PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII DLA GMINY SIEDLCE na rok 2007

Transkrypt

1 Załącznik do Uchwały Nr VII/39/2007 Rady Gminy Siedlce z dnia 17 maja 2007 roku PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII DLA GMINY SIEDLCE na rok Wstęp Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii na rok 2007 opracowany został zgodnie z treścią Ustawy o przeciwdziałaniu Narkomanii z dnia 29 lipca 2005r. oraz założeniami Krajowego Programu Przeciwdziałania Narkomanii. Program został opracowany w ramach projektu Wsparcie województw i społeczności lokalnych w zapobieganiu narkomanii na poziomie lokalnym, realizowanego przez Fundację Demokracji Lokalnej na zlecenie Fundacji Fundusz Współpracy i Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii w ramach Projektu Transition Facility. Program został opracowany przez zespół w składzie: Beata Trzcińska przewodniczący GKRPA Ewa Przesmycka Perczyńska członek GKRPA Ewa Zyska Łęczycka członek GKRPA W ramach udziału w szkoleniu : Tworzenie gminnych programów przeciwdziałania narkomanii. Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii opracowany został w oparciu o diagnozę sytuacji w gminie Siedlce, przeprowadzonej w okresie: I- II 2007 roku przez zespół opracowujący program oraz badania w ramach programu Gimnazja w Gminie Siedlce bezpiecznym środowiskiem dla młodzieży profilaktyka uzależnień i przemocy rówieśniczej przeprowadzone w okresie X- XII 2005 roku. 2. Opis zjawiska na podstawie diagnozy W diagnozowaniu problemu przyjęto założenia, że wykorzystane zostaną: - dane uzyskane w wyniku przeprowadzonych badań we wszystkich gimnazjach Gminy Siedlce, - informacje uzyskane z instytucji udzielających pomocy osobom uzależnionym i ich rodzinom. Były to: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, policja, sąd rodzinny oraz nieletnich, poradnie uzależnień, Mazowieckie Centrum Promocji Zdrowia, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Powiatowa Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna, Szkoły, Punkt Konsultacyjny GKRPA. A. Badania w ramach programu Gimnazja w Gminie Siedlce bezpiecznym środowiskiem dla młodzieży profilaktyka uzależnień i przeciwdziałania przemocy rówieśniczej. Celem badań prowadzonych w gimnazjach była diagnoza czynników zagrażających zdrowemu rozwojowi uczniów. Z uwagi na dużą grupę respondentów badań opracowano ankietę dla uczniów i nauczycieli. Problematyka pytań dotyczyła min. doświadczeń uczniów w użyciu środków odurzających w ostatnim miesiącu, dostępności tych środków, form przemocy występującej w szkole, poczucia bezpieczeństwa, miejsc niebezpiecznych dla młodzieży, źródeł wiedzy o środkach psychoaktywnych, skuteczności działań podejmowanych przez szkołę oraz udziału młodzieży w zajęciach pozalekcyjnych. W przyjętej procedurze badań, ankietowaniem objęto wszystkich uczniów obecnych w szkołach w dniu badań. Populacja badawcza to 641 osób, w tym 311 dziewcząt i 330 chłopców, uczniów wszystkich klas gimnazjów w gminie. Badania przeprowadzały osobiście realizatorki Programu Gimnazja w Gminie Siedlce, podczas lekcji, zapewniając anonimowość respondentom. Na 1

