Warszawa, styczeń 2010 r.

Transkrypt

1 Analiza wyników ekonomiczno - finansowych banków spółdzielczych zrzeszonych z Bankiem Polskiej Spółdzielczości S.A. na tle sektora bankowości spółdzielczej wg stanu na roku Warszawa, styczeń 21 r.

2 I. WSTĘP... 3 II. ZRZESZENIE BANKU BPS SA NA TLE SEKTORA BANKOWOŚCI SPÓŁDZIELCZEJ FUNDUSZE WŁASNE ROZMIARY DZIAŁALNOŚCI WYNIKI... 5 III. SYTUACJA EKONOMICZNO FINANSOWA ZRZESZENIA BANKU BPS SA... 6 IV. PODSTAWOWE DANE BANKÓW SPÓŁDZIELCZYCH ZRZESZONYCH Z BANKIEM BPS SA BILANS ZRZESZONYCH BANKÓW SPÓŁDZIELCZYCH SUMA BILANSOWA DZIAŁALNOŚĆ KREDYTOWA BANKÓW SPÓŁDZIELCZYCH DZIAŁALNOŚĆ DEPOZYTOWA WYNIK FINANSOWY I EFEKTYWNOŚĆ DZIAŁANIA PAPIERY WARTOŚCIOWE LOKATY MIĘDZYBANKOWE V. OBSZARY RYZYKA RYZYKO KREDYTOWE ADEKWATNOŚĆ KAPITAŁOWA PŁYNNOŚĆ PŁATNICZA VI. WNIOSKI

3 I. Wstęp W sektorze bankowości spółdzielczej wg stanu na r. funkcjonowało 576 banków spółdzielczych, z których 575 zrzeszonych było z trzema bankami zrzeszającymi oraz jeden niezrzeszony, współpracujący z Bankiem BPS S.A. W 29 roku liczba banków spółdzielczych działających w Polsce zmniejszyła się o trzy wskutek połączenia banków o niskich funduszach z bankami silniejszymi kapitałowo. Liczebność zrzeszeń kształtowała się następująco: BPS-348 BS, GBW-15 BS, MR Banku 77 BS. W 29 roku doszło do migracji banków spółdzielczych pomiędzy zrzeszeniami. Proces zapoczątkowany w 28 roku przez Bank Spółdzielczy w Tarczynie, który przeszedł z MR Banku do BPS, został powielony przez 11 banków zrzeszonych z Mazowieckim Bankiem Regionalnym oraz jeden bank ze Spółdzielczej Grupy Bankowej. Gospodarczy Bank Spółdzielczy w Barlinku przystąpił do Grupy BPS z dniem 1 października 29 roku. Od 1 stycznia 21r. Zrzeszenie tworzą równieŝ Bank Spółdzielczy w Płońsku, Bank Spółdzielczych w Legionowie, Bank Spółdzielczy w Karczewie, Bank Spółdzielczy w Otwocku oraz Bank Spółdzielczy w CzyŜewie. Kolejne banki dołączą do Grupy BPS w pierwszym półroczu 21 roku. W 29 roku trzy banki spółdzielcze zrzeszone z BPS S.A. zdecydowały się na połączenie z silniejszymi kapitałowo bankami. Śląski Bank Spółdzielczy połączył się z Bankiem Spółdzielczych w Wolbromiu, Jurajski Bank Spółdzielczy w Niegowie z Krakowskim Bankiem Spółdzielczym oraz Bank Spółdzielczy w Oświęcimiu z Bankiem Spółdzielczym w Andrychowie. Banki spółdzielcze Grupy BPS wg stanu na r. zatrudniała osób, banki spółdzielcze dysponowały siecią placówek. Klienci banków spółdzielczych na koniec roku mogli korzystać z bezpłatnych bankomatów, przy czym naleŝało do banków zrzeszonych z BPS oraz banku zrzeszającego. Liczba banków spółdzielczych w sektorze SEKTOR BPS GBW MR Bank KBS BPS Udział w sektorze (w %) GBW MR Bank Liczba banków ,42 26,4 13,37,17 Zrzeszenie BPS S.A. stanowiło ponad 6% sektora bankowości spółdzielczej. W najbliŝszym czasie, w wyniku migracji kolejnych banków udział w sektorze Grupy BPS zwiększy się do ponad 62%. KBS II. Zrzeszenie Banku BPS SA na tle sektora bankowości spółdzielczej 1. Fundusze własne Cały sektor bankowości spółdzielczej reprezentowany przez trzy zrzeszenia oraz bank współpracujący (KBS) na koniec 29 roku dysponował funduszami własnymi na poziomie 6 81 mln zł (w tym KBS 112,5 mln zł). 3

4 4 3 5 Fundusze własne banków spółdzielczych w zrzeszeniach w tys. zł BPS GBW MR Bank Średnia wartość funduszy własnych przypadająca na 1 bank w zrzeszeniach: BPS wynosiła 1 39 tys. zł, GBW tys. zł, zaś MR Banku 1 87 tys. zł. 2. Rozmiary działalności Rozmiary działalności poszczególnych zrzeszeń mierzone wartością sumy bilansowej, naleŝnościami od sektora niefinansowego oraz instytucji rządowych i samorządowych a takŝe zobowiązaniami wobec ww. sektorów wg stanu na r. w porównaniu ze stanem na r. zilustrowano poniŝej: mln zł BPS GBW MR Bank Suma bilansowa Suma bilansowa NaleŜności od klientów NaleŜności od klientów Zobowiązania wobec klientów Zobowiązania wobec klientów Średnia wartość aktywów netto przypadająca na 1 bank zrzeszony z: Bankiem BPS S.A. wynosiła tys. zł, GBW S.A tys. zł, MR Bankiem S.A tys. zł. 4

5 Udział sumy bilansowej poszczególnych zrzeszeń w sektorze przedstawia poniŝszy wykres: MR Bank ,38% KBS ,59% Suma bilansowa (w mln zł) SGB ,89% Grupa BPS ,14% Wartość sumy bilansowej sektora na koniec 29 roku w porównaniu z końcem 28 roku wzrosła o 9,18%. W zrzeszeniu GBW S.A. wzrost ten wynosił 5,78%, w zrzeszeniu MR Bank S.A. kształtował się na poziomie 8,8%, zaś w zrzeszeniu Banku BPS S.A. był najwyŝszy i wynosił 11,3%. Suma bilansowa zwiększała się dzięki rosnącej bazie depozytowej oraz dołączeniu do Grupy GBS Barlinek. Odnotowana dynamika tej pozycji niemniej świadczy o większej efektywności banków spółdzielczych zrzeszonych z Bankiem BPS S.A. w pozyskiwaniu źródeł finansowania, co pozwala na dalszy rozwój działalności bankowej, w tym w szczególności kredytowej, jako najbardziej dochodowej. 3. Wyniki Zestawienie podstawowych danych wg stanu na r. ilustrujących pozycję zrzeszenia Banku BPS SA. w sektorze bankowości spółdzielczej zawiera poniŝsza tabela: (w tys. zł) Wyszczególnienie SEKTOR BPS GBW MR Bank KBS Suma bilansowa (w tys. zł) Fundusze własne (w tys. zł) NaleŜności brutto od klientów i sektora instytucji rządowych i samorządowych (w tys. zł) Zobowiązania wobec klientów i sektora instytucji rządowych i samorządowych (w tys zł) Przychody z odsetek (w tys. zł) Koszty działania banku (w tys. zł) Wynik działalności bankowej (w tys. zł) Wynik finansowy brutto (w tys. zł) Wynik finansowy netto (w tys. zł) Liczba BS Wyniki finansowe osiągnięte przez sektor bankowości spółdzielczej w 29 roku były niŝsze w porównaniu z 28 rokiem. Wynik finansowy brutto zmniejszył się o 23,3%, zaś netto o 23,72%. W ciągu analizowanego roku najmniejszy spadek wyniku brutto zanotowały banki 5

6 spółdzielcze zrzeszenia BPS 2,58%, następnie GBW 23,9% i MR Banku 27,43%. Spadek wyniku netto w ww. okresie kształtował się następująco: w bankach spółdzielczych zrzeszonych z Bankiem BPS S.A. 2,43%, następnie GBW S.A. 24,36% i MR Banku S.A. 26,61%. W czwartym kwartale 29 roku pogorszyła się jakość kredytów, co było pochodną spowolnienia gospodarczego skutkującego obniŝeniem zdolności do regulowania zobowiązań przez klientów banków w wyniku obniŝenia ich dochodów, utraty pracy itp. W efekcie wzrosły koszty związane z tworzeniem rezerw na naleŝności zagroŝone. ZauwaŜalny jest mniejszy spadek wyniku w ujęciu 12 miesięcznym niŝ w poprzednim kwartale. WiąŜe się to m.in. z zatrzymaniem spadku stóp procentowych oraz ograniczeniem tzw. wojny depozytowej, tj. zwiększonej konkurencji na rynku depozytów. 1 2 Wynik finansow y brutto banków spółdzielczych ObciąŜenie wyniku działalności bankowej kosztami działania w sektorze bankowości spółdzielczej kształtowało się na poziomie 67,49%, przy czym w zrzeszeniu: BPS wynosiło 67,45%, GBW 67,11%, a MR Banku 67,75%. Analizowany wskaźnik wzrósł ze względu na rosnące koszty działania banków, które zwiększyły się o 2,73% w 29 roku oraz malejące wyniki działalności bankowej (o 6,64%). Udział banków spółdzielczych zrzeszonych z Bankiem BPS S.A. w wyniku finansowym netto sektora jest nieznacznie niŝszy niŝ udział jego liczby banków (o 3,31 p.p.). Podobnie ukształtował się udział sumy bilansowej, który równieŝ jest niŝszy (o 4,27 p.p.) w stosunku do udziału liczbowego w strukturze zrzeszenia. III. Sytuacja ekonomiczno finansowa Zrzeszenia Banku BPS SA Wyniki Grupy BPS osiągnięte na koniec 29 roku przedstawia poniŝsza tabela: w tys. zł Dynamika Grupa BPS / (Banki Spółdzielcze i Bank BPS) Wyszczególnienie /8 Suma bilansowa ,12% 6

7 NaleŜności od sektora finansowego netto ,69% NaleŜności od sektora niefinansowego oraz instytucji rządowych i samorządowych netto ,31% NaleŜności zagroŝone brutto sektora niefinansowego oraz instytucji rządowych i samorządowych ,33% Papiery wartościowe ,77% Zobowiązania wobec sektora finansowego ,83% Zobowiązania wobec sektora niefinansowego oraz instytucji rządowych i samorządowych ,97% Fundusze własne, w tym: ,93% - podstawowe ,48% - uzupełniające ,77% Wynik działalności bankowej ,52% Koszty działania Banku ,32% Wynik finansowy brutto ,1% Wynik finansowy netto ,7% Wg stanu na r. łączna suma bilansowa Zrzeszenia, tj. Banku BPS S.A. oraz zrzeszonych banków spółdzielczych, wyniosła mln zł i w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego wzrosła o 11,12%. W porównywanych okresach dynamiczniej wzrastała suma bilansowa zrzeszonych banków spółdzielczych niŝ Banku BPS S.A. Dynamiczniejszy wzrost funduszy własnych oraz zobowiązań sektora niefinansowego, instytucji rządowych i samorządowych charakteryzował banki spółdzielcze. Natomiast wzrost naleŝności od sektora niefinansowego, instytucji rządowych i samorządowych był zasługą banku zrzeszającego. Wynik finansowy brutto Grupy BPS wyniósł 455 mln zł i był niŝszy o 17,93% od wyniku z poprzedniego roku. Bank BPS S.A. zwiększył swój wynik o 5,5% w porównaniu z rokiem poprzednim. Bank Polskiej Spółdzielczości charakteryzował się wzrostem zarówno wyniku działalności bankowej jak i kosztów działania. Dynamika wyniku była wyŝsza niŝ kosztów działania. Banki spółdzielcze jako grupa charakteryzowały się spadkiem wyniku działalności bankowej oraz wzrostem kosztów działania banku i miało to odzwierciedlenie w gorszych wynikach finansowych niŝ w poprzednim roku. Na powyŝszą sytuację wpłynęło m.in. zwiększenie kosztów odsetkowych o 17,65%. IV. Podstawowe dane banków spółdzielczych zrzeszonych z Bankiem BPS SA 1. Bilans zrzeszonych banków spółdzielczych wg stanu na r. w tys. zł Aktywa Pasywa Kasa i operacje z bankiem centralnym Operacje z bankiem centralnym 43 NaleŜności od sektora finansowego Zobowiązania wobec sektora finansowego NaleŜności od sektora niefinansowego Zobowiązania wobec sektora niefinansowego NaleŜności od sektora instytucji rządowych i samorządowych Zobowiązania wobec instytucji rządowych i samorządowych Papiery wartościowe Inne pasywa Aktywa trwałe Rezerwa celowa na zobowiązania pozabilansowe Inne aktywa Rezerwa na ryzyko ogólne

8 Kapitały (fund.) zobowiązania podporządkowane. oraz rezerwa na ryzyko Wynik (zysk/strata) w trakcie zatwierdzania -892 Wynik (zysk/strata) roku bieŝącego Suma Suma W strukturze aktywów zrzeszenia największy udział stanowiły naleŝności od sektora niefinansowego 54,77% oraz naleŝności od sektora finansowego 29,13%. Kolejnymi pozycjami były naleŝności od sektora instytucji rządowych i samorządowych 5,35%, papiery wartościowe 4,34% i aktywa trwałe 3,77%. Udział pozostałych składników aktywów łącznie wynosił 2,65%. Istotną zmianą w strukturze bilansu w czwartym kwartale było zwiększenie udziału naleŝności od sektora instytucji rządowych i samorządowych oraz spadek wartości papierów wartościowych. Największy udział w strukturze pasywów stanowiły zobowiązania wobec sektora niefinansowego 74,98%, kapitały -1,31% oraz zobowiązania wobec sektora instytucji rządowych i samorządowych 1,16%. Pozostałe pasywa to zaledwie 4,54%. Na koniec poprzedniego kwartału udział zobowiązań wobec sektora instytucji rządowych i samorządowych był wyŝszy od udziału kapitałów w pasywach. Zmiana związana jest z wykorzystaniem środków budŝetów przed końcem roku oraz nieznacznym zwiększeniem kapitałów przez zrzeszone banki w czwartym kwartale. 2. Suma bilansowa Suma aktywów netto zrzeszonych banków łącznie na r. wynosiła mln zł. Suma bilansowa systematycznie wzrastała na przestrzeni ubiegłego roku. W porównaniu z końcem 28 r. wzrosła o 11,3% (tj. o mln. zł). Do zwiększonej dynamiki sumy bilansowej przyczyniło się dołączenie do Grupy w ciągu roku GBS Barlinek, który zwiększył aktywa Zrzeszenia o 1,61%. Następowała dywersyfikacja banków spółdzielczych pod względem sumy bilansowej. Liczebność banków o niskiej sumie bilansowej poniŝej 5 mln zł systematycznie spada, natomiast zwiększa się liczebność grup banków o sumie powyŝej 2 mln zł oraz w przedziale 1-2 mln zł. Suma bilansowa zrzeszonych banków spółdzielczych Liczba banków Grupa I >2 67 Grupa II 1-2 Grupa III Grupa IV Grupa V Grupa VI Grupa VII Grupa VIII 1-15 Grupa IX <1 Suma bilansowa wg grup rówieśniczych w mln zł 8

9 3. Działalność kredytowa banków spółdzielczych Banki spółdzielcze zrzeszone z Bankiem Polskiej Spółdzielczości zwiększyły akcję kredytową w 29 roku o 3 24 mln zł (o 18,22%) do poziomu mln zł. Kredyty sektora niefinansowego wg stanu na roku wyniosły mln zł. W strukturze podmiotowej największy udział w portfelu stanowiły kredyty rolników indywidualnych 3,9% (wzrost o 4,61% rok do roku), osób prywatnych 26,37% (wzrost o 2,5% r/r), przedsiębiorstw i spółek prywatnych oraz spółdzielni 25,23% (wzrost o 25,9% r/r), przedsiębiorców indywidualnych 17,13% (wzrost o 18,67% r/r). Udział kredytów przedsiębiorstw i spółek państwowych oraz instytucji niekomercyjnych działających na rzecz gospodarstw domowych wyniósł zaledwie 1%. 6 NaleŜności sektora niefinansowego Przedsiębiorstw a i spółki państw ow e Przedsiębiorstw a i spółki pryw atne oraz spółdzielnie Przedsiębiorcy indyw idualni Osoby pryw atne Rolnicy indyw idualni Instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domow ych Ostatni kwartał 29 roku w większości grup klientów skutkował znaczącym zwiększeniem obliga kredytowego, jednakŝe w grudniu suma kredytów w sektorze niefinansowym uległa spadkowi. Analogiczna sytuacja miała miejsce w dwóch poprzednich latach, co wiąŝe się z większym dopływem środków i jednoczesnym spłacaniem zaciągniętych kredytów. 9

10 Struktura naleŝności sektora niefinansowego 1% 31% 25% 17% 26% Przedsiębiorstw a i spółki państw ow e Przedsiębiorstw a i spółki pryw atne oraz spółdzielnie Przedsiębiorcy indyw idualni Osoby pryw atne Rolnicy indyw idualni Instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domow ych 4. Działalność depozytowa Depozyty zgromadzone w bankach spółdzielczych wg stanu na r. wyniosły mln zł i wzrosły w porównaniu z końcem poprzedniego roku o mln zł (o 11,28%). Na bazę depozytową składały się depozyty sektora niefinansowego mln zł oraz sektora instytucji rządowych i samorządowych mln zł. Struktura depozytów podmiotów sektora niefinansowego wskazuje osoby prywatne jako główne źródło finansowania akcji kredytowej. Ich udział w bazie depozytowej wyniósł 67,52% i wzrósł w 29 roku o 14,6% r/r do poziomu mln zł. Kolejne grupy wg wielkości udziału to: rolnicy indywidualni 11,93% (wzrost o 4,98% r/r do poziomu 3 72 mln zł), przedsiębiorstwa i spółki prywatne 9,17% (wzrost o 22,52% r/r do poziomu mln zł), przedsiębiorcy indywidualni 7,42% (wzrost o 2,78% r/r do poziomu mln zł) oraz instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych 3,42% (wzrost o 15,2% do poziomu 876 mln zł). Depozyty przedsiębiorstw i spółek państwowych stanowiły,56% bazy depozytowej. 1

11 gru-7 lis-7 paź-7 wrz-7 mar-8 lut-8 sty-8 lip-8 cze-8 maj-8 kwi-8 lis-8 paź-8 wrz-8 sie-8 lut-9 sty-9 gru-8 lip-9 cze-9 maj-9 kwi-9 mar-9 lis-9 paź-9 wrz-9 sie-9 gru-9 Depozyty przedsiębiorstw i spółek państwowych Depozyty przedsiębiorstw i spółek prywatnych, spółdzielni Depozyty przedsiębiorców indywidualnych Depozyty rolników indywidualnych Depozyty instytucji niekomercyjnych dział na rzecz gospodarstw domowych wrz-7 paź-7 sty-8 gru-7 lis-7 lut-8 mar-8 cze-8 maj-8 kwi-8 lip-8 wrz-8 sie-8 paź-8 sty-9 gru-8 lis-8 mar-9 lut-9 maj-9 kwi-9 cze-9 gru-9 lis-9 paź-9 wrz-9 sie-9 lip-9 Depozyty osób prywatnych Zgodnie z wcześniejszymi prognozami zawartymi w miesięcznych analizach depozytów banków spółdzielczych wzrosła wartość depozytów rolników indywidualnych na koniec 29 roku (wzrost o 38,53% w grudniu). Pozytywnym aspektem końca roku był równieŝ dynamiczny wzrost depozytów przedsiębiorców indywidualnych (o 23,41% w grudniu) oraz przedsiębiorstw i spółek prywatnych oraz spółdzielni (o 17,5% w grudniu). W dalszym ciągu depozyty osób prywatnych rosną dynamicznie. JednakŜe w związku ze spowolnieniem gospodarczym zaznaczył się nieznaczny spadek dynamiki depozytów sektora 11

12 niefinansowego i instytucji samorządowych z 15,7% w 28 roku w stosunku do 27 roku do 11,3% w 29 roku w porównaniu z 28 rokiem. Struktura depozytów sektora niefinansowego 12% 3% 9% 1% 7% 68% Przedsiębiorstw a i spółki państw ow e Przedsiębiorstw a i spółki pryw atne oraz spółdzielnie Przedsiębiorcy indyw idualni Osoby pryw atne Rolnicy indyw idualni Instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domow ych 5. Wynik finansowy i efektywność działania Wynik finansowy netto wygenerowany przez zrzeszone banki spółdzielcze wg stanu na r. osiągnął wartość tys. zł. Średni wynik finansowy przypadający na 1 bank zrzeszony wyniósł tys. zł. Wskaźnik r r. Udział wyniku z tytułu odsetek w wyniku działalności bankowej 74,82% 7,55% Udział wyniku z tytułu prowizji w wyniku działalności bankowej 24,37% 27,76% ObciąŜenie wyniku działalności bankowej kosztami działania 61,92% 67,45% Wynik finansowy generowany przez Zrzeszenie w minionych latach wykazywał zmienne tendencje. Do końca 28 roku, podobnie jak w całym sektorze bankowym następowała poprawa wyników finansowych. W 29 roku na skutek spowolnienia gospodarczego cały sektor bankowy odnotował niŝsze wyniki. Na koniec 29 roku wynik finansowy brutto był niŝszy od osiągniętego w 28 roku, chociaŝ kształtował się na poziomie wyŝszym od wyników uzyskanych w poprzednich latach, które uznane zostały za bardzo dobre. W ujęciu 12 miesięcznym wynik działalności bankowej zmniejszył się o 4,16%, przy czym przychody z tytułu odsetek zmalały jedynie o 1,8%. Koszty działania banku wzrosły wraz z rozwojem działalności o 4,37%. 12

13 6. Papiery wartościowe Wg stanu na koniec 29 roku kwota papierów wartościowych posiadanych przez zrzeszone banki spółdzielcze wynosiła tys. zł i w porównaniu ze stanem z końca 28 roku zmniejszyła się o 31,88%, tj. o tys. zł. Obserwowany spadek inwestycji w papiery wartościowe związany był z rozwojem akcji kredytowej. Środki ulokowane w jednostkach uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych i certyfikatach inwestycyjnych posiadało 13 banków na łączną kwotę tys. zł. Ponadto 3 banki posiadały akcje kwotowane na aktywnym rynku na łączną kwotę tys. zł. RóŜnica pomiędzy wartością jednostek TFI i certyfikatów inwestycyjnych w cenie nabycia a wartością bieŝącą tych papierów wartościowych wyniosła wg stanu na r tys. zł. W przypadku banków posiadających akcje na aktywnym rynku róŝnica ta wyniosła tys. zł. Oznacza to, iŝ większość inwestycji banków spółdzielczych na rynku kapitałowym na koniec roku nie przynosiła oczekiwanych zwrotów. Jedynie 5 banków posiadających jednostki TFI posiadało dodatnią stopę zwrotu z inwestycji. Z uwagi na to, iŝ powyŝsze instrumenty rynku kapitałowego charakteryzują się wysoką zmiennością cen, banki posiadające te aktywa zostały objęte indywidualnym monitoringiem. Banki posiadające ww. aktywa zobowiązane są przestrzegać maksymalnego limitu wartości jednego instrumentu wynoszącego 25% funduszy własnych. 7. Lokaty międzybankowe Stan środków ulokowanych w innych bankach na r. wynosił tys. zł i w porównaniu ze stanem na r. zwiększył się o tys. zł, tj. o 1,6%. Wg stanu na koniec 29 r. lokaty zrzeszonych banków spółdzielczych złoŝone poza Bankiem BPS S.A. stanowiły 1,58% ogółu środków ulokowanych na rynku międzybankowym, tj. o 1,38 pp. mniej niŝ na koniec 28 r. Systematyczny spadek wartości lokat poza bankiem zrzeszającym wynika z coraz lepszej oferty Banku Polskiej Spółdzielczości S.A. oraz działań podejmowanych w celu zwiększenia efektywności współpracy wewnątrz Grupy BPS. Spadek tego wskaźnika jest efektem zarówno spadku wartości środków lokowanych poza bankiem BPS jak i wzrostu wartości lokat międzybankowych ogółem. 1 Stan lokat na przestrzeni 15 miesięcy w tys zł Lokaty ogółem Lokaty w banku zrzeszającym Lokaty poza bankiem zrzeszającym 9.8r. 1.8r. 11.8r. 12.8r. 1.9r. 2.9r. 3.9r. 4.9r. 5.9r. 6.9r. 7.9r. 8.9r. 9.9r. 1.9r. 11.9r. 12.9r. 13

14 Lokaty a vista i do 1 miesiąca stanowiły 73,8% lokat złoŝonych przez zrzeszone banki spółdzielcze wg stanu na r. Jest to efekt m.in. obowiązku utrzymywania nadzorczych miar płynności, mierzonych między innymi relacją aktywów płynnych do sumy bilansowej. V. Obszary ryzyka 1. Ryzyko kredytowe Najistotniejszym ryzykiem występującym w działalności banków spółdzielczych jest ryzyko kredytowe. Portfel kredytowy banków spółdzielczych zrzeszonych z Bankiem Polskiej Spółdzielczości S.A. jest dobrej jakości. Udział kredytów zagroŝonych w portfelu kredytowym wyniósł 3,35%. JednakŜe na przestrzeni roku nastąpiło nieznaczne pogorszenie jakości aktywów skutkujące zwiększeniem wskaźnika kredytów zagroŝonych o,29 p.p. Poziom ten, mimo znaczącego pogorszenia w grudniu 29 roku jest niŝszy od średniego w sektorze bankowym Struktura naleŝności zagroŝonych w mln zł NaleŜności zagroŝone Stracone r r r r r r r r r PoniŜej standardu Wątpliwe r r r r r r r NaleŜności zagroŝone zostały zabezpieczone rezerwami celowymi w 41,34% i wskaźnik ten ulegał systematycznemu spadkowi w 29 roku. NaleŜności poniŝej standardu zostały zabezpieczone rezerwami celowymi w 9,63%, wątpliwe 15,35%, a stracone w 66,19%. 9, 8, 7, 6, 5, % Pokrycie naleŝności rezerwami r r. 4, 3, 2, 1,, ogółem poniŝej standardu wątpliwe stracone Kategoria naleŝności 14

15 Rok 29 charakteryzował się systematycznym pogarszaniem się jakości portfela kredytowego zrzeszonych banków spółdzielczych. Osiągnięta na koniec roku wysokość wskaźnika udziału kredytów zagroŝonych w portfelu kredytowym kształtowała się na umiarkowanym poziomie w relacji do wartości historycznych oraz w relacji do wyników sektora bankowego. JednakŜe została wyraźnie zaznaczona tendencja wzrostowa, świadcząca negatywnie o ryzyku kredytowym w kontekście zmniejszającego się zabezpieczenia naleŝności zagroŝonych rezerwami celowymi. 23 6,% 21 5,5% 19 5,% 17 4,5% ,% 11 3,5% 9 3,% 7 2,5% ,% Portfel kredytowy w tys. zł Jakość portfela w % 2. Adekwatność kapitałowa Zabezpieczenie ryzyka występującego w działalności banków funduszami własnymi pozostaje na wysokim poziomie. Współczynnik wypłacalności wyliczony dla grupy zrzeszonych banków kształtował się powyŝej wymaganego ustawowo, minimalnego poziomu 8% i wg stanu na r. wyniósł 13,98%. Współczynnik powyŝej 2% posiada 16 banków spółdzielczych, w przedziale 2%-12%: 174 banki, 1% - 12% 56 banków, a poniŝej 1% - 12 banków. Wysokość współczynnika wypłacalności zrzeszonych banków spółdzielczych zawierał się w przedziale 8,6% - 75,2%. Całkowity wymóg kapitałowy w 85,96% składał się z wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego, kolejnym istotnym ryzykiem jest ryzyko operacyjne, które stanowiło 13,93% CWK. Wymogi kapitałowe z tytułu przekroczenia limitu koncentracji zaangaŝowań, limitu duŝych zaangaŝowań, przekroczenia progu koncentracji kapitałowej oraz innych rodzajów ryzyka stanowiły,9%, zaś z tytułu ryzyka rynkowego stanowi marginalne,1%. Na fundusze własne składały się fundusze podstawowe w kwocie tys. zł oraz fundusze uzupełniające wynoszące tys. zł. W 29 roku fundusze własne zwiększyły się o tys. zł, do poziomu tys. zł. (wzrost o 19,19%) Bezpieczeństwo działania banków w Grupie BPS, poza odpowiednim wyposaŝeniem kapitałowym, zapewniają moŝliwości udzielania wsparcia z wykorzystaniem potencjału banku zrzeszającego oraz funduszy pomocowych tworzonych przez wszystkich członków Grupy. Głównym problemem w 29 roku była niestabilność kursu walutowego i niewystarczające z tego tytułu fundusze własne najmniejszych banków spółdzielczych zrzeszenia, które w większości charakteryzują się wysokim współczynnikiem adekwatności kapitałowej. Grupa BPS ograniczała ryzyko poprzez poŝyczki podporządkowane, obejmowanie udziałów banków spółdzielczych przez Bank BPS oraz atrakcyjne warunki lokat pozwalające na 15

16 zwiększenie wyników finansowych, a następnie stanowiące wsparcie dla wzrostu funduszy podstawowych. Na początku roku wraz z gwałtownym wzrostem kursu euro liczba banków nieposiadających funduszy własnych w kwocie powyŝej 1 mln euro oscylowała w przedziale Stopniowe umacnianie się polskiej waluty od drugiego kwartału oraz działania całego Zrzeszenia skutkowały spadkiem liczby banków posiadających zbyt niskie fundusze własne do poziomu 16 na koniec pierwszego półrocza oraz 5 na koniec trzeciego kwartału. Wg stanu na jedynie jeden Bank nie posiadał odpowiedniej wartości kapitałów i oczekuje on zatwierdzenia opracowanego programu postępowania naprawczego. Bank ten otrzymał równieŝ poŝyczkę podporządkowaną, którą po wyraŝeniu zgody KNF zaliczy do funduszy własnych, a fundusze znacznie przekroczą wymagane minimum Liczba banków o kapitałach poniŝej 1 mln euro Kurs euro 5, 4,8 4,6 4,4 4,2 4, 3,8 3,6 3,4 3,2 3, 3. Płynność płatnicza W bankach spółdzielczych Grupy BPS występuje nadpłynność w wysokości mln zł. Relacja depozytów do kredytów podmiotów sektora niefinansowego oraz instytucji rządowych i samorządowych wyniosła 139,86%. Świadczy to o moŝliwości dalszego rozwoju akcji kredytowej zabezpieczonej w pełni zgromadzonymi depozytami. Jedynie 11 spośród 348 banków spółdzielczych Grupy posiada wyŝsze naleŝności od zobowiązań tych samych podmiotów. Oznacza to poprawę sytuacji w 17 bankach na przestrzeni czwartego kwartału 29 roku. Rozmiar Zrzeszenia, wachlarz usług i produktów oferowanych przez bank zrzeszający pozwala efektywnie zarządzać płynnością i niwelować efekt braku środków oraz zwiększonego zapotrzebowania na kredyty w poszczególnych obszarach naszego kraju. Na koniec 29 roku w 22 bankach spółdzielczych środki ulokowały inne banki spółdzielcze Grupy BPS. Średni udział aktywów płynnych w aktywach ogółem w bankach spółdzielczych Grupy BPS wyniósł 27,9%, co wskazuje na moŝliwość angaŝowania środków w bardziej rentowne aktywa, niŝ krótkoterminowe lokaty, skutkujące lepszymi wynikami. Wskaźnik płynności do 1 miesiąca kształtuje się na poziomie 53,27%, co oznacza niskie pasywne ryzyko płynności. Obszar płynności w Grupie BPS charakteryzuje się niskim ryzykiem, na co istotny wpływ ma równieŝ ulepszona oferta produktowa Banku BPS m.in. w postaci limitu operacyjnego i kredytów konsorcjalnych. 16

17 VI. Wnioski 1. Grupa banków spółdzielczych zrzeszonych z Bankiem BPS S.A. w 29 r., mimo kryzysu finansowego, wykazywała stabilny rozwój. JednakŜe sytuacja ekonomiczno finansowa poszczególnych podmiotów Zrzeszenia była zróŝnicowana. 2. Nastąpił dynamiczny wzrost bazy depozytowej oraz akcji kredytowej, choć nieznacznie niŝszy niŝ w 28 roku. 3. Trudne uwarunkowania zewnętrzne, m. in. spadek aktywności gospodarczej, rosnące bezrobocie i wynikający z nich wzrost ryzyka, przyczyniły się do pogorszenia jakości portfela kredytowego w stosunku do poprzedniego roku. 4. Dostosowywanie oferty Grupy Banku BPS SA do zmieniających się warunków spowolnienia gospodarczego wpłynęło na ograniczenie spadku wyniku finansowego netto. 5. Największą dynamikę w 29 r. odnotowano w pozycji fundusze własne, które stanowiły zabezpieczenie prowadzonej działalności. Współczynnik wypłacalności we wszystkich bankach spółdzielczych zrzeszonych w Grupie BPS przekraczał minimum ustawowe. 6. NadwyŜka zgromadzonych depozytów nad udzielonymi kredytami wynosząca ponad 8 mld zł w wysokim stopniu zabezpieczała płynność grupy. Sporządził/a: Michał Wilk Sprawdził/a: GraŜyna Tułowiecka Zatwierdził/a: Helena Banaśkiewicz 17