WSCAD 5.5 Pierwsze kroki

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "WSCAD 5.5 Pierwsze kroki"

Transkrypt

1 WSCAD 5.5 Pierwsze kroki Copyright WSCAD electronic GmbH Wszelkie prawa zastrzeżone

2 Copyright by Dystrybucja w Polsce WSCAD electronic GmbH D Bergkirchen Internet: Sigma CE Sp. z o.o. ul. Piotrkowska Aleksandrów Łódzki Tel.: (0-42) Fax: (0-42) Hotline: (0-42) Internet: wscad@sigmace.pl Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część niniejszego podręcznika jak również oprogramowania nie może być reprodukowana ani powielana bez pisemnej zgody WSCAD electronic GmbH. Przedstawione poniżej informacje i dane techniczne mogą zostać zmienione bez uprzedzenia. Służą one wyłącznie do opisu produktu i nie należy ich traktować jako gwarantowanych właściwości tego produktu w sensie prawnym. Nie ponosimy odpowiedzialności za skutki wywołane błędami oprogramowania i szkody spowodowane użytkowaniem programu. W przypadku wykrycia błędu, firma WSCAD starać się będzie usunąć go w możliwie najkrótszym czasie. Wszystkie występujące w książce znaki towarowe są własnością odpowiednich firm i są przez nas uznane.

3 Spis treści Wprowadzenie... 5 Wprowadzenie do WSCAD Dokumentacja... 6 Ogólnie o WSCAD Wersja Basic... 6 Wersja Compact... 6 Wersja Professional... 7 Dodatkowe moduły w WSCAD Moduł Building... 7 Add-On ProjectWizard (generator schematów)... 7 Cechy systemu... 9 Cechy systemu WSCAD Ogólnie... 9 Funkcje rysowania... 9 Funkcje automatyczne...10 Automatyczne tworzenie list...10 Interfejs...10 Cechy systemu Modułu Building...11 Ogólnie...11 Funkcje rysowania...11 Funkcje automatyczne...11 Interfejs...11 Nowe funkcje w WSCAD Wymagania sprzętowe...13 WSCAD 5 Pierwsze kroki Praca z WSCAD 5 Demo...15 Ograniczenia wersji DEMO...17 Uruchomienie WSCAD Obszar pracy...19 Obsługa myszki...20 Klawiatura...20 Klawisze funkcyjne...21 Ważne funkcje klawiatury...22 Specjalne kombinacje klawiaturowe...23 Modyfikacja interfejsu użytkownika...24 Tworzenie stron planu...26 Wprowadzenie...30 Norma PN Zarządzanie projektem...31 Wstawianie symboli...35 Zaciski...42 Makra rysunkowe...45 Zarządzanie stycznikami...46 Nawigator adresów krosowych...56 Menedżer SPS...56 Kierunki drutowania...62 Nazwy przewodów...65 Obróbka końcowa schematów...67 Zarządzanie kablami...68 Zmiana właściwości obiektu...71 Funkcje automatyczne...72 Ogólnie...72 Automatyczna numeracja...72 Automatyczne generowanie adresów krosowych...74 i

4 ii Przeglądarka materiałów...75 Zabudowa szafy sterowniczej...78 Zmienne...90 Zarządzanie językami obcymi + tłumaczenie...92 Tworzenie list...95 Ogólnie...95 Tworzenie list...95 Tworzenie symboli do schematów Tworzenie symbolu Inne funkcje Moduł Building Pierwsze kroki Praca z Modułem Building Ograniczenia wersji Demo Ekran Struktura menu Obsługa myszki Klawisze funkcyjne Projekt przykładowy Ustawienia przykładowe Projekt Demo Uzupełnianie zarysu Umieszczanie symboli Układanie kabli z bazą danych Rozdzielnice i obwody prądowe Lista materiałowa Inne możliwości wersji Building Zarządzanie artykułami Znaczniki rezerwacji miejsca Jednostki mieszkalne Praca z obwodami prądowymi - ogólnie Projekt Wprowadzanie rysunków do projektu Import rysunku w formacie DXF/DWG Skalowanie rysunków Przesuwanie rysunków Warstwy Blokowanie wszystkich niepotrzebnych warstw Serwis WSCAD Serwis w ramach umowy serwisowej Digitalizacja Szkolenia i konsultacje Wersja szkolna

5 Wprowadzenie Wprowadzenie do WSCAD 5 Decydując się na system WSCAD 5, wybrali Państwo jeden z najbardziej zaawansowanych programów CAD wspomagających tworzenie schematów połączeń elektrycznych, który charakteryzuje się niezwykle prostą obsługą oraz wyjątkowo korzystnym stosunkiem ceny do możliwości systemu. WSCAD 5 ma ponad użytkowników na całym świecie. Szczególną uwagę zwrócono na intuicyjną obsługę, uniwersalność oraz kompatybilność z wcześniejszymi wersjami programu. Komfortowa Pomoc (HELP) online (F1) WSCAD a 5 umożliwia natychmiastowe sięganie po odpowiedzi na pojawiające się podczas pracy pytania. WSCAD 5 należy na pewno do najefektywniejszych programów CAD, które obecnie są dostępne na rynku. Pozwala na szybki dostęp do wszystkich funkcji i komfortowe kartkowanie rysunków. Ale nie tylko szybkość działania jest zaletą systemu, lecz przede wszystkim łatwość jego obsługi. System zawsze wskazuje Państwu najprostszą drogę osiągnięcia celu podczas realizacji każdej z czynności. Przejrzyste okna menu, pomocnik online, dostępny dla każdego z poleceń menu, jak również ciągłe wyświetlanie funkcji obu przycisków myszki sprawiają, że WSCAD 5 jest oprogramowaniem wyjątkowo prostym w obsłudze. Bogactwo funkcji oraz łatwość obsługi jest zadaniem, które w przypadku systemu WSCAD 5 zostało rozwiązane perfekcyjnie. Oferowane są Państwu wszystkie typowe i niektóre z nietypowych funkcji oprogramowania CAD, potrzebne do sporządzania schematów układów połączeń elektrycznych, jak np. wstawianie symboli z biblioteki i ich łączenie, samodzielne sporządzanie własnych symboli oraz całych podzespołów,... itd. WSCAD 5 oferuje Państwu jednak znacznie więcej! Środowisko programu jest tak ukształtowane, aby użytkownik intuicyjnie znajdował jego polecenia. Dzięki takim funkcjom jak: obracanie, odbicie lustrzane, kopiowanie, przesuwanie, automatyczne numerowanie oznaczeń, automatyczne sporządzanie adresów krosowych, swobodne kształtowanie ramek rysunkowych, wymiarowanie, uniwersalny mechanizm sporządzania list, zarządzanie projektami, w pełni automatyczne zarządzanie stycznikami, menedżer sterowników i możliwość dowolnego konfigurowania, otrzymują Państwo wszystko to, co należy do kompletnego oprogramowania wspomagającego złożony proces projektowania. Pierwsze kroki - WSCAD 5.5 5

6 Dokumentacja Ogólnie Oferta umowy serwisowej na oprogramowanie zapewnia dostęp do aktualnego produktu (update) i jego konsekwentnego rozwoju. Każdy użytkownik programu WSCAD korzysta z ulepszeń oraz nowości związanych z oprogramowaniem. W wyniku tego dokumentacja programu z biegiem lat ulega zmianie, jest sukcesywnie ulepszana i rozszerzana tak jak ulepszana i rozbudowywana jest funkcjonalność poszczególnych istniejących opcji w programie, a także dołączane są nowe możliwości. Podręcznik Pierwsze kroki... jest przesyłany wraz z programem w formie drukowanej. Aktualną dokumentację można znaleźć w menu Pomocy, a także na stronie internetowej. Pomoc można wywołać poprzez menu główne Pomoc Spis treści, lub naciskając przycisk <F1>. Jeżeli wskaźnik myszki znajduje się na jednym z poleceń menu lub w obrębie dowolnego okna dialogowego, po wciśnięciu przycisku <F1> przywołujemy pomoc online, związaną z tym tematem. Ogólnie o WSCAD 5 WSCAD 5 ma budowę modułową, co oznacza, że mogą Państwo rozpocząć pracę w programie, na wersji Basic, którą można następnie rozszerzyć o kolejne, dodatkowe moduły (do wersji: Compact lub Professional). Rysunki, które zostały sporządzone w uboższej konfiguracji systemu, mogą być oczywiście dalej opracowywane z wykorzystaniem kolejnych, wyżej zorganizowanych wersji, ponieważ format pliku dla wszystkich modułów jest taki sam. Nasze 3 moduły programu WSCAD 5 mają następujące możliwości: Wersja Basic Wersja Basic znajduje swoje zastosowanie szczególnie przy uruchomieniach urządzeń, jeśli właściwe projektowanie zostało zakończone i nie oczekuje się kolejnych, znaczących zmian. Jest także idealnym narzędziem do tworzenia mniej obszernych projektów. Wersja Compact Wersja Compact znajduje częste zastosowanie w działach utrzymania ruchu. Zaletą wersji Compact jest możliwość tworzenia dedykowanych schematów, np. jeśli urządzenie lub maszyna już istnieje i muszą zostać rozbudowane lub zmodernizowane. Ponadto służy także do tworzenia schematów mniejszych lub średnich projektów. Użytkownik ma do dyspozycji szereg funkcji uzupełniających, jak: automatyczne tworzenie adresów krosowych, list zacisków, numerowania i tworzenia bilansu wykorzystanych zestyków. 6 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

7 Wersja Professional Wersja Professional wykorzystywana jest w planowaniu, projektowaniu i tworzeniu dokumentacji technicznej projektów. Ta wersja w szczególności znajduje zastosowanie w tworzeniu schematów dla średnich i dużych projektów. Użytkownik ma do dyspozycji obszerne funkcje kontroli online (zarządzanie stycznikami, sterownikami, zaciskami, kablami i złączami), czyli te, które są niezbędne przy tworzeniu nowego projektu. Już na początku zminimalizowane lub wyeliminowane błędy znacznie podnoszą wydajność pracy z programem WSCAD. Poprzez automatyczne generowanie najważniejszych zestawień (spis zawartości, strona tytułowa, lista zacisków, lista materiałowa, plan kabla, lista kabli, plan drutowania, listy oznaczeń i indywidualnie zdefiniowane przez użytkownika listy), użytkownik otrzymuje optymalne narzędzie do profesjonalnego projektowania. Dodatkowe moduły w WSCAD 5 Moduł Building Z modułem Building tworzymy instalacje elektryczne. Pozostaje bez znaczenia, czy tworzone są klasyczne instalacje elektryczne w standardowych wariantach, czy z komponentami EIB, instalacje antenowe, pożarowe, czy niskonapięciowe. Poza tym moduł Building, ze względu na swoje powiązanie i intuicyjną obsługę, jest adresowany szczególnie dla małych i średnich zakładów instalacyjnych. Oferuje także ciekawe rozwiązania dla przemysłu. Add-On ProjectWizard (generator schematów) Moduł Projekt Wizard stanowi nakładkę do wersji profesjonalnej WSCAD 5. Proponowane przez nas rozwiązanie w postaci generatora schematów jest rewolucją w zautomatyzowanym tworzeniu schematów. Najnowsze rozwiązania informatyczne, zastosowane także w systemie WSCAD pozwalają obecnie na produkcję mniej lub bardziej obszernej dokumentacji projektowej za pomocą naciśnięcia guzika. Efektem tego jest szybka i prosta konstrukcja różnej wielkości projektów maszyn i urządzeń. Wykorzystanie istniejących już, ustandaryzowanych planów lub części schematów stanowi optymalną drogę do redukcji kosztów i realizacji doskonałej jakości projektów. Uzyskany w rezultacie jednolity kształt planów lub dokumentacji prowadzi do optymalnej metody pracy i tym samym do dalszych oszczędności. ProjektWizard (generator schematów) współpracuje z dowolnie skonfigurowanymi zmiennymi. Mogą one być wprowadzone w już istniejące makra schematów (projektowe, rysunkowe). Do każdego makra rysunkowego można stworzyć dowolną ilość wariantów przypisywania. Przy tym można wprowadzić wartość dla każdej zmiennej, z dostępem do bazy danych materiałów. Tworzenie projektu następuje w oknie dialogowym podobnym do zarządzania projektem: przejrzysta struktura drzewa pokazuje istniejące makra rysunkowe/projektowe. Przy wyborze wpisu pojawią się wszystkie istniejące zmienne przynależne do tego makra rysunkowego. Czytelna lista pokazuje wszystkie wybrane dotąd makra/zmienne. Zagadnieniem kluczowym ProjektWizard jest obok prostej, łatwej do samodzielnej nauki obsługi, także wykorzystywanie istniejących już makr rysunkowych, które można przygotować, a następnie intuicyjnie nimi zarządzać. Automatyczne generowanie dokumentacji projektowej czyni WSCAD narzędziem nowej generacji. Pierwsze kroki - WSCAD 5.5 7

8 Zalety stosowania Add-On ProjectWizard: Do 75% oszczędności czasu pracy Wykorzystywanie już istniejących makr Konfiguracja makr w dowolnych wariantach Swobodna organizacja folderów Łatwość dokonywania zmian 8 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

9 Cechy systemu Cechy systemu WSCAD 5.5 Ogólnie Basic Compact Professional - Schemat Ilość stron schematu w projekcie > Tworzenie podstron w istniejącym projekcie Zarządzanie projektem z podglądem pliku i funkcjami sortowania Automatyczne przejęcie informacji o projekcie do ramki rysunkowej Import/eksport projektu Obszary OUM, zarządzanie OUM - - Blok tekstu Tekst pola Black-Box - Box urządzenia - - Kierunek drutowania (kolejność drutowania) Przeglądarka zacisków i kabli - Przeglądarka elementów i połączeń - - Tekst szukaj/zastąp - Dowolna konfiguracja ramek rysunkowych i formularzy graficznych (Layout) Przedstawienie / tłumaczenie języków obcych / - / - / Wymiarowanie Możliwość konfiguracji etykiet dla materiałów eksploatacyjnych, kabli i zacisków - - Plan instalacyjny Sporządzanie podkładów budowlanych dla instalacji elektrycznych Przejrzyste zarządzanie piętrami ze strefami instalacyjnymi Zarządzanie warstwami z inteligentnym przypisywaniem warstw Funkcje rysowania Basic Compact Professional - Schemat Symbole wg nowych i starych norm Eksplorator symboli z podglądem poszczególnych symboli i wyszukiwaniem symboli/ulubione Edytor symboli do tworzenia własnych symboli Wyszukiwanie symboli online przez internet (tylko z umową serwisową) Wyszukiwanie artykułów online przez internet (tylko z umową serwisową) - - Eksplorator makr rysunkowych Oddzielne symbole dla wtyczki i gniazda/ Przedstawienie kompletnego złącza / - / / ProjectWizard (Add-On): wersja testowa do 5 stron - - Info-link do wstawionych symboli z dostępem do parametrów symbolu / bazy danych artykułów - / - / Linie pomocnicze Wprowadzanie w oknie dialogowym kodów kolorów dla złączy i kabli - - Przyłącza symboli w oknie dialogowym (tabela pinów) - Plan instalacyjny Biblioteki symboli dla wszystkich obszarów elektroinstalacji Edytor do tworzenia własnych symboli elektroinstalacyjnych Format arkusza zgodny z normami DIN i dowolny do konfiguracji Skala od 1:1 do 1:1000 Okno podglądu dla pokazania aktualnej pozycji w rysunku Pierwsze kroki - WSCAD 5.5 9

10 Wskaźnik wysokości w metrach Podgląd wydruku rysunków Funkcje skoku Undo podczas rysowania przewodów Zdefiniowane wcześniej kable i przewody - Schemat Funkcje automatyczne Basic Compact Professional Numerowanie materiałów eksploatacyjnych - Generowanie adresów krosowych przewodów z podaniem celu / z przydziałem online - / - / / Automatyczne przydzielanie nazw przewodów - - Zabudowa szafy sterowniczej ręczna / półautomatyczna / - / - / Zarządzanie zaciskami. Zaciski pojedyncze, zaciski piętrowe, mostki - Zarządzanie kablami online - - / / Zarządzanie złączami online - - / / Zarządzanie stycznikami (przypisywanie styczników) - Menedżer styczników i adresy krosowe stycznika online - - Generowanie adresów krosowych stycznik / łącznik wielobiegunowy - Generowanie adresów krosowych przy elementach głównych i pobocznych - Menedżer SPS i adresy krosowe SPS (PLC) online - - Automatyczna wymiana ramek rysunkowych - - Schemat Automatyczne tworzenie list Basic Compact Professional Poszczególne i ogólne zestawienia w listach - Strona tytułowa - Spis zawartości - Stan zmian - - Listy zaciskowe - Listy złączy - - Listy kabli - - Plany kabla - - Plan drutowania - - Listy oznaczeń - - Listy materiałowe i lista części - / - / - Schemat Interfejs Basic Compact Professional DWG/DXF-Import z wyborem warstwy i podglądem pozycji DWG/DXF-Eksport Eksport do BMP-, PCX- i formatu PNG VNS-Eksport - - UGL-/UGS-Eksport - - Import ASCII-, Excel - - Lista kabli/plan kabli: zapis do Excel/Access - - Zapis listy materiałowej/listy części do: ACCESS, dbase, ASCII, Excel - - Eksport etykiet do formatów: Grafoplast, Phoenix, Murrplastik, Excel lub ACCESS - - Import/Eksport list przyporządkowania SPS, Excel, format SEQ Txt - Zaciski: zapis do WAGO ProServe Smart DESIGNER wersja DWG/DXF-Import z wyborem warstwy i podglądem pozycji Plan instalacyjny Import DWG/DXF z przejęciem warstw i eksport DWG/DXF 10 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

