RAPORT s. 14 Wielkie wynalazki co powstaje z odpadów?

Transkrypt

1 DWUMIESIĘCZNIK nr 4 [17] lipiec sierpień 2014 cena 25 zł (w tym 5% VAT) magazyn usług użyteczności publicznej ISSN kupon prenumeraty s. 9 RAPORT s. 14 Wielkie wynalazki co powstaje z odpadów?

2 MAGAZYNOWANIE różne strony zawodowstwa Poznań ul. Wyspiańskiego 14/15 tel /19 fax

3 Realizujesz dostawy lub prowadzisz inwestycje dla sektora publicznego? Zależy Ci na przyspieszeniu płatności? FAKTORING to elastyczne rozwiązanie w zakresie poprawy płynności bez regresu do zbywcy wierzytelności, płatność 100% wartości faktury brutto pomniejszona o jednorazową prowizję Więcej informacji: Łukasz Spławski, tel.: , lukasz.splawski@magellan.pl

4 W NUMERZE 10 Komunalny design 12 Ekspansywne plany 14 Różne oblicza recyklingu 22 Fastrack wielozadaniowy Kontenerowy 30 żywioł 34 Nie więcej niz 6,5 tony Gdy w kranie sucho 42 Ekokoszty 52 Komunalne IT 26 Nie tylko zamiatanie 42 Wymierne oszczędności 48 Wpuszczeni w kanał 24 Sprawnie i ekologicznie Komunalne 44 konfiguracje 46 Sposoby na finansowanie Komunalka 68 pod prądem Walka z mrozem 62 Jamnik od Solarisa 66 Sanimatic do mycia 4 nr 4(17) / lipiec sierpień 2014

5 W cyklu Wydawca Medialog Sp. z o.o. ul. Wyspiańskiego 14/15, Poznań Krzysztof Pograniczny redaktor naczelny W dobie świadomości faktu, że zasoby człowieka mają charakter skończony, nie ma innej drogi, jak odzysk surowców z produktów, których cykl życia się skończył. To właśnie przetwarzanie w procesie recyklingu gór odpadów i ponowne wykorzystywanie pozyskanych z nich surowców daje nadzieję na równowagę w świecie. Kiedyś wydawało się, że tak prozaiczne zawartości naszych śmietników, otaczający nasz sprzęt komputerowy, stare opony, telewizory, baterie czy kubeczki po jogurtach są bezwartościowe i bezapelacyjnie muszą skończyć na wysypisku. Tymczasem pobudziły człowieka do innowacyjnego myślenia, które sprowadzało się do kluczowego pytania: co można z tego powtórnie pozyskać?. Później sprawy potoczyły się błyskawicznie, odpowiednie maszyny oraz technologie pozwoliły na wydobycie surowców i ponowne ich zastosowanie. Zrozumienie przez współczesnych, że zamknięty cykl życia produktów, które wytwarza ludzkość, pozwala stale czerpać bez degradacji natury, uznać należy za wiekopomną myśl. Lecz w zasadzie trochę byliśmy bez wyjścia i jeszcze raz innowacyjne i kreatywne podejście do rzeczywistości ocaliło ludzkość. Warto wiedzieć, co kryje się w naszych śmieciach i co potrafimy z nich odzyskać. Więcej na ten temat w artykule pt. Różne oblicza recyklingu s. 14. Polecam lekturę Redakcja ul. Wyspiańskiego 14/15, Poznań tel /19 fax Redaktor Naczelny Krzysztof Pograniczny tel krzych-red@post.pl Redakcja Michał Jurczak, Sławomir Erkiert, Robert Tomaszkiewicz, Łukasz Sołtysiak (korespondent z Niemiec) Biuro Promocji i Reklamy tel /19 fax Beata Głożyńska tel beata.glozynska@medialog.pl Michał Klecha tel michal.klecha@medialog.pl Szymon Drobina tel szymon.drobina@medialog.pl DTP JACOB tel Druk Interak Serwis zdjęciowy Jupiterimages, Fotolia Zatrzymać wodę z nieba 70 Ekonomiczne ciepło 74 z powietrza 78 Nowa rola przestrzeni wodnych Redakcja nie zwraca tekstów nie zamówionych, zastrzega sobie prawo ich redagowania oraz skracania. Nie odpowiadamy za treść ogłoszeń i reklam. ISSN

