Elektrotechnika i elektronika

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Elektrotechnika i elektronika"

Transkrypt

1 Elektrotechnika i elektronika Metalurgia, Inżynieria Materiałowa II rok Silnik indukcyjny (aynchroniczny) Materiały do wykładów Katedra Automatyki Napędu i Urządzeń Przemyłowych AGH Kraków 2004

2 1. Wtęp Mazyny indukcyjne ą mazynami prądu przemiennego. Natępuje w nich przetwarzanie energii elektrycznej w energię mechaniczną (praca ilnikowa mazyny) lub energii mechanicznej w elektryczną (praca generatorowa mazyny). Mazyny indukcyjne mają protą budowę i w związku z tym charakteryzują ię dużą niezawodnością, łatwością obługi oraz małym koztem. Z tych powodów ą one zeroko toowane w różnych dziedzinach techniki, najczęściej jako ilniki, rzadziej jako prądnice. 2. Podtawy fizyczne działania ilnika indukcyjnego. Podcza przepływu prądu elektrycznego przez przewodnik wytwarza i ę wokół niego pole magnetyczne. Kierunek linii ił tego pola wyznaczony może być zgodnie z regułą śruby prawokrętnej, lub za pomocą prawej dłoni, której kciuk wkazuje kierunek przepływu prądu, zaś zagięte cztery pozotałe palce kierunek linii pola magnetycznego. Sytuację tą przedtawia poniżzy ryunek. Ry. 1 Pole magnetyczne wokół przewodnika z prądem. Silnik indukcyjny materiały do wykładów. 2

3 Schematycznie kierunek przepływu w przekroju przewodnika oznacza ię krzyżykiem albo kropką. Ry. 2 Schematyczne przedtawienie kierunku przepływu prądu w przewodniku. Jeżeli prąd będzie wpływał do przewodnika, od trony oberwatora, fakt ten będzie oznaczony krzyżykiem (na ryunku 1 od trony ręki). Natomiat jeżeli będzie natępował przepływ prądu w tronę oberwatora, to oznaczeniem będzie kropka. Załóżmy że do dwóch kawałków przewodnika tworzącego układ tak jak na ryunku 3a, przyłożone zotało napięcie U. W takim obwodzie popłynie zatem prąd I, wpływając do górnego przewodnika (punkt 1 co umownie obrazuje krzy żyk) i wypływając (punkt 2, umowna kropka) z dolnego z powrotem do źródła napięcia U. Wokół obu przewodników dolnego i górnego wytworzone zotanie pod wpływem przepływającego prądu pole magnetyczne. Kierunek linii ił tego pola, zgodny z przedtawioną wcześniej regułą, zotał zaznaczony czerwonymi trzałkami. W układzie takim wytworzone zotają zatem dwa bieguny magnetyczne (jedna para). a) I b) I 1 N S U 2 Ry. 3 Pole magnetyczne w układzie dwóch równoległych przewodników z prądem. Na ryunku 3b pokazany zotał ten am obwód w widoku z przodu. Widać iż pomiędzy przewodnikami, ze względu na zgodne kierunki linii ił pola wytworzone zotaną bieguny magnetyczne (S i N). Silnik indukcyjny materiały do wykładów. 3

4 3. Budowa i zaada działania trójfazowego ilnika indukcyjnego. Silnik indukcyjny (aynchroniczny) kłada ię z dwóch podtawowych części nieruchomego tojana (inaczej zwanego tatorem) i ruchomego wirnika (rotora). Działanie tego ilnika oparte jet na zjawiku indukcji elektromagnetycznej. Pod wp ływem przyłożonego do uzwojeń tojana zmiennego napięcia i wywołanego tym przepływu prądu, wytworzone zotaje w tojanie wirujące pole magnetyczne. Dzięki temu w metalowym, przewodzącym wirniku indukuje ię iła elektromotoryczna (napięcie) powodująca przepływ przez wirnik prądu, powtanie iły i ruch obrotowy wirnika. Szczegółowo zaada działania ilnika aynchronicznego zotanie wyjaśniona w dalzej części intrukcji. Najpowzechniej w praktyce potykaną odmianą tych ilników ą ilniki trójfazowe. Od trony zailania ieć trójfazową tworzą trzy źródła inuoidalnego napięcia zailającego, przy czym przeunięcie fazowe między kolejnymi napięciami wynoi π ( ) Stojan ilnika indukcyjnego. Schematycznie budowę tojana w ilniku trójfazowym można przetawić jako układ trzech przewodzących ramek, zwojów takich jak na ryunku 3. Początki tych ramek oznaczone ą kolejno: U, V, V, zaś końce: X, Y i Z. Ramki te umiezczone ą tworząc walec, tak jak na ryunku 5. Krawędzie podtaw tego walca zaznaczono fioletową przerywaną linią. Każda z tych ramek tworzy uzwojenie jednej fazy. Oczywi ście w praktyce nawinięte ą one wielokrotnie drutem, lub w przypadku więkzych mocy taśmami lub nawet pawane z rur miedzianych. Jednak tu dla janości opiu przetawione ą one w uprozczeniu. Ry. 4 Schematyczny układ uzwojeń tojana ilnika aynchronicznego. Każdej parze przewodników, tworzących jedną ramkę odpowiada inny kolor. Ten układ przetrzenny widziany z przodu przedtawiony jet na ryunku 5. Jak wida ć, wzytkie zwoje ą roztawione na okręgu co Silnik indukcyjny materiały do wykładów. 4

5 U Y Z W V X Ry. 5. Schematyczny przekrój tojana układ uzwojeń tojana z ryunku 4 widziany z przodu. Do każdej z tych ramek dołączone zotaje jedno źródło napięcia inuoidalnego, kolejno: U A, U B oraz U C, według odpowiednich oznaczeń końcówek, tak jak na ryunku 6. U V W U A U B U C X Y Z Ry. 6 Symboliczne oznaczenia źródeł napięcia. Napięcie w każdym ze źródeł jet przeunięte względem poprzedniego o 120 o, tak jak na ryunku 7, tworząc układ trójfazowy. Ry. 7 Przebieg napięć w układzie trójfazowym. Silnik indukcyjny materiały do wykładów. 5

6 Podłączenie do tego układu wpomnianych napięć powoduje przepływ prądu w każdym z przewodników i powtanie wewnątrz tego walca pola magnetycznego. Prześledźmy zwrot wypadkowego trumienia wewnątrz tego chematycznego tojana ilnika dla chwili czaowe oznaczonej na ryunku 7 jako 1. Widać, iż napięcie U A jet dodatnie, a zatem w przyłączonej do tego parze przewodników prąd będzie płynął natępująco: wpłynie początkiem tego uzwojenia (końcówką U) i wypłynie końcówką X. A zatem na chematycznym przekroju kierunek prądu zotanie przedtawiony jako krzyżyk w punkcie U oraz kropka w punkcie X. W przypadku napięcia U C, które w chwili czaowej 1 również jet dodatnie, ytuacja będzie podobna. Prąd w tej fazie będzie wpływał początkiem uzwojenia czyli w punkcie W i wypływał końcem Z. W przypadku napięcia U C, które w tej amej chwili jet ujemne, ytuacja będzie odwrotna, tj. prąd dla tej fazy wpływał końcem uzwojenia czyli przez punkt Y, natomiat wypływał będzie przez punkt V. Efektem przepływu prądu przez każdy z tych przewodników będzie powtanie wokół nich pola magnetycznego według zaprezentowanej w punkcie drugim reguły. Schematycznie ytuacja ta przedtawiona jet na ryunku 8. U S W V Ry. 8 układ linii ił pola magnetycznego w tojanie dla chwili czaowej 1 przedtawionej na ry. 7. Zaznaczono także początki uzwojeń (U, V, W). Zgodność kierunków linii pola magnetycznego wokół przewodów do których wpływa w tej chwili prąd (co oznaczone jet ymbolem X ) powoduje ię ich dodanie, podobnie jak w przypadku pozotałych trzech z których prąd wypływa. Powtanie zatem, jak w przypadku pojedynczej ramki, wypadkowy trumień magnetyczny. Kierunki linii ił pola magnetycznego można przypiać wypadkowemu magneowi, którego bieguny S i N także zotały zaznaczone na ryunku. Ponieważ układ ten zailany jet napięciem zmiennym, należy prawdzić jakie będą dalze zmiany wypadkowego trumienia magnetycznego. Przeprowadzenie podobnej analizy dla chwili czaowej zaznaczonej na ryunku 7 jako 2 da efekt przedtawiony na ryunku 9. Silnik indukcyjny materiały do wykładów. 6

7 U Ry. 9 - układ linii ił pola magnetycznego w tojanie dla chwili czaowej 2 przedtawionej na ry. 7. N S W V W tym przypadku napięcie U A ma nadal, jak poprzednio, wartość dodatnią, przez co dla tej fazy ytuacja nie ulega zmianie. Również nie ulega zmianie ytuacja dla fazy B, ponieważ napięcie U B podobnie jak poprzednio ma wartość ujemną. Natomiat zmiana natępuje dla fazy C, z uwagi na to iż napięcie U C zmieniło znak z dodatniego na ujemny. Widać iż wypadkowe linie ił pola magnetycznego zmieniły woje położenie, a za nimi zmieniły woje położenie bieguny magnetyczne wpomnianego magneu. W ciągu jednego pełnego okreu napięcia ieciowego, od 0 do 360 o natąpi jeden pełny obrót tego wypadkowego trumienia (o kąt 2π). W układzie tym każda z ramek tworzy dwa bieguny magnetyczne (jedną parę). Oczywiście analiza ta cechuje ię znacznymi uprozczeniami, ponieważ zmienia ię nie tylko położenie wypadkowego wektora pola magnetycznego, ale także i jego amplituda, niemniej do tego zakreu materiału jet to wytarczające. Liczbę biegunów magnetycznych w takim układzie można zwiękzyć dwukrotnie np. poprzez przecięcie każdej z tych ramek na dwie zeregowo połączone części. I np. dla fazy A będą one oznaczone U X oraz U X. W efekcie powtanie układ przedtawiony na ryunku 10. Y' U Z W' V X' X V' Z' U' Y W Ry. 10 układ uzwojeń tojana dla podwojonej liczby biegunów. W takim przypadku w ciągu jednego okreu napięcia ieciowego wektor wypadkowego trumienia magnetycznego w tym walcu obróci ię o kąt π (180 0 ). Zatem prędkość kątowa wypadkowego trumienia magnetycznego, przy danej czętotliwości napięcia zailającego f, wynieie: 2πf ω =, p gdzie p oznacza liczbę par biegunów magnetycznych (dla jednej fazy). Jak wpomniano, dla przypadku z ryunku 6, p=1, zaś dla ryunku 10, p=2. Silnik indukcyjny materiały do wykładów. 7

