ANALIZY MAKROEKONOMICZNE KOMENTARZ BIEŻĄCY. 16 października 2014

Transkrypt

1 ANALIZY MAKROEKONOMICZNE KOMENTARZ BIEŻĄCY 16 października 2014 Poprawa ocen bieżącej sytuacji i nieco gorsze perspektywy krótkookresowe sytuacji gospodarczej wg raportu NBP nt. koniunktury w przedsiębiorstwach. Według opublikowanego dziś raportu NBP nt. kondycji sektora przedsiębiorstw, większość ankietowanych przez NBP respondentów wskazała na lekką poprawę bieżącej sytuacji gospodarczej w III kw r. Przedsiębiorstwa przewidują natomiast pogorszenie sytuacji gospodarczej w IV kw., przy ograniczonej skali spadku indeksu prognoz sytuacji firm. Wyniki oraz struktura odpowiedzi dot. oczekiwań sytuacji gospodarczej czy kondycji własnej przedsiębiorstw ewidentnie wskazuje na spowolnienie cyklu gospodarczego krajowej gospodarki. Same oczekiwania osłabienia aktywności gospodarczej nie dziwią, biorąc pod uwagę już powszechne oczekiwania tego zjawiska od kilku miesięcy. Wręcz większym zaskoczeniem może być podtrzymanie w III kw. oceny poprawy sytuacji przedsiębiorstw, wobec co raz powszechniejszych w tym okresie korekt w dół oczekiwań dot. tempa wzrostu gospodarki. BIURO ANALIZ MAKROEKONOMICZNYCH bosbank.analizy@bosbank.pl ŁUKASZ TARNAWA Główny Ekonomista lukasz.tarnawa@bosbank.pl ALEKSANDRA ŚWIĄTKOWSKA Ekonomista janina.swiatkowska@bosbank.pl To, co z wyników badania wydaje się zatem dużo ważniejsze, to fakt, że przeważająca liczba ocen respondentów pozwala oczekiwać, że ta skala spowolnienia będzie ograniczona, o ile oczywiście nie pogorszy się istotnie sytuacja w gospodarce globalnej. Najważniejsze wyniki badania, które pozwalają na utrzymanie powyższej oceny to: - ograniczona skala pogorszenia ocen dot. przyszłej sytuacji gospodarczej, popytu, zamówień i produkcji jest; - pomimo tych słabszych ocen prognozy przedsiębiorstw wskazują na oczekiwania poprawy (choć minimalnej) ich sytuacji własnej w najbliższym czasie; - brak pogorszenia wskaźnika prognoz trwałego komponentu popytu co oznacza, że przedsiębiorstwa oczekują jedynie okresowego pogorszenia; - pomimo mniej optymistycznych ocen przyszłej aktywności, stosunkowo niskie oceny niepewności funkcjonowania firmy; - stabilizacja wskaźników zatrudnienia (brak pogorszenia); - ograniczaniu produkcji i zapotrzebowania na surowce, materiały i półproduktów w reakcji na obniżony popyt nie towarzyszy wstrzymywanie procesów inwestycyjnych, notuje się pogorszenie wskaźników inwestycji wskazujące na niższe tempo ich wzrostu po kilku kwartałach przyspieszenia, ale nie ma sygnałów ich silnego spadku (a jest to kategoria najbardziej wrażliwa na oczekiwania przedsiębiorstw).