6 WYDARZENIA DMUCHAWA Z MOCĄ HURAGANU Początek jesieni wiąże się nie tylko ze spadkiem temperatury, z drzew zaczynają spadać również liście. Ścieżki w ogrodzie czy w parku nigdy nie powinny być pokryte liśćmi. Całe otoczenie wygląda wtedy na zaniedbane, ale co ważniejsze może być to niebezpieczne dla użytkowników. W takiej sytuacji warto skorzystać z dmuchawy. Zbieranie liści przy użyciu dmuchawy jest zdecydowanie mniej pracochłonne oraz szybsze niż metody tradycyjne. Dmuchawa Husqvarna 130BT to lekki model plecakowy. Urządzenie to łączy bardzo niską wagę, łatwość użytkowania i estetyczne wykonanie. Na elementy narzędzia składają się m.in. nowy silnik X- -TORQ z systemem kontroli emisji zanieczyszczeń E-TECH II oraz ergonomicznie szelki zaprojektowane dla dużej wydajności i wygody. Ta maszyna to tak naprawdę grabie, miotła i szczotka w jednym twierdzi Jerzy Banaszczyk, ekspert firmy Husqvarna KH-KIPPER W NOWEJ KALEDONII W tym roku firma KH-KIPPER zabudowała po raz pierwszy pojazdy do Nowej Kaledonii odległej wyspy na wschód od wybrzeży Australii. Są to zabudowy wywrotki tylnozsypowe na 3- i 4-osiowych podwoziach oraz dwustronne jako aplikacje żuraw plus wywrotka na podwoziach 2- i 3-osiowych. Zabudowa tylnozsypowa W1CM zamontowana na podwoziu 8x4 to pojazd przeznaczony do prac w kopalniach w najtrudniejszych warunkach eksploatacyjnych. Świetnie sprawdza się przy powtarzalnych cyklach transportu ładunku od miejsca wydobycia do np. kruszarki. Zabudowa tylnozsypowa W1C na podwoziu 6x4 łączy w sobie zalety zarówno pojazdów kopalnianych, jak i tych przeznaczonych do transportu w trudnodostępnych miejscach. Charakteryzuje się wysoką wytrzymałością, bezpieczeństwem obsługi i produktywnością. Uniwersalna zabudowa W2H z burtą hydrauliczną na podwoziach 6x4 i 4x2 wyposażona została w żuraw hydrauliczny. Dzięki takiej aplikacji pojazd zyskuje nowe zastosowania. Pługofrez służy do czyszczenia oraz konserwacji rowów wzdłuż dróg leśnych. W czasie pracy obracająca się głowica wykonuje w glebie rowek o głębokości ok. 50 cm, nasypując jednocześnie obok wał, którego wysokość zależy od położenia osłony górnej. Kierunek obrotów głowicy roboczej: podsiębierny (przeciwny do wskazówek zegara). Najbardziej efektywna praca przebiega na powierzchniach dobrze utrzymanych, gdzie nie miało miejsca utwardzanie drogi kruszywem w postaci kamieni lub gruzu oraz gdzie nie dopuszczono do rozwinięcia się grubych korzeni w bezpośrednim otoczeniu rowu. Pnie małe oraz korzenie o średnicy do 4 cm powinny zostać rozdrobnione. Pługofrez można używać także do naorywania rabatowałków na terenach porolnych, łąkach, terenach podmokłych przygotowywanych pod nasadzenia oraz do udrażniania płytkich rowów melioracyjnych. Nowe rozwiązanie (PR-H2) proponowane przez Ośrodek Techniki Leśnej w Jarocinie posiada obracaną głowicę roboczą, która umożliwia wyrzut urobku z konserwowanego rowu do lasu tak jak to było w dotychczasowych rozwiązaniach lub na drogę co sugerowała część odbiorców pragnących odzyskać materiał wcześniej nawieziony i wykorzystywany do utwardzenia nawierzchni drogi. CZYSZCZENIE I KONSERWACJA DO ZADAŃ SPECJALNYCH Aluminiowe schody z platformą lub bez platformy do indywidualnych zastosowań firmy KRAUSE w wersji mobilnej lub stacjonarnej wykorzystywane są podczas prac konserwacyjnych i montażowych. Dzięki dużej powierzchni stania są pomocne także w trakcie długotrwałych prac. Z kolei schody jezdne z platformą sprawdzą się jako mobilna platforma robocza. W dużych zakładach przemysłowych często wykorzystywanym rozwiązaniem są pomosty przejściowe firmy KRAUSE. Mogą one stanowić mobilne lub stacjonarne przejście nad przeszkodami lub np. liniami produkcyjnymi czy taśmociągami. Konstrukcje z rusztowań firmy KRAUSE znajdą zastosowanie podczas prac konserwacyjnych i montażowych. Dzięki dużej liczbie seryjnie produkowanych części można dopasować rusztowanie do niemal wszystkich środowisk pracy. W ofercie firmy KRAUSE dostępne są także drabiny specjalne mobilne lub stacjonarne. Mogą one służyć jako dojście do miejsc o ograniczonym dostępie. 6 nr 4(17) / lipiec sierpień 2014

7 SAMOJEZDNA PRZERZUCARKA DO PRYZM KOMPOSTOWYCH Topturn X55 TOPTURN jest jedną z najpowszechniej używanych przerzucarek pryzm kompostowych na świecie. Nowy model X55 jeszcze bardziej wzmacnia pozycję firmy Komptech w tym segmencie. Jest to już trzecia generacja tych maszyn. Silnik o mocy 242 kw spełnia najnowsze normy w zakresie emisji spalin (Tier 4f/EU Stage IV), a nowy system chłodzenia utrzymuje całość w odpowiedniej temperaturze, nawet pod maksymalnym obciążeniem i przy wysokiej temperaturze zewnętrznej. Zdaniem przedstawicieli firmy Agrex-Eco, dystrybutora maszyn marki Komptech pozostałe zalety przerzucarki to to większa, bardziej komfortowa kabina, nowy automatyczny napęd dla relaksującej pracy i hydraulicznie otwierane klapy dla szybkiej i łatwej obsługi serwisowej. POTENCJAŁ RECYKLINGU Eco design. Projektowanie przyszłości - to temat przewodni tegorocznej edycji targów Poleko w Poznaniu. Zwraca on uwagę nie tylko na recykling/ upcykling, ale też na proces życia produktu w całości - przyjazny środowisku cykl produkcji, zmniejszającą koszty logistykę, czy racjonalne wykorzystanie produktu (jego trwałość i bezpieczeństwo dla otoczenia). Temat przewodni Poleko nawiązuje do obszaru, który z roku na rok staje się coraz bardziej istotną kwestią: odpady i jego zagospodarowanie. W związku z tym organizatorzy tarrgów liczą, że Salon Recyklingu, który odbędzie się w ramach Poleko 2014 zgormadzi wielu zainteresowanych W tym roku początkowo planowana ekspozycja Salonu miała zająć pawilon 6A. Wiadomo już, że ofertę z zakresu recyklingu będzie można zobaczyć dodatkowo jeszcze w pawilonie 5A. W sąsiednim pawilonie 5 zlokalizowany będzie sektor gospodarki odpadami oraz ekspozycja wystawców targów Komtechnika. Poleko 2014 odbędzie się w dniach r. w Poznaniu. PALNIK Z ODŻUŻLANIEM Uni-Max Perfect to zdaniem producenta firmy Z.P.D SKIEPKO z Włoszczowej pierwsze palniki na rynku z automatycznym odżużlaniem. Są w stanie spalić prawie wszystkie pellety dostępne na rynku, od pelletów drzewnych dobrej jakości, klasy DIN, DIN +, aż do pelletów jakości przemysłowej i agropelletów czy też drobnej suchej sypkiej biomasy. Palnik spala tylko tyle opału, jakie jest zapotrzebowanie obiektu na ciepło, posiada bezstopniową regulacja mocy palenia w zakresie od 25 do 100 proc. mocy znamionowej. Ta seria palników jest dedykowana do stałej zabudowy. Zdaniem producenta, dzięki Uni-Max Perfect można uzyskać ponad 50-procentowe oszczędności w stosunku do ogrzewania olejem opałowym. JAK PIELĘGNOWAĆ DRZEWA? Oficyna Wydawnicza Oikos jest wydawcą książki poradnika arborystycznego pt. Moje drzewo. Jest to pierwszy w Polsce poradnik przeznaczony dla osób zajmujących się zawodowo i hobbystycznie arborystyką. Główną zaletą książki jest nowoczesny układ graficzny oraz bardzo przystępny sposób przekazania wiedzy mówi Witold Łasica, prezes wydawnictwa. 7