8 Prędkość ω wirowania pola magnetycznego w tojanie nazywana jet tak że prędkością ynchroniczną (i oznaczana jako ω ), ze względu na to iż narzucana jet czętotliwością napięcia zailającego. W Polce, gdzie f = 50 Hz, dla p=1 można wyliczyć iż ω = 2πf = 100 π [rad/ ]. Daje to prędkość obrotową n wyrażoną w obrotach na minutę równą: 30ω 3000 π n = = = 3000 obr/ min. π π Dla p =2 prędkość n = 1500 obr/ min., dla p=3, n = 1000 obr /min. itd. 3.2 Wirnik ilnika indukcyjnego. Załóżmy że do tak kontruowanego tojana wprowadzi ię ułożykowany wirnik złożony z dwóch równoległych przewodników (w kztałcie prętów) połączonych początkami i końcami, przedtawiony na ryunku 11. l Ry. 11 Schematyczna kontrukcja wirnika. Po podłączeniu do tojana napięcia trójfazowego, tak jak w punkcie 3.1, wytworzone zotanie w nim wirujące pole magnetyczne. Przecinając umiezczone wewnątrz tojana przewodzące dwa pręty wirnika, pole to powoduje indukowanie ię w nich iły elektromotorycznej, zgodnie z prawem indukcji Faraday a: dφ SEM = - dt Ponieważ pręty te zwarte ą końcami, tworzą zamknięty obwód elektryczny. W obwodzie tym popłynie więc prąd elektryczny (o natężeniu I). W efekcie na przewodzące pręty wirnika, o określonej długości (oznaczonej na ryunku 11 literą l) w polu magnetycznym o indukcji B, będzie działać iła elektrodynamiczna, zgodnie z prawem Ampere a: F = I B l = B I l in (I, B). Silnik indukcyjny materiały do wykładów. 8

9 Gdzie: in(i, B) inu kąta zawartego pomiędzy wektorem indukcji a umownym kierunkiem płynącego prądu. Kierunek tej iły będzie zgodny z kierunkiem ruchu pola wirującego. Można go wyznaczyć można korzytając z reguły lewej dłoni, którą należy utawić tak aby linie ił pola magnetycznego wchodziły w wewnętrzną tronę dłoni, a wyciągnięte cztery palce pokazywały kierunek i zwrot płynącego prądu. Wtedy wyciągnięty kciuk wkaże kierunek i zwrot iły elektrodynamicznej. Pod wpływem iły działającej na te przewodniki, oparte na ramieniu o długości r, wytworzy ię moment iły M = F r, powodujący ruch obrotowy wirnika wokół oi obrotu (zaznaczonej na ryunku 11 niebieką przerywaną linią). Aby więc powtał moment napędowy w ilniku indukcyjnym, mui zachodzić przecinanie prętów uzwojenia wirnika przez linie ił wirującego pola magnetycznego. Jeśli n = n wirnik będzie dla pola tojana nieruchomy. Zatem prędkość wirowania wirnika (n) mui być mniejza od prędkości pola wirującego (prędkości ynchronicznej n ). Stąd też ilniki indukcyjne nazywane ą także aynchronicznymi. Względną różnicę prędkości n pola wirującego (prędkości ynchronicznej) i prędkości wirnika nazywa ię poślizgiem. = n n n = ω ω ω lub w procentach: = n n n * 100% = ω ω ω *100% Operując poślizgiem można określić także prędkość wirnika w natępujący poób: n = n n, a tąd: n = n (1 - ). Poślizg ilnika przy obciążeniu znamionowym z reguły ma wartość rzędu kilu procent (z reguły w granicach 1,0 do 10%) i jet tym mniejzy, im więkza jet moc znamionowa ilnika. W początkowym momencie rozruchu, gdy wirnik jet jezcze nieruchomy, poślizg jet równy jeden (lub procentowo =100%). Na biegu jałowym ilnika (bez obciążenia) poślizg jet bardzo mały, rzędu 0,5 1%. Definiuje ię także poślizg bezwzględny, będący różnicą prędkości wirowania pola w tojanie i prędkości obrotowej wirnika. Dla n = n, np. w przypadku napędzania ilnika innym ilnikiem, to poślizg = 0. Jeśli będziemy zewnętrznym ilnikiem zwiękzać prędkość wirowania ilnika indukcyjnego zailanego z ieci, ponad prędkość ynchroniczną, to zacznie on pracować jako prądnica (wejdzie w zakre pracy generatorowej) i oddawa ć energię do ieci zailającej. Silnik indukcyjny materiały do wykładów. 9

10 3.3 Kontrukcja ilników indukcyjnych. Elementy kontrukcyjne ilnika, tj. podtawę i obudowę tanowiące kadłub mazyny wykonuje ię jako odlew (żeliwny lub ze topu aluminiowego). W więkzych mazynach jet to z reguły kontrukcja pawana. W kadłubie umiezczany jet rdzeń tojana. Właściwe położenie wirnika w tojanie mazyny zapewniają dwie tarcze łożykowe- w których oadzone ą łożyka. Ry Widok ilników indukcyjnych małej mocy (kilka kw) Stojan ilnika indukcyjnego. Powietrze jet dla pola magnetycznego złym przewodnikiem, zatem konieczna jet minimalizacja trat pola elektromagnetycznego wytworzonego przez uzwojenia tojana. Uzwojenie to zatem umiezcza ię w pecjalnym rdzeniu. Buduje ię go z cienkich, odizolowanych od iebie jak kolejne platry, blach elektrotechnicznych. Cienkie blachy minimalizują traty od prądów wirowych; byłyby one znacznie więkze gdyby tojan wykonano np. jako jeden odlew talowy. Natępnie na wewnętrznej powierzchni takiego rdzenia wycina ię żłobki w których prowadzone jet uzwojenie. Schematyczny przekrój rdzenia ilnika indukcyjnego przedtawiono na ryunku 13, zaś przekrój z ukazujący tojan i wirnik na ryunku 14. Ry. 13 Przekrój tojana. Widoczne ą żłobki w których prowadzone jet natępnie uzwojenie. Ry. 14 Budowa ilnika indukcyjnego. Silnik indukcyjny materiały do wykładów. 10

11 3.3.2 Wirnik ilnika indukcyjnego. Itnieją dwie odmiany ilników aynchronicznych, zależnie od budowy wirnika: ilnik klatkowy (z wirnikiem klatkowym) oraz ilnik pierścieniowy (z wirnikiem pierścieniowym). Silnik klatkowy. Wirnik w ilniku klatkowym zbudowany jet podobnie jak przedtawiony na ryunku 11 model. Wirnik klatkowy kłada ię z nieizolowanych prętów, najczęściej aluminiowych (materiał lekki i dobrze przewodzący prąd) połączonych na końcach metalowymi przewodzącymi pierścieniami (najczęściej z aluminium, miedzi, moiądzu). Widok takiej klatki przedtawia ryunek 15. Dla ilników małej mocy częto cały wirnik wykonywany jet w potaci jednolitego odlewu. Ry. 15 Widok klatki wirnika ilnika indukcyjnego. Wykonana w ten poób klatka tanowi wielofazowe uzwojenie zwarte. Indukowane w takiej klatce napięcia (pod wpływem pola tojana) ą małe, prądy natomiat tounkowo duże ze względu na mały opór elektryczny takiej klatki. Pręty klatki nie ą w praktyce prowadzone równolegle do oi obrotu, lecz z lekkim koem, a to ze względu na cichzą pracę ilnika i łatwiejzy rozruch. Podobnie tojan wirnik także poiada rdzeń z blach elektrotechnicznych ze żłobkami w których prowadzone ą pręty klatki lub uzwojenie. Na duże moce (rzędu etek kw i pojedynczych MW) wykonywane ą ilniki klatkowe głębokożłobkowe i dwuklatkowe. Poiadają one korzytne charakterytyki rozruchowe. Ry. 16 widok wirnika klatkowego. Silnik indukcyjny materiały do wykładów. 11

12 Symbol trójfazowego ilnika indukcyjnego, klatkowego na chematach elektrycznych jet przetawiony na ryunku ~ Ry. 17. ymbol ilnika klatkowego Po lewej tronie zaznaczone ą przewody ieci zailającej (w tym przypadku trójprzewodowej). Zailany jet tojan, ymbolicznie przedtawiony jako zewn ętrzny, więkzy okrąg. Wirnik nie ma żadnych wyprowadzeń. Silnik pierścieniowy. Wirnik w ilniku pierścieniowym poiada uzwojenia nawinięte, podobnie jak tojan, przewodami izolowanymi. Prowadzone ą one w żłobkach blach wirnika (widok takiej blachy pokazany jet na ryunku 18). Ry. 18 blacha wirnika. Wzytkie fazy tego uzwojenia najczęściej zwarte ą początkami (tworząc połączenie w gwiazdę), i z wyprowadzonymi końcami. Każdy z końców (w przypadku ilnika trójfazowego jet ich oczywiście trzy) przyłączony jet do jednego pierścienia (najczęściej miedzianego) oadzonego na wale wirnika i od niego odizolowanego. Ry. 19 pierścienie ślizgowe dla trójfazowych ilników pierścieniowych. Silnik indukcyjny materiały do wykładów. 12

13 Na każdym z tych pierścieni ślizga ię zczotka węglowa, przyłączona do tabliczki zacikowej ilnika. Dzięki temu do uzwojenia wirnika ilnika pierścieniowego można przyłączyć rezytory zewnętrzne, łużące np. do rozruchu lub regulacji prędkości obrotowej ilnika (patrz rozdział czwarty). Stoowane jet także kojarzenie uzwojeń wirnika w trójkąt, najczęściej dla ilników więkzych mocy, rzędu dzieiątek kw. Symbol ilnika pierścieniowego na chematach elektrycznych przedtawiony jet na ryunku ~ Ry. 20 ymbol ilnika pierścieniowego. Uzwojenie tojana zailane jet podobnie jak w poprzednim przypadku. Natomiat wyprowadzone ą jezcze uzwojenia wirnika (trzy końce). Wirnik ymbolicznie oznaczany jet jako mniejzy, wewnętrzny okrąg, tak jak w rzeczywitym ilniku, obracający ię wewnątrz tojana. Silniki aynchroniczne pierścieniowe ą drożze od klatkowych i w efekcie nie ą tak rozpowzechnione. 3.4 Budowa ilnika. Cylindryczny rdzeń wirnika umiezczony jet wewnątrz rdzenia tojana. Między nimi oczywiście wytępuje zczelina powietrzna. Wirnik ilnika indukcyjnego jet umiezczony na ułożykowanym wale, razem z wentylatorem chłodzącym. W przypadku ilników klatkowych mniejzych mocy częto wykonywany jet jako jeden odlew razem z klatką wirnika. Ry. 21 budowa ilnika klatkowego malej mocy. Silnik indukcyjny materiały do wykładów. 13

14 Ry. 22 Budowa wewnętrzna ilnika klatkowego (ABB). Na ryunku 22 przetawiony jet widok wewnętrzny klaycznego trójfazowego ilnika klatkowego. W tylnej jego części widoczny jet wentylator wykonany razem z klatką jako jeden odlew. Użebrowany kadłub ilnika poprawia kuteczność chłodzenia i pomaga w odprowadzaniu ciepła (więkza powierzchnia oddająca ciepło). 4 Moc, charakterytyka mechaniczna, rozruch i praca ilnika indukcyjnego 4.1 Moment ilnika i jego charakterytyka mechaniczna. Moc czynną pobraną przez ilnik indukcyjny podcza pracy można wyznaczyć ze wzoru: P = 3 U p I p coφ = 3 U f I f co φ. Gdzie: U p, I p napięcie i prąd przewodowy tojana U f I f napięcie i prąd fazowy tojana φ kąt przeunięcia fazowego pomiędzy napięciem zailającym i prądem Moc pobrana z ieci zmniejza ię o moc trat w uzwojeniach tojana: P - P cu = P el- Silnik indukcyjny materiały do wykładów. 14