2 Poza tymi wieloma czynnikami, które mogą uspokajać w kontekście krótkookresowych perspektyw wzrostu gospodarki warto przypomnieć także, że poprzednia runda badania wskazała już na niejednoznaczne sygnały sytuacji gospodarczej i pogorszenie prognoz średniookresowych. Stąd bieżąca ograniczona skala dostosowań nie jest pierwszym sygnałem mniej optymistycznych oczekiwań przedsiębiorstw, a raczej utrzymaniem w drugim kwartale z rzędu trudniejszych warunków gospodarczych. Oczywiście póki co powolne i łagodne zmiany ocen nie muszą oznaczać, że do silniejszego pogorszenia koniunktury nie dojdzie, a same przedsiębiorstwa mogą mylić się jak wskazują na to autorzy raportu co do perspektyw gospodarki. Takie oceny z punktu widzenia naszych prognoz wzrostu PKB są jednak o tyle ważne, że obniżają ryzyko bieżącego silniejszego osłabienia aktywności gospodarki z tytułu samego pogorszenia oczekiwań przedsiębiorstw przez kanał silniejszego wyhamowania inwestycji, obniżenia zatrudnienia i konsekwencji silniejszych dostosowań po stronie konsumpcji. Wyniki badania NBP pozwalają na podtrzymanie oceny, że silniejszemu osłabieniu produkcji / sprzedaży eksportowej i tym samym trudniejszej sytuacji eksporterów będzie towarzyszyło relatywnie mniejsze dostosowanie w zakresie produkcji i sprzedaży krajowej. Oczywiście taka sytuacja będzie utrzymywać tak długo jak sytuacja eksporterów wciąż pozostanie lepsza niż sytuacja firm produkujących na rynek krajowy, gdyż stabilizowanie sytuacji gospodarczej w zakresie popytu krajowego (gł. konsumpcyjnego) jest właśnie determinowane tylko ograniczoną skalą spowolnienia polskiego eksportu. Także wyniki oceny koniunktury w poszczególnych sekcjach gospodarki potwierdzają powyższy opis warunków gospodarczych w kraju tj.: pogorszenie prognoz w przemyśle (gł. ciężar ograniczenia eksportu) przy niższej skali dostosowań w usługach i budownictwie (przy utrzymujących wciąż słabych poziomach tych ocen). Analiza NBP dot. wpływu pogorszenia sytuacji gospodarczej w Rosji i na Ukrainie wskazuje na póki co ograniczone jej skutki bezpośrednie dla polskich przedsiębiorstw, co jest związane (jak wskazują sami autorzy raportu) z generalnie niskim udziałem eksportu do Rosji i na Ukrainę w działalności całego sektora przedsiębiorstw, jak również z generalnej oceny firm aktywnych na tych rynkach jako szczególnie trudnej działalności. Z kolei mniej optymistycznym sygnałem jest potwierdzenie wcześniejszych tez dot. większego znaczenia

3 pośredniego wpływu kryzysu w Rosji i na Ukrainie. Zgodnie z wynikami badania NBP coraz większy odsetek przedsiębiorstw niezwiązanych z tym rynkiem deklaruje rozwój sytuacji w Europie Wschodniej jako ważną determinantę przyszłej sytuacji gospodarczej. Biorąc pod uwagę powyższe wyniki badania podtrzymujemy naszą ocenę, że o ile nie dojdzie do gwałtownego i trwałego nasilenia konfliktu w Europie Wschodniej, spowolnienie polskiej gospodarki jakkolwiek nieuniknione może okazać się relatywnie płytkie. Już od początku br. wskazywaliśmy na ryzyka dla utrzymania dynamicznego wzrostu gospodarki krajowej w głównej mierze z uwag na ryzyka sytuacji globalnej (nie tylko związanej z sytuacją w Rosji i na Ukrainie), a przy tym niewystarczająco silnym popycie krajowym (konsumpcja, inwestycje) aby zrekompensować te już nie tak dobre wyniki eksportu. Sądzimy natomiast, że bieżące sygnały spowalniającej gospodarki strefy euro to skutek: - słabszego wzrostu gospodarczego Chin w I poł. br., - okresowo słabszych wyników gospodarki amerykańskiej w I kw. br. z uwagi na efekty sezonowe, - wciąż trudnej sytuacji wewnętrznej (rynek pracy, sytuacja fiskalna) aby notowane odbicie popytu krajowego mogło okazać się trwałe. Z drugiej strony biorąc pod uwagę stabilizujące się wyniki gospodarek USA oraz Chin (wyhamowanie wcześniejszego trendu pogorszenia danych) sądzimy, że gospodarka strefy euro może uniknąć scenariusza recesji, co tym samym będzie ograniczało negatywne konsekwencje dla gospodarki polskiej. Oczywiście zastrzeżeniem dla tego scenariusza (sytuacji strefy euro gł. Niemiec) pozostaje dalszy rozwój kryzysu Ukraina-Rosja i stąd uzasadnione uwzględnianie przez przedsiębiorstwa tego czynnika w prognozach aktywności gospodarczej. Jeżeli spełni się ten scenariusz umiarkowanej skali spowolnienia eksportu, co pozwoliłoby na jedynie ograniczenie dynamiki inwestycji oraz zahamowanie wzrostu zatrudnienie (a nie spadki), możliwe będzie utrzymanie stabilnych wyników konsumpcji w szczególności w warunkach bieżącej niskiej inflacji i to szczególnie niskiej w grupie towarów tzw. pierwszej potrzeby (m.in. żywności i energii). Poza tym, okres wyborczy w 2014 i w I poł r. powinien stymulować nieco wyższy niż dotychczas wzrost publicznych inwestycji i wydatków publicznych w szczególności wspieranych możliwością wydatkowania środków unijnych w ramach nowej perspektywy budżetu UE. Wyniki badania NBP wskazują także na utrzymanie efektu spadku cen. Niższym cenom oferowanym przez przedsiębiorstwa towarzyszą także obniżające się koszty surowców i materiałów oraz jedynie