8 MAGAZYN USŁUG UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ 9 działów tematycznych maszyny i usługi komunalne najlepsze praktyki zarządzania wzorcowe inwestycje TECHNIKA KOMUNALNA ZIELONY PASAŻ HYDROKAN EKOSTYL 8 nr 4(17) / lipiec sierpień 2014

9 PRENUMARATA rok 2014 magazyn usług użyteczności publicznej JAK ZAMÓWIĆ PRENUMERATĘ? Wypełnione zamówienie wyślij faksem na numer: lub em na adres: Po otrzymaniu faktury opłać abonament Czekaj na przesyłkę pocztową z czasopismem KUPON KUPON KUPON KUPON KUPON KUPON KUPON KUPON KUPON KUPON KUPON zaznacz Zamawiam roczną prenumeratę czasopisma COMMUNAL MANAGER w cenie 150,00 zł od numeru /2014 (Prenumerata obejmuje 6 wydań czasopisma w tym koszt wysyłki.) - 84 strony - 6 wydań rocznie Prenumerata płatna przelewem po otrzymaniu faktury. imię i nazwisko... nazwa firmy... NIP... adres: ulica... adres: kod i miejscowość... telefon... fax Przedłużenie prenumeraty na kolejny rok następuje automatycznie i nie wymaga odrębnego zamówienia. Medialog Sp. z o.o. zapewnia prawo do rezygnacji z prenumeraty w dowolnym momencie a także zwrot nadpłaconej kwoty. Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych przez MEDIALOG Sp. z o.o., ul. Wyspiańskiego 14/15, Poznań, w celu realizacji zamówienia prenumeraty oraz dla celów marketingowych i promocyjnych zgodnie z treścią ustawy o ochronie danych osobowych z dnia r. (Dz. U. 133 poz. 88). Data... Podpis... 9

10 KH-KIPPER na światowych targach IAA KH-KIPPER We wrześniu rozpoczynają się Międzynarodowe Targi Pojazdów Użytkowych IAA Tygodniowa impreza odbywająca się w dniach 25 września 2 października 2014 r. w Hanowerze to okazja, aby na żywo zobaczyć najnowocześniejsze ciężarówki, autobusy, pojazdy do zadań specjalnych, pociągi oraz ich wyposażenie i akcesoria. Ze względu na rosnące zainteresowanie produktami KH-KIPPER na rynkach europejskich, firma wychodzi naprzeciw, prezentując swoje wyroby na IAA. Firma stale udoskonala istniejące produkty oraz wprowadza nowe tak, aby spełniały restrykcyjne wymagania współczesnego rynku w zakresie jakości, trwałości i produktywności. Dlatego na swoim stoisku producent już wkrótce zaprezentuje nową koncepcję dwóch zabudów: dwustronnej z burtą hydrauliczną do transportu budowlanego na, co ciekawe, podwoziu 10x6 oraz trójstronnej do transportu komunalnego. KH-KIPPER jest czołowym producentem w Polsce wysokiej jakości zabudów wywrotek na samochody ciężarowe. Produkuje również przyczepy i naczepy własnej konstrukcji, urządzenia hakowe, zajmuje się montażem żurawi i systemów hydrauliki siłowej. Bogata oferta firmy obejmuje różnorodną gamę specjalistycznych zabudów przeznaczonych dla branży budowlanej, energetycznej, komunalnej czy wydobywczej. Dzięki dynamicznemu rozwojowi firma dokonała w przeciągu ostatnich lat udanej ekspansji na rynki europejskie i te poza Europą. W dobie globalnej konkurencji kluczem do sukcesu KH-KIPPER jest elastyczność, dostosowanie produktu do indywidualnych potrzeb użytkownika, wysoka jakość oraz profesjonalne doradztwo techniczne. Niestandardowe projekty, będące specjalnością firmy, są niedostępne u większości konkurencji, która oferuje jedynie standardowe wyroby. Osiągnięcie wysokiej trwałości, jakości i niezawodności produktów KH-KIPPER zapewnia współpraca z najlepszymi renomowanymi dostawcami stali i komponentów. Nie tylko jakość, ale i nowoczesny design oraz bogate doświadczenie zostały docenione przez wielu światowych klientów. 90 proc. produkcji KH-KIPPER stanowi eksport od Niemiec, Skandynawii, Francji, Holandii, Krajów 10 nr 4(17) / lipiec sierpień 2014