15 Gdzie: P moc pobierana z ieci P cu moc trat w uzwojeniu tojana P el - moc pola elektromagnetycznego wytworzonego przez uzwojenie tojana Moc ta przenieiona przez pole elektromagnetyczne ze tojana do wirnika zotaje jezcze pomniejzona przez traty pola w wirniku: P w = P el- Zatem całkowita moc zamieniona na moc mechaniczną (na wale ilnika) wynieie: P m. = P el- - P el- = P el- (1 - ) Związek między mocą P a momentem iły M wyraża zależność: P [W] = M [Nm] ω [rad /], a zatem: M = ω P. Charakterytyka mechaniczna ilnika indukcyjnego ukazuje zależność momentu na jego wale od prędkości obrotowej ilnika. Opiana może być różnymi zależnościami. W uprozczeniu, korzytając z równań ilnika można napiać iż: M = k U 2 1 B A + Gdzie: k wpółczynnik proporcjonalności, U wartość kuteczna napięcia zailającego ilnik, A tała kontrukcyjna ilnika zależna od indukcyjności uzwojeń tojana i wirnika, B tała kontrukcyjna zależna od rezytancji obwodu wirnika, poślizg względny ilnika (patrz trona 8). Moment makymalny ilnika nazywany jet momentem krytycznym M. k i wytępuje on przy poślizgu krytycznym k. Ry. 23 charakterytyka mechaniczna ilnika indukcyjnego. Silnik indukcyjny materiały do wykładów. 15

16 Wzór opiujący charakterytykę mechaniczną ilnika przedtawiany jet także w innych potaciach, jak np. poniżzy wzór zwany wzorem Kloa.: M M 2 = k + k k gdzie: M moment ilnika, M. k moment krytyczny ilnika, poślizg, k poślizg krytyczny Charakterytyka mechaniczna ilnika w obwód elektryczny którego nie do łączono żadnych dodatkowych elementów (dławików, rezytorów, itp.) zailanego znamionowym napi ęciem nazywana jet charakterytyką naturalną. Silnik pracuje bowiem wtedy w naturalnych warunkach. 4.2 Rozruch ilników indukcyjnych. Rozruch ilnika indukcyjnego obejmuje okre przejściowy od potoju do tanu pracy utalonej, przy prędkości wirowania wirnika odpowiadającej narzuconym warunkom zailania i obciążenia. Rozruch ilnika jet możliwy wtedy, gdy w okreie rozruchu wytępuje nadwyżka momentu elektromagnetycznego nad momentem mechanicznym, czyli tzw. moment dynamiczny Rozruch bezpośredni. Rozruch bezpośredni polega na załączeniu ilnika ze zwartym uzwojeniem wirnika bezpośrednio do ieci na napięcie znamionowe przy czętotliwości znamionowej. W początkowej fazie rozruchu wirnik jet nieruchomy (poślizg ilnika =1). Pobierany jet wówcza duży prąd rozruchowy, kilkukrotnie (4 10) więkzy od prądu znamionowego ilnika, zaś początkowy moment rozruchowy może być mniejzy od momentu znamionowego. Duży początkowy prąd rozruchowy ilnika jet niepożądany, dla amego ilnika i ieci zailającej, powodując grzanie uzwojeń ilnika duże padki napięcia w ieci zailającej, objawiające ię np. przygaaniem żarówek. Ze względu na te ograniczenia dopuzcza ię rozruch bezpośredni ilników o małych mocach jednotkowych, rzędu kilku kilkunatu kw, zależnie od ztywności ieci zailającej. Dodatkowym ograniczeniem w takim rozruchu jet mały początkowy moment rozruchowy ilnika, co powoduje iż moment obciążenie (moment od napędzanej mazyny) przy prędkości równej zeru powinien być mały aby nie powodować utknięcia (zatrzymania) ilnika. W efekcie, w praktyce, rozruch bezpośredni jet dokonywany bez obciążenia lub przy obciążeniu bardzo niewielkim. Ze względu na zereg wad tej metody rozruchu w uk ładach praktycznych touje ię różne pooby i rządzenia pomocnicze do rozruchu ilników dzięki którym natępuje zmniejzenie prądu rozruchowego. Przy tym częto utrzymuje ię lub nawet zwiękza moment rozruchowy ilnika. Silnik indukcyjny materiały do wykładów. 16

17 4.2.2 Rozruch z zatoowaniem przełącznika gwiazda trójkąt. Mając do dypozycji trójfazowy ilnik indukcyjny, na jego tabliczce zacikowej znajdują ię wyprowadzenia uzwojeń tojana, których początki oznaczono U, V, W oraz końce X, Y, Z. Dołączane jet ono do ieci zailającej, o fazach oznaczonych L1, L2, L3 i przewodzie neutralnym N. Uzwojenia tojana L1 U X Sieć zailająca L2 L3 V W Z Y Ry. 24 oznaczenia punktów przyłączeniowych w ieci trójfazowej oraz końcówek uzwojenia tojana. N Uzwojenie tojana ilnika trójfazowego może być łączone w dwóch konfiguracjach, jako gwiazda lub trójkąt. Połączenie w gwiazdę realizowane jet poprzez połączenie początków (lub końców) uzwojeń do wpólnego punktu, a pozotałych trzech końców do kolejnych faz ieci zailającej, tak jak na ryunku 25. L1 L2 L3 U f-n N Ry. 25 połączenie uzwojeń tojana w gwiazdę (Υ). Warto zaznaczyć iż każde uzwojenie tojana podłączone jet jednym końcem do przewodu neutralnego N, a drugim do przewodu fazowego (L1, L2 lub L3). Na ka żdym z tych uzwojeń wytępuje zatem napięcie fazowe, oznaczone jako U f-n. Połączenie punktu wpólnego wzytkich uzwojeń z punktem neutralnym N nie jet konieczne. Połączenie w trójkąt realizowane jet poprzez łączenie kolejno końca uzwojenia poprzedniej fazy z początkiem uzwojenia natępnej fazy (przy oznaczeniach jak na Silnik indukcyjny materiały do wykładów. 17

18 ryunku może to być: punkt Z łączony z V, Y z U, X z W, albo też W z Y, V z X oraz U z Z). Punkty połączeniowe uzwojeń łączone ą natępnie do kolejnych faz ieci zailającej, tak jak na ryunku 26. Punkt neutralny N nie jet w tym przypadku wykorzytywany. L1 Sieć zailająca L2 L3 N Ry. 26 Połączenie uzwojeń tojana w trójkąt (oznaczane Δ lub D). W tym układzie każde uzwojenie podłączone jet początkiem do jednego a końcem do innego przewodu fazowego. A zatem, na każdym z tych uzwojeń panuje napięcie międzyfazowe, oznaczone na ryunku jako U f-f (w literaturze touje ię oznaczeni U). Na wykorzytaniu tych dwóch układów połączeń oparty jet rozruch ilnika indukcyjnego z zatoowaniem przełącznika gwiazda trójkąt. Rozruch ten może być realizowany tylko w ilnikach indukcyjnych mających wyprowadzone na tabliczkę zacikową ześć zacików uzwojenia tojana. Przełącznik gwiazda trójkąt toowany jet w celu zmniejzenia prądu pobieranego z ieci w chwili rozruchu, przez zmniejzenie napięcia na zacikach uzwojenia tojana. W pierwzej fazie rozruchu uzwojenie tojana po łączone jet w gwiazdę, a natępnie, po oiągnięciu przez ilnik prędkości obrotowej (z reguły min. 50% prędkości znamionowej) uzwojenia tojana przełączane ą w trójkąt. Oznaczmy napięcia międzyfazowe (między dwoma dowolnymi fazami L1, L2 lub L3) ieci zailającej, jako U, tak jak na ryunku 27. L1 L2 L1 U L3 ILY UY L2 L3 IU N IL Ry Prądy i napięcia dla połączenia uzwojeń w gwiazdę i trójkąt. Silnik indukcyjny materiały do wykładów. 18

19 Przy połączeniu uzwojeń tojana w gwiazdę, na każdym z nich będzie wytępować napięcie U Y, przy czym zgodnie z zależnościami w układach trójfazowych: U U Y = 3 Ponieważ uzwojenia tojana ą ymetryczne, to impedancja każdego z nich jet jednakowa, i wynoi Z. Widać także iż w tym układzie, prąd płynący przez każde z uzwojeń jet równy prądowi pobieranemu z ieci (płynącemu przez każdy przewód fazowy). Zatem przy rozruchu ilnika połączonego w gwiazdę prąd pobierany z ieci wynieie: I LY = U Y U = Z Z 3 W przypadku trójkąta, na każdym z uzwojeń odłoży ię napięcie U Δ, przy czym: U Δ = U. Prąd płynący przez każde z uzwojeń wynieie: U I u = U = Z Z Ale, ponieważ naz odbiornik (uzwojenie tojana) połączony jet w trójkąt, zatem prąd pobierany z ieci (prąd przewodowy) I LΔ wynieie: I LΔ = 3 I U A tąd: I LΔ = 3 Z U Stounek prądów rozruchowych pobieranych z ieci dla połączenia w gwiazdę i trójkąt jet równy: I I LY L = U Z 3 1 = U 3 3 Z 3 I LY = I LΔ Z powyżzego wynika, że zatoowanie przełącznika Y/Δ powoduje trzykrotne zmniejzenie prądu rozruchowego pobieranego z ieci. W rzeczywitości ten tounek może być więkzy, ponieważ nie uwzględniono w tych rozważaniach jezcze innych czynników. Ponieważ moment rozruchowy jet proporcjonalny do kwadratu napi ęcia zailającego (patrz trona 14) tounek momentu rozruchowego przy po łączeniu w gwiazdę do momentu rozruchowego przy połączeniu w trójkąt jet równy: M Y M U = U Y 2 = 2 U 3 U = 1 3 Silnik indukcyjny materiały do wykładów. 19

20 Zatem moment rozruchowy ilnika również maleje trzykrotnie, co jet zjawikiem niekorzytnym. W realizacji praktycznej chemat takiego przełącznika wyglądać może tak jak na ryunku 28. Sieć zailająca N L1 L2 L3 U V W Uzwojenia tojana X Y Z / Y Ry. 28 przełącznik gwiazda /trójkąt Rozruch za pomocą autotranformatora Ten poób rozruchu touje ię do ilników o dużej mocy. Zadaniem autotranformatora jet zmniejzanie napięcia doprowadzanego do ilnika do wartości 50 75% napięcia znamionowego (0,5...0,75)U n układy miękkiego rozruchu ilnika (oft - tart). Charakterytyczną cechą układu przełącznika gwiazda trójkąt jet jego protota. Jednak jego podtawową wadą jet fakt iż nie on eliminuje całkowicie udarów mechanicznych jakie maję miejce bezpośrednio po załączeniu obciążonego ilnika do ieci oraz po przełączeniu z gwiazdy w trójkąt. Szybki w otatnich latach rozwój energoelektroniki powodował powtanie urządzeń do łagodnego rozruchu ilników indukcyjnych, nazywane układami oft - tart (miękkiego rozruchu) Ich zaada działania opiera ię na regulacji mocy dotarczanej do odbiornika, dokonywanej poprzez zmianę kutecznej wartości napięcia podawanego n odbiór. W roli elementów terujących touje ię najczęściej tyrytory. Możliwe jet dzięki temu dokładne terowanie proceem rozruchu ilnika z jednoczenym śledzeniem zeregu parametrów, jak prąd rozruchowy, moment ilnika, prędkość obrotowa, itp. Dzięki wykorzytaniu tych urządzeń znacznie redukuje ię prąd rozruchu oraz udary mechaniczne ilników, jego wału i negatywny wpływ tych proceów na urządzenia napędzane. Silnik indukcyjny materiały do wykładów. 20

