Słowianie w starożytności

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Słowianie w starożytności"

Wacława Lis
6 lat temu
Przeglądów:

1 Słowianie w starożytności Autor: Wieczorna Image not found Ostatnio spotkałem się z poglądem osoby, która chyba zbyt zapatrzyła się w niektóre z "wyznań" jakie są "oficjalnymi religiami" różnych obozów osób naukowo zajmujących się historią. Osoba ta twierdziła, jakoby- w czasach starożytnych - nikt o Słowianach nie wspominał. Są to poglądy tożsame dla środowisk, które na przykład nie zajmują się analizami tekstów źródłowych, ale pozyskują wiadomości z współczesnych publikacji- niemalże świętych

2 ksiąg takowych hermetycznych "wyznań". Najstarsze źródła pisane wymieniające ludy, które ewentualnie mogą być utożsamiane ze Słowianami, pochodzą z I w. n.e. i są dziełem starożytnych historyków i geografów greckich i rzymskich. Wspominają oni mianowicie o ludzie Wenedów (Venedi) lub Wenetów (Venethi), zamieszkującym m.in. tereny identyfikowane z obszarem dzisiejszej Polski. Tacyt w dziele Germania wymienia Wenetów wśród mieszkańców wschodniej Europy (na wschód od Wisły), Pliniusz Starszy w dziele Historia naturalna wymienia Wenedów jako zamieszkujących tereny pomiędzy Bałtykiem a Morzem Czarnym. W II w. Ptolemeusz z Aleksandrii w dziele Geographia wymienia Wenedów jako zamieszkujących Sarmację, w pobliżu Zatoki Wendyjskiej (utożsamianej z Zatoką Gdańską) i na wschód od rzeki Wistuli (Wisły). Wysunięto przypuszczenie, że Wenedów można identyfikować po części z twórcami archeologicznej kultury przeworskiej. Tenże sam Ptolemeusz w dziele Geografia wymienia inne plemię Souobenoi, zamieszkujące nad Wołgą (Rha), które wg odmiennej hipotezy jest utożsamiane ze Słowianami [7]. Znacznie później, bo w połowie VI w. n.e. Słowian opisał w swoim dziele Opus magnum (pol. Historia wojen ) największy historyk bizantyński Prokopiusz z Cezarei. Użył on terminów Sklaboi (Σκλάβοι), Σκλαβηνοί Sklabēnoi, Σκλαυηνοί Sklauenoi, Σθλαβηνοί Sthlauenoi, oraz Σκλαβῖνοι Sklabinoi. Także gocki historyk Jordanes w dziele Getica stwierdził, że Słowianie niegdyś zwani byli Wenetami, a po łacinie użył dla określenia ich nazwy nazwy Sclaveni. Na tej podstawie wielu uczonych, już od XIX w. utożsamiało Wenedów/Wenetów ze Słowianami i to utożsamienie stało się podstawowym argumentem dla teorii autochtonicznej. W VI wieku Słowian wspomina też Marcin z Bragi w jednym ze swoich poematów (In Basicica [8] ): Immanes variasque pio sub foedere Christi Adsciscis gentes. Alamannus, Saxo, Toringus, Pannonius, Rugus, Sclavus, Nara, Sarmata, Datus, Ostrogothus, Francus, Burgundio, Dacus, Alanus, Te duce, nosse Deum gaudent.

3 Najstarsze wzmianki, które bez żadnych wątpliwości można wiązać ze Słowianami zawierają dzieła historyków gockich, bizantyjskich, arabskich i innych, począwszy od VI stulecia m.in. Jordanesa, Prokopiusza z Cezarei, Pseudo-Maurycego, Teofilakta Symokatty, Teofanesa, Konstantyna VII Porfirogenety, Ibrahima ibn Jakuba a patrząc z perspektywy zachodniej króla angielskiego Alfreda czy tzw. Geografa Bawarskiego. Jeden z pierwszych z nich, Jordanes, wymienia nazwy dwóch odłamów Słowian: Antowie i Sklawinowie lub Sklawenowie (dodając, że dawniej wszyscy Słowianie zwani byli Wenetami). Nazwa Sklawinów pojawiła się w IV w. n.e., w dziele teologicznym Cezariusza z Nazjanzu [1]. Pewien gocki biurokrata, Jordanes, pod koniec życia zajął się historią. Wydał publikację Getika w roku 550 lub 551 n.e., w tym samym czasie wydał swoje dzieło Prokopisz z Cezarei, opisujący także Słowian. W dziele tym wspomniane są również plemiona Antów, Wenetów i Sklawinów, uważanych za Słowian. Kasjodor w roku 533 opisywał Słowian w swojej historii gockiej, która niestety zaginęła. Używali jej również Jordanes w swojej Kronice i Prokopiusz z Cezarei zaznaczający że Sclaveni i Antowie mówią tym samym językiem, i że wywodzą się z ludu Sporoi. Jordanes pisał, że ludy słowiańskie: pochodzą z jednej krwi i występują obecnie [VI w.- przyp. red] pod trzema nazwami: Wenedów, Antów i Sklawinów [2].

częściej wspominają o Sklawinach ze względu na ich rosnący

5 Monumenta Poloniae historica: Pomniki dziejowe Polski. t.1-6, Volume 1 Od początku VI wieku kronikarze greccy coraz częściej wspominają o Sklawinach ze względu na ich rosnący napór na Półwysep Bałkański. W VII w. o Skalwinach "zwanych Winedami" [3]

6 wspomina Fredegar opisując powstanie państwa Samona (Fregedari scholastici, Chronicarum). Sami Winidowie lub Wenedowie oraz Antowie są wielokrotnie wymieniani w źródłach antycznych. Antoi są wymieniani już przez Pliniusza Starszego. Hapax legomenon W literaturze naukowej występuje pojęcie hapax legomena (gr., rzecz raz powiedziana; hapaks jeden raz, legomenon rzecz mówiona) słowo, wyrażenie, forma stylistyczna, która występuje tylko jeden raz w danym dokumencie (czy w całej twórczości pisarza), lub jest poświadczona jednym cytatem. Takim hapax legomenon jest lud Stavanoi opisany przez Klaudiusza Ptolmeusza [6] pojawiając się obok utożsamianych z Serbami, niejakimi Soubenoi. Opr. Adam Fularz na podst. Wikipedia 1. Jerzy Wyrozumski Historia Polski do roku 1505, s J. Skowronek Historia Słowian południowych i zachodnich, s również Winidami, prawdopodobnie chodzi o słowiańskich Wenedów 4. T. Wasilewski: Historia Jugosławii. s Jerzy Nalepa 'Stavanoi' Klaudiusza Ptolemeusza - wschodniobałtyccy *Stabianie* nad górnym Dnieprem, Slavia Antiqua : czasopismo poświęcone starożytnościom słowiańskim 45 (2004) s Kl. Ptolemeusz, Geographike hyphegesis 7. Gołąb, Zbigniew (1992). The Origins of the Slavs: A Linguist s view. Columbus: Slavica Publishers, s ISBN Martinus Episcopus Bracarensis, Poems.

Podobne dokumenty

Marinos z Tyru (II w. p.n.e.) jako podstawa do dzieła Klaudiusza Ptolemeusza o geografii wybrzeża Bałtyku

11.08.2014 Marinos z Tyru (II w. p.n.e.) jako podstawa do dzieła Klaudiusza Ptolemeusza o geografii wybrzeża Bałtyku Autor: Wieczorna Image not found http://wieczorna.pl/uploads/photos/middle_ W źródłach