11 Bałtyckich, Bułgarii, Serbii, po kraje WNP, a nawet Afrykę. KH-KIPPER jest certyfikowaną firmą zabudowującą dla MAN, Scania, Volvo, Mercedes-Benz oraz Renault i współpracuje z pozostałymi największymi producentami podwozi na świecie. Na stoisku FG.L34 na terenie zewnętrznym zaprezentowana zostanie zabudowa dwustronna W2H z burtą hydrauliczną na podwoziu 10x6 przeznaczona głównie do transportu budowlanego. To pojazd, który sprawdzi się w każdym warunkach: z powodzeniem może być wykorzystany zarówno do transportu materiałów sypkich, małogabarytowych maszyn budowlanych, jak i materiałów spaletyzowanych. Dzięki opcjonalnej burcie tylnej w formie klapo-drzwi otwieranych na boki możliwy jest transport również długich elementów, np. rur kanalizacyjnych. Zabudowa to przykład uniwersalnego i wielofunkcyjnego rozwiązania, pozwalającego w krótkim czasie zmienić przeznaczenie pojazdu. Lewa burta hydrauliczna umożliwia podjechanie bardzo blisko wózkiem widłowym i sprawny załadunek materiału. Przy opuszczeniu burty o ok. 90 możliwy jest załadunek z rampy lub wysyp ładunku na bok w pewnej odległości od pojazdu. Jest to szczególnie pomocne przy sypaniu wałów bądź zasypywaniu wykopów wzdłuż drogi, gdyż materiał nie zanieczyszcza bocznych elementów podwozia. Model prezentowany na IAA posiada burtę tylną wyposażoną dodatkowo w pneumatyczną tylną szuflę zsypową SNEEP ułatwiającą kontrolowanie wysypu do tyłu. Z uwagi na dużą odporność na ścieranie i uderzenia punktowe, możliwe jest wykonywanie skrzyń ze stali o mniejszej grubości, a zatem zwiększenie ich ładowności. Wykorzystanie nowoczesnych stali trudnościeralnych, a co za tym idzie brak potrzeby stosowania bocznego użebrowania wzmacniającego w postaci tzw. szpant, nie tylko znacząco wpływa na obniżenie wagi zabudowy, ale wydłuża czas bezawaryjnej pracy pojazdu. Zastosowanie dodatkowego wyposażenia zwiększa funkcjonalność i uniwersalność wywrotki. Na życzenie wywrotka może być wyposażona w szereg dodatkowych opcji, np.: montaż żurawia hydraulicznego za kabiną, z tyłu skrzyni lub na demontowanej konsoli, tylna burta w formie klapo-drzwi, plandeka na burcie przedniej lub burcie bocznej, dach aluminiowy otwierany hydraulicznie, nadstawki zwiększające objętość skrzyni, prawa burta uchylna z górnymi zawiasami, prawa burta hydrauliczna (kierowca może podjechać z obu stron). Podczas Targów IAA ( ) KH-KIPPER organizuje również konferencję prasową, na której dziennikarze i zainteresowani goście będą mogli bliżej poznać firmę, w szczególności ciekawą ofertę unikalnych zabudów wywrotek zaprojektowanych dla branży wydobywczej. reklama 11

12 Z Tomaszem Zaboklickim, Prezesem Zarządu PESA Bydgoszcz o budowie szynowego potentata i planach dalszej międzynarodowej ekspansji rozmawia Janusz Mincewicz JM Ekspansywne plany 12 nr 4(17) / lipiec sierpień 2014

13 Janusz Mincewicz: Panie Prezesie, czy się Panu nie zakręciło w głowie od ostatnich sukcesów i nagród? Tomasz Zaboklicki: Nagrody są przyjemnym, czasem nawet bardzo prestiżowym, ale jednak tylko dodatkiem do codziennej roboty. Niemal programowo staramy się unikać słowa sukces, a przede wszystkim samozadowolenia tym, co już za nami. Na zgliszczach bydgoskich Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego w ciągu dekady zbudował Pan nowoczesną firmę, która dostaje zamówienia z całej Europy. Jak to się robi? Po pierwsze, nie zbudowałem jej sam. Wierzę w sens pracy zespołowej. Ona sprawdzała się od początku procesu przekształceń, znajdując swój wyraz w tym, że wszyscy pracownicy także związkowcy czuli się odpowiedzialni za losy zakładu. Po drugie, pierwsze lata restrukturyzowania firmy i walki o jej byt na rynku, optymalizowania zatrudnienia to był najtrudniejszy czas w moim zawodowym życiu. Po trzecie, trzeba było podjąć ryzyko, które owocowało dopiero w kolejnych latach, a sprowadzało się wtedy do decyzji: nie możemy ograniczać się tylko do napraw i modernizacji, musimy zaistnieć w branży własnymi pojazdami. Projektowanymi i budowanymi w oparciu o własny, polski kapitał i naszą myśl techniczną. Z tego z kolei wynikło to, co po czwarte rozwój. Nie przejadaliśmy z trudem zarobionych pieniędzy, ale inwestowaliśmy je w potencjał firmy. I ten intelektualny, i wytwórczy. No i po piąte choć to przyszło nieco później, stopniowo, w miarę rosnących możliwości nastawiliśmy się na dywersyfikację zarówno produktów, jak i rynków. Tramwaje PESA jeżdżą już nie tylko po miastach polskich, ale także Europy. Jak wygląda portfel zamówień na tramwaje? Naszymi tramwajami jeżdżą dziś, lub w wyniku zawartych kontraktów będą jeździć już wkrótce, mieszkańcy Warszawy, Gdańska, Szczecina, Elbląga, Bydgoszczy, Torunia, Częstochowy, Łodzi, Krakowa oraz aglomeracji śląskiej. Poza granicami tramwaje marki PESA eksploatowane są w Rosji, na Węgrzech, w Rumunii i Bułgarii. Obecnie realizujemy zamówienie na 120 pojazdów dla Moskwy, budujemy dwukierunkowe Jazzy Duo dla Warszawy i Elbląga oraz Twisty Step dla Tramwajów Śląskich, przygotowujemy Swingi dla Torunia i Krakowiaki dla stolicy Małopolski. Mamy natomiast w planach ekspansję na kolejne rynki zagraniczne. Francja, Niemcy, Izrael, Turcja to tylko przykłady krajów, w których albo już uczestniczymy w procedurach przetargowych, albo śledzimy zapotrzebowanie na tabor i prowadzimy rozmowy. Pociągi osobowe produkowane w firmie PESA są nie tylko coraz ładniejsze, ale także nowocześniejsze. Czy zdobędą europejski rynek? Tu należy odpowiadać już nie tyle w czasie przyszłym, co teraźniejszym. Od wielu lat nasze pociągi spalinowe są obecne na Litwie, Ukrainie i Białorusi, a ostatnio dzięki zamówieniu na pojazdy służbowe (inspekcyjne) także w Rosji. Od 2008 r. jesteśmy obecni ponad 40 spalinowymi zespołami trakcyjnymi ATR 220 we Włoszech, gdzie zresztą w grudniu ubiegłego roku podpisaliśmy umowę na dostawy kolejnych 40 sztuk. Produkujemy pojazdy Link dla prywatnego przewoźnika niemieckiego Netinery, realizującego przewozy w Bawarii oraz dla Deutsche Bahn, które zawarły z nami umowę ramową przewidującą dostarczenie w ciągu pięciu lat nawet 470 pojazdów. W ubiegłym roku zakończyliśmy dostawy dla Kolei Czeskich, a od dwóch lat jesteśmy obecni już także w Azji, bo wyeksportowaliśmy pierwszy spalinowy pociąg do Kazachstanu. Jak widać, mapa naszej obecności za granicą wciąż się poszerza i myślę, że wejście na kolejne rynki jest tylko kwestią czasu. Przeciwnicy Pendolino w Polsce twierdzą, że pociąg tej klasy powinna wyprodukować PESA. Czy mają rację? Mamy duże możliwości i robimy swoje w tej chwili przygotowujemy Intercity, pierwszy komfortowy elektryczny zespół trakcyjny, szybki, wyróżniający się nowym designem PESA Dart. Będzie on jeździł podobnie jak Pendolino na dalekobieżnych trasach międzyregionalnych, zapewni wysoki standard podróżowania, ale jest innym produktem. Jestem przekonany, że mimo, iż zakup Pendolino jest już faktem dokonanym, przyszłość przewozów dalekobieżnych w Polsce nazywa się PESA Dart. Naszymi tramwajami jeżdżą dziś, lub w wyniku zawartych kontraktów będą jeździć już wkrótce, mieszkańcy Warszawy, Gdańska, Szczecina, Elbląga, Bydgoszczy, Torunia, Częstochowy, Łodzi, Krakowa oraz aglomeracji śląskiej. Gdzie się kształcili konstruktorzy Pańskiej firmy? Zatrudniamy absolwentów niemal wszystkich najlepszych uczelni w Polsce. Najwięcej, co zrozumiałe, jest u nas inżynierów po bydgoskim Uniwersytecie Technologiczno-Przyrodniczym, ale są także ludzie z dyplomami politechnik z Warszawy, Gdańska, Poznania i innych. Mam wrażenie, że kierowanie przedsiębiorstwem PESA to dla Pana nie tylko praca i sposób na zarabianie pieniędzy, ale przede wszystkim pasja. Czy się mylę? Nie tylko Pan się nie myli, ale proszę mi wierzyć ta pasja dotyczy bardzo wielu osób w naszej firmie. Czasem wydaje się, że jest zaraźliwa. To pasja tworzenia czegoś wciąż nowego, kreowania nowej jakości na polskich torach, wyznaczania kierunków, standardów. Niech to nie zabrzmi zbyt patetycznie, ale to, co wewnątrz firmy jest naszą pasją, na zewnątrz ma charakter misji wyzwania polegającego na spełnianiu oczekiwań klientów, czasem nawet na wyprzedzaniu potrzeb i wymagań rynku. Czego życzyć Panu i prawie czterotysięcznej załodze w najbliższych latach? Przede wszystkim utrzymania pozycji lidera wśród polskich producentów taboru i zdobywania kolejnych może już nie tylko unijnych, europejskich rynków naszymi sztandarowymi produktami. I tymi nowymi, które dopiero przed nami. Zapewniam, że nie zwolnimy tempa. Dziękuję za rozmowę. 13

14 RAPORT Największe wynalazki z dziedziny recyklingu i przetwarzania odpadów Fotolia Różne oblicza recyklingu O recyklingu i jego zaletach napisano już wiele. Nie ma żadnej wątpliwości co do jego potrzeby. Zasadą recyklingu jest maksymalizacja ponownego wykorzystania tych samych materiałów, z uwzględnieniem minimalizacji nakładów na ich przetworzenie. Poza tym, obecnie wykorzystując nowoczesne linie technologiczne można nie tylko skutecznie przerabiać odpady, ale także na tych procesach nieźle zarabiać. 14 nr 4(17) / lipiec sierpień 2014

15 Odpady nie zawsze są źródłem zmartwienia i kosztów, częściej niż to się może wydawać odpady są źródłem, z którego można czerpać niemałe korzyści. Aby jednak tak się stało, potrzebne są nowoczesne linie technologiczne do recyklingu. W Polsce recykling coraz bardziej się opłaca. Na przykład firma Stena Recycling ma 25 regionalnych oddziałów, z których każdy jest w stanie przetwarzać praktycznie wszystkie rodzaje odpadów przemysłowych. Oddział firmy w Pustkowie Żurawskim przetwarzający odpady przemysłowe został zbudowany na terenie dawnej cukrowni i obejmuje obszar blisko 4 ha. Obsługiwane są tu wszystkie rodzaje odpadów pochodzące z firm: makulatura, plastik, złom oraz odpady niebezpieczne i pozostałe. Wartość tej inwestycji wyniosła 15 mln zł. Każdego roku Stena Recycling przetwarza na nowe surowce około 700 tys. t odpadów pochodzących z działalności biznesowej i przemysłu. Z usług firmy korzysta ponad 5 tys. przedsiębiorstw. Wartość rocznie przetwarzanych odpadów szacuje się na 700 mln zł. Okazuje się więc, że w praktyce firmy coraz częściej są świadome, że gospodarka odpadami, recykling to nie koszty i problemy, ale wręcz przeciwnie korzyści, zarówno dla nich, jak i dla środowiska. Inwestycje w recykling Przykładem może być Tesla Recycling spółka wchodząca w skład Elemental Holding, wiodącej w Polsce grupy kapitałowej działającej w branży recyklingu i obrotu surowcami wtórnymi, która uruchomiła nową linię do recyklingu układów drukowanych w zakładzie w Grodzisku Mazowieckim. Wartość inwestycji wyniosła niemal 3 mln zł. Szacuje się, że po osiągnięciu pełnej przepustowości nowa linia podwoi wydajność pracy urządzeń do recyklingu układów pochodzących z najczęściej przetwarzanych układów drukowanych. Nowa linia zainstalowana w zakładzie w Grodzisku Mazowieckim składa się z urządzeń pozwalających na otrzymanie finalnego produktu recyklingu o zdecydowanie mniejszej średnicy. Z 35 plastikowych butelek można wyprodukować przykładowo jedną bluzę z polaru. Polar wykonany jest z popularnego syntetycznego włókna uzyskanego właśnie z recyklingu butelek PET. Powstają z niego również takie produkty, jak ubrania narciarskie, plecaki, namioty czy buty. Ze zużytego komputera i monitora o wadze 27 kg można odzyskać: 6,8 kg szkła, 6,2 kg tworzywa sztucznego, ok. 5,6 kg stali, ok. 3,8 kg aluminium, ok. 1,9 kg miedzi, 1,7 kg ołowiu. Z odpadów w postaci jednego miliona telefonów komórkowych można odzyskać: 34 kg złota, 350 kg srebra, 15 kg palladu, 15,87 t miedzi. Jej zastosowanie pozwala na wydajniejsze odzyskiwanie aluminium oraz koncentratów cennych metali (platyna, złoto, srebro i pallad) z różnych urządzeń, w tym wyeksploatowanych telewizorów i monitorów. Rozbudowa istniejącej instalacji umożliwiła także zwiększenie gamy przetwarzanych odpadów. Wdrożony w spółce Tesla Recycling SA nowatorski proces przetwórczy elektroodpadów polega na stopniowym kruszeniu/rozdrabnianiu. Surowiec rozdrobniony w ten sposób poddawany jest następnie działaniom pól magnetycznych i elektromagnetycznych, co umożliwia skuteczną separację wartościowych metali. Zastosowanie najnowszych technologii pozwoliło spółce na nawiązanie cennej współpracy z odbiorcami końcowymi tego typu produktów w Europie i Azji. Bluzy z butelek Dzięki nowoczesnym liniom technologicznym można przerabiać odpady komercyjnie. Jednym z najbardziej popularnych recyklingów jest recykling odpadów z tworzyw sztucznych. Przerabia się takie odpady na granulat surowy zwany recyklatem. Otrzymany recyklat jest półfabrykatem do przeróbki na różne substancje użyteczne. Typowa linia składa się z podajnika taśmowo- -progowego, który ładuje surowiec do młyna. Rozdrobniony produkt podajnikiem ślimakowym jest przekazywany do zestawu płucząco-odwirowującego wykonanego ze stali nierdzewnej. Zestaw ten składa się z trzech wirówek głównych, wirówki i specjalnej (tzw. wirówki korka), dwóch wanien płucząco-segregujących oraz dwóch podajników typu ślimakowego. Linia jest zakończona młynem rozdrabniająco-suszącym wyposażonym w odciąg pneumatyczny. W jej skład wchodzi instalacja wodna składająca się z rur złączek i pomp oraz instalacja ściekowa wykonana z typowych kształtek PCV i zaworów. Ważną zaletą tej linii jest brak wymogu usuwania z butelek nie tylko etykiet, ale i nakrętek wraz z tzw. obrączkami. Typowa butelka z plastiku o nazwie PET to jeden z najbardziej kłopotliwych odpadów XXI wieku i to nie tylko w Polsce. Problem polega na tym, iż produkcja opakowań plastikowych jest masowa i przewyższa możliwość selektywnej zbiórki odpadów. Obliczono, że z 35 plastikowych butelek można wyprodukować przykładowo jedną bluzę z polaru. Polar wykonany jest z popularnego synte- 15

16 RAPORT Z kolei firma T-Technology spod Łodzi dysponuje technologią pozwalającą na uzyskanie z plastikowych śmieci ropy naftowej, która następnie może być wykorzystywana jako olej opałowy. Metoda polega na odwróceniu procesu wytwarzania tworzyw Fotolia tycznego włókna uzyskanego właśnie z recyklingu butelek PET. Powstają z niego również takie produkty, jak ubrania narciarskie, plecaki, namioty czy buty. To nie wszystko np. brytyjski ekolog Richie Sowa stworzył pływająca wyspę z plastikowych butelek. Wyspa nazywała się Spiral Island i pływała po Morzu Karaibskim do 2005 r., kiedy to zniszczył ją huragan. Pomysłowy Brytyjczyk szybko jednak zbudował nową plastikową wyspę, na której zbudował dom, umieścił kolektory słoneczne i niedużą plażę. ŚLĄSKI KLASTER GOSPODARKI ODPADAMI Wychodząc z inicjatywą wykorzystania śmieci jako źródła pozyskiwania energii w regionie, w lipcu 2013 r., powołano w Katowicach Śląski Klaster Gospodarki Odpadami. W skład klastra wchodzi około 20 przedsiębiorstw związanych z tą branżą, a także uczelnie wyższe i instytucje związane z ochroną środowiska. Inicjatywa ta daje większe możliwości w zakresie realizacji projektów, dotyczących energetycznego wykorzystania odpadów i ścieków. Projekty finansowane są m.in. z unijnego programu operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Ich łączna wartość przekracza 737 mln zł, w ramach tych środków do 2015 r. powstaną w regionie m.in. dwa nowoczesne zakłady zagospodarowania odpadów, kompostownia, sortownia, a także składowisko odpadów. Tworzenie klastrów na Śląsku to element Regionalnej Strategii Innowacji. sztucznych. Polipropylen czy polietylen powstają w procesie chemicznej obróbki ropy naftowej. Metoda opracowana przez firmę pozwala na odwrócenie procesu i uzyskanie na powrót ropy. Według przedstawicieli firmy metoda produkcji paliwa z plastiku jest dosyć wydajna, bo pozwala uzyskać z 1 t plastikowych śmieci 550 l paliwa. Modny upcykling Plastikowe butelki to bardzo wdzięczny temat dla ekologów i designerów, którzy zajmują się upcyklingiem. Idea upcyklingu narodziła się w głowach Williama McDonougha oraz Michaela Braungarta, autorów książki Cradle to Cradle: Remaking the Way We Make Things. Polega ona na takim przetwarzaniu odpadów, w wyniku którego powstają produkty o wartości wyższej niż przetwarzane surowce. Proces ten pozwala zmniej- 16 nr 4(17) / lipiec sierpień 2014

17 TECHNOLOGIA RECYKLINGU METALI ZIEM RZADKICH W należącym do amerykańskiego Departamentu Energii Ames Laboratory trwają prace nad technologią recyklingu metali ziem rzadkich. Naukowcy starają się odzyskać neodym z magnesów. Wstępne wyniki są bardzo zachęcające. szyć zarówno ilość odpadów, jak i ilość materiałów wykorzystywanych w produkcji pierwotnej. Można zrobić praktycznie wszystko: ubranie z worka na śmieci, kolczyki z gazety, meble z plastikowych butelek, latawce z opakowań po ciastkach, torby na komputer z plakatu i samochodowego pasa bezpieczeństwa, ramki z płytek obwodu drukowanego, plecaki z folii po napojach, zegary z płyt winylowych, doniczki z pojemników po jogurcie czy ołówki z gazet. Współcześni designerzy nie mają ograniczeń. Interesująco prezentują się także przedmioty z makulatury. Najczęściej wykorzystywaną techniką w tym rodzaju recyklingu jest wyplatanie z wikliny papierowej. Jak twierdzą niektórzy, upcykling to nie tylko uduchowione pomysły ekstrawaganckich artystów, ale całkiem konkretne realizacje dla ciała. W Kijowie na przykład ponoć znajduje się siłownia, w której całe wyposażenie wykonane jest ze złomu. Masę mięśniową buduje się za pomocą sprzętu z metalowych łańcuchów, prętów, haków, a nawet opon samochodowych. Z idei upcyklingu czerpie także świat mody. Trend ten obecny jest tam pod nazwą trashion. Poza odzieżą obejmuje on sztukę, biżuterię i wyposażenie wnętrz. A to wszystko oczywiście z materiałów, które zamiast na wysypisku śmieci zalazły się w pracowni artysty. I choć pierwsze projekty zaprezentowane na pokazach mody, nie nadawały się do codziennego użytku, z czasem, również za sprawą rosnącej popularności trendów eko śmieciowa moda stała się bardziej dostępna. Śmieci mają swoją wartość Jednym z najbardziej oczywistych sposobów wykorzystania śmieci jest ich termiczna utylizacja w nowoczesnych spalarniach. W ten sposób uzyskuje się energię elektryczną i cieplną, którą dalej można sprzedawać. Według raportu globalnej firmy doradczej Frost & Sullivan pt. Europejski rynek spalarni odpadów z odzyskiem energii szacuje się, że do roku 2016 przychody europejskiego rynku spalarni odpadów z odzyskiem energii wzrosną do 4,94 mld USD. Przetwarzanie stałych odpadów komunalnych z efektem otrzymania energii elektrycznej i ciepła zyskuje coraz większą popularność, w miarę jak powstają nowoczesne obiekty reklama

18 RAPORT o niższym poziomie emisji zanieczyszczeń. Współczesne spalarnie WTE spełniają wymogi dopuszczalnych poziomów emisji, zgodnie z przepisami lokalnymi, pracują w dłuższych przedziałach czasowych zwiększając efektywność procesów generacji energii, zaś pod względem ekonomicznym stanowią atrakcyjną alternatywę dla składowisk odpadów. granicą w latach 60. Obecnie nasi sąsiedzi mogą pochwalić się ponad 70 spalarniami przerabiającymi około 20 mln t śmieci rocznie. 40 z tych zakładów należy do regionalnych związków komunalnych. Gminy wspólnymi siłami pozbywają się odpadów ze swoich terenów. Również największe miasta posiadają zakłady termicznej utylizacji odpadów. Niektóre z nich w elektrociepłowniach i elektrowniach. Ten kraj jest stawiany jako wzór dla wszystkich, którzy chcą nie tylko prowadzić skuteczną gospodarkę odpadami, ale także na tym zarabiać niezłe pieniądze. Zaledwie 4 proc. odpadów ze szwedzkich gospodarstw domowych trafia do komunalnych składowisk. Pozostałe 96 proc. albo poddawane jest Kluczowym elementem dalszego rozwoju rynku w Europie jest ścisła współpraca pomiędzy firmami zajmującymi się gospodarką odpadami oraz wytwórcami energii. Jej celem jest tworzenie spójnych, zintegrowanych rozwiązań dotyczących przetwarzania i utylizacji termicznej odpadów oraz infrastruktury oczyszczania powietrza. W Polsce projekty dotyczące nowoczesnych spalarni są realizowane w kilku miastach: Krakowie, Poznaniu, Bydgoszczy, Koninie, Szczecinie. Inwestycje w Krakowie i Poznaniu są najbardziej zawansowane. Inni zarabiają na śmieciach Jak zarabiać z sukcesem na termicznej utylizacji śmieci, od lat udowadniają np. Niemcy. Pierwsze zakłady termicznej utylizacji odpadów powstały za naszą zachodnią pozwalają przerobić ponad 600 tys. t odpadów rocznie. W spalarnie odpadów w Niemczech inwestują zarówno wielkie koncerny śmieciowe, jak i samorządy. Ważnym aspektem działanie niemieckich spalarni jest energia pozyskiwana z odpadów. Jej produkcję szacuje się na 1900 GWh energii elektrycznej i 1500 GWh energii cieplnej. Z kolei krajem, który do perfekcji opanował metody przetwarzania rodzimych śmieci w celu uzyskania z nich jak największego zysku jest Szwecja. Poza zauważalnymi korzyściami dla przyrody, recykling przynosi Szwedom wymierne zyski finansowe. Śmieci stały się dla nich tanim i łatwo dostępnym surowcem energetycznym. Szwecja zajmuje dziś pierwsze miejsce w Unii Europejskiej w odzyskiwaniu energii zmagazynowanej w odpadach. Śmieci wykorzystywane są jako paliwo recyklingowi, albo przekazane zostaje do elektrowni, które przerabiają je na paliwo. Przetworzone w elektrowniach śmieci dają ogrzewania i prąd. Szacuje się, że aż 20 proc. ciepła z systemu centralnego ogrzewania pochodzi z tego źródła energii. W efekcie ogrzewane są prywatne domy i korporacje, a 250 tys. domów i ponad 4,6 mln gospodarstw domowych zaopatruje się w energię elektryczną. Z roku na rok Szwecja zwiększa produkcję energii z jednej tony odpadów i nic nie wskazuje na to, by tendencja ta miała zmaleć. Wręcz przeciwnie. Szwedzi nie dość, że skrzętnie zbierają swoje odpady, to jeszcze skupują je od Norwegów (ok. 800 tys. t śmieci) i Holendrów. Importowali także słynne już śmieci z Neapolu. Słynne, gdyż od 2007 r. Neapol nie może rozwiązać tego problemu do końca. Obecnie sytuacja jest już w miarę opanowana, ale problem 18 nr 4(17) / lipiec sierpień 2014

19 śmieci w Neapolu nie zniknął. Nie jest tajemnicą, że tamtejsze firmy zajmujące się skupem, wywozem, składowaniem i utylizacją śmieci są opanowane przez mafię. W ostatnich latach południowe Włochy stały się śmietnikiem dla reszty kraju i na miejscowe odpady zwyczajnie zabrakło miejsca. Dlatego obecnie część tamtejszych śmieci wywożona jest PAPIER TOALETOWY Z BIAŁEJ KOZY Fotolia Japończycy stworzyli urządzenie, które zużyty papier biurowy przerabia na papier toaletowy. Maszyna nosi wdzięczną nazwę White goat, czyli biała koza. Umożliwia ona recykling wszelkiego rodzaju dokumentów, notatek, papierów zalegających w każdym biurze, które wracają do nas w postaci papieru toaletowego. Według twórców urządzenie może stać się alternatywą dla stosowanych obecnie niszczarek. Oprócz aspektów ekologicznych Biała koza pozwala zaoszczędzić trochę grosza wytworzony papier toaletowy można spokojnie wykorzystać w biurze. do...niemiec. Możemy być pewni, że Niemcy nie przyjmują włoskich śmieci z altruistycznych powodów. Dla nich jest to biznes, na którym z pewnością nie tracą, a wręcz przeciwnie zarabiają i to bardzo dobrze. Zdaniem ekspertów śmieci z wysypisk już niedługo mogą stać się znakomitym źródłem surowców wtórnych. Na wysypiskach śmieci znajdują się np. nieprzebrane zasoby rud metali przydatnych w elektronice. Wysypiska śmieci to prawdziwe rezerwuary cennych i rzadkich metali. Prawdopodobnie już niedługo śmieci z wysypisk staną się znakomitym uzupełnieniem naturalnych źródeł metali szlachetnych czy rzadkich. Odzyskiwania i przetwarzania odpadów przemysłowych i górniczych. To teraz modny trend, który nazywa się landfill mining. Biznes na śmieciach Na rynku funkcjonują firmy, które wykorzystują śmieci jako materiał do produkcji paliwa, z którego następnie można wytwarzać energię do oświetlenia ulic, domów, ogrzania wody itp. Technologia uzyskania takiej energii nie jest skomplikowana. Śmieci należy posegregowa, a następnie poddać beztlenowej fermentacji w specjalnej cylindrycznej kolumnie fermentacyjnej o pojemności 1900 msześc. Są tam specjalne bakterie przekształcające śmieci w biomasę. W efekcie powstaje biogaz, który może być spalany w silnikach napędzających generatory produkujące prąd. Zakład Produkcji Paliw Alternatywnych w Karsach może przerabiać do 200 tys. t śmieci rocznie. Wysokoenergetyczny granulat jest wytwarzany z palnych odpadów komunalnych, np. drewna, tworzyw sztucznych i gumy. Odbiorcami są zakłady cementowe z południa Polski. Paliwo alternatywne z powodzeniem zastępuje tradycyjne źródła energii, np. węgiel czy gaz. Na dużą skalę wykorzystywane jest w cementowniach. Dzięki takim inwestycjom polskie cementownie zdołały przystosować swoje piece i filtry do wykorzystywania w produkcji cementu paliwa wyprodukowanego właśnie z odpadów. Podobny zakład funkcjonuje także w Dąbrowie Górniczej. Wybudowany za ok. 16 mln zł wytwarza z odpadów komunalnych paliwo alternatywne (odbiorcą jest cementowania). Ze 140 tys. t odpadów komunalnych może wyprodukować ok. 40 tys. t wysokokalorycznego paliwa alternatywnego oraz 2 tys. t metali. Instalacja jest tak skonstruowana, by w każdej chwili dzięki dodaniu kolejnych elementów 19

20 RAPORT zwiększyć zdolności produkcyjne. Zakład zatrudnia ok. 30 osób. Na śmieciach zarabia także firma Eko-Mazury, zarządzająca wysypiskiem śmieci w Siedlcach. Tutaj biznes polega na dokładnej segregacji odpadów, w wyniku której odzyskuje się aluminium, papier, teksturę, plastikowe butelki, które firma dalej sprzedaje. Szacuje się, że obroty największych w Polsce firm zarabiających na śmieciach sięgają kilkuset milionów złotych rocznie. Według danych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska w jego rejestrach zarejestrowanych jest ok podmiotów, które zajmują się przerabianiem śmieci w celach komercyjnych. Zdaniem przedstawicieli GIOŚ można Fotolia Nikt już raczej nie ma wątpliwości, że recykling śmieci to już nie tylko sprawa aktywistów ekologicznych, ale świetnie prosperujący biznes, np. recykling gazet pozwala zaoszczędzić 45 proc. energii. Dzięki recyklingowi metali chronione są surowce naturalne, a zużycie energii spada nawet o 80 proc. Korzysta też środowisko, bo redukowana jest emisja dwutlenku węgla. Szacuje się, że już około 30 proc. światowej produkcji aluminium i 37 proc. produkcji miedzi pochodzi z recyklingu złomu tych metali. Dobrze rokuje też branża związana z recyklingiem elektroniki. Szacunkowo, z jednej tony zużytych komórek można odzyskać 100 kg miedzi, 3 kg srebra i 6,5 g cennego palladu. zakładać, że obroty firm będą wzrastać i to nie tylko dlatego, że unijne dyrektywy zobowiązują Polskę, aby coraz więcej śmieci poddawać recyklingowi do końca 2014 roku recyklingowi musi zostać poddanych 55 proc. odpadów, ale także dlatego, że na śmieciach można zarabiać i to duże pieniądze. Elektrośmieci cenny surowiec Elektrośmieci to wszystkie zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne (ZSEE), działające kiedyś na prąd lub na baterie. Np. zepsute komputery, zabawki i gadżety elektroniczne, stare pralki, lodówki, a także zużyte świe- 20 nr 4(17) / lipiec sierpień 2014