21 4.2.5 Rozruch ilników aynchronicznych pierścieniowych Dołączenie do uzwojeń wirnika w ilniku pierścieniowym powoduje padek prądu wirnika, a zatem padek prądu pobieranego z ieci. Mniejzy jet jednak także moment rozruchowy ilnika. Wpływ dodatkowych rezytorów w obwodzie wirnika omówiony zota ł w punkcie Regulacja prędkości obrotowej ilników indukcyjnych Zmiana kierunku wirowania ilnika. Z przetawionej zaady działania ilnika indukcyjnego wiadomo iż wirnik ilnika wiruje zgodnie z kierunkiem wirowania pola magnetycznego wytworzonego w tojanie. Chc ąc zatem zmienić kierunek wirowania wirnika (i wału ilnika) należy zmienić kierunek wirowania pola magnetycznego w mazynie, który, jak wiemy, narzucony jet kolejno ścią faz ieci zailającej ilnik. Zatem zmianę kierunku wirowania wirnika ilnika można otrzymać przez zmianę kolejności faz ieci zailającej ilnik, co w praktyce realizuje ię przez zamianę dwóch dowolnych faz uzwojenia tojana z dwoma fazami ieci zailającej, np. zamiat łączenia faz ieci z ilnikiem L1-L1 i L2-L2 łączymy L1-L2 i L2-L1, tak jak na ryunku 29. L1 L2 L3 L1 L2 L3 3 ~ Ry. 29 zmiana kierunku wirowania ilnika poprzez zamianę faz zailających Regulacja prędkości obrotowej ilnika indukcyjnego. Silniki indukcyjne pracują częto w napędach elektrycznych, gdzie wymagana jet wymaga ię natawianej prędkości wirowania. Z zależności ω m. = ω * (1-) wynika, że natawianie prędkości wirowania ilnika indukcyjnego można zrealizować przez zmianę prędkości ynchronicznej ω pola magnetycznego mazyny lub przez zmianę poślizgu. Natawianie prędkości przez zmianę prędkości ynchronicznej jet ekonomiczne, gdyż nie powoduje zwiękzenia trat w mazynie. Natomiat natawianie prędkości wirowania przez zmianę poślizgu nie jet ekonomiczne, bowiem moc elektryczna tracona w obwodzie uzwojenia wirnika jet proporcjonalna do poślizgu. Stouje ię natępujące metody regulacji prędkości obrotowej ilników indukcyjnych. - Przez zmianę czętotliwości f napięcia U zailającego tojan możliwe jet natawianie (ciągłe lub kokowe) prędkości w zakreie od potoju (ω=0) do prędkości znamionowej (ω n ). Aby trumień w mazynie był niezmienny, zmianom czętotliwości f powinny odpowiadać proporcjonalne zmiany napięcia zailającego (w przybliżeniu tounek Silnik indukcyjny materiały do wykładów. 21

22 U/f=cont). Możliwa jet zatem także regulacja ponad prędkość znamionową, jednak rzadko toowana z uwagi na wytrzymałość mechaniczną ilnika i wytrzymałość elektryczną izolacji. - Przez zmianę liczby par biegunów magnetycznych w tojanie (patrz trona 6) p możliwe jet kokowa regulacja prędkości obrotowej ilnika. Wtedy na tojanie jet nawinięte jedno uzwojenie o przełączalnej liczbie par biegunów, albo kilka uzwojeń niezależnych, każde o innej liczbie par biegunów. Silniki takie nazywane ą ilnikami wielobiegowymi. - Przez zmianę napięcia U zailającego uzwojenia tojana przy tałej czętotliwości, możliwa jet zmiana prędkości kątowej ilnika w zakreie od warunków dl zailania znamionowego do poślizgu krytycznego. - Przez włączenie impedancji dodatkowej w obwód tojana. Możliwa jet wtedy regulacja prędkości kątowej ilnika w wąkim zakreie. Wadą tej metody ą traty w mazynie ronące w miarę zmniejzania prędkości kątowej. - W ilnikach pierścieniowych możliwa jet regulacja prędkości przez dołączenie dodatkowych rezytancji zeregowo w obwód wirnika, tak jak na ryunku 30. Rezytory dodatkowe Sieć zailająca Ry. 30 rezytory zeregowe w obwodzie wirnika ilnika pierścieniowego. Dołączenie zeregowej rezytancji w zereg z uzwojeniem wirnika powoduje padek prądu płynącego w wirniku, a więc (patrz trona 8) padek iły elektrodynamicznej działającej na wirnik a za tym padek momentu i padek prędkości obrotowej w tounku do ilnika tak amo obciążonego, ale bez rezytancji w wirniku. Charakterytyka mechaniczna ilnika zmieni ię, tak jak na ryunku 31. Ry wpływ rezytancji zeregowych w wirniku na charakterytykę mechaniczną ilnika pierścieniowego. Silnik indukcyjny materiały do wykładów. 22

23 Charakterytyka naturalna ilnika przedtawiona jet kolorem zielonym. Silnik zota ł obciążony momentem obciążenia M o, i jego prędkość przy tym obciążeniu wynoi n 1. Po dołączeniu rezytorów dodatkowych w obwód wirnika ilnik ma charakterytyk ę ztuczną (przedtawiona kolorem niebiekim). W porównaniu do charakterytyki naturalnej ma ona łagodniejzy przebieg, i w zakreie normalnej, tabilnej pracy ilnika (od po ślizgu krytycznego k2 do biegu jałowego, czyli =0) zerzy jet zakre zmian prędkości. Przy tym amym co w poprzednim przypadku obciążeniu ilnika momentem M o utali ię prędkość wirowania ilnika n 2, mniejza n 1. Jednak ten poób regulacji jet niezbyt ekonomiczny, ze wzgl ędu na wytracanie części mocy na rezytorach dodatkowych, co obni ża prawność takiego układu. Obecnie ze względu na rozwój energoelektroniki i techniki mikroproceorowej, ilniki indukcyjne powzechnie zaila ię z urządzeń zwanych falownikami. Umożliwiają one oprócz regulacji prędkości obrotowej, także śledzenie zeregu parametrów ilnika (temperatura uzwojeń, prąd pobierany, itp.), kontrolę rozruchu i hamowania, co znacznie wydłuża cza ich ekploatacji oraz niezawodność układów napędowych. 5 Ekploatacja ilników. Dane i warunki ekploatacyjne ilników zawarte ą w dokumentacjach technicznych producentów. Natomiat podtawowych danych dotarcza zawze tabliczka znamionowa ilnika, która zawiera najczęściej: - moc znamionową ilnika (moc użyteczną na wale ilnika) - napięcie znamionowe uzwojenia tojana w przypadku ilników trójfazowych jet to napięcie międzyfazowe, - układ połączeń tojana - prąd znamionowy uzwojenia tojana - czętotliwość znamionową napięcia zailającego ilnik, - znamionowy wpółczynnik mocy co φ - znamionową prędkość obrotową wirnika, podawaną najczęściej w obr./min. - inne dane, jak nazwa producenta, oznaczenie ilnika, typ, rodzaj pracy, temperatur ę pracy, itp. Literatura. Z. Gogolewki, Z. Kuczewki: Napęd elektryczny, WNT Warzawa S. Kaniewki, S. Rozczyk, J. Jaczewki, Z. Manitiu Silniki indukcyjne aynchroniczne, PWN, Warzawa, A. M. Plamitzer Mazyny elektryczne, WNT, Warzawa, J. Węglarz Mazyny elektryczne, WNT, Warzawa, Z. Stein: Mazyny i napęd elektryczny, WSiP Warzawa Katedra Automatyki Napędu i Urządzeń Przemyłowych, AGH, Kraków, Silnik indukcyjny materiały do wykładów. 23

Wykład 2 Silniki indukcyjne asynchroniczne

Wykład 2 Silniki indukcyjne asynchroniczne Wykład 2 Silniki indukcyjne asynchroniczne Katedra Sterowania i InŜynierii Systemów 1 Budowa silnika inukcyjnego Katedra Sterowania i InŜynierii Systemów 2 Budowa silnika inukcyjnego Tabliczka znamionowa

Bardziej szczegółowo

PRĄDNICE I SILNIKI. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

PRĄDNICE I SILNIKI. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego PRĄDNICE I SILNIKI Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Prądnice i silniki (tzw. maszyny wirujące) W każdej maszynie można wyróżnić: - magneśnicę

Bardziej szczegółowo

Silniki indukcyjne. Ze względu na budowę wirnika maszyny indukcyjne dzieli się na: -Maszyny indukcyjne pierścieniowe. -Maszyny indukcyjne klatkowe.

Silniki indukcyjne. Ze względu na budowę wirnika maszyny indukcyjne dzieli się na: -Maszyny indukcyjne pierścieniowe. -Maszyny indukcyjne klatkowe. Silniki indukcyjne Ze względu na budowę wirnika maszyny indukcyjne dzieli się na: -Maszyny indukcyjne pierścieniowe. -Maszyny indukcyjne klatkowe. Silniki pierścieniowe to takie silniki indukcyjne, w których

Bardziej szczegółowo

SILNIK INDUKCYJNY KLATKOWY

SILNIK INDUKCYJNY KLATKOWY SILNIK INDUKCYJNY KLATKOWY 1. Budowa i zasada działania silników indukcyjnych Zasadniczymi częściami składowymi silnika indukcyjnego są nieruchomy stojan i obracający się wirnik. Wewnętrzną stronę stojana

Bardziej szczegółowo

Pracownia Automatyki i Elektrotechniki Katedry Tworzyw Drzewnych Ćwiczenie 5. Analiza pracy oraz zasada działania silników asynchronicznych

Pracownia Automatyki i Elektrotechniki Katedry Tworzyw Drzewnych Ćwiczenie 5. Analiza pracy oraz zasada działania silników asynchronicznych ĆWCZENE 5 Analiza pracy oraz zasada działania silników asynchronicznych 1. CEL ĆWCZENA Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawowymi układami elektrycznego sterowania silnikiem trójfazowym asynchronicznym

Bardziej szczegółowo

Podstawy Elektrotechniki i Elektroniki. Opracował: Mgr inż. Marek Staude

Podstawy Elektrotechniki i Elektroniki. Opracował: Mgr inż. Marek Staude Podstawy Elektrotechniki i Elektroniki Opracował: Mgr inż. Marek Staude Instytut Elektrotechniki i Automatyki Okrętowej Część 8 Maszyny asynchroniczne indukcyjne prądu zmiennego Maszyny asynchroniczne

Bardziej szczegółowo

Maszyny elektryczne. Materiały dydaktyczne dla kierunku Technik Optyk (W10) Szkoły Policealnej Zawodowej.

