku urozmaiconego ukształtowania terenu widoczność planowanej inwestycji będzie zależna od położenia punktu obserwacyjnego. Ponadto lasy i zabudowania w obrębie terenu inwestycji będą elementami zmniejszającymi lub eliminującymi oddziaływanie turbin dla potencjalnych obserwatorów. Na obszarze opracowania można wyróżnić cztery rodzaje krajobrazu: krajobraz naturalny, krajobraz zbliżony do naturalnego, krajobraz naturalno - kulturowy oraz krajobraz kulturowy. Krajobraz naturalny oraz zbliżony do naturalnego na terenach objętych projektowanym dokumentem nie występuje krajobraz naturalny, istnieją jedynie nieliczne elementy krajobrazu zbliżonego do naturalnego. Do elementów krajobrazu zbliżonego do naturalnego można zaliczyć lasy o niewielkiej powierzchni znajdujące się na obszarze opracowania. Przez obszar opracowania nie przebiegają żadne naturalne cieki oraz doliny rzeczne z zadrzewieniami i zakrzaczeniami ani starorzecza z roślinnością wodną i szuwarową. Brak również naturalnych łąk, torfowisk oraz bagien. Krajobraz naturalno kulturowy jest to typowy krajobraz rolniczo-leśny charakterystyczny dla całej powierzchni gminy, jak również dla obszaru projektowanego dokumentu. Omawiany teren charakteryzuje się niedużym stopniem zainwestowania poza obszarami ścisłej zabudowy i tworzony jest głównie przez użytki rolne, nieliczne powierzchnie leśne oraz zadrzewienia i zakrzaczenia śródpolne. Krajobraz kulturowy w obszarze projektowanego dokumentu jest to głównie krajobraz rolniczy występujący na obszarach intensywnie użytkowanych pól i łąk. Do tego rodzaju krajobrazu zalicza się również zabudowa zagrodowa oraz tereny usług i rekreacji indywidualnej wraz z towarzyszącą im roślinnością synantropijną (samorzutne zadrzewienia i zakrzaczenia) oraz zielenią urządzoną (parki i ogrody przydomowe). Krajobraz kulturowy to również elementy kulturowe, do których należy zaliczyć projektowany szlak turystyczny - Szlak Budownictwa Drewnianego, który jest jedynie propozycją zawartą w Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego. Ponadto na terenie opracowania zlokalizowane są obiekty zabytkowe ujęte w gminnej ewidencji zabytków. Poza ww. projektowanymi i istniejącymi formami brak na obszarze opracowania form ochrony krajobrazu kulturowego Powiązania przyrodnicze z otoczeniem Południowa, południowo-wschodnia oraz północno-wschodnia część gminy Głowno posiada atrakcyjne obszary przyrodnicze. Powiązania przyrodnicze z otoczeniem oraz ciągłość ekosystemów ekologicznych zapewniają w tych częściach gminy doliny rzeczne oraz ekosystemy leśne. Istniejące doliny rzek: Mrogi, Brzuśni, Maliny i Strugi Domaradzkiej oraz mniejszych cieków są korytarzami ekologicznymi o znaczeniu regionalnym i lokalnym. Obejmują aktywne biologicznie ekosystemy wodne, bagienne, łąkowe, polne i leśno-zaroślowe. Istotny element regionalnej sieci powiązań ekologicznych stanowią doliny rzeki Mrogi oraz jej dopływu - rzeki Mrożycy (uchodzi do Mrogi na terenie miasta Głowno). Ze względu na cenne walory przyrodnicze i krajobrazowe wskazane są one do objęcia ochroną prawną na całej długości jako obszar

127 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 127 chronionego krajobrazu i włączenia w system obszarów chronionych (rozdział ). Ponadto północno-wschodnie krańce gminy są objęte zasięgiem korytarza ekologicznego o znaczeniu krajowym wyznaczonym przez Zakład Badania Ssaków PAN w Białowieży dla migracji dużych zwierząt. Na terenie planowanej farmy wiatrowej nie występują duże cieki wodne, które mogłyby być wykorzystywane, jako znaczące korytarze ekologiczne dla migrujących ptaków. Brak jest tu obszarów, które stanowiłyby dobre warunki dla odpoczynku i żerowania ptaków blaszkodziobych jak gęsi, łabędzie czy kaczki. Pomiędzy miejscowościami Mąkolice Pierwsze a Mąkolice Drugie znajduje się niewielki, sztuczny ciek wodny z pasem łąk w obniżeniu. Łąki są intensywnie uprawiane, zasiewane oraz nawożone. Charakteryzuje je niewielki skład gatunkowy. Tylko w okresach gwałtownych roztopów lub intensywnych opadów deszczu występują tu zastoiska wody. Omawiany ciek i jego dolina nie mają większego znaczenia, jako lokalny korytarz ekologiczny. Wykorzystywany jest głównie, jako miejsce żerowania bocianów białych gniazdujących w Mąkolicach, jednak nie ma większego znaczenia dla lokalnie przemieszczających się ptaków. Siedliska tu występujące nie są atrakcyjne dla ptaków wodnobłotnych. Stan zachowania siedlisk łąkowych wzdłuż cieku ulega pogorszeniu w wyniku intensywnej gospodarki łąkowej, świadczy o tym między innymi zmniejszająca się liczba par bociana białego gniazdująca w pobliżu od lat 80-tych ubiegłego wieku. Nie stwierdzono też na analizowanej powierzchni wąskich gardeł mogących powodować zagęszczenie strumienia migrujących ptaków. Farma wiatrowa planowana do zlokalizowania na analizowanym terenie znajdzie się poza korytarzami ekologicznymi europejskiej sieci ECONET-PL (Liro 1998) oraz korytarzami ekologicznymi zamieszczonymi przez Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w serwisie internetowym pod adresem: geoserwis.gdos.gov.pl. Niemniej jednak najbardziej znaczący korytarz ekologiczny gminy, tj. dolina rzeki Mrogi, zapewnia połączenie obszaru opracowania z przebiegającym w odległości około 6 km na północ od inwestycji korytarzem ekologicznym o znaczeniu krajowym umieszczonym w sieci ECONET-PL. Jest to korytarz ekologiczny rzeki Bzury o oznaczeniu 39k (ryc. 23).

128 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 128 System ECONET 1 granica obszaru węzłowego o znaczeniu międzynarodowym i jego numer: 21M Obszar Puszczy Pilickiej; 2 biocentrum w obszarze węzłowym o znaczeniu międzynarodowym; 3 granica obszaru węzłowego o znaczeniu krajowym i jego numer: 11K Obszar Puszczy Bolimowskiej; 4 biocentrum w obszarze węzłowym o znaczeniu krajowym; 5 korytarz ekologiczny o znaczeniu krajowym: 39k Bzury, 40k Słudwi, 42k Rawki. System CORINE 6 ostoje przyrody o znaczeniu europejskim, o powierzchni powyżej 100 ha: 269 Dolina Bzury, 269a Stawy Rybne Walewice, 274 Stawy Łowicz Mysłaków, 283 Stawy Rybne Psary, 284 Stawy Rybne Okręt i Rydwan, 288 Puszcza Bolimowska. Ryc. 23 Położenie miasta i gminy Głowno na tle mapy systemów ECONET (Liro, 1998) i CORINE (Dyduch Falniowska, 1999). Źródło objaśnienia do mapy geośrodowiskowej Polski 1: arkusz Głowno (591), 2004, PIG, Warszawa Korytarz ekologiczny doliny Bzury łączy dwa obszary węzłowe o znaczeniu międzynarodowym Dolinę Środkowej Warty oznaczonej symbolem 19M oraz obszar 20M - Puszcza Kampinoska. Odległości dzielące teren planowanej inwestycji od korytarzy sieci ECONET należy uznać za dostatecznie duże, by jej realizacja nie miała negatywnego oddziaływania na te obszary. Rozmieszczenie terenów planowanych pod lokalizacje turbin wiatrowych na tle uwarunkowań ekologicznych obszaru projektowanych zmian MPZP przedstawiono w rozdziale 6.3 na ryc Formy ochrony przyrody na terenie gminy Głowno oraz w jej bliskim otoczeniu W granicach projektowanych zmian Planu miejscowego nie występują formy ochrony przyrody w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz. U. z 2004 r., nr 92, poz. 880 ze zm.).

129 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 129 Ryc. 24 Formy ochrony przyrody w otoczeniu obszaru projektu MPZP

130 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński Istniejące formy ochrony przyrody na terenie gminy Głowno Na terenie gminy Głowno dotychczas powołano następujące prawne formy ochrony przyrody: Pomniki przyrody 17 pomników przyrody ożywionej w tym 16 pojedynczych drzew i 1 grupa drzew, Użytek ekologiczny powołany w sołectwie Domaradzyn, na działce o nr. ewid. 629 (oddział leśny 30j). Powierzchnia użytku wynosi 1,76 ha. Żadna z istniejących form ochrony przyrody nie znajduje się w granicach analizowanego projektu Planu Proponowane formy ochrony przyrody na terenie gminy Na terenie gminy Głowno proponuje się objąć ochroną prawną nowe tereny o cennych walorach przyrodniczych i krajobrazowych. Władze na szczeblu wojewódzkim w aktualizacji Planu zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego, w ramach stworzenia spójnego systemu obszarów chronionych wytypowały jeden istniejący obszar chronionego krajobrazu do zwiększenia powierzchni oraz jeden zupełnie nowy obszar: Obszar Chronionego Krajobrazu Mrogi - Mrożycy ten istniejący od 1997 r obszar ochrony przyrody obejmuje tereny cennych walorów przyrodniczych i krajobrazowych dolin rzecznych Mrogi i Mrożycy. Doliny te są stosunkowo mało przekształcone przez człowieka, a koryta rzek w znacznej mierze zachowały naturalny charakter. Ponadto obszar ten chroni przyrodnicze i krajobrazowe walory terenów sąsiadujących z dolinami obu rzek. Swoim poszerzonym zasięgiem obszar ochrony obejmował będzie fragmenty następujących gmin: m. gm. Stryków, m. Głowno, gm. Głowno, gm. Dmosin, gm. Brzeziny, m. Brzeziny, gm. Nowosolan, m. gm. Koluszki, gm. Rogów. W przypadku rzeczywistego zwiększenia powierzchni obszaru zgodnie z granicami przedstawionymi w Studium dla gminy Głowno, żaden z projektowanych terenów przeznaczonych pod lokalizację turbin wiatrowych nie znalazłby się w jego zasięgu. Obszar Chronionego Krajobrazu Sokolnicko - Piątkowski obszar ten, jako kompleks lasów regionu Sokolnik i Gieczna z uroczyskami: Sokolniki, Modlna i częściowo Bądków oraz uroczyskami: Gieczno, Kwilno i Witów, pełni w obecnym stanie funkcje turystyczne, rekreacyjne i sportowe dla terenu Ozorkowa, Małachowic, Aleksandrii, Sokolnik, a nawet Piątku i Kutna. Lasy te skupiają dużą ilość domków letniskowych regionu łódzkiego. Szczególnie wartość proponowanego obszaru podnoszą walory krajobrazowe ogrodów Sokolnik. Są to tereny historycznie funkcjonujące jako lasy masowego wypoczynku. W drzewostanie dominuje sosna z domieszką dębu oraz brzozy. W skład kompleksu wchodzi również teren bagnisto-wydmowy w uroczysku Witów, który został włączony w sieć Natura 2000 jako Specjalny Obszar Ochronny Siedlisk Silne Błota o kodzie PLH Zgodnie z projektem Rozporządzenia Wojewody Łódzkiego (z 2007 roku) w sprawie Obszaru Chronionego Krajobrazu Sokolnicko-Piątkowskiego cała powierzchnia projektowanego obszaru chronionego krajobrazu wynosi ha i jest położona na terenie następujących gmin: Bielawy, Głowno, Góra Św. Małgorzaty, Ozorków, Piątek, Stryków, Zgierz oraz miast: Łódź, Ozorków, Zgierz. W granicach gminy Głowno zlokalizowane jest jedynie ok. 3,2% całej powierzchni obszaru, co stanowi ok. 680 ha, natomiast powierzchnia ww. lasu wynosi ok. 50 ha.

131 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 131 Wyżej wymieniony projekt Rozporządzenia Wojewody Łódzkiego nie zawiera przeciwskazań dla lokalizowania na terenie obszaru farm wiatrowych. Prawdopodobny termin uchwalenia obszaru ani jego ostateczne granice nie są znane na dzień sporządzania niniejszej prognozy Natura 2000 Na terenie gminy Głowno nie występują oraz nie proponuje się obszarów Natury Formy ochrony przyrody w otoczeniu obszaru Planu W otoczeniu obszaru projektowanego Planu, w odległości do około 20 km, występują następujące, terytorialne formy ochrony przyrody w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz. U. z 2004 r., nr 92, poz. 880 ze zm.): Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich leżący w minimalnej odległości 10,7 km w kierunku południowym od granicy obszaru projektowanego Planu i 12,2 km od najbliższej planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowej. Park położony jest na północ i północny wschód od miasta Łodzi. Poza kompleksami lasów ochroną obejmuje tereny rolnicze i wiejskie. Obecnie w większości osad i wsi na obszarze parku notuje się bardzo nasilony proces zabudowy mieszkaniowej. Jednocześnie coraz więcej gruntów przestaje być użytkowanych rolniczo. Park obejmuje północną krawędź Wzniesień Łódzkich. W przeszłości doszło tutaj do nałożenia się efektów działalności akumulacyjnej i spiętrzającej lądolodów skandynawskich oraz rezultatów procesów erozyjno-denudacyjnych. W efekcie powstało wiele malowniczych parowów i wąwozów o stromych zboczach. Sieć hydrograficzna Parku jest dobrze rozwinięta, urozmaicona i posiada charakter naturalny. Najważniejszym w regionie łódzkim węzłem hydrologicznym jest kulminacja o wysokości 284 m n.p.m., gdzie biorą początek liczne rzeki i strumienie: Bzura i jej dopływy oraz dopływy Warty i Pilicy. Park leży w północnej części krainy środkowopolskich wysoczyzn w zasięgu geograficznego występowania jodły, buka, jawora i świerka. Występuje tu ponad 60 gatunków drzew i krzewów, 15 gatunków roślin chronionych, w tym bluszcz pospolity, lilia złotogłów, naparstnica zwyczajna, rosiczka okrągłolistna, wawrzynek wilczełyko, pełnik europejski, wroniec widlasty. Szereg gatunków jest bardzo cennych dla flory lokalnej, przede wszystkim gatunki występujące na torfowiskach, łąkach w dolinach rzek i w wilgotnych lasach. Największym i najcenniejszym pod względem przyrodniczym kompleksem leśnym jest 1200-hektarowy Las Łagiewnicki, chroniący między innymi najstarsze na terenie parku 200-letnie drzewostany dębowe. Najmniej przekształcone biocenozy leśne spotykamy w strefach źródliskowych, w górnych odcinkach Mrożycy, Grzmiącej, Młynówki i Moszczenicy. Na terenie Parku znajdują się 3 rezerwaty przyrody Struga Dobieszkowska, Las Łagiewnicki oraz Parowy Janinowskie. Park zajmuje powierzchnię ha, a jego otulina ha. Rezerwaty przyrody: Grądy nad Moszczenicą położony w minimalnej odległości 8,7 km w kierunku południowym od granicy obszaru projektowanego Planu i 10,3 km od najbliższej planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowej. Rezerwat chroni bogatą szatę roślinną porastającą ciekawy geomorfologicznie teren, na który składają się m.in.: głębokie wcięcie cieku, rynny erozyjne i skarpy. Północną granicę rezerwatu stanowi rzeka Moszczenica, do której z terenu rezerwatu spływają niewielkie cieki wodne. Obejmuje obszar lasu o powierzchni 42,14 ha.

132 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 132 Zabrzeźnia - położony w minimalnej odległości 5,2 km w kierunku południowo-wschodnim od granicy obszaru projektowanego Planu i 6,6 km od najbliższej planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowej. Celem rezerwatu jest zachowanie fragmentu lasu mieszanego - grądu z udziałem jodły pospolitej na północnej granicy zasięgu. Powierzchnia 27,62 ha. Ciosny - położony w minimalnej odległości ok. 16,1 km w kierunku południowo-zachodnim od granicy obszaru projektowanego Planu i 17,6 km od najbliższej planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowej. Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych oraz krajobrazowych naturalnego skupiska okazałych jałowców pospolitych rosnących na śródlądowych wydmach. Całość rezerwatu jest otoczona zwartą zabudową jednorodzinną. Powierzchnia rezerwatu wynosi 2,3 ha. Struga Dobieszowska - położony w minimalnej odległości 14,1 km w kierunku południowym od granicy obszaru projektowanego Planu i 15,7 km od najbliższej planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowej. Celem rezerwatu jest zachowanie naturalnego krajobrazu strumienia śródleśnego z interesującymi formami morfologicznymi oraz dobrze wykształconymi zbiorowiskami leśnymi, głównie łęgowymi i grądowymi. Łęgi położone są w dolinie Strugi, wzdłuż jej całego biegu oraz w otoczeniu nisz źródliskowych. Cały rezerwat położony jest na dość stromym stoku wysoczyzny w kierunku doliny strugi, z częścią jej dennej strefy. Wzniesienia Łódzkie są bogate w źródła, ma tu swój początek szereg strumieni i rzek. Struga Dobieszowska jest lewym dopływem Moszczenicy. Powierzchnia rezerwatu wynosi 37,65 ha. Parowy Janinowskie położony w minimalnej odległości 14,7 km w kierunku południowym od granicy obszaru projektowanego Planu i o 16,0 km od najbliższej planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowej. Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie fragmentów lasu bukowego z kompleksem erozyjnym parowów charakterystycznych dla strefy krawędziowej Wzniesień Łódzkich. Głównym celem ochrony na terenie rezerwatu jest zachowanie kompleksu interesujących form geomorfologicznych, jakimi są tu po-erozyjne, suche, wieloramienne parowy śródleśne o zróżnicowanej głębokości (do 8 m), szerokości (do 50 m) i łącznej długości 2,5 km. Parowy te są porośnięte drzewostanem bukowo - dębowo - sosnowym i posiadają wybitne walory krajobrazowe. Rezerwat znajduje się na terenie obszaru Natura 2000 Buczyna Janinowska PLH Powierzchnia rezerwatu wynosi 44,66 ha. Dąbrowa Grotnicka położony w minimalnej odległości 19,0 km w kierunku południowozachodnim od granicy obszaru projektowanego Planu i 20,4 km od najbliższej planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowej. Rezerwat został utworzony w celu ochrony siedliska dąbrowy świetlistej oraz stanowisk roślin ciepłolubnych. Jeden z najcenniejszych fragmentów dąbrowy świetlistej w centralnej Polsce. Powierzchnia rezerwatu wynosi 100,4 ha. Grądy nad Lindą - położony w minimalnej odległości 20,2 km w kierunku południowo-zachodnim od granicy obszaru projektowanego Planu i 21,6 km od najbliższej planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowej. Celem ochrony jest krajobraz rzeki Lindy, jej dopływów i źródlisk oraz zbiorowiska grądowe i łęgowe. Powierzchnia rezerwatu wynosi 55,8 ha. Las Łagiewnicki - położony w minimalnej odległości 18,2 km w kierunku południowym od granicy obszaru projektowanego Planu i 19,8 km od najbliższej planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowej. Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych fragmentu lasu z dobrze zachowanymi fitocenozami różnorodnych postaci grądu i dąbrowy świetlistej. Całkowita powierzchnia rezerwatu wynosi 69,86 ha.

133 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 133 Obszary chronionego krajobrazu: OChK Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej - położony w minimalnej odległości 2,2 km w kierunku wschodnim od granicy obszaru projektowanego Planu i 3,1 km od najbliższej planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowej. Obszar przechodzi w OChK Doliny Bzury położony na północnywschód od inwestycji w minimalnej odległości 11,8 km od granicy opracowania. Przedmiotem ochrony OChK Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej jest zachowanie walorów przyrodniczych części pradoliny powstałej w okresie plejstoceńskim, łączącej dolinę Wisły z doliną Warty. OChK Doliny Mrogi i Mrożycy - w minimalnej odległości 8,4 km w kierunku południowowschodnim od granicy obszaru projektowanego Planu i 9,5 km od najbliższej planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowej. Stanowi uzupełnienie i przedłużenie Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich. Obszar istnieje od 1997 r. i obejmuje tereny cennych walorów przyrodniczych oraz krajobrazowych dolin rzecznych Mrogi i Mrożycy. Doliny te są stosunkowo mało przekształcone przez człowieka, a koryta rzek w znacznej mierze zachowały naturalny charakter. Ponadto obszar ten chroni przyrodnicze i krajobrazowe walory terenów sąsiadujących z dolinami obu rzek. Obszary Natura obszar specjalnej ochrony ptaków: Pradolina Warszawsko Berlińska PLB w minimalnej odległości 2,6 km w kierunku północno-wschodnim od granicy obszaru projektowanego Planu i 4,3 km od najbliższej planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowej. Obszar obejmuje powierzchnię ,42 ha. Obszar obejmuje odcinek Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej pomiędzy Łowiczem a Dąbiem (długości około 80 km, o średniej szerokości 2 km). W obrębie obszaru specjalnej ochrony ptaków Pradolina Warszawsko-Berlińska PLB znajduje się obszar siedliskowy Pradolina Bzury-Neru PLH Decydującą rolę w ukształtowaniu powierzchni omawianego obszaru odegrała tzw. epoka lodowa, która spowodowała przekształcenie wcześniejszej rzeźby terenu. Główne rysy współczesnego układu pradoliny powstały w okresie zlodowacenia środkowopolskiego stadium Warty. Ostatecznie dolinę uformowało zlodowacenie bałtyckie, którego faza leszczyńska nadała temu terenowi dzisiejszy kształt. Pozostałością po tych procesach są przede wszystkim formy wypukłe, tj. Wzgórza Domaniewickie, Góra Św. Małgorzaty czy Morena Kutnowska. Charakterystyczną cechą obszaru jest obecność szerokiej na kilka kilometrów płaskiej pradoliny usytuowanej równoleżnikowo. Płaskie, zatorfione dno tego obszaru ciągnie się od Soboty w kierunku zachodnim, przecina wododział Wisły i Odry, sięgając miejscowości Dąbie. Dno pradoliny ujęte jest w wyraźne krawędzie. W najwęższym miejscu, w okolicach wsi Dobrogosty, pradolina ma ok. 1 km szerokości. Rozszerza się stopniowo w kierunku wschodnim, by osiągnąć szerokość kilku kilometrów w okolicach Piątku i Łowicza. Pradolina odwadniana jest przez dwie rzeki: płynący na zachód Ner, należący do dorzecza Odry oraz płynącą na wschód, należącą do dorzecza Wisły Bzurę. Ner, który odwadnia zachodnią część pradoliny płynie sztucznym, wyprostowanym korytem. Wpływając do pradoliny rzeka zmienia kierunek z południkowego na równoleżnikowy. W początkowym swym odcinku biegnącym przez obszar Natura 2000, tj. od wsi Parski do Leszna, Ner płynie wśród rozległych łąk kośnych, pastwisk i turzycowisk. Na odcinku od wsi Kossew do Grodziska w dolinie rzeki występują liczne szpalery drzew oddzielające poszczególne kwatery wypasu bydła oraz niewielkie zadrzewienia topolowe i wierzbowe. W bezpośredniej bliskości koryta rzeki rosną pozostałości dawnych lasów łęgowych. Północna

134 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 134 część doliny, w okolicy wsi Nagórki, zajęta jest przez rozległe turzycowiska i łąki kośne pozbawione zadrzewień. W dalszym odcinku doliny Neru, w okolicach Dąbia, teren jest silnie przekształcony. Dno pradoliny poprzecinane jest mozaiką kanałów, zadrzewień i dołów potorfowych w różnych fazach sukcesji. Występują tu również duże połacie trzcinowisk, leżące po obu stronach koryta rzeki. Dolina Neru w granicach ostoi odwadniana jest dodatkowo przez dwa kanały melioracyjne: leżący po południowej stronie rzeki Kanał Niemiecki i Kanał Królewski - usytuowany po stronie północnej. Bzura wpływa do ostoi na peryferiach Łęczycy, gdzie zmienia swój bieg z południkowego na równoleżnikowy i płynie dalej ku północnemu-wschodowi w kierunku Wisły. Podobnie jak w przypadku Neru, koryto rzeki jest silnie przekształcone. W połowie lat 80. XX w. na tym terenie wykonano prace melioracyjne. Efektem ich była całkowita regulacja koryta rzeki, usunięcie nadrzecznych drzew i krzewów oraz podniesienie dna koryta w stosunku do dna pradoliny. Odcinek obszaru Natura 2000 odwadniany przez Bzurę uległ silniejszym przekształceniom pochodzenia antropogenicznego w stosunku do obszaru zachodniego, odwadnianego przez Ner. Wykonane prace melioracyjne spowodowały znaczne osuszenie dna pradoliny, a co za tym idzie degradację pokładów torfu i zanik naturalnych zbiorowisk roślinnych. Początkowy odcinek doliny Bzury, leżący między Łęczycą a Dobrogostami, zajmują suche, wielogatunkowe łąki kośne i pastwiska. W wielu miejscach zaorano obszar łąk w celu uprawy zbóż. Poczynając od wsi Rybitwy aż do wsi Ktery dolina staje się bardziej podmokła, a suche łąki ustępują zaroślom łozy, szuwarom turzycowym i trzcinowiskom. Rozległe łozowiska, przedzielone obszarami turzycowisk i wilgotnych łąk ciągną się dalej na wschód aż do wsi Orłów. Na odcinku od Soboty do Łowicza, dolina staje się ponownie sucha, a turzycowiska i wilgotne łąki ustępują miejsca zdegradowanym zbiorowiskom trawiastym. Odcinek Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej zajęty przez dolinę Bzury charakteryzuje się występowaniem kompleksów leśnych leżących w dolinie lub na jej krawędzi. Największe z nich znajdują się koło wsi Ktery, Goślub, Młogoszyn i Pęcławice. Elementem antropogenicznym, lecz na stałe wpisanym w krajobraz i przyrodę pradoliny, są stawy rybne: Walewice, Psary, Okręt i Rydwan. Kompleksy stawów rybnych znajdują się we wschodniej części obszaru, na południe od Bzury. Stanowią one istotną w skali Polski ostoję ptaków wodno-błotnych, ważną szczególnie podczas wiosennych i jesiennych przelotów. Przenikanie się przyrody i efektów działalności gospodarczej człowieka w granicach Pradoliny zaowocowało wytworzeniem się specyficznej mozaiki siedlisk przyrodniczych złożonych z łąk, pastwisk, pól uprawnych, turzycowisk, zarośli wierzbowych, łęgów, starorzeczy, stawów i cieków. Pradolina Warszawsko-Berlińska PLB mimo niemal tysiącletniego użytkowania gospodarczego, stanowi ważną w skali regionu, kraju i sieci obszarów Natura 2000, ostoję różnorodności biologicznej. Obszar zawiera ostoje ptasie IBA Dolina Neru PL079 oraz Dolina Bzury PL080. Stanowi bardzo ważną ostoję ptaków wodno-błotnych. Występuje co najmniej 57 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE, z czego 26 to gatunki lęgowe. Gniazduje tu 10 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 0,5% populacji krajowej następujących gatunków zagrożonych w skali globalnej (C1): rycyk, kulik wielki (PCK) oraz wodniczka. Ponadto w jego obrębie gniazduje co najmniej 1% populacji krajowej (C3 i C6) następujących gatunków ptaków: gęgawa, cyranka, płaskonos, krakwa, perkozek, bąk (PCK), błotniak stawowy, błotniak łąkowy, kropiatka, zielonka, wodnik, rybitwa białowąsa (PCK), rybitwa białoskrzydła (PCK), krwawodziób, podróżniczek (PCK), brzęczka, remiz, wąsatka (PCK), dziwonia; a powyżej 0,5% - czernica, głowienka, perkoz dwuczuby, perkoz rdzawoszyi, zausznik, bielik, pustułka, kokoszka, łyska, kszyk, dudek; stosunkowo wysoką liczebność osiągają: bocian biały, czajka, derkacz (gatunek zagrożony w skali globalnej) i żuraw.

135 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 135 W okresie wędrówek występuje co najmniej 1% populacji szlaku wędrówkowego (C3) gęsi zbożowej, gęsi białoczelnej, siewki złotej i łabędzia czarnodziobego. - specjalne obszary ochrony siedlisk: Pradolina Bzury-Neru PLH położony w minimalnej odległości 2,6 km w kierunku północno-wschodnim od granicy obszaru projektowanego Planu i 4,3 km od najbliższej planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowej. Obszar obejmuje powierzchnię ,17 ha. Charakteryzowany obszar obejmuje odcinek Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej pomiędzy Łowiczem a Dąbiem. Pradolina jest obecnie wykorzystywana przez wiele cieków, z których najważniejsze to: Bzura (we wschodniej części Pradoliny) i Ner (w zachodniej części Pradoliny). Koryta większości cieków, w tym Bzury i Neru, są silnie zmienione i uregulowane. Do skanalizowania koryt rzek Pradoliny doszło na szeroką skalę w latach 60. i 70. Większa część charakteryzowanego obszaru zajmowana jest przez użytki zielone (łąki kośne, pastwiska) i użytki rolne. Niemal cały teren jest użytkowany rolniczo, miejscami intensywnie. Niewielkie kompleksy lasów łęgowych zachowały się nad Bzurą w okolicy miejscowości Ktery i Pęcławice oraz nad Nerem - w okolicy miejscowości Leszno. Istotnym zjawiskiem w Pradolinie jest obecnie regeneracja lasów łęgowych na porzuconych łąkach wzdłuż cieków. Przykładem takiego spontanicznie odtwarzającego się (od około 20 lat) łęgu, może być las na wschód od miejscowości Młogoszyn. Głównym walorem płatów roślinności łęgowej spontanicznie odtwarzających się na porzuconych łąkach łęgów jest naturalność zachodzących tam procesów przyrodniczych. Stosunkowo dużą część Pradoliny zajmują kanały melioracyjne, starorzecza i torfianki - pozostałość po dawnej eksploatacji cennych pokładów torfu. W wielu miejscach torf uległ wypaleniu podczas pożarów spowodowanych wypalaniem łąk i celowymi podpaleniami (np. wielki pożar pomiędzy Kterami a Młogoszynem, podczas którego w przeciągu kilku dni wypalił się pokład torfu o miąższości 4 m). Silne odwodnienie opisywanego terenu, spowodowane wadliwie działającymi melioracjami, doprowadziło do znaczącego zubożenia różnorodności biologicznej Pradoliny oraz do rozpoczęcia procesu mineralizacji pokładów torfu. Obecnie w wietrzne dni nad Pradoliną unoszą się chmury pyłu pochodzącego ze zmurszałego torfu. Bardzo ważnym elementem przyrody Pradoliny są rozległe połacie łąk i pastwisk. Stanowią one istotną ostoję różnorodności biologicznej; można tam spotkać wiele ginących gatunków roślin oraz zwierząt, szczególnie ptaków siewkowatych. Elementem antropogenicznym, lecz na stałe wpisanym w krajobraz i przyrodę Pradoliny, są stawy rybne, utrzymywane tu od stuleci. Stanowią one istotną w skali Europy ostoję ptaków wodnobłotnych, ważną szczególnie podczas wiosennych i jesiennych przelotów. Stawy rybne zapewniają również przetrwanie wielu gatunkom roślin związanych ze zbiornikami wodnymi. Warty podkreślenia jest fakt, iż silnie zanieczyszczone do niedawna wody Neru i Bzury obecnie stopniowo oczyszczają się, między innymi dzięki procesom samooczyszczania. Do cieków płynących przez Pradolinę wróciły już bobry oraz 18 gatunków ryb, a za nimi - wydry. Przenikanie się przyrody i efektów działalności gospodarczej człowieka w granicach Pradoliny zaowocowało wytworzeniem się specyficznej mozaiki siedlisk przyrodniczych złożonych z łąk, pastwisk, pól uprawnych, turzycowisk, zarośli wierzbowych, łęgów, starorzeczy, stawów i cieków. Opisywany odcinek Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej, objęty ochroną w granicach obszaru Natura 2000 Pradolina Bzury-Neru, jest najcenniejszym obszarem bagiennym w środkowej części Polski. W dużej części ostoi zachodzi sukcesja regeneracyjna na skutek wycofywania się rolnictwa. Efektem tego procesu jest odtwarzanie się lasów łęgowych, olsowych, zarośli wierzbowych oraz szuwarów. Pradolina Bzury-Neru ma również duże znaczenie jako ostoja roślinności halofilnej.

136 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 136 Wciąż można tu napotkać płaty zbiorowisk tego typu roślinności, jednak jest ona w zdecydowanym odwrocie. Szczególnie istotny jest fakt, potwierdzony przez liczne ostatnio badania przyrodnicze w granicach Pradoliny, iż mimo kompleksowego zmeliorowania tego terenu, wciąż posiada on unikatową wartość przyrodniczą. Potwierdzają to liczne stanowiska roślin chronionych i ginących (np. goryczka wąskolistna i groszek błotny) oraz liczne występowanie zwierząt, w szczególności ptaków związanych z obszarami wodno-błotnymi. Podsumowując, Pradolina Warszawsko-Berlińska, objęta ochroną w postaci dwóch obszarów Natura 2000 (PLH Pradolina Bzury-Neru oraz PLB Pradolina Warszawsko-Berlińska), mimo niemal tysiącletniego użytkowania gospodarczego, stanowi ważną w skali regionu, kraju i całej sieci obszarów Natura 2000, ostoję różnorodności biologicznej. Silne Błota PLH położony w minimalnej odległości 2,4 km w kierunku zachodnim od granicy obszaru projektowanego Planu i 3,7 km od najbliższej planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowej. Obszar obejmuje powierzchnię 67,37 ha. W skład obszaru wchodzi zbiornik wodny o powierzchni ok. 21 ha powstały w skutek eksploatacji torfu w XIX wieku oraz w czasie II wojny światowej. Niegdyś bezodpływowy, po zabiegach melioracyjnych w latach 70. odwadniany do strugi Malinki. Powierzchnia otwartego lustra wody stanowi nie więcej niż 30% całej powierzchni. Pozostałą część porasta głównie szuwar szerokopałkowy, wąskopałkowy, trzcinowy oraz turzycowiska - przede wszystkim zespoły turzycy błotnej, zaostrzonej i pęcherzykowatej. Niewielki fragment zajmuje ols porzeczkowy. Otoczenie obszaru stanowi - od północnej strony, bór sosnowy porastający kompleks wydm śródlądowych, od południowej zaś grunty wsi Kwilno - niegdyś łąki i pastwiska, dziś głównie nieużytki. Jest to ważne w regionie miejsce godowania i żerowania płazów z 9 gatunków. Licznie występuje tu m.in. traszka grzebieniasta i kumak nizinny. Dla obydwu gatunków jest jednym z cenniejszych stanowisk w okolicach Łodzi. Jako pozostałość po torfowisku wysokim, w charakterystycznym dla regionu układzie z kompleksem wydm śródlądowych, obszar od kilkudziesięciu lat proponowany do ochrony rezerwatowej, później jako zespół przyrodniczo - krajobrazowy. Cenny obiekt dydaktyczno - naukowy, zarówno dla biologów, przyrodników, geomorfologów, ale także jako pamiątka lokalnego zwyczaju eksploatacji torfu. Szczypiorniak i Kowaliki PLH położony w minimalnej odległości 3,3 km w kierunku południowym od granicy obszaru projektowanego Planu i 4,4 km od najbliższej planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowej. Obszar obejmuje całkowitą powierzchnię 28,54 ha. W skład obszaru wchodzą dwa śródleśne zbiorniki o powierzchni lustra wody ok. 10 ha. Północny zbiornik płytki, w dużej mierze porośnięty szuwarem trzcinowym. Południowy głębszy, bardziej zacieniony i z większą powierzchnią otwartego lustra wody. Zbiorniki zasilane są bezimiennym ciekiem oraz spływami powierzchniowymi. Poziom wody w zbiornikach podniesiony jest poprzez groble oraz jaz. Otoczenie stanowi głównie świeży bór oraz niewielkie powierzchnie olsu i łęgu. Od strony zachodniej brzeg jezior tworzy pasmo żwirowych i piaszczystych wzniesień pochodzenia polodowcowego. Bogata mozaika siedlisk leśnych - od trudnodostępnych olsów poprzez świeże bory aż po fragmenty młodników oraz naturalne zbiorniki wodne z dobrze rozwiniętym litoralem - jest doskonałym środowiskiem życia płazów - występują tutaj licznie m.in. traszka grzebieniasta i kumak niziny. Dla obu gatunków jest to jedno z cenniejszych stanowisk w regionie. Jeziora położone w głębi lasu są stosunkowo rzadko odwiedzane przez ludzi, dzięki czemu stanowią również ostoję innych zwierząt - zwłaszcza ptaków wodno-błotnych.