2 początku wyjaśniano cel badań, zwracano się z prośbą o rzetelne i poważne odpowiedzi. Wypełnione ankiety zostały poddane analizie i opracowaniu poza szkołą. Dopiero uogólnione wyniki zostały upowszechnione w środowisku szkolnym. Wyniki badań wśród uczniów: 1. W ciągu ostatnich trzydziestu dni przed badaniem kontakt z narkotykami ujawniło 2,29 % ankietowanych. 2. Wskazując miejsca używania środków odurzających młodzież wskazywała następujące miejsca: ponad 46 % respondentów wybierała kategorię inne wymieniając tam: na dyskotece, na wycieczce, w barze, w lesie, w samochodzie ; domy rówieśników i domy rodzinne wskazało 43 %, szkołę natomiast - 10 % badanych. 3. Narkotyki uznało za dostępne 10 % ankietowanych. 4. Jednym z istotnych czynników ryzyka są postawy młodych ludzi wobec szkodliwości używek dla ich zdrowia. Za najbardziej szkodliwe uczniowie uznali papierosy 85 % wskazań, narkotyki 84 % oraz alkohol 74 % odpowiedzi. 5. Opinia na temat przyczyn sięgania po środki odurzające przez rówieśników jest ważnym elementem obrazu zagrożeń. Najczęściej wskazany został negatywny wpływ grupy rówieśniczej 57 % wskazań, następnie ciekawość 19,6 %, i różnego rodzaju trudności osobiste doświadczane przez uczniów - 18 %. 6. Młodzież korzysta z różnych źródeł wiedzy na temat używek i ich działania. 26,4 % badanych wskazuje rodziców jako pomocnych w zdobywaniu wiedzy z tej dziedziny, natomiast 16,9 % - Internet. Badaniami objęto również 81 nauczycieli, wypełniali oni ankiety podczas indywidualnych rozmów najczęściej w pokoju nauczycielskim. 1. Większość, bo 95,1 % odpowiadających nauczycieli wskazało palenie papierosów jako najczęściej występujące zachowanie problemowe wśród uczniów na terenie szkół gminnych. Natomiast 4,9 % nauczycieli uznało za takie - picie alkoholu (w tym piwa) przez młodzież. 2. Za najbardziej dostępną używkę dla uczniów 77 % badanych nauczycieli uznało papierosy, a alkohol 49,3 %. 3. Jako najbardziej pomocne w zakresie podnoszenia efektywności własnych oddziaływań profilaktycznych, 38,2 % badanych wskazało konsultacje ze specjalistami. 35,3 % uważa, że pomocne w tym względzie jest podejmowanie współpracy ze środowiskiem rodzinnym uczniów. 15,7 % nauczycieli zgłasza potrzeby w zakresie wyposażenia w materiały edukacyjne, natomiast 8,8 % chciałoby doskonalić własne umiejętności w zakresie działań profilaktycznych. B. Dane z instytucji udzielających pomocy osobom uzależnionym i ich rodzinom. Dane z instytucji udzielających pomocy osobom uzależnionym i ich rodzinom uzyskano w drodze bezpośrednich wywiadów. Trudnością w dokonaniu analizy zjawiska jest usytuowanie większości instytucji na terenie miasta Siedlce oraz fakt, iż instytucje nie zbierają danych dotyczących mieszkańców poszczególnych gmin. Z ankiet statystycznych placówek służby zdrowia za rok 2006 w Mazowieckim Centrum Promocji Zdrowia Oddział w Siedlcach wynika, że w placówkach tych z powodu używania środków psychoaktywnych leczy się 20 osób zamieszkałych na wsi. Z wywiadów uzyskanych z poradniach specjalistycznych wynika, że z terenu Gminy Siedlce leczy się 7 osób uzależnionych od narkotyków, natomiast 13 z powodu eksperymentowania. Z danych uzyskanych z Komendy Miejskiej Policji wynika, że w 2006 roku nie odnotowano przestępstw popełnionych pod wpływem narkotyków, natomiast w styczniu 2007 roku zatrzymano dwoje mieszkańców gminy posiadających przy sobie znaczne ilości narkotyków 2