Maszyny elektryczne. Materiały dydaktyczne dla kierunku Technik Optyk (W10) Szkoły Policealnej Zawodowej. Maszyny elektryczne Materiały dydaktyczne dla kierunku Technik Optyk (W10) Szkoły Policealnej Zawodowej. Podział maszyn elektrycznych Transformatory - energia prądu przemiennego jest zamieniana w energię

Bardziej szczegółowo

Rdzeń stojana umieszcza się w kadłubie maszyny, natomiast rdzeń wirnika w maszynach małej mocy bezpośrednio na wale, a w dużych na piaście.

Rdzeń stojana umieszcza się w kadłubie maszyny, natomiast rdzeń wirnika w maszynach małej mocy bezpośrednio na wale, a w dużych na piaście. Temat: Typowe uzwojenia maszyn indukcyjnych. Budowa maszyn indukcyjnych Zasadę budowy maszyny indukcyjnej przedstawiono na rys. 6.1. Część nieruchoma stojan ma kształt wydrążonego wewnątrz walca. W wewnętrznej

Bardziej szczegółowo

SILNIK INDUKCYJNY KLATKOWY

SILNIK INDUKCYJNY KLATKOWY SILNIK INDUKCYJNY KLATKOWY. Budowa i zasada działania silników indukcyjnych Zasadniczymi częściami składowymi silnika indukcyjnego są nieruchomy stojan i obracający się wirnik. Wewnętrzną stronę stojana

Bardziej szczegółowo

Maszyny elektryczne. Materiały dydaktyczne dla kierunku Technik Optyk (W12) Kwalifikacyjnego kursu zawodowego.

Maszyny elektryczne. Materiały dydaktyczne dla kierunku Technik Optyk (W12) Kwalifikacyjnego kursu zawodowego. Maszyny elektryczne Materiały dydaktyczne dla kierunku Technik Optyk (W12) Kwalifikacyjnego kursu zawodowego. Podział maszyn elektrycznych Transformatory - energia prądu przemiennego jest zamieniana w

Bardziej szczegółowo

Jeżeli zwój znajdujący się w polu magnetycznym o indukcji B obracamy z prędkością v, to w jego bokach o długości l indukuje się sem o wartości:

Jeżeli zwój znajdujący się w polu magnetycznym o indukcji B obracamy z prędkością v, to w jego bokach o długości l indukuje się sem o wartości: Temat: Podział maszyn prądu stałego i ich zastosowanie. 1. Maszyny prądu stałego mogą mieć zastosowanie jako prądnice i jako silniki. Silniki prądu stałego wykazują dobre właściwości regulacyjne. Umożliwiają

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie: "Silnik indukcyjny"

Ćwiczenie: Silnik indukcyjny Ćwiczenie: "Silnik indukcyjny" Opracowane w ramach projektu: "Wirtualne Laboratoria Fizyczne nowoczesną metodą nauczania realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki. Zakres ćwiczenia: Zasada

Bardziej szczegółowo

Wykład 1. Serwonapęd - układ, którego zadaniem jest pozycjonowanie osi.

Wykład 1. Serwonapęd - układ, którego zadaniem jest pozycjonowanie osi. Serwonapędy w automatyce i robotyce Wykład 1 iotr Sauer Katedra Sterowania i Inżynierii Systemów Wprowadzenie Serwonapęd - układ, którego zadaniem jest pozycjonowanie osi. roces pozycjonowania osi - sposób

Bardziej szczegółowo

Silnik indukcyjny - historia

Silnik indukcyjny - historia Silnik indukcyjny - historia Galileo Ferraris (1847-1897) - w roku 1885 przedstawił konstrukcję silnika indukcyjnego. Nicola Tesla (1856-1943) - podobną konstrukcję silnika przedstawił w roku 1886. Oba

Bardziej szczegółowo

Zespół Szkół Technicznych im. J. i J. Śniadeckich w Grudziądzu

Zespół Szkół Technicznych im. J. i J. Śniadeckich w Grudziądzu Zespół Szkół Technicznych im. J. i J. Śniadeckich w Grudziądzu Laboratorium Elektryczne Pracownia Maszyn Elektrycznych Instrukcja Laboratoryjna: Układy rozruchowe silników 3-fazowych. Opracował: mgr inż.

Bardziej szczegółowo

Maszyna indukcyjna jest prądnicą, jeżeli prędkość wirnika jest większa od prędkości synchronicznej, czyli n > n 1 (s < 0).

Maszyna indukcyjna jest prądnicą, jeżeli prędkość wirnika jest większa od prędkości synchronicznej, czyli n > n 1 (s < 0). Temat: Wielkości charakteryzujące pracę silnika indukcyjnego. 1. Praca silnikowa. Maszyna indukcyjna jest silnikiem przy prędkościach 0 < n < n 1, co odpowiada zakresowi poślizgów 1 > s > 0. Moc pobierana

Bardziej szczegółowo

Temat: ŹRÓDŁA ENERGII ELEKTRYCZNEJ PRĄDU PRZEMIENNEGO

Temat: ŹRÓDŁA ENERGII ELEKTRYCZNEJ PRĄDU PRZEMIENNEGO Temat: ŹRÓDŁA ENERGII ELEKTRYCZNEJ PRĄDU PRZEMIENNEGO 1 Źródła energii elektrycznej prądu przemiennego: 1. prądnice synchroniczne 2. prądnice asynchroniczne Surowce energetyczne: węgiel kamienny i brunatny

Bardziej szczegółowo

Silniki prądu przemiennego

Silniki prądu przemiennego Silniki prądu przemiennego Podział maszyn prądu przemiennego Asynchroniczne indukcyjne komutatorowe jedno- i wielofazowe synchroniczne ze wzbudzeniem reluktancyjne histerezowe Silniki indukcyjne uzwojenie

Bardziej szczegółowo

SILNIKI ASYNCHRONICZNE (INDUKCYJNE) KLATKOWE I PIERŚCIENIOWE

SILNIKI ASYNCHRONICZNE (INDUKCYJNE) KLATKOWE I PIERŚCIENIOWE SILNIKI ASYNCHRONICZNE (INDUKCYJNE) KLATKOWE I PIERŚCIENIOWE RODZAJE PÓL MAGNETYCZNYCH Rodzaje pola magnetycznego: 1. Stałe pole magnetyczne (wektor indukcji stały w czasie i przestrzeni) 2. Zmienne pole

Bardziej szczegółowo

BUDOWA I ZASADA DZIAŁANIA MASZYN ASYNCHRONICZNYCH. l pod wpływem indukcji magnetycznej B) pojawi się napięcie indukowane:

BUDOWA I ZASADA DZIAŁANIA MASZYN ASYNCHRONICZNYCH. l pod wpływem indukcji magnetycznej B) pojawi się napięcie indukowane: BUDOWA I ZASADA DZIAŁANIA MASZYN ASYNCHRONICZNYCH Zaada działania mazyny indukcyjnej (aynchronicznej) opiera ię na zjawikach, które wytępują w przypadku, gdy pole magnetyczne poruza ię względem przewodnika

Bardziej szczegółowo

Podstawy Elektrotechniki i Elektroniki. Opracował: Mgr inż. Marek Staude

Podstawy Elektrotechniki i Elektroniki. Opracował: Mgr inż. Marek Staude Podstawy Elektrotechniki i Elektroniki Opracował: Mgr inż. Marek Staude Wiadomości do tej pory Podstawowe pojęcia Elementy bierne Podstawowe prawa obwodów elektrycznych Moc w układach 1-fazowych Pomiary

Bardziej szczegółowo

Badanie trójfazowego silnika indukcyjnego pierścieniowego

Badanie trójfazowego silnika indukcyjnego pierścieniowego Zakład Napędów Wieloźródłowych Instytut Maszyn Roboczych Ciężkich PW Laboratorium Napędów Elektrycznych Ćwiczenie N4 - instrukcja Badanie trójfazowego silnika indukcyjnego pierścieniowego Warszawa 03r.

Bardziej szczegółowo

Badanie trójfazowego silnika indukcyjnego klatkowego

Badanie trójfazowego silnika indukcyjnego klatkowego Zakład Napędów Wieloźródłowych Instytut Maszyn Roboczych Ciężkich PW Laboratorium Napędów Elektrycznych Ćwiczenie N - instrukcja Badanie trójfazowego silnika indukcyjnego klatkowego Warszawa 03r. SPIS

Bardziej szczegółowo

Na podstawie uproszczonego schematu zastępczego silnika w stanie zwarcia (s = 1) określamy:

Na podstawie uproszczonego schematu zastępczego silnika w stanie zwarcia (s = 1) określamy: Temat: Urządzenia rozruchowe i regulacyjne. I. Rozruch silników indukcyjnych. Rozruchem nazywamy taki stan pracy od chwili załączenia napięcia do osiągnięcia przez maszynę ustalonej prędkości określonej

Bardziej szczegółowo

MAGNETYZM. 1. Pole magnetyczne Ziemi i magnesu stałego.

MAGNETYZM. 1. Pole magnetyczne Ziemi i magnesu stałego. MAGNETYZM 1. Pole magnetyczne Ziemi i magnesu stałego. Źródła pola magnetycznego: Ziemia, magnes stały (sztabkowy, podkowiasty), ruda magnetytu, przewodnik, w którym płynie prąd. Każdy magnes posiada dwa

Bardziej szczegółowo

BADANIE JEDNOFAZOWEGO SILNIKA ASYNCHRONICZNEGO Strona 1/5

BADANIE JEDNOFAZOWEGO SILNIKA ASYNCHRONICZNEGO Strona 1/5 BADANIE JEDNOFAZOWEGO SILNIKA ASYNCHRONICZNEGO Strona 1/5 BADANIE JEDNOFAZOWEGO SILNIKA ASYNCHRONICZNEGO 1. Wiadomości wstępne Silniki asynchroniczne jednofazowe są szeroko stosowane wszędzie tam, gdzie

Bardziej szczegółowo

EUROELEKTRA Ogólnopolska Olimpiada Wiedzy Elektrycznej i Elektronicznej Rok szkolny 2015/2016

EUROELEKTRA Ogólnopolska Olimpiada Wiedzy Elektrycznej i Elektronicznej Rok szkolny 2015/2016 EUROELEKTRA Ogólnopolka Olimpiada Wiedzy Elektrycznej i Elektronicznej Rok zkolny 015/016 Zadania z elektrotechniki na zawody III topnia Rozwiązania Intrukcja dla zdającego 1. Cza trwania zawodów: 10 minut..