137 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 137 Wola Cyrusowa PLH położony w minimalnej odległości 15,8 km w kierunku południowowschodnim od granicy obszaru projektowanego Planu i 16,8 km od najbliższej planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowej. Obszar obejmuje powierzchnię 92,35 ha. Jest to kompleks naturalnych, niewielkich oczek wodnych. Pięć zbiorników położonych jest w krajobrazie rolniczym - otoczone są uprawami i pastwiskami, 2 z nich leżą w bezpośrednim sąsiedztwie zabudowań, 1 zbiornik znajduje się w lesie (uroczysko Poćwiardówka), ma charakter śródleśnego rozlewiska i zdegenerowanego olsu. Wszystkie zbiorniki są zasilane wodą opadową oraz spływami powierzchniowymi. Część z nich ma charakter periodyczny. Bardzo cenne miejsce występowania 11 gatunków płazów. Ze względu na odmienne stosunki hydrologiczne i terminy deficytu wody w poszczególnych zbiornikach stanowią one kompleks uzupełniających się środowisk rozmnażania, żerowania oraz hibernacji płazów. Ważne stanowisko kumaka nizinnego - jedyne w całym Parku Krajobrazowym Wzniesień Łódzkich. Jedno z cenniejszych stanowisk traszki grzebieniastej w Polsce środkowej pod względem liczebności - oszacowano do 300 osobników, ale faktyczna liczba najprawdopodobniej jest znacznie wyższa. Teren ten jest również miejscem żerowania dla kilku rzadkich gatunków ptaków, m.in. żurawia i bociana czarnego. Grądy nad Lindą PLH położony w minimalnej odległości 20,2 km w kierunku południowozachodnim od granicy obszaru projektowanego Planu i 21,6 km od najbliższej planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowej. Obszar obejmuje powierzchnię 54,92 ha. Obszar położony jest w południowo-wschodniej części Lasów Grotnickich. Obszar jest dość zróżnicowany geomorfologicznie. Obok pagórków żwirowych występują formy dolinne i nisze źródliskowe. Południową granicę obiektu stanowi rzeka Linda. Dolina Lindy charakteryzuje się zróżnicowaną rzeźbą terenu i wynikającą z niej naturalną mozaiką fitocenoz. Drzewostany osiągają wiek do 145 lat, obecne są też przestoje dębowe w wieku 250 lat. Przy korytach cieków i w niszach źródliskowych zachowały się dobrze wykształcone fitocenozy łęgów i olsów źródliskowych (91E0), w wyższych częściach doliny i na pagórkach żwirowych dominują siedliska grądu subkontynentalnego (9170), natomiast w najwyższych partiach piaszczystych wzniesień stwierdzono sosnowo-dębowe bory mieszane. W granicach obszaru znalazł się również zabagniony obszar wysiękowy porośnięty przez zapust z olszą czarną - inicjalne stadium olsu oraz fitocenozy nieleśne z elementami torfowisk niskich i szuwarów. Obiekt posiada istotne znaczenie dla geograficznego rozmieszczenia obszarów sieci Natura Jest reprezentacją dla szaty roślinnej źródlisk typowych dla strefy krawędziowej Wzniesień Łódzkich, uzupełnia również sieć obiektów chroniących fitocenozy grądowe. Oba typy siedlisk, tj. 91E0 i 9170 reprezentowane są w omawianym obszarze przez płaty zróżnicowane ekologiczne. Występują typowe łęgi przystrumykowe i olsy źródliskowe oraz grądy niskie, typowe i płaty grądów wysokich z udziałem gatunków ciepłolubnych. Istotnym jest również występowanie gatunku rośliny z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej - dzwonecznika wonnego Adenophora liliifolia, choć w 2008 r odnaleziono zaledwie 2 kępy. Dąbrowa Grotnicka PLH położony w minimalnej odległości 19,0 km w kierunku południowo-zachodnim od granicy obszaru projektowanego Planu i 20,4 km od najbliższej planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowej. Całkowita powierzchnia wynosi 101,48 ha. Obszar leży na równinie u podnóża krawędzi Wzniesień Łódzkich. Położony jest w zasięgu zlodowacenia warciańskiego, które decydująco wpłynęło na rzeźbę i podłoże tego terenu. Obejmuje fragment lasu sosnowo-dębowego, położony wewnątrz dużego kompleksu tzw. "Lasów Grotnickich", o charakterze dąbrowy świetlistej; drzewostan jest w wieku lat.

138 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 138 Jest to jeden z największych w regionie płatów dobrze wykształconego i zachowanego w stanie naturalnym lasu o charakterze świetlistej dąbrowy (siedlisko z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG); występuje tu także gatunek z Załącznika II Dyrektywy - dzwonecznik wonny oraz znajdują się stanowiska licznych gatunków roślin ciepłolubnych oraz prawnie chronionych i zagrożonych w Polsce. Buczyna Janinowska PLH położony w minimalnej odległości ok. 14,5 km w kierunku południowym od granicy obszaru projektowanego Planu i 15,8 km od najbliższej planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowej. Obszar obejmuje powierzchnię 528,96 ha. Obejmuje kompleks leśny Janinów, jedno z najcenniejszych naturalnych stanowisk buka przy lokalnie północnej granicy geograficznego zasięgu w centralnej Polsce. Kwaśne buczyny w uroczysku Janinów są dobrze wykształcone, na znacznej powierzchni wykazujące cechy naturalności. Częściowo są to jednogatunkowe, dojrzałe drzewostany z bukiem w wieku do 190 lat (bukowy drzewostan nasienny). Przy północno-wschodniej granicy kompleksu oraz południowo-wschodnim skraju uroczyska zlokalizowane są, cenne pod względem przyrodniczym, źródliska - stanowiące miejsce występowania wielu interesujących gatunków roślin i zwierząt. W północnej części uroczyska znajduje się, utworzony w 2000 roku, rezerwat przyrody Parowy Janinowskie. Na powierzchni 41,66 ha ochronie podlegają oryginalne parowy poerozyjne o sumarycznej długości ponad 2,5 km i głębokości do ok. 8 m. Jest to cenny obiekt zarówno pod względem geomorfologicznym, geobotanicznym jak i krajoznawczym. Buczyna Janinowska ze względu na szczególne walory przyrodnicze i krajobrazowe jest ważnym obiektem dydaktycznym dla studentów biologii, ochrony Środowiska oraz leśnictwa, a także często odwiedzanym kompleksem przez krajoznawców i turystów. Jest także jednym z ważnych elementów systemu przyrodniczego wokół dużej aglomeracji miejskiej. Największy kompleks bukowy w województwie łódzkim i na terenie RDLP Łódź. Głównym przedmiotem ochrony są kwaśne buczyny, zajmujące ok. 60% powierzchni obszaru. Istotne jest znaczenie biogeograficzne stanowiska buków wyznaczającego naturalną granicę zasięgu tego gatunku. Stare drzewostany bukowe są ważną ostoją faunistyczną dla gatunków wymagających obecności wiekowych drzew. We florze naczyniowej na szczególną uwagę zasługuje obecność 2 gatunków górskich: widłaka wrońca i kokoryczki okółkowej. Słone Łąki w Pełczyskach PLH położony w minimalnej odległości 21,8 km w kierunku zachodnim od granicy obszaru projektowanego Planu i 23,1 km od najbliższej planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowej. Całkowita powierzchnia obszaru wynosi 34,97 ha. Obszar obejmuje fragment gruntów wsi Pełczyska, położonych na wschód od tej miejscowości, w kierunku Ozorkowa. Składa się na niego mozaika łąk oraz pól uprawnych. Wśród nich znajdują się niewielkie obszarowo solniska. "Słone Łąki w Pełczyskach" są trzecim w środkowej Polsce obszarem, po łąkach w dolinie Zgłowiączki i Wielkopolsce ("Łąki Pyzdrskie"), na którym zachowały się zbiorowiska typowe dla śródlądowych solnisk z rzędu Glauco-Puccinellietalia. Solniska w miejscowości Pełczyska są jedynym w regionie łódzkim obszarem, na którym zachowały się zbiorowiska typowe dla słonych łąk w stanie zbliżonym do tego, w jakim znajdowały się na tym obszarze kilkadziesiąt lat temu. Na charakteryzowanym terenie odnotowano fitocenozy zespołów: Puccinellio-Spergularietum salinae, Triglochino-Glaucetum maritimae, Scirpetum maritimi i Potentillo-Festucetum arundinaceae. Zmiana stosunków wodnych oraz zaprzestanie użytkowania łąk w rejonie Łęczycy spowodowały, że słone łąki występujące w tamtym rejonie uległy prawie całkowitej zagładzie.

139 Zgierz ul. Mielczarskiego 1 Zanieczyszczenie Sa [µg/m 3] Kompletność % Sa [µg/m 3] Kompletność % Sa [µg/m 3] Kompletność % Sa [µg/m 3] Kompletność % Sa [µg/m 3] Kompletność % Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński ISTNIEJĄCY STAN ŚRODOWISKA 8.1. Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego Poniżej przedstawione dane na temat zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego pochodzą z Rozdziału III pt. Powietrze z Raportu o stanie środowiska w województwie łódzkim w 2013 r., przygotowanego przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Łodzi. Wyniki dotyczą punktów pomiarowych zlokalizowanych najbliżej gminy Głowno. Brak jest dokładniejszych danych na temat jakości powietrza w gminie Głowno. Tab. 14 Stężenia średnioroczne, zmierzone na stacjach automatycznych w woj. łódzkim w latach Adres SO 2 16,8 98,4 17,2 99,6 14,6 85,1 12,9 99,0 13,2 98,8 NO 2 19,7 93,3 21,5 97,8 19,6 99,4 20,3 95,3 17,5 98,2 CO 666,3 98,4 704,2 99,3 589,6 96,2 604,9 98,7 585,8 97,3 Tab. 15 Emisja punktowa głównych zanieczyszczeń w powiecie zgierskim w 2013 r. Powiat Emisja roczna [Mg/a] SO 2 NO 2 CO Pył Suma w powiecie Zgierski 493,0 251,0 826,2 150,2 1720,4 Tab. 16 Maksymalne stężenia średnioroczne NO 2 zmierzone w punktach pasywnych położonych przy jezdniach w 2013 r. Miasto Ulica Powiat Średnia roczna (µg/m 3 ) % wartości dopuszczalnej D a =40 µg/m 3 Stryków Warszawska/Targowa Zgierski 47,4 118,4% Zgierz Długa/pl. Kilińskiego Zgierski 40,1 100,3% Zgierz A.K. p. Długiej Zgierski 57,5 143,8% Tab. 17 Maksymalna średnia 8-godzinna CO na stacjach automatycznych w woj. łódzkim w latach Adres Zgierz ul. Mielczarskiego 1 S 8 [µg/m 3 ] S 8 [µg/m 3 ] S 8 [µg/m 3 ] S 8 [µg/m 3 ] S 8 [µg/m 3 ] 4616,9 4241,2 4023,0 3887,9 3737,7

140 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 140 Tab. 18 Sumaryczne obciążenie powierzchniowe powiatów województwa łódzkiego w roku 2013 Powiat Roczny sumaryczny ładunek jednostkowy (kg/ha*rok) Zgierski 55,31 Tab. 19 Rozkłady ładunków wybranych kationów i anionów wniesionych przez opady atmosferyczne w 2013 r. Powiat Typ substancji Masa wniesiona [kg/ha] Siarczany 16,17-19,46 Wapń 7,35-8,53 Zgierski Chlorki 7,74-9,38 Azotyny i azotany 3,05-3,62 Potas 2,27-2,65 Tab. 20 Rozkłady ładunków jonu wodorowego i wybranych metali ciężkich wniesionych przez opady atmosferyczne na teren województwa łódzkiego w 2013 r. Powiat Typ substancji Masa wniesiona [kg/ha] jon wodorowy 0,0236-0,0297 nikiel 0,0035-0,0039 Zgierski miedź 0,0647-0,0852 cynk 0,415-0,448 kadm 0, ,00148 ołów 0,0092-0,0114 Pyły zawieszone PM10 Na podstawie wyników kolejnych rocznych ocen jakości powietrza w województwie łódzkim w latach co roku stwierdzano potrzebę realizacji programów ochrony powietrza ze względu na ponadnormatywne stężenie pyłu zawieszonego PM10 w obu strefach oceny jakości powietrza. Liczba obszarów przekroczeń poziomu dopuszczalnego pyłu PM10 w 2013 r. była podobna do roku poprzedniego. W porównaniu z rokiem poprzednim zasięg obszarów przekroczeń poziomu dopuszczalnego pyłu PM10 był bardzo podobny i obejmował wiele miast województwa oraz część gmin ościennych do nich przylegających. Średnia roczna wartość poziomu dopuszczalnego pyłu PM10 była przekroczona na 8 z 22 stanowisk pomiarowych w województwie (o kompletności serii pomiarowej co najmniej 90%), w tym na 2 stanowiskach w aglomeracji łódzkiej. Podobnie jak w roku poprzednim wartość 24-godzinna poziomu dopuszczalnego pyłu PM10 w 2013 r. została przekroczona na wszystkich stanowiskach pomiarowych w województwie, z wyjątkiem dwóch (Gajew stanowisko pomiaru tła regionalnego, Łódź-Widzew stanowisko pomiaru tła miejskiego, osiedle bloków z dala od centrum miasta). W mieście Głownie, obszar przekroczeń dobowej wartości poziomu dopuszczalnego stężenia PM10 wyznaczony na podstawie modelowania matematycznego obejmował swym zasięgiem centrum, zachodnią oraz północno-wschodnią część miasta. Na podstawie uzyskanych wyników pomiarów stężenia pyłu PM10 stwierdzono konieczność wykonania programu ochrony powietrza m.in. w Głownie. Monitoring jakości powietrza w rejonie autostrady A1 W rejonie istniejących i planowanych autostrad i dróg szybkiego ruchu znajdowało się 35 punktów pasywnych badań SO 2 i NO 2. Większość punktów rozmieszczona była w obrębie aglomeracji łódzkiej.

141 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 141 Część znajdowała się w punktach węzłowych autostrad (np. w Strykowie) i mierzyła zanieczyszczenia pod kątem oddziaływania zarówno A1 i A2, jak i A2 i S14. Stężenia SO 2 i NO 2 zmierzone w rejonie istniejących autostrad i planowanych odcinków tras szybkiego ruchu nie odbiegały w większym stopniu od wartości zmierzonych na pozostałych terenach województwa. Podobnie jak w latach ubiegłych najwyższe wartości zmierzono w rejonie aglomeracji łódzkiej oraz przy trasach z dużym natężeniem ruchu samochodowego. Wzdłuż autostrady A1 rozmieszczono 14 stanowisk pomiarowych. Zmierzone stężenia średnioroczne SO 2 wyniosły od 6 μg/m 3 do 13 μg/m 3. Najwyższe stężenie zmierzono w pobliżu Łodzi i Strykowa. Stężenie średnioroczne NO 2 na większości punktów zawierało się w przedziale μg/m 3. Jedynie w pobliżu węzłów i przy głównych trasach wartości stężeń średniorocznych wyniosły ponad 30 μg/m 3. Najwyższą wartość zmierzono w Strykowie przy ul. Warszawskiej, gdzie stężenie średnioroczne wyniosło 47,4 μg/m 3, czyli 118,5% wartości dopuszczalnej Hałas i wibracje Hałas i wibracje stanowią specyficzne formy uciążliwości antropogenicznych dla środowiska, wpływając przede wszystkim na warunki życia ludności i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych. Źródła hałasu związane są przede wszystkim ze skupiskami ludności i formami jej działalności gospodarczej. Na terenie gminy Głowno wyróżnić można cztery typy źródeł hałasu: hałas komunikacyjny, hałas przemysłowy, hałas osiedlowy, hałas rekreacyjny. Dla analizowanego w niniejszej prognozie obszaru brak jest kompleksowych pomiarów dokumentujących poziom natężenia hałasu, zarówno ze źródeł punktowych, jak i z tras komunikacyjnych. Pomimo tego można stwierdzić, że klimat akustyczny determinuje tu przede wszystkim hałas pochodzący od odcinka autostrady A1 łączącego węzeł Stryków z węzłem Piątek. Odcinek ten przebiega południkowo w minimalnej odległości 1 km na zachód od granic obszaru projektowanej zmiany MPZP. W mniejszym stopniu na klimat akustyczny okolicy składają się: ruch kołowy na drogach powiatowych i gminnych, odgłosy dochodzące z gospodarstw oraz odgłosy przyrody. Na dzień opracowania niniejszej prognozy dla wymienionego wyżej odcinka autostrady A1, który eksploatowany jest od roku 2012 nie opublikowano jeszcze mapy akustycznej. W związku z powyższym, w celu zobrazowania aktualnego klimatu akustycznego w obszarze projektowanej zmiany Planu miejscowego, na ryc. 25 przedstawiono przewidywane zasięgi dopuszczalnych poziomów hałasu od autostrady A1 w prognozie ruchu na rok 2010, dla 50 db w porze nocnej z ekranami akustycznymi oraz dla 60 db w porze dziennej z ekranami akustycznymi, na odcinku przebiegającym w najbliższej odległości obszaru będącego przedmiotem niniejszej prognozy oddziaływania na środowisko. Ryc. 25 opracowano na podstawie Rys. Nr 4 pt. Zasięg hałasu prognoza ruchu na rok 2010, stanowiącego załącznik do Raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A1 na odc. granica woj. Kujawsko-pomorskiego/łódzkiego do węzła stryków od km do km Zadanie II Odcinek 2 i 3 od km do km Przedstawione na rysunku dopuszczalne poziomy hałasu zostały określone na podstawie obowiązującego w czasie

142 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 142 opracowywania przytoczonego Raportu o oddziaływaniu na środowisko autostrady A1 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2007 r., Nr 120, poz. 826). Informacje przedstawione w tym miejscu mają charakter wyłącznie ilustracyjny, pozwalający oszacować wielkość emisji hałasu od autostrady A1 i nie zostały w żaden sposób wykorzystane jako wartości tła akustycznego dla przedsięwzięcia związanego z budową farmy wiatrowej. Należy podkreślić, że hałas komunikacyjny wynikający z eksploatacji autostrady A1, czy innych dróg oraz linii kolejowych znajdujących się w rejonie terenu opracowania podlega odrębnej ocenie akustycznej i jest ograniczany odmiennymi dopuszczalnymi wartościami poziomu dźwięku odniesionymi do innych okresów doby (tzw. czasów odniesienia) zgodnie z obowiązującym Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. 2014, poz. 112, tekst jedn.). Dlatego też w żaden sposób nie można oceniać skumulowanego oddziaływania hałasu komunikacyjnego wraz z hałasem od źródeł o charakterze przemysłowym, do jakich należy analizowana farma wiatrowa.

143 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 143 Ryc. 25 Zasięgi dopuszczalnych poziomów hałasu od autostrady A1 w prognozie ruchu na rok 2010, na odcinku przebiegającym w pobliżu obszaru projektowanego MPZP. Źródło: Raport o oddziaływaniu na środowisko autostrady A1 na odc. granica woj. kujawsko-pomorskiego/łódzkiego do węzła Stryków od km do km Zadanie II Odcinek 2 i 3 od km do km

144 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński Promieniowanie elektromagnetyczne Na terenie gminy Głowno głównymi źródłami promieniowania elektromagnetycznego są linie elektroenergetyczne i stacje bazowe telefonii komórkowej. Pozostałe źródła promieniowania elektromagnetycznego to: cywilne stacje radiowe o mocy około 10 W, urządzenia nadawcze, diagnostyczne będące na wyposażeniu wojska, policji, straży pożarnej, pogotowia i innych podmiotów. Linie elektroenergetyczne stwarzają uwarunkowania sozologiczne w zakresie promieniowania elektromagnetycznego dla kształtowania środowiska, polegające na ograniczeniu terenu dla zabudowy - zasięg stref o ograniczeniach inwestycyjnych, zgodnie z obowiązującymi przepisami, wymaga rozpoznania pomiarowego, a zasady ich wykonywania określają odpowiednie przepisy szczegółowe. (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymywania tych poziomów, Dz. U. Nr 192, poz. 1883). Informacje ogólne dotyczące przeprowadzanych pomiarów PEM Poniżej przedstawione dane na temat promieniowania elektromagnetycznego pochodzą z Rozdziału V pt. Monitoring promieniowania elektromagnetycznego z Raportu o stanie środowiska w województwie łódzkim w 2013 r., przygotowanego przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Łodzi. Pomiary przeprowadzane zostały przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Łodzi, w latach Pomiary przeprowadzono w ciepłej porze roku w miesiącach od kwietnia do listopada, zgodnie z wytycznymi określonymi w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dn. 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. nr 192, poz. 1883) przy temperaturze powietrza 0 o C oraz wilgotności względnej 75%. Pomiary wykonano zestawem aparatury firmy NARDA Safety Test Solutions GmbH 3 podstawowe kategorie terenów, na których przeprowadzono monitoring PEM: Miasta o liczbie mieszkańców powyżej 50 tys. (15 punktów pomiarowych) Miasta o liczbie mieszkańców poniżej 50 tys. (15 punktów pomiarowych w tym na terenie miasta Głowno) Tereny wiejskie (15 punktów pomiarowych). Zadaniem pomiarów monitoringowych PEM było określenie istniejących wartości natężenia promieniowania elektromagnetycznego w środowisku i ewentualne określenie obszarów, na których dochodzi do przekroczeń dopuszczalnych wartości natężenia PEM (zgodnie z art. 124 ustawy Prawo ochrony środowiska z dn. 27 kwietnia 2001 r. - tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz ze zm.). Poniżej przedstawiono ogólne wyniki pomiarów PEM w 2013 r. dla terenów zbliżonych charakterystyką do otoczenia terenu analizowanego w niniejszej prognozie:

145 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 145 Na terenach wiejskich w 2 z 15 stanowisk pomiarowych (z których żadne nie znajdowało się na terenie powiatu zgierskiego) średnie wartości 2-godzinne natężenia pola przekroczyły poziom 0,3V/m. Zarejestrowane wielkości wyniosły 0,6V/m w Porszewicach (8,6% wartości dopuszczalnej) i 0,3V/m w Szczercowskiej Wsi (4,3%). Maksymalna wartość chwilowa składowej elektrycznej pola elektromagnetycznego, podobnie jak wartość średnia, w dwóch pionach pomiarowych przekroczyła granicę oznaczalności metody. Maksymalna wartość chwilowa wyniosła 0,7 V/m obliczona dla tej wartości gęstość mocy pola wyniosła 0,0015 W/m 2, co stanowi ok. 2% wartości dopuszczalnej. Spośród pozostałych 14 punktów gęstość mocy pola jeszcze w jednym punkcie przekroczyła dolną granicę oznaczalności metody i wyniosła 0,0004 W/m 2. W pozostałych pionach otrzymane wartości były poniżej 0,0002W/m 2. Średnia wartość spośród średnich z 15 punktów pomiarowych wyniosła 0,45 V/m. W środowisku miast poniżej 50 tys. mieszkańców średnie wartości z 2 godzin pomiarów składowej elektrycznej przekroczyły dolną granicę oznaczalności w dwóch pionach pomiarowych: w Aleksandrowie Łódzkim i w Sieradzu przy ul. Łokietka. Uzyskane wielkości wyniosły odpowiednio 0,5 V/m (7,1% wartości dopuszczalnej) i 0,7 V/m (10% wartości dopuszczalnej). Najwyższa zmierzona chwilowa maksymalna składowa elektryczna pola elektromagnetycznego wysokiej częstotliwości wyniosła Emax = 0,8 V/m, co stanowi 11,4% wartości dopuszczalnej. Obliczona gęstość mocy wyniosła 0,0017 W/m 2 (ok. 2% wartości dopuszczalnej). Gęstość mocy pola obliczono jeszcze w drugim pionie pomiarowym i wyniosła ona 0,0009 W/m 2. Średnia wartość spośród średnich z 15 punktów pomiarowych wyniosła 0,6 V/m. Tab. 21 Wynik pomiaru poziomu pola elektromagnetycznego w mieście Głowno w 2013 r. Miejscowość Ulica Data wykonania pomiaru Maksymalna składowa elektryczna Emax [V/m] Średnia arytmetyczna składowa elektryczna Eśr [V/m] Maksymalna gęstość mocy pola S [W/m 2 ] Głowno Plac Wolności <0,3 <0,3 <0,0002 Analizując wynik pomiaru w mieście Głowno w 2013 r. należy stwierdzić, że: - Zarówno chwilowe wartości maksymalne natężenia pola, jak i średnie wartości dwugodzinne nie przekroczyły poziomu 0,30 V/m, czyli granicy czułości miernika. - Średnia dwugodzinna wartość składowej elektrycznej nie przekroczyła dolnej granicy oznaczalności. - Gęstość mocy pola nie przekroczyła wartości 0,0002 W/m 2. Wniosek ogólny z pomiarów: W żadnym z 45 punktów pomiarowych nie zmierzono wartości przekraczającej dopuszczalną wartość składowej elektrycznej E = 7 V/m, określoną w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. z 2003 r., nr 192, poz. 1883).

146 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński Stan zanieczyszczenia wód i przekształcenia jej obiegu Przedstawione w tym miejscu informacje pochodzą z Rozdziału II pt. Wody z Raportu o stanie środowiska w województwie łódzkim w 2013 r., przygotowanego przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Łodzi. Wyniki oceny stanu z 2013 r dla JCWP związanych bezpośrednio z analizowanym obszarem gminy Głowno w 2013 r. Obszar przedmiotowego opracowania znajduje się w zasięgu zlewni JCWP Malina (kod: PLRW ), Dopływ z jez. Szczypiorniak (kod: PLRW ) oraz Domaradzka Struga (kod: PLRW ), których opis zamieszczono w rozdziale Raport WIOŚ o stanie środowiska w województwie łódzkim w 2013 r. przedstawia wyniki oceny stanu jedynie dla Domaradzkiej Strugi, pozostałe JCWP nie były objęte monitoringiem. Ponadto Raport ten przedstawia wyniki oceny stanu w roku 2013 dla kolejnych w układzie hydrograficznym JCWP odbierających wody spływające z tych JCWP, tj: JCWP o nazwie Moszczenica od dopływu z Besiekierza do ujścia (kod: PLRW ) - recypient Maliny, JCWP o nazwie Mroga od Mrożycy do ujścia (kod: PLRW ) - recypient Dopływu z jez. Szczypiorniak i Domaradzkiej Strugi, JCWP o nazwie Bzura od Kanału Tumskiego do Uchanki bez Uchanki (kod: PLRW ) - recypient Moszczenicy i Mrogi. Tab. 22 Ocena stanu wybranych JCWP. Wyniki z 2013 r. Nazwa JCWP Domaradzka Struga Moszczenica od dopływu z Besiekierza do ujścia Mroga od Mrożycy do ujścia Bzura od Kanału Tumskiego do Uchanki bez Uchanki Nazwa punktu pomiarowokontrolnego Domaradzka Struga - Waliszew Moszczenica - Orłów Mroga - Bielawy Bzura - Łowicz Stan/potencjał ekologiczny Stan chemiczny Czy spełniono wymagania dodatkowe dla obszarów chronionych? Stan JCWP UMIARKOWANY nie badano NIE ZŁY SŁABY UMIARKOWANY UMIARKOWANY PONIŻEJ STANU DOBREGO przekroczone stężenia średnioroczne PONIŻEJ STANU DOBREGO przekroczone stężenia średnioroczne PONIŻEJ STANU DOBREGO przekroczone stężenia średnioroczne NIE NIE NIE ZŁY ZŁY ZŁY Tab. 23 Pobór i zużycie wody według źródeł poboru w roku 2013 (w dekametrach sześciennych) Powiat Ogółem Eksploatacja sieci Rolnictwo i Produkcja wodociągowej leśnictwo Pobór Zużycie Pobór Zużycie Pobór Zużycie Pobór/zużycie Zgierski

147 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 147 Ścieki: Ilość wyprodukowanych ścieków w powiecie zgierskim w 2013 r. wynosiła 4,5 hm 3 ; Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków w powiecie zgierskim w roku 2013 wynosiła około 70%. Tab. 24 Ładunki zanieczyszczeń, odprowadzane kanalizacją miejską w 2013 r. Źródło ścieków w Ładunki zanieczyszczeń w Mg/rok zlewni Bzury zawiesina BZT 5 ChZT(Cr) ogólna azot ogólny fosfor ogólny m. Głowno 9,93 48,3 9,95 20,7 0,641 m. Zgierz 14,2 168,7 19,5 18,8 1,0 Tab. 25 Wykaz oczyszczalni ścieków o największych przepływach w 2013 r., odprowadzających ścieki do zlewni Bzury Lp. Obiekt Rodzaj oczyszczania Powiat zgierski Nazwa JCWP Gmina 1. Wodociągi i Kanalizacja-Zgierz Sp. z o.o. mechanicznobiologiczne Bzura od źródeł do Starówki Zgierz 2. Ozorkowskie Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o. mechanicznobiologiczne Bzura od Starówki do Kanału Tumskiego Ozorków 3. Miejski Zakład Wodociągów i Kanalizacji w Głownie mechanicznobiologiczne Mroga od Mrożycy do ujścia Głowno 4. Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Strykowie mechanicznobiologiczne Moszczenica od źródeł do dopływu z Besiekierza Stryków 5. Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Sp. z o.o. w Aleksandrowie Łódzkim mechanicznobiologiczne Bzura od źródeł do Starówki Aleksandrów Łódzki 6. Polska Woda Sp. z o.o. mechaniczne Moszczenica od źródeł do dopływu z Besiekierza Ozorków Wody podziemne: Informacje ogólne: Swoista budowa geologiczna (zaburzenia glacitektoniczne) dużej części obszaru powiatu (strefa krawędziowa Wzniesień Łódzkich, falista wysoczyzna morenowa) zadecydowała o charakterze wód podziemnych tego terenu. Liczne spękania i wychodnie warstw wodonośnych powodują, że w tej strefie istnieje bardzo małe zabezpieczenie wód podziemnych przed infiltracją. Warstwy izolacyjne mają niewielką miąższość lub tylko częściowo przykrywają wychodnie warstw wodonośnych.

148 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 148 Tab. 26 Klasyfikacja wód podziemnych w punktach obserwacyjno-pomiarowych sieci regionalnej monitoringu zwykłych wód podziemnych w 2013 r. (dla powiatu zgierskiego) Nr ppk Miejscowość Stratygrafia Klasa czystości 145 Zgierz Cr2 I Wskaźniki decydujące o klasie ph, TOC, PEW, temperatura, tlen rozpuszczony, NH 4, Sb, As, NO 3, NO 2, B, Cl, Cr, CN, F, PO 4, Al, Cd, Mg, Mn, Cu, Ni, Pb, K, Hg, Se, SO 4, Na, Ag, Ca, HCO 3, Fe 146 Zgierz Q II temperatura, NO 3, NO 2, Mn, SO 4, Ca, HCO 3, Fe 147 Ozorków Cr2 II temperatura, Ca, Fe 149 Głowno Q II temperatura, NO 2, Mn, Ca, HCO Grotniki Cr2 I ph, TOC, PEW, temperatura, tlen rozpuszczony, NH 4, Sb, As, NO 3, NO 2, B, Cl, Cr, CN, F, PO 4, Al, Cd, Mg, Mn, Cu, Ni, Pb, K, Hg, Se, SO 4, Na, Ag, Ca, HCO 3, Fe 151 Stryków J3 I ph, TOC, PEW, temperatura, tlen rozpuszczony, NH 4, Sb, As, NO 3, NO 2, B, Cl, Cr, CN, F, PO 4, Al, Cd, Mg, Mn, Cu, Ni, Pb, K, Hg, Se, SO 4, Na, Ag, Ca, HCO 3, Fe 152 Niesułków Kolonia Tr I ph, TOC, PEW, temperatura, tlen rozpuszczony, NH 4, Sb, As, NO 3, NO 2, B, Cl, Cr, CN, F, PO 4, Al, Cd, Mg, Mn, Cu, Ni, Pb, K, Hg, Se, SO 4, Na, Ag, Ca, HCO 3, Fe 173 Popów Q IV Se Obszar przedmiotowego opracowania leży w zasięgu zlewni JCWPd o kodzie PLGW230080, której opis znajduje się w rozdziale Natomiast opis położenia gminy Głowno na tle rozmieszczenia GZWP umieszczono w rozdziale Gospodarka wodno-ściekowa Gmina Glowno nie posiada zbiorczego systemu kanalizacji i oczyszczania ścieków. Odprowadzanie ścieków bytowych generalnie odbywa się w oparciu o zbiorniki do gromadzenia nieczystości z wywozem ich do punktu zlewnego w miejskiej oczyszczalni ścieków w Głownie. Funkcjonują jedynie lokalne oczyszczalnie obsługujące pojedyncze obiekty: Zespół Szkół Publicznych w Mąkolicach, szkołę podstawową w Lubiankowie, OSP w Ostrołęce oraz Firmę ROLFOODS w Ziewanicach. Gromadzenie ścieków komunalnych w szambach, w przypadku ich nieszczelności stanowi zagrożenie dla wód powierzchniowych i podziemnych. Zagrożeniem dla wód powierzchniowych są także: wylewy ścieków w miejscach do tego nie przygotowanych (na dzikie wylewiska nieczystości płynnych lub też na pola pod pozorem rolniczego wykorzystania), spływ zanieczyszczeń z biegnących przez teren gminy dróg, zwłaszcza przylegających do rzek i zbiorników wodnych,

149 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 149 dopływ zanieczyszczeń ciekami spoza terenu gminy, zrzuty oczyszczonych ścieków z istniejących oczyszczalni ścieków, Tereny stwarzające potencjalne zagrożenie dla środowiska spływem zanieczyszczonych wód opadowych i roztopowych (np. stacje benzynowe, magazyny itp.), wymagają wyposażenia w instalacje do zorganizowanego spływu z uwzględnieniem podczyszczania tychże wód na wylotach do odbiorników Przekształcenia litosfery Do podstawowych przejawów przekształceń litosfery na obszarze gminy Głowno należą: zniszczenia geomechaniczne spowodowane realizacją dużych liniowych elementów infrastruktury technicznej (np. tereny komunikacyjne); zniszczenia geomechaniczne powierzchni ziemi terenu typowe dla terenów zabudowy miejskiej i wiejskiej, przejawiające się przede wszystkim w przekształceniach przypowierzchniowej warstwy litosfery, a w szczególności deniwelacje, wykopy i nasypy, związane z posadowieniem budynków, lokalizacją infrastruktury technicznej obsługującej zabudowę itp.; przekształcenia i zniszczenia powierzchni ziemi w obrębie terenów przemysłowo składowych (utwardzenia, niwelacje zanieczyszczenia); eksploatacje piasku i żwiru o różnym stopniu przekształcenia terenu; przekształcenia powierzchni ziemi związane z rekreacją - w wyniku rozwoju rekreacji przekształceniu ulegają w różnym stopniu wszystkie komponenty środowiska przyrodniczego, silnie degradowanymi elementami środowiska są szata roślinna i gleba, które narażone są przez wydeptywanie na niszczenie (rośliny) i zmianę właściwości fizycznych (gleby); skutki rolniczego użytkowania ziemi - wyniku rolniczego użytkowania terenów następuje znaczne zintensyfikowanie procesów erozyjnych prowadzące do degradacji gleb; z gospodarką rolną związana jest również degradacja gleb w wyniku przekształceń fizyko-chemicznych gleb (m.in. związanych ze stosowaniem nawozów sztucznych i środków ochrony roślin); wysuszenie gleby powodowane przez melioracje, które mogą nadmiernie naruszać gospodarkę wodną; ugniatanie gleby, niszczenie struktury, zmiany porowatości, zaskorupienie powierzchni gleby, zahamowanie wymiany gazowej spowodowane niewłaściwą mechanizacją rolnictwa (stosowanie ciężkiego sprzętu); zanieczyszczenia powstałe w wyniku spalania paliw: tlenki azotu, węglowodory i pierwiastki śladowe, w tym ołów, szczególnie w sąsiedztwie arterii komunikacyjnych. Eksploatacja dróg i pojazdów jest również przyczyną przenikania do gleby związków organicznych i metalicznych: kadmu, niklu, miedzi i cynku. Kolizje drogowe z udziałem pojazdów transportujących substancje niebezpieczne powodują lokalne zagrożenia dla środowiska glebowego przez skażenia substancjami ropopochodnymi, kwasami i innymi.