4 ograniczony wzrost płac w gospodarce (efekt zarówno trudnej sytuacji na rynku pracy jak i spadającej bieżącej inflacji) i wydaje się, że obecnie to efekty kosztowe mają silniejszy wpływ na tendencje cenowe niż słabszy popyt (o czym mogą świadczyć oczekiwane stabilne marże firm na rynku krajowym). Wg badania NBP odnotowano dalszy spadek wskaźnika prognoz popytu na kredyt na IV kw. (spadek w relacji kwartalnej jak i rocznej). Na spadek wskaźnika prognoz popytu na kredyt zdecydował wzrost odsetka firm zapowiadających spłatę kredytu i jednocześnie spadek odsetka firm które chcę zwiększyć swoje zadłużenie kredytowe. Zasadnicza grupa obecnych kredytobiorców (około 70% wobec 65% przed kwartałem) nie planuje większych zmian w obszarze swojego zadłużenia bankowego w nachodzącym kwartale. Zmiany w oczekiwaniach dot. poziomu zadłużenia są w dalszym ciągu powiązane z wielkością przedsiębiorstw. Duże firmy deklarują ograniczenie zadłużenia (gł. spłaty zadłużenia), wskaźnik prognoz popytu na kredyt w sektorze MSP obniżył się silniej i do tego już kolejny kwartał z rzędu. Wzrost salda popytu na kredyt odnotowano tylko w klasie przedsiębiorstw zatrudniających między 250 a 500 osób (tylko tu odnotowano spadek odsetka firm chcących spłacić zadłużenie i wzrost odsetka firm planujących zwiększyć zadłużenie). Spadek salda popytu na kredyt odnotowano we wszystkich analizowanych w badaniu sekcjach, w tym najsilniejsze wśród przedsiębiorstw budowlanych oraz przetwórstwa przemysłowego. W III kw r. odsetek przedsiębiorstw, które ubiegały się o kredyt obniżył się (w ujęciu danych oczyszczonych z wpływu zmian sezonowych), udział zaakceptowanych wniosków kredytowych lekko spadł, utrzymując się jednak na relatywnie silnym poziomie. Najczęstszym powodem odmów był brak lub nieadekwatna do wymogów bankowych zdolność kredytowa. W III kw. br. sytuacja płynnościowa sektora przedsiębiorstw pozostała dobra, mimo że odnotowano kolejny, nieznaczny spadek odsetka firm płynnych. W ujęciu branżowym najwięcej firm płynnych pozostaje w przemyśle i usługach. Przemysł jest sekcją o najwyższym i stabilnym odsetku przedsiębiorstw płynnych. Z kolei budownictwo, pomimo że pozostaje branżą o najniższym odsetku firm płynnych, to dodatkowo w okresie ostatniego kwartału odnotowano tu pojawienie się kolejnych firm, w których płynność jest obniżona. Choć zdolność przedsiębiorstw do obsługi zadłużenia kredytowego w minionym kwartale pogorszyła się, to wciąż pozostaje wysoko (92,5% populacji przedsiębiorstw nie ma problemów z

5 regulowaniem tego zadłużenia wobec 94% w II kw.). Wysoką jakość obsługi zobowiązań bankowych utrzymały przedsiębiorstwa duże (w tym wszystkie przedsiębiorstwa zatrudniające ponad 2000 osób). Wyraźną poprawę w zakresie obsługi zobowiązań kredytowych odnotowano w sektorze MSP. Z kolei zdolność do terminowej obsługi zobowiązań wobec banków pozostaje najsłabsza w grupie przedsiębiorstw do 50 osób. Niniejszy materiał został opracowany wyłącznie w celu informacyjnym na potrzeby klientów BOŚ Bank i nie może być traktowany jako oferta lub rekomendacja. do zawierania jakichkolwiek transakcji. Informacje zawarte w materiale pochodzą z ogólnie dostępnych, wiarygodnych źródeł, jednak BOŚ Bank nie może zagwarantować ich dokładności i pełności. BOŚ Bank nie ponosi odpowiedzialności za skutki decyzji podjętych na podstawie informacji zawartych w niniejszym materiale. Materiał może być wykorzystywany do opracowań własnych pod warunkiem powołania się na źródło. Bank Ochrony Środowiska Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie ul. Żelazna 32, Warszawa, zarejestrowana w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod nr KRS: NIP: ; kapitał zakładowy: zł wpłacony w całości