Bardziej szczegółowo

Maszyny Elektryczne i Transformatory st. st. sem. III (zima) 2012/2013

Maszyny Elektryczne i Transformatory st. st. sem. III (zima) 2012/2013 Kolokwium poprawkowe Wariant C azyny Elektryczne i Tranormatory t. t. em. III (zima) 01/013 azyna Aynchroniczna Trójazowy ilnik indukcyjny pierścieniowy ma natępujące dane znamionowe: P 13 kw n 147 or/min

Bardziej szczegółowo

Pracownia Automatyki Katedry Tworzyw Drzewnych Ćwiczenie 10 str.1/2 ĆWICZENIE 10

Pracownia Automatyki Katedry Tworzyw Drzewnych Ćwiczenie 10 str.1/2 ĆWICZENIE 10 Pracownia Automatyki Katedry Tworzyw Drzewnych Ćwiczenie 10 str.1/ ĆWICZENIE 10 UKŁADY ELEKTRYCZNEGO STEROWANIA NA PRZYKŁADZIE STEROWANIA SEKWENCYJNO-CZASOWEGO NAPĘDU PRASY 1. CEL ĆWICZENIA: zapoznanie

Bardziej szczegółowo

Zespół Szkół Technicznych im. J. i J. Śniadeckich w Grudziądzu

Zespół Szkół Technicznych im. J. i J. Śniadeckich w Grudziądzu Zespół Szkół Technicznych im. J. i J. Śniadeckich w Grudziądzu Przedmiot: Pomiary Elektryczne Materiały dydaktyczne: Pomiar i regulacja prądu i napięcia zmiennego Zebrał i opracował: mgr inż. Marcin Jabłoński

Bardziej szczegółowo

mgr inŝ. TADEUSZ MAŁECKI MASZYNY ELEKTRYCZNE Kurs ELEKTROMECHANIK stopień pierwszy Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych

mgr inŝ. TADEUSZ MAŁECKI MASZYNY ELEKTRYCZNE Kurs ELEKTROMECHANIK stopień pierwszy Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych mgr inŝ. TADEUSZ MAŁECKI MASZYNY ELEKTRYCZNE Kurs ELEKTROMECHANIK stopień pierwszy Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych Mosina 2001 Od autora Niniejszy skrypt został opracowany na podstawie rozkładu

Bardziej szczegółowo

BADANIE SILNIKA INDUKCYJNEGO

BADANIE SILNIKA INDUKCYJNEGO BADANIE SILNIKA INDUKCYJNEGO Cel ćwiczenia: poznanie budowy, zasady działania, metod rozruchu, źródeł strat mocy i podstawowych charakterystyk silnika indukcyjnego trójfazowego. 4.. Budowa i zasada działania

Bardziej szczegółowo

Układ napędowy z silnikiem indukcyjnym i falownikiem napięcia

Układ napędowy z silnikiem indukcyjnym i falownikiem napięcia Ćwiczenie 13 Układ napędowy z ilnikiem indukcyjnym i falownikiem napięcia 3.1. Program ćwiczenia 1. Zapoznanie ię ze terowaniem prędkością ilnika klatkowego przez zmianę czętotliwości napięcia zailającego..

Bardziej szczegółowo

POLE MAGNETYCZNE Własności pola magnetycznego. Źródła pola magnetycznego

POLE MAGNETYCZNE Własności pola magnetycznego. Źródła pola magnetycznego POLE MAGNETYCZNE Własności pola magnetycznego. Źródła pola magnetycznego Pole magnetyczne magnesu trwałego Pole magnetyczne Ziemi Jeśli przez przewód płynie prąd to wokół przewodu jest pole magnetyczne.

Bardziej szczegółowo

ELEKTROTECHNIKA I ELEKTRONIKA

ELEKTROTECHNIKA I ELEKTRONIKA UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNO-PRZYRODNICZY W BYDGOSZCZY WYDZIAŁ INŻYNIERII MECHANICZNEJ INSTYTUT EKSPLOATACJI MASZYN I TRANSPORTU ZAKŁAD STEROWANIA ELEKTROTECHNIKA I ELEKTRONIKA ĆWICZENIE: E19 BADANIE PRĄDNICY

Bardziej szczegółowo

Badanie transformatora

Badanie transformatora Ćwiczenie 14 Badanie transformatora 14.1. Zasada ćwiczenia Transformator składa się z dwóch uzwojeń, umieszczonych na wspólnym metalowym rdzeniu. Do jednego uzwojenia (pierwotnego) przykłada się zmienne

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM PODSTAW ELEKTROTECHNIKI Badanie silnika indukcyjnego klatkowego

LABORATORIUM PODSTAW ELEKTROTECHNIKI Badanie silnika indukcyjnego klatkowego Ćwiczenie 4 Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii LABORATORIUM PODSTAW ELEKTROTECHNIKI Badanie ilnika indukcyjnego klatkowego Oracował: Grzegorz Wiśniewki Zagadnienia do rzygotowania Rodzaje ilników

Bardziej szczegółowo

STEROWANIE WG. ZASADY U/f = const

STEROWANIE WG. ZASADY U/f = const STEROWANIE WG. ZASADY U/f = cont Rozruch bezpośredni ilnika aynchronicznego (bez układu regulacji, odpowiedź na kok wartości zadanej napięcia zailania) Duży i niekontrolowany prąd przy rozruchu Ocylacje

Bardziej szczegółowo

Trójfazowe silniki indukcyjne. 1. Wyznaczenie charakterystyk rozruchowych prądu stojana i momentu:

Trójfazowe silniki indukcyjne. 1. Wyznaczenie charakterystyk rozruchowych prądu stojana i momentu: A3 Trójfazowe silniki indukcyjne Program ćwiczenia. I. Silnik pierścieniowy 1. Wyznaczenie charakterystyk rozruchowych prądu stojana i momentu: a - bez oporów dodatkowych w obwodzie wirnika, b - z oporami

Bardziej szczegółowo

Badanie transformatora

Badanie transformatora Ćwiczenie 14 Badanie transformatora 14.1. Zasada ćwiczenia Transformator składa się z dwóch uzwojeń, umieszczonych na wspólnym metalowym rdzeniu. Do jednego uzwojenia (pierwotnego) przykłada się zmienne

Bardziej szczegółowo

Zeszyty Problemowe Maszyny Elektryczne Nr 75/2006 47

Zeszyty Problemowe Maszyny Elektryczne Nr 75/2006 47 ezyty Problemowe Mazyny Elektryczne Nr 75006 47 Maria J. ielińka Wojciech G. ielińki Politechnika Lubelka Lublin POŚLIGOWA HARAKTERYSTYKA ADMITANJI STOJANA SILNIKA INDUKYJNEGO UYSKANA PRY ASTOSOWANIU SYMULAJI

Bardziej szczegółowo

TRANSFORMATORY. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

TRANSFORMATORY. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego TRANSFORMATORY Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Maszyny elektryczne Przemiana energii za pośrednictwem pola magnetycznego i prądu elektrycznego

Bardziej szczegółowo

Pole magnetyczne Ziemi. Pole magnetyczne przewodnika z prądem

Pole magnetyczne Ziemi. Pole magnetyczne przewodnika z prądem Pole magnetyczne Własność przestrzeni polegającą na tym, że na umieszczoną w niej igiełkę magnetyczną działają siły, nazywamy polem magnetycznym. Pole takie wytwarza ruda magnetytu, magnes stały (czyli

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie: "Silnik prądu stałego"

Ćwiczenie: Silnik prądu stałego Ćwiczenie: "Silnik prądu stałego" Opracowane w ramach projektu: "Wirtualne Laboratoria Fizyczne nowoczesną metodą nauczania realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki. Zakres ćwiczenia: Zasada

Bardziej szczegółowo

Ć W I C Z E N I E N R E-7

Ć W I C Z E N I E N R E-7 NSTYTT FYK WYDAŁ NŻYNER PRODKCJ TECHNOOG MATERAŁÓW POTECHNKA CĘSTOCHOWSKA PRACOWNA EEKTRYCNOŚC MAGNETYM Ć W C E N E N R E-7 WYNACANE WSPÓŁCYNNKA NDKCJ WŁASNEJ CEWK . agadnienia do przetudiowania 1. jawiko

Bardziej szczegółowo

Temat: Silniki komutatorowe jednofazowe: silnik szeregowy, bocznikowy, repulsyjny.

Temat: Silniki komutatorowe jednofazowe: silnik szeregowy, bocznikowy, repulsyjny. Temat: Silniki komutatorowe jednofazowe: silnik szeregowy, bocznikowy, repulsyjny. 1. Silnik komutatorowy jednofazowy szeregowy (silniki uniwersalne). silniki komutatorowe jednofazowe szeregowe maja budowę

Bardziej szczegółowo

Opracował: mgr inż. Marcin Wieczorek

Opracował: mgr inż. Marcin Wieczorek Opracował: mgr inż. Marcin Wieczorek Jeżeli moment napędowy M (elektromagnetyczny) silnika będzie większy od momentu obciążenia M obc o moment strat jałowych M 0 czyli: wirnik będzie wirował z prędkością

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE A2 INSTRUKCJA OBSŁUGI

ĆWICZENIE A2 INSTRUKCJA OBSŁUGI ĆWICZENIE A2 INSTRUKCJA OBSŁUGI 1. Oględziny zewnętrzne tanowika: dane ilnika (dla połączenia w gwiazdę): typ Sg90L6, nr fabr. CL805351, P n =1,1kW, n n =925obr/min, U n =230/400V, I n =5,1/2,9A, coϕ n

Bardziej szczegółowo

st. stacjonarne I st. inżynierskie, Energetyka Laboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki Ćwiczenie nr 4 OBWODY TRÓJFAZOWE

st. stacjonarne I st. inżynierskie, Energetyka Laboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki Ćwiczenie nr 4 OBWODY TRÓJFAZOWE Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki 1. Wstęp st. stacjonarne I st. inżynierskie, Energetyka Laboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki Ćwiczenie nr 4 OBWODY TRÓJFAZOWE Układem

Bardziej szczegółowo

Badanie prądnicy synchronicznej

Badanie prądnicy synchronicznej POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH LABORATORIUM ELEKTRYCZNE Badanie prądnicy synchronicznej (E 18) Opracował: Dr inż. Włodzimierz OGULEWICZ

Bardziej szczegółowo

MAGNETYZM, INDUKCJA ELEKTROMAGNETYCZNA. Zadania MODUŁ 11 FIZYKA ZAKRES ROZSZERZONY

MAGNETYZM, INDUKCJA ELEKTROMAGNETYCZNA. Zadania MODUŁ 11 FIZYKA ZAKRES ROZSZERZONY MODUŁ MAGNETYZM, INDUKCJA ELEKTROMAGNETYCZNA OPRACOWANE W RAMACH PROJEKTU: FIZYKA ZAKRES ROZSZERZONY WIRTUALNE LABORATORIA FIZYCZNE NOWOCZESNĄ METODĄ NAUCZANIA. PROGRAM NAUCZANIA FIZYKI Z ELEMENTAMI TECHNOLOGII

Bardziej szczegółowo

Rozwój sterowania prędkością silnika indukcyjnego trójfazowego

Rozwój sterowania prędkością silnika indukcyjnego trójfazowego Rozwój sterowania prędkością silnika indukcyjnego trójfazowego 50Hz Maszyna robocza Rotor 1. Prawie stała prędkość automatyka Załącz- Wyłącz metod a prymitywna w pierwszym etapie -mechanizacja AC silnik

Bardziej szczegółowo

Wykład 2. Tabliczka znamionowa zawiera: Moc znamionową P N, Napięcie znamionowe uzwojenia stojana U 1N, oraz układ

Wykład 2. Tabliczka znamionowa zawiera: Moc znamionową P N, Napięcie znamionowe uzwojenia stojana U 1N, oraz układ Serwonapędy w automatyce i robotyce Wykład 2 Piotr Sauer Katedra Sterowania i Inżynierii Systemów Silnik indukcyjny 3-fazowy tabliczka znam. Tabliczka znamionowa zawiera: Moc znamionową P, apięcie znamionowe

Bardziej szczegółowo

TRANSFORMATOR TRÓJFAZOWY

TRANSFORMATOR TRÓJFAZOWY TRANSFORMATOR TRÓJFAZOWY Do transformacji energii elektrycznej w układach trójfazowych można wykorzystać trzy jednostki jednofazowe. Rozwiązanie taki jest jednak nieekonomiczne. Na Rys. 1 pokazano jakie

Bardziej szczegółowo

Silniki synchroniczne

Silniki synchroniczne Silniki synchroniczne Silniki synchroniczne są maszynami synchronicznymi i są wykonywane jako maszyny z biegunami jawnymi, czyli występują w nich tylko moment synchroniczny, a także moment reluktancyjny.