3 Wśród osób korzystających z pomocy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie, Powiatowej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, Punktu Konsultacyjnego GKRPA nie stwierdzono osób nadużywających narkotyków, natomiast wśród rodzin, które są objęte kuratelą Sądu Rodzinnego występują przypadki używania narkotyków. Brak jest dokładnych danych liczbowych. W skali ogólnopolskiej zjawisko narkomanii narasta. Podobne tendencje obserwowane są w badaniach przeprowadzonych w latach na terenie szkół w mieście Siedlce. Na podstawie tych danych można przypuszczać, że wzrostowa tendencja dotycząca liczby młodzieży mającej kontakt z narkotykami w Siedlcach, ze względu na ścisły kontakt Gminy z miastem Siedlce, w szczególności w zakresie zatrudnienia i kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych, będzie przekładać się na zachowania młodzieży zamieszkałej na terenie Gminy. W związku z powyższym priorytet należy nadać działaniom profilaktyczno- edukacyjnym w największym zakresie na poziomie profilaktyki uniwersalnej. Nie należy jednak pomijać działań w zakresie profilaktyki selektywnej i wskazującej. 3. Zdiagnozowane obszary problemowe Za najważniejszy problem uznano używanie narkotyków przez młodzież. Przyczynami tego zjawiska są: 1. dostępność narkotyków, 2. osłabienie funkcji wychowawczej rodziny: o osłabienie więzi wewnątrzrodzinnych, o kryzys wartości i norm społecznych, o bezrobocie, o dysfunkcje rodzinne (uzależnienia, przemoc), o niskie kompetencje wychowawcze rodziców, 3. trudności osobiste i szkolne młodzieży, 4. negatywny wpływ grupy rówieśniczej: o presja grupy, naśladownictwo, o moda na narkotyki, 5. brak możliwości atrakcyjnego spędzania czasu wolnego, 6. trudności w skutecznych oddziaływaniach wychowawczych szkoły, ( Kolejność nie oznacza tu stopnia ważności zjawiska.) 4. Definicja celów Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii Profilaktyka uzależnień jest jednym z szeregu działań służących ochronie zdrowia psychicznego i zmierza do zapobiegania problemom związanym z używaniem substancji psychoaktywnych, zanim te problemy wystąpią. Określając cele niniejszego Programu opierałyśmy się na modelach teoretycznych wyjaśniających zjawisko używania substancji psychoaktywnych i wynikających z nich skutecznych strategii profilaktycznych. Cel główny Programu: Zmniejszenie tempa wzrostu używania narkotyków wśród młodzieży. Cele szczegółowe: 1. Narkotyki na terenie Gminy są trudno dostępne. 2. Rodziny dobrze wypełniają funkcje wychowawcze. 3. Młodzież skuteczne radzi sobie z trudnościami osobistymi i szkolnymi, 4. Młodzież skutecznie radzi sobie z negatywnym wpływem grupy rówieśniczej, 3

4 5. Młodzież korzysta z atrakcyjnej oferty spędzania czasu wolnego. 6. Szkoła podejmuje skuteczne oddziaływania wychowawcze. 7. Gminne instytucje wspierające rodzinę skutecznie współpracują ze sobą. Realizacja celu nr 1 leży w kompetencjach Policji, dlatego też GKRPA pozyska informacje w tym zakresie. Część działań zapobiegania narkomanii jest wspólnych z Gminnym programem profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień w Gminie Siedlce w 2007 roku, więc realizowane są w ramach tego programu. W związku z powyższym w niniejszym programie uwzględniona jest tylko część zadań odnoszących się do problemów narkomanii. Realizacja GPPN będzie skupiać się na następujących zagadnieniach: Cel szczegółowy Wskaźnik Źródło pozyskania wskaźnika Szkoła podejmuje skuteczne oddziaływania wychowawcze. Rodziny dobrze wypełniają funkcje wychowawcze. -ilość godzin lekcyjnych opuszczonych bez usprawiedliwienia -ilość przypadków agresji w szkole -ilość uczniów w konflikcie z prawem -frekwencja rodziców na wywiadówkach szkolnych -liczba rodziców korzystających z warsztatów umiejętności wychowawczych. Informacje ze szkół gminnych, dokumentacja szkolna, informacje z Policji Informacje ze szkół gminnych Lista obecności 5. Zadania gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii Planując zadania do realizacji celów szczegółowych, oparłyśmy się na następujących teoriach: Teorii Społecznego Uczenia Alfreda Bandury, wyjaśniającej proces nabywania nowych zachowań poprzez modelowanie tj, obserwację i naśladowanie tzw. osób znaczących (ważnych i atrakcyjnych dla młodzieży). Z teorii tej wynika Strategia Rozwijania Umiejętności Wychowawczych kluczowe znaczenia ma w niej wzmacnianie więzi młodych ludzi z rodzicami i wychowawcami, Teorii Uzasadnionego Działania Icka Ajzena i Martina Fishbeina opiera się na założeniu, że ludzie postępują w sposób racjonalny i decydując się na podjęcie lub zaniechanie danej aktywności, rozważają możliwe jej konsekwencje. Na bazie tej teorii rozwinięto Strategię Edukacji Normatywnej, polegającej na kształtowaniu i wzmacnianiu norm przeciwnych piciu alkoholu, paleniu papierosów i używaniu narkotyków przez dzieci i młodzież. 4

5 Cel szczegółowy: Szkoła podejmuje skuteczne oddziaływania wychowawcze. Lp. Zadanie/projekt Wskaźniki Źródła pozyskiwania wskaźników 1. Seminarium dla pedagogów szkolnych i wychowawców, dotyczącego współpracy szkoły z rodzicami Liczba szkolenia Lista obecności Odpowiedzialny za realizację Członek GKRPA ( Ewa Zyska- Łęczycka) Budżet 1000 zł Termin X XI Seminarium dla pedagogów szkolnych i wychowawców pn. Przeciwdziałanie agresji w szkole Liczba szkolenia Lista obecności Członek GKRPA (Ewa Przesmycka - Perczyńska) 1000 zł VI Zajęcia edukacyjne dla uczniów gimnazjów i szkół podstawowych zmierzające do kształtowania zachowań normatywnych, dotyczących używania substancji psychoaktywnych, prowadzone przez fachowców. Liczba zajęć Sprawozdanie z realizacji zajęć Ewa Przesmycka - Perczyńska 3400 zł IX XII 2007 r. Cel szczegółowy: Wzmocnienie funkcji wychowawczej rodziny. Lp. Zadanie/projekt Wskaźniki Źródła pozyskiwania wskaźników 1. Zorganizowanie i przeprowadzenie Warsztatów umiejętności wychowawczych dla rodziców Liczba osób uczestniczących Listy obecności Odpowiedzialny za realizację Członek GKRPA (Ewa Przesmycka Perczyńska) Budżet Termin 2600 zł X - XII 2007 r. W celu zwiększenia siły oddziaływania powyższych projektów, zakupione zostaną broszury i ulotki edukacyjne, za łączną kwotę 1000 zł. Przewiduje się również podejmowanie działań wynikających z potrzeb, które nie były rozpoznane w trakcie budowy programu i rezerwuje się na ten cel kwotę 1000 zł. Całkowita kwota realizacji programu wyniesie zł. Działania administracyjno biurowe, związane z realizacją Programu, zapewnia Urząd Gminy Siedlce. 5

6 6. System monitoringu i ewaluacji Zadania monitorowane będą przez Zespół opracowujący Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii. Dokumentacja z realizacji poszczególnych zadań przekazywana będzie Przewodniczącej GKRPA w Siedlcach. Wnioski z realizacji Programu przekazane zostaną członkom GKRPA oraz władzom Gminy. Dane z instytucji udzielających pomocy osobom uzależnionym i ich rodzinom, dostarczające wiedzy o skali i rozwoju zjawiska, gromadzone będą corocznie. Ankieta dla uczniów i nauczycieli gimnazjów gminnych, przeprowadzana będzie w trybie 3-letnim. Poprzednia realizowana była w 2005 roku, więc po raz kolejny zrealizować ja należy w 2008 roku (ponieważ jest to działanie kosztowne, nie ma potrzeby realizować tego corocznie). Środki na zrealizowanie badań ankietowych zostaną uwzględnione w budżecie gminnego programu profilaktyki. Po zrealizowaniu niniejszego programu, przeprowadzone zostaną rozmowy z uczestnikami, odnośnie oceny efektywności podejmowanych działań. Oceny te oraz wnioski z realizacji poszczególnych zadań uwzględnione zostaną przy planowaniu Programu Profilaktyki Uzależnień na rok PRZEWODNICZĄCY Rady Gminy Janusz Mikulski 6