150 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński Gospodarka odpadami Efektem działalności gospodarczej i bytowej człowieka są odpady przemysłowe i komunalne. Główną metodą zagospodarowania odpadów jest ich składowanie na wysypiskach. Na terenie gminy Głowno aktualnie nie funkcjonuje żadne składowisko odpadów komunalnych. Wiosną 2013 r. została zakończona rekultywacja jedynego istniejącego składowiska odpadów w Ziewanicach. Decyzją Starosty Powiatu Zgierskiego składowisko to mogło być użytkowane do końca grudnia 2004 r., a rekultywacja terenu miała zostać zakończona z dniem r. Od 1 lipca 2013 roku zaczęły obowiązywać nowe zasady gospodarki odpadami, które wprowadziła znowelizowana ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2012 r., poz. 391). Zgodnie z jej założeniami każdy właściciel nieruchomości zamieszkałej położonej na terenie gminy będzie ponosił obowiązkowe opłaty naliczane za każdy miesiąc, na rachunek gminy z tytułu odbierania, transportu i zagospodarowania odpadów komunalnych. Firma, która zajmie się odbieraniem i zagospodarowaniem odpadów zostanie wyłoniona w drodze przetargu, a właściciele ww. nieruchomości nie muszą podpisywać umów na wywóz i odbieranie odpadów. Właściciele nieruchomości niezamieszkałych, na których powstają odpady, takich jak działki letniskowe, sklepy, firmy pozbywają się odpadów komunalnych na dotychczasowych zasadach, na podstawie umowy zawartej indywidualnie z przedsiębiorcą odbierającym odpady. Na terenie gminy Głowno ustalono, że opłata dotycząca nieruchomości zamieszkałych będzie naliczana jako iloczyn liczby osób zamieszkujących daną nieruchomość. W ramach ww. opłaty odpady odbierane są z następującą częstotliwością: odpady niesegregowane co najmniej raz w miesiącu, odpady segregowane co najmniej raz na dwa miesiące, odpady takie jak zużyte baterie i akumulatory, chemikalia, meble i odpady wielkogabarytowe, zużyte opony, zużyty sprzęt elektryczny, przeterminowane leki, odpady budowlane i rozbiórkowe pochodzące z drobnych prac remontowych w wyznaczonych punktach co najmniej raz na sześć miesięcy. Odpady niesegregowane z obszaru gminy Głowno trafiają do Regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych (Ripok). Jest to instalacja do mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych i wydzielenia ze zmieszanych odpadów komunalnych frakcji nadających się w całości lub w części do odzysku. Mieści się w Krzyżanówku, gm. Krzyżanów. Wywóz obsługiwany jest przez firmę Eko Serwis z Kutna. Natomiast odpady segregowane wywożone są do wielu różnych odbiorców. Projektowane zmiany MPZP, których dotyczy niniejsza prognoza, jedynie w nieznacznym stopniu przyczynią się do wzrostu produkcji odpadów w skali gminy Głowno Obiekty stwarzające zagrożenie wystąpienia poważnych awarii Na terenie gminy Głowno nie występują zakłady dużego i zwiększonego ryzyka wystąpienia poważnych awarii. Według stanu na 31 października 2007 r. funkcjonował jeden zakład, w którym występowały substancje niebezpieczne w ilościach mogących spowodować wystąpienie zagrożenia dla ludzi i środowiska poza swoim terenem, tj. PPHU ROLFOODS w Ziewanicach (Ziewanice 10). Potencjalnymi nadzwyczajnymi zagrożeniami dla środowiska przyrodniczego i człowieka na terenie gminy Głowno mogą być zagrożenia związane z transportem materiałów niebezpiecznych drogą

151 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 151 krajową nr 14 relacji Walichnowy Łowicz. Na ww. szlaku przewożone są praktycznie wszystkie materiały używane obecnie przez przemysł chemiczny. Potencjalne zagrożenia (wyciek substancji niebezpiecznych, wybuch, pożar, itp.) mogą zaistnieć w wyniku nieprzewidzianych wydarzeń na szlakach komunikacyjnych przede wszystkim na autostradzie A1 (awaria, wypadek, itp.). Mogą one wywołać negatywne skutki w wielu elementach środowiska przyrodniczego (powietrzu, wodach, gruntach z glebami, szacie roślinnej, świecie zwierząt) oraz bezpośrednio zagrozić zdrowiu i życiu ludzi. Ponadto na terenie gminy znajdują się stacje benzynowe będące potencjalnym źródłem zagrożenia wystąpienia poważnej awarii przemysłowej. 9. POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTU PLANU Podjęcie decyzji o zaniechaniu realizacji ustaleń Planu, w tym planowanej inwestycji wiatrowej (wariant zerowy) oznacza, że teren przeznaczony pod farmę nie zmieni swojego przeznaczenia obszar będzie nadal wykorzystywany na cele rolnicze. Wariant zerowy nie spowoduje oddziaływania na elementy środowiska oraz warunki życia ludzi, jednak przyczyni się do niewykorzystania w pełni potencjalnych możliwości terenu (obszar posiada odpowiednie warunki do rozwoju energetyki wiatrowej). Planowana inwestycja zalicza się do inwestycji OZE (odnawialnych źródeł energii). Tego rodzaju inwestycje niosą ze sobą korzyści: ekologiczne (zmniejszenie emisji gazów i pyłów do atmosfery, zwłaszcza dwutlenku węgla, co prowadzi do zmniejszenia efektu cieplarnianego, ograniczenie zużycia paliw kopalnych), gospodarcze (zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego, dywersyfikacja źródeł produkcji energii), społeczne (poprawa wizerunku regionu wdrażającego technologie przyjazne środowisku, możliwość rozwoju lokalnego rynku pracy, korzyści materialne). Rezygnacja z potencjalnych korzyści ekologicznych i gospodarczych Projektowana inwestycja może przyczynić się do zwolnienia tempa zużycia zasobów naturalnych kraju, ponieważ stanowi alternatywne źródło energii w stosunku do powszechnie wykorzystywanego węgla kamiennego i brunatnego. W skali regionalnej i krajowej brak inwestycji przekłada się na wspieranie produkcji energii z konwencjonalnych źródeł - głównie węgla brunatnego. Obecnie w coraz większej ilości państw problem wykorzystania energii odnawialnej zajmuje czołowe miejsce. Zaniechanie realizacji inwestycji będzie sprzeczne z przyjętą polityką energetyczną zdefiniowaną w Krajowym Planie Działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych, gdzie rząd zakłada produkcję GWh energii z wiatru do roku 2020 oraz z zapisami Polityki energetycznej Polski do 2030 roku, gdzie jednym z wyznaczonych celów związanych z odnawialnymi źródłami energii jest wzrost udziału w finalnym zużyciu energii co najmniej do poziomu 15% w 2020 roku oraz dalszy wzrost tego wskaźnika w latach następnych. Zaniechanie inwestycji może przyczynić się z jednej strony do niewypełnienia przyjętych przez Polskę zobowiązań wobec Unii Europejskiej, a z drugiej nierealizowanie elektrowni wiatrowej, która jest jednym z najtańszych źródeł odnawialnych możliwych do zagospodarowania w warunkach polskich, doprowadzi do niewykorzystania potencjału regionu. Ważnym aspektem jest również bezpieczeństwo energetyczne województwa, które w przypadku zaniechania inwestycji nie uległoby poprawie. Jak wynika z dokumentu strategicznego Program zrównoważonego rozwoju energetyki z 2008 roku główne zasoby energetyczne województwa łódzkiego stanowią węgiel brunatny oraz geotermia. Zapotrzebowanie roczne województwa na energię wynosi obecnie ok. 340 PJ. Potencjał energetyczny węgla brunatnego stanowiłby zapas na wiele lat, jednak węgiel ten wykorzystywany jest dla potrzeb energetycznych całego kraju. Ponadto

152 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 152 szacuje się, że zużycie węgla brunatnego w województwie łódzkim jest porównywalne z jego wydobyciem i w 2010 r. wyniosło ok. 33 mln Mg. Biorąc pod uwagę tak duże zużycie oraz prognozowany wzrost gospodarczy, który również wiąże się ze wzrostem kosztów zużycia energii na jednostkę produktu, spowoduje to przekroczenie standardów emisyjnych i wzrost opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska. Należy zauważyć, że dotychczasowy sposób wykorzystania zasobów węgla brunatnego jest niezgodny z zasadami zrównoważonego rozwoju i nie powinien być stosowany. Złoża geotermalne są drugim co do wielkości źródłem energii w województwie łódzkim, jednak ich niska opłacalność stanowi bardzo dużą barierę inwestycyjną. Produkcja energii z węgla powoduje emisję do atmosfery gazów szklarniowych (dwutlenku węgla, tlenku węgla, azotu, freonów i innych) i bezprecedensowe zmiany w składzie chemicznym atmosfery, co przyczynia się do zwiększenia skali efektu cieplarnianego, kwaśnych deszczy, smogu i niszczenia warstwy ozonowej. Stan jakości powietrza w województwie łódzkim jest istotny, ponieważ zgodnie z danymi Programu ochrony środowiska (zwany dalej Programem ) z 2012 roku jest ono na 5 miejscu w kraju pod względem emisji pyłów i 2 miejscu pod względem emisji gazów z zakładów szczególnie uciążliwych. W 2010 roku zakłady zaliczane do szczególnie uciążliwych, położone na terenie województwa łódzkiego wyemitowały do powietrza ,615 tys. Mg zanieczyszczeń gazowych, w tym dwutlenek węgla stanowił ,324 tys. Mg. Dla powiatu zgierskiego wartość wyemitowanego dwutlenku węgla wynosiła Mg (dane na 2010 rok), natomiast dla gminy Głowno, w której planowana jest inwestycja wynosiła 534,3 Mg (dane na 2001 rok). Jednym z celów Programu do 2019 roku jest promowanie inwestycji obejmujących wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Zaniechanie realizacji planowanego przedsięwzięcia jest sprzeczne z tym celem nie powstanie źródło czystej energii, które przyczyniłoby się do zmniejszenia krajowej jak i regionalnej emisji dwutlenku węgla oraz innych zanieczyszczeń gazowych. Znaczący wpływ na stan czystości powietrza gmin w województwie łódzkim ma również ruch komunikacyjny. Jednym z zaproponowanych przez Program sposobów ograniczenia wielkości emisji zanieczyszczeń z tego rodzaju źródła jest utwardzanie dróg gruntowych. W przypadku zaniechania budowy turbin, istniejące drogi gruntowe nie będą utwardzone, co oznacza utrzymanie lub nawet wzrost aktualnego poziomu zanieczyszczeń pyłowych. Program wskazuje także na konieczność zwiększenia udziału lokalnych odnawialnych źródeł energii, co przyczyni się do dywersyfikacji źródeł produkcji energii. Wśród powiatów najlepszych dla energetyki wiatrowej wskazuje m.in. zgierski. Zmiany w tym zakresie nie nastąpią w przypadku braku realizacji projektu Planu. Zmarnowane szanse społeczne Nowe zagospodarowanie terenu mogłoby wpłynąć pozytywnie na aspekty społeczne, przynosząc poprawę sytuacji finansowej gminy, jak i indywidualnych mieszkańców. Brak realizacji Planu oznacza rezygnację z możliwości zwiększenia wpływów do budżetu gminy dzięki podatkom od nieruchomości odprowadzanym przez inwestora oraz wyższym podatkom dochodowym osób wydzierżawiających grunt. Tym samym gmina nie uzyska dodatkowych środków pozwalających na realizację innych zadań, np. infrastrukturalnych lub społecznych, które mogłyby bezpośrednio wpłynąć na poprawę jakości życia mieszkańców. Nie zostaną zmodernizowane drogi, które służą jako drogi dojazdowe do pól.

153 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 153 Także indywidualne osoby, na gruntach, których planowana jest infrastruktura elektrowni wiatrowych, i z którymi inwestor planuje podpisanie umów dzierżawy, utracą szansę wzrostu dochodów. Nie nastąpią korzystne zmiany na lokalnym rynku pracy - lokalne firmy produkujące m. in. cement, zbrojenie lub inne surowce nie będą miały szansy rozwoju. Gmina utraci szansę poprawy wizerunku na bardziej przyjazny środowisku, co w przyszłości mogłoby zapewnić większe zainteresowanie nowych inwestorów oraz pracodawców danym terenem. Podsumowanie Niepodejmowanie przedsięwzięcia jest więc nieuzasadnione z punku widzenia polityki energetycznej kraju, gospodarczej, społecznej oraz ochrony środowiska. W razie niezrealizowania inwestycji, teren przeznaczony pod budowę będzie użytkowany tak jak dotychczas. Nie wystąpią nowe oddziaływania na środowisko i tym samym żadne zmiany ilościowe i jakościowe nie będą miały miejsca. Jeśli farma nie zostanie wybudowana, zmianie nie ulegnie krajobraz okolicy oraz nie zmieni się klimat akustyczny otoczenia. Nie nastąpi także czasowa emisja zanieczyszczeń do atmosfery spowodowana ruchem pojazdów zaangażowanych podczas budowy elektrowni. Jednocześnie, odstąpienie od realizacji przedsięwzięcia wpłynie niekorzystnie na środowisko naturalne w efekcie skumulowanym z innymi inwestycjami tego typu. Elektrownie wiatrowe redukują emisję gazów cieplarnianych do atmosfery, przyczyniając się tym samym do spowolnienia tempa ocieplania się klimatu na Ziemi. Niepodejmowanie przedsięwzięcia spowoduje niewykorzystanie energii pochodzącej ze źródła odnawialnego, jakim jest wiatr i uniemożliwi przyczynienie się do zmniejszenia emisji do atmosfery znaczących ilości zanieczyszczeń, w tym gazów cieplarnianych, będących wynikiem produkcji energii elektrycznej w oparciu o tradycyjne źródła energii głównie węgiel brunatny.

154 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński STAN ŚRODOWISKA NA OBSZARACH OBJĘTYCH PRZEWIDYWANYM ZNACZĄCYM ODDZIAŁYWANIEM Nie przewiduje się, aby w wyniku zagospodarowania terenów zgodnie z zapisami projektowanej zmiany MPZP mogło wystąpić znaczące negatywne oddziaływanie na środowisko. Środowisko na przedmiotowym obszarze nie jest w stanie pierwotnej równowagi ekologicznej. Wytrącenie z niej spowodowane jest występowaniem na obszarze gminy istniejącego zainwestowania wpływając na zmianę jego funkcjonowania. Wpływ na stan środowiska na obszarze opracowania oraz na terenach z nim sąsiadujących ma przede wszystkim gospodarka rolna, funkcjonujące gospodarstwa domowe oraz ruch komunikacyjny odbywający się drogami lokalnymi oraz autostradą A1. Projekt Planu zabezpiecza najcenniejsze walory i zasoby przyrodnicze gminy przed presją urbanistyczną. Na terenach rolniczych wprowadza zakaz zabudowy, który ogranicza proces chaotycznego rozprzestrzeniania się zabudowy, wpływając tym samym na zachowanie ruralistycznego układu miejscowości. Zapisy projektu Planu mają funkcję regulacyjną i ochronną. Przyczyniają się w znacznym stopniu do zachowania i ochrony istniejącego ekosystemu poprzez nakaz zachowania istniejących terenów zieleni, cennych zbiorowisk roślinnych, zieleni wysokiej oraz szpalerów drzew wzdłuż ciągów komunikacyjnych, z dopuszczeniem tylko niezbędnej wycinki w miejscach kolizji z projektowanym zainwestowaniem. Projekt Planu nakazuje również zachowanie istniejących wód śródlądowych, w tym oczek wodnych, bezodpływowych zagłębień terenu, urządzenia melioracji podstawowej i szczegółowej, dopuszczając ich kanalizację lub przebudowę. Projekt Planu zakazuje lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko oraz przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, określonych na podstawie przepisów odrębnych, z wyjątkiem przedsięwzięć z zakresu inwestycji celu publicznego, infrastruktury technicznej oraz elektrowni wiatrowych. Zgodnie z art. 71 ust 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, takie przedsięwzięcia wymagają uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Projekt planu zagospodarowania przestrzennego nie przesądza zatem o możliwości realizacji tego typu inwestycji, ponieważ przed uzyskaniem pozwolenia na budowę inwestor musi uzyskać decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach. Projekt Planu wskazuje miejsca, na których potencjalnie może powstać takie zagospodarowanie. Wyznaczenie terenów pod energetykę wiatrową związane jest z wyznaczeniem strefy oddziaływania elektrowni wiatrowych, określonej jako obszar, gdzie prognozowane są przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu. Taka lokalizacja turbin, przy której w strefie oddziaływania akustycznego nie będą zlokalizowane żadne obiekty wymagające ochrony przed hałasem, stanowi zabezpieczenie przed wystąpieniem znaczącego negatywnego oddziaływania turbin wiatrowych na środowisko i zdrowie ludzi oraz minimalizuje konflikty przestrzenne.

155 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW PODLEGAJĄCYCH OCHRONIE NA PODSTAWIE USTAWY Z DNIA 16 KWIETNIA 2004 R. O OCHRONIE PRZYRODY Problemami ochrony środowiska istotnymi z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu są naturalne procesy degradacji środowiska jak i też działalność człowieka, wśród których wyróżnić można poniższe zagrożenia. Głównymi problemami natury środowiskowej na terenie gminy Głowno są: składowanie odpadów w miejscach do tego niewyznaczonych i nieprzygotowanych; zanieczyszczanie gleb ściekami bytowymi odprowadzanymi do ziemi w obszarach osadnictwa wiejskiego nieposiadających systemów kanalizacyjnych; emisja zanieczyszczeń do powietrza i hałasu z dróg (autostrada A1); wzrost natężenia ruchu na drogach publicznych; niepełne objęcie jednostek osadniczych zbiorowymi systemami odprowadzania i oczyszczania ścieków; niewłaściwe rolnicze użytkowanie ścieków, w szczególności gnojowicy; niewłaściwe stosowanie nawozów i środków chemicznej ochrony roślin; przestarzałe i mało wydajne systemy grzewcze, oparte głównie na spalaniu węgla; niedostateczna termoizolacja większości budynków; intensyfikacja rolnictwa. Mając na uwadze aktualny stan środowiska i sposób zagospodarowania można uznać, że wyżej wymienione problemy nie będą się nasilały w związku z realizacją ustaleń niniejszego projektu Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego. Problemy te są zazwyczaj związane z terenami rozproszonej zabudowy mieszkaniowej, które często nie są wyposażone we właściwą infrastrukturę techniczną z powodów ekonomicznych. Siłownie wiatrowe, stanowiące główną zmianę w projekcie Planu, nie powodują emisji zanieczyszczeń do atmosfery, nie generują ścieków ani nie wymagają zaopatrzenia w wodę w celu ich funkcjonowania. Ponadto, zapisy projektu Planu wprowadzają konieczność zapewnienia właściwej gospodarki wodno ściekowej, korzystania ze źródeł grzewczych najmniej wpływających na zanieczyszczenie powietrza, czy zachowania terenów zielonych i tym samym odnoszą się pozytywnie do zidentyfikowanych problemów. Przewidywane formy zagospodarowania przestrzennego projektowanego dokumentu nie będą naruszały zakazów obowiązujących w odniesieniu do form ochrony przyrody i ich otulin. Na obszarze opracowania nie występują obszary lub obiekty podlegające ochronie na podstawie Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. nr 151, poz. 1220, z ze zm.). Ponadto nie prognozuje się oddziaływania projektowanej zmiany Planu na obszary i obiekty chronione znajdujące się w otoczeniu analizowanego terenu (rozdz ). Zapisy projektu Planu w dostatecznym stopniu chronią grunty leśne, lasy ochronne i wodochronne, zadrzewienia i zieleń śródpolną, szpalery drzew oraz grunty rolne. Nowe zainwestowanie wprowadzane jest na gruntach o niskiej klasie bonitacyjnej, predysponowanych do zabudowy, zgodnie z opracowaniem ekofizjograficznym sporządzonym dla

156 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 156 gminy Głowno. W świetle powyższych danych na badanym obszarze nie występują aktualnie ograniczenia w działalności gospodarczej, które wynikałyby z przepisów ustawy o ochronie przyrody. Obiekty i obszary chronione znajdujące się w obszarze gminy Głowno oraz w jej bliskim sąsiedztwie opisano w rozdziale Analizę potencjalnych oddziaływań projektowanych zmian zagospodarowania przestrzennego na poszczególne elementy środowiska zamieszczono w rozdziale 14.

157 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PLANU Akcesja do Unii Europejskiej nałożyła na Polskę nowe obowiązki, wynikające z konieczności dostosowania prawa krajowego do regulacji unijnych. Ochrona środowiska wraz z Traktatem z Maastricht (1991) włączona została przez Wspólnoty Europejskie do spisu ich stałych zadań, dla których określono cele działań zapobiegawczych i regulujących. Obecnie prawo Unii Europejskiej regulujące ochronę środowiska liczy sobie kilkaset aktów prawnych, obejmujących dyrektywy, rozporządzenia, decyzje i zalecenia. Do priorytetów Unii Europejskiej w dziedzinie ochrony środowiska zaliczyć należy m.in. przeciwdziałanie zmianom klimatu, ochronę różnorodności biologicznej, ograniczenie wpływu zanieczyszczenia na zdrowie, a także lepsze wykorzystanie zasobów naturalnych. Do dokumentów rangi międzynarodowej wspólnotowej - formułujących cele ochrony środowiska, istotne z punktu widzenia projektu planu miejscowego, zaliczyć można: Dyrektywę ptasią potoczna nazwa dyrektywy Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. - stanowiącej wersję skonsolidowaną wcześniejszej dyrektywy EWG 79/409/EWG z 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa; głównym celem Dyrektywy jest ochrona przed wyginięciem wszystkich istniejących współcześnie populacji ptaków występujących w stanie dzikim w UE; Dyrektywę siedliskową - potoczna nazwa Dyrektywy 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, będącej elementem prawa Unii Europejskiej; dyrektywa wskazuje ważne w skali europejskiej gatunki roślin i zwierząt oraz typy siedlisk przyrodniczych; Dyrektywę Rady z dnia 27 września 1996 r. w sprawie oceny i zarządzania jakością otaczającego powietrza (96/62/WE), nakładającą na Państwa Członkowskie obowiązek utrzymania jakości powietrza tam, gdzie jest ona dobra, oraz jej poprawy w pozostałych przypadkach - realizowany w projekcie Planu miejscowego poprzez stosowanie urządzeń grzewczych o wysokiej sprawności i niskim stopniu emisji zanieczyszczeń. Projekt Planu realizuje cele ustalone w ww. Dyrektywach przede wszystkim poprzez ustalenia dotyczące zasad ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego, ale także poprzez zasady kształtowania nowej zabudowy i zagospodarowania terenu oraz ustalenia dotyczące modernizacji i budowy (rozbudowy) systemów komunikacji i infrastruktury technicznej. Na szczeblu krajowym cele ochrony środowiska ustanawiają strategiczne dokumenty rządowe: II Polityka Ekologiczna Państwa oraz Strategia działania Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na lata z perspektywą do 2020 r. Oba te dokumenty respektują zapisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r., mówiące o konieczności zapewnienia przez Rzeczpospolitą Polską ochrony środowiska kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju oraz konieczności zapewnienia przez władze publiczne bezpieczeństwa ekologicznego współczesnemu i przyszłym pokoleniom.

158 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 158 II Polityka Ekologiczna Państwa Wiodącą zasadą polityki ekologicznej państwa jest zasada zrównoważonego rozwoju, ustanowiona w ramach Konferencji Narodów Zjednoczonych w Rio de Janeiro w 1992 r. Podstawowym założeniem zrównoważonego rozwoju jest takie prowadzenie polityki i działań w poszczególnych sektorach gospodarki i życia społecznego, aby zachować zasoby i walory środowiska w stanie zapewniającym trwałe, niedoznające uszczerbku, możliwości korzystania z nich zarówno przez obecne jak i przyszłe pokolenia, przy jednoczesnym zachowaniu trwałości funkcjonowania procesów przyrodniczych oraz naturalnej różnorodności biologicznej na poziomie krajobrazowym, ekosystemowym, gatunkowym i genowym. Istotą zrównoważonego rozwoju jest równorzędne traktowanie racji społecznych, ekonomicznych i ekologicznych, co oznacza konieczność integrowania zagadnień ochrony środowiska z polityką w poszczególnych dziedzinach gospodarki. Podstawowym celem polityki jest zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego kraju, czyli mieszkańców, infrastruktury społecznej i zasobów przyrodniczych. Wśród metod realizacji polityki ekologicznej państwa priorytet ma stosowanie tzw. dobrych praktyk gospodarowania i systemów zarządzania środowiskowego, które pozwalają powiązać efekty gospodarcze z efektami ekologicznymi, zwłaszcza w przemyśle i energetyce, transporcie, rolnictwie, leśnictwie, budownictwie i gospodarce komunalnej, zagospodarowaniu przestrzennym, turystyce, ochronie zdrowia, handlu i działalności obronnej. Cele szczegółowe polityki ekologicznej państwa ujęto w dwóch grupach: w sferze racjonalnego użytkowania zasobów naturalnych i w zakresie jakości środowiska. Wśród nich, w kontekście zakresu ustaleń projektu Planu, wymienić należy m.in.: racjonalizację użytkowania wody, jakość wód - realizowany w projekcie Planu poprzez zapisy ustalające zasady prowadzenia gospodarki wodno-ściekowej; jakość powietrza, zmiany klimatu - realizowany w projekcie Planu poprzez zapisy ustalające zasady stosowania indywidualnych źródeł grzewczych, ale także poprzez ustalenie terenów dla rozwoju energetyki wiatrowej; gospodarowanie odpadami - realizowany w projekcie Planu poprzez zapisy ustalające gromadzenie, segregację oraz usuwanie odpadów na zasadach określonych w przepisach odrębnych; różnorodność biologiczną i krajobrazową - realizowany w projekcie Planu poprzez zapisy ustalające: minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej, nakaz zachowania i utrzymania wód powierzchniowych śródlądowych oraz terenów zieleni, a także wprowadzenie terenów dolesień. Strategia działania Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na lata z perspektywą do 2020 r. Opracowanie Strategii działania Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na lata z perspektywą do 2020 r. (zwanej dalej Strategią NFOŚiGW) wynika bezpośrednio z zapisów ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. Celem generalnym Strategii NFOŚiGW jest poprawa stanu środowiska i zrównoważone gospodarowanie jego zasobami przez stabilne, skuteczne i efektywne wspieranie przedsięwzięć i inicjatyw służących środowisku. Strategia NFOŚiGW określa również cztery priorytety:

159 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński ochrona i zrównoważone gospodarowanie zasobami wodnymi; 2. racjonalne gospodarowanie odpadami i ochrona powierzchni ziemi; 3. ochrona atmosfery; 4. ochrona różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemów. W ramach trzeciego priorytetu realizowane będą zadania polegające na zwiększeniu efektywności wykorzystania energii oraz wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii. Zakłada się, iż w okresie realizacji Strategii NFOŚiGW priorytetem stanie się finansowanie przedsięwzięć stanowiących innowacyjne rozwiązania w zakresie ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Kontynuowane będzie wsparcie szeroko rozumianej gospodarki niskoemisyjnej realizowanej przez: rozwój niskoemisyjnych źródeł energii; poprawę efektywności energetycznej; poprawę efektywności gospodarowania surowcami i materiałami; rozwój i wykorzystanie technologii niskoemisyjnych; zapobieganie powstawaniu oraz poprawę efektywności gospodarowania odpadami; promocję nowych wzorców konsumpcji oraz zapobieganie zmianom klimatu. Dokument podkreśla rolę planowania przestrzennego w ochronie środowiska, wskazując na konieczność usprawnienia systemu gospodarowania przestrzenią, co ma prowadzić do uniknięcia kolizji obszarów cennych przyrodniczo z obszarami antropogenicznymi. Ustalenia projektu Planu wpisują się w realizację trzeciego priorytetu, jakim jest zwiększenie wykorzystania energii z odnawialnych źródeł energii. Na szczeblu gminnym podstawowym dokumentem regulującym kwestie ochrony środowiska jest Gminny Program Ochrony Środowiska dla gminy Głowno, który wskazuje między innymi na uwzględnienie aspektów ekologicznych w planowaniu przestrzennym, podniesienie walorów przyrodniczych i estetycznych oraz atrakcyjności turystycznej i rekreacyjnej gminy, przeprowadzenie inwentaryzacji przyrodniczej gminy. Zapisy projektu Planu są zgodne również z wytycznymi, dotyczącymi ochrony środowiska, zawartymi w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Głowno, co zostało udowodnione we wcześniejszych rozdziałach prognozy. Z powyższych zapisów wynika, iż projekt zmiany MPZP uwzględnia cele ochrony środowiska zawarte w dokumentach strategicznych opracowanych na poziomach krajowym, regionalnym i lokalnym, a także zawarte w dyrektywach unijnych.

160 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO Realizacja ustaleń projektowanych zmian miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński, nie będzie skutkowała powstawaniem transgranicznych oddziaływań na środowisko w rozumieniu art. 104 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz. 1235). Ryzyko oddziaływań transgranicznych nie będzie istniało ze względu na znaczną odległość dzielącą analizowany obszar od granic państw ościennych gmina Głowno położona jest w centralnej części Polski.

161 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński PRZEWIDYWANE ZNACZĄCE ODDZIAŁYWANIA (BEZPOŚREDNIE, POŚREDNIE, WTÓRNE, SKUMULOWANE, KRÓTKOTERMINOWE, ŚREDNIOTERMINOWE ORAZ DŁUGOTERMINOWE, STAŁE I CHWILOWE, POZYTYWNE I NEGATYWNE) NA ŚRODOWISKO, W TYM NA OBSZAR NATURA 2000 Nie przewiduje się, aby w wyniku zagospodarowania terenów zgodnie z zapisami projektowanej zmiany MPZP mogło wystąpić znaczące negatywne oddziaływanie na środowisko. Wyciągnięcie powyższego wniosku poprzedzone było analizą i identyfikacją wszelkich możliwych oddziaływań projektowanego dokumentu na poszczególne elementy środowiska. Wszystkie potencjalne oddziaływania na środowisko przedstawiono w niniejszym rozdziale Wpływ na zachowanie bioróżnorodności Obszar objęty opracowaniem ma charakter typowo rolniczy. Szata roślinna jest tu silnie przekształcona antropogenicznie i nie wyróżnia się na tle regionu. Występują tu nieomal wyłącznie użytki rolne, przede wszystkim grunty orne. Niewielkie powierzchnie użytków zielonych znajdują się przede wszystkim w pobliżu zabudowań gospodarczych wsi oraz z rzadka wzdłuż silnie uregulowanych cieków. W równinnym, rolniczym krajobrazie urozmaiceniem są śródpolne i przydrożne zadrzewienia. Produkcja rolna ma tu charakter intensywny. Pola uprawne utrzymane są w dobrej kulturze rolnej. Miedze oddzielające sąsiadujące uprawy są wąskie lub ich brak. Odłogowane grunty zdarzają się bardzo rzadko i zwykle mają bardzo małe powierzchnie. Wzdłuż niektórych rowów ciągną się wąskie pasy młodych zadrzewień olszowo-wierzbowych, a miejscami zarośla o charakterze czyżni. W podziale geobotanicznym Polski (Szafer 1972) analizowany obszar znajduje się w Okręgu Warszawskim Krainy Mazowieckiej. Okręg ten cechuje się brakiem naturalnych stanowisk buka, jodły, jaworu i brzęka, występuje natomiast modrzew polski i świerk. Szata roślinna jest silnie przekształcona w wyniku antropogenicznych przemian uwarunkowanych czynnikami historycznymi oraz rozwojem gospodarczym. Tereny o najwyższych walorach przyrodniczych w regionie związane są z doliną Wisły i pozostałościami dawnych puszcz. W trakcie prowadzenia prac budowlanych z uwagi na stałą bytność człowieka na tym terenie, emisję hałasu oraz ruch pojazdów mechanicznych teren placu budowy oraz jego najbliższe otoczenie najprawdopodobniej nie będzie wykorzystywany przez większe zwierzęta spotykane na polach uprawnych takie jak np.: zające, lisy, sarny, ptaki bytujące i gniazdujące na ziemi. Wykluczenie to będzie dotyczyło jednak tylko maksymalnie 3 miesięcznego okresu realizacji prac budowlanych, będzie odwracalne i nie powinno wywrzeć znaczącego oddziaływania na lokalne populacje z uwagi na niewielki zasięg terytorialny. Projekt Planu dopuszcza niezbędną wycinkę drzew, w miejscach skrzyżowań projektowanych zjazdów z dróg publicznych. Przewidywany obszar prowadzenia prac budowlanych dla jednej turbiny wyniesie ok m 2 i taka powierzchnia zostanie również wyłączona stale z użytku rolniczego (plac manewrowy turbiny, drogi wewnętrzne). Poza wprowadzeniem nowej funkcji poprzez wyznaczenie terenów dla rozwoju energetyki wiatrowej projekt Planu dopuszcza: rozbudowę, głównie w bliskim lub bezpośrednim sąsiedztwie istniejących terenów, zabudowy zagrodowej i mieszkaniowej, oraz rozwój infrastruktury dróg dojazdowych, co nie będzie miało znaczącego wpływu na bioróżnorodność obszaru.

162 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński Wpływ na zdrowie ludzi Etap budowy Na etapie budowy obiektów związanych z nowym i zmienianym w myśl projektowanego dokumentu zagospodarowaniem terenów gminy Głowno, oddziaływania na zdrowie ludzi będą miały charakter okresowy o nasileniu zależnym od etapu procesu budowlanego. Skala oddziaływań warunkowana będzie również przez ilość robót budowlanych prowadzonych w tym samym czasie. Uciążliwości dla człowieka będą głównie spowodowane hałasem generowanym przez samochody ciężarowe i ciężki sprzęt, a także pogorszeniem się stanu powietrza, związanym z emisją spalin z tych samych źródeł. Jako uciążliwość można także uznać potencjalny wzrost zagrożenia wypadkami na drogach prowadzących na place budowy. Etap eksploatacji Wśród inwestycji, których podjęcie umożliwi wejście w życie projektowanej zmiany Planu, to eksploatacja elektrowni wiatrowej może mieć największy potencjalny wpływ na zdrowie ludzi. Funkcjonująca elektrownia wiatrowa jest źródłem między innymi: promieniowania elektromagnetycznego i hałasu oraz odpowiada za powstawanie efektu migotania cieni. Oddziaływania mogące wiązać się z wymienionymi czynnikami opisano poniżej. Oddziaływanie hałasu Pracujące elektrownie wiatrowe są źródłem hałasu pochodzenia aerodynamicznego (wynikającego z ruchu łopat wirnika) oraz mechanicznego (powodowanego pracą generatora i przekładni). Poziom uciążliwego, akustycznego oddziaływania funkcjonowania elektrowni wiatrowej uzależniony jest od szeregu czynników. W związku z powyższym, na potrzeby niniejszego opracowania przeprowadzono prognozę oddziaływania akustycznego, które będzie generowane przez planowane turbiny wiatrowe na otaczające środowisko. W szczególności celem analizy była weryfikacja możliwości istnienia zagrożenia dla klimatu akustycznego rozumianego, jako przekroczenia dopuszczalnych wartości równoważnego poziomu dźwięku na terenach objętych ochroną przed hałasem. Zgodnie z opisaną w rozdziale 6.6 charakterystyką, w skład projektowanej farmy wiatrowej wchodzić będzie łącznie 9 turbin wiatrowych. W tabeli nr 27 zestawiono symbole jednostek urbanistycznych, na których projekt Planu przewiduje posadowienie turbin oraz współrzędne geograficzne zakładanych na etapie prognozy lokalizacji wież turbin.

163 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 163 Tab. 27 Zakładane na etapie prognozy oddziaływania na środowisko orientacyjne lokalizacje turbin wiatrowych (współrzędne geograficzne) Jednostka urbanistyczna wg. projektu MPZP Współrzędne geograficzne centralnego punktu wieży turbiny wiatrowej (układ PUWG1992) 48EW N52 1' 29,147" E19 34' 28,609" 49EW N52 1' 12,514" E19 34' 39,402" 50EW N52 0' 53,642" E19 34' 39,088" 51EW N52 1' 6,328" E19 35' 15,563" 52EW N52 0' 56,543" E19 35' 45,361" 53EW N52 0' 40,389" E19 34' 55,365" 54EW N52 0' 18,659" E19 35' 22,912" 55EW N52 0' 27,691" E19 35' 42,814" 56EW N51 59' 55,387" E19 35' 51,799" W granicach projektu zmiany MPZP zidentyfikowano rodzaje terenów podlegających ochronie przed hałasem oraz przyporządkowano im zgodne z Rozporządzeniem Ministra Środowiska dopuszczalne wartości hałasu w poszczególnych porach doby (tab. 28). Lp. 1 2 Tab. 28 Tereny projektowanego MPZP podlegające ochronie przed hałasem Symbol i funkcja terenu wg projektu zmiany MPZP 1RM - 28RM Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych 29RMn - 47RMn Tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej* Rodzaj terenu wg Rozporządzenia Ministra Środowiska (Dz. U. z 2014, poz tekst jednolity) Tereny zabudowy zagrodowej Tereny zabudowy zagrodowej Dopuszczalny poziom hałasu w [db] L Aeq D przedział czasu odniesienia równy 8 najmniej korzystnym godzinom dnia kolejno po sobie następującym L Aeq N przedział czasu odniesienia równy 1 najmniej korzystnej godzinie nocy * Dla terenów RMn należy zachować normy akustyczne odpowiadające zabudowie zagrodowej, gdyż jest to typ zabudowy przeważający w granicach analizowanego obszaru, zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna pełni jedynie funkcję uzupełniającą Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku kształtowano zgodnie z zapisami z art. 114 Prawa ochrony środowiska: 1. Przy sporządzaniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, różnicując tereny o różnych funkcjach lub różnych zasadach zagospodarowania, wskazuje się, które z nich należą do poszczególnych rodzajów terenów, o których mowa w art. 113 ust. 2 pkt 1.

164 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński Jeżeli teren może być zaliczony do kilku rodzajów terenów, o których mowa w art. 113 ust. 2 pkt 1, uznaje się, że dopuszczalne poziomy hałasu powinny być ustalone jak dla przeważającego rodzaju terenu. Na obszarze objętym projektowanym Planem została przeprowadzona szczegółowa analiza zagospodarowania terenu, która wykazała, że na terenach przeznaczonych pod zabudowę (tereny RM, RMn) w stanie istniejącym występuje zdecydowana dominacja zabudowy zagrodowej. Jest to zgodne z oświadczeniem Wójta Gminy Głowno z dnia 19 sierpnia 2013 r. wskazującym, że na obszarze projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego będącego przedmiotem niniejszej prognozy oddziaływania na środowisko występuje zarówno zabudowa zagrodowa oraz zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna z wyraźną dominacją zabudowy zagrodowej. Występowanie mieszanej funkcji zabudowy znajduje swoje odzwierciedlenie również w zapisach obowiązującego MPZP jak i Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego gminy Głowno, które to dopuszczają dwa ww. rodzaje zabudowy. Ścisłe określenie rodzaju zabudowy na wszystkich analizowanych terenach stałoby w sprzeczności do obowiązujących od lat dopuszczeni, a także do zastałej rzeczywistości. Potencjalne uzupełnienie w przyszłości jednostek urbanistycznych o nowe zabudowania o charakterze zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej nie wpłyną na ogólną tendencje kształtowania typów zabudowy na obszarze objętym zmianą Planu. Wymienione oświadczenie Wójta Gminy Głowno z dnia 19 sierpnia 2013 r. wraz z zobrazowaniem wyników przeprowadzonej analizy obecnego typu zabudowy analizowanego terenu stanowi Załącznik nr 4 do niniejszej prognozy. Mając na uwadze powyższe oraz działając w warunkach upoważnienia wskazanego w art. 114 ust. 2 Prawa ochrony środowiska, w projekcie Planu wskazano dopuszczalny poziom hałasu dla tych terenów odpowiadający poziomowi dla terenów zabudowy zagrodowej ( 9 ust. 1, pkt 1), bowiem podstawową funkcją, jaką wskazano w MPZP dla tych terenów jest zabudowa zagrodowa - 7 ust. 1, pkt. 1, lit. a): tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych, oznaczone na rysunku planu symbolami 1RM 28RM oraz lit. b) tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych z dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, oznaczone na rysunku planu symbolami 29RMn 47RMn. Ponieważ zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna ma jedynie funkcję uzupełniającą, na tych terenach dominowała będzie zabudowa zagrodowa. W wyniku przeprowadzonej prognozy rozprzestrzeniania się dźwięku w środowisku, od planowanych turbin wiatrowych wyznaczono zasięgi hałasu w postaci izolinii równoważnego poziomu dźwięku A o wartościach odpowiadających dopuszczalnym poziomom hałasu obowiązujących na zidentyfikowanych na analizowanym obszarze terenach chronionych akustycznie zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2014 r., poz tekst jednolity). W związku z powyższym wyznaczono izolinie równoważnego poziomu dźwięku A o wartościach: 55 dba oraz 45dBA. Dodatkowo, pomimo braku na analizowanym obszarze terenów o dopuszczalnym poziomie hałasu 40dB, wyznaczono izolinię o wartości 40 dba. W prognozowaniu propagacji hałasu przyjęto wytyczne i analizy zbieżne z metodyką oceny rozprzestrzeniania się hałasu dla elektrowni wiatrowych w ramach indywidualnych ocen (metodykę analiz szczegółowo przedstawiono w rozdziale 2.3).

165 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 165 Zasięgi hałasu wyznaczono w siatce (10 x 10 m) na dwóch wysokościach 1,5 m oraz 4,0 m npt., co zgodne jest z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 30 października 2014 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody; Załącznik nr 7: Metodyka referencyjna wykonywania okresowych pomiarów hałasu w środowisku pochodzącego z instalacji lub urządzeń, z wyjątkiem hałasu impulsowego (Dz. U. z 2014 r., poz. 1542). Wyniki analiz tzn. izolinie równoważnego poziomu dźwięku A na wysokościach 1,5 m oraz 4,0 m wraz z wyróżnieniem terenów podlegających ochronie przed hałasem przedstawiono graficznie na Załączniku nr 1 natomiast wydruki z programu obliczeniowego oddziaływania akustycznego zamieszczono w Załączniku nr 5 do niniejszej prognozy oddziaływania na środowisko. W wyniku przeprowadzonych analiz stwierdzono, że oddziaływanie akustyczne przedmiotowego przedsięwzięcia, o wartości 55 dba odpowiadające wartości dopuszczalnej hałasu w porze dnia na występujących na analizowanym obszarze terenach podlegających ochronie przed hałasem, zamyka się w promieniu nie większym niż 110 m (H = 4 m npt.) czy 100 m (H = 1,5 m npt.) wokół pojedynczej turbiny i nie obejmuje żadnych terenów podlegających ochronie. Prognozowany zasięg hałasu o wartości 45 dba odpowiadający na tych samych terenach chronionych wartości dopuszczalnej w porze nocy, obejmuje znacznie większy obszar, niemniej jednak również zamyka się wewnątrz terenów użytków rolnych oraz lasów i nie pokrywa żadnych terenów podlegających ochronie przed hałasem wskazanych w projekcie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński. W związku z powyższym należy uznać, że eksploatacja przedmiotowego przedsięwzięcia nie będzie stanowić zagrożenia dla klimatu akustycznego, a hałas przez nią generowany będzie mniejszy niż dopuszczalne wartości hałasu określone dla terenów zabudowy zagrodowej. W poniższej tabeli zawarto informacje o minimalnych odległościach pomiędzy planowanymi lokalizacjami turbin wiatrowych a najbliższymi terenami chronionymi akustycznie. Należy mieć na uwadze, że zgodnie z zapisami Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Głowno turbiny wiatrowe mogą być zlokalizowane w odległości nie mniejszej niż 500 m od najbliższych istniejących bądź też projektowanych terenów zabudowań (przy równoczesnym spełnieniu szeregu innych wytycznych Studium).

166 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 166 Tab. 29 Minimalne odległości pomiędzy projektowanymi turbinami wiatrowymi a najbliższymi terenami chronionymi akustycznie Teren lokalizacji elektrowni wiatrowych Najbliższy teren chroniony akustycznie Działka ewidencyjna Odległość pomiędzy terenami [m] Dopuszczalny poziom hałasu L Aeq N [db] Przekroczenie dopuszczalnej normy 48EW 29RMn NIE 49EW 29RMn NIE 50EW 31RMn NIE 51EW 16RM 25/ NIE 52EW 17RM 69/ NIE 53EW 31RMn NIE 54EW 34RMn NIE 55EW 19RM NIE 56EW 26RM 1051/ NIE

167 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 167 Ryc. 26 Lokalizacje projektowanych turbin wiatrowych na tle istniejących lub projektowanych terenów zabudowy na obszarze zmienianego MPZP wraz z zaznaczeniem granic buforu 500 m od lokalizacji wież EW

168 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 168 Jak wynika z przeprowadzonych analiz, wszystkie tereny chronione akustycznie wyznaczone w projekcie Planu znajdują się poza obszarem oddziaływania hałasu o dopuszczalnym poziomie równym 45 db, a ponadto wszystkie turbiny wiatrowe zlokalizowane będą w odległości minimum 500 m od terenów istniejącej lub projektowanej zabudowy, spełniając tym samym jeden z warunków stawianych przez SUiKZP (tab. 29, ryc. 26). Wyznaczone w projekcie MPZP tereny lokalizacji elektrowni wiatrowych wraz z liniami zabudowy wyznaczającymi konkretne miejsca posadowienia turbin, a także strefy ochronne związane z ograniczeniami w zabudowie, gospodarowaniu i użytkowaniu terenów, zgodne są z wymogami ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2015 r., poz. 199, tekst jednolity). Jak wynika z Załącznika nr 1 do prognozy wszystkie tereny podlegające ochronie przed hałasem znajdują się poza zasięgiem strefy ochronnej siłowni wiatrowych, w obrębie, której projekt Planu ustala zakaz lokalizacji budynków przeznaczonych na stały pobyt ludzi i zwierząt. Zasięg przyjętej strefy ochronnej odpowiada zasięgowi zaproponowanemu w SUiKZP gminy Głowno. W żadnym miejscu zasięg prognozowanego hałasu o poziomie 45 dba nie wykracza poza przedmiotową strefę ochronną. Ponadto w celu ograniczenia możliwości chaotycznego rozprzestrzeniania się zabudowy, w granicach projektu MPZP na wszystkich terenach rolnych, oznaczonych symbolem R, wprowadzony zostanie zakaz lokalizacji nowej zabudowy kubaturowej. W zamian za to, zostały wyznaczone powiększone (w porównaniu z aktualnie obowiązującym MPZP) tereny przeznaczone dla rozwoju zabudowy zagrodowej lub mieszkaniowej. Tym samym możliwość budowy budynków w zabudowie zagrodowej i mieszkaniowej została dopuszczona jedynie na terenach przeznaczonych pod takie zagospodarowanie i leżące w bezpiecznej odległości od planowanych turbin wiatrowych. Oddziaływanie akustyczne projektowanych turbin wiatrowych na tereny gminy Głowno nieobjęte projektem zmiany MPZP Z Załącznika nr 1 do niniejszej prognozy oddziaływania na środowisko, obrazującego między innymi rezultaty analizy akustycznej przeprowadzonej dla planowanych turbin wiatrowych, wynika, że zasięg oddziaływania akustycznego w zakresie izolinii 40 dba wyznaczonej na wysokości 4,0 m npt., oprócz obszaru analizowanego projektu zmiany Planu obejmuje również trzy niewielkie fragmenty gminy Głowno nie podlegające procedurze zmiany MPZP. W związku z powyższym, w celu przedstawienia klasyfikacji akustycznej przedmiotowych terenów przeanalizowano obowiązujący na nich miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Głowno zatwierdzony Uchwałą nr XXVI/73/04 Rady Gminy Głowno z dnia 28 października 2004 r. Jak wynika z analizy obowiązującego MPZP gminy Głowno, prognozowany zasięg oddziaływania hałasu na poziomie 40 dba, wykraczający poza granice projektu Planu, obejmować będzie niewielkie fragmenty terenów oznaczonych symbolami: RP tereny rolne; ZZ tereny trwałych użytków zielonych; 2MMR teren zabudowy mieszkaniowej zagrodowej i jednorodzinnej (ryc. 27). Biorąc pod uwagę powyższe ustalenia należy stwierdzić, że spośród wymienionych, jedynie teren 2MMR kwalifikuje się do terenów podlegających ochronie przed hałasem zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2014 r., poz tekst jednolity), patrz tab. 1.

169 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 169 Zgodnie z obowiązującym MPZP na terenie oznaczonym symbolem 2MMR dopuszcza się mieszany typ zabudowy tj. zarówno zabudowę zagrodową jak i zabudowę mieszkaniową jednorodzinną. Dla wymienionych typów zabudowy Rozporządzenie (Dz. U. z 2014 r., poz tekst jednolity) przewiduje różne dopuszczalne poziomy hałasu pochodzącego od obiektów i grup źródeł innych niż drogi i linie kolejowe (a więc również od turbin wiatrowych). W celu jednoznacznego ustalenia dopuszczalnego poziomu hałasu na terenie 2MMR jeden z inwestorów zainteresowanych w analizowanym regionie rozwojem energetyki wiatrowej, wystąpił do Urzędu Gminy Głowno z zapytaniem. W odpowiedzi na zapytanie Wójt Gminy Głowno poinformował pismem z dnia 13 maja 2015 r., że teren oznaczony symbolem 2MMR jest aktualnie zainwestowany, a dominującym rodzajem zabudowy jest zabudowa zagrodowa. W związku z powyższym, zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami prawa, tj. art. 114 ust.2 Ustawy Prawo Ochrony Środowiska, z dnia 27 kwietnia 2001 r. (tj. Dz. U. z 2013 r. poz. 1232, z późn. zm.) oraz Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku na ww. terenie obowiązują dopuszczalne poziomy hałasu jak dla terenów zabudowy zagrodowej. Kopia przywołanego pisma Wójta Gminy Głowno z dnia 13 maja 2015 r. stanowi Załącznik nr 6 do niniejszego opracowania. Stanowisko Wójta jest zgodne z aktualnym zagospodarowaniem terenu w obrębie jednostki 2MMR, co potwierdza analiza zabudowy przedstawiona w Załączniku nr 4. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2014 r., poz tekst jednolity), dopuszczalny poziom hałasu od obiektów i grup źródeł innych niż drogi i linie kolejowe na terenach zabudowy zagrodowej wynosi w ciągu dnia 55 db (L Aeq D ), a w ciągu nocy 45 db (L Aeq N ) (tabela 1). W analizowanym przypadku oddziaływanie hałasu o poziomie 45 dba będzie zamykać się na terenie obszaru objętego projektem zmiany MPZP, stanowiącego przedmiot niniejszej prognozy oddziaływania na środowisko. W związku z powyższym należy uznać, że eksploatacja turbin wiatrowych zlokalizowanych w myśl projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński nie będzie powodować przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu na terenach gminy Głowno nieobjętych projektem Planu.

170 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 170 Ryc. 27 Zasięg oddziaływania hałasu na poziomie 40 dba (wyznaczony na wysokości 4,0 m npt.) na tle MPZP gminy Głowno (zasięg wykraczający poza granice projektu Planu) Skumulowane oddziaływanie hałasu Na potrzeby analizy skumulowanego oddziaływania hałasu pochodzącego od turbin wiatrowych zwrócono się do wszystkich urzędów gmin sąsiadujących z gminą Głowno w celu uzyskania informacji dotyczących ilości istniejących i planowanych na ich terenach turbin. Odpowiedzi gmin, których kopie przedstawiono jako Załącznik nr 3, pozwoliły na sporządzenie mapy lokalizacji obecnych i potencjalnie przyszłych turbin wiatrowych. Po ustaleniu lokalizacji turbin istniejących lub planowanych do posadowienia w promieniu około 10 km od analizowanej farmy wiatrowej poddano je obliczeniom skumulowanego zasięgu hałasu. W związku z brakiem udzielenia przez urzędy gmin sąsiednich szczegółowych danych na temat parametrów technicznych turbin wiatrowych mających otaczać analizowany teren, podczas obliczeń zasięgów hałasu dla wszystkich turbin przyjęto następujące parametry: maksymalny poziom mocy akustycznej [max LWA]: 106,5 dba, wysokość środka wirnika [H]: 80 m n.p.t. Przyjęte warunki propagacji: współczynnik absorpcji gruntu [G]: 0,3, temperatura [t]: 10 o C, wilgotność względna [hum]: 70%.

171 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 171 Wyniki przeprowadzonych obliczeń hałasu na wysokości 1,5 m i 4 m uwzględniające istniejące i projektowane turbiny wiatrowe położone w promieniu 10 km od analizowanego terenu (oddziaływanie skumulowane) zostały przedstawione na poniższych rycinach 28 i 29. Z uwagi na odległość przekraczającą 10 km, na rycinach nie uwzględniono turbin na terenie gminy Domaniewice i Dmosin oraz dwóch turbin w zachodniej części gminy Zgierz. Ze względu na niskie parametry analizy akustyczne nie uwzględniają siedmiu potencjalnych turbin o niewielkiej mocy i wysokości konstrukcji do 30 m projektowanych w gminie Bielawy. Turbiny te mają powstać pomiędzy trzema dużymi turbinami 4,5 km na północ od planowanej farmy w gminie Głowno. Analizując poniższe wyniki prognozy skumulowanej propagacji hałasu od istniejących i projektowanych turbin zlokalizowanych w badanym rejonie, należy stwierdzić, że w wyniku realizacji farmy wiatrowej w gminie Głowno nie dojdzie do kumulacji oddziaływania akustycznego z sąsiednimi turbinami. Najbliższą turbiną, oddaloną o 2,2 km na północ od przedmiotowej farmy wiatrowej jest turbina planowana do lokalizacji w gminie Bielawy w miejscowości Piaski Bankowe. Obliczenia nie wykazały możliwości sumowania się oddziaływania akustycznego izofon 40 db ani tym bardziej 45 db związanych z eksploatacją farmy wiatrowej na terenie gminy Głowo i potencjalnej turbiny w Piaskach Bankowych.

172 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 172 Ryc. 28 Ocena poziomu emisji hałasu na wysokości 1,5 m oddziaływanie skumulowane

173 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 173 Ryc. 29 Ocena poziomu emisji hałasu na wysokości 4 m oddziaływanie skumulowane

174 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 174 Pozostałe oddziaływania Pole elektromagnetyczne to pole elektryczne, magnetyczne oraz elektromagnetyczne o częstotliwości od 0 Hz do 300 GHz, które stanowi jeden z ważniejszych czynników środowiska, które człowiek musi uwzględnić w swojej egzystencji. Dzisiaj, po wielu latach badań nad oddziaływaniem różnych rodzajów pól elektromagnetycznych na żywe organizmy, wiadomo już, że może być ono zarówno pozytywne, jak i negatywne. Z jednej strony, elektroterapia doczekała się swego miejsca wśród dziedzin medycyny, a w literaturze możemy znaleźć wiele przykładów jej współczesnych zastosowań w leczeniu schorzeń układu krążenia, nerwowego, hormonalnego, krwiotwórczego czy immunologicznego. Pola elektromagnetyczne o parametrach fizycznych odbiegających znacznie od akceptowalnych przez żywe organizmy mogą spowodować wystąpienie negatywnych efektów. Ten dwoisty charakter oddziaływań zależy od parametrów fizycznych pola, głównie od natężenia, charakterystyki czasowej, częstotliwości zmian oraz czasu ekspozycji. Skuteczna ochrona przed negatywnym działaniem pól elektromagnetycznych sprowadza się więc przede wszystkim do ograniczenia natężenia pola elektrycznego lub magnetycznego w miejscu ich wytwarzania, skrócenia czasu przebywania w tych miejscach oraz przestrzegania odpowiedniej odległości miejsc stałego pobytu ludzi od źródeł tego rodzaju pól. Promieniowanie elektromagnetyczne jest powszechne w otaczającym nas środowisku. Może pochodzić zarówno ze źródeł naturalnych, takich jak Ziemia, Słońce czy jonosfera, jak i sztucznych, czyli głównie urządzeń elektrycznych. Elektrownie wiatrowe są obiektami produkującymi oraz przesyłającymi energię elektryczną, a na infrastrukturę przyłączeniową farmy składają się: kable energetyczne prowadzące prąd od poszczególnych generatorów i transformatorów umieszczonych w gondolach elektrowni wiatrowych, poprzez wieżę wiatraka i teren farmy wiatrowej do punktu zbiorczego. Takim punktem zbiorczym dla infrastruktury przyłączeniowej często jest stacja transformatorowa - tzw. GPZ farmy. GPZ (Główny Punkt Zasilania) przekształca doprowadzony z elektrowni wiatrowych prąd na wyższy poziom napięcia, tak aby możliwe było wprowadzenie wytworzonej energii do Krajowego Sytemu Elektroenergetycznego. Nie wszystkie farmy wiatrowe są jednak wyposażone w GPZ wewnętrzny, często bowiem zmiana napięcia z niskiego na średnie lub wysokie następuje bezpośrednio w miejscu przyłączenia farmy do sieci elektroenergetycznej. Może to następować w transformatorach umieszczanych bezpośrednio na słupach elektroenergetycznych lub w GPZ położonym poza farmą wiatrową i niewchodzącym w jej skład. Do infrastruktury przyłączeniowej wewnętrznej zaliczamy także kable światłowodowe, łączące poszczególne elektrownie z centrum zarządzania. Przebieg infrastruktury przyłączeniowej wewnętrznej jest określany w projekcie budowlanym farmy wiatrowej. Rozdzielnia może być umieszczona w wieży turbiny wiatrowej bądź w osobnym kontenerze, natomiast generator i transformator zawsze znajdują się w obrębie wieży lub gondoli. Turbiny wiatrowe projektowane w ramach niniejszej farmy podłączone będą do linii energetycznej wewnętrznej o średnim napięciu za pośrednictwem transformatora podnoszącego napięcie do poziomu średniego. Generatory i transformatory prądu natomiast umieszczone będą na znacznych wysokościach ok. 100 m nad ziemią, w zależności od wysokości wieży. Już samo takie usytuowanie źródła pola gwarantuje brak jego oddziaływania na organizmy żywe. Ponadto turbiny wiatrowe oddalone będą od zabudowań o kilkaset metrów. Ze względu na taką lokalizację, poziom pól elektromagnetycznych wytwarzanych przez te urządzenia w poziomie terenu (na wysokości 1,8 m) jest w praktyce pomijany. Dodatkowo, elementy te są zamknięte w gondoli bądź w kontenerze w obszyciu metalowym o właściwościach ekranujących. Taka obudowa sprawia, że pole elektromagnetyczne praktycznie w całości zamyka się we wnętrzu gondoli, ponadto kable średniego napięcia zlokalizowane

175 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 175 będą od ziemią na głębokości ok. 1 m. Odpowiedni dobór urządzeń technicznych, ich parametry oraz umiejscowienie powodują, że wpływ na kształt klimatu elektromagnetycznego środowiska będzie równy zero. Na podstawie dostępnych wyników badań (Australian Greenhouse Office, Australian Wind Energy Association (2004). The Electromagnetic Compatibility and Electromagnetic Field Implications for Wind Farming in Australia) stwierdza się, iż oddziaływanie elektromagnetyczne emitowane przez pozostałe urządzenia, które wchodzą w skład infrastruktury elektrowni wiatrowej, jest marginalnie małe - co za tym idzie, nie będzie miało wpływu na zdrowie mieszkańców. Rozpatrując zjawisko pól elektrycznych i elektromagnetycznych w ramach przedsięwzięcia objętego zmianą Planu, nie zostaną przekroczone dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych określone w odpowiednich przepisach prawa. Projekt Planu przewiduje usytuowanie turbin wiatrowych w oddaleniu od stałych siedzib ludzkich i terenów, na których dopuszczalny jest rozwój zabudowy mieszkalnej. Tereny sąsiadujące to użytki rolne, które nie są użytkowane zimą (gdy występuje zagrożenie pojawienia się zlodzenia na skrzydłach turbin). Nowoczesne turbiny wiatrowe są tak zaprojektowane, aby w przypadku oblodzenia łopat nie pracowały, dopóki łopaty są oblodzone co ma na celu ochronę otoczenia przed ewentualnym rozrzuceniem lodu, jak również mechanizmów turbiny przed awarią. Ponadto środkami zapobiegającymi pracy podczas oblodzenia mogą być czujniki lodu i czujniki drgań. Dla terenów tych ustala się zachowanie dotychczasowego sposobu użytkowania, które nie przewiduje rozwoju funkcji mieszkaniowych. Ponadto, należy zauważyć, że współcześnie produkowane turbiny mają odpowiednio wyprofilowane łopaty, które są pokryte specjalną powłoką, utrudniającą osadzanie się śniegu, szadzi i lodu. Poziomy ciśnienia akustycznego hałasów niskoczęstotliwościowych oraz infradźwiękowych emitowanych przez współczesne elektrownie wiatrowe nie stanowią zagrożenia dla zdrowia. Poziom hałasu infradźwiękowego emitowanego przez elektrownie wiatrowe nie przekracza, zgodnie z uznanymi naukowo publikacjami, poziomu naturalnego tła infradźwiękowego. Infradźwięki emitowane z turbin wiatrowych już blisko nich przyjmują wartości znacznie poniżej ludzkiego progu percepcji. W związku z powyższym ocenia się, iż realizacja projektu Planu nie spowoduje znaczących negatywnych oddziaływań w tym zakresie. Obracające się łopaty wirnika turbiny wiatrowej rzucają na otaczające je tereny cień, powodując tzw. efekt migotania. Z efektem migotania cienia mamy do czynienia głównie, w krótkich okresach dnia, w godzinach porannych i popołudniowych, gdy nisko położone na niebie słońce świeci zza turbiny, a cienie rzucane przez łopaty wirnika są mocno wydłużone. Jest on szczególnie zauważalny w okresie zimowym, kiedy to kąt padania promieni słonecznych jest stosunkowo mały. Nowoczesne turbiny mogą powodować efekt migotania cieni o częstotliwości od 0,6 do 1 Hz. Naukowcy są zgodni, że migotanie o częstotliwości dopiero kilka razy większej, czyli powyżej 2,5 Hz, zwane efektem stroboskopowym, może być dla człowieka uciążliwe. Tylko u 5% osób chorych na epilepsję, które poddano badaniu wpływu migotania światła na samopoczucie, częstotliwości w zakresie 2,5-3 Hz wywołały negatywne efekty. U większości osób reakcja ze strony organizmu pojawia się przy wielokrotnie wyższych częstotliwościach, rzędu Hz. Wg British Epilepsy Association (Brytyjskiego Stowarzyszenia Epilepsji) nie ma żadnych dowodów na to, że zjawisko migotania cieni, którego źródłem jest farma wiatrowa, może wywoływać ataki epilepsji. Maksymalne częstotliwości migotania wywołanego przez współczesne turbiny wiatrowe nie przekraczają bowiem 1 Hz, czyli znajdują się dużo poniżej progowej wartość 2,5 Hz i nie powinny być odbieranie jako szkodliwe. Jedynie konstrukcje starszych typów turbin wiatrowych, mniejszych mocy (poniżej 500 kw) mogą obracać się wystarczająco szybko, nawet powyżej 50 obrotów na minutę, co może powodować

176 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 176 dyskomfort bądź negatywne oddziaływanie. Planowane turbiny muszą spełniać polskie i europejskie normy i być zaprojektowane według najlepszych standardów posiadając najnowsze technologie. Niewielki wzrost udziału zabudowy mieszkaniowej i gospodarczej, który może nastąpić po zmianie funkcji wskazanych w projekcie Planu terenów rolniczych, może wiązać się z proporcjonalnym, niewielkim wzrostem zanieczyszczeń generowanych z gospodarstw domowych. Zapisy projektu Planu określają sposoby zaopatrzenia nowych budynków mieszkalnych w energię cieplną oraz odprowadzania ścieków bytowych, minimalizując emisję szkodliwych zanieczyszczeń. Pośrednio funkcje terenów umożliwiające wznoszenie nowej zabudowy oraz budowę nowych dróg dojazdowych i wewnętrznych mogą wpłynąć na zwiększenie ruchu kołowego pojazdów, co również wiąże się ze wzrostem emisji zanieczyszczeń, a także zwiększa niebezpieczeństwo wystąpienia wypadków drogowych. Podczas oceny wpływu ustaleń Planu na jakość życia mieszkańców gminy należy wskazać również pozytywne aspekty społeczne, jakie niesie ze sobą przeznaczenie terenów pod lokalizację turbin wiatrowych. Nowe inwestycje spowodują poprawę sytuacji finansowej gminy, jak i indywidualnych mieszkańców. Zakłada się, iż zwiększenie wpływów do budżetu gminy nastąpi dzięki podatkom od nieruchomości odprowadzanym przez inwestora oraz wyższym podatkom dochodowym osób wydzierżawiających grunt inwestorowi. Analiza przepływów finansowych wykazała, że zaktualizowana wartość podatku od nieruchomości, który wpłynie do gminy w ciągu 7 lat od wybudowania turbin wiatrowych wyniesie ok. 2 mln PLN. Dopływ finansów do budżetu gminy może pozwolić na realizację innych zadań, np. infrastrukturalnych lub społecznych, co bezpośrednio wpłynie na poprawę jakości życia mieszkańców. Ponadto wzrosną dochody indywidualnych mieszkańców, właścicieli gruntów, na których planowana jest infrastruktura farmy wiatrowej i z którymi inwestor podpisze umowy dzierżawy. Dodatkowo, zostaną zmodernizowane drogi dojazdowe do nieruchomości rolnych, które posłużą również przy budowie i obsłudze technicznej turbin wiatrowych. Zakaz zabudowy na terenach rolnych został wprowadzony przy jednoczesnym powiększeniu istniejących terenów zabudowy, co ma się przyczynić do ograniczenia chaotycznego rozprzestrzeniania się zabudowy, co będzie to miało pozytywny wpływ na krajobraz gminy oraz ład przestrzenny. Stąd też, należy spodziewać się pozytywnego wpływu na poziom życia ludzi w rejonie terenu objętego niniejszym projektem Planu Wpływ na zwierzęta Etap budowy Realizacja inwestycji na obszarze gminy Głowno po wejściu w życie analizowanych zmian Planu zagospodarowania przestrzennego, nie wpłynie na stan zachowania siedlisk, miejsc występowania płazów i gadów. Jeśli chodzi o lokalizacje elektrowni wiatrowych, to wszystkie turbiny będą ulokowane na gruntach ornych, które nie są atrakcyjnym siedliskiem dla płazów, podczas budowy nie nastąpi degradacja miejsc rozrodu, oczek wodnych lub miejsc podmokłych. Drogi dojazdowe do turbin będą gruntowe, na powierzchni gruntu rodzimego nie będą tworzyły barier liniowych dla przemieszczających się płazów. Budowa turbin oraz poszerzenie pasa zabudowy nie wpłynie na zmianę stosunków wodnych w pobliżu

177 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 177 miejsc rozrodu lub podmokłych miejsc żerowania wielu gatunków. Także w przypadku jaszczurki zwinki zmniejszenie powierzchni siedlisk na skutek realizacji ustaleń Planu nie będzie miało wpływu na populację. Zabudowa mieszkaniowa będzie rozwijała się tylko i wyłącznie w sąsiedztwie istniejącej zabudowy, a więc również nie wpłynie na degradację miejsc rozrodu i nie ograniczy możliwości wędrówek występujących na obszarze opracowania zwierząt. Ewentualne, możliwe do wystąpienia oddziaływanie inwestycji na zooedafon (wyłącznie) będzie miało miejsce przede wszystkim na etapie budowy i będzie głównie efektem występowania uciążliwości związanych z działaniem sprzętu budowlanego. Nie przewiduje się wystąpienia negatywnych oddziaływań na inne grupy zwierząt niż bytujące pod powierzchnią gruntu. Etap eksploatacji Elektrownie wiatrowe, podobnie jak zabudowa mieszkaniowa, na etapie eksploatacji nie oddziałują na zwierzęta lądowe poruszające się po ziemi. W przypadku eksploatacji nowych dróg dojazdowych i wewnętrznych może dochodzić do kolizji pojazdów ze zwierzętami. Nie prognozuje się jednak, by zdarzenia te mogły oddziaływać na faunę obszaru w sposób znaczący. Rozpatrując wpływ farm wiatrowych na zwierzęta, oceny oddziaływań środowiskowych skupiają się na ich potencjalnym wpływie na awifaunę oraz chiropterofaunę. Oddziaływanie na ptaki Potencjalne negatywne oddziaływania na awifaunę mogą być związane z planowanym w projekcie Planu przeznaczeniem wybranych fragmentów terenu pod lokalizację turbin wiatrowych. Przeznaczenie pozostałych terenów, zgodne z obecnym głównie rolniczym użytkowaniem, nie będzie miało istotnego znaczenia dla tej grupy zwierząt. Nie przewiduje się także, aby ewentualna zabudowa na terenie rolniczym lub w obrębie zabudowy zagrodowej i mieszkaniowej jednorodzinnej miała istotne znaczenie w tym zakresie. Farmy wiatrowe mogą oddziaływać na populację ptaków modyfikując ich zachowania, ograniczając wykorzystanie przestrzeni, czy powodując śmierć w wyniku kolizji z siłowniami. Część z tak spowodowanych zmian może stanowić zagrożenie dla żywotności populacji, podczas gdy inne mogą nie mieć znaczenia dla kształtowania zmian jej liczebności w dłuższej perspektywie czasu. Poniżej opisano wpływ, jaki planowana farma wiatrowa może mieć na lokalne populacje ptaków, z podziałem na sposób wykorzystywania przez różne ptaki przestrzeni inwestycji. Awifauna lęgowa - skład, wykorzystanie terenu, przebieg tras, kierunki i wysokości przemieszczania się w okresie lęgowym Łącznie na terenie objętym inwentaryzacją stwierdzono występowanie 94 gatunków ptaków, w tym 75 gatunków uznano za lęgowe. Stanowiska lęgowe gatunków o średniej wielkości ciała (szponiaste, kruk i inne) przedstawiono na rycinie 25. W pobliżu turbin i w buforze 2 km od farmy wiatrowej Głowno wykryto stanowiska lęgowe 8 gatunków, które są wymienione w Załączniku I tzw. Dyrektywy Ptasiej:

178 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński gatunków stwierdzono w bezpośrednim sąsiedztwie planowanych lokalizacji turbin (gąsiorka, ortolana, lerki, świergotka polnego, jarzębatkę i bociana białego); 2 gatunki stwierdzono na granicy bufora 2 km od planowanych lokalizacji turbin (dzięcioła czarnego oraz żurawia). Oprócz wymienionych wyżej gatunków, na badanym terenie farmy wiatrowej oraz 2 km bufora wokół niej zanotowano również 24 gatunków lęgowych zaliczanych do SPEC 2-3: bocian biały, dymówka, oknówka, cierniówka, czajka, czubatka, dudek, kuropatwa, mazurek, wróbel, makolągwa, muchołówka szara, świstunka leśna, potrzeszcz, przepiórka, skowronek, srokosz, pustułka, lerka, świergotek polny, ortolan, żuraw, gąsiorek, szpak. Bezpośrednio na inwentaryzowanym terenie oraz w jego pobliżu nie stwierdzono gniazdowania gatunków o rozpowszechnieniu lęgowym mniejszym niż 10%, a także mniejszym niż 1000 par lęgowych wg danych PAO w siatce kwadratów km (wg. Sikory i in. (2007). Nie stwierdzono żadnego gatunku z Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt (Głowaciński 2001).

179 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 179 Ryc. 30 Stanowiska wybranych gatunków ptaków chronionych na tle obszaru projektowanej zmiany MPZP wraz z zaznaczeniem lokalizacji turbin wiatrowych

180 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 180 W przypadku gatunków kolonijnych w Mąkolicach stwierdzono gniazdowanie gawrona Corvus frugilegus. Kolonia ta była jednak wyjątkowo mała, bo liczyła zaledwie 5 par, co sugeruje jej niewielką trwałość. Większe kolonie ptaków znajdują się w znacznej odległości od terenu planowanej farmy i dotyczą ptaków wodno-błotnych. Najbliższą trwałą kolonią takiego typu jest kolonia śmieszki Chroicocephalus ridibundus, licząca kilkaset par zlokalizowana w pobliży Woli Rogozińskiej, w gminie Zgierz w odległości około 8 km. Kolonie innych gatunków ptaków wodno-błotnych pojawiają się okresowo także w dolinie Bzury, w roku 2013 były to kolonie rybitw białoskrzydłych Chlidonias leucopterus w odległości około 3,8 km od skraju planowanej farmy. Farma wiatrowa nie będzie wywierała wpływu na istniejące trwałe kolonie ptaków ze względu na znaczną odległość od kolonii ptaków o znacznej liczebności od planowanej inwestycji. Miejsce, gdzie planuje się zlokalizować elektrownie wiatrowe, może być dla części obecnych tu w okresie lęgowym ptaków zarówno miejscem żerowania, jak i gniazdowania. Do gatunków tych oprócz wymienionych wyżej należy również pliszka żółta Motacilla flava, gatunek ten może być narażony na niekorzystne oddziaływanie realizacji inwestycji. W okresie całej inwentaryzacji ornitologicznej na obszarze planowanej inwestycji był to gatunek licznie obserwowany. Ponieważ pliszka żółta jest bardzo rozpowszechniona w naszym kraju (szacuje się, że liczy ok. 1,5 mln osobników i zasiedla ok. 50% powierzchni Polski), ocenia się, że planowana inwestycja nie będzie miała wpływu na populację tego gatunku. Dane z Ameryki Północnej wskazują, że często ofiarami zderzeń z turbinami są te gatunki ptaków wróblowych, które spędzają dużo czasu w powietrzu, w ramach pokazów godowych lub śpiewów, co potwierdza wysoka frekwencja skowronka polnego wśród ofiar znalezionych na dwóch dobrze zbadanych farmach krajowych (Zieliński et al. 2010, Rodziewicz 2010). Wśród wróblowych, podwyższone ryzyko kolizji charakteryzuje skowronka polnego, ptaki krukowate, potrzeszcza czy gąsiorka. W okresie całej inwentaryzacji ornitologicznej na obszarze planowanej inwestycji oraz w buforze 2 km w gminie wiejskiej Głowno, zaobserwowano ponad 800 osobników skowronka oraz ponad 500 osobników potrzeszcza, najrzadziej, bo 83 razy był widziany gąsiorek, jednak wszystkie osobniki poruszały się poniżej potencjalnego zakresu pracy rotora turbiny. Ponadto skowronek jest bardzo licznym ptakiem lęgowym o szacowanej populacji ponad 7 mln osobników, a jego występowanie szacuje się nawet na 8 par lęgowych na 10 ha powierzchni pól. Natomiast liczebność potrzeszcza w Polsce wynosi ponad 800 tys., a gąsiorka powyżej 600 tys. (wg danych Sikory i in. 2012). Wszystkie gatunki opisane powyżej są w naszym kraju ciągle gatunkami pospolitymi oraz co najmniej dość licznymi, a czasem należą nawet do grupy najpospolitszych i najliczniejszych w Polsce jak np. skowronek, szpak, cierniówka i mazurek. Większość obserwowanych osobników ptaków była na niskim pułapie (poniżej zakresu pracy wirnika) lub były to osobniki żerujące nad uprawami zbożowymi, dlatego lokalizacja farmy wiatrowej na terenie objętym zmianą Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego nie będzie miała negatywnego wpływu na populacje tych gatunków ptaków. Pomimo, iż dla niektórych stwierdzonych ptaków (gąsiorek, ortolan) realizacja inwestycji może spowodować niekorzystne zmiany w strukturze siedlisk lęgowych, to ze względu na fakt, iż są to gatunki bardzo liczne i rozpowszechnione w naszym kraju, nie spowoduje to negatywnego wpływu na krajową i regionalną populację tych ptaków. Według danych Polskiego Atlasu Ornitologicznego (rozmieszczenie badano jakościowo w polach o powierzchni 100 km 2 ), ortolan był notowany w blisko 53% pól, a gąsiorek w ponad 83% pól. Liczebność ortolana oszacowano w naszym kraju na tys. par, a gąsiorka nawet na tys. par. Także lerka należy do gatunków umiarkowanie

181 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 181 rozpowszechnionych, średnio licznych o szacowanej liczbie osobników ok. 200 tys., jest stwierdzana w 46% pól. Gatunkiem, na który potencjalnie inwestycja może mieć największy wpływ, jest bocian biały. W czasie monitoringu nie stwierdzono jednak, by lokalizacje turbin znajdowały się pomiędzy stałymi żerowiskami a miejscem gniazdowania. Obszary rolne w pobliżu turbin są rzadko wykorzystywane przez te osobniki (są miejscem okazyjnego żerowania, głównie w okresie prowadzenia prac rolnych), dlatego inwestycja nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla tych osobników. Biorąc pod uwagę, że gmina wiejska Głowno w swojej strukturze gruntów posiada 78% gruntów ornych oraz fakt znacznego rozpowszechnienia i wysoką liczebność gatunków lęgowych, które wykorzystują przestrzeń farmy zarówno w kraju, jak i regionie, jak również fakt, iż może nastąpić tylko ewentualny zanik stanowisk niektórych par w wyniku utraty siedlisk wskutek inwestycji, realizacja inwestycji będzie miała niewielki wpływ na stan tych gatunków w naszym kraju i regionie oraz nie spowoduje znacznej utraty ich siedlisk. Ponadto niektóre ptaki np. szpak, mazurek i wróbel są związane lęgowo z obszarami zabudowanymi, które z racji innych przepisów nie będą, ze względu na konieczność zachowania znacznej odległości przy okazji lokalizowania turbin, narażone na ich wpływ. W przypadku niektórych gatunków daleko groźniejsza niż sam fakt usytuowania turbin mogłaby mieć silna penetracja terenu gniazdowania przez ludzi. Obsługa turbin nie wymaga jednak stałej lub nawet częstej obecności człowieka, a na pewno mieści się w zakresie aktywności ludzi uprawiających okoliczne pola. Jednocześnie powstanie turbin gwarantuje zachowanie na omawianym obszarze dotychczasowego sposobu użytkowania poprzez zakaz zabudowy mieszkaniowej na terenach rolnych oraz zakaz zalesiania gruntów ornych w pobliżu inwestycji. Awifauna pozalęgowa - skład, wykorzystanie terenu, przebieg tras, kierunki i wysokości przemieszczania się w okresie lęgowym Z danych uzyskanych z obserwacji podczas monitoringu wynika, iż na omawianym terenie nie stwierdzono regularnego występowania koncentracji ptaków przelotnych. Wyjątkiem były gęsi zbożowe i białoczelne oraz żurawie. W przypadku gęsi w większości były to niewielkie stada notowane na wysokim pułapie, poza zasięgiem rotora turbiny wiatrowej. Nie stwierdzono większych zgrupowań gęsi na powierzchni ani noclegowisk w pobliżu planowanej inwestycji. Największe znane, nieregularnie, istniejące noclegowisko w pobliżu powierzchni znajduje się w dolinie Bzury odległości około km. W przypadku żurawi zaobserwowano pojedyncze stwierdzenia osobników przemieszczających się głównie poniżej zakresu pracy wirnika turbiny wiatrowej. Inne obserwacje ptaków wodno-błotnych były sporadyczne. Inwestycja w Głownie nie wpłynie w sposób znacząco negatywny na stan zachowania populacji lokalnych tych gatunków. W okresie migracji nie wykazano licznej obecności rzadkich gatunków szponiastych. Z tej grupy stwierdzono w czasie migracji następujące gatunki: myszołowa, myszołowa włochatego, błotniaka stawowego, trzmielojada, kobuza, pustułkę, jastrzębia oraz krogulca. Najliczniej występującymi gatunkami były myszołów oraz myszołów włochaty wykorzystujące chętnie sąsiedztwo autostrady A1 jako miejsca żerowania. W okresie zimowym stwierdzano także pojedyncze osobniki krogulca, jastrzębia oraz pustułki. Polska populacja myszołowa jest szacowna na tys. par lęgowych (Sikora i in. 2007, Atlas rozmieszczenia ptaków lęgowych Polski ). Zatem można stwierdzić, że ewentualna

182 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 182 dodatkowa śmiertelność wynikająca z realizacji inwestycji nie wpłynie znacznie na liczebność tego gatunku. Ocena liczebności błotniaka stawowego. Najlepsze dane, jakie mamy obecnie na ten temat, pochodzą z Monitoringu Flagowych gatunków Ptaków (MFGP), gdzie gatunek jest liczony na 47 powierzchniach 100 km 2. W latach jego liczebność fluktuowała bez wyraźnego trendu i tak samo nieznacznie oscylowały jego oceny całkowitej liczebności krajowej: 6,5-8 tys. par. Dla lat 2008 i 2009, dokładne wyliczenia dają odpowiednio 7640 (błąd standardowy 1500) oraz 7650 (błąd standardowy 1460) par (Neubauer G. i in. 2011, Biuletyn Monitoringu przyrody 8: 6-40). Wg danych Komitetu Ochrony Orłów aktualnie w Polsce jest 7-10 tysięcy par tych ptaków. Są to dane istotnie wyższe od danych literaturowych z początku lat 90, które podają par tego gatunku w Polsce (Tomiałojć, Stawarczyk 1990: Awifauna Polski). Populacja błotniaka stawowego w skali kraju aktualnie niezagrożona o wysokiej dynamice wzrostowej. Ryc. 31 Trend rozpowszechnienia populacji błotniaka stawowego w Polsce (Kuczyński L., Chylarecki P Atlas pospolitych ptaków lęgowych Polski. Rozmieszczenie, wybiórczość siedliskowa, trendy. GIOŚ, Warszawa) Nie stwierdzono licznych przelotów innych dużych (np. szponiastych), potencjalnie kolizyjnych gatunków. Nie wykazano intensywnego przelotu gatunków mniejszych, w szczególności wróblowych. Taki obraz jest typowy dla tej części kraju. Okres zimowania ptaków charakteryzował się niską liczbą gatunków zimujących oraz niewielką liczebnością stwierdzanych stad. Najliczniej ptaki wróblowe były stwierdzane na transekcie, gdzie żerowały na owocach jesiona pensylwańskiego oraz stada gili i kwiczołów maksymalnie do 30 osobników. Powyższe dane wskazują na względnie małą atrakcyjność miejsca planowanej farmy w tym okresie jako miejsca żerowania i odpoczynku, a także na brak szczególnie wysokiego zagęszczenia strumienia wędrujących ptaków poprzez ten obszar. Struktura tych zgrupowań była bardzo zmienna i w głównej mierze zależna od pory roku.

183 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 183 Nie obserwowano na badanym terenie regularnego występowania szczególnej intensywności przelotu związanej z obserwacjami wyjątkowo dużej liczby osobników któregoś z gatunków. W żadnym z penetrowanych miejsc nie zauważono także skłonności do zagęszczania się strumienia wędrujących ptaków, co mogłoby być powodowane szczególnym układem topograficznym okolicy (np. poprzez istnienie w okolicy ciągu obszarów leśnych, nad którymi szczególnie chętnie przemieszczają się niektóre z gatunków). Ptaki w okresie migracji wiosennej kierowały się przede wszystkim na północny wschód, a jesienią na południowy zachód. Także w przypadku ptaków, dla których badana powierzchnia była żerowiskiem lub miejscem odpoczynku, w okresie pozalęgowym nie stwierdzono istnienia szczególnie ważnych korytarzy przemieszczania i miejsc koncentracji. W pobliżu inwestycji na północ od planowanej farmy wiatrowej Głowno, istnieją naturalne korytarze migracyjne - Pradolina Warszawsko-Berlińska. Korzystają z nich głównie ptaki wodno-błotne, sporadycznie stwierdzane w pobliżu planowanych turbin. Świadczy to o tym, że inwestycja nie wpłynie na funkcjonowanie tych korytarzy. Miejsca korytarzy ekologicznych, które są wykorzystywane także przez gatunki ptaków, zostały rozpoznane i są udostępniane przez GDOŚ w formie map. Połączenie korytarzy ekologicznych GDOŚ oraz doliny rzeki Bzury stanowi obraz regionalnego schematu przemieszczania się ptaków. Na rycinie zaznaczono dolinę Bzury (obejmują ją kolejne obszary Natura2000) oraz korytarze ekologiczne wg. GDOŚ oraz położenie inwestycji. Ryc. 32 Regionalny schemat przemieszczania się ptaków wodno-błotnych. Korytarze ekologiczne w oparciu o doliny rzeczne Neru i Bzury. Korytarze ekologiczne - szare, z warstwy Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska dla Geoportalu. Niebieskie zakreślenie - obszary specjalnej ochrony ptaków Natura 2000: Pradolina Warszawsko Berlińska PLB oraz Doliny Przysowy i Słudwi PLB Niebieskie strzałki - główne kierunki przemieszczania i koncentracji ptaków wodno-błotnych w Pradolinie Bzury-Neru oraz dolinie Przysowy, czerwonym symbolem oznaczono obszar farmy wiatrowej objęty niniejszą prognozą. (Mapa za openstreetmap.org, geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/)

184 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 184 Obserwowane w trakcie badań terenowych ptaki były klasyfikowane ze względu na wysokość przemieszczania się. Wyróżniono trzy przedziały wysokościowe umożliwiające ocenę wpływu elektrowni wiatrowych na przelatujące zwierzęta: do 50 m pułap niski, ptaki przelatywały poniżej zasięgu pracy wirnika (tj. rotora turbiny wiatrowej), 50 m m pułap średni, ptaki przelatywały w zasięgu pracy wirnika, powyżej 210 m - pułap wysoki, ptaki przelatywały powyżej zasięgu pracy wirnika. Większość osobników gatunków ptaków obserwowanych w ramach monitoringu przemieszczała się na niskim pułapie wysokościowym, tzn. do 50 m Ryc. 33 Rozkład liczby osobników wszystkich gatunków ptaków zaobserwowanych na transekcie w różnych przedziałach wysokości pułapu lotu (N = 8077). Objaśnienia: 1 niski; 2 średni; 3 wysoki Ryc. 34 Rozkład liczby osobników gatunków ptaków o małej wielkości ciała (do wielkości kwiczoła Turdus pilaris) zaobserwowanych na transekcie w różnych przedziałach wysokości pułapu lotu (N = 5919). Objaśnienia: 1 niski; 2 średni; 3 wysoki

185 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński Ryc. 35 Rozkład liczby osobników gatunków ptaków o średniej wielkości ciała (do wielkości gawrona Corvus frugilegus) zaobserwowanych na transekcie w różnych przedziałach wysokości pułapu lotu (N = 1638). Objaśnienia: 1 niski; 2 średni; 3 wysoki Ryc. 36 Rozkład liczby osobników gatunków ptaków o dużej wielkości ciała (od wielkości kruka Corvus corax) zaobserwowanych na transekcie w różnych przedziałach wysokości pułapu lotu (N = 520). Objaśnienia: 1 niski; 2 średni; 3 wysoki Gatunki związane z ekosystemami leśnymi Na gatunki SPEC związane z ekosystemami leśnymi jak czubatka, muchołówka szara, świstunka leśna inwestycja nie będzie miała wpływu, gdyż turbiny będą lokalizowane poza terenami leśnymi, a ptaki wróblowe tam występujące nie żerują na gruntach użytkowanych rolniczo.

186 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 186 Ptaki żerujące oraz migrujące Farmy wiatrowe stanowią przeszkodę na trasie przelotu ptaków jako obiekty o dużej wysokości i dodatkowo poruszające się. Jednakże są one widoczne dla ptaków, które w większości przypadków z łatwością je omijają. Kolizje ptaków z elektrowniami zdarzają się w sytuacji zlokalizowania elektrowni na trasie głównych przelotów ptaków lub w miejscu, gdzie znajdują się ważne dla nich żerowiska. Pewne zagrożenie występować może także w trakcie nocnych przelotów i w warunkach złej widoczności. Pamiętać należy jednak, że większość migracji ptaków odbywa się na wysokościach znacznie przekraczających wysokość zasięgu łopat elektrowni wiatrowych. Z danych uzyskanych z obserwacji podczas inwentaryzacji ornitologicznej wynika, iż na omawianym terenie nie stwierdzono regularnego występowania dużych koncentracji ptaków przelotnych. Wyjątkiem były gęsi jednorazowo ( r. z punktu obserwacyjnego nr 1) zaobserwowano 1065 osobników, przelatujących znacznie powyżej zasięgu pracy rotora potencjalnej turbiny wiatrowej. Zaobserwowano również stado przelatujących żurawi ( r., punkt obserwacyjny nr 2, 18 osobników). Występowanie tych gatunków nie wiązało się z długotrwałym przebywaniem w pobliżu turbin stad o dużej liczebności, a ich obecność była związana zwykle z przelotem na wysokim pułapie, poza zasięgiem wirnika generatora. Tylko nieregularnie obserwowano większe stada lub intensywniejszy przelot ptaków wróblowych. Taki obraz jest typowy dla tej części kraju. Okres zimowania ptaków charakteryzował się niską liczbą gatunków zimujących oraz niewielką liczebnością stwierdzanych stad. Brak obserwacji na badanym terenie regularnego występowania szczególnej intensywności przelotu związanej z obserwacjami dużej liczby osobników któregoś z gatunków. W żadnym z penetrowanych miejsc nie zauważono także skłonności do zagęszczania się strumienia wędrujących ptaków. Ptaki w okresie migracji wiosennej kierowały się przede wszystkim na północny wschód, a jesienią na południowy zachód. Niewielka część z ptaków wędrowała na wysokościach, które swoim zasięgiem obejmuje wirnik turbin wiatrowych. Jednak wobec nieodbiegającej od średniego stanu intensywności przelotu nie należy spodziewać się zwiększonego poziomu zagrożenia zderzeniami w stosunku do jakiegokolwiek innego miejsca na terenie środkowej Polski. Powyższe dane wskazują na małą atrakcyjność miejsca planowanej farmy wiatrowej w tym okresie jako miejsca żerowania i odpoczynku, a także na brak wysokiego zagęszczenia strumienia wędrujących ptaków poprzez ten obszar. Struktura tych zgrupowań była bardzo zmienna i w głównej mierze zależna od pory roku. W obszarze planowanej farmy wiatrowej nie występują przeszkody terenowe wymuszające zawężenie strumienia przelotu. Powstanie na badanym terenie turbin nie powinno mieć istotnego wpływu na ptaki przelatujące, jak również żerujące na tym obszarze, ponieważ mogą one wykorzystywać tereny o takim samym charakterze wokół turbin i poza nią. Małe ptaki wróblowe podczas migracji przemieszczały się w grupach od kilku do kilkunastu osobników, głównie poniżej strefy pracy wirnika. Dla pozostałych gatunków, wykorzystujących ten teren tylko jako miejsce żerowania (np. szpak, mazurek, makolągwa) zmiany o charakterze siedliskowym będą mniej istotne. Wszystkie te gatunki są pospolicie spotykanymi ptakami na obszarach rolniczych, posiadają stabilne populacje i niewielka dodatkowa śmiertelność, a także utrata miejsc żerowania nie będzie powodować zagrożenia obniżenia liczebności populacji tych gatunków.

187 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 187 Gatunki objęte strefową ochroną miejsc występowania Na badanym obszarze nie stwierdzono również lęgów gatunków objętych ochroną strefową miejsc występowania. Najbliższym, zajętym stanowiskiem ptaków objętych ochroną strefową jest gniazdo bielika (Haliaeetus albicilla), znajdujące się w Lesie Domaradzyńskim w odległości około 5 km na południowy wschód od najdalej wysuniętych w jego kierunku planowanych lokalizacji generatorów wiatrowych. Ze względu na znane stanowisko w Lesie Domaradzyńskim oraz informacje o notowanych bielikach w rejonie Lasu Witowskiego, gatunek ten był poddany szczegółowej kontroli na etapie prowadzonych obserwacji. W czasie kontroli przeprowadzonych w latach 2013 i 2014 na potrzeby opracowania Raportu z monitoringu ornitologicznego na analizowanym obszarze farmy ani razu nie stwierdzono przelotu bielika. Dokonano jedynie trzech obserwacji na terenie sąsiednim w rejonie Lasu Witowskiego i obszaru Natura 2000 Silne Błota PLH zlokalizowanego około 3,7 km na zachód od najdalej wysuniętej planowanej turbiny. Nielęgowe osobniki zaobserwowano w tamtej okolicy trzykrotnie, tj.: 29 marca 2013 r., 7 marca 2014 r. oraz 12 marca 2014 r. W 2015 roku kontynuowany jest monitoring ornitologiczny obszaru planowanej farmy wiatrowej wraz z odpowiednim, przynajmniej 2 km buforem wokół niej. Tak jak to opisano w rozdziale 2.1 decyzję o kontunuowaniu badań w 2015 r. podjęto ze względu na ujęcie przedmiotowego obszaru farmy w tzw. Petycji Komitetu Ochrony Orłów (KOO, Region Łódzki) z dnia 4 lipca 2013 roku, która dotyczyła obszarów, w których lokalizacja turbin mogłaby mieć negatywne oddziaływanie na populacje ptaków szponiastych, w tym bielika. Badania miały za zadanie dostarczenie dodatkowego materiału dowodowego i uzyskania pewności, że planowana farma nie będzie negatywnie oddziaływać na ptaki szponiaste. W tym okresie badania prowadzone są dodatkowo w oparciu o obserwacje z 4 punktów, które pokrywają obszar farmy i terenów przyległych tak, aby pozyskać pełną wiedzę o kierunkach przemieszczania się osobników tego gatunku. Do dnia opracowania niniejszej prognozy oddziaływania na środowisko dysponowano wynikami z 22 sesji obserwacyjnych przeprowadzonych w 2015 r. W tym okresie bielika obserwowano ośmiokrotnie. Należy podkreślić, że wszystkie obserwacje dokonane zostały poza terenem planowanej farmy wiatrowej. Szczegółowy opis wszystkich stwierdzeń bielika został przedstawiony w rozdziale i na poniższej rycinie 37. Na ryc. 37 przedstawiono zobrazowanie obserwacji bielika podczas dotychczasowych badań monitoringowych przeprowadzonych w rejonie projektowanego Planu na tle zweryfikowanej przez Komitet Ochrony Orłów (KOO) mapy klasyfikującej obszary pod względem możliwości lokalizacji farm wiatrowych. Większość obserwacji dotyczyły osobników bielika przebywających w okolicy Lasu Witowskiego, który znajduje się w odległości 2,5 km od najbliższej projektowanej turbiny wiatrowej. Podczas inwentaryzacji przyrodniczej w latach 2013, 2014 i 2015 obszar Lasu Witowskiego poddano badaniom w celu wykrycia ewentualnych lęgów, jednak gniazda bielika nie znaleziono. W oparciu o te badania wykonane na rzecz monitoringu przedrealizacyjnego stwierdzono, że stanowisko lęgowe bielika w Lesie Witowskim nie występuje

188 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 188 Podczas obserwacji nie stwierdzono osobników przelatujących przez teren planowanej farmy wiatrowej na kierunku Las Domaradzyński Las Witowski i Las Domaradzyński stawy w Psarach. Nie stwierdzono też przelotów bielika pomiędzy Lasem Witowskim a kompleksem stawów rybnych w Psarach przez teren planowanej farmy wiatrowej. Materiałem uzupełniającym dla oceny wpływu farmy wiatrowej były obserwacje prowadzone w ramach Monitoringu Ptaków Drapieżnych szczegółowo przedstawione w rozdziale Na podstawie danych z 8-letnich obserwacji prowadzonych w ramach MPD, biorąc pod uwagę metodykę prac dyskryminującą ptaki nielęgowe na korzyść lęgowych oraz brak informacji o gniazdach w bazie danych Komitetu Ochrony Orłów i Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, można jednoznacznie stwierdzić, że z formalnego punktu widzenia w kwadracie LD2 o powierzchni 100 km 2 nie wykazano terytorium zajętego przez parę lęgową bielików. Wyniki nie wskazują również na użytkowanie tego obszaru przez osobniki nielęgowe. Monitoring przedrealizacyjny prowadzony od 2013 roku jednoznacznie wskazuje na następujące wyniki: Badania liczebności i składu gatunkowego na transekcie: nie stwierdzono bielika w postaci zarówno lęgowych jak i nielęgowych osobników brak stwierdzenia bielika w badaniach; Badania liczebności i składu gatunkowego na punktach obserwacyjnych: nie stwierdzono bielika w postaci lęgowych osobników a jedynie w postaci osobników nielęgowych wszystkie obserwacje miały miejsce poza obszarem planowanej farmy wiatrowej; Cenzus lęgowych gatunków rzadkich i średniolicznych: nie stwierdzono bielika w postaci lęgowych oraz nielęgowych osobników brak stwierdzenia bielika w badaniach; Badania MPPL: nie stwierdzono bielika w postaci lęgowych oraz nielęgowych osobników brak stwierdzenia bielika w badaniach. Ww. przeprowadzone badania i obserwacje jednoznacznie wskazują, że planowana inwestycja nie będzie miała negatywnego wpływu na lokalną populację bielika. Potwierdza to również fakt, że Komitet Ochrony Orłów na etapie aktualizacji obszarów ujętych w petycji, wprowadził zmiany przebiegu granic m.in. w zakresie przedmiotowego obszaru. Uaktualnione stanowisko KOO zakłada wprowadzenie dwóch typów obszarów (ryc. 37): obszary, na których w opinii KOO nie należy lokalizować farm wiatrowych ze względu na występowanie dużych gatunków ptaków szponiastych (głownie bielika) obszar czerwony; obszary, na których należy dopuścić możliwość budowy farm wiatrowych pod warunkiem przeprowadzenia wcześniej dokładnego, przynajmniej dwuletniego monitoringu ornitologicznego wskazującego na brak negatywnego wpływu obszar pomarańczowy; Obecnie w związku z weryfikacją założeń ww. petycji, projektowana farma wiatrowa znajduje się w obszarze, na którym KOO dopuszcza możliwość budowy tego typu obiektów pod warunkiem przeprowadzenia dokładnego przynajmniej dwuletniego monitoringu ornitologicznego (ryc. 37). Założona metodologia i prowadzone obserwacje od 2013 spełniają te założenia, a przytoczone w niniejszym opracowaniu wyniki jednoznacznie wskazują na brak użytkowania tej przestrzeni przez bieliki. Korespondencja pomiędzy Wójtem gminy Głowno a Komitetem Ochrony Orłów w zakresie aktualizacji stanowiska organizacji, jak również mapa wskazująca ww. obszary stanowi Załącznik nr 8.

189 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 189 Ryc. 37 Granice projektu zmiany MPZP na tle mapy KOO klasyfikującej obszary pod względem możliwości lokalizacji farm wiatrowych wraz z zobrazowaniem wszystkich dotychczasowych obserwacji bielika

190 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 190 Inne ptaki szponiaste W ramach inwentaryzacji ornitologicznej prowadzonej w latach oraz w kontynuacji obserwowano ponadto inne gatunki szponiaste, które również podlegają badaniom MPD prowadzonym przez Komitet Ochrony Orłów. Poniżej zostały wyszczególnione gatunki, które zaobserwowano podczas prac inwentaryzacji przyrodniczej na obszarze planowanej farmy i w buforze 2 km: Błotniak łąkowy podczas badań został zaobserwowany 7 razy; Błotniak stawowy gatunek zaobserwowany 42 razy; Jastrząb gatunek zaobserwowany 6 razy; Krogulec gatunek obserwowany 12 razy; Kruk gatunek zaobserwowany 61 razy; Kobuz obserwowany 4 krotnie; Myszołów - najczęściej spotykany na tym terenie ptak szponiasty, rozmieszczony równomiernie na całym obszarze, w ciągu roku zaobserwowany 240 razy; Pustułka obserwowana 47 razy; Trzmielojad obserwowany 5 razy. Dla ww. gatunków jest prowadzony Monitoring Ptaków Drapieżnych przez Komitet Ochrony Orłów. Dane dostępne na stronie GIOŚ dla gatunków notowanych w roku 2014 na terenie planowanej inwestycji, gdzie zlokalizowane są obszary 1, 4 i 5 kwadratu LD2 (ryc. 2 i 20), przedstawiają się następująco: Jastrząb na badanych obszarach 4 i 5 nie zaobserwowano, natomiast na obszarze 1 zanotowano 1 osobnika lęgowego, podczas gdy na powierzchni całego kwadratu LD2 zanotowano 3 osobniki lęgowe oraz jeden nielęgowy; Błotniak łąkowy na badanych obszarach 4 i 5 nie zaobserwowano gatunku, natomiast był obserwowany dwukrotnie jako osobniki lęgowe na obszarze 1, podczas gdy na powierzchni całego kwadratu LD2 wystąpił 4 razy; Błotniak stawowy na badanych obszarach 1, 4 i 5 zaobserwowano 4 osobniki lęgowe tego gatunku, podczas gdy na powierzchni całego kwadratu LD2 zanotowano 12 osobników lęgowych; Kania czarna na badanych obszarach 1, 4 i 5 nie zaobserwowano żadnych osobników, na pozostałym terenie objętym badaniem MPD w kwadracie LD2 również nie zanotowano tego gatunku; Krogulec na badanych obszarach 1, 4 i 5 nie zaobserwowano żadnych osobników tego gatunku, podczas gdy na powierzchni całego kwadratu LD2 zanotowano 2 osobniki lęgowe; Kruk - na badanych obszarach 1, 4 i 5 zaobserwowano 3 osobniki lęgowe tego gatunku, podczas gdy na powierzchni całego kwadratu LD2 zanotowano 7 osobników lęgowych; Kobuz - na badanych obszarach 1, 4 i 5 jedynie na obszarze 5 zaobserwowano 1 osobnika lęgowego tego gatunku, podczas gdy na powierzchni całego kwadratu LD2 zanotowano 3 osobniki lęgowe oraz 1 osobnika nielęgowego;

191 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 191 Myszołów na badanych obszarach 1, 4 i 5 zaobserwowano 17 osobników lęgowych, podczas gdy na powierzchni całego kwadratu LD2 zanotowano 44 osobniki lęgowe oraz 1 nielęgowy; Pustułka na badanych obszarach 1, 4 i 5 zaobserwowano 2 osobniki lęgowe, podczas gdy na powierzchni całego kwadratu LD2 zanotowano 4 osobniki lęgowe, brak osobników nielęgowych; Trzmielojad - na badanych obszarach 1, 4 i 5 jedynie na obszarze1 zaobserwowano 1 osobnika lęgowego tego gatunku, podczas gdy na powierzchni całego kwadratu LD2 zanotowano 2 osobniki lęgowe; Kania ruda - na badanych obszarach 1, 4 i 5 nie zaobserwowano żadnych osobników, na pozostałym terenie objętym badaniem MPD w kwadracie LD2 również nie zanotowano tego gatunku; Orlik krzykliwy - na badanych obszarach 1, 4 i 5 nie zaobserwowano żadnych osobników, na pozostałym terenie objętym badaniem MPD w kwadracie LD2 również nie zanotowano tego gatunku. Podczas obserwacji ptaków drapieżnych prowadzonych w ramach monitoringu MPD w 2014 na wszystkich 9 punktach obserwacyjnych roku zanotowano w sumie 93 obserwacje ww. gatunków ptaków, z czego 31 obserwacji dokonano w kwadratach 1, 4 oraz 5, gdzie planowana jest inwestycja wiatrowa. Oznacza to, że na powierzchni trzech spośród dziewięciu obserwowanych kwadratów stanowiącej ok. 33% całkowitej obserwowanej powierzchni zanotowano ok. 33,3% wszystkich ptaków. Spośród 13 obserwowanych gatunków ptaków drapieżnych na terenie lokalizacji zanotowano 8 gatunków: jastrzębia, myszołowa, błotniaka łąkowego, błotniaka stawowego, kruka, kobuza, trzmielojada oraz pustułkę. Myszołów był najliczniej obserwowanym gatunkiem z ptaków szponiastych w okresie pozalęgowym, co jest typowym obrazem w krajobrazie rolniczym Polski (Tryjanowski 2009). Co istotne, myszołowa w 2014 roku obserwowano na terenie, gdzie planowana jest farma, 17 razy, podczas gdy na całym obserwowanym kwadracie LD2 o powierzchni 100 km 2 obserwowano go w sumie 45 razy. Oznacza to, że teren planowanej inwestycji nie jest jedynym żerowiskiem osobników tego gatunku i w bezpośredniej okolicy inwestycji znajdują się atrakcyjne tereny. Podobnie ma się sytuacja w przypadku błotniaka stawowego, którego obserwowano na kwadratach 1, 4 i 5, gdzie planowana jest inwestycja, 4-krotnie, a na całym terenie obserwacji MPD pojawił się on 12 razy. Kruk na terenie planowanej farmy był obserwowany 3 razy (na terenie całego kwadratu o powierzchni 100 km 2 7 razy), pustułka 2 razy (podczas gdy na całym kwadracie widziano ją 4 razy) i błotniak łąkowy również 2 razy (na całym kwadracie widziano go 4 razy). Pozostałe gatunki: kobuz, jastrząb oraz trzmielojad zostały zaobserwowane jednokrotnie na omawianych kwadratach. Biorąc pod uwagę populację krajową błotniaka stawowego, którą ocenia się na poziomie 7-10 tys. par lęgowych oraz myszołowa na poziomie tys. par lęgowych (Sikora i in. 2007, Atlas rozmieszczenia ptaków lęgowych Polski ), można stwierdzić, że inwestycja wiatrowa nie będzie miała wpływu na liczebność polskiej populacji tych gatunków. Struktura gatunkowa ptaków drapieżnych obserwowanych podczas Monitoringu Ptaków Drapieżnych wykonanych przez Komitet Ochrony Orłów jest taka sama, jak struktura gatunkowa ptaków zaobserwowanych podczas rocznej inwentaryzacji przedinwestycyjnej. Analizując powyższe dane można stwierdzić, że wyniki badań prowadzonych w ramach dwuletniego monitoringu przedrealizacyjnego są uszczegółowieniem badań prowadzonych w ramach MPD przez Komitet

192 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 192 Ochrony Orłów. Wyniki monitoringu przedrealizacyjnego ze względu na większą częstotliwość kontroli mogą być dopełnieniem charakterystyki ilościowej i jakościowej dla badań MPD dla rocznego cyklu badań. Powyżej zaprezentowane dane świadczą o tym, iż teren planowanej farmy wiatrowej nie jest wyjątkowo atrakcyjny dla ptaków. Spośród 13 ptaków drapieżnych objętych monitoringiem MPD, na terenie 100 km 2 kwadratu LD2 zaobserwowano 10 gatunków ptaków, z czego 8 spośród nich wykorzystywało, przestrzeń powietrzną terenu przeznaczonego pod farmę wiatrową, a w przypadku 3 gatunków (jastrząb, trzmielojad oraz kobuz) były to obserwacje jednorazowe. Oddziaływanie skumulowane (ptaki) Na podstawie uzyskanych informacji o istniejących i planowanych turbinach wiatrowych na terenach gmin otaczających gminę Głowno, stwierdzono, iż w pobliżu planowanej inwestycji brak jest większych parków wiatrowych mogących stanowić zwarte przeszkody dla migrujących ptaków (ryc. 38). Najbliżej planowanej farmy wiatrowej na terenie gminy Głowno może potencjalnie znaleźć się turbina w gminie Bielawy w pobliżu miejscowości Piaski Bankowe (1 turbina o mocy 800 kw o średnicy rotora do 53 m w odległości 2,2 km w kierunku północnym), trzy turbiny w pobliżu Trzaskowic w odległości 4,5 km w kierunku północnym (3 turbiny o mocy 2 MW, o maksymalnej wysokości 105 m i średnicy rotora do 100 m) oraz maksymalnie siedem znacznie mniejszych turbin w pobliżu tej samej miejscowości (maksymalnie 7 turbin o niewielkiej mocy i całkowitej wysokości konstrukcji do 30 m). W odległości 8,3 km na północny zachód od analizowanej farmy planowana jest turbina w gminie Piątek, obręb Orenice o mocy do 900 kw. W gminie Zgierz odległości 8,5 km na południowy zachód od planowanych turbin farmy wiatrowej Głowno, znajduje się lokalizacja planowanej turbiny o mocy do 800 kw w Woli Rogozińskiej (obręb Besiekierz Nawojowy) oraz dalej dwie turbiny w Giecznie (obręb Wypychów) w odległości 9,5 km (niewielkie turbiny o całkowitej maksymalnej wysokości konstrukcji do 45 m i mocy do 150 kw). Pozostałe turbiny znajdują się w większych odległościach (powyżej 10 km). Odległości pomiędzy turbinami farmy wiatrowej planowanej do realizacji w gminie Głowno oraz pozostałymi planowanymi turbinami w regionie są dostatecznie duże, by nie stanowić zwartej przeszkody w przestrzeni dla migrujących ptaków. Farma wiatrowa Głowno oraz sąsiadujące obiekty nie znajdują się w korytarzach ekologicznych lub w miejscu, gdzie zachodziłoby zagęszczenie strumienia migrujących ptaków. Analizowana farma wraz z sąsiednimi turbinami nie stanowi przeszkody, która by przegradzała Pradolinę Warszawsko-Berlińską stanowiącą ważny korytarz ekologiczny w pobliżu inwestycji. Ponadto wszystkie planowane lokalizacje znajdują się w znacznej odległości od stanowiska bielika objętego strefową ochroną (Las Domaradzyński), co nie przyczyni się do wywołania efektu skumulowanego na lokalną populację tego gatunku. W pobliżu planowanych lokalizacji turbin nie znajdują się maszty GSM, kominy lub inne budowle, które zwiększałyby lokalnie negatywne oddziaływanie turbin, w tym oddziaływanie skumulowane. Zgodnie z informacjami udzielonymi przez urzędy gmin sąsiadujących z analizowanym terenem (Załącznik nr 3) najbliżej zlokalizowanymi masztami telefonii komórkowej są obiekty w gminie Stryków: obręb ewidencyjny Pludwiny na działce nr 6 - maszt GSM w odległości w odległości 2,5 km od najbliższego terenu lokalizacji elektrowni wiatrowej (56EW), obręb ewidencyjny Gozdów na działce nr 226/3 - maszt GSM w odległości 4 km od najbliższego terenu lokalizacji elektrowni wiatrowej (56EW).

193 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 193 Pozostałe tego typu obiekty znajdują się w minimalnej odległości ok. 6 km od terenów, na których planuje się lokalizację turbin wiatrowych. Ryc. 38 Planowane i istniejące turbiny w pobliżu projektowanej farmy wiatrowej na terenie gminy Głowno

194 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 194 Należy mieć ponadto na uwadze, że wiele przypadków śmierci ptaków na skutek kolizji z elementami elektrowni wiatrowych ma charakter incydentalny i związane jest z rzadkimi zbiegami okoliczności. By jednak prawdopodobieństwo to obniżyć należy zadbać o: odpowiednie oświetlenie obiektu (pewne typy oświetlenia, np. stałe, mogą wabić i dezorientować ptaki, zwiększając prawdopodobieństwo zderzeń); oświetlenie powinno mieć charakter pulsujący; zwiększenie widoczności wirnika turbiny w ciągu dnia poprzez odpowiednie malowanie; niestosowanie napowietrznych linii przesyłowych. Oddziaływanie na nietoperze Śmiertelność nietoperzy na farmach wiatrowych jest konsekwencją kolizji z obracającymi się łopatami turbiny wiatrowej lub następuje w wyniku zbyt gwałtownej dekompresji zwierząt przelatujących w pobliżu wirnika - zjawisko barotraumy (Baerwald i in. 2008). Poziom śmiertelności nietoperzy na farmach wiatrowych w stosunku do niskiej rozrodczości tych zwierząt, może mieć duży wpływ na liczebność lokalnych populacji (Brinkmann 2006). W bezpośrednim sąsiedztwie planowanej farmy wiatrowej nie ma znanych ważnych miejsc hibernacji ani kolonii rozrodczych nietoperzy, nie występują również obszary chronione, w tym obszary Natura 2000, których celem jest ochrona gatunkowa lub siedliskowa nietoperzy. Omawiany teren nie jest atrakcyjny dla nietoperzy w sposób ponadprzeciętny. Średnie indeksy aktywności nietoperzy zaprezentowano na wykresie - ryc. 39. Najwyższą aktywność nietoperzy głównie mroczków późnych Eptesicus serotinus oraz karlików większych Pipistrellus nathusii stwierdzono na punkcie nasłuchowym B w otoczeniu przydrożnego szpaleru drzew oraz niewielkiego lasu. Najmniejszą aktywność nietoperzy rejestrowano na środku bezdrzewnych pól punkt nasłuchowy A oraz na transektach T1 oraz T2. Na transekcie T2 przelatujące nietoperze rejestrowano w miejscu, gdzie transekt ten przecina drogę otoczoną szpalerem drzew. Wskazuje to na niskie ryzyko wystąpienia znaczącego negatywnego oddziaływania inwestycji na populacje nietoperzy w otoczeniu tych miejsc. Turbiny wiatrowe powinny być zlokalizowane możliwie daleko od lasów, co potwierdzają indeksy aktywności w otoczeniu śródpolnych zadrzewień. Na transekcie T3 przeloty nietoperzy odnotowano w miejscach, gdzie jego trasa przebiegała w sąsiedztwie zadrzewień.

195 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński T1 T2 T3 A B Ryc. 39 Średni indeks aktywności wszystkich gatunków nietoperzy Opracowanie pn. Tymczasowe wytyczne dotyczące oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na nietoperze (wersja II, grudzień 2009, Kepel A.) wskazuje typy terenów najczęściej użytkowanych przez nietoperze wraz z proponowanymi odległościami turbin wiatrowych od tych struktur. W granicach rozpatrywanego obszaru projektowanych zmian MPZP zidentyfikowano dwa rodzaje terenów wymienionych w wytycznych, jako potencjalnie atrakcyjne dla nietoperzy, tj. lasy (ZL) i szpalery drzew. Dodatkowo wzięto pod uwagę rozmieszczenie terenów przeznaczonych do zalesienia (DZL), mogących w przyszłości stanowić miejsca koncentracji nietoperzy. Analiza przestrzenna planowanego rozmieszczenia turbin wiatrowych na tle elementów środowiska, o których mowa w powyższych wytycznych wykazała, że inwestycja charakteryzuje się korzystną lokalizacją względem ww. elementów środowiska, zachowując zalecane odległości. Przedstawione w niniejszej prognozie pomiary odległości planowanych lokalizacji turbin wiatrowych od struktur przyrodniczych potencjalnie atrakcyjnych dla nietoperzy wykonano zgodnie z wytycznymi definiującymi odległość od elektrowni wiatrowej jako najmniejszą odległość w linii prostej pomiędzy danym punktem lub linią, a okręgiem wyznaczającym zewnętrzną granicę obszaru maksymalnego zasięgu łopat wirnika (rotora) turbiny. W przedstawionych wynikach pomiarów przyjęto zastosowanie największych zakładanych dla projektowanej farmy wiatrowej rotorów o średnicy 130 m (promień r = 65 m). Przyjęto również założenie uwzględnione w treści projektu uchwały MPZP, że zasięg łopat wirników turbin wiatrowych będzie mógł wykraczać poza obręb jednostek EW na odległość nie większą niż 65 m. W poniższej tabeli 30 przedstawiono wyniki analiz minimalnych odległości terenów związanych z planowaną lokalizacją turbin wiatrowych do terenów potencjalnie atrakcyjnych dla nietoperzy (ZL, DZL, szpalery drzew). W pierwszej kolejności dla zobrazowania możliwie najmniej korzystnego środowiskowo układu rozmieszczenia turbin przeanalizowano sytuację, w której nie jest znana ich dokładna lokalizacja na terenach EW. W tym przypadku przyjęto założenie, że wieże turbin mogą być zlokalizowane w dowolnym punkcie w obrębie terenów EW. W związku z czym, w tej analizie minimalne odległości do struktur przyrodniczych mierzono od buforu 65 m licząc od granic terenów EW. (Wariant hipotetyczny).

196 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 196 Następnie przeanalizowano sytuację, w której wieże turbin wiatrowych zlokalizowane są w obrębie terenów EW w miejscach, które na etapie prognozy przyjmuje się jako najbardziej prawdopodobne i optymalne do realizacji. W tym przypadku minimalne odległości do struktur przyrodniczych potencjalnie atrakcyjnych dla nietoperzy mierzono od zakładanych maksymalnych zasięgów łopat wirników turbin wiatrowych tj. od buforu 65 m licząc od punktu posadowienia wieży elektrowni wiatrowej. (Wariant rzeczywisty). Tab. 30 Minimalne odległości pomiędzy projektowanymi turbinami wiatrowymi (maksymalnymi zasięgami łopat wirników turbin tj. granicami buforu 65 m od granic terenów EW oraz granicami buforu 65 m od zakładanych na etapie prognozy lokalizacji wież turbin wiatrowych) a najbliższymi terenami lasów (ZL) lub terenów przeznaczonych do zalesienia (DZL) i szpalerów drzew Teren lokalizacji elektrowni wiatrowej Pomiary od granic buforów 65 m wyznaczonych od granic terenów EW wariant hipotetyczny Odległość do najbliższego terenu lasu (ZL) lub terenu przeznaczonego do zalesienia (DZL*) [m] Odległość do najbliższego szpaleru drzew [m] Pomiary od granic buforów 65 m od zakładanych na etapie prognozy dokładnych lokalizacji wież turbin wiatrowych wariant rzeczywisty Odległość do najbliższego terenu lasu (ZL) lub terenu przeznaczonego do zalesienia (DZL*) [m] Odległość do najbliższego szpaleru drzew [m] 48EW 310 (95ZL) (95ZL) EW 390 (105ZL) (105ZL) EW 575 (107ZL) (107ZL) EW 250 (103ZL) (103ZL) EW 450 (109ZL) (109ZL) EW 240 (109ZL) (109ZL) EW 180 (110ZL) (110ZL) EW 190 (110ZL) (110ZL) EW 400 (112ZL) (112ZL) 215 * Żaden z terenów przeznaczonych do zalesienia (DZL) nie znajduje się bliżej terenów EW niż najbliższe tereny leśne (ZL) Jak wynika z przeprowadzonych analiz w świetle wytycznych, maksymalne zasięgi rotorów turbin wiatrowych położonych na terenach 49EW, 55EW i 56EW (przyjmując najmniej korzystną hipotetyczną lokalizację turbin względem elementów środowiska) znajdują się w odległościach mniejszych od wartości wskazanych w wytycznych w odniesieniu do szpaleru drzew oraz w przypadku turbin położonych na terenach 54EW i 55EW w odniesieniu lasów. Analizując tabelę 30 i ryc. 40 należy jednak podkreślić, że zlokalizowanie wież turbin wiatrowych w miejscach przedstawionych na etapie prognozy jako najbardziej prawdopodobne (wariant rzeczywisty) było poprzedzone szczegółowymi analizami. Optymalne lokalizacje turbin zagwarantują spełnienie wytycznych środowiskowych, o których mowa powyżej. Kontrola i potwierdzenie założonego optymalnego rozmieszczenia turbin zostanie przeprowadzona na etapie procedury oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Oddziaływanie na nietoperze wszystkich turbin wiatrowych powinno zostać szczegółowo zbadane i dookreślone na etapie uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach inwestycji. Ponadto

197 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 197 po wybudowaniu inwestycji zalecane jest przeprowadzenie monitoringu porealizacyjnego, zgodnie z przyjętymi wytycznymi, który określi szczegółowo wpływ elektrowni. W przypadku wystąpienia nadmiernej uciążliwości dla środowiska należy zastosować odpowiednie środki minimalizujące oddziaływanie. Ryc. 40 Projektowane lokalizacje wież turbin wiatrowych na tle uwarunkowań ekologicznych obszaru zmienianego MPZP wraz z granicami buforów 150 m i 200 m od maksymalnych zasięgów rotorów o średnicy 130 m (wariant rzeczywisty)

198 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 198 Oddziaływanie skumulowane (nietoperze) Najbliższe istniejące lub potencjalne turbiny wiatrowe, które zostały omówione w części odnoszącej się do ornitofauny, znajdują się w dużym rozproszeniu i składają się z pojedynczych obiektów lub niewielkich grup. Ze względu na ubóstwo siedliskowe obszar jest słabo wykorzystywany przez nietoperze. Ponadto nie znajduje się na trasie intensywnych migracji wiosennych oraz jesiennych. W związku z tym projektowane turbiny nie będą stanowiły istotnej bariery dla nietoperzy, nie wystąpi również oddziaływanie skumulowane z innymi obiektami tego typu Wpływ na rośliny Etap budowy W bezpośrednim sąsiedztwie terenów, dla których planuje się zmianę zagospodarowania, nie notowano obecności siedlisk przyrodniczych ujętych w załączniku I Dyrektywy Siedliskowej UE i chronionych prawem krajowym, na mocy Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia, jako obszary Natura Na działkach rolnych przeznaczonych pod budowę turbin wiatrowych oraz na drogach dojazdowych do nich nie stwierdzono obecności gatunków rzadkich ani objętych ochroną gatunkową. Brak też gatunków roślin z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej, a także zagrożonych wyginięciem w skali kraju. Na działkach przeznaczonych do realizacji przedsięwzięcia oraz w ich otoczeniu i na drogach dojazdowych nie stwierdzono obecności gatunków roślin ginących i zagrożonych w Polsce środkowej. Na podstawie obserwacji własnych dokonywanych w okolicach Mąkolic w latach wcześniejszych można zakładać, że w pobliżu planowanej inwestycji mogą występować stanowiska ostróżeczki polnej Consolida regalis i kąkolu polnego Agrostemma githago. Są to chwasty upraw zbożowych zakwalifikowane do zagrożonych gatunków flory segetalnej Polski środkowej. Przy czym potencjalna utrata pojedynczych osobników ostróżeczki polnej i kąkolu polnego w trakcie realizacji inwestycji nie przyniesie uszczerbku lokalnym populacjom tych gatunków. Szczególną uwagę w trakcie realizacji prac montażowych, a także w przyszłości demontażowych, należy zwrócić na drzewa rosnące w alei jesionowej po obu stronach drogi między Jasionną a Popowem Głowieńskim. Należy do minimum ograniczyć liczbę drzew koniecznych do usunięcia w trakcie realizacji inwestycji. Etap eksploatacji Na etapie funkcjonowania farma wiatrowa i towarzyszące jej urządzenia techniczne nie będą oddziaływać na florę.

199 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 199 Realizacja zabudowy zagrodowej i mieszkaniowej wiązać się będzie ze zwiększoną emisją zanieczyszczeń gazowych i pyłowych do atmosfery. Do czasu wyprowadzenia zanieczyszczeń z atmosfery (depozycja sucha i mokra w skali lokalnej) następować będzie okresowe zwiększenie emisji zanieczyszczeń w powietrzu. Tego typu zjawiska występować będą głownie w trakcie sezonu grzewczego. Ruch komunikacyjny generowany w wyniku funkcjonowania sieci układu komunikacyjnego do obsługi projektowanych inwestycji, nie będzie skutkował powstaniem istotnego zwiększenia emisji zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym. Negatywny wpływ zanieczyszczeń atmosferycznych na roślinność, dokonuje się poprzez osiadanie zanieczyszczeń (poprzez depozycję mokrą i suchą) na powierzchni roślin (m.in. metale ciężkie), co może skutkować nawet poważnym uszkodzeniem roślinności Wpływ na wody powierzchniowe i podziemne Projektowane zmiany zagospodarowania przestrzennego gminy Głowno nie będą w stopniu znaczącym oddziaływać na wody powierzchniowe i podziemne. Zamierzenia inwestycyjne, którymi zaowocuje zmiana Planu, nie wpłyną na ilość, jakość wód jak i dotychczasowe gospodarowanie wodami. Tym samym nie będą również miały wpływu na osiągnięcie celów środowiskowych, określonych w Planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły dla jednolitych części wód, w granicach, których położony jest obszar projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Etap budowy Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne oraz gleby rozpatrywane jest w związku z wykorzystywaniem w siłowniach wiatrowych olejów technicznych, smarów i cieczy chłodzących. Jednakże współcześnie projektowane turbiny charakteryzują się bardzo wysokimi reżimami ochronnymi w tym zakresie, ograniczając ryzyko skażenia środowiska do poziomu minimalnego. W przypadku ewentualnej kolizji nowej infrastruktury drogowej (drogi dojazdowe, drogi wewnętrzne) z istniejącymi rowami melioracyjnymi wykonane zostaną przepusty. Ponadto nie przewiduje się konieczności prowadzenia odwodnień, więc stosunki wodne obszaru nie zostaną zakłócone. Etap eksploatacji Projektowana inwestycja zakłada, że przy każdej z dziewięciu elektrowni wiatrowych będą zlokalizowane urządzenia infrastruktury technicznej tj. transformator nn/sn. Obecnie stosowane urządzenia są przeważnie tzw. transformatorami suchymi, czyli nie są w nich stosowane produkty ropopochodne. W przypadku zastosowania transformatorów olejowych, podstawę wykonuje się w formie wanny olejoszczelnej o pojemności mogącej pomieścić cała zawartość oleju. Dzięki takim rozwiązaniom ryzyko skażenia zostało wykluczone. Realizacja zamierzeń projektu Planu wiązać się będzie z wprowadzeniem do środowiska powierzchni nieprzepuszczalnych (które już w stanie istniejącym występują w rejonie opracowania),

200 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 200 czego skutkiem będzie przyspieszenie odpływu wód opadowych do wód powierzchniowych przy jednoczesnym ograniczeniu retencji w gruncie. W celu ograniczenia negatywnego oddziaływania projektowanej zabudowy na wody powierzchniowe, w projekcie Planu określono minimalną wartość oddalenia projektowanej zabudowy. Ponadto projekt Planu nakazuje zagospodarowanie powierzchni działek budowlanych w sposób zabezpieczający sąsiednie nieruchomości oraz drogi przed spływem wód opadowych i roztopowych na działki sąsiednie. Rozwój zabudowy zagrodowej i mieszkalnej będzie wiązać się z nieznacznie zwiększonym zapotrzebowaniem na wodę oraz zwiększoną objętością produkowanych ścieków Wpływ na powietrze Etap budowy Na etapie budowy niezbędny będzie transport elementów wież, materiałów budowlanych, urobku i inne działania mające celu realizację infrastruktury niezbędnej dla funkcjonowania zamierzeń projektu Planu. Użycie ciężkiego sprzętu wpłynie w sposób pośredni i krótkotrwały, na jakość powietrza (pyły i spaliny) na terenie inwestycji oraz na terenach sąsiadujących z trasami dojazdowymi do analizowanego terenu. Z racji tego, iż skala inwestycji nie jest duża oddziaływanie to będzie ograniczone. Etap eksploatacji Działające siłownie wiatrowe mają wpływ na powietrze, z tym, że wpływ ten można rozpatrywać dwojako. Przy rozpatrywaniu wpływu na jakość powietrza na danym terenie należy podkreślić wpływ pozytywny, bo uzyskujemy w ten sposób tzw. czystą energię, z wykorzystaniem źródeł odnawialnych. W związku z powyższym w skali globalnej następuje eliminacja zanieczyszczenia, które byłoby wyemitowane do powietrza ze spalania paliw kopalnych dla wytworzenia określonej ilości energii. Planowana farma wiatrowa może przyczynić się do zmniejszenia krajowej emisji gazów cieplarnianych. Szacuje się, że wyprodukowanie 1 MWh energii przy wykorzystaniu OZE przyczynia się do redukcji emisji o: 1,1 t CO 2, 1 kg SO 2, 1,18 kg związków azotu i 0,06 kg pyłów. Ponadto siłownie wiatrowe wpływają także na ruchy powietrza w skali lokalnej zmieniając mikroklimat wokół turbin. Wpływa to na zmniejszenie amplitud temperatur, oraz zmniejszenie wilgotności powietrza, wywołane ruchem łopat wirnika nad powierzchnią ziemi. Zwiększenie udziału zabudowy mieszkaniowej i gospodarczej na danym terenie może wiązać się ze wzrostem zanieczyszczeń generowanych z gospodarstw. Pośrednio ta funkcja oraz rozwój infrastruktury dróg dojazdowych i wewnętrznych może też wpłynąć na zwiększenie ruchu kołowego pojazdów, co również wiąże się ze wzrostem emisji zanieczyszczeń do powietrza.

201 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński Wpływ na powierzchnię ziemi Etap budowy Realizacja inwestycji będących przedmiotem projektu Planu będzie miała wpływ na powierzchnię ziemi przede wszystkim na etapie budowy. W celu realizacji inwestycji zostaną wykonane wykopy pod fundamenty oraz wykopy dla przeprowadzenia infrastruktury technicznej tj. przyłączenia mediów. Spowoduje to konieczność zagospodarowania urobku na miejscu lub jego wywiezienia z wykorzystaniem samochodów ciężarowych, w przypadku elementów infrastruktury, ziemia z wykopów zostanie użyta w całości do zasypania przewodów i rekultywacji terenu. Na terenie przeznaczonym pod nową zabudowę mieszkaniową i posadowienie siłowni wiatrowych oraz place manewrowe, a także drogi dojazdowe, nastąpi likwidacja pokrywy glebowej i częściowe zastąpienie jej materiałami nieprzepuszczalnymi. W związku z projektowanymi zmianami Planu powierzchnia terenu pokrytego materiałami nieprzepuszczalnymi w stosunku do ustaleń Planu obowiązującego może zwiększyć się maksymalnie o 8,5 ha. Wartość tę oszacowano biorąc pod uwagę powierzchnię poszczególnych zmienianych i nowo wydzielonych funkcji terenów oraz wartości wskaźników minimalnej powierzchni biologicznie czynnej, jaka musi być zachowana w powierzchni działki budowlanej w zależności od jej funkcji. Informację o klasach gleb terenów przeznaczonych w projektowanym MPZP pod lokalizację elektrowni wiatrowych, dróg dojazdowych i wewnętrznych oraz obszarów podlegających zmianie dotychczasowej funkcji przedstawiono w tabeli nr 6 w rozdziale 7.7. Etap eksploatacji Na etapie eksploatacji zabudowy mieszkaniowej i gospodarczej nie prognozuje się oddziaływania na powierzchnię ziemi z wyjątkiem typowych oddziaływań związanych z gospodarką rolną. Użytkowanie nowych dróg dojazdowych i wewnętrznych może wiązać się z zanieczyszczeniami powierzchni ziemi płynami eksploatacyjnymi pochodzącymi z pojazdów silnikowych. Nie prognozuje się jednak, by zanieczyszczenia te mogły oddziaływać na powierzchnię ziemi w sposób znaczący. Projektowana inwestycja związana z energetyką wiatrową zakłada, że każda z dziewięciu turbin wyposażona będzie w urządzenia infrastruktury technicznej, tj. transformator nn/sn. Obecnie stosowane urządzenia są przeważnie tzw. transformatorami suchymi, czyli nie są w nich stosowane produkty ropopochodne. W przypadku zastosowania transformatorów olejowych, podstawę wykonuje się w formie wanny olejoszczelnej o pojemności mogącej pomieścić całą zawartość wykorzystywanego w instalacji oleju. Dzięki takim rozwiązaniom ryzyko skażenia powierzchni ziemi zostało wykluczone. W żadnej fazie realizacji postanowień projektowanych zmian Planu nie będzie istniało ryzyko wystąpienia bezpośredniego zagrożenia szkodą w powierzchni ziemi, w rozumieniu Ustawy za dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. z 2007 r., Nr 75, poz. 493 ze zm.).

202 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński Wpływ na krajobraz Największe oddziaływanie w krajobrazie na obszarze projektowanego dokumentu będzie wywoływać planowana inwestycja wiatrowa. Oddziaływanie planowanej farmy wiatrowej na krajobraz obejmuje wpływ na jego strukturę funkcjonalno-przestrzenną oraz oddziaływanie na jego warunki wizualne (zmianę percepcji krajobrazu). Farma wiatrowa, jako zespół elektrowni wiatrowych wraz z tzw. infrastrukturą towarzyszącą (stacją transformatorową, drogami dojazdowymi, masztem do pomiaru prędkości wiatru, itp.), rozmieszczonych na terenie o znaczącej powierzchni, może więc stać się elementem dominującym w krajobrazie danego regionu i przyczynić się do jego fragmentacji. Ze względu na dominujący wygląd, wynikający z rozmiaru i kształtu, maszty elektrowni wiatrowych wraz z poruszającymi się łopatami wirników zwracają uwagę ludzi. Etap budowy Oddziaływanie na strukturę funkcjonalno-przestrzenną największe jest w okresie budowy inwestycji. Na tym etapie przedsięwzięcia w obszarze budowy pojawią się pojazdy i maszyny budowlane, które nie są charakterystyczne dla obszaru rolniczego. Spowodują one dysonans w dotychczasowym krajobrazie. Planowane przedsięwzięcie usytuowane będzie na terenie rolniczym, przekształconym antropogenicznie, w obrębie pól wykorzystywanych do intensywnej produkcji rolnej. Prace związane z realizacją przedsięwzięcia będą miały charakter okresowy, czas realizacji inwestycji jest okresem przejściowym i prace te nie wpłyną w istotny sposób na pogorszenie istniejącego krajobrazu. Rozwój zabudowy zagrodowej i mieszkalnej nie będzie miał znacznego wpływu na krajobraz. Etap eksploatacji Analizowane elektrownie wiatrowe zlokalizowane będą na terenie otwartym, a ich wysokość, zgodnie z ustaleniami projektu Planu, może sięgać maksymalnie do 210 m, przez co stają się one dominantami krajobrazowymi, często niekorzystnie postrzeganymi przez część odbiorców, lecz jest to kwestia bardzo indywidualna i subiektywna. Wpływ elektrowni wiatrowych na otaczający krajobraz maleje wraz ze wzrostem odległości od inwestycji, dlatego też wyróżnia się następujące strefy wizualnego oddziaływania elektrowni wiatrowych: 1. Strefa I w odległości do ok. 2 km od elektrowni wiatrowych w tym obszarze elektrownie wiatrowe są elementem dominującym w krajobrazie; są wyraźnie widoczne i dostrzegalne przez człowieka; w omawianym przypadku teren ten będzie obejmował następujące miejscowości: Mąkolice Pierwsze, Mąkolice Drugie, Mięsośnia Poduchowna, Mięsośnia, Władysławów Popowski, Popów Głowieński, Pieński Popowskie, Kolonijka od Pludwin, Parcelka, Jasionna-Folwark, Jasionna, Helenów, Piaski Leśne, Dąbrowa, Wola od Popowa; W promieniu do ok. 2 km od miejsca posadowienia turbin brak obszarów chronionych. 2. Strefa II w odległości od ok. 2 km do 4,5 km od elektrowni wiatrowych elektrownie wiatrowe wyróżniają się w krajobrazie, są dostrzegalne, ale nie są elementem dominującym. Dla przedmiotowej inwestycji jest to teren obejmujący następujące większe miejscowości: Popówek Włościański, Boczki Domaradzkie, Chlebowice, Bogumin, Gosławice, Augustów, Żdzary, Księże Górki, Stare Piaski, Leżajna, Witów-Parcele, Wola Gosławska, Gozdów, Puldwiny,

203 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 203 Parcele. W tym obszarze znajduje się również autostrada A1, a ponadto zaznaczają się obszary chronione przyrodniczo Natura 2000: Silne Błota PLH100032, Pradolina Bzury-Neru PLH100006, Pradolina Warszawsko-Berlińska PLB100001, Szczypiorniki i Kowaliki PLH oraz Obszar Chronionego Krajobrazu Pradolina Warszawsko-Berlińska. 3. Strefa III w odległości od ok. 4,5 km do 7 km od elektrowni wiatrowej elektrownie wiatrowe są widoczne, ale nie są wyraźnie zauważalnym elementem w krajobrazie; na tle otoczenia są raczej niewielkich rozmiarów. W omawianym przypadku teren ten będzie obejmował m.in. takie miejscowości: Psary, Marianów, Helenów, Gawronki, Ziewanice, Bronisławów, Krasica, Stary Warchałów - Zabrzeźna, Gródka, Koźle, Bronin, Wrzask, Zagłoba, Sadówka, Feliksów, Kwilno, Zdzisławów, Sułkowice, Stare Orenice, Leonów, Drogusza, Janinów. Ponadto w rejonie tym znajdują się następujące obszary chronione przyrodniczo: Natura 2000: Silne Błota PLH100032, Pradolina Bzury-Neru PLH100006, Pradolina Warszawsko-Berlińska PLB oraz Obszar Chronionego Krajobrazu Pradolina Warszawsko-Berlińska i Rezerwat Zabrzeźnia. 4. Strefa IV w odległości powyżej 7 km od elektrowni wiatrowej elektrownie wiatrowe wydają się być niewielkich rozmiarów i nie wyróżniają się w krajobrazie; w rejonie od 7 km do 10 km znajdują się następujące większe miejscowości: Orenice, Stefanów, Łazin, Nowy Borów, Nowy Anielin, Bielawska Wieś, Łuby Bielawskie, Mięciszew, Stanisławów, Wola Zbrożkowa, Ruchna, Zabrzeźnia - Parcela, Głowno, Folwark, Bartoszewsice, Osse, Florianów, Beskierz, Wola Rogozińska, Lorenki, Władysławów, Gieczno, Boguszyce, Krzyszkowice, Piątek, Borowiec, Piekary, Młynów. Obszary chronione przyrodniczo w strefie 10 km to Natura 2000; Pradolina Bzury-Neru PLH100006, Pradolina Warszawsko-Berlińska PLB100001, Obszar Chronionego Krajobrazu Dolina Mrogi i Mrożycy oraz Pradolina Warszawsko-Berlińska oraz Rezerwat Grądy nad Moszczenicą. W pierwszej strefie oddziaływania znajdują się również projektowane przyrodnicze oraz kulturowe formy ochrony, tj. projektowane szlaki turystyczne (Szlak Perły Architektury Ziemi Łódzkiej, Szlak Budownictwa Drewnianego, Łącznik Łódzkiego Szlaku Konnego). W drugiej strefie oddziaływania znajduje się obszar chronionego krajobrazu Sokolnicko - Piątkowski. Wszystkie powyższe formy ochrony są jedynie propozycjami zawartymi w Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego z 2010 roku. Projektowane szlaki turystyczne obejmują szlaki samochodowe oraz konne i przebiegają przez tereny dróg publicznych lokalnych oraz zbiorczych. Natomiast projektowany Sokolnicko-Piątkowski Obszar Chronionego Krajobrazu został wyznaczony ze względu na wysokie walory przyrodnicze i duże urozmaicenie krajobrazowe, gdzie w obrębie opracowania jedynym elementem urozmaicającym krajobraz jest rozczłonkowany fragment lasu zlokalizowany w miejscowości Feliksów oddalonej o ok. 5 km od planowanej inwestycji. Ponieważ elektrownie wiatrowe są pozytywnie odbierane przez turystów stając się coraz częściej miejscem wycieczek i spotkań informacyjnych o tematyce ekologicznej, ponadto w krajobrazie naturalno kulturowym stanowią urozmaicenie widokowe, potęgujące wrażenie terenów przyjaznych środowisku, zakłada się, że rozwój energetyki wiatrowej na terenie gminy Głowna wpłynie pozytywnie na jej atrakcyjność wizualną budując obraz jednostki ekologicznej, przyjaznej środowisku, a jednocześnie nowoczesnej, z dużym potencjałem rozwoju. Gmina Głowno liczy 4894 mieszkańców (BDL, 2014). Miejscowości położone najbliżej terenu Inwestycji to: Mąkolice Pierwsze, Mąkolice Drugie, Wola od Popowa, Popów Głowieński, Władysławów Popowski oraz Mięsośnia. Łączna liczba mieszkańców Mąkolic wynosi 648, Woli od Popowa (która jest

204 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 204 częścią Woli Mąkolskiej) wynosi 434, Popowa Głowieńskiego wynosi 150, Władysławowa Popowskiego 92, natomiast Mięsośnię zamieszkuje ok. 140 osób. Jest to społeczność zamieszkująca strefę I, czyli teren, gdzie oddziaływanie wizualne elektrowni wiatrowej zaznaczać się będzie najsilniej. Przedmiotowa inwestycja wiatrowa będzie wprowadzała największe zmiany w krajobrazie dla mieszkańców wsi Mąkolice Pierwsze, Mąkolice Drugie, Wola Mąkolska Wola od Popowa, Popów Głowieński, Władysławów Popowski oraz Mięsośnia, czyli w skali terytorialnej najbardziej widoczna będzie z lokalnych punktów obserwacyjnych. W miarę oddalania się od inwestycji jej widoczność będzie malała, jednak ze względu na pagórkowaty, a nie równinny teren, widoczność ta będzie zmieniała się nieproporcjonalnie do zwiększającego się dystansu od posadowienia turbiny. Ponieważ planowaną inwestycję otaczają (w bezpiecznych odległościach) większe kompleksy leśne, efekt wizualny będzie ograniczony. Warto również zaznaczyć, że gmina nie posiada bazy turystycznej, a sektor turystyczny jest bardzo słabo rozwinięty. W lokalnej skali inwestycja będzie elementem dominującym w krajobrazie, natomiast w skali regionalnej elektrownie będą zanikać w miarę zwiększającego się dystansu obserwatora od turbin. Istotnymi elementami, które na pewno będą ograniczać lub nawet eliminować widoczność turbin, będą lasy, budynki i teren o zróżnicowanej morfologii. Oddziaływanie wizualne obejmie również gminę Zgierz (powiat zgierski), gminę Piątek (powiat łęczycki), gminę Stryków (powiat zgierski) oraz gminę Bielawy (powiat łowicki). Gmina Głowno graniczy z tymi gminami (odległości od granic wynoszą ok. 3 5 km). Gminy Zgierz, Piątek, Stryków oraz Bielawy znajdują się w II, III i IV strefie oddziaływania, w których elektrownie wiatrowe są dostrzegalne, ale nie są elementem dominującym w krajobrazie bądź wydają się być niewielkich rozmiarów i nie wyróżniają się. W przypadku kumulacji oddziaływania przedmiotowej inwestycji z innymi planowanymi elektrowniami wiatrowymi odbiór wizualny będzie podobny jak w przypadku pojedynczej turbiny. Należy również zwrócić uwagę, że widoczność turbin będzie najsilniej odznaczała się w krajobrazie w słoneczne, bezchmurne dni i w porze dziennej. Podczas zachmurzenia, opadów, mgły, zmroku i nocy oddziaływanie wizualne inwestycji będzie znacznie spadało, a zasięg takiego oddziaływania będzie się zmniejszał. Znaczenie ma także kolorystyka konstrukcji elektrowni. Kolor biały poprawia efekt wizualny wiatraków z małej odległości, jednakże na tle nieba jest dość silnie kontrastujący z daleka. Odwrotnie, zastosowanie koloru szarego zmniejsza widoczność z dużych odległości, z bliska obniża jednak estetykę konstrukcji. Końcówki łopat wirników, zgodnie z obowiązującymi przepisami w zakresie znakowania przeszkód lotniczych są malowane kolorem czerwonym, co również ma wpływ na odznaczanie się konstrukcji na tle otoczenia. Postrzeganie elektrowni jest zmienne w zależności od warunków pogodowych. Najbardziej na charakter ekspozycji wpływa stan zachmurzenia, kolor chmur, kierunek i kąt padania promieni słonecznych. Poza wpływem farmy wiatrowej na krajobraz, w aspekcie efektów wizualnych elektrowni należy uwzględnić efekt odbijania promieni słonecznych od łopat wirnika. Efekt ten można minimalizować stosując farby matowe, pochłaniające promienie słoneczne. Ocena wpływu elektrowni wiatrowych na estetykę krajobrazu jest oceną względną, postrzeganą przez obserwatora w sposób indywidualny. Ciężko jednoznacznie stwierdzić, czy wszyscy okoliczni mieszkańcy będą mieli negatywne czy pozytywne odczucia związane z występowaniem nowego obiektu w krajobrazie.

205 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 205 Rekonesans terenowy istniejących już elektrowni wiatrowych wykazał, że: z bliskiej odległości elektrownie wiatrowe stanowią element obcy w krajobrazie ze względu na jednoznacznie techniczny charakter i brak możliwości zamaskowania w związku z ich wysokością; wraz ze wzrostem odległości obserwowania elektrowni wiatrowych ich dysonans krajobrazowy maleje, co wynika przede wszystkim z tego, że konstrukcja nośna elektrowni jest wąska; istotnym uwarunkowaniem postrzegania elektrowni, zmiennym w czasie, są warunki pogodowe, a przede wszystkim stan zachmurzenia, w tym kolor chmur i kierunek oświetlenia elektrowni w stosunku do obserwatora. Wpływ na walory krajobrazowe elektrowni wiatrowych można uznać za pozytywny lub negatywny. Jest to kwestia subiektywnego odczucia obserwatora. Dla jednych pracujące siłownie mogą stanowić element niepasujący do krajobrazu, dla drugich element go wzbogacający. Niektórzy inwestycje tego typu mogą wręcz odbierać, jako pozytywną wizytówkę gminy otwartej na nowoczesne, ekologiczne rozwiązania. W przypadku przedmiotowego przedsięwzięcia należy stwierdzić, iż z racji małej skali zainwestowania wpływ ten nie będzie znaczący. Oddziaływanie nowej zabudowy mieszkaniowej i gospodarczej na krajobraz wiązało się będzie głównie z wprowadzeniem do otoczenia nowych obiektów budowlanych. Już w stanie istniejącym zlokalizowane są istniejące zabudowania. Mając na uwadze powyższe, wprowadzenie do krajobrazu nowej zabudowy, szczególnie w tak niewielkiej ilości, jak to przewiduje projekt zmiany Planu, nie będzie skutkowało zaburzeniem istniejącego porządku. Stanowić będzie natomiast prawidłowe wykorzystanie terenów objętych opracowaniem, będące jednocześnie rozszerzeniem funkcji występującej w bezpośrednim sąsiedztwie terenu opracowania. Za pozytywne należy uznać wprowadzenie zakazu zabudowy na terenie rolniczym, co spowoduje zahamowanie chaotycznego rozprzestrzeniania się zabudowy Wpływ na klimat Etap budowy W przedmiotowym zakresie nie prognozuje się jakichkolwiek oddziaływań. Etap eksploatacji W skali lokalnej Projektowana inwestycja w zakresie energetyki wiatrowej nie wpłynie na zmianę klimatu w skali lokalnej, z uwagi na fakt, iż planuje się budowę turbin wolnoobrotowych, wobec czego nie będzie zachodziło intensywne zjawisko mieszania mas powietrza w obszarze oddziaływania wirnika. Planowane turbiny rozmieszczone z zachowaniem dużych odległości pomiędzy poszczególnymi wieżami (nie mniej niż 470 m), wiec nie przewiduje się również zauważalnej zmiany prędkości wiatru w obszarze za rotorami. W skali globalnej Energia wytwarzana przez elektrownie wiatrowe jest tzw. energią czystą (bezemisyjną), a jej źródło, czyli wiatr, jest niewyczerpalne. Elektrownie wiatrowe wytwarzając energie elektryczną redukują emisję gazów cieplarnianych, pyłów i innych produktów pochodzących ze spalania paliw konwencjonalnych do atmosfery, przyczyniając się tym samym do spowolnienia tempa ocieplania się

206 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 206 klimatu na Ziemi. Projekty energetyki wiatrowej są więc działaniami z zakresu ochrony klimatu i powietrza, a w efekcie ich realizacja zmniejsza negatywne oddziaływanie sektora wytwarzania energii na środowisko. Wykazano, że jedna elektrownia wiatrowa o mocy 2 MW, zakładając przeciętną dla tej gałęzi energetyki wydajność pracy, w ciągu doby może ograniczyć emisje, CO 2 nawet o ok. 6,5 tony. Nie przewiduję się wpływu na klimat w skali lokalnej i globalnej w związku ze wzrostem ilości gospodarstw w zabudowie zagrodowej czy mieszkaniowej Wpływ na zasoby naturalne Na terenie objętym projektem Planu nie stwierdzono występowania udokumentowanych oraz perspektywicznych złóż surowców naturalnych. W związku z tym realizacja ustaleń projektu MPZP nie będzie w żaden sposób ograniczać możliwości wydobywania surowców. Rozpatrując przedmiotową kwestię w skali globalnej należy zaznaczyć, że stosowanie energetyki wiatrowej przyczynia się do ogólnego zmniejszenia zapotrzebowania na eksploatację złóż konwencjonalnych paliw kopalnianych (przede wszystkim węgla kamiennego i brunatnego) Wpływ na zabytki, chronione dobra kultury oraz wartości materialne Na terenach przeznaczonych pod nowe lub zmieniane zainwestowanie nie występują stanowiska archeologiczne. Część terenów znajduje się w strefach ochrony archeologicznej od tych stanowisk. (tabela 30). Projekt Planu ustala, że w granicach stanowisk archeologicznych i stref roboty ziemne albo zmiana charakteru dotychczasowej działalności, które mogą doprowadzić do przekształcenia lub zniszczenia zabytku archeologicznego, wymagają przeprowadzenia badań archeologicznych, na zasadach określonych w przepisach odrębnych dotyczących ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. Zapis ten w dostateczny sposób zabezpiecza mogące wystąpić na obszarze projektu Planu zabytki archeologiczne. Tab. 31 Tereny, dla których projekt MPZP zakłada nowe lub zmieniane funkcje, i które położone są w zasięgu stref ochrony stanowisk archeologicznych Symbole terenów z projektu MPZP 1RM, 23RM, 24RM, 44RMn, 52EW, 53EW, 56EW, 17KDW, 20KDW, 21KDW, 23KDW Poza tym, co stwierdzono powyżej, nie przewiduje się, aby działania mogące być następstwami wejścia w życie projektowanych zmian MPZP miały jakikolwiek negatywny wpływ na obiekty położone na terenie gminy Głowno, wpisane do rejestru lub ewidencji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Projekt zmiany MPZP gminy Głowno będący przedmiotem niniejszej prognozy oddziaływania na środowisko został uzgodniony z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków pismem z dnia 15 stycznia 2015 r. znak: WUOZ-A KB.MN. W wyniku budowy elektrowni wiatrowych i związanej z nimi infrastruktury wzrośnie wartość przeznaczonych na ten cel nieruchomości. Ich właściciele zyskają znacznie więcej z tytułu ich wykupu czy dzierżawy niż w przypadku sprzedaży gruntów rolnych. Lokalizacja elektrowni wiatrowych nie

207 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 207 wpłynie negatywnie na zmniejszenie wartości nieruchomości sąsiadujących, które nadal będą użytkowane rolniczo. W czasie realizacji poszczególnych wież elektrowni wiatrowych konieczna będzie modernizacja i przebudowa odcinków dróg gruntowych oraz nie można wykluczyć konieczności budowy nowych dróg dojazdowych. Przedsięwzięcia te wpłyną korzystnie na stan lokalnej sieci drogowej, co poprawi dostępność komunikacyjną do tych obszarów, a tym samym warunki prowadzenia gospodarki rolnej i życia mieszkańców. Zmiana sposobu użytkowania skutkować będzie wzrostem podatku od nieruchomości, który zasila budżet gminy. W wyniku wzrostu cen nieruchomości wzrosną także kwoty podatków od opłat notarialnych z tytułu umów cywilnoprawnych (sprzedaży, dzierżawy czy służebności). Te dodatkowe środki mogą posłużyć do dalszego rozwoju lokalnej infrastruktury i na potrzeby innych zadań własnych gminy. Postanowienia Planu wprowadzą na terenach rolniczych analizowanego obszaru ograniczenia w zabudowie, zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu. Będzie to wynikało z ustalenia strefy ochronnej wokół projektowanych turbin wiatrowych oraz realizacji zamierzenia zmiany MPZP polegającego na powstrzymaniu chaotycznego rozprzestrzeniania się zabudowy kubaturowej. Zamierzenia te mogą przełożyć się na zaistnienie skutków cywilnoprawnych związanych z ograniczeniami prawa własności podmiotów, których nieruchomości położone są na terenach rolniczych. Należy jednak podkreślić, że projekt Planu zakłada z jednej strony wprowadzenie zakazu zabudowy kubaturowej na terenach rolnych, a z drugiej strony dopuszczenie rozbudowy w ramach istniejących terenów zabudowy oraz wyznaczenie powiększonych (w porównaniu z aktualnie obowiązującym MPZP) terenów przeznaczonych pod zabudowę. Należy zwrócić uwagę, że przed przystąpieniem do opracowania aktualnego Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego gminy Głowno oraz analizowanego w niniejszej prognozie projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego odbywały się spotkania informacyjne i dyskusje z mieszkańcami miejscowości, w obrębie, których planuje się lokalizację elektrowni wiatrowych. Podczas spotkań zainteresowani mieszkańcy mieli możliwość zapoznania się z wszelkimi konsekwencjami związanymi z rozwojem na terenie gminy energetyki wiatrowej (w tym z konsekwencjami związanymi z wartościami materialnymi). Ponadto mieszkańcy mieli możliwość ustosunkowania się do planów inwestycyjnych. Na spotkaniu konsultacyjnym, które odbyło się w dniu 12 listopada 2012 r. władze gminy Głowno zorganizowały głosowanie, podczas którego głosować mogli mieszkańcy sołectw gdzie zlokalizowana ma być inwestycja wiatrowa. Gmina sporządziła listy mieszkańców uprawnionych do głosowania. Pytanie brzmiało: czy jesteś za umieszczeniem w studium i miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego gminy Głowno farm wiatrowych?. Wyniki głosowania były następujące: głosów ważnych było w sumie 80; głosów za wprowadzeniem na teren gminy energetyki wiatrowej 61, natomiast głosów przeciwnych było 19. Wyniki głosowania wskazują więc na 76% poparcia dla wprowadzenia na analizowany teren farmy wiatrowej. Rezultaty głosowania pozwalają wyciągnąć wniosek, że plany rozwoju na terenie gminy Głowno energetyki wiatrowej cieszy się akceptacją i dużym poparciem społecznym pomimo konsekwencji jakie będą wynikały z jego realizacji.

208 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński Wpływ skutków realizacji ustaleń projektu Planu na obszary i obiekty podlegające ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody W granicach projektowanych zmian MPZP nie występują formy ochrony przyrody w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz. U. z 2004 r., nr 92, poz. 880 ze zm.). Istniejące formy ochrony przyrody na terenie gminy Głowno opisano w rozdziale Natomiast wszystkie inne niż leżące w granicach gminy Głowno obszary występujące w otoczeniu obszaru projektowanego Planu w odległości do około 20 km wymieniono w rozdziale Poniżej scharakteryzowano prognozowany wpływ ustaleń projektu Planu na walory przyrodnicze tych obiektów i obszarów. Prognozowane oddziaływania projektu Planu na formy ochrony przyrody istniejące na terenie gminy Głowno: Nie prognozuje się jakichkolwiek oddziaływań projektowanych zmian MPZP gminy Głowno na istniejące w jej granicach formy ochrony przyrody takie jak: pomniki przyrody, użytki ekologiczne, parki wpisane do rejestrów i ewidencji zabytków. Prognozowane oddziaływania projektu Planu na formy ochrony przyrody istniejące w otoczeniu obszaru Planu (poza obszarem gminy Głowno): Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich Ze względu na znaczną odległość (10,7 km od granicy obszaru projektowanego Planu i 12,2 km od najbliższej planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowej) realizacja zapisów analizowanego projektu Planu, w tym budowa i funkcjonowanie zespołu elektrowni wiatrowych nie będzie oddziaływać na stan zachowania, cele ochronne, walory przyrodnicze i krajobrazowe Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich. Rezerwaty przyrody Realizacja ustaleń projektowanego Planu nie spowoduje negatywnego oddziaływania na rezerwaty przyrody, w tym najbliżej położone obszary: rezerwatu Grądy nad Moszczenicą oraz rezerwatu Zabrzeźnia. Prognozuje się brak oddziaływania na wymienione rezerwaty zarówno ze względu na odległość dzielącą je od granic projektu Planu (8,7 km Grądy nad Moszczenicą, 5,2 km Zabrzeźnia) jak i przedmioty ochrony, tj. w przypadku rezerwatu Grądy nad Moszczenicą: zespoły grądowe z gatunkami roślin chronionych, rzadkich i zagrożonych wyginięciem oraz gatunki ważne dla flory regionalnej, a w przypadku rezerwatu Zabrzeźnia fragment lasu mieszanego z udziałem jodły na granicy jej północnego zasięgu. Pozostałe rezerwaty przyrody położone są w odległości większej niż 10 km od granic opracowania. Obszary chronionego krajobrazu Nie prognozuje się, aby realizacja ustaleń projektowanych zmian Planu, w tym budowa i funkcjonowanie zespołu elektrowni wiatrowych, stanowiła zagrożenie dla walorów przyrodniczych obszarów chronionego krajobrazu jak i dla pełnionych przez nie funkcji korytarzy ekologicznych. Granica OChK Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej położona jest w minimalnej odległości 2,2 km od granic opracowania (3,1 km od najbliższej planowanej turbiny wiatrowej). W związku z tym część tego OChK znajdzie się w strefie II wizualnego oddziaływania analizowanej farmy wiatrowej. Ocenia się, że w strefie II elektrownie wiatrowe wyróżniają się w krajobrazie, są dostrzegalne, ale nie są elementem dominującym. Natomiast OChK Doliny Mrogi i Mrożycy położony jest w minimalnej odległości 8,4 km do granic opracowania (9,5 km od najbliższej planowanej turbiny wiatrowej). Obszar ten znajdzie się więc w strefie IV wizualnego oddziaływania analizowanej inwestycji wiatrowej. Elektrownie wiatrowe obserwowane z tak znacznej odległości wydają się być niewielkich rozmiarów i nie wyróżniają się w krajobrazie, ponadto dostrzegalne są jedynie

209 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 209 w warunkach dobrej widoczności. Obrotowy ruch wirnika z takich odległości jest słabo- lub właściwie niedostrzegalny. Obszary Natura 2000 (wg informacji zawartych w SDF standardowych formularzach danych dla obszarów Natura 2000 zamieszczonych na stronie: Obszary specjalnej ochrony ptaków: Pradolina Warszawsko Berlińska PLB Obszar położony w minimalnej odległości 2,6 km w kierunku północno-wschodnim od granicy obszaru projektowanego Planu i 4,3 km od najbliższej planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowej. Obejmuje powierzchnię 23412,42 ha. Obszar utworzony został dla ochrony następujących gatunków ptaków (gatunki objęte art. 4 Dyrektywy 2009/147/WE, wymienione w SDF w stanie zaktualizowanym na , których populacje oceniono w kategoriach: A, B lub C): - A294 Acrocephalus paludicola Wodniczka (populacja rozrodcza 0-18); - A056 Anas clypeata płaskonos zwyczajny (populacja rozrodcza 30-40); - A055 Anas querquedula cyranka zwyczajna (populacja rozrodcza 60-70); - A051 Anas strepeta krakwa (populacja rozrodcza 30-45); - A041 Anser albifrons gęś białoczelna (populacja przelotna max ); - A043 Anser anser gęś gęgawa (populacja rozrodcza 0-190); - A039 Anser fabalis gęś zbożowa (populacja przelotna max. 7450); - A059 Aythya ferina głowienka zwyczajna (populacja rozrodcza ); - A061 Aythya fuligula czernica (populacja rozrodcza ); - A021 Botaurus stellaris bąk zwyczajny (populacja rozrodcza 0-41); - A371 Carpodacus erythrinus dziwonia zwyczajna (populacja rozrodcza 0-170); - A196 Chlidonias hybryda rybitwa białowąsa (populacja rozrodcza 0-70); - A198 Chlidonias leucopterus rybitwa białoskrzydła (populacja rozrodcza 0-600); - A197 Chlidonias Niger rybitwa czarna (populacja rozrodcza 0-15); - A081 Circus aeruginosus błotniak stawowy (populacja rozrodcza 0-80); - A084 Circus pygargus błotniak łąkowy (populacja rozrodcza 0-28); - A122 Crex crex derkacz (populacja rozrodcza ); - A037 Cygnus columbianus bewickii łabędź mały (populacja przelotna max. 185); - A125 Fulica atra łyska (populacja rozrodcza 0-700); - A153 Gallinago gallinago kszyk (populacja rozrodcza 76-82); - A123 Gallinula chloropus kokoszka zwyczajna (populacja rozrodcza 0-75); - A075 Haliaeetus albicilla bielik (populacja rozrodcza 0-4); - A338 Lanius collurio gąsiorek (populacja rozrodcza 0-780); - A156 Limosa limosa rycyk (populacja rozrodcza 50-60);

210 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński A292 Locustella luscinioides brzęczka (populacja rozrodcza 0-430); - A272 Luscinia svecica podróżniczek (populacja rozrodcza 40-50); - A160 Numenius arquata kulik wielki (populacja rozrodcza max. 10); - A323 Panurus biarmicus wąsatka (populacja rozrodcza 20-25); - A140 Pluvialis apricaria siewka złota (populacja przelotna max. 5500); - A005 Podiceps cristatus prekoz dwuczuby (populacja rozrodcza 0-115); - A006 Podiceps grisegena perkoz rdzawoszyi (populacja rozrodcza 0-15); - A008 Podiceps nigricollis perkoz zausznik (populacja rozrodcza 0-20); - A120 Porzana parva zielonka (populacja rozrodcza 0-10); - A119 Porzana porzana kropiatka (populacja rozrodcza 0-55); - A118 Rallus aquaticus wodnik (populacja rozrodcza 0-95); - A336 Remiz pendulinus remiz zwyczajny (populacja rozrodcza 0-160); - A004 Tachybaptus ruficollis perkozek (populacja rozrodcza 0-130); - A162 Tringa tetanus krwawodziób (populacja rozrodcza 30-35); - A232 Upupa epos dudek (populacja rozrodcza 0-65). Wymienia się następujące zagrożenia i presje dla obszaru: - Zmiana sposobu prowadzenia upraw rolniczych w granicach obszaru. - Zaniechanie koszenia łąk wewnątrz obszaru. - Spowodowane przez człowieka zmiany stosunków wodnych na terenie obszaru oraz na terenach sąsiednich. - Polowania na zwierzęta wewnątrz obszaru. - Uprawianie sportu i różnych form czynnego wypoczynku i rekreacji, uprawiane w plenerze wewnątrz obszaru. - Międzygatunkowe interakcje wśród zwierząt drapieżnictwo. Realizacja i funkcjonowanie typów zagospodarowania terenów, zgodnych z projektowanym Planem, w tym posadowienie i eksploatacja elektrowni wiatrowych w otoczeniu obszaru Natura 2000, nie zostały wymienione jako potencjalne zagrożenie dla funkcjonowania ostoi. Większość gatunków ptaków będących celami ochrony obszaru Pradolina Warszawsko Berlińska PLB jest związana z terenem pradoliny i właściwie nie zalatuje poza jej granice. Większe terytoria łowieckie mają ptaki drapieżne: błotniaki łąkowy i stawowy, które żerują także poza obrębem doliny. Prognozuje się, że wpływ farmy wiatrowej, która będzie mogła powstać na terenie gminy Głowno po wejściu w życie planowanych zmian Planu miejscowego, może dotyczyć tylko pojedynczych par tych gatunków. Potencjalny większy wpływ może występować w przypadku gatunków migrujących, zatrzymujących się i żerujących na polach w pobliżu lub przelatujących dalej. Na terenie planowanej farmy wiatrowej nie stwierdzono żerowania gęsi, odnotowano pojedyncze przeloty niewielkich stad. Umiejscowienie inwestycji poza obszarami naturalnych cieków wodnych, dolin rzecznych w dostatecznym oddaleniu od Pradoliny

211 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 211 Warszawsko-Berlińskiej powoduje, że istnieje niewielkie, nieznaczące potencjalne oddziaływanie negatywne inwestycji na populacje gatunków migrujących będących przedmiotami ochrony najbliższych obszarów specjalnej ochrony ptaków. Należy mieć na uwadze, że nie ma możliwości całkowitego wyeliminowania śmiertelności ptaków związanej z eksploatacją elektrowni wiatrowych. Specjalne obszary ochrony siedlisk: Pradolina Bzury-Neru PLH położony w minimalnej odległości 2,6 km w kierunku północno-wschodnim od granicy obszaru projektowanego Planu i 4,3 km od najbliższej planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowej. Obszar obejmuje powierzchnię 21886,17 ha. W granicach obszaru występują następujące typy siedlisk wymienione w Załączniku I Dyrektywy Siedliskowej (92/43/EWG), spełniające kryteria dla utworzenia obszaru Natura 2000 (tj. typy siedlisk, których reprezentatywność w SDF w stanie zaktualizowanym na oceniono w kategoriach: A, B lub C): Ciepłolubne, śródlądowe murawy napiaskowe (Koelerion glaucae); Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion); Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium); Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris); Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z Scheuchzerio- Caricetea); Górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk; Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum); - 91E0 - Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe). W obrębie obszaru stwierdzono również występowanie następujących gatunków fauny spełniających kryteria dla utworzenia obszaru Natura 2000, tj. wymienionych w Załączniku II Dyrektywy 92/43/EWG, i których populacje w SDF oceniono w kategoriach A, B lub C: 3 gatunki ssaków Castor fiber (bóbr), Lutra lutra (wydra) i Myotis myotis (nocek duży), 2 gatunki płazów - Bombina bombina (kumak nizinny) i Triturus cristatus (traszka grzebieniasta), 1 gatunek minoga - Lampetra planeri (minóg strumieniowy), 2 gatunki bezkręgowców - Lycaena helle (czerwończyk fioletek) i Ophiogomphus Cecylia (trzepla zielona). Zagrożeniami zidentyfikowanymi dla obszaru mogą być przede wszystkim: - Restrukturyzacja gospodarstw rolnych znajdujących się na terenie obszaru. - Eksploatacja i rozbudowa dróg, ścieżek, linii kolejowych, sieci komunikacyjnych i usługowych na terenie obszaru. - Powolne abiotyczne procesy naturalne i międzygatunkowe interakcje wśród roślin. - Uprawianie przez człowieka rekreacji i innych czynności ingerujących w obszar. - Tereny zurbanizowane na zewnątrz obszaru.

212 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński Pożary oraz powodowane przez człowieka zmiany stosunków wodnych. - Intensywny rozwój rolnictwa. - Gospodarka leśna i plantacyjna. - Górnictwo w kopalniach i kamieniołomach. - Zanieczyszczenia gleby i odpady stałe. - Polowania na dzikie zwierzęta lądowe. Pomimo wymienionego dla obszaru Natura 2000 zagrożenia związanego z terenami zurbanizowanymi na zewnątrz obszaru, których udział nieznacznie zwiększy się w przypadku wejścia projektowanego Planu w życie, to jednak nie przewiduje się oddziaływania Planu na obszar chroniony. Należy tak stwierdzić biorąc pod uwagę: odległość granicy obszaru Natura 2000 od najbliższego terenu, na którym możliwa będzie realizacja nowej zabudowy (teren o symbolu 9RM w odległości 3,0 km), jedynie niewielką ilość nowych terenów przeznaczonych pod zabudowę oraz to, że w większości nowe tereny pod zabudowę sąsiadują bezpośrednio z już zabudowanymi terenami. Ponadto realizacja projektowanego Planu będzie miała pozytywny wpływ na opisywaną kwestię, bowiem powstrzymany zostanie chaotyczny rozwój zabudowy na terenach rolniczych, a nową zabudowę będzie można realizować tylko na terenach ściśle do tego przeznaczonych. Ponadto dla opisywanego obszaru istnieje Plan zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Pradolina Bzury-Neru PLH ustanowiony Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi i Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu z dnia 18 marca 2014 r. (Dz. U. WOJ. ŁÓDZ. z 2014 r, poz. 1421). Plan ten w żaden sposób nie odnosi się do kwestii związanych z możliwością posadowienia elektrowni wiatrowych w sąsiedztwie przedmiotowego obszaru. Analizując powyższe, zauważa się, że posadowienie i eksploatacja elektrowni wiatrowych w otoczeniu obszaru Natura 2000 nie zostały wymienione w SDF ani w PZO sporządzonym dla tego obszaru, jako potencjalne zagrożenie dla jego funkcjonowania. Uwagę zwracają następujące wyniki obserwacji populacji nietoperzy zasiedlających analizowany obszar. Na terenie obszaru Natura 2000 Pradolina Bzury-Neru PLH w 2007 roku prowadzono badania chiropterologiczne, w których stwierdzono występowanie co najmniej 13 gatunków nietoperzy, tj.: - gacek szary (Plecotus austriacus), - mopek (Barbastella barbastellus), - mroczek późny (Eptesicus serotinus), - nocek rudy (Myotis daubentonii), - nocek Brandta (Myotis brandtii), - nocek Natterera (Myotis nattereri), - nocek wąsatek (Myotis mystacinus), - nocek łydkowłosy (Myotis dasycneme), - borowiec wielki (Nyctalus noctula), - karlik malutki (Pipistrellus pipistrellus),

213 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński karlik większy (Pipistrellus nathusii), - karlik drobny (Pipistrellus pygmaeus). W SDF obszaru jest wymieniony jako przedmiot ochrony nocek duży (Myotis myotis). Gatunek ten obecnie niestwierdzany w obszarze, proponowany jest do usunięcia z listy przedmiotów ochrony. Jest mało prawdopodobne, aby nietoperze, które występują na obszarach objętych ochroną, gdzie mają dostatek pożywienia i odpowiadające im siedliska, zalatywały w sposób masowy na obszar objęty zmianą Planu. Ubogie siedliska o dominacji agrocenoz z niewielkim udziałem zadrzewień nie są dla nich atrakcyjnym żerowiskiem. W związku z tym projektowane elektrownie wiatrowe nie będą miały negatywnego oddziaływania na cele ochrony, przedmioty ochrony, integralność obszarów i spójność Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura W związku z powyższymi rozważaniami prognozuje się, że realizacja ustaleń projektowanej zmiany Planu miejscowego nie będzie miała wpływu na siedliska oraz gatunki roślin i zwierząt występujące na obszarze Pradolina Bzury-Neru PLH Oprócz znacznej odległości dzielącej analizowane tereny, należy stwierdzić, że teren projektowanego Planu nie jest atrakcyjny dla gatunków zwierząt chronionych w granicach ostoi. Silne Błota PLH położony w minimalnej odległości 2,4 km w kierunku zachodnim od granicy obszaru projektowanego Planu i 3,7 km od najbliższej planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowej. Obszar ten obejmuje powierzchnię 67,37 ha. W granicach obszaru występuje następujący typ siedliska wymieniony w Załączniku I Dyrektywy Siedliskowej (92/43/EWG), spełniający kryteria dla utworzenia obszaru Natura 2000 (tj. typ siedliska, którego reprezentatywność w SDF w stanie zaktualizowanym na oceniono w kategoriach: A, B lub C): Naturalne, dystroficzne zbiorniki wodne. W obrębie obszaru stwierdzono również występowanie następujących gatunków fauny spełniających kryteria dla utworzenia obszaru Natura 2000 tj. wymienionych w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG, i których populacje w SDF oceniono w kategoriach A, B lub C: 2 gatunki płazów Bombina bombina (kumak nizinny) i Triturus cristatus (traszka grzebieniasta). Wśród zagrożeń i presji dla obszaru wymienia się: - Polowania na zwierzynę lądową oraz wędkarstwo a także chwytanie, trucie i kłusownictwo. - Tereny zurbanizowane, tereny zamieszkane na zewnątrz obszaru. - Zmiana sposobu prowadzenia upraw rolniczych a także restrukturyzacja gospodarstw rolnych. - Zasypywanie terenu, melioracje i osuszanie. - Rozwój leśnictwa. Pomimo wymienionego dla obszaru Natura 2000 zagrożenia związanego z terenami zurbanizowanymi, terenami zamieszkanymi na zewnątrz obszaru, których udział nieznacznie zwiększy się w przypadku wejścia projektowanego Planu w życie, to jednak ze względu na odległość oraz obecność autostrady A1 (przebiegającej pomiędzy obszarami), nie przewiduje się

214 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 214 jakiegokolwiek oddziaływania konsekwencji uchwalenia Planu na chroniony obszar. Ponadto realizacja i eksploatacja elektrowni wiatrowych w otoczeniu obszaru Natura 2000 nie zostały wymienione jako potencjalne zagrożenie dla funkcjonowania ostoi. Nietoperze nie są celem ochrony tego obszaru Natura 2000, choć mogą one wykorzystywać te tereny. Jest jednak mało prawdopodobne, aby nietoperze, które występują na obszarach objętych ochroną, gdzie mają dostatek pożywienia i odpowiadające im siedliska, zalatywały w sposób masowy na obszar objęty zmianą Planu. Ubogie siedliska o dominacji agrocenoz z niewielkim udziałem zadrzewień nie są dla nich atrakcyjnym żerowiskiem. W związku z tym projektowane elektrownie wiatrowe nie będą miały negatywnego oddziaływania na populację okolicznych nietoperzy. W związku z powyższym, nie przewiduje się, aby realizacja ustaleń projektowanej zmiany Planu miejscowego miała wpływ na siedliska oraz gatunki roślin i zwierząt występujące na obszarze Silne Błota PLH Szczypiorniak i Kowaliki PLH położony w minimalnej odległości 3,3 km w kierunku południowym od granicy obszaru projektowanego Planu i 4,4 km od najbliższej planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowej. Obszar obejmuje całkowitą powierzchnię 28,54 ha. W granicach obszaru nie występują typy siedlisk wymienione w Załączniku I Dyrektywy Siedliskowej (92/43/EWG), spełniające kryteria dla utworzenia obszaru Natura 2000 (tj. typy siedlisk, których reprezentatywność w SDF w stanie zaktualizowanym na oceniono w kategoriach: A, B lub C). W obrębie obszaru stwierdzono natomiast występowanie następujących gatunków fauny spełniających kryteria dla utworzenia obszaru Natura 2000 tj. wymienionych w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG, i których populacje w SDF oceniono w kategoriach A, B lub C): 2 gatunki płazów Bombina bombina (kumak nizinny) i Triturus cristatus (traszka grzebieniasta). Wśród zagrożeń i presji dla obszaru wymienia się: - Intensyfikację leśnictwa na terenach sąsiadujących z obszarem. - Polowania na zwierzynę lądową oraz wędkarstwo a także chwytanie, trucie i kłusownictwo. - Tereny zurbanizowane, tereny zamieszkane na zewnątrz obszaru. Pomimo wymienionego dla obszaru Natura 2000 zagrożenia związanego z terenami zurbanizowanymi, terenami zamieszkanymi na zewnątrz obszaru, których udział nieznacznie zwiększy się w przypadku wejścia projektowanego Planu w życie, to jednak nie przewiduje się oddziaływania Planu na obszar chroniony. Należy tak stwierdzić biorąc pod uwagę: odległość granicy obszaru Natura 2000 od najbliższych terenów, na których możliwa będzie realizacja nowej zabudowy (tereny o symbolach 40RMn i 41RMn w odległości 3,3 km), jedynie niewielką ilość nowych terenów przeznaczonych pod zabudowę oraz to, że w większości nowe tereny pod zabudowę sąsiadują bezpośrednio z już zabudowanymi terenami. Ponadto realizacja projektowanego Planu będzie miała pozytywny wpływ na opisywaną kwestię, bowiem powstrzymany zostanie chaotyczny rozwój zabudowy na terenach rolniczych, a nową zabudowę będzie można realizować tylko na terenach ściśle do tego przeznaczonych. Jednocześnie realizacja i eksploatacja elektrowni wiatrowych w otoczeniu obszaru Natura 2000 nie zostały wymienione jako potencjalne zagrożenie dla funkcjonowania ostoi.

215 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 215 Nietoperze nie są celem ochrony tego obszaru Natura 2000, choć mogą one wykorzystywać te tereny. Jest jednak mało prawdopodobne, aby nietoperze, które występują na obszarach objętych ochroną, gdzie mają dostatek pożywienia i odpowiadające im siedliska, zalatywały w sposób masowy na obszar objęty zmianą Planu. Ubogie siedliska o dominacji agrocenoz z niewielkim udziałem zadrzewień nie są dla nich atrakcyjnym żerowiskiem. W związku z tym projektowane elektrownie wiatrowe nie będą miały negatywnego oddziaływania na populację okolicznych nietoperzy. W związku z powyższym, nie przewiduje się, aby realizacja ustaleń projektowanej zmiany Planu miejscowego miała wpływ na siedliska oraz gatunki roślin i zwierząt występujące na obszarze Szczypiorniak i Kowaliki PLH Wola Cyrusowa PLH położony w minimalnej odległości 15,8 km w kierunku południowo-wschodnim od granicy obszaru projektowanego Planu i 16,8 km od najbliższej planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowej. Obszar obejmuje powierzchnię 92,35 ha. W granicach obszaru nie występują typy siedlisk wymienione w Załączniku I Dyrektywy Siedliskowej (92/43/EWG), spełniające kryteria dla utworzenia obszaru Natura 2000 (tj. typy siedlisk, których reprezentatywność w SDF w stanie zaktualizowanym na oceniono w kategoriach: A, B lub C). W obrębie obszaru stwierdzono natomiast występowanie następujących gatunków fauny spełniających kryteria dla utworzenia obszaru Natura 2000, tj. wymienionych w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG, i których populacje w SDF oceniono w kategoriach A, B lub C): 2 gatunki płazów Bombina bombina (kumak nizinny) i Triturus cristatus (traszka grzebieniasta). Wśród zagrożeń i presji dla obszaru wymienia się przede wszystkim: - Zmiana sposobu prowadzenia upraw rolniczych. - Abiotyczne, powolne procesy naturalne wyschnięcie. - Polowania na dziką zwierzynę. Realizacja i funkcjonowanie typów zagospodarowania terenów, zgodnych z projektowanym Planem, w tym posadowienie i eksploatacja elektrowni wiatrowych w otoczeniu obszaru Natura 2000, nie zostały wymienione jako potencjalne zagrożenie dla funkcjonowania ostoi. W związku z powyższym, a przede wszystkim mając na uwadze znaczną odległość dzielącą analizowane obszary nie prognozuje się, aby realizacja ustaleń projektowanej zmiany Planu miejscowego miała wpływ na siedliska oraz gatunki roślin i zwierząt występujące na obszarze Wola Cyrusowa PLH Grądy nad Lindą PLH położony w minimalnej odległości 20,2 km w kierunku południowo-zachodnim od granicy obszaru projektowanego Planu i 21,6 km od najbliższej planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowej. Obszar obejmuje powierzchnię 54,92 ha. W granicach obszaru występują następujące typy siedlisk wymienione w Załączniku I Dyrektywy Siedliskowej (92/43/EWG), spełniające kryteria dla utworzenia obszaru Natura 2000 (tj. typy siedlisk, których reprezentatywność w SDF w stanie zaktualizowanym na oceniono w kategoriach: A, B lub C):

216 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum); - 91E0 - Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe). Wśród zagrożeń i presji dla obszaru wymienia się przede wszystkim: - Odwadnianie lasu po wycince (nasadzenia). - Pozyskiwanie / usuwanie roślinności lądowej. - Intensyfikacja gospodarki leśnej. Obszar ten pokrywa się z obszarem rezerwatu przyrody o tej samej nazwie, dla którego obowiązuje plan ochrony na mocy Zarządzenia nr 33/2013 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Grądy nad Lindą (Dz. U. Woj. Łódz. z 2013 r, poz. 3527) zmieniony Zarządzeniem z dnia 15 stycznia 2015 r (Dz. U. Woj. Łódz. z 2015 r, poz. 143). Plan ten w żaden sposób nie odnosi się do kwestii związanych z możliwością posadowienia elektrowni wiatrowych w sąsiedztwie przedmiotowego obszaru. Analizując powyższe, należy stwierdzić, że realizacja i funkcjonowanie typów zagospodarowania terenów, zgodnych z projektowanym Planem, w tym posadowienie i eksploatacja elektrowni wiatrowych w otoczeniu obszaru Natura 2000, nie zostały wymienione w SDF ani w PO właściwych dla tego obszaru, jako potencjalne zagrożenie dla jego funkcjonowania. W związku z powyższym, a przede wszystkim mając na uwadze znaczną odległość dzielącą analizowane obszary nie prognozuje się, aby realizacja ustaleń projektowanej zmiany Planu miejscowego miała wpływ na siedliska oraz gatunki roślin i zwierząt występujące na obszarze Grądy nad Lindą PLH Dąbrowa Grotnicka PLH położony w minimalnej odległości 19,0 km w kierunku południowo-zachodnim od granicy obszaru projektowanego Planu i 20,4 km od najbliższej planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowej. Całkowita powierzchnia wynosi 101,48 ha. W granicach obszaru występują następujące typy siedlisk wymienione w Załączniku I Dyrektywy Siedliskowej (92/43/EWG), spełniające kryteria dla utworzenia obszaru Natura 2000 (tj. typy siedlisk, których reprezentatywność w SDF w stanie zaktualizowanym na oceniono w kategoriach: A, B lub C): - 91I0 - Ciepłolubne dąbrowy (Quercetalia pubescenti-petraeae); Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum). W obrębie obszaru stwierdzono również występowanie następującego gatunku flory spełniającego kryteria dla utworzenia obszaru Natura 2000, tj. wymienionego w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG, i którego populację w SDF oceniono w kategoriach A, B lub C: Adenophora lilifolia (dzwonecznik wonny). Wśród zagrożeń i presji dla obszaru wymienia się: - Międzygatunkowe interakcje wśród roślin konkurencja.

217 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 217 Obszar ten pokrywa się z obszarem rezerwatu przyrody o tej samej nazwie, dla którego obowiązuje plan ochrony na mocy Zarządzenia nr 31/2013 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Dąbrowa Grotnicka (Dz. U. Woj. Łódz. z 2013 r, poz. 3525) zmieniony Zarządzeniem z dnia 15 stycznia 2015 r. (Dz. U. Woj. Łódz. z 2015 r, poz. 136). Plan ten w żaden sposób nie odnosi się do kwestii związanych z możliwością posadowienia elektrowni wiatrowych w sąsiedztwie przedmiotowego obszaru. Analizując powyższe, należy stwierdzić, że realizacja i funkcjonowanie typów zagospodarowania terenów, zgodnych z projektowanym Planem, w tym posadowienie i eksploatacja elektrowni wiatrowych w otoczeniu obszaru Natura 2000 nie zostały wymienione w SDF ani w PO właściwych dla tego obszaru, jako potencjalne zagrożenie dla jego funkcjonowania. W związku z powyższym, a przede wszystkim mając na uwadze znaczną odległość dzielącą analizowane obszary nie prognozuje się, aby realizacja ustaleń projektowanej zmiany Planu miejscowego miała wpływ na siedliska oraz gatunki roślin i zwierząt występujące na obszarze Dąbrowa Grotnicka PLH Buczyna Janinowska PLH położony w minimalnej odległości 14,5 km w kierunku południowym od granicy obszaru projektowanego Planu i 15,8 km od najbliższej planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowej. W granicach obszaru występują następujące typy siedlisk wymienione w Załączniku I Dyrektywy Siedliskowej (92/43/EWG), spełniające kryteria dla utworzenia obszaru Natura 2000 (tj. typy siedlisk, których reprezentatywność w SDF w stanie zaktualizowanym na oceniono w kategoriach: A, B lub C): Kwaśne buczyny (Luzulo-Fagenion); Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum). Wśród zagrożeń i presji dla obszaru wymienia się: - Intensyfikację rolnictwa w otoczeniu obszaru. - Tereny zurbanizowane, tereny zamieszkane na zewnątrz obszaru. - Intensywna gospodarkę leśną wycinka. - Ścieżki, szlaki piesze, szlaki rowerowe na terenie obszaru. - Polowania na dziką zwierzynę. W północnej części Buczyny Janinowskiej znajduje się rezerwat przyrody o nazwie Parowy Janinowskie, dla którego obowiązuje plan ochrony na mocy Zarządzenia nr 25/2011 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi z dnia 31 marca 2011 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Parowy Janinowskie (Dz. U. Woj. Łódz. z 2011 r, nr 103, poz. 866). Plan ten w żaden sposób nie odnosi się do kwestii związanych z możliwością posadowienia elektrowni wiatrowych w sąsiedztwie przedmiotowego obszaru. Analizując powyższe, zauważa się, że posadowienie i eksploatacja elektrowni wiatrowych w otoczeniu obszaru Natura 2000 nie zostały wymienione w SDF ani w PO właściwych dla tego obszaru, jako potencjalne zagrożenie dla jego funkcjonowania. Mając na uwadze odległość

218 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 218 dzielącą analizowane obszary należy jednoznacznie stwierdzić, że rozwój zabudowy w skali przewidzianej projektem Planu nie będzie w jakikolwiek sposób wpływać na zwiększenie presji obszaru Natura 2000 z tytułu terenów zurbanizowanych, terenów zamieszkanych na zewnątrz obszaru. W związku z powyższym, a przede wszystkim mając na uwadze znaczną odległość dzielącą analizowane obszary nie prognozuje się, aby realizacja ustaleń projektowanej zmiany Planu miejscowego miała wpływ na siedliska oraz gatunki roślin i zwierząt występujące na obszarze Buczyna Janinowska PLH Słone Łąki w Pełczyskach PLH położony w minimalnej odległości 21,8 km w kierunku zachodnim od granicy obszaru projektowanego Planu i 23,1 km od najbliższej planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowej. W granicach obszaru występuje następujący typ siedliska wymieniony w Załączniku I Dyrektywy Siedliskowej (92/43/EWG), spełniający kryteria dla utworzenia obszaru Natura 2000 (tj. typ siedliska, którego reprezentatywność w SDF w stanie zaktualizowanym na oceniono w kategoriach: A, B lub C): Śródlądowe słone łąki, pastwiska i szuwary (Glauco-Puccinietalia część - zbiorowiska śródlądowe). Wśród zagrożeń i presji dla obszaru wymienia się: - Tereny zurbanizowane, zamieszkane ciągła miejska zabudowa w otoczeniu obszaru. - Nawożenie nawozami sztucznymi terenów rolniczych w wewnątrz oraz w otoczeniu obszaru. - Pozbywanie się odpadów z gospodarstw domowych i obiektów rekreacyjnych wewnątrz i w otoczeniu obszaru. - Obecność dróg w otoczeniu obszaru. - Zmianę sposobu prowadzenia upraw rolniczych wewnątrz i w otoczeniu obszaru. - Osuszanie melioracji, zasypywanie terenu - wypełnianie rowów, tam, stawów, sadzawek, bagien lub torfianek wewnątrz obszaru. - Obiekty, budynki rolnicze stanowiące element krajobrazu w otoczeniu obszaru. - Zanieczyszczenie gleby i odpady stałe (z wyłączeniem zrzutów) w otoczeniu obszaru. Analizując powyższe, zauważa się, że posadowienie i eksploatacja elektrowni wiatrowych w otoczeniu obszaru Natura 2000 nie zostały wymienione w SDF, jako potencjalne zagrożenie dla funkcjonowania ostoi. Mając na uwadze odległość dzielącą analizowane obszary należy jednoznacznie stwierdzić, że rozwój zabudowy w skali przewidzianej projektem Planu nie będzie w jakikolwiek sposób wpływać na zwiększenie presji obszaru Natura 2000 z tytułu terenów zurbanizowanych, zamieszkanych ciągłej zabudowy na zewnątrz obszaru. W związku z powyższym, a przede wszystkim mając na uwadze znaczną odległość dzielącą analizowane obszary nie prognozuje się, aby realizacja ustaleń projektowanej zmiany Planu miejscowego miała wpływ na siedliska oraz gatunki roślin i zwierząt występujące na obszarze Słone Łąki w Pełczyskach PLH

219 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 219 Korytarze ekologiczne - Na podstawie analizy danych oraz wyników dotychczasowego monitoringu przyrodniczego można stwierdzić, że inwestycja nie będzie miała znaczącego, negatywnego oddziaływania na korytarze ekologiczne lokalne i krajowe. Ustalenia projektowanego Planu, w tym budowa i eksploatacja turbin wiatrowych oraz inne planowane w bliskiej okolicy turbiny nie będą stanowiły zwartej przeszkody leżącej pomiędzy obszarami specjalnej ochrony ptaków. Tereny te nie znajdują się w obrębie korytarzy ekologicznych ani na trasach przelotów migrujących gęsi białoczelnych oraz zbożowych będących przedmiotem ochrony obszarów. Podsumowanie Podsumowując analizę wpływu skutków realizacji ustaleń projektu Planu na obszary i obiekty podlegające ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody należy stwierdzić, że realizacja ustaleń projektowanego Planu, w tym budowa i funkcjonowanie elektrowni wiatrowych, nie spowoduje pogorszenia stanu siedlisk, warunków życia gatunków roślin i zwierząt, a także nie wpłynie znacząco negatywnie na gatunki, dla których zostały wyznaczone obszary Natura Wynika to przede wszystkim z następujących ustaleń: Najbliższy obszar specjalnej ochrony ptaków, tj. Pradolina Warszawsko-Berlińska PLB znajduje się w minimalnej odległości 2,6 km od obszaru Planu i 4,3 km od najbliższej planowanej turbiny wiatrowej. Najbliższy obszar specjalnej ochrony siedlisk tj. Silne Błota PLH położony jest w minimalnej odległości 2,4 km od granic obszaru Planu i ok. 3,7 km od najbliższej planowanej turbiny wiatrowej. Nieco większy dystans dzieli analizowany teren od obszarów: Pradolina Bzury-Neru PLH (2,6 km od granic opracowania, 4,3 km od najbliższej planowanej turbiny wiatrowej) oraz Szczypiorniak i Kowaliki PLH (3,3 km od granic opracowania i 4,4 km od najbliższej planowanej turbiny). Pozostałe obszary specjalnej ochrony siedlisk położone są w odległości minimum 4 km od granic opracowania. Nietoperze nie są celem ochrony obszarów Natura 2000 położonych najbliżej obszaru opracowania, choć mogą one wykorzystywać te tereny. Jest jednak mało prawdopodobne, aby nietoperze, które występują na obszarach objętych ochroną, gdzie mają dostatek pożywienia i odpowiadające im siedliska, zalatywały w sposób masowy na obszar objęty zmianą Planu. Ubogie siedliska o dominacji agrocenoz z niewielkim udziałem zadrzewień nie są dla nich atrakcyjnym żerowiskiem. W związku z tym projektowane elektrownie wiatrowe nie będą miały negatywnego oddziaływania na populację okolicznych nietoperzy. Wpływ planowanych turbin wiatrowych farmy Głowno oraz innych, które znajdują się w pobliżu, na gatunki gniazdujące w obszarach specjalnej ochronny ptaków jest potencjalnie niewielki, ponieważ większość gatunków jest związanych z siedliskami występującymi na terenie samych obszarów. Potencjalny większy wpływ może występować w przypadku gatunków migrujących, zatrzymujących się w obszarach i żerujących na polach w pobliżu lub przelatujących dalej. Na terenie planowanej farmy nie stwierdzono żerowania gęsi, odnotowano pojedyncze przeloty niewielkich stad. Umiejscowienie inwestycji poza obszarami naturalnych cieków wodnych, dolin rzecznych, w oddaleniu od Pradoliny Warszawsko- Berlińskiej powoduje, że istnieje niewielkie, nieznaczące potencjalne oddziaływanie negatywne inwestycji na populacje gatunków migrujących będących przedmiotami ochrony najbliższych obszarów specjalnej ochrony ptaków.

220 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 220 Ustalenia projektowanego Planu, w tym budowa i eksploatacja turbin wiatrowych oraz inne planowane w bliskiej okolicy turbiny, nie będą stanowiły zwartej przeszkody leżącej pomiędzy obszarami specjalnej ochrony ptaków. Tereny te nie znajdują się w obrębie korytarzy ekologicznych ani na trasach przelotów migrujących gęsi białoczelnych oraz zbożowych będących przedmiotem ochrony obszarów. Realizacja inwestycji oraz wpływ innych planowanych turbin nie będzie miał znaczenia na stan zachowania przedmiotów ochrony obszarów specjalnej ochrony ptaków, zarówno populacji migrujących jak i lęgowych. Realizacja inwestycji nie wpłynie na spójność sieci obszarów Natura Ryzyko wystąpienia poważnych awarii Wyklucza się, aby w konsekwencji realizacji analizowanych w niniejszym dokumencie zmian miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Głowno, zaistniało jakiekolwiek ryzyko wystąpienia poważnych awarii w rozumieniu Art. 3 p. 23 ustawy Prawo ochrony Środowiska (Dz. U. z 2013 r., poz ze zm.).

221 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJE PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO, MOGĄCYCH BYĆ REZULTATEM REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, A W SZCZEGÓLNOŚCI NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARU NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ TEGO OBSZARU Jak stwierdzono wyżej, analizując walory środowiska, w granicach projektowanych zmian Planu miejscowego nie występują formy ochrony przyrody w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz. U. z 2004 r., nr 92, poz. 880 ze zm.). Na terenie gminy Głowno nie występują oraz nie proponuje się ustanowienia obszarów Natura W ramach analizy potencjalnych oddziaływań na środowisko przyrodnicze zidentyfikowano wszystkie obszary objęte ochroną w promieniu 20 km od analizowanego obszaru objętego Planem. Realizacja i funkcjonowanie typów zagospodarowania terenów, zgodnych z projektowanym Planem, w tym posadowienie i eksploatacja elektrowni wiatrowych nie stanowią potencjalnego zagrożenia dla funkcjonowania, integralności, celów i przedmiotów ochrony żadnego z analizowanych obszarów. Mając na uwadze skalę i zakres oddziaływań oraz znaczną odległość dzielącą obszary chronione od planowanych inwestycji, nie prognozuje się, aby realizacja ustaleń projektowanej zmiany Planu miejscowego miała wpływ na siedliska oraz gatunki roślin i zwierząt występujące na tych obszarach. W związku z powyższym w Planie nie ma potrzeby wprowadzania działań kompensacyjnych ani żadnych specjalnych rozwiązań mających na celu zapobieganie czy ograniczanie negatywnych oddziaływań na obszary chronione a w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszarów Natura W analizowanym projekcie zmiany MPZP sformułowano szereg ustaleń, mających na celu zapobieganie i ograniczanie negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, które zostały zawarte m.in. w 9 Zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego : 1. Na obszarze Planu ustala się: 1) konieczność zachowania w granicach terenów oznaczonych symbolami RM i RMn poziomów hałasu jak dla terenów przeznaczonych na cele zabudowy zagrodowej, zgodnie z aktualnymi przepisami dotyczącymi norm hałasu; 2) zachowanie istniejących terenów zieleni, cennych zbiorowisk roślinnych, zieleni wysokiej oraz szpalerów drzew wzdłuż ciągów komunikacyjnych, z dopuszczeniem niezbędnej wycinki w miejscach kolizji z projektowanym zainwestowaniem; 3) zachowanie istniejących wód śródlądowych, w tym oczek wodnych, bezodpływowych zagłębień terenu, urządzenia melioracji podstawowej i szczegółowej. Dopuszcza się skanalizowanie istniejących rowów lub ich przebudowę w przypadku wystąpienia kolizji z projektowanym zainwestowaniem; 4) projektowane użytkowanie i zagospodarowanie terenu nie może stanowić źródła zanieczyszczeń dla środowiska wodno gruntowego. Należy stosować takie rozwiązania techniczne, technologiczne i organizacyjne, aby przeciwdziałać zagrożeniom środowiskowym z racji dopuszczonej funkcji;

222 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 222 5) gromadzenie i usuwanie odpadów stałych musi odbywać się zgodnie z obowiązującymi przepisami odrębnymi, z uwzględnieniem selektywnej zbiórki odpadów oraz z zaleceniem podziału na frakcje suchą i mokrą; 6) nakazuje się ogrzewanie pomieszczeń gazem ziemnym, olejem niskosiarkowym lub innymi paliwami ekologicznie czystymi, w tym stałymi, których stosowanie jest zgodne z przepisami odrębnymi; 7) nakazuje się zagospodarowanie powierzchni działki budowlanej w sposób zabezpieczający sąsiednie nieruchomości oraz drogi przed spływem wód opadowych i roztopowych na działki sąsiednie. 2.Na obszarze Planu obowiązuje zakaz: 1) lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko oraz przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, określonych na podstawie przepisów odrębnych, z wyjątkiem inwestycji z zakresu infrastruktury technicznej, inwestycji celu publicznego oraz elektrowni wiatrowych; 2) odprowadzania nieoczyszczonych ścieków sanitarnych do wód otwartych, melioracji drenarskich i gruntu. Ponadto w projekcie Planu ustalone zostały m.in.: parametry i wskaźniki kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu; granice i sposoby zagospodarowania terenów lub obiektów podlegających ochronie, ustalonych na podstawie odrębnych przepisów (tereny zmeliorowane); strefy ochronne od napowietrznych linii elektroenergetycznych średniego napięcia 15kV; zasady modernizacji, rozbudowy i budowy systemów infrastruktury w zakresie: zaopatrzenia w wodę, energię cieplną i elektryczną oraz gaz; odprowadzenia ścieków, wód opadowych i roztopowych; utylizacji odpadów stałych oraz obsługi telekomunikacyjnej. W odniesieniu do elektrowni wiatrowych szczegółowe rozwiązania mające na celu zapobieganie, i ograniczanie negatywnych oddziaływań na środowisko przeniesione do zapisów w Planie to: zastosowanie jednolitych parametrów dotyczących gabarytów dla wszystkich siłowni; nakaz stosowania jednolitej, neutralnej kolorystyki wież i skrzydeł poszczególnych siłowni wiatrowych oraz matowej powierzchni niepowodującej refleksów świetnych; określenie maksymalnej wysokości zabudowy; określenie maksymalnej mocy dla pojedynczej siłowni wiatrowej; zakaz lokalizowania nośników reklamowych innych niż te zawierające nazwę i symbol producenta lub właściciela siłowni wiatrowej; dopuszczenie elektrowni wiatrowych w bezpiecznej odległości od zabudowy chronionej akustycznie, miejsc atrakcyjnych dla zwierząt i tras intensywnych migracji ptaków i nietoperzy; zakaz obsadzania terenów oznaczonych symbolem EW (tereny lokalizacji elektrowni wiatrowych) i KDW (tereny dróg wewnętrznych) zielenią wysoką;

223 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 223 wyznaczenie (zgodnych ze SUiKZP gminy Głowno) stref ochronnych siłowni wiatrowych zgodnie z rysunkiem Planu, dla których ustala się zakaz lokalizacji budynków na stały pobyt ludzi i zwierząt. W celu zapewnienia najpełniejszej ochrony zasobów środowiska przed ewentualnym negatywnym oddziaływaniem, mogącym powstać w związku z realizacją funkcji zawartych w projekcie Planu, zaleca się na etapie budowy stosowanie wskazanych poniżej środków zapobiegawczych: Wykorzystanie urobku z wykopów w rekultywacji terenów poeksploatacyjnych w gminie Głowno; Maksymalnie ograniczenie placu budów celem ograniczenia przekształceń litosfery; Wybór lokalizacji miejsca dla utworzenia placu postoju i konserwacji maszyn oraz obsługi inwestycji powinien być każdorazowo potwierdzony rozpoznaniem stanu środowiska przyrodniczego w przedmiotowym miejscu. Każdorazowo, realizacja zaplecza budowy inwestycji powinna być wykonana z uwzględnieniem podstawowych zabezpieczeń przed przenikaniem zanieczyszczeń do gruntu; W przypadku odkrycia, przy prowadzeniu prac budowlanych, przedmiotu, co do którego zaistnieje przypuszczenie, że jest on zabytkiem należy wstrzymać wszelkie prace oraz powiadomić odpowiednie służby ochrony zabytków, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa; Podobne zasady doboru miejsca jak dla zaplecza budowy obowiązywać powinny w odniesieniu do placów czasowego składowania urobku z wykopów; Wykonywanie prac związanych z naruszaniem powierzchni gleby na siedliska fauny i flory w okresie jesienno-zimowym z wykorzystaniem tzw. dobrych praktyk przy pracach budowlanych i drogowych; Możliwie jak najmniejsze wykorzystanie powierzchni na drogi dojazdowe, place manewrowe; Wykonywaniu prac budowlanych w godzinach 6-22, tylko w wyjątkowych ograniczonych przypadkach uzasadnione jest przedłużanie tych prac; Odpady powstające w trakcie realizacji inwestycji należy segregować w odpowiednio wykonanych miejscach, przeznaczonych do gromadzenia odpadów. Miejsca gromadzenia odpadów powinny posiadać zabezpieczenia przed przedostawaniem się zanieczyszczeń do środowiska przyrodniczego. Należy prowadzić regularny i selektywny wywóz odpadów z terenu prowadzenia prac budowlanych. W zależności od rodzaju, odpady powinny być kierowane w pierwszej kolejności do odzysku; Ochrona wód gruntowych i powierzchniowych powinna być realizowana poprzez zastosowanie właściwych zabezpieczeń technicznych. W celu oczyszczenia wód gruntowych z wykopów należy zastosować separatory grawitacyjne oraz odtłuszczające. Niezależnie od rodzaju realizowanego przedsięwzięcia (związanego z energetyką wiatrową czy też zabudową zagrodową, mieszkalną i usługową) w zakresie ochrony wód, powierzchni ziemi i gleb należy: prowadzić prace w sposób zapewniający jak najmniejszą zajętość powierzchni biologicznie czynnej;

224 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 224 stosować materiały o najwyższej jakości, o odpowiednio wysokim stopniu szczelności (jeśli mają kontakt z płynami mogącymi powodować zanieczyszczenie wód i gleby); zapewnić odpowiednią organizację pracy - poprzedzoną szczegółowym planem; zapewnić właściwe zabezpieczenie miejsca robót, zbiorników, maszyn, urządzeń i materiałów; dbać o stan techniczny maszyn i urządzeń; zapobiegać awarii instalacji olejowych dzięki zastosowaniu wysokiej jakości technologii, okresowej wymianie olejów; składować materiały budowlane, paliwa i środki niezbędne do eksploatacji pojazdów i sprzętu (benzyny, smary, płyny chłodnicze), mogących zanieczyścić wody i gleby, w sposób zapewniający bezpieczeństwo. Zgodnie z zaleceniami zawartymi w Raporcie z monitoringu ornitologicznego, inwentaryzacja ornitologiczna na obszarze planowanej zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno, obszar części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński w celu zmniejszenia kolizyjności ptaków z turbinami nie należy montować na turbinach oświetlenia stałego świecącego światłem ciągłym. Oświetlenie powinno mieć charakter pulsujący. Turbiny powinny być pomalowane kolorami jasnymi (biały), jednorodnie, bez większej ilości napisów, wzorów powodujących ich rozmycie w krajobrazie. W przypadku stwierdzenia w czasie eksploatacji elektrowni wiatrowej szkód w postaci kolizji z ptakami przewiduje powinno się zastosować m.in.: zmianę oświetlenia nocnego - w ramach wymagań wskazanych przepisami prawa, w przypadku, gdy kolizje dotyczyłyby gatunków wędrujących nocą (przepiórka, derkacz, ptaki wróblowe); okresowe wyłączanie turbin - w okresie nasilonych wędrówek lub żerowania ptaków pod turbinami. Wyłączanie okresowe może dotyczyć zarówno pory dnia jak i roku. Nocą w czasie wędrówek nocnych ptaków wróblowych, w ciągu dnia w przypadku wędrówek ptaków szponiastych lub na dłuższy okres czasu w przypadku żerowisk żurawi lub gęsi szczególnie w okresie niskiej widzialności (mgły) - szczegółowe ustalenia w tym zakresie powinna zawierać decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach dla realizacji elektrowni wiatrowych; Celem uniknięcia lub przynajmniej minimalizacji ryzyka kolizji, tereny pod lokalizację turbin wiatrowych wyznaczono zgodnie z: Tymczasowymi wytycznymi dotyczącymi oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na nietoperze (wersja II, grudzień 2009, Kepel A., Porozumienie dla ochrony nietoperzy) oraz zgodnie z Wytycznymi dotyczącymi oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na nietoperze projekt (GDOŚ 2011, Kepel A. i in.). Innymi ważnymi zaleceniami, którymi kierowano się przy projektowaniu terenów przeznaczonych pod turbiny wiatrowe, były Wytyczne dotyczące oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na ptaki projekt (GDOŚ 2011, Chylarecki P. i in.). Oddziaływanie na ptaki i nietoperze turbin wiatrowych powinno zostać szczegółowo zbadane i dookreślone na etapie uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach inwestycji. Ponadto po wybudowaniu inwestycji zalecane jest przeprowadzenie monitoringu porealizacyjnego, zgodnie z przyjętymi wytycznymi, który określi szczegółowo wpływ elektrowni. W przypadku wystąpienia nadmiernej uciążliwości dla środowiska należy zastosować odpowiednie środki minimalizujące oddziaływanie.

225 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 225 Nowymi wprowadzanymi funkcjami na terenie objętym projektem Planu jest funkcja związana z lokalizacją elektrowni wiatrowych (EW), dróg stanowiących dojazdy do nich (KDW). Ponadto wydzielono istniejące w stanie obecnym tereny wód powierzchniowych śródlądowych (rowy melioracyjne) poprzez oznaczenie ich symbolami WS. Wyznaczono również tereny, dla których przewiduje się zmianę dotychczasowych funkcji. W granicach terenów, na których w wyniku uchwalenia projektowanego dokumentu mogą nastąpić zmiany zagospodarowania, nie występują żadne chronione gatunki roślin, natomiast zidentyfikowane gatunki znajdują się w bezpiecznej odległości. W kontekście powyższego wprowadzone w projekcie Planu ustalenia służące zapobieganiu lub ograniczeniu negatywnych oddziaływań, m.in. na gatunki i obszary chronione są wystarczające. Większość miejsc, w których znajdują się gatunki chronione znajduje się na terenach leśnych, które zgodnie z zapisami projektu Planu utrzymują swoje dotychczasowe przeznaczenie. Pozostałe stanowiska znajdują się na terenach rolniczych, gdzie projekt Planu wprowadza zakaz zabudowy kubaturowej. Zachowanie istniejących stanowisk gatunków chronionych nie jest zagrożone przez realizację ustaleń zawartych w projekcie Planu miejscowego podlegającego niniejszej analizie.

226 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKTOWANYM DOKUMENCIE WRAZ Z WSKAZANIEM NAPOTKANYCH TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY Projekt Planu zawiera zapisy ukierunkowane na potrzebę ochrony środowiska przyrodniczego i zdrowia ludzi. Przeznaczenie przewidziane w projekcie Planu na analizowanym obszarze nie będzie związane z generowaniem znacząco negatywnych oddziaływań w środowisku przyrodniczym, w tym także w odniesieniu do obszarów Natura Spośród wszystkich projektowanych zmian miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński, to plany związane z lokalizacją farmy wiatrowej mogą nieść za sobą największe oddziaływanie na środowisko. W tym przypadku wariantowanie może się odnosić jedynie do lokalizacji turbin. Rozwiązaniem alternatywnym mogłoby być na przykład przeznaczenie terenów pod inne obiekty związane z wytwarzaniem energetyki ze źródeł odnawialnych, jednak organ tworzący plany wpisał tam turbiny wiatrowe. Należy podkreślić, iż w trakcie prac nad projektem istniało kilka koncepcji. Analiza obejmowała szereg wariantów, z których wybrano najbardziej kompromisowy z punktu widzenia środowiska, aspektów społecznych i ekonomicznych. Po dokładnej analizie zebranych materiałów oraz biorąc pod uwagę aspekty społeczne, ekonomiczne i ekologiczne wypracowano najkorzystniejsze rozwiązanie, które znalazło się w projekcie Planu omawianego w niniejszej Prognozie, dzięki czemu niniejsze opracowanie odnosi się do precyzyjnie określonej lokalizacji zespołu elektrowni wiatrowych. Dokonane zmiany w dokumencie zostały dostosowane do zaistniałych potrzeb społeczeństwa i ściśle określonych celów dotyczących poszczególnych działek, które wynikają z możliwości technicznych, oczekiwań mieszkańców, inwestorów oraz właścicieli nieruchomości, jak również woli samorządu lokalnego. Na przyjęte rozwiązania wpływ miały także uwarunkowania wynikające z istniejącego stanu zagospodarowania terenów, uwarunkowań przyrodniczych i ekofizjograficznych oraz ustaleń Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Głowno. Po przeprowadzeniu analiz ustalono, że możliwe są następujące warianty związane z inwestycją: Wariant I - zerowy - oznaczający odstąpienie od realizacji przedsięwzięcia i pozostawienie MPZP gminy Głowno bez zmian; Wariant II - realizacyjny - zakłada budowę farmy wiatrowej, w skład, której wchodzić będzie łącznie 9 turbin wiatrowych na jednostkach EW wyznaczonych w miejscowym planie. Na etapie kształtowania docelowej ilości i rozmieszczenia turbin w wariancie II: - wykluczono lokalizację jednej pierwotnie projektowanej turbiny ze względu na możliwość emisji hałasu, którego poziom powodowałby przekroczenia dopuszczalnych wartości na terenach przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną poza obszarem projektu Planu; - dążąc do zachowania zgodności z wytycznymi środowiskowymi, w wyniku przeprowadzonego rozpoznania awifauny i chiropterofauny początkowe rozmieszczenie turbin uległo modyfikacji. Uwzględniono obszary o największej aktywności ptaków i nietoperzy, od których odsunięto część turbin;

227 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński wariantowaniu podlegało również rozmieszczenie turbin już w obrębie poszczególnych jednostek EW. Ostatecznie jako wariant realizacyjny na kolejnych etapach procedowania przedsięwzięcia, w tym na etapie oceny oddziaływania na środowisko wskazywane będą lokalizacje turbin, które zapewnią spełnienie uznawanych jako dobre praktyki w zakresie ochrony nietoperzy odpowiednich odległości od lasów i terenów zadrzewionych. Wariant III pierwotny zakładał budowę aż 14 turbin wiatrowych. Realizację dodatkowych 5 turbin zakładano na obszarze położonym na zachód od autostrady A1. Ze względu na notowane na sąsiednim obszarze przeloty bielików i w związku z tym pozostawienie tego obszaru w nowej mapie Komitetu Ochrony Orłów (KOO) jako niewskazanego do lokalizowania turbin oraz kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju, ostatecznie zdecydowano o ograniczeniu przedsięwzięcia do 9 turbin. Rozmieszczenie turbin planowanej farmy wiatrowej według wariantu realizacyjnego (II) oraz pierwotnego (III) wraz z oznaczeniem najważniejszych różnic przedstawiono na poniższej rycinie nr 41. Niniejsza prognoza oddziaływania na środowisko wskazuje na wybór wariantu II realizacyjnego - czyli takiego, który kierując się zasadami zrównoważonego rozwoju z jednej strony umożliwia nowoczesny rozwój analizowanego obszaru gminy Głowno, a z drugiej strony uwzględnia restrykcyjne wymogi ochrony środowiska.

228 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Głowno dla obszaru części wsi Mąkolice, części wsi Wola Mąkolska, wsi Jasionna, części wsi Dąbrowa, części wsi Mięsośnia, części wsi Władysławów Popowski i części wsi Popów Głowieński 228 Ryc. 41 Zestawienie lokalizacji turbin wiatrowych w wariancie realizacyjnym (II) i pierwotnym (III) w obrębie obszaru analizowanego projektu zmiany MPZP