11 Cechy systemu Modułu Building Ogólnie Tworzenie rysunków zarysu dla instalacji elektrycznych Przejrzyste zarządzanie piętrami ze strefami instalacyjnymi Ponadpiętrowe układanie kabli Dowolne definiowanie stref instalacyjnych Zarządzanie warstwami z inteligentnym, automatycznym przyporządkowaniem warstw Bezpośredni dostęp do warstw oraz możliwość przełączania się pomiędzy stanami warstw Możliwość definiowania makr rysunkowych do tworzenia schematów ideowych Szukaj tekstu Przejmowanie informacji z zarządzania projektem do ramek rysunkowych Funkcje rysowania Biblioteki symboli dla wszystkich obszarów instalacji elektrycznej Tworzenie planów instalacyjnych Typ linii: Rysowanie linii typu: krzywa Undo przy rysowaniu przewodów Ustalenie sposobu ułożenia w strefach instalacyjnych Okno podglądu dla wskazania aktualnej pozycji w rysunku Wskaźnik wysokości Widok kontrolny 3-D Różnorodne funkcje rozmieszczania oświetlenia Różne sposoby kreskowania ścian Import skanowanych rysunków Stosowanie systemów ułożenia i tras kablowych Definiowanie pomieszczeń z wyliczaniem powierzchni i automatycznym przyporządkowaniem obwodów prądowych Edycja zaznaczonego obszaru Zarządzanie obwodami prądowymi ze wskazaniem mocy, zabezpieczenia, poboru prądu Dostęp do bazy danych WSCAD 5 Numerowanie materiałów eksploatacyjnych Generowanie adresów krosowych przewodów Funkcje automatyczne Automatyczne tworzenie schematów wielo-liniowych Lista kabli wszystkich kabli w schemacie instalacyjnym Zliczanie wykorzystanych materiałów, wydruk lub zapis na formularzu Wydruk listy obwodów prądowych na drukarce lub zapis w dowolnie zdefiniowanym pliku ASCII Zliczanie wykorzystanych materiałów z jednostek mieszkalnych, warstw i obwodów prądowych Zapis wykorzystanych materiałów w formacie plików: ASCII-, dbase-, Access-, Word-, Excel-, UGS- /UGL Import DWG/DXF z wyborem warstw Eksport DWG/DXF Interfejs Dostęp do bazy danych artykułów w formacie Access Import plików do formatu ASCII-, Excel Moduł Building Moduł Building Moduł Building Moduł Building Pierwsze kroki - WSCAD

12 Nowe funkcje w WSCAD 5.5 Basic Compact Professional - Nowe okna dialogowe: Parametry symbolu (Właściwości) jako okno dialogowe - Podwójne kliknięcie na symbol: Otwiera się okno dialogowe parametrów symboli Blokada elementów dla zabudowy szafy sterowniczej Menu Połączenie + Wstaw: Symbole i symbole kierunku drutowania mogą być obracane poprzez spacje Wstawianie większej ilości zacisków poprzez funkcję linii - - Menu Zmiana: Wprowadzanie i przedstawienie informacji o przewodzie - Menu Funkcje automatyczne: Zapis informacji o przewodzie w planie drutowania - - Wielokrotny plan SPS - - Nowe zarządzanie zaciskami z zaciskami rezerwowymi - - Lista materiałowa: Zapis do format EasyPro Menu Narzędzia: Kopiowanie zewnętrznych dokumentów z różnych źródeł (także Internet-Link na plik produktu) - Menu Parametry: - - Kompatybilność konfiguracji (skrócone menu) - Tworzenie formularza: Zapis informacji o przewodzie w liście zacisków (nowy znacznik rezerwacji miejsca) - WSCAD Internet Serwis - Sukcesywnie rozwijane biblioteki symboli graficznych Sukcesywnie rozwijane bazy danych artykułów Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

13 Wymagania sprzętowe Sprzęt Minimalne wymagania Zalecane System operacyjny: Windows 2000/XP, Vista, 7 Windows XP CPU: 1,6 GHz, 3 GHz 3 GHz Pamięć (RAM): 256 MB, 1 GB 512 MB Dysk twardy (HDD): 500 MB, 1 GB 1 GB Karta graficzna: 64 MB, 256 MB 256 MB Dostęp do internetu: - Monitor: standardowy panoramiczny Pierwsze kroki - WSCAD

14

15 WSCAD 5 Pierwsze kroki... Praca z WSCAD 5 Demo Płyta WSCAD Demo startuje automatycznie. Pojawi się ekran powitalny. Po uruchomieniu instalacji DEMO CD pojawi się plansza, na której możemy wybrać interesującą nas wersję programu. Szczegółowe informacje Podręcznik Instalacja i przejęcie danych (na płycie CD). Pierwsze kroki - WSCAD

16 Proszę wybrać instalowaną wersję programu (Basic, Compact, Professional, Moduł Building) i kliknąć Dalej. Uwaga: Moduł Building nie może być instalowany samodzielnie. Dystrybucja: Sigma CE Sp. z o.o. Tel Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

17 Ograniczenia wersji DEMO Możliwości wersji DEMO odpowiadają swym zakresem możliwościom wersji Professional - dostępne są wszystkie funkcje automatyczne, jak: zarządzanie stycznikami, powiązanie z bazą danych, adresy krosowe, numeracja,... Ograniczony jest tylko wydruk na drukarce lub ploterze i zapis w formatach plików DXF, DWG i VNS. Wydrukować można tylko część rysunku (max. 8 obiektów graficznych). Z wersją DEMO instalowana jest wyłącznie część bibliotek, w których znajdują się tylko elementy potrzebne do realizacji ćwiczenia opisanego w podręczniku oraz kilka często stosowanych elementów. Z wersją licencjonowaną dostarczane są obszerne biblioteki, zawierające kilka tysięcy symboli. Wersja Professional wyposażona jest również w bibliotekę łączników wielobiegunowych, zawierającą ponad 400 elementów, jak również kilkaset mechanicznych części do zabudowy szaf sterowniczych. W wersji DEMO baza danych zawiera wyłącznie pozycje konieczne do tworzenia rysunków przykładowych (opisanych w podręczniku), natomiast baza danych wersji Professional jest bardzo obszerna i liczy ok artykułów. Wskazówka Rysunki sporządzone w wersji DEMO nie mogą być dalej opracowywane w wersji licencjonowanej. Niniejszy podręcznik zawiera krótki opis systemu, opis przykładowych ćwiczeń oraz podstawy pracy z programem w środowisku Windows. W każdej chwili można jednak sięgnąć do pomocy online, w której znajdują się opisy wszystkich funkcji. Pierwsze kroki - WSCAD

18 Uruchomienie WSCAD 5 Po instalacji wersji demo WSCAD 5.5 pojawi się na Państwa systemie grupa programu WSCAD: Znajdą się w niej ikony programu, pomocy online, plików README oraz ikona programu uninstall. WSCAD 5.5 Demo Wskazówka WSCAD 5.5 Demo uruchamiamy poprzez podwójne kliknięcie w ikonę programu. Poniższy opis został sporządzony dla wersji Professional 18 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

19 Obszar pracy Po starcie WSCAD 5 ekran wygląda następująco: Krótki opis najważniejszych obszarów ekranu: Napisy w pasku tytułu zawierają nazwę programu, jak również nazwę wczytanego rysunku - łącznie z numerem widocznego na ekranie arkusza. Poprzez listwę menu uzyskujemy dostęp do wszystkich funkcji programu. Klikamy odpowiednią nazwę lewym przyciskiem myszki lub używamy kombinacji <ALT> i litery podkreślonej w nazwie polecenia. Listwa komend udostępnia ikony najczęściej używanych poleceń. Jest możliwa oczywiście praca z wieloma listwami komend, które użytkownik może dowolnie kształtować. Listwa bibliotek na lewej krawędzi ekranu daje szybki dostęp do najczęściej używanych symboli. Można używać wielu listew bibliotek, dowolnie przypisując do nich symbole. Listwa informacyjna pod polem rysunku zawiera informacje na temat stanu funkcji skoku, automatycznego łączenia, trybu ortogonalnego i funkcji obu przycisków myszki oraz zawiera ogólne pole dialogowe. Prosimy również zwrócić uwagę na informacje o: kolorze, grubości linii i jej typie dla linii połączeń elektrycznych. Listwa stanu, na samym dole ekranu, zawiera informacje o formacie arkusza, podaje aktualne współrzędne kursora i wolną pamięć rysunku, jak również dodatkowe informacje o funkcji, wskazywanej właśnie kursorem. Pierwsze kroki - WSCAD

20 Obsługa myszki Pracujemy oczywiście w środowisku graficznym Windows, obsługiwanym głównie myszką, która steruje ruchami kursora np. podczas wstawiania symboli. Kliknięcie lewego przycisku myszki jest zatwierdzeniem podejmowanej operacji. Funkcje wewnętrzne WSCAD 5 pozwalają, tak jak w poprzednich wersjach programu, na ich przerwanie prawym przyciskiem myszki. To jednak nie dotyczy menu głównego, ponieważ podstawowe funkcje Windows nie wykorzystują tego przycisku. Do normalnych funkcji Windows należą oczywiście funkcje przesuwania i powiększania okna. Prosimy zwracać przy tym uwagę na postać kursora, która jest istotną informacją o możliwej do przeprowadzenia czynności. Do ogólnie znanych właściwości należy także automatyczne przesuwanie zawartości okna rysunkowego (wyświetlanego fragmentu rysunku), jeśli kursor znajdzie się na krawędzi pola rysunkowego (tzw. 'Panning'). Funkcja ta jest jednak aktywna tylko wtedy, jeśli jednocześnie trzyma się wciśnięty klawisz <Ctrl>. Mechanizm ten zapobiega niezamierzonemu przesuwaniu zawartości okna rysunkowego, gdy przemieszcza się kursor myszki w kierunku menu lub listew komend. Istotna właściwość programu ukrywa się pod pojęciem Parametry obiektu. Poprzez kliknięcie prawego przycisku myszki uaktywniamy menu, które dotyczy obiektu wskazywanego kursorem. Jeśli kursor wskazuje np. symbol, to pojawiają się wówczas menu parametrów symbolu i inne polecenia dotyczące obiektu. Jeśli klikniemy obszar obok listwy komend, to następuje jej ukrycie lub wyświetlenie (przełącznik). Proponujemy częste wykorzystywanie tej możliwości. Sądzimy, że przekonają się Państwo co do wygody takiego sposobu pracy. Klawiatura Ogólnie Klawiatura używana jest do wprowadzania danych tekstowych, współrzędnych, uruchamiania klawiszy funkcyjnych, ale także z klawiatury uzyskać można dostęp do poleceń menu, wykorzystując kombinację klawiszy <Alt>+<litera>, gdzie litera jest literą podkreśloną w poleceniu menu. Poza tym klawisz <ESC> umożliwia w Windows przerwanie działania dowolnej komendy. 20 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

21 Klawisze funkcyjne Korzystając ze środowiska graficznego, nie można oczywiście zapomnieć o klawiszach funkcyjnych. Także i one umożliwiają szybki dostęp do najczęściej używanych poleceń. Często korzysta się z klawisza F4, pełniącego funkcję ZOOMdopasuj (rysunek powiększany/pomniejszany jest do rozmiarów okna) lub z klawiszy F2 i F3, umożliwiających szybki Zoom. Klawisz F5 przełącza funkcję skoku a klawisz F7 jest przełącznikiem siatki. Klawisz F1 znany jest wszystkim użytkownikom Windows i obsługuje funkcję Help online, dając tym samym dostęp do pełnego podręcznika, a także podaje aktualne informacje i wskazówki. Znaczenie klawiszy funkcyjnych: Klawisz Funkcja <F1> Wywołanie online Pomocy <F2> lub + Zoom in (Powiększanie) <F3> lub - Zoom out (Pomniejszanie) <F4> Zoom dopasuj (Dopasuj do okna) <CTRL-F4> Zoom 1:1 <ALT-F4> Zakończenie programu <F5> Skok kursora włącz./wyłącz. <F6> Tryb ortogonalny włącz./wyłącz. <F7> Siatka włącz./wyłącz. <F8> Wyświetlanie współrzędnych mm/cal <F9> Początek ukł. współrz. wirtualny/rzeczywisty <F10> Łączenie automatyczne włącz./wyłącz. <F11> Odświeżenie ekranu <F12> Pełny ekran włącz./wyłącz. Porada Prosimy pamiętać o tym, że wraz z wersją Demo instalowany jest kompletny Help online wersji licencjonowanej, dzięki czemu dysponujemy pełnym podręcznikiem. Pierwsze kroki - WSCAD

22 Ważne funkcje klawiatury Istnieje jeszcze kilka ważnych funkcji klawiatury: <Enter> <Page Up> lub <Page Down> <CTRL-B> <CTRL-G> <CTRL-C> <CTRL-V> lub <IN- SERT> <CTRL-X> lub <DEL> <CTRL-Z> <CTRL-O> <CTRL-P> <CTRL-S> <CTRL-H> <HOME> <CTRL>-<HOME> ma najczęściej taką samą funkcję co lewy przycisk myszki można kartkować projekt uruchamiamy okno dialogowe kartkowania to oznacza przejście do funkcji, która poprzez wprowadzenie numeru strony w polu wpisu powoduje przejście bezpośrednio do wybranego arkusza umożliwia kopiowanie elementów z wybranego obszaru, tzn. przenoszenie wybranych elementów do schowka Windows wstawia na rysunek zawartość schowka. Działanie tej funkcji jest tożsame z działaniem komendy 'Wstaw blok' usuwa elementy ze wskazanego obszaru wywołuje funkcję UNDO otwieramy okno dialogowe wczytywania pliku otwieramy okno dialogowe drukowania zamykamy plik przywołujemy informacje o WSCAD przechodzi do 1 strony aktualnego planu przechodzi do 1 strony aktualnego projektu <CTRL>-<END> przechodzi do ostatniej strony aktualnego projektu <CTRL>-<PageUp> przechodzi do wcześniejszego obszaru <CTRL>- <PageDown> <SHIFT>-<HOME> przechodzi do następnego obszaru cofnięcie ostatniej pozycji HOME <END> przechodzi do ostatniej strony aktualnego projektu <SHIFT>-<END> cofnięcie ostatniej pozycji END <SHIFT>-<F12> <SHIFT>-<F11> Uruchomienie eksploratora symboli Uruchomienie zarządzania artykułami <SHIFT>-<F10> Uruchomienie Okna dialogowego zacisków (przeglądarka) <SHIFT>-<F9> Uruchomienie Zarządzania kablami <SHIFT>-<F8> <SHIFT>-<F7> Uruchomienie Zarządzania złączami Uruchomienie Przeglądarki styczników (tylko gdy tryb półautomatyczny jest włączony) 22 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

23 <SHIFT>-<F6> <SHIFT>-<F5> <SHIFT>-<F4> <SHIFT>-<F2> Uruchomienie Trybu półautomatycznego styczników włącz/wyłącz Uruchomienie Menedżera sterowników Uruchomienie eksploratora makr Uruchomienie Parametry / Ogólnie Wskazówka Jeśli aktywujemy polecenie wpisu tekstu w ogólnym polu wpisu, pojawi się w inwersie ostatnio wprowadzony tekst. Jeśli chcemy zachować ten tekst lub tylko go zmodyfikować, należy wcześniej w odpowiednim miejscu umieścić kursor przyciskami kursora (lub <HOME> lub <END>). Jeżeli rozpoczniemy wprowadzanie nowego tekstu, poprzedni tekst zostanie usunięty! Specjalne kombinacje klawiaturowe Do rysowania z wykorzystaniem elementów kierunku drutowania są do dyspozycji następujące skróty klawiaturowe (Shortcuts): Skrót klawiaturowy <CTRL> - strzałka lewa <CTRL> - strzałka prawa <CTRL> - strzałka góra <CTRL> - strzałka dół <ALT> - strzałka lewa KD-elementy T- elementy lewo T- elementy prawo T- elementy góra T- elementy dół Strzałki <ALT> - strzałka prawa " <ALT> - strzałka góra Kąt <ALT> - strzałka dół " Pierwsze kroki - WSCAD

24 Modyfikacja interfejsu użytkownika Jak się później przekonamy, pokazany "Układ ekranu", jest tylko propozycją. Użytkownik może zarówno listwy komend, jak i listwy bibliotek umieszczać po drugiej stronie ekranu, a nawet w dowolnym jego miejscu. Prosimy to wypróbować: Przesuwamy kursor na listwę (ale nie na przycisk), wciskamy lewy przycisk myszki i trzymając go przemieszczamy kursor. Widzimy obrys listwy w nowym miejscu ekranu i gdy tylko puścimy lewy przycisk myszki, listwa natychmiast ukazuje się w wybranej pozycji. Klikamy prawy przycisk myszki w tym samym obszarze, otrzymujemy małe menu, które zawiera listę wszystkich wczytanych listew bibliotek. Kliknięciem myszki możemy uaktywnić dowolną listwę z listy lub ją wyłączyć. Naturalnie poszczególne przyciski listew można zestawić samodzielnie: Klikając prawym klawiszem myszki na któryś z przycisków, możemy w jego miejsce natychmiast wprowadzić nowy przycisk (lub separator). Klikamy ponownie w nowy przycisk, wybieramy 'Zapisz', i wybieramy odpowiednie polecenie z listwy komend: natychmiast przejęta zostaje ta komenda, a przycisk otrzymuje odpowiedni wygląd. Podczas, gdy przyciski listwy komend zawierają grafikę odpowiadającą poszczególnym komendom, to w przypadku przycisków listwy symboli można dowolnie ustalać wygląd przycisku. Przypisania widoku przycisku dokonuje się w edytorze symboli, ponieważ każdy przycisk wymaga przypisania do nazwy symbolu i biblioteki. Wygląd graficzny przycisku możemy bezpośrednio wybrać (wyciąć) z edytora symboli, z możliwością wyboru różnych kolorów tła. 24 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

25 W niniejszym podręczniku celowo zrezygnowano w tym miejscu z dokładnego opisu. Więcej na ten temat można dowiedzieć się, korzystając z Pomocy online, gdzie w rozdziale "Praca z WSCAD 5 zawarto dalsze informacje o poszczególnych elementach przedstawienia wyglądu ekranu. Rozdział "Parametry Definicja interfejsu użytkownika (desktop)" zawiera dokładny opis sporządzania i obsługi listew komend. Na następnych stronach widzimy arkusze schematu do przykładowego projektu, dostępnego w zarządzaniu projektem po zainstalowaniu programu. Pierwsze kroki - WSCAD

26 Tworzenie stron planu Na następnych stronach widzimy arkusze schematu do przykładowego projektu: 26 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

27 Pierwsze kroki - WSCAD

28 28 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

29 Pierwsze kroki - WSCAD

30 Wprowadzenie W niniejszym rozdziale przedstawione zostały najważniejsze cechy wersji Basic, Compact oraz Professional systemu WSCAD 5. Wskazówki: 'Dotyczy wersji...' przedstawiają, której wersji programu dotyczy poniższy opis. W celu lepszej orientacji można obejrzeć wydruk rysunku przykładowego na poprzednich stronach. Gotowy przykład znajduje się w zarządzaniu projektem pod nazwą 'WSCAD Przykład 1'. Wskazówka Prosimy zwrócić uwagę, że przy tworzeniu poniższego schematu ideowego sugerowane przez nas metody nie odnoszą się do zwykłego trybu pracy podczas projektowania. Kolejność następujących po sobie czynności w codziennej pracy z systemem, jest dowolna. Norma PN Poprzez nowoutworzone normy PN uległy zmianie oznaczenia materiałów eksploatacyjnych symboli. Program WSCAD umożliwia pracę według 'starych' lub 'nowych' norm. Podczas zakładania nowych projektów 'nowa norma' jest domyślnie ustawiona jako aktywna. Wskazówka Nowa norma PN EN zawiera oznaczenia materiałów eksploatacyjnych w odniesieniu do funkcji. Przez to istniejące oznaczenia zazwyczaj odbiegają od dotychczas stosowanych. Np. wyłącznik silnikowy był do tej pory oznaczony literą Q, natomiast według nowej normy literą F. 30 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

31 Zarządzanie projektem Zarządzanie projektem jest centralnym miejscem, w którym zarządza się wszystkimi informacjami. Można tutaj w prosty sposób kopiować projekty. Dostępne są także funkcje importu, eksportu projektu, regularnego tworzenia kopii bezpieczeństwa projektu (Backup). Oprócz tego można również stworzyć bazę danych klientów, by w późniejszym czasie móc z niej korzystać. Tworzenie projektu Dotyczy wersji Basic, Compact i Professional Pierwszym krokiem jest utworzenie nowego projektu. Tworzony jest katalog zawierający wszystkie związane z projektem pliki. Wybieramy polecenie menu Plik Zarządzanie projektem. Otwiera się okno dialogowe Zarządzanie projektem. Istnieje już kilka projektów. Aby dowiedzieć się o szczegółach konkretnego projektu, należy wskazać go myszką. W prawym oknie znajdować się będą wszystkie dotyczące go informacje. W celu stworzenia nowego projektu wybieramy z menu Zarządzanie projektem 'Projekt-Nowy'. Otwiera się okno dialogowe do założenia nowego projektu: Pierwsze kroki - WSCAD

32 Jako Opis wprowadzamy nazwę projektu 'WSCAD Projekt Demo'. Wstępnie wprowadzona ścieżka projektu zostanie automatycznie uzupełniona o nazwę projektu. Jako szablon wybieramy 'WSCAD - Ramki 1-8 A4'. Te ramki będą wykorzystywane w całym projekcie a przy wprowadzaniu stron planu lub list zaciskowych automatycznie wstawione na rysunek. Uaktywniamy pole (Check Box) 'Indywidualna konfiguracja projektu' oraz 'PN 61346', ponieważ projekt jest tworzony zgodnie z nową normą. Wskazówka Należy zwrócić uwagę, aby opcja 'Tryb-KTP' była wyłączona. W przeciwnym razie program pracuje w trybie kombinowanych projektów częściowych, przydatnym tylko w przypadku większych projektów. Zamykamy okno dialogowe przez kliknięcie przycisku 'OK'. Projekt 'WSCAD Projekt Demo' zostanie automatycznie utworzony i otwarty. W prawym oknie zarządzania projektem wprowadzamy teraz informacje, które powinny pojawić się później w ramkach rysunkowych. Wpisujemy następujące wartości: 32 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

33 Wskazówka Podwójnym kliknięciem w wiersz 'Klient' otwieramy bazę danych klientów. Klikając dwukrotnie na 'Opracowujący' i 'Data' można dokonać wyboru z pojawiającego się okna. Wprowadzenie stron planu Aby wprowadzić strony planu uaktywniamy zarządzanie projektem 'Plik- Zarządzanie projektem' i otwieramy strukturę drzewa projektu. Wskazówka Aktualnie otwarty projekt przedstawiony jest w pasku tytułu okna zarządzania projektem. Klikamy prawym przyciskiem myszki na 'Strony planu' i wybieramy 'Wprowadź': Pierwsze kroki - WSCAD

34 Wskazówka: Polecenie 'Wprowadź' znajduje się także w zarządzaniu projektem w menu 'Edycja'. Wcześniej jednak należy zaznaczyć katalog 'Strony planu'. W kolejnym oknie dialogowym, które służy do określenia liczby arkuszy, wprowadzamy '3', ponieważ w tym przykładzie będą tworzone 3 strony schematu. W następnym oknie dialogowym 'Nazwa pliku' potwierdzamy nazwę pliku przyciskiem 'Otwórz'. Jeżeli potrzebujemy w późniejszym czasie następne arkusze, możemy je dołączyć w ten sam sposób do istniejących już stron projektu. 34 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

35 Zostały stworzone 3 strony schematu a wszystkie dane z zarządzania projektem przeniesione zostały do ramki rysunkowej. lub kartkować można także stronę do przodu lub do tyłu Można się o tym przekonać, naciskając przyciski 'Page up' lub 'Page down' i przechodząc do sąsiedniego arkusza. Nazwa aktualnego pliku rysunkowego oraz numer arkusza, widoczne są na samej górze ekranu! Zmienne takie jak: numer arkusza i liczba arkuszy zostaną dopasowane automatycznie! Wstawianie symboli Ogólnie o wstawianiu symboli Program WSCAD oferuje kilka możliwości dostępu do symbolu. Należy rozróżniać pomiędzy: Wstawianie symbolu bez przypisania artykułu Wstawianie symbolu z przypisaniem artykułu Wstawianie symbolu poprzez zarządzanie artykułami Wstawianie symbolu bez przypisania artykułu Dotyczy wersji Basic, Compact i Professional Wstawianie symbolu bez przypisania artykułu wywodzi się z wersji Basic i Compact i jest charakterystyczne dla tych wersji. Pracując z wersją Professional musimy się upewnić, czy opcja dostępu do bazy danych jest nieaktywna. Wybieramy polecenie menu 'Parametry Ogólnie', zakładkę 'Połączenie/Wstaw' i wyłączamy opcję 'Przy wstawianiu symbolu przejmować wartości z bazy danych'. Następną wskazówkę, która mówi nam, że zarządzanie kablami zostanie wyłączone, potwierdzamy przyciskiem 'OK'. Opuszczamy okno konfiguracji ogólnej przez 'OK'. Jako pierwszy wstawiamy wyłącznik główny, który na rysunku przykładowym został oznaczony jako '-Q1' (jest to tzw. Oznaczenie elementu, które będzie nadawane kolejno podczas numeracji automatycznej): Z menu głównego wybieramy opcję 'Połączenie+Wstaw', a następnie polecenie 'Wstaw symbol'. Pojawi się 'Eksplorator symboli', poprzez który mamy dostęp (na cztery sposoby) do biblioteki, z której chcemy wstawić symbol: Wybór poprzez bezpośrednie wywołanie odpowiedniej biblioteki (Biblioteka) Wybór poprzez nazwę oznaczenia (Oznaczenie) Wybór poprzez wyszukiwanie tekstu w nazwie elementu (Szukaj) Wybór ulubionych elementów (Ulubione) Pierwsze kroki - WSCAD

36 Pierwszy symbol wstawiamy poprzez przywołanie biblioteki. W tym celu klikamy lewym przyciskiem myszki na zakładkę 'Ulubione', aby uzyskać dostęp do wybranych elementów w bibliotece. Rozwijamy listę elementów, klikając znak + przed folderem 'Symbole DEMO'. Przedstawione zostaną wszystkie istniejące w tym katalogu elementy. Wskazówka Dla projektu 'WSCAD Projekt DEMO znajdziemy wszystkie niezbędne symbole w zakładce 'Ulubione', w katalogu 'Symbole DEMO'. Oczywiście można symbole wstawiać również z katalogu bibliotek. Wybieramy symbol 'Wyłącznik_główny_3pol.'. W podglądzie pojawi się symbol wyłącznika głównego. Wybieramy go poprzez podwójne kliknięcie myszką. Prosimy zwrócić uwagę, aby aktywne były funkcje: Skok ('S' z lewej strony w listwie informacyjnej; klawisz <F5>) i Łączenie automatyczne ('Ł' jako trzeci znak; klawisz <F10>). Symbol może poruszać się tylko po ustawionej siatce skoku (klawisz <F7>). Ważne, aby wielkość symbolu była dopasowana do siatki. Wstawiamy wyłącznik na rysunek w punkcie o współrzędnych 47.5/162.5 mm (widoczne na dole z prawej strony w listwie stanu). Położenie symbolu akceptujemy poprzez naciśnięcie lewego przycisku myszki lub klawisza <ENTER>. Jeśli wstawiony został niewłaściwy symbol, usuwamy go przez 'Edycja' i 'UNDO' i wstawiamy nowy. 36 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

37 Jeśli przed zatwierdzeniem położenia symbolu naciśniemy prawy przycisk myszki, wtedy uaktywniamy menu 'Obrót / Lustro'. Dzięki opcjom tej komendy możemy symbol: obracać lub robić lustrzane odbicie, jak również podawać dodatkowe dane (np. inną nazwę symbolu, dod. tekst...). Wstawiony w ten sposób symbol ma oznaczenie 'Q', a nie 'Q1', jak jest to na rysunku przykładowym. Właściwe oznaczenie nadamy później (funkcja numerowania automatycznego). Wstawianie symbolu z przypisaniem artykułu Dotyczy wersji Professional Jako następne wstawimy symbole, korzystając tym razem z bazy danych, co możliwe jest tylko w wersji Professional. W tym celu uaktywniamy dostęp do bazy danych. Powracamy do menu 'Parametry - Ogólnie' i wybieramy w oknie dialogowym grupę 'Połączenie/Wstaw'. Aktywujemy 'Przy wstawianiu symbolu przejmować wartości z bazy danych'. Wskazówka Wersja Professional przejmuje wartości z bazy danych! Sprawdzamy też w grupie 'Stycznik i SPS' opcje 'Uaktywnij automatyczne zarządzanie stycznikami' i 'Tryb półautomatyczny', obie opcje muszą być włączone. Sprawdzamy w grupie 'Kabel' opcję 'Uaktywnij zarządzanie kablami online', a także z grupie 'Wtyczki/Gniazda' opcję 'Uaktywnij zarządzanie złączami online' - opcje te muszą być włączone. Za pomocą przycisku 'OK' opuszczamy okno dialogowe. Wybieramy ponownie 'Połączenie+Wstaw', pojawi się 'Eksplorator symboli'. Najpierw wstawiamy silnik M1, który łączymy z odpowiednim artykułem z bazy danych. Można znaleźć artykuł poprzez oznaczenie materiału eksploatacyjnego oznaczenie. Otwieramy zakładkę 'Oznaczenie'. Pojawi się lista symboli wg oznaczeń. Klikamy na znak + przed 'M', aby móc zobaczyć wszystkie istniejące symbole z oznaczeniem 'M'. Za dwiema ukośnymi kreskami // znajduje się nazwa biblioteki. Klikając podwójnie na nazwę symbolu 'Msilnik~3faz//PN_M-NAPEDY', wstawiamy symbol z biblioteki. Lokujemy go na rysunku w punkcie o współrzędnych 90.0/50.0 mm. W przeciwieństwie do wersji Basic i Compact otwiera się okno dialogowe 'Przypisz artykuł'. Pierwsze kroki - WSCAD

38 Do symbolu 'Msilnik~3faz' przypisujemy numer artykułu, klikając podwójnie na artykuł '1LA7083-6AA10'. Po wybraniu silnika otwiera się okno kontrolne Parametry symbolu, które wypełnione jest danymi z bazy. 38 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

39 Widać, że dotychczasowa nazwa symbolu zostanie zastąpiona nazwą z bazy danych i przejęte zostaną z bazy danych: numer artykułu, Wytwórca oraz dodatkowe teksty. Przypisywanie tekstów do symboli Dotyczy wersji Basic, Compact i Professional Wskazówka Wprowadzanie tekstu odbywa się w ogólnym polu dialogowym w listwie informacyjnej. To pole dialogowe uaktywnia się automatycznie, jeżeli rozpoczyna się wpis. Aby wprowadzić przy symbolu tekst, np. 'Opis funkcji', należy kliknąć na symbol prawym przyciskiem myszki. Pozycję Opis funkcji uzupełniamy tekstem funkcyjnym (np. 'Zasilanie'). Możemy w ogólnym polu wpisu rozwinąć okno z listą ostatnio wprowadzanych tekstów. Chcąc wprowadzić inny tekst, wystarczy po prostu go wpisać w ogólnym polu wpisu (podświetlony tekst zostanie nadpisany). Czerwonym haczykiem po prawej stronie ogólnego pola wpisu zatwierdzamy wprowadzany tekst. Następnie należy umieścić dany tekst w pobliżu umieszczonego na schemacie elementu. Po umieszczeniu tekstu funkcyjnego otwiera się menu, w którym można wybrać różne właściwości tekstu. Wybieramy 'Wyrównanie' i pozycję 'Środek', umieszczamy tekst w punkcie o współrzędnych 95.0/37.5 mm. Menu Parametry opuszczamy kliknięciem prawego przycisku myszki na rysunek lub klawiszem <ESC>. Analogicznie można zdefiniować 16 dodatkowych tekstów symbolu. Do 16 dodatkowych tekstów mogą zostać przyporządkowane dowolne pola z bazy danych. Wskazówka Poprzedzając wprowadzany tekst znakiem '!', możemy uczynić go niewidocznym na schemacie. Uwidocznienie ukrytych tekstów może się odbywać poprzez menu 'Widok Pokaż ukryte teksty'. Pierwsze kroki - WSCAD

40 Wstawianie pozostałych symboli: Dotyczy wersji Basic, Compact i Professional Wstawiamy ponownie na rysunek silnik w punkcie 160.0/50.o mm. Do tego celu wybieramy taki sam symbol jak dla silnika M1, a następnie typ (numer artykułu) '1LA7106-6AA10'. Jako opis funkcji podajemy 'Ślimak' i lokujemy tekst w punkcie 165.0/37.5 mm. Naciśnięciem klawisza <ESC> (albo prawego przycisku myszki) powracamy do pozycji wyjściowej. Teraz chcemy poprawić nasz 'błąd' (błędnie przypisany numer artykułu przy M2). Pozycjonujemy kursor na silniku M2, poprzez kliknięcie prawego przycisku myszki rozwijamy menu Parametry symbolu, ukaże się lista najważniejszych poleceń dotyczących tego symbolu. Lewym przyciskiem myszki wybieramy pole 'Nr artykułu' i natychmiast ukażą się ponownie wartości bazy danych. Dwukrotnym kliknięciem myszką wybieramy typ '1LA7083-6AA10'. Uwaga Oznaczenia symboli (M, Q, F,...) nie mają oczywiście jeszcze żadnych numerów, które zostaną przypisane później podczas automatycznej numeracji. Wstawianie symbolu poprzez zarządzanie artykułami Dotyczy wersji Professional Okno dialogowe 'Wstaw symbol i przypisz artykuł' umożliwia szybkie i skuteczne przypisywanie artykułu do symbolu. Wykonując tylko jedną czynność, dostępne są wszystkie możliwości zwykłego wstawiania symboli. Wybieramy z menu polecenie 'Połączenie + Wstaw - Wstaw artykuł'. Pojawi się okno dialogowe 'Wstaw symbol i przypisz artykuł'. W lewej części okna widzimy 'Eksplorator symboli', a w prawej okno 'Przypisz artykuł'. Otwieramy bibliotekę 'PN_F-Urzadzenia_zabezpieczajace' i klikamy dwukrotnie na nazwę 'Bezpiecznik_3pol'. Pojawią się wszystkie wpisy artykułów dot. zabezpieczeń. 40 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

41 Wstawiamy artykuł wraz z symbolem, klikając dwukrotnie na numer artykułu '5SG5573 kompl. 10A' i umieszczamy go w punkcie o współrzędnych 47.5/130.0 mm. Wskazówka Istnieje kilka możliwości wstawienia symbolu lub artykułu. Oprócz różnych funkcji wyszukania i filtrowania dostępne są również możliwości tworzenia nowych artykułów, artykułów z elementami dodatkowymi oraz stałe powiązania symboli z artykułami. Możliwe jest również utworzenie filtrów oznaczeń. Dalsze informacje dot. okna 'Wstaw symbol i przypisz artykuł' dostępne są w pomocy online lub w podręczniku. Pierwsze kroki - WSCAD

42 Zaciski Wstawianie zacisków Dotyczy wersji Basic, Compact i Professional Przyłącza zacisków są symbolami o szczególnych właściwościach. Znaleźć je można w bibliotece 'PN_X Zaciski_ Zlacza.BIB'. Przypisujemy artykuł 'Zacisk 2,5 mm' i pozycjonujemy w punkcie o współrzędnych 47,5/82.5 mm. Wprowadzamy pełne oznaczenie (np. -X0), dzięki czemu funkcje automatyczne będą mogły przyporządkować odpowiednie zaciski (które mogą być rozrzucone na wielu arkuszach) jednej listwie zaciskowej. W menu 'Parametry' wybieramy polecenie 'Oznaczenie' i w polu edycji wprowadzamy oznaczenie (oznaczenie materiałów eksploatacyjnych) '-X0' i zatwierdzamy klawiszem <Enter>. Opuszczamy menu 'Parametry symbolu', klikając prawym przyciskiem myszki na obszar rysunku (lub poprzez <ESC>). Wskazówka Oczywiście wstawiamy najpierw połączenia zaciskowe bez numerów zacisków. Numeracja zacisków dokonana zostanie automatycznie, np. w przeglądarce zacisków. W górnej części zacisku, z lewej strony, widoczny jest mały punkt. Jest to wizualizacja przyporządkowania celu wewnętrznego na schemacie zacisków. To przyporządkowanie możemy zmienić (odwrócić) przy pomocy 'Zmiana - Cel zacisku' lub bezpośrednio podczas wstawiania zacisku, korzystając z menu obrotu tj. naciskając prawy przycisk myszki. Wstawmy drugi zacisk w punkcie 52.5/82.5 mm (może łatwiej będzie klawiszami kursora; skok włączony!!). Oznaczenie nie musi być podane, ponieważ funkcje trybu automatycznego w przypadku zacisków, które leżą dokładnie na tej samej wysokości, powodują przejęcie oznaczenia od zacisku leżącego z lewej strony. 42 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

43 Wybieramy menu 'Parametry symbolu - Oznaczenie' (prawy przycisk myszki) i usuwamy je. Podobny skutek osiągniemy, jeśli podczas żądania wpisu wciśniemy <SPACJĘ> i potwierdzimy ten wybór przyciskiem <ENTER>. Pozostałe trzy zaciski możemy wstawić ponownie poleceniem 'Wstaw symbol' (tak jak drugi zacisk). Szybciej jednak będzie, gdy posłużymy się poleceniem 'Powtórz'. W tym celu powracamy do menu 'Edycja' (wiedzą już Państwo jak opuszczamy menu 'Parametry symbolu', klikając prawym przyciskiem myszki poza okno) i wybieramy 'Powtórz'. Na żądanie 'Podaj pkt początkowy (odległość)', ustawiamy kursor w punkcie 57.5/82.5mm i naciskamy trzykrotnie lewy przycisk myszki (lub klawisz <ENTER>). Każde naciśnięcie przycisku odpowiada powtórzeniu polecenia z zachowaniem tego samego odstępu. Ostatecznie kończymy operację, naciskając prawy przycisk myszki (lub klawisz <ESC>). Wstawiamy teraz zacisk (tego samego typu) drugiej listwy -X1 i umieszczamy go w punkcie 90.0/82.5 mm. Ponieważ ten zacisk przyporządkowany będzie innej listwie zaciskowej, należy zmienić jeszcze jego oznaczenie w parametrach symbolu na ' X1'. Przyporządkowanie zaciskom numerów pozostawiamy funkcjom trybu automatycznego. Połączenie zaciskowe '2' wstawiamy tak samo, a połączenia '3' i 'PE' realizujemy komendą 'Powtórz'. Zaciski silnika M2 pozycjonujemy na schemacie (współrzędne 160.0/82.5 mm). Kolejne zaciski wstawiamy jak przy silniku M1 przy pomocy komend 'Edycja' i 'Powtórz'. Należy uważać, by wysokość położenia kolejnego zacisku była taka sama jak zacisku z lewej strony. Wskazówka Jeśli jeden zacisk nie znajduje się na tej samej wysokości co inne zaciski, wówczas konieczna jest nazwa oznaczenia, aby przypisać go do listwy zacisków! Używane symbole zacisków zawierają, dokładnie pośrodku, dodatkowy punkt przyłączeniowy, określany jako 'Pin mostkowy'. Ten pin ułatwia funkcjom automatycznym dokładne działanie połączeń mostkowych na przyłączach zacisków. Dokładny opis zastosowania tego rodzaju przyłączenia znajduje się w podręczniku w rozdziale 'Zaciski' oraz w pomocy online. Przeglądarka zacisków Dotyczy wersji Compact i Professional Nie wszystkie numery zacisków listwy -X0 mogą zostać nadane automatycznie, ponieważ w trybie automatycznym mogą być tworzone wyłącznie kolejne oznaczenia cyfrowe. WSCAD udostępnia Państwu proste i przejrzyste narzędzie w postaci przeglądarki zacisków. Przeglądarkę zacisków łatwiej będzie poznać na gotowym przykładzie. W tym celu należy otworzyć projekt "WSCAD Przyklad 1". Prawym przyciskiem myszki klikamy zacisk z listwy '-X0' na stronie 1 i z menu parametry symbolu wybieramy polecenie 'Przeglądarka'. Pojawi się okno dialogowe 'Przeglądarka zacisków': Pierwsze kroki - WSCAD

44 Pojawi się lista zawierająca kolejno wszystkie zaciski w schemacie należące do ' X0', poszeregowane według kryterium Arkusz/Ścieżka. Klikamy dwukrotnie na WIERSZ 1 w kolumnie 'Numer' i JAKO pierwszy numer zacisku numer zacisku wprowadzamy 'L1'. Zatwierdzamy wprowadzoną wartość przyciskiem <ENTER>. Numer zacisku zostanie przejęty i do edycji uaktywnione zostanie kolejne pole. Wprowadzamy numer zacisku 'L2' a w kolejnych wierszach wpisujemy 'L3', 'N' i 'PE'. Numery zacisków stałe, np.: 'N' i 'PE' numeracji. nie będą podlegały automatycznej Zamykamy przeglądarkę przyciskiem 'OK'. Wprowadzone numery zostaną automatycznie przeniesione na schemat. Ręczne numerowanie zacisków Dotyczy wersji Basic, Compact i Professional Można również przyporządkować numery zacisków osobno do każdego zacisku. Wybieramy punkt menu 'Zmiana - Zacisk/Przyłącze kabla' i wybieramy zacisk listwy zaciskowej '-X1', który połączony jest z przyłączem 'PE' silnika M1. Po wezwaniu do wpisu (podajemy numer pinu:) wprowadzamy 'PE' i zatwierdzamy przyciskiem <Enter>. Zacisk został teraz opisany, natychmiast pojawi się wezwanie do wpisu kolejnego zacisku danej listwy zaciskowej. Zatwierdzamy ten oraz kolejne wpisy za pomocą przycisku <Enter>, aż do przyłącza PE silnika M2. Również tutaj wprowadzamy opis 'PE'. Po wstawieniu ostatniego przyłącza listwy zaciskowej na aktualnym arkuszu, operacja wprowadzania kończy się automatycznie. 44 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

45 Makra rysunkowe Wczytywanie makr rysunkowych Dotyczy wersji Basic, Compact i Professional W programie WSCAD 5 możliwe jest uzupełnianie stron planu uprzednio przygotowanymi funkcjonalnymi blokami rysunkowymi. Bloki takie zapisywane są w programie jako tzw. 'makra rysunkowe'. Wewnątrz znajdują się fragmenty rysunku (symbole, linie, teksty...), które można stworzyć z istniejącego wcześniej schematu. Wybieramy z listy menu 'Plik Wczytaj makro rysunkowe' i pojawi się 'Eksplorator makr rysunkowych'. Pokazane są w nim makra rysunkowe w postaci przejrzystej struktury drzewa. Wybieramy z tego okna dialogowego pozycję 'Zasilanie_24V.000' i umieszczamy w punkcie o współrzędnych 230.0/145.0 mm. Wskazówka Tworzenie schematów powinno opierać się przede wszystkim na makrach. Makra tworzymy dla często powtarzających się połączeń, w taki sposób, aby niepotrzebne komponenty można było usunąć. Pierwsze kroki - WSCAD

46 Zarządzanie stycznikami Ogólnie o zarządzaniu stycznikami Dotyczy wersji Compact i Professional W WSCAD 5 można generować adresy krosowe pomiędzy cewką stycznika i jej zestykami umieszczonymi w projekcie. Widok dostępnych styków może być umieszczony pod cewką wraz z odnośnikami do stron, na których poszczególne styki zostały wykorzystane. Przy czym różnice pomiędzy prostymi adresami krosowymi generowanymi w wersji Compact i generowanymi w zarządzaniu stycznikami w wersji Professional są następujące: W wersji Compact powiązanie cewki stycznika z zestykami odbywa się poprzez oznaczenie. Aby przyporządkowanie nastąpiło w sposób prawidłowy, oznaczenia muszą być identyczne. Powiązanie oznaczeń musi odbywać się ręcznie. W momencie, kiedy wszystkie zestyki zostaną powiązanie z odpowiednimi cewkami może zostać wygenerowana lista użytych styków pod cewką łącznik wielobiegunowy. Wykorzystane zestyki zostaną narysowane pod cewką i obrócone o 90. Wywoływane jest to funkcją 'Funkcje automatyczne - Auto-Adresy krosowe Styk z łącznikiem'. W wersji Professional powiązania pomiędzy zestykami i cewkami odbywają się poprzez zarządzanie stycznikami. Przy tym rozróżnia się dwa tryby zarządzania stycznikami: - Półautomatyczne zarządzanie stycznikami umożliwia przyporządkowanie styków do cewki (lub odwrotnie) bez wcześniejszego przyporządkowania wytwórcy (nr artykułu). To przyporządkowanie wytwórcy (nr artykułu) będzie w późniejszym czasie zrealizowane w przeglądarce styczników. Po przyporządkowaniu artykułu zostaną stworzone adresy krosowe i zostaną dopasowane oznaczenia przyłączy. - Automatyczne zarządzanie stycznikami, po umieszczeniu cewki na rysunku, wzywa do wyboru artykułu z bazy danych. Adresy krosowe dla styków są tworzone online a oznaczenia przyłączy zostaną automatycznie dopasowane. 46 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

47 Półautomatyczne zarządzanie stycznikami Dotyczy wersji Professional Prosimy sprawdzić, czy jest aktywne półautomatyczne zarządzanie stycznikami. Wybieramy do tego polecenie menu 'Parametry Ogólnie', zakładka 'Stycznik i SPS' i aktywujemy opcje: 'Uaktywnij automatyczne zarządzanie stycznikami' oraz 'Tryb półautomatyczny'. Wskazówka Prosimy nie zmieniać oznaczeń (oznaczenia materiałów eksploatacyjnych), będą one wprowadzane i zarządzane automatycznie. Numeracja zostanie dokonana po zakończeniu rysowania schematu. Istnieją dwie możliwości wykorzystania zarządzania stycznikami: 1. Najpierw pozycjonowana będzie cewka na arkuszu a później będą do niej przyporządkowane styki. Wybieramy z biblioteki 'PN_F-Urzadzenia zabezpieczajace' ('Połączenie+Wstaw Wstaw symbol') element 'Wyłącznik_ silnikowy+styki_pomocnicze'. Pozycjonujemy go w punkcie o współrzędnych 90.0/162.5 mm. Pierwsze kroki - WSCAD

48 Otworzy się okno dialogowe 'Wybór stycznika': Wskazówka W oknie dialogowym 'Wybór stycznika' zostaną wyświetlone wszystkie styczniki występujące na schemacie połączeń. Możliwe tu jest przypisanie zestyku do cewki, lub odwrotnie. W tym drugim przypadku menedżer styczników tworzy tzw. 'stycznik wirtualny', do którego na schemacie nie została umieszczona jeszcze cewka. Teraz należy nadać nową nazwę oznaczenia za pomocą przycisku Nowy. Uzupełniamy pole wpisu 'Tekst funkcyjny' tekstem '!Wyłącznik ochronny - zasilanie' (będzie on w późniejszym czasie bardzo pomocny) i umieszczamy go pod wyłącznikiem silnikowym. Wykrzyknik wiodący '!' w opisie funkcji sprawia, że tekst ten nie będzie widoczny na rysunku. Tekst funkcyjny będzie pomocny podczas przypisywania do tego elementu zestyku. Po naciśnięciu 'OK' zostaną wywołane parametry symbolu do edycji. Wartość '1 A' parametru wyłącznika silnikowego wpisujemy w linii 'Tekst dod. 2' i umieszczamy pod oznaczeniem. Opuszczając menu 'Parametry', symbol zostanie przejęty na rysunek (zamykamy Eksplorator symboli przyciskiem <ESC>). 48 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

49 Wskazówka Przyporządkowanie wytwórcy (nr artykułu) będzie zrealizowane w późniejszym czasie. Ponieważ Łączenie automatyczne (klawisz F10) jest jeszcze włączone, połączenia z silnikiem zostaną stworzone automatycznie. Wyłącznik silnikowy 'F3' wstawimy tym razem za pomocą funkcji 'Kopiuj jeden'. W menu 'Edycja' wybieramy 'Kopiuj jeden' i klikamy lewym przyciskiem myszki wyłącznik silnikowy 'F2'. Wybrany element pozycjonujemy w punkcie 160.0/162.5 mm. Otworzy się okno dialogowe 'Wybór stycznika'. Teraz należy nadać nową nazwę oznaczenia za pomocą przycisku 'Nowy', później uzupełniamy pole wpisu 'Tekst funkcyjny' tekstem '!Wyłącznik ochronny ślimak' i umieszczamy go pod wyłącznikiem silnikowym. 2. Najpierw pozycjonowane będą styki, a cewka zostanie umieszczona na schemacie później (wirtualny stycznik). Wstawmy potrójny zestyk zwierny, który znajdziemy poprzez menu 'Połączenie+Wstaw - Wstaw symbol' w bibliotece 'PN_Q-Urzadzenia mocy' pod nazwą symbolu 'Zestyk_zwierny_stycznika_3pol'. Pierwszy zestyk zwierny wstawiamy w punkcie 90.0/130.0 mm. Otworzy się okno dialogowe 'Wybór stycznika'. Teraz należy nadać nową nazwę oznaczenia za pomocą przycisku Nowy, później uzupełniamy pole wpisu 'Tekst funkcyjny' tekstem '!Zasilanie\ndo przodu', wybierając dowolnie pozycję (niewidocznego) tekstu. Cały przebieg powtarzamy dla drugiego i trzeciego 3-biegunowego stycznika mocy, których pozycję na rysunku określają współrzędne 125.0/130.0 mm (opis funkcji '!Zasilanie\nwstecz') i 160.0/130.0 mm (tekst funkcyjny '!Zasilanie\nślimak'). Wskazówka Nie należy tu martwić się brakiem oznaczenia styków. Funkcje automatyczne (zarządzanie stycznikami) przy wstawianiu cewek lub styków nadają im oznaczenia, które nie pokrywają się z oznaczeniami znanego nam projektu przykładowego. Proszę pamiętać: Wszystkie oznaczenia zostaną później ponownie automatycznie ponumerowane. W tej chwili istotne jest tylko, aby oznaczenia były jednoznaczne. Należy zwrócić uwagę na opis funkcji! Przechodzimy teraz do podglądu istniejących w schemacie elementów zawierających styki. Klikamy prawym przyciskiem myszki na zestyk lub cewkę i wybieramy w parametrach 'Nowe przyporządkowanie'. W oknie dialogowym menedżera styczników widzimy wszystkie istniejące na rysunku cewki lub zestyki. Pierwsze kroki - WSCAD

50 Przedstawienie graficzne odzwierciedla przy tym status cewki: Symbol Opis Wyjaśnienie Zielony prostokąt Cewka posiada numer artykułu ze zdefiniowaną ilością zestyków i jest już umieszczona na arkuszu. Zielony prostokąt Cewka występuje na arkuszu. Numer artykułu z czerwonym i zestyki nie są jeszcze określone, wzgl. krzyżem umieszczone. Szary prostokąt z kilkoma punktami Szary prostokąt Szary prostokąt wypełniony punktami Szary prostokąt wypełniony kolorem czerwonym Zielony prostokąt wypełniony punktami Zielone zestyki Czerwone zestyki Czerwony prostokąt zestykami Zestyk został już umieszczony na arkuszu, ale cewki jeszcze nie ma na stronie (stycznik wirtualny) Oznaczenie cewki występuje w zarządzaniu, ale ani zestyk, ani cewka nie są umieszczone na stronie schematu połączeń Stycznik wirtualny: cewka nie występuje jeszcze na arkuszu, ale łącznik jest całkowicie zajęty Różne błędy podczas przypisywania cewkazestyk- łącznik wielobiegunowy Cewka całkowicie zajęta. Można dodawać zestyki poprzez rozszerzenie łącznika Zestyk wolny Zestyk zajęty Nie znaleziono łącznika, brak artykułu 50 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

51 Powiązanie cewki z zestykiem Na drugim arkuszu powinna zostać przedstawiona cała sekcja obwodu niskonapięciowego. Zmieniamy więc arkusz klawiszem <Page Down> na arkusz 2, wybieramy z menu 'Plik Wczytaj makro rysunkowego' gotowe już makro rysunkowe 'Zawory.000' i wstawiamy je w punkcie o współrzędnych 95.0/50.0 mm. Wskazówka Należy zwrócić uwagę na zmianę przyporządkowania celu zacisków X4 (zmiana celu wewnętrznego / zewnętrznego). Cewka Wstawiamy cewkę 'Cewka stycznika' i pozycjonujemy ją poprzez wciśnięcie 'Spacji' w punkcie o współrzędnych 165.0/82.5 mm. Przypisujemy cewkę do wirtualnego stycznika (oznaczenie: ' ') z opisem funkcji 'Zasilanie\ndo przodu'. Zamykamy okno dialogowe 'Wybór stycznika' przyciskiem 'OK'. Widzimy parametry symbolu, do których przejęty został już opis funkcji. Jednakże jest on jeszcze zaznaczony jako niewidoczny, a więc należy usunąć wiodący '!' i umieścić tekst pod cewką. Pozycjonujemy tekst funkcyjny na tej samej wysokości co opis funkcji zaworów. Prosimy zwrócić uwagę na wyrównanie tekstu, powinien być ustawiony na 'Środek' i 'Baza'. Postępujemy w taki sam sposób przy wirtualnym styczniku 'Zasilanie\nwstecz'; cewkę umieszczamy w punkcie 200.0/82.5 mm, oraz wirtualnym styczniku 'Zasilanie\nślimak' (235.0/82.5 mm), opisy będą znów pozycjonowane pod cewką. Zestyk Wybierzmy symbol '!Zestyk_rozwierny_stycznika' i umieśćmy go na schemacie nad cewką '!Zasilanie wstecz'. Przypisujemy go cewce '!Zasilanie do przodu'. Oznaczenie zostanie automatycznie przejęte. Wstawiamy kolejny '!Zestyk_rozwierny_stycznika' i pozycjonujemy go nad cewką stycznika '!Zasilanie do przodu'. Przyporządkowujemy go cewce '!Zasilanie wstecz'. Wstawiamy jeszcze dwa zestyki zwierne w punktach 37.5/180 mm i 37.5/162.5 mm, a następnie przypisujemy je do wyłączników silnikowych ('Zasilanie' i 'Ślimak'). Wskazówka: Jeżeli zostaną przez nas wprowadzone przy elementach teksty funkcyjne, nie będzie konieczne dopasowywanie elementów po oznaczeniach. Pierwsze kroki - WSCAD

52 Przypisanie artykułu w trybie półautomatycznym Dotyczy wersji Professional Przyporządkowanie stycznikom określonego wytwórcy realizowane jest w menedżerze styczników. Po przypisaniu wytwórcy będzie generowany łącznik i zostaną automatycznie stworzone adresy krosowe. W tej chwili znajdujące się na schemacie styczniki nie posiadają jeszcze oznaczenia wytwórcy. Wybieramy polecenie menu 'Funkcje automatyczne - Zarządzanie stycznikami Menedżer styczników', otwarte zostanie poniższe okno dialogowe: Widoczne są wszystkie oznaczenia styczników umieszczonych na schematach. Dla lepszego rozeznania, możemy odpowiednim przyciskiem uwidocznić tekst funkcyjny. ' ' włącz (lub z menu 'Widok-Tekst funkcyjny'). Zaznaczamy styczniki 'Zasilanie do przodu', 'Zasilanie wstecz', a także '!Zasilanie slimaka' trzymając wciśnięty klawisz <CTRL> i klikając <lewy przycisk myszki>. Wybrane wpisy zostaną 'wytłuszczone'. Zaznaczonym stycznikom można teraz przypisać numer artykułu, klikając dwukrotnie na pozycję 'Artykuł' (żółte pole z prawej strony). 52 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

53 Otworzy się okno wyboru z bazy danych, w którym pokazane zostaną dostępne styczniki spełniające kryterium liczby zestyków. Wybieramy stycznik typu 'DILEM-01-G(24VDC)'. Numer artykułu, wytwórca oraz łącznik wielobiegunowy zostanie automatycznie przejęty do menedżera styczników. Jako następny wybieramy wyłączniki silnikowe i przypisujemy numer artykułu PKZM0-1,6 + NH11. Zamykamy przeglądarkę styczników przyciskiem 'OK'. Utworzone zostaną adresy krosowe między zestykami i cewkami. Należy upewnić się, czy wszystkie oznaczenia przyłączy zostały automatycznie skorygowane. Pierwsze kroki - WSCAD

54 W pełni automatyczne zarządzanie stycznikami Dotyczy wersji Professional Wskazówka Wyłączamy tryb półautomatyczny 'Funkcje automatyczne Zarządzanie stycznikami Tryb półautomatyczny'. Od tej pory każdy stycznik lub każdy zestyk, który wprowadzimy do projektu podlega pełnemu zarządzaniu stycznikami. Przyporządkowanie cewek do zestyków następuje online w pełnym zarządzaniu stycznikami. Po wstawieniu cewki lub zestyku będzie natychmiast przypisana pozycja z numerem artykułu z bazy danych artykułów. Następnie wstawiamy symbol 'Cewka' z biblioteki 'PN_K-Obrobka_sygnalu' i umieszczamy w pozycji 37.5/82.5 mm. Otworzy się okno 'Wybór stycznika'. Naciskamy przycisk nowy i potwierdzamy zaproponowane oznaczenie przyciskiem <OK>. Otwiera się baza danych. Wybieramy DILER-40-G(24VDC). Jako opis funkcji wprowadzamy 'Obwód\nbezpieczeństwa', umieszczamy go na tej samej wysokości co tekst zaworów, jako wyśrodkowany tekst pod cewką. Przyjmujemy zaproponowaną pozycję dla łącznika. 54 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

55 Jako następny wstawiamy '!Zestyk zwierny' dla podtrzymania stycznika obwodu bezpieczeństwa. Pozycjonujemy zestyk zwierny w punkcie o współrzędnych 60.0/97.5mm. Otworzy się okno 'Wybór stycznika'. Widzimy także kolejność poszczególnych zestyków w łączniku wielobiegunowym. W przeciwieństwie do trybu półautomatycznego widzimy wszystkie dostępne zestyki. Można rozróżnić wykorzystane zestyki na podstawie małych lub wielkich liter. Przypisujemy ten zestyk zwierny do cewki 'Obwód bezpieczeństwa'. Po przyporządkowaniu adresy krosowe przy zestykach i łącznikach tworzone będą online. Wskazówka Ten sposób pracy jest również możliwy w odwrotnej kolejności. To oznacza, że najpierw wstawiamy zestyk i przypisujemy go do artykułu z bazy danych. Poprzez to przypisanie znany jest łącznik wielobiegunowy i można nim zarządzać, nawet jeśli cewka nie jest jeszcze umieszczona na arkuszu. Pierwsze kroki - WSCAD

56 Nawigator adresów krosowych Dotyczy wersji Compact i Professional W tym miejscu zapoznamy się z funkcją, która w bardzo szybki sposób udostępnia nam przejście do miejsca, na które wskazuje adres krosowy. Poprzez jedno kliknięcie prawym przyciskiem myszki na tekst adresu krosowego, nawigator pokaże nam natychmiast odpowiednią stronę rysunkową edytowanego projektu i ustawi kursor na prawidłowym styku. Powrót odbywa się w ten sam sposób: pojedyncze kliknięcie prawym przyciskiem myszki na adres krosowy przy styku powoduje to, iż ponownie znajdziemy się przy cewce. Adresy krosowe są stosowane przy elementach takich jak: cewka i styki, sterownik (SPS), element główny i poboczny oraz przy przewodach. Menedżer SPS Ogólnie Dotyczy wersji Professional W wersji Professional bity wejść i wyjść poszczególnych modułów sterowników mogą być wstawiane na różnych stronach schematu (arkusz 2 tego ćwiczenia). Zestawienie poszczególnych wejść i wyjść SPS (PLC) odbywa się w centralnym menedżerze, z adresami krosowymi i tekstami komentarzy SPS (arkusz 3 tego ćwiczenia). Umożliwia to elastyczną obsługę i podgląd zestawienia nie tylko w trakcie planowania, ale również przy późniejszym wprowadzaniu zmian w urządzeniu. Wskazówka WSCAD daje nam także 2 możliwości wstawiania symboli sterowników (SPS): Wstawianie modułu głównego przed wstawieniem elementów pobocznych Jedną z głównych zalet menedżera SPS jest przejrzyste przedstawienie wszystkich przyłączy SPS. W tym celu przechodzimy na 3 arkusz naszego projektu (przy pomocy 'Plik - Kartkuj' lub klawiszem <Page Down>). Jako pierwsze wstawiamy makro rysunkowe 'SPS_CPU315-2DP.000' ('Plik Wczytaj makro rysunkowe') i pozycjonujemy je w punkcie 52.5/185.0 mm. Przygotowaliśmy w nim CPU 315-2DP oraz zasilania modułu SPS. Z biblioteki 'SPS_S7-300' wstawiamy symbol 'Digital Input SM BH00 16x24V DC', ('Połączenie+Wstaw - Wstaw symbol'), w punkcie o współrzędnych 100.0/147.5 mm. Po otwarciu okna dialogowego 'Wybór 56 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

57 sterowników', wybieramy przycisk 'Nowy'. Przypisujemy do niego artykuł 'Digital Input SM BH00 16x24V DC' i klikamy 'OK'. W menu 'Parametry symbolu' wprowadzamy jako tekst opisu funkcji '!Sterowanie stołu'. Prosimy zwrócić uwagę na wiodący wykrzyknik '!', który sprawia, że następujący po nim tekst będzie niewidoczny na rysunku. Tekst opisu pozycjonujemy w dowolnym miejscu. Następnie na arkuszu 2 przypiszemy elementy wejść i wyjść sterownika. Wstawiamy symbol 'Digital input' z biblioteki SPS_Siemens_S7-300 ('Połączenie+Wstaw - Wstaw symbol'). Pozycjonujemy go poprzez podwójne kliknięcie myszką (lub spację) dokładnie w punkcie o współrzędnych 165.0/170.0 mm. Otworzy się okno dialogowe 'Wybór sterowników', w którym przedstawione są wszystkie karty sterowników wykorzystywanych w projekcie. Wybieramy moduł główny z opisem funkcji '!Sterowanie stołu', otrzymujemy przedstawienie wszystkich kanałów wejściowych. Przypisujemy symbol do kanału wejściowego dla grupy elementów SPS. Wybieramy E0.0! (naturalnie możemy przypisać do innego). W polu Komentarz wprowadzamy 'Tekst SPS' (ten tekst można później eksportować do programowania sterownika). Jako tekst opisu wpisujemy 'Przycisk do przodu' i potwierdzamy przyciskiem OK, opuszczając tym opcję parametrów symboli. Przejęte zostaną online adresy krosowe i tekst komentarza do modułu głównego (arkusz 3). Tekst komentarza i adresy krosowe, zatwierdzone wcześniej w edytorze symboli, pojawiają się teraz w odpowiednim miejscu. Wstawiamy następnie wejście cyfrowe i umieszczamy je za pomocą spacji (lub podwójnym kliknięciem) w punkcie o współrzędnych 200.0/170.0 mm. Wybieramy moduł główny z opisem funkcji '!Sterowanie stołu'. Jako kanał wejściowy przypisujemy przyłącze E0.1. Tekst komentarza brzmi 'Przycisk wstecz'. Pierwsze kroki - WSCAD

58 Wstawianie elementu pobocznego przed wstawieniem modułu głównego Analogicznie do styczników, także menedżer SPS daje możliwość wstawiania wejść/wyjść SPS (elementy poboczne) przed modułem głównym SPS. Menedżer SPS zarządza tutaj wirtualnym modułem głównym SPS (karty wejściowe lub wyjściowe SPS). Wstawiamy cyfrowe wyjście SPS ('Połączenie+Wstaw - Wstaw symbol' 'Digital Output'), i pozycjonujemy je pojedynczym kliknięciem myszką w punkcie o współrzędnych 235.0/107.5 mm. Po otwarciu okna dialogowego 'Wybór sterowników' wybieramy przycisk 'Nowy'. Otwiera się okno dialogowe wyboru z bazy danych. W tym przypadku wybieramy z bazy danych moduł 'Digital Output SM BH00 16x24V DC'. Wprowadzamy tekst opisu funkcji '!Sterowanie silnika' i dowolne go pozycjonujemy. Opuszczamy menu 'Parametry symbolu' i przypisujemy aktualne przyłącze kanałowi A0.0. Wpisujemy tekst SPS, w tym wypadku 'Silnik ślimaka włącz'. Wskazówka Jeśli w przeglądarce SPS (PLC) brak jest przypisania symbolu do artykułu, należy przyporządkować z eksploratora symboli odpowiadający mu element. Czy zwrócili Państwo uwagę, że nie zostały utworzone żadne adresy krosowe? Ponieważ nie wstawiliśmy jeszcze głównego modułu SPS, generowanie adresów krosowych jest jeszcze niemożliwe. Wstawiamy kolejne wyjścia cyfrowe 'Digital Output' za pomocą klawisza 'Spacji' lub podwójnym kliknięciem w punkcie o współrzędnych 165.0/107.5 mm bezpośrednio nad cewką 'Zasilanie do przodu'. 58 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

59 Przypisujemy to wyjście do 'Digital Output SM BH00 16x24V DC' (opis funkcji: '!Sterowanie silnika'). Wybieramy A0.1 i jako tekst SPS wpisujemy 'Silnik do przodu'. Teraz chcemy wstawić 3 brakujące wyjścia cyfrowe. Używamy do tego symbol 'Digital Output' i pozycjonujemy go nad cewką 'Zasilanie wstecz' (wyjście A0.2 / 200.0/107.5 mm, tekst SPS 'Silnik wstecz'). Następnie umieszczamy kolejne symbole 'Digital Output' nad zaworami (wyjście A0.3 / 95/107.5 mm, tekst SPS 'Stół do góry') (wyjście A0.4 / 130/107.5 mm, tekst SPS 'Stół na dół'). Brakuje jeszcze tylko karty wyjściowej na arkuszu 3. Przechodzimy na arkusz 3 i wstawiamy z biblioteki 'S7-300' symbol 'Digital output SM 322-1BH00 16x24V DC'. Klikając podwójnie, pozycjonujemy symbol w punkcie o współrzędnych 162.5/147.5 mm. Otworzy się okno dialogowe menedżera SPS 'Wybór sterowników'. Wybieramy wpis 'Digital output SM 322-1BH00 16x24V DC' (!Sterowanie silnika) i zatwierdzamy wybór przyciskiem OK. Należy zwrócić uwagę, czy wszystkie wykorzystane kanały SPS zostały automatycznie wypełnione adresami krosowymi i tekstami SPS! Dzięki temu mamy optymalny podgląd wszystkich kanałów SPS. Zmiana adresowania bajtu sterownika Funkcja: Zwiększenie adresu bajtu. Aby zwiększyć adresowanie bajtu karty wyjściowej, należy postępować następująco: Klikamy prawym przyciskiem myszki na symbol karty wyjściowej 'Digital output SM 322-1BH00 16x24V DC'. Otworzy się menu parametrów. Wybieramy opcję Pokaż zawartość: Pierwsze kroki - WSCAD

60 Zmieniamy parametr Adres, wprowadzając wartość 2. Zmianę zatwierdzamy przyciskiem <Enter>. 60 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

61 Jak widać, oznaczenia wyjść zostały już skorygowane (A0.0 => A2.0 itd.). Pozostałe informacje, dotyczące menedżera SPS, można uzyskać w pomocy online <F1>. Pierwsze kroki - WSCAD

62 Kierunki drutowania Ogólnie Dotyczy wersji Compact i Professional Symbole kierunku drutowania określają kierunek połączeń między elementami. Ważne Podczas pracy z symbolami kierunku drutowania ważna jest dokładność! Przy błędnym wykorzystaniu symboli, zestawienie planu połączeń nie gwarantuje poprawnego przedstawienia połączeń elementów. Wskazówka Czerwona linia na poniższym obrazku (okno dialogowe kierunku drutowania) jest niemożliwa do rozpoznania na czarno-białym wydruku. Dlatego prosimy orientować się w dalszym opisie kierunku drutowania za pomocą listwy symboli na ekranie! Symbole te mają wspólne przyłącze i 2 cele. Strzałka pokazuje zawsze wspólne przyłącze i może być tylko połączona z jednym elementem, czarna linia to cel 1 a czerwona to cel 2. Przyciski kierunku drutowania 1. Cel 2. Cel Wspólne przyłącze Np. drut ma dwa punkty połączeń: pierwszy koniec drutu przedstawia nam wspólne przyłącze a drugi koniec Cel 1. Reguła Wspólne przyłącze musi zostać połączone tylko z symbolem (także przez elementy kąta). Elementy kąta nie będą uwzględnione w zestawieniach. 62 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

63 Shortcuts (Skróty klawiaturowe) Istnieje więcej możliwości wstawiania symboli kierunku drutowania. Obok 'normalnej' biblioteki jest do dyspozycji także listwa symboli. Bardziej efektywną metodą wstawiania symboli kierunku drutowania jest wykorzystanie skrótów klawiaturowych Short-Cuts, dzięki którym uzyskujemy przyspieszenie pracy. WSCAD wykorzystuje następujące Shortcuts do wstawiania elementów KD: Shortcut Element KD <CTRL> - Strzałka lewo T-elementy lewo <CTRL> - Strzałka prawo T-elementy prawo <CTRL> - Strzałka góra T-elementy góra <CTRL> - Strzałka dół T-elementy dół <ALT> - Strzałka lewo Strzałki <ALT> - Strzałka prawo " <ALT> - Strzałka góra Kąty <ALT> - Strzałka dół " Po przywołaniu pojawia się małe okno dialogowe, które oferuje Państwu określone elementy KD: Możemy tutaj także poruszać się za pomocą przycisków ze strzałkami. Wybór potwierdzamy przyciskiem Enter, anulujemy przyciskiem <ESC>. Wstawianie kąta Kąty mają w przeciwieństwie do symboli kierunku drutowania tylko 2 przyłącza i służą jedynie jako pomoc w rysowaniu. Kąty łączą się automatycznie w pionowym lub poziomym kierunku z symbolami. Przy tworzeniu list połączeń nie będą uwzględnione symbole kątów. Przechodzimy na arkusz 1, a następnie wstawiamy 'Kąt dół -> prawo'. Pozycjonujemy go w punkcie o współrzędnych 47.5/195.0 mm, wyłącznik główny i symbol kąta zostaną automatycznie ze sobą połączone. Jeżeli pozycjonowanie za pomocą myszki jest trudne, więc wstawiamy kąt poprzez przyciski ze strzałkami. Następnie wczytany będzie kolejny kąt. Umieszczamy go na współrzędnych 52.5/192.5 mm. Wstawiamy dwa kolejne elementy kąta tak, jak podano w schemacie. Przyciskiem <ESC> kończymy automatyczne wstawianie symboli. Jeżeli nie funkcjonuje połączenie między symbolami, oznacza to, że łączenie automatyczne nie jest aktywne. Stan ten można sprawdzić w lewym dolnym rogu (litera 'Ł' w lewym okienku listwy informacyjnej) i za pomocą klawisza funkcyjnego <F10> można włączyć lub wyłączyć. Wstawianie symboli kierunku (T-elementy) T- elementy wskazują połączenia między elementami w szafie sterowniczej. Strzałka wskazuje zawsze wspólne przyłącze i może zostać połączona tylko z elementem, czarna linia oznacza Cel 1 a czerwona linia Cel 2. To oznacza, że do wspólnego przyłącza elementu będą zawsze podłączone dwa przewody. Pierwsze kroki - WSCAD

64 Jako następny wstawiamy symbol kierunku drutowania 'T dół: Cel 1 lewo -> Cel 2 prawo' i pozycjonujemy go w punkcie 90.0/195.0 mm. Znów wczytany będzie kolejny symbol KD. Umieszczamy go w pozycji 95.0/192.5 mm, a dwa następne: 100.0/190.0 mm i 160.0/195.0 mm. Wskazówka Można w prosty sposób wymieniać symbole kierunku drutowania. Wstawiamy po prostu inny symbol kierunku drutowania w to samo miejsce (na nim), a istniejący symbol zostanie usunięty. Dotyczy to analogicznie schematów z wcześniejszych wersji. Zastąpienie węzła symbolem kierunku drutowania następuje po umieszczeniu nowego symbolu w miejscu starego. Otwarte końce połączeń Przy wykorzystywaniu symboli kierunku drutowania nie może zaistnieć otwarty koniec połączenia. Wszystkie linie połączeń potrzebują zawsze przyłączy. W celu uzupełnienia rysunku wstawiamy dla wyłącznika silnikowego F3 'Kąt: lewo -> dół' tak, aby nie zaistniały żadne otwarte końce połączeń. Uzupełniamy połączenia między zestykami zmiany obrotu silnika. Wykorzystujemy tutaj połączenia 'T prawo: cel 1 góra -> cel 2 prawo', 'T prawo: Cel 1 dół -> Cel 2 prawo' oraz odpowiednie kąty. Uzupełniamy jeszcze arkusz1 i arkusz2 połączeniami (symbolami kierunku drutowania), jak podano na rysunku przykładowym. Strzałki potencjałów zostaną narysowane w późniejszym czasie. Prosimy zwrócić uwagę, że na arkusz2 lampa_p1 będzie wstawiona później. 64 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

65 Nazwy przewodów Ogólnie Dotyczy wersji Compact i Professional Nazwy przewodów będą konieczne, jeśli przerwane zostaną stałe połączenia. To następuje w wypadku, gdy np. linia połączeń z arkusza 1 przechodzi na arkusz 2. Aby obydwa końce połączeń zostały rozpoznane jako przynależne, musi zostać wprowadzona taka sama nazwa przewodu. Ważne Połączenie to może zostać wprowadzone tylko raz i jest konieczne przy rysowaniu z wykorzystaniem symboli kierunku drutowania! Wstawianie strzałek potencjałów Symbol Shortcut Przechodzimy na arkusz 1 i wstawiamy symbol 'Strzałka kierunek prawo'. Umieszczamy go w punkcie 270.0/185.0 mm. Otwiera się okno dialogowe 'Podaj nazwę przewodu'. Wpisujemy nazwę 'P11' a dla identyfikacji wpisujemy '1' (1. połączenie potencjału P11 na innym arkuszu). Wartości dotyczące koloru, przekroju i długości drutu są opcjonalne. Pierwsze kroki - WSCAD

66 Wskazówka Podanie rodzaju połączenia oznacza jednoznaczną identyfikację połączenia, które może zawierać numer lub tekst do 19 znaków. Nazwy przewodów będą automatycznie wpisane na linii połączeń i poprawnie wyrównane. Umieszczamy kolejny element 'Strzałka kierunek prawo' w pozycji 270.0/50.0 mm i podajemy nazwę 'N11' a jako Połączenie '1'. Symbol z listwy symboli Zakończ wprowadzanie strzałek (przy pomocy przycisku <ESC> lub prawego przycisku myszki) i przejdź na arkusz 2. Wprowadzamy symbol dla strzałek wchodzących. Wstawiamy symbol 'Strzałka kierunek z lewej' i pozycjonujemy w punkcie o współrzędnych 25.0/185.0 mm. Ponownie otwiera się okno dialogowe 'Podaj nazwę przewodu'. Podajemy nazwę przewodu 'P11'. W polu 'Wykorzystane połączenia' widzimy wszystkie połączenia potencjału 'P11'. Należy powiązać wchodzący koniec linii połączeń z istniejącą linią połączeń na arkuszu 1. Wybieramy 'Wykorzystane połączenie' '1 Strona 1', poprzez podwójne kliknięcie. Zostaną przejęte wszystkie informacje z istniejących połączeń. Zamykamy okno dialogowe przyciskiem 'OK'. Nazwa przewodu będzie automatycznie umieszczona we właściwym miejscu. Powtarzamy całość dla przypisania potencjału 'N11' (25.0/50.0 mm). 66 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

67 Brakuje jeszcze połączeń potencjału na stronie 3 dla elementów SPS. Wstawiamy 'Strzałka kierunek prawo' i umieszczamy jako dalej prowadzący potencjał 'P11' w polu 8 strony 2. Otwiera się ponownie okno dialogowe do wprowadzenia nazwy przewodu. Podajemy nazwę przewodu 'P11' a jako tekst połączenia 2. Powtarzamy całość dla potencjału 'N11', który wskazuje na arkusz 3. Przechodzimy na stronę 3 i powiązujemy ponownie połączenia wchodzące z otwartymi końcami przewodów ze strony 2. Obróbka końcowa schematów Ogólnie Aby dokończyć przykładowe rysunki musimy obecnie wprowadzić na wszystkich 3 arkuszach kolejne części schematu. Uzupełniając schematy, wzorujemy się na rysunkach przykładowych lub porównujemy z istniejącym projektem 'WSCAD Przykład 1'. Arkusz 3 Wstawiamy '!Zestyk_zwierny' z biblioteki 'PN_K-Obrobka sygnalu', pozycjonujemy go w punkcie 165.0/180.0 mm (poprzez spację) i przyporządkowujemy go cewce 'Obwód bezpieczeństwa'. Arkusz2 Wstawiamy teraz lampkę z biblioteki 'PN_P-Urzadzenia sygnalizacyjne i pomiarowe' w punkcie 60.0/82.5 mm. Wybieramy artykuł 'M22-LC-Y, wprowadzamy opis funkcji: 'Zasilanie urządzenia'. Pozycjonujemy opis funkcji pod symbolem lampki. Wstawiamy 'Przycisk_zwierny_1pol' z biblioteki 'PN_S-Wylaczniki' w punkcie 37.5/97.5 mm, jako artykuł wybieramy 'M22-D-G-X1/K10' oraz 'Przycisk_rozwierny_ 1pol', w punkcie 37.5/115.0 mm, 'M22-D-G-X1/K01'. Jako wyłącznik bezpieczeństwa wstawiamy zestyk rozwierny awaryjny ('Przycisk_rozwierny_bezpieczeństwa_1pol', 37.5/130.0 mm, 'Q25PV'). Wstawiamy 'Przycisk_zwierny_1pol' (M22-D-G-X1/K10) i pozycjonujemy go dokładnie prostopadle nad cyfrowym wejściem E0.0 (165.0/180.0). Powtarzamy ten krok jeszcze raz dla cyfrowego wejścia E0.1 (200.0/180.0). Następnie przechodzimy na stronę 1. Pierwsze kroki - WSCAD

68 Zarządzanie kablami Ogólnie Dotyczy wersji Professional Zarządzanie kablami kontroluje wprowadzone do schematu żyły kabli i przewodów. Można przyporządkować do każdej żyły kod koloru. Podwójne przydzielenie jednej żyły lub nadmierne obsadzenie kabla jest wykluczone. Aktywujemy Zarządzanie kablami online poprzez 'Parametry Ogólnie - Kabel'! Rysowanie kabli z menedżerem kabli W menu wybieramy 'Połączenie+Wstaw Kabel-Oznacz./Typ' i rysujemy linię kablową pomiędzy zaciskiem -X1 i silnikiem -M1 (zasilanie) od punktu 75.0/65.0 mm do punktu 107.5/65.0 mm. Otwiera się okno dialogowe 'Kable w bazie danych'. Z uwagi na to, iż jest to pierwszy kabel w projekcie, okno dialogowe jest puste. Aby wprowadzić nowy kabel, klikamy przycisk Nowy. Podajemy oznaczenie kabla (= Oznaczenie) '-W101' i wybieramy z okna dialogowego 'Przypisz artykuł' kabel 'NYY-J 4x1.5 mm²'. 68 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

69 Teraz podwójnym kliknięciem myszki przyporządkowujemy poszczególnym żyłom kabla od lewej do prawej kolory w odpowiedniej kolejności. Zamieniamy miejscami kolejność żył 'br' oraz 'zi/żó' podwójnym kliknięciem lewego przycisku myszki. Obie żyły zostaną zamienione miejscami. Wystarczy kliknąć dwa razy lewym przyciskiem myszki na czerwony wpis 'zi/żó', zostanie ona usunięta z listy kolejnych żył w oknie poniżej, a następnie jeszcze raz kliknąć na nią dwukrotnie lewym przyciskiem myszki. Zostanie dopisana na końcu, jak na rysunku poniżej. Kolejność kolorów należy wprowadzić za pomocą skrótów 'cz'+'ni'+'br'+'zi/żó', co odpowiada kolejno kolorom: czarny, niebieski, brązowy, zielono/żółty, tak jak przewiduje to norma. Kolejność żył kabla widoczna jest w polu tekstowym pod kolorami żył. Należy pamiętać, że znajdujemy się wciąż wewnątrz funkcji 'Rysuj kabel'. Rysujemy następną linię kabla ponad silnikiem M2 (Ślimak), od 145.0/65.0 mm do 177.5/65.0 mm. kabel ten otrzyma oznaczenie 'W-102' i należy do tego samego typu co '-W101'. Kody kolorów są analogiczne. Wskazówka Podwójnym kliknięciem na wybrany kolor żyły kabla, można usuwać i dodawać do listy kolejne kolory żył! Przyciskiem 'OK' zakończ przypisywanie. Natychmiast zostaną przejęte kody kolorów do poszczególnych żył. Wskazówka Istnieje również możliwość podziału kabla. Przechodzimy na 'Arkusz 2' i rysujemy linię kabla od 77.5/90.0 mm do 97,5/90.0 mm. W polu edycji wprowadzamy oznaczenie '-W103'. Jako typ kabla wybieramy 'NYM-J 4x1,5 Pierwsze kroki - WSCAD

70 mm²'. Kolorem żyły jest 'cz', zatwierdź przyciskiem 'OK'. Rysujemy kolejną linię kabla od 77.5/67.5 mm do 97.5/67.5 i w oknie 'Kable w bazie danych' podświetlamy istniejący kabel -W103'. Program automatycznie przypisze kolejną żyłę 'ni'. Zamykamy okno dialogowe przez wciśnięcie przycisku 'OK'. Tworzymy analogicznie kabel '-W104' dla zaworu 'Q3'. Ekran kabla Oprócz tego można narysować dla kabla lub przewodu także ekran kabla, który będzie przedstawiony w zestawieniach dla planu kabla. Dalsze informacje na ten temat znajdują się w podręczniku (PDF) lub w pomocy online. Przeglądarka kabli Za pomocą przeglądarki kabli mogą Państwo zorganizować rysowanie kabli w prosty, przejrzysty sposób. Otwieramy przeglądarkę kabli poprzez menu Funkcje automatyczne -> Kabel -> Przeglądarka. W lewym oknie widzimy wszystkie narysowane w schemacie kable. Tutaj możemy zmienić numery artykułów większej ilości kabli lub wprowadzić długość kabli. Wybieramy teraz kabel w lewym oknie i widzimy przynależne żyły. Podwójnym kliknięciem możemy zamienić kolory żył lub przyporządkować nowe. Za pomocą polecenia 'Pokaż' przeniesiemy się do wybranej żyły kabla w dowolne miejsce na schemacie. 70 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

71 Zmiana właściwości obiektu Dotyczy wersji Compact i Professional Polecenie 'Zmiana Właściwości obiektu' umożliwia zmianę kilku obiektów jednocześnie. Przechodzimy do pierwszego arkusza w celu zmiany właściwości linii połączeń 'PE'. Następnie należy zaznaczyć obiekty, które mają zostać zmienione. Z menu wybieramy 'Zmiana Właściwości obiektu Linia połączeń'. Wybieramy 'Obiekty' i klikamy kolejno na linie połączeń 'PE'. Po wybraniu wszystkich linii połączeń należy zakończyć zadanie, klikając prawym przyciskiem myszki na obszar rysunku lub klawiszem <ESC>. Otworzy się następujące okno dialogowe: Wybieramy 'Typ linii' jako 'Linia kreska-kropka' i zatwierdzamy przyciskiem 'OK'. Zostaną zmienione wszystkie wybrane linie PE na nowy typ linii. Pierwsze kroki - WSCAD

72 Funkcje automatyczne Ogólnie System WSCAD 5 dysponuje bogatym zestawem funkcji automatycznych, przy pomocy których uzupełnimy teraz schemat ideowy. Każda funkcja może być stosowana w wielu wariantach, w zależności od konfiguracji i sposobu jej wywołania. Pełny opis funkcji trybu automatycznego zawarty jest w podręczniku. Prosimy o przetestowanie poszczególnych funkcji w trybie online, a przekonacie się Państwo o elastyczności systemu WSCAD. Automatyczna numeracja Dotyczy wersji Compact i Professional Funkcja: Automatyczna numeracja symboli. Przy pomocy tej funkcji automatycznie ponumerowane zostaną oznaczenia symboli po podaniu odpowiedniego rodzaju numeracji. Przy pomocy tej funkcji można również na nowo oznaczyć te symbole, którym podczas wstawiania musiano nadać kompletne oznaczenie (np. zaciski, kable) lub też oznaczenie zostanie automatycznie przyporządkowane, przypisane (np. styczniki). Wybieramy z menu komendę 'Funkcje automatyczne - Numeracja' i otwiera się nam następujące okno dialogowe: 72 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

73 W grupie 'Oznaczenia' widzimy i ustalamy co ma być ponumerowane, a w grupie 'Rodzaj' możliwości numeracji. Z rozwijalnego menu możemy wybrać stosowny sposób numerowania oznaczeń. Wybieramy np. 'Nazwa #' dla przeprowadzenia ciągłej numeracji, bez uwzględniania numeru arkusza. Zostanie przedstawiony rodzaj wybranej numeracji. Ustalamy typ symbolu, który ma być ponumerowany. W naszym przypadku: 'Standard', 'Cewka / Styk', 'Elementy główny / poboczny', 'Sterowniki', a także 'Wszystkie przyłącza zacisków'. Należy również zwrócić uwagę, aby nie była aktywna opcja 'Nr oznacz.-kolejność pionowo', dzięki czemu numeracja na rysunku będzie rosnąca (od lewej do prawej). Ponownym kliknięciem można dezaktywować już wybraną opcję. Potwierdzamy chęć rozpoczęcia działania funkcji automatycznej kliknięciem myszki na przycisk 'Start'. Na pytanie 'Sporządzić automatycznie kopię zapasową (SAFE)?' powinniśmy odpowiedzieć 'TAK'. Wtedy nasz zestaw rysunków, przed dokonaniem automatycznych zmian, zostanie dodatkowo zapisany na dysku w podkatalogu [Safe]. Jeśli więc po zadziałaniu funkcji automatycznych stwierdzimy w rysunkach niezamierzone zmiany, możemy za pomocą Menedżera plików lub Eksplorera przywrócić stan poprzedni z kopii bezpieczeństwa. Widzimy teraz na naszych rysunkach pełne oznaczenia! Uwaga Przy cewkach, stykach i zaciskach, które nie posiadają oznaczeń, zostanie zgłoszony błąd. Wskazówka Sposób postępowania z symbolami typu Zaciski/Kabel ustalamy w 'Parametry - Ogólnie' 'Zaciski' i 'Kabel'. Pierwsze kroki - WSCAD

74 Automatyczne generowanie adresów krosowych Dotyczy wersji Compact i Professional Końce przewodów opiszemy teraz adresami krosowymi (adresy krosowe potencjałów), które wskazują na końce tych samych przewodów (o tych samych nazwach!), biegnących przez kolejne arkusze. Aktywujemy 'Funkcje automatyczne - Auto - Adresy krosowe' i wybieramy 'Odniesione do przewodów'. Wskazówka Czy przypominają sobie Państwo nawigator adresów krosowych? Jeśli klikniemy prawym przyciskiem myszki na tekst adresu krosowego na końcu przewodu, natychmiast znajdziemy się na dalszej jego części. 74 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

75 Przeglądarka materiałów Dotyczy wersji Professional Do opisanej poniżej konstrukcji szafy sterowniczej niezbędne są dane z bazy danych. Przy wstawianiu pierwszego elementu (Wyłącznik główny -Q1) pracowaliśmy jeszcze bez bazy danych, dlatego parametry symbolu nie zostały przypisane automatycznie. Aby uzupełnić brakującą pozycję, należy wybrać polecenie menu 'Funkcje automatyczne Lista materiałowa'. Otworzy się okno dialogowe 'Lista materiałowa': W grupie 'Format zapisu:' uaktywniamy opcję 'Przeglądarka', w 'Sortuj wg:' wybieramy 'Artykul', a w 'Rodzaj zapisu:' ustawiamy 'Pojedynczo'. Klikamy przycisk 'Start' pojawi się tabelaryczne zestawienie wszystkich użytych w schemacie symboli wg numeru artykułu: Pierwsze kroki - WSCAD

76 Jeżeli nie można odnaleźć wyłącznika głównego Q1, wybieramy kliknięciem myszki na tytuł kolumny Artykuł następnie na przycisk sortowania. Klikamy w pustą komórkę, w którą powinien być wpisany numer artykułu wyłącznika głównego i następnie na przycisk 'Przypisz artykuł'. Z bazy danych przejmujemy artykuł 'T0-2-1/EA/SVB-SW', zmieniona komórka zostanie oznaczona symbolem '*', tak, aby możliwa była kontrola nad zmienionym artykułem. Powtarzamy czynności przypisując artykuły listwą zaciskowym (-X0:L1, -X0:L2, - X0:L3, -X1:1, -X1:2, -X1:3,-X1:4, -X1:5, -X1:6 artykuł ; -X0:N artykuł ; -X0:PE i X1:PE artykuł ). Przyciskiem 'OK' zamykamy przeglądarkę, wszystkie zmiany zostaną automatycznie przejęte do symbolu. 76 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

77 Wskazówka Oczywiście brakującą pozycję można także uzupełnić ręcznie ('Zmiana Parametry symbolu'), szybciej jednak jest za pośrednictwem menu 'Parametry symbolu', klikając prawym przyciskiem myszki na symbol i wybierając pole 'Nr artykułu'. Ponownie pojawi się okno wyboru z bazy danych, w którym można wybrać odpowiedni typ. Pierwsze kroki - WSCAD

78 Zabudowa szafy sterowniczej Ogólnie Dotyczy wersji Professional Zabudowa szafy sterowniczej jest graficznym rozmieszczeniem elementów w szafie sterowniczej z zachowaniem odpowiedniej skali. Wszystkie elementy w szafie sterowniczej, które posiadają numery artykułów, mogą być wykorzystane przy budowie tej szafy. W celu utworzenia zabudowy szafy sterowniczej należy utworzyć dodatkowy arkusz dla naszego projektu. Uaktywniamy zarządzanie projektem ('Plik-Zarządzanie projektem') i otwieramy strukturę drzewa projektu. Klikamy prawym przyciskiem myszki na 'Szafa sterownicza' i wybieramy 'Wprowadź'. W kolejnym oknie dialogowym, które służy do określenia liczby arkuszy, wprowadzamy '1'. W następnym oknie dialogowym 'Nazwa pliku' potwierdzamy nazwę pliku przyciskiem 'Otwórz'. Jako typ pliku automatycznie przypisany jest 'Zabudowa szafy sterowniczej'. Wskazówka Alternatywnym rozwiązaniem może być usunięcie widoku szafy sterowniczej z projektu 'WSCAD Przykład 1' i ponowne stworzenie widoku szafy z zastosowaniem elementów wykorzystanych w schemacie. Wczytywanie artykułu Teraz uaktywniamy menedżera szaf sterowniczych poleceniem menu 'Funkcje automatyczne Menedżer szaf sterowniczych'. Pojawi się następujące okno dialogowe: 78 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

79 Na początku menedżer szaf sterowniczych jest jeszcze pusty. Należy zwrócić uwagę, żeby nie była aktywna opcja 'Pokaż wszystko'. Następnie w menu menedżera szaf sterowniczych wybieramy 'Parametry Opcje' i wprowadzamy następujące ustawienia (należy zwrócić szczególną uwagę na wyłączenie opcji 'Oznaczenie'): Pierwsze kroki - WSCAD

80 Aby narysować zabudowę szafy sterowniczej w odpowiedniej skali, należy zmienić skalę dla tego arkusza. Wybieramy menu 'Skala strony planu' 'Zmiana'. Podajemy skalę '1:5'. W ten sposób skala wybrana w menedżerze szaf sterowniczych dotyczyć będzie tylko tego arkusza. Zamykamy okno dialogowe przyciskiem 'OK'. Następnie wczytujemy wszystkie znajdujące się w schemacie elementy za pomocą polecenia 'Automatyka Wczytaj rysunki'. Wszystkie dostępne w schemacie elementy zostaną zestawione w menedżerze szaf sterowniczych. 80 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

81 Blokada wyświetlania niepotrzebnych elementów Elementy, które nie są wykorzystywane w zabudowie szafy sterowniczej (np.: silniki, zawory, zewnętrzne wyłączniki awaryjne,...) mogą zostać ukryte. W tym celu, trzymając wciśnięty przycisk 'CTRL', wybieramy kolejno elementy: - S1 Łącznik przycisk. bezp. 1R, -M1 i M2 silniki niskiego napięcia 0,55kW, - Q2 i Q3 zawory magnetyczne oraz diody R1 i R2, których nie będziemy używać przy zabudowie szafy sterowniczej i włączamy blokadę widoku za pomocą polecenia menu 'Automatyka Blokada wyświetlania Wprowadź'. Zaznaczone elementy znikną z listy. Pierwsze kroki - WSCAD

82 Upewnij się, wyłączając opcję 'Pokaż wszystko'. Zaznaczone elementy znikną z listy. Oczywiście elementy te mogą zostać ponownie wyświetlone w tym celu należy postępować w odwrotnej kolejności. Wskazówka W momencie kiedy stosowane są w projektach oznaczenia urządzenia i miejsca, można poprzez menu 'Widok' posortować w odpowiedni sposób elementy z projektu. Linie pomocnicze Aby praca podczas zabudowy szafy sterowniczej była bardziej przejrzysta, mamy możliwość wyświetlenia linii pomocniczych. Będą one wywołane poprzez menu 'Parametry Linie pomocnicze' z Menedżera szaf sterowniczych. Wstawianie szafy sterowniczej Pierwszym krokiem jest wstawienie szafy sterowniczej. Wstaw szafę sterowniczą przy pomocy przycisku przedstawionego na rysunku obok. 82 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

83 Wskazówka Jeśli listwa symboli 'Szafa sterownicza' nie jest widoczna na ekranie, należy uaktywnić ją poprzez menu 'Parametry Desktop' w oknie dialogowym 'Ustawienia środowiska pracy'. Gdy otworzy się okno wyboru z bazy danych, wybieramy szafę sterowniczą z oznaczeniem artykułu: ' AE Kompakt szafa sterownicza jednodrzwiowa'. Pozycjonujemy szafę sterowniczą w punkcie o współrzędnych: 125,0/575,0 mm. Natychmiast generowany jest kolejny element. Przerywamy operację umieszczania obiektu poleceniem <ESC> i 'Anuluj + Usuń'. Należy pamiętać, że rozmiar szafy sterowniczej przejęto z bazy danych. Wskazówka Naturalnie możemy także wstawiać szafę sterowniczą w jej oryginalnym wyglądzie. W tym celu musimy wstawiać taką szafę poprzez menedżera szaf sterowniczych przyciskiem Dodatki. Pierwsze kroki - WSCAD

84 Wstawianie płyty montażowej Jako następny element wstawiamy płytę montażową. Klikamy na 'Dodatki' i wybieramy z bazy danych pozycję '.AE Kompakt.szafa ster.1-drzw._płyta montażowa' (numer artykułu:.ae_ ). Pozycjonujemy ją w punkcie o współrzędnych 750,0/575,0 mm. Kończymy ponowną operację umieszczania elementu poleceniem 'Anuluj + Usuń'. Należy zwrócić uwagę, że płyta ta znajduje się już w kompaktowej szafie sterowniczej. Dlatego też z bazy danych wstawiany jest tylko element wirtualny, w celu określenia rozmiaru płyty. Aby artykuł nie był pokazywany w liście materiałowej musi mieć w parametrach symbolu włączoną opcję 'Blokada dla listy materiałowej'. Rysowanie kanałów kablowych, szyn montażowych i szyn zbiorczych Teraz rysujemy kanały kabli na płycie montażowej. W tym celu należy wstawić kanał kabla przez kliknięcie pokazanego obok symbolu. Otworzy się ponownie baza danych. Wybieramy kanał kabla 'Kanał kablowy 25/60'. Ignorujemy aktywny wiersz edycji ogólnego pola wpisu poprzez przycisk <ESC>. Wskazówka W wierszu edycji można wprowadzić od razu znaną długość kanału kablowego. Określamy współrzędne punktu początkowego pierwszego pionowego kanału kabla: 762,5/837,5 mm oraz jego punktu końcowego: 762,5/300,0 mm. Zamykamy okno parametrów symbolu. Drugi pionowy kanał kabla rozpoczynamy w punkcie 1312,5/837,5 mm a kończymy: 1312,5/300,0 mm Wprowadzamy współrzędne pierwszego kanału kabla biegnącego w kierunku poziomym: od 787,5/837,5 mm do 1312,5/837,5 mm Drugi poziomy kanał kabla rozpoczynamy z punktu 787,5/687,5 mm do punktu 1312,5/687,5 mm Współrzędne początku trzeciego kanału kabla, to 787,5/512,5 mm, współrzędne końca zaś są następujące: 1312,5/512,5 mm i na koniec umieszczamy ostatni, czwarty kanał kablowy z punktu o współrzędnych 787,5/387,5mm, do punktu 1312,5/387,5 mm Analogicznie odbywa się rysowanie szyn montażowych. Wstawiamy szynę montażową i wybieramy z bazy danych pozycję 'Szyna montażowa z otworami'. 84 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

85 Przerywamy żądanie wpisu długości każdorazowo przez <ESC>. Ustalamy współrzędne pierwszego punktu na 787,5/762,5 mm i przeciągamy punkt końcowy do 1312,5/762,5 mm. Tworzymy jeszcze trzy dalsze szyny montażowe, kolejno od 787,5/600.0,0 mm do 1312,5/600,0 mm, od 787,5/450,0 mm do 1312,5/450,0 mm i od 787,5/337,5 mm do 1312,5/337,5 mm. Konieczna jest jeszcze szyna montażowa dla elementów SPS. Poprzez polecenie 'Dodatki' z menedżera szafy sterowniczej wstaw 'Szynę montażową 2000mm bez otworów' nr artykułu '6ES7390-1BC00-0AA0'. Anuluj wpisywanie długości i przeciągnij szynę montażową od punktu 787.5/600.0 mm do /600.0 mm. Wskazówka Szyny zbiorcze będą analogicznie rysowane jak szyny montażowe lub kanały kablowe. Jednakże w naszym przykładzie nie są już potrzebne. Wstawianie symboli montażowych Teraz należy umieścić pierwszy symbol w schemacie zabudowy szafy sterowniczej. Najpierw jednak trzeba sprawdzić ustawienia Menedżera szaf sterowniczych. Należy wprowadzić następujące ustawienia: Sprawdzamy również ustawienia 'Parametry - Opcje' menedżera szaf sterowniczych i przejmujemy te, które pokazano poniżej (należy zwrócić szczególną uwagę na uaktywnienie opcji 'Oznaczenie'): Pierwsza pozycja elementu wprowadzana jest ręcznie. Klikamy dwukrotnie na 'Bezpiecznik 3pol. 16A D01 kompl. 10A' i umieszczamy w punkcie o współrzędnych 800,0/762,5 mm. Pierwsze kroki - WSCAD

86 Po umieszczeniu możemy jeszcze dowolnie pozycjonować oznaczenie. Pozycjonujemy je pośrodku nad elementem. W menedżerze szaf sterowniczych uaktywniamy opcję 'Automatycznie' w grupie 'Pozycjonowanie'. W liście klikamy dwukrotnie na 'Wyłącznik nadprądowy 2-pol.' (-F4), symbol bezpiecznika samoczynnego zostanie automatycznie umieszczony w szafie sterowniczej. Oznaczenie wstawiamy ponownie pośrodku ponad symbolem. W ten sam sposób umieszczamy obydwa wyłączniki silnikowe '-F2' i '-F3'. Następnie umieszczony zostanie symbol na drugiej szynie montażowej. W tym celu należy ponownie wyłączyć funkcję automatycznego pozycjonowania symboli. Klikamy dwukrotnie na pozycję 'CPU DP_MC' i umieszczamy ten element w punkcie 800,0/600,0 mm. Podobnie jak poprzednio dwa wyłączniki silnikowe, umieszczamy teraz kartę wejściową 'Digital Intput SM 321-1BH00 16x24V DC' oraz kartę wyjściową 'Digital Output SM 322-1BH00 16x24V DC' przy włączonej funkcji 'Automatycznie' poprzez podwójne kliknięcie myszką. Ponownie wyłączamy opcję 'Automatycznie' i powtarzamy całą operację dla styczników. Zaczynamy od stycznika '-K1' - 'DILER-40-G(24VDC)', współrzędne 800,0/450,0mm. Styczniki ' Q4' do ' Q6' (wszystkie 'DILEM-01-G (24VDC)' umieszczamy dwukrotnym kliknięciem myszką z włączoną opcją 'Automatycznie'. Następnie umieszczamy transformator. 86 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

87 Wskazówka Jeśli w bazie danych nie występuje żaden symbol odpowiadający transformatorowi, na podstawie wymiarów z bazy danych utworzony zostanie prostokąt odpowiadający rozmiarowi obiektu z zachowaniem ustalonej wcześniej skali. Wstawiamy 'Zasilacz sieciowy' w punkcie 1212,5/762,5mm. W tym celu ponownie wyłączamy opcję 'Automatycznie'. Wstawianie zacisków Istnieją różne możliwości wstawiania zacisków do schematu montażowego. Zaciski można umieszczać pojedynczo lub grupowo. W tym przykładzie zademonstrujemy jak wstawić całą listwę zacisków. Istnieje polecenie dla wstawiania jednej kompletnej listwy zaciskowej (bloku): Funkcje automatyczne / Umieszczanie bloków zaciskowych. Zaznaczamy pierwszy zacisk listwy '-X0' 'Zacisk instalacyjny 2,5mm' i włączamy funkcje Umieszczanie bloków zaciskowych. W wyświetlonym oknie dialogowym zaznaczmy wszystkie zaciski listwy (przycisk Shift). Pierwsze kroki - WSCAD

88 Po wciśnięciu przycisku OK umieszczamy listwę w punkcie o współrzędnych 800,0/337,5 mm. Oznaczenie umieszczamy nad zaciskami. Operację tę należy powtórzyć dla listew zaciskowych '-X1' i ' X4'. W ten sposób zakończono zabudowę płyty montażowej. Wstawianie symboli na drzwi szafy Rozmieszczenie elementów na drzwiach z reguły nie jest związane z szyną montażową. Wyłączamy opcję 'Automatycznie'. Wstawiamy teraz kolejne elementy w punktach o współrzędnych: -P /675.0 mm -S /500.0 mm -S /575.0 mm -S /575.0 mm -S /575.0 mm -Q /400.0 mm Ustalanie wymiarów szafy sterowniczej Zabudowa szafy sterowniczej została zakończona. Aby ustalić długości zużytych kanałów kabli i szyn montażowych, z menu menedżera szaf sterowniczych należy wybrać 'Automatyka Utwórz wymiary'. Po kliknięciu przycisku 'Obliczaj' wyliczone zostaną długości wszystkich użytych do konstrukcji elementów. 88 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

89 Długości te zostaną wprowadzone do listy materiałowej. Zamknij okno dialogowe przez kliknięcie przycisku 'OK'. Pierwsze kroki - WSCAD

90 Zmienne Dotyczy wersji Compact i Professional Ten przycisk służy również do opracowania zmiennych. Wykorzystując zmienne, dysponujemy prostą możliwością jednoczesnego umieszczania jednobrzmiącego tekstu na wielu arkuszach. W ramce rysunkowej, którą wstawialiśmy na początku, widzimy różne zmienne, które właśnie tam zostały wstawione. Należy do nich np. data i numer arkusza, które podczas zapisu pliku automatycznie będą dopasowane. Użyjemy teraz zmiennych do tego, by np. powielić tekst 'Rysunki zostały stworzone w WSCAD 5.5' na wszystkie arkusze schematu. Wybierając z menu 'Funkcje automatyczne-zmienne', otwieramy okno dialogowe, w którym ukazuje się lista zmiennych, będących do naszej dyspozycji: Klikamy myszką w okienko pierwszej zmiennej i wpisujemy 'Rysunki zostały wykonane w WSCAD 5.5'. W kolumnie 'Automat.' zaznaczyć należy pole, przyporządkowane Zmiennej 1. Powielanie aktywujemy, naciskając 'Start Autom'. 90 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

91 Podane zmienne muszą jeszcze na rysunku zająć określone pozycje. Wybieramy więc z menu polecenie 'Przemieść' i lokujemy tekst z lewej strony pod schematem, poza ramką rysunkową. Można również zmienić wielkość tekstu lub obrócić go. Kończymy ten proces prawym przyciskiem myszki (lub <ESC>). Zmienna 1 przeniesiona zostanie na wszystkie arkusze tego projektu, dokładnie w to samo miejsce co na aktualnym arkuszu. Wskazówka Opcja 'Pozycja i wielkość bez zmian' jest oznaczona haczykiem, co oznacza, że położenie zmiennej na poszczególnych arkuszach nie ulegnie zmianie. Pierwsze kroki - WSCAD

92 Zarządzanie językami obcymi + tłumaczenie Dotyczy wersji Professional Istniejące w projekcie teksty można automatycznie przetłumaczyć na inny język obcy. W tym celu wybieramy z menu polecenie 'Zmiana Języki obce Zarządzanie + Tłumaczenie', pojawia się wówczas okno dialogowe służące do tłumaczenia na języki obce: Widzimy wszystkie zdefiniowane w słowniku języki z istniejącą ilością wpisów. Następnie w zakładce 'Języki' ustalamy 1.Język obcy i 2.Język obcy. W tym celu klikamy podwójnie w kolumnę 'Stan' w wiersz 'GB' i ustawiamy jako 1.Język obcy. Prosimy zwrócić uwagę na to, aby opcja 'Tłumaczenie poszczególnych słów' była aktywna. Wybieramy 'Przetłumacz', otwiera się okno dialogowe, które oferuje wybór stron schematu lub list. Wybieramy np. strony schematu: 92 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

93 Potwierdzamy wybór przyciskiem 'OK'. W kolejnym oknie dialogowym widzimy tylko te słowa, które nie istnieją jeszcze w słowniku i które trzeba przetłumaczyć: Pierwsze kroki - WSCAD

94 Tutaj wprowadzamy tłumaczenia i potwierdzamy 'OK'. Wskazówka Istnieje tutaj możliwość zmiany również polskich tekstów. Zostaną one przejęte po potwierdzeniu ze schematu do słownika. Wskazówka Dla zagwarantowania dobrej przejrzystości, powinniśmy zwrócić uwagę, już podczas tworzenia schematów, na wystarczającą ilość miejsca do przedstawienia tekstu. 94 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

95 Tworzenie list Ogólnie WSCAD 5 umożliwia generowanie różnych list. Obok strony tytułowej, stanów zmian, list zaciskowych, list kabli, planów kabla, planów drutowania i list materiałowych, montażowych list aparatów (tzw. montażówek), mogą być tworzone także spisy zawartości całego projektu. Tworzenie list Pojedyncze zestawienia w menu 'Funkcje automatyczne' Dotyczy wersji Compact i Professional Ten sposób uzyskania zestawienia wymusza na użytkowniku każdorazowe ręczne generowanie zestawień. W zależności od rodzaju listy należy ustalić pewne opcje. Musimy wybrać także formularz, do którego wprowadzone zostaną odpowiednie wartości. Pojedyncze zestawienie w zarządzaniu projektem Jeśli mamy otwarty projekt klikamy 'prawym przyciskiem myszki' na wybraną listę i wybieramy opcję 'Generuj'. Jeśli listy te zostały już raz stworzone w projekcie, nie otrzymamy ŻADNEGO wezwania do ustawienia parametrów zapisu. Następuje proces generowania we wcześniej zdefiniowanych listach, będą one zapisane pod określoną nazwą pliku. Jeśli chcielibyśmy ponownie zmienić parametry zapisu, to rozpoczynamy generowanie ręcznie poprzez menu 'Funkcje automatyczne' lub ustalamy opcję 'Podaj wszystkie nowe parametry zestawień' ('Zarządzanie projektem Funkcje dodatkowe Zestawienia ogółem') i rozpoczynamy ponownie tworzenie zestawień. Pierwsze kroki - WSCAD

96 Zestawienia ogółem jednego projektu Po funkcjach automatycznych, które dokonują zmian w rysunkach, poznamy teraz kilka funkcji, które przetwarzają informacje z rysunków. Oczywiście bardzo ważny jest sposób w jaki poszczególne elementy są ze sobą połączone. WSCAD 5 oferuje w tym celu różne listy. W przypadku listy zacisków forma graficzna formularza zapewnia największą elastyczność, ponieważ jest on "zwykłym rysunkiem" z odpowiednimi znacznikami rezerwacji miejsca. W tych miejscach wprowadzone zostaną przez funkcje automatyczne informacje przejęte ze schematu. Dzięki temu można formularz swobodnie kształtować, a przede wszystkim oglądać online gotową listę, a nawet dodatkowo ją edytować. Do celów ćwiczeniowych przygotowaliśmy już formularze dla wszystkich list. Te formularze zdefiniowaliśmy podczas wyboru 'Szablonu' przy rozpoczęciu tworzenia projektu. Można naturalnie w każdej chwili zmienić formularze poszczególnych list. Szczególne przypadki tworzenia spisu zawartości Warunkiem poprawnego tworzenia spisu zawartości jest to, aby w zarządzaniu projektem dla każdej strony został wprowadzony wpis w polu 'Zawartość pliku'. Aby wprowadzić zawartość piku dla każdej strony schematu, otwieramy zarządzanie projektem i wybieramy pierwszą stronę schematu: 96 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

97 Dla opisu zawartości pierwszej strony schematu ('WSCAD Projekt Demo.0001') wprowadzamy w polu 'Zawartość pliku' (ponad oknem podglądu) tekst 'Zasilanie'. Jeśli zakończymy wpis przyciskiem <TAB>, wówczas wpis dla zawartości pliku kontynuowany będzie na kolejnym arkuszu. Dla drugiej strony schematu ('WSCAD Projekt Demo.002') wpisujemy zawartość pliku 'SPS Wejścia/Wyjścia', dla trzeciej strony schematu 'SPS - Zestawienia' i dla strony z zabudową szafy sterowniczej 'Szafa sterownicza'. Po wprowadzeniu wszystkich zawartości pliku można pokazać zawartość pliku zamiast nazwy pliku. W tym celu wybieramy z zarządzania projektem 'Widok-Zawartość pliku'. Wskazówka Spis zawartości będzie tworzony jako ostatnia lista w zestawieniach ogółem i musi także zostać stworzona ręcznie w pojedynczym zestawieniu jako ostatnia lista. Jako zawartość pliku będzie przejęty we wszystkich listach zawsze typ danego pliku. Rozpoczęcie tworzenia zestawień Zestawienie ogółem projektu odbywa się poprzez zarządzanie projektem. Do tego musi być otwarty określony projekt i wczytana strona schematu. 'Zestawienia ogółem' zostaną uaktywnione poprzez menu 'Funkcje dodatkowe Zestawienia ogółem' w zarządzaniu projektem. Pojawia się następujące okno dialogowe z możliwością wyboru generowanych list: Pierwsze kroki - WSCAD

98 Wprowadzamy takie ustawienia jak przedstawiono w oknie dialogowym i rozpoczynamy zestawienia ogółem. W tle przebiega zestawienie ogółem i po kolei tworzy zaplanowane przez Państwa listy. Podczas pierwszego przebiegu, dotąd, dopóki nie zostaną ustalone żadne parametry pojedynczych list, otrzymujemy w zależności od listy, okno dialogowe, w którym ustawiamy konieczne parametry. Przy ponownym tworzeniu zestawień zostaną przejęte istniejące parametry. Zestawienie ogółem "trwa". Następny opis do tworzenia list odnosi się do wszystkich pierwszych procesów zestawień ogółem. Wskazówka Aby dokonać zmian parametrów formatu zapisu pojedynczej listy, ponownie rozpoczynamy zestawienia ogółem i uaktywniamy w oknie dialogowym zestawień ogółem opcję 'Podaj wszystkie nowe parametry zestawień'. 98 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

99 Strona tytułowa Strona tytułowa przedstawia dokumentację elektrotechniczną. Najczęściej znajdują się tutaj dane o urządzeniu i/lub kliencie. Podczas tworzenia strony tytułowej przejmowane są dane z zarządzania projektem. Stan zmian Jeżeli zostaną dokonane zmiany w istniejącym projekcie, mogą one zostać utrwalone w tej liście. Posługiwanie się stanami zmian oraz jego dokumentacją jest bardzo kompleksową jak również obszerną tematyką, w takim stopniu, że zakres tego podręcznika byłby zbyt rozległy. Informacje na ten temat znajdą Państwo w pomocy online lub w podręczniku do programu. Strony planu Podczas zestawień stron planu będą aktualizowane znaczniki rezerwacji miejsca wartościami z zarządzania projektem. Szafa sterownicza Podczas zestawień stron schematu będą aktualizowane znaczniki rezerwacji miejsca z wartościami z zarządzania projektem. Lista zacisków Lista zacisków zestawia wszystkie istniejące w projekcie zaciski na formularzu. Przy pierwszym przebiegu otrzymujemy następujące okno dialogowe: Włączamy opcję 'Mieszane', dzięki czemu zaciski wydane zostaną w takiej kolejności, w jakiej zostały narysowane (1,2,3,PE,4,5...). Jeśli funkcja 'Mieszane' nie jest aktywna, kolejność styków odpowiadać będzie numerom pinów (1,2,...,PE,PE). Wybieramy 'Wszystkie zaciski' wówczas zostaną stworzone wszystkie plany zacisków. Będzie wygenerowana lista zacisków, która zostanie zapisana na twardym dysku jako rysunek. Pierwsze kroki - WSCAD

100 Lista kabli Kolejną funkcją automatyczną jest generowanie listy kabli, która zawiera wszystkie kable występujące w całym zestawie rysunków, z oznaczeniami kabla, ich typy, cele itd. Także i w tym przypadku możemy osiągnąć maksimum elastyczności dzięki możliwości wykorzystania formularza graficznego. Jeśli po raz pierwszy rozpoczniemy tworzenie zestawienia ogółem, otrzymujemy następujące menu: Jako kryterium sortowania wybieramy 'Oznaczenie kabla'. Plan kabla Plan kabla jest listą wszystkich poszczególnych żył kabla wraz z dodatkowymi informacjami o przynależnych komponentach. Plan drutowania Plan drutowania sporządza listę wszystkich pojedynczych drutów schematu. Każde pojedyncze połączenie będzie zestawione w liście z danymi celu 1 (przyłącze element 1) i cel 2 (przyłącze element 2) łącznie z oznaczeniem przyłącza, przekrojem, kolorem żył długością. Przy pierwszym użyciu tej funkcji otrzymujemy następujące okno dialogowe: 100 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

101 Ustawiamy 'Sortuj wg:' na 'Nazwa przewodu' i rozpoczynamy zadanie. Zostaną zestawione wszystkie połączenia schematu. Plan SPS Plan SPS jest listą, w której są zestawiane istotne informacje dotyczące sterownika; jak: oznaczenie, kanały, komentarze SPS, teksty symboli SPS, itd. O tym, jakie dane zostaną zawarte w formularzu, decydują użyte znaczniki rezerwacji miejsca. Lista materiałowa W liście materiałowej zostaną przedstawione elementy z wartościami z bazy danych. O tym, które wartości z bazy danych będą przejęte decydują istniejące znaczniki rezerwacji miejsca w formularzu graficznym. Oczywiście pracujemy tutaj także z przygotowanymi formularzami graficznymi. Przy pierwszym przebiegu otrzymujemy następujące okno dialogowe: Pierwsze kroki - WSCAD

102 Przejmujemy takie ustawienia jakie przedstawiono powyżej i rozpoczynamy tworzenie listy materiałowej, wciskając przycisk 'Start'. Zostanie stworzona lista materiałowa, w której razem zestawione będą te same artykuły i do których przedstawiono nazwy oznaczeń poszczególnych symboli. Lista oznaczeń Lista montażowa przedstawia Państwu połączenia pomiędzy poszczególnymi aparatami. Zawiera takie informacje o elementach, jak oznaczenie, numer i nazwa pinu, czy tekst funkcyjny. Na podstawie tej listy można łatwo stwierdzić, czy połączenia są poprawne, czy dane elementy powinny być ze sobą połączone, lub np. czy nie dokonano przypadkiem zwarcia. W oknie dialogowym listy oznaczeń możemy zastosować filtr, ograniczając w ten sposób ilość wyświetlanych danych. Ograniczenie można zastosować względem pojedynczego oznaczenia urządzenia lub miejsca Jako format zapisu mamy wybór pomiędzy drukarką, plikiem w formacie WSCAD (na odpowiednim formularzu graficznym), bądź plikami Access, Excel oraz Ascii. Sortowanie danych może się odbywać względem oznaczenia urządzenia, albo oznaczenia miejsca. W pliku wynikowym otrzymamy opis połączeń pogrupowany względem oznaczeń. Poszczególne aparaty będą od siebie oddzielone wolnym wierszem. Ponieważ w projekcie występują również listy zacisków i złączy, dlatego też chcąc uniknąć powtórzeń możemy wyłączyć te elementy z generowania na liście oznaczeń. Listę oznaczeń uzyskujemy, naciskając przycisk OK. 102 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

103 Spis zawartości Zostanie stworzona lista (zestawienie), w której zawarte są określone informacje przyjęte z każdego arkusza dokumentacji. Spis zawartości jest ostatnią listą, która będzie stworzona w zestawieniu. Wskazówka Do spisu zawartości zostaną dołączone te strony planu, które będą miały wypełnione pole 'Zawartość pliku'. Twórz bazę danych projektu Za pomocą tego polecenia tworzymy bazę danych ze wszystkimi elementami projektu. Zostaną przejęte wpisy, pozycje bazy danych wszystkich części wraz z częściami dodatkowymi elementów kombinowanych. Elementy, które były zablokowane dla listy materiałowej, nie będą uwzględniane. Wydruk na drukarce Gotowe rysunki można wydrukować na drukarce lub ploterze. Do wydruku wybieramy otwarty projekt i poleceniem 'Projekt - Drukuj' otwieramy okno dialogowe wydruku. Pierwsze kroki - WSCAD

104 Otwiera się następujące okno dialogowe: Wybieramy interesujące nas rodzaje plików i wciskamy 'OK'. Dla kontroli otrzymujemy kolejne okno dialogowe, w którym jeszcze raz sprawdzamy wybrane strony i ewentualnie możemy ograniczyć wybór. Przyciskiem 'OK' rozpoczynamy drukowanie. Wyświetla się okno dialogowe 'Wydruk', w którym widzimy wszystkie ważne informacje o drukarce i w razie potrzeby możemy je jeszcze zmienić: 104 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

105 Należy zwrócić uwagę na to, aby aktywna była opcja 'Autom. dopasowanie wielkości', wtedy rysunek, biorąc pod uwagę krawędzie, będzie dopasowany do rozmiaru papieru. Wskazówka Przypominamy, że w wersji DEMO wydruk jest bardzo ograniczony. Pierwsze kroki - WSCAD

106 Tworzenie symboli do schematów Tworzenie symbolu Dotyczy wersji Basic, Compact i Professional Na zakończenie naszego ćwiczenia powinniśmy jeszcze sporządzić symbol, np. przycisk rozwierny dwubiegunowy (sporządzając rysunek nie możemy użyć kombinacji jednobiegunowego styku rozwiernego i jednobiegunowego wyłącznika w celu uzyskania wyłącznika dwubiegunowego, ponieważ dla funkcji automatycznych są to dwa oddzielne, niezależne symbole!). Oczywiście możliwe jest, dzięki funkcjom edytora graficznego, składanie nowego symbolu z wielu symboli już istniejących i ich uzupełnianie. W niniejszym punkcie opisano podstawowe działania i funkcje, konieczne do sporządzenia nowego symbolu. Prosimy zwrócić uwagę na kolejność postępowania! Każdy symbolom podlegający 'Funkcjom automatycznym' zdefiniowany jest m. in. przez następujące istotne cechy: Obudowa symbolu Piny Nazwa symbolu Oznaczenie Typ symbolu określona postacią geometryczną punkty przyłączy symbolu nazwa symbolu w bibliotece i liście materiałowej jednoznaczne oznaczenie w rysunku => numeracja określa m. in. możliwości funkcji automatycznych Wybierając z listwy menu 'Narzędzia Edytor symboli', aktywujemy edytor symboli, w którym widzimy nową listwę menu, która zakresem funkcji dokładnie dopasowana jest do edytora symboli. Wybierając 'Parametry - Opcje', ustalamy Skok taki, jakie odległości chcemy uzyskać pomiędzy punktami przyłączy. Wybieramy 2,5 mm. Wybieramy 'Obudowa Nowy symbol', zatwierdzając wybór przez 'TAK'. 'Typ symbolu' ustalamy jako 'Standard'. (Menu 'Symbol - Typ symbolu'). Wyłącznik nie posiada żadnych funkcji specjalnych, jak np. możliwość opisu adresami krosowymi (ważne np. dla elementów pobocznych lub styczników). 106 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

107 Na początku powinien zostać sporządzony rysunek symbolu. Wybieramy 'Rysowanie', ustalamy typ linii na 'Ciągła' (prawdopodobnie taki typ aktywny jest domyślnie) i jako 'Grubość linii' wybieramy '1'. Powiększamy rysunek, naciskając klawisz F2 (zmieniamy tym powiększenie obrazu na ekranie monitora a nie rzeczywistą wielkość symbolu). Narysujemy teraz liniami oba zestyki rozwierne. Włączamy Skok (F5, 'S' jako pierwszy znak w listwie informacyjnej w lewym rogu dolnej części ekranu) i Tryb ortogonalny (F6, 'O' jako drugi znak). Z menu wybieramy 'Linia' i kreślimy linię od punktu 100.0/140.0 mm do punktu 100.0/137.5 mm, a następnie do punktu 101.5/137.5mm (w tym celu skok musi być wyłączony!). Kończymy kreślenie linii prawym przyciskiem myszki. Następnie kopiujemy ten ciąg linii. Wybieramy więc 'Powtarzanie' z menu 'Rysowanie', pozycjonujemy kursor w punkcie 105.0/140.0mm (wcześniej włączamy skok) i naciskamy lewy przycisk myszki. Dolna część zestyku rozwiernego: Rysujemy linię od punktu 100.0/132.5 mm do punktu 100.0/135.0 mm, a następnie skośnie do punktu 101.0/138.0 mm, przy czym wcześniej wyłączamy zarówno tryb ortogonalny (F6), jak i skok (F5). Kopiujemy narysowane linie przez 'Powtarzanie', ustawiając kursor w punkcie 105.0/132.5mm. Następnie rysujemy przycisk, kreśląc linią ciągłą od punktu 95.0/137.5mm do punktu 95.0/135.0mm (Skok włącz., Orto włącz.) oraz linią przerywaną (Typ linii np.4)od punktu 95.0/136.3mm do 105.5/136.3mm (Skok wyłącz., Orto włącz.). W ten sposób stworzony został rysunek symbolu. Dla funkcji automatycznych największe znaczenie mają punkty przyłączy poszczególnych symboli. Z menu 'Piny' wybieramy 'Wstaw'. Otworzy się okno 'Wstawianie pinów'. Wybieramy typ pinu 'Bierny', jako kształt pinu 'Punkt' (to przyłącze widoczne jest na ekranie tylko jako krótka kreska). Wybieramy kierunek pinu 'Prawo' i 'Wielkość1'. Pozycjonujemy