Bardziej szczegółowo

MASZYNY INDUKCYJNE SPECJALNE

MASZYNY INDUKCYJNE SPECJALNE MASZYNY INDUKCYJNE SPECJALNE Maszyny indukcyjne pierścieniowe, dzięki wyprowadzeniu na zewnątrz końców uzwojenia wirnika, możemy wykorzystać jako maszyny specjalne. W momencie potrzeby regulacji przesunięcia

Bardziej szczegółowo

KO OF Szczecin:

KO OF Szczecin: 55OF D KO OF Szczecin: www.of.zc.pl L OLMPADA FZYZNA (005/006). Stopień, zadanie doświadczalne D Źródło: Komitet Główny Olimpiady Fizycznej A. Wymołek; Fizyka w Szkole nr 3, 006. Autor: Nazwa zadania:

Bardziej szczegółowo

Oznaczenia końcówek uzwojeń są znormalizowane i podane w normie PN-75/E dotyczącej transformatorów mocy. I tak:

Oznaczenia końcówek uzwojeń są znormalizowane i podane w normie PN-75/E dotyczącej transformatorów mocy. I tak: Temat: Układy i grupy połączeń transformatorów trójfazowych. Stosowane są trzy układy połączeń transformatorów: w gwiazdę, w trójkąt, w zygzak. Każdy układ połączeń ma swój symbol graficzny i literowy

Bardziej szczegółowo

Indukcja wzajemna. Transformator. dr inż. Romuald Kędzierski

Indukcja wzajemna. Transformator. dr inż. Romuald Kędzierski Indukcja wzajemna Transformator dr inż. Romuald Kędzierski Do czego służy transformator? Jest to urządzenie (zwane też maszyną elektryczną), które wykorzystując zjawisko indukcji elektromagnetycznej pozwala

Bardziej szczegółowo

9 Rozruch i hamowanie silników asynchronicznych trójfazowych

9 Rozruch i hamowanie silników asynchronicznych trójfazowych Rozruch i hamowanie silników asynchronicznych trójfazowych 9 Rozruch i hamowanie silników asynchronicznych trójfazowych Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie najczęściej stosowanych metod rozruchu

Bardziej szczegółowo

Data wykonania ćwiczenia... Data oddania sprawozdania

Data wykonania ćwiczenia... Data oddania sprawozdania Zakład Napędów Wieloźródłowych Instytut Maszyn Roboczych Ciężkich PW Laboratorium Elektrotechniki i Elektroniki Ćwiczenie M - instrukcja Badanie trójfazbwych maszyn indukcyjnych: silnik klatkbwy, silnik

Bardziej szczegółowo

Temat: SILNIKI SYNCHRONICZNE W UKŁADACH AUTOMATYKI

Temat: SILNIKI SYNCHRONICZNE W UKŁADACH AUTOMATYKI Temat: ILIKI YCHROICZE W UKŁADACH AUTOMATYKI Zagadnienia: praca silnikowa prądnicy synchronicznej silnik o magnesach trwałych (permasyn) silnik reluktancyjny silnik histerezowy 1 Co to jest silnik synchroniczny?

Bardziej szczegółowo

Indukcyjność. Autorzy: Zbigniew Kąkol Kamil Kutorasiński

Indukcyjność. Autorzy: Zbigniew Kąkol Kamil Kutorasiński Indukcyjność Autorzy: Zbigniew Kąkol Kamil Kutorasiński 2019 Indukcyjność Autorzy: Zbigniew Kąkol, Kamil Kutorasiński Powszechnie stosowanym urządzeniem, w którym wykorzystano zjawisko indukcji elektromagnetycznej

Bardziej szczegółowo

Katedra Elektroniki ZSTi. Lekcja 12. Rodzaje mierników elektrycznych. Pomiary napięći prądów

Katedra Elektroniki ZSTi. Lekcja 12. Rodzaje mierników elektrycznych. Pomiary napięći prądów Katedra Elektroniki ZSTi Lekcja 12. Rodzaje mierników elektrycznych. Pomiary napięći prądów Symbole umieszczone na przyrządzie Katedra Elektroniki ZSTiO Mierniki magnetoelektryczne Budowane: z ruchomącewkąi

Bardziej szczegółowo

- kompensator synchroniczny, to właściwie silnik synchroniczny biegnący jałowo (rys.7.41) i odpowiednio wzbudzony;

- kompensator synchroniczny, to właściwie silnik synchroniczny biegnący jałowo (rys.7.41) i odpowiednio wzbudzony; Temat: Maszyny synchroniczne specjalne (kompensator synchroniczny, prądnica tachometryczna synchroniczna, silniki reluktancyjne, histerezowe, z magnesami trwałymi. 1. Kompensator synchroniczny. - kompensator

Bardziej szczegółowo

W stojanie (zwanym twornikiem) jest umieszczone uzwojenie prądu przemiennego jednofazowego lub znacznie częściej trójfazowe (rys. 7.2).

W stojanie (zwanym twornikiem) jest umieszczone uzwojenie prądu przemiennego jednofazowego lub znacznie częściej trójfazowe (rys. 7.2). Temat: Rodzaje maszyn synchronicznych. 1. Co to jest maszyna synchroniczna. Maszyną synchroniczną nazywamy się maszyną prądu przemiennego, której wirnik w stanie ustalonym obraca się z taką samą prędkością,

Bardziej szczegółowo

Wykład 4. Strumień magnetyczny w maszynie synchroniczne magnes trwały, elektromagnes. Magneśnica wirnik z biegunami magnetycznymi. pn 60.

Wykład 4. Strumień magnetyczny w maszynie synchroniczne magnes trwały, elektromagnes. Magneśnica wirnik z biegunami magnetycznymi. pn 60. Serwonapędy w automatyce i robotyce Wykład 4 Piotr Sauer Katedra Sterowania i Inżynierii Systemów Silnik synchroniczny - wprowadzenie Maszyna synchroniczna maszyna prądu przemiennego, której wirnik w stanie

Bardziej szczegółowo

PRACY SILNIKÓW INDUKCYJNYCH

PRACY SILNIKÓW INDUKCYJNYCH 5. Modelowanie wybranych stanów pracy silników indukcyjnych Fragment monografii autorstwa: Maria Dems, Krzysztof Komęza, Modelowanie statycznych i dynamicznych stanów pracy silników indukcyjnych, Wyd.

Bardziej szczegółowo

bieguny główne z uzwojeniem wzbudzającym (3), bieguny pomocnicze (komutacyjne) (5), tarcze łożyskowe, trzymadła szczotkowe.

bieguny główne z uzwojeniem wzbudzającym (3), bieguny pomocnicze (komutacyjne) (5), tarcze łożyskowe, trzymadła szczotkowe. Silnik prądu stałego - budowa Stojan - najczęściej jest magneśnicą wytwarza pole magnetyczne jarzmo (2), bieguny główne z uzwojeniem wzbudzającym (3), bieguny pomocnicze (komutacyjne) (5), tarcze łożyskowe,

Bardziej szczegółowo

7 Dodatek II Ogólna teoria prądu przemiennego

7 Dodatek II Ogólna teoria prądu przemiennego 7 Dodatek II Ogólna teoria prądu przemiennego AC (ang. Alternating Current) oznacza naprzemienne zmiany natężenia prądu i jest symbolizowane przez znak ~. Te zmiany dotyczą zarówno amplitudy jak i kierunku

Bardziej szczegółowo

Indukcja elektromagnetyczna. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Indukcja elektromagnetyczna. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Indukcja elektromagnetyczna Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Strumień indukcji magnetycznej Analogicznie do strumienia pola elektrycznego można

Bardziej szczegółowo

1. Połącz w pary: 3. Aluminiowy pierścień oddala się od nieruchomego magnesu w stronę wskazaną na rysunku przez strzałkę. Imię i nazwisko... Klasa...

1. Połącz w pary: 3. Aluminiowy pierścień oddala się od nieruchomego magnesu w stronę wskazaną na rysunku przez strzałkę. Imię i nazwisko... Klasa... PRĄD PRZEMIENNY Grupa A Imię i nazwisko... Klasa... 1. Połącz w pary: A. Transformator B. Zjawisko indukcji elektromagnetycznej C. Generator w elektrowni D. Dynamo I. wykorzystuje się w wielu urządzeniach,

Bardziej szczegółowo

Przetworniki Elektromaszynowe st. n.st. sem. V (zima) 2016/2017

Przetworniki Elektromaszynowe st. n.st. sem. V (zima) 2016/2017 Kolokwium poprawkowe Wariant A Przetworniki Elektromaszynowe st. n.st. sem. V (zima 016/017 Transormatory Transormator trójazowy ma następujące dane znamionowe: 60 kva 50 Hz HV / LV 15 750 ± x,5% / 400

Bardziej szczegółowo

Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie Laboratorium z Elektrotechniki z Napędami Elektrycznymi

Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie Laboratorium z Elektrotechniki z Napędami Elektrycznymi Wydział: EAIiE kierunek: AiR, rok II Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie Laboratorium z Elektrotechniki z Napędami Elektrycznymi Grupa laboratoryjna: A Czwartek 13:15 Paweł Górka

Bardziej szczegółowo

(54) Sposób sterowania prędkości obrotowej silnika klatkowego przez przełączanie

(54) Sposób sterowania prędkości obrotowej silnika klatkowego przez przełączanie RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 164000 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 2 8 5 2 3 8 (22) Data zgłoszenia: 1 6.0 5.1 9 9 0 (51) IntCl5: H02P

Bardziej szczegółowo

Zad. 2 Jaka jest częstotliwość drgań fali elektromagnetycznej o długości λ = 300 m.

Zad. 2 Jaka jest częstotliwość drgań fali elektromagnetycznej o długości λ = 300 m. Segment B.XIV Prądy zmienne Przygotowała: dr Anna Zawadzka Zad. 1 Obwód drgający składa się z pojemności C = 4 nf oraz samoindukcji L = 90 µh. Jaki jest okres, częstotliwość, częstość kątowa drgań oraz

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM PODSTAW ELEKTROTECHNIKI Badanie silnika bocznikowego prądu stałego

LABORATORIUM PODSTAW ELEKTROTECHNIKI Badanie silnika bocznikowego prądu stałego Ćwiczenie 3 Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii LABORATORIUM PODSTAW ELEKTROTECHNIKI Badanie silnika bocznikowego prądu stałego Opracował: Grzegorz Wiśniewski Zagadnienia do przygotowania Urządzenia

Bardziej szczegółowo

Obliczenia polowe silnika przełączalnego reluktancyjnego (SRM) w celu jego optymalizacji

Obliczenia polowe silnika przełączalnego reluktancyjnego (SRM) w celu jego optymalizacji Akademia Górniczo Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki Studenckie Koło Naukowe Maszyn Elektrycznych Magnesik Obliczenia polowe silnika

Bardziej szczegółowo

Sposób analizy zjawisk i właściwości ruchowych maszyn synchronicznych zależą od dwóch czynników:

Sposób analizy zjawisk i właściwości ruchowych maszyn synchronicznych zależą od dwóch czynników: Temat: Analiza pracy i właściwości ruchowych maszyn synchronicznych Sposób analizy zjawisk i właściwości ruchowych maszyn synchronicznych zależą od dwóch czynników: budowy wirnika stanu nasycenia rdzenia

Bardziej szczegółowo

A. istnieniu siły elektrodynamicznej C. zjawisku indukcji elektromagnetycznej B. zjawisku indukcji magnetycznej D. namagnesowaniu zwojnicy

A. istnieniu siły elektrodynamicznej C. zjawisku indukcji elektromagnetycznej B. zjawisku indukcji magnetycznej D. namagnesowaniu zwojnicy PRĄD PRZEMIENNY Grupa A Imię i nazwisko... Klasa... 1. Prądnica działa dzięki: A. istnieniu siły elektrodynamicznej C. zjawisku indukcji elektromagnetycznej B. zjawisku indukcji magnetycznej D. namagnesowaniu

Bardziej szczegółowo

Charakterystyka rozruchowa silnika repulsyjnego

Charakterystyka rozruchowa silnika repulsyjnego Silnik repulsyjny Schemat połączeń silnika repulsyjnego Silnik tego typu budowany jest na małe moce i używany niekiedy tam, gdzie zachodzi potrzeba regulacji prędkości. Układ połączeń silnika repulsyjnego

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Elektromechaniczne Systemy Napędowe BADANIE AUTONOMICZNEGO GENERATORA INDUKCYJNEGO

Laboratorium Elektromechaniczne Systemy Napędowe BADANIE AUTONOMICZNEGO GENERATORA INDUKCYJNEGO Laboratorium Elektromechaniczne Systemy Napędowe Ćwiczenie BADANIE AUTONOMICZNEGO GENERATORA INDUKCYJNEGO Instrukcja Opracował: Dr hab. inż. Krzysztof Pieńkowski, prof. PWr Wrocław, listopad 2014 r. Ćwiczenie

Bardziej szczegółowo

Indukcja magnetyczna pola wokół przewodnika z prądem. dr inż. Romuald Kędzierski

Indukcja magnetyczna pola wokół przewodnika z prądem. dr inż. Romuald Kędzierski Indukcja magnetyczna pola wokół przewodnika z prądem dr inż. Romuald Kędzierski Pole magnetyczne wokół pojedynczego przewodnika prostoliniowego Założenia wyjściowe: przez nieskończenie długi prostoliniowy

Bardziej szczegółowo

XXXIII OOWEE 2010 Grupa Elektryczna

XXXIII OOWEE 2010 Grupa Elektryczna 1. W jakich jednostkach mierzymy natężenie pola magnetycznego: a) w amperach na metr b) w woltach na metr c) w henrach d) w teslach 2. W przedstawionym na rysunku układzie trzech rezystorów R 1 = 8 Ω,

Bardziej szczegółowo

str. 1 Temat: Uzwojenia maszyn prądu stałego. 1. Uzwojenia maszyn prądu stałego. W jednej maszynie prądu stałego możemy spotkać trzy rodzaje uzwojeń:

str. 1 Temat: Uzwojenia maszyn prądu stałego. 1. Uzwojenia maszyn prądu stałego. W jednej maszynie prądu stałego możemy spotkać trzy rodzaje uzwojeń: Temat: Uzwojenia maszyn prądu stałego. 1. Uzwojenia maszyn prądu stałego. W jednej maszynie prądu stałego możemy spotkać trzy rodzaje uzwojeń: a) uzwojenie biegunów głównych jest uzwojeniem wzbudzającym

Bardziej szczegółowo

I. Zasady fizyki związane z wytwarzaniem i przetwarzaniem energii elektrycznej i mechanicznej /zestawienie/

I. Zasady fizyki związane z wytwarzaniem i przetwarzaniem energii elektrycznej i mechanicznej /zestawienie/ Studia Podyplomowe EFEKTYWNE UŻYTKOWANIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ w ramach projektu Śląsko Małopolskie Centrum Kompetencji Zarządzania Energią dr hab. inż. Wiesław Jażdżyński, prof. n. AGH I. Zasady fizyki

Bardziej szczegółowo

Prąd elektryczny 1/37

Prąd elektryczny 1/37 Prąd elektryczny 1/37 Prąd elektryczny Prądem elektrycznym w przewodniku metalowym nazywamy uporządkowany ruch elektronów swobodnych pod wpływem sił pola elektrycznego. Prąd elektryczny może również płynąć

Bardziej szczegółowo

X L = jωl. Impedancja Z cewki przy danej częstotliwości jest wartością zespoloną

X L = jωl. Impedancja Z cewki przy danej częstotliwości jest wartością zespoloną Cewki Wstęp. Urządzenie elektryczne charakteryzujące się indukcyjnością własną i służące do uzyskiwania silnych pól magnetycznych. Szybkość zmian prądu płynącego przez cewkę indukcyjną zależy od panującego

Bardziej szczegółowo

Rozkład materiału z przedmiotu: Urządzenia elektryczne i elektroniczne

Rozkład materiału z przedmiotu: Urządzenia elektryczne i elektroniczne Opracowała: mgr inż. Katarzyna Łabno Rozkład materiału z przedmiotu: Urządzenia elektryczne i elektroniczne Dla klasy 2 technik mechatronik Klasa 2 38 tyg. x 4 godz. = 152 godz. Szczegółowy rozkład materiału:

Bardziej szczegółowo

1. Bieguny magnesów utrzymują gwoździe, jak na rysunku. Co się stanie z gwoździami po zetknięciu magnesów bliższymi biegunami?

1. Bieguny magnesów utrzymują gwoździe, jak na rysunku. Co się stanie z gwoździami po zetknięciu magnesów bliższymi biegunami? 1. Bieguny magnesów utrzymują gwoździe, jak na rysunku. Co się stanie z gwoździami po zetknięciu magnesów bliższymi biegunami? A. wszystkie odpadną B. odpadną tylko środkowe C. odpadną tylko skrajne D.

Bardziej szczegółowo

Lekcja 173, 174. Temat: Silniki indukcyjne i pierścieniowe.

Lekcja 173, 174. Temat: Silniki indukcyjne i pierścieniowe. Lekcja 173, 174 Temat: Silniki indukcyjne i pierścieniowe. Silnik elektryczny asynchroniczny jest maszyną elektryczną zmieniającą energię elektryczną w energię mechaniczną, w której wirnik obraca się z

Bardziej szczegółowo

PL B1. POLITECHNIKA GDAŃSKA, Gdańsk, PL BUP 10/16. JAROSŁAW GUZIŃSKI, Gdańsk, PL PATRYK STRANKOWSKI, Kościerzyna, PL

PL B1. POLITECHNIKA GDAŃSKA, Gdańsk, PL BUP 10/16. JAROSŁAW GUZIŃSKI, Gdańsk, PL PATRYK STRANKOWSKI, Kościerzyna, PL PL 226485 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 226485 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 409952 (51) Int.Cl. H02J 3/01 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:

Bardziej szczegółowo

Prąd przemienny - wprowadzenie

Prąd przemienny - wprowadzenie Prąd przemienny - wprowadzenie Prądem zmiennym nazywa się wszelkie prądy elektryczne, dla których zależność natężenia prądu od czasu nie jest funkcją stałą. Zmienność ta może związana również ze zmianą

Bardziej szczegółowo

Badanie prądnicy prądu stałego

Badanie prądnicy prądu stałego POLTECHNKA ŚLĄSKA WYDZAŁ NŻYNER ŚRODOWSKA ENERGETYK NSTYTUT MASZYN URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH LABORATORUM ELEKTRYCZNE Badanie prądnicy prądu stałego (E 18) Opracował: Dr inż. Włodzimierz OGULEWCZ 3 1. Cel

Bardziej szczegółowo

MAGNETYZM. PRĄD PRZEMIENNY

MAGNETYZM. PRĄD PRZEMIENNY Włodzimierz Wolczyński 47 POWTÓRKA 9 MAGNETYZM. PRĄD PRZEMIENNY Zadanie 1 W dwóch przewodnikach prostoliniowych nieskończenie długich umieszczonych w próżni, oddalonych od siebie o r = cm, płynie prąd.

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 4 Badanie zjawiska Halla i przykłady zastosowań tego zjawiska do pomiarów kąta i indukcji magnetycznej

Ćwiczenie nr 4 Badanie zjawiska Halla i przykłady zastosowań tego zjawiska do pomiarów kąta i indukcji magnetycznej Ćwiczenie nr 4 Badanie zjawika alla i przykłady zatoowań tego zjawika do pomiarów kąta i indukcji magnetycznej Opracowanie: Ryzard Poprawki, Katedra Fizyki Doświadczalnej, Politechnika Wrocławka Cel ćwiczenia:

Bardziej szczegółowo

Obwód składający się z baterii (źródła siły elektromotorycznej ) oraz opornika. r opór wewnętrzny baterii R- opór opornika

Obwód składający się z baterii (źródła siły elektromotorycznej ) oraz opornika. r opór wewnętrzny baterii R- opór opornika Obwód składający się z baterii (źródła siły elektromotorycznej ) oraz opornika r opór wewnętrzny baterii - opór opornika V b V a V I V Ir Ir I 2 POŁĄCZENIE SZEEGOWE Taki sam prąd płynący przez oba oporniki

Bardziej szczegółowo

KONKURS PRZEDMIOTOWY Z FIZYKI dla uczniów gimnazjów. Schemat punktowania zadań

KONKURS PRZEDMIOTOWY Z FIZYKI dla uczniów gimnazjów. Schemat punktowania zadań 1 KONKURS PRZEDMIOTOWY Z FIZYKI dla uczniów gimnazjów 10 marca 2017 r. zawody III topnia (finałowe) Schemat punktowania zadań Makymalna liczba punktów 60. 90% 5pkt. Uwaga! 1. Za poprawne rozwiązanie zadania

Bardziej szczegółowo

Przykład ułożenia uzwojeń

Przykład ułożenia uzwojeń Maszyny elektryczne Transformator Przykład ułożenia uzwojeń Transformator idealny - transformator, który spełnia następujące warunki:. Nie występują w nim straty mocy, a mianowicie straty w rdzeniu ( P

Bardziej szczegółowo

Programy CAD w praktyce inŝynierskiej

Programy CAD w praktyce inŝynierskiej Katedra Mikroelektroniki i Technik Informatycznych Politechniki Łódzkiej Programy CAD w praktyce inŝynierkiej Wykład IV Filtry aktywne dr inż. Piotr Pietrzak pietrzak@dmc dmc.p..p.lodz.pl pok. 54, tel.

Bardziej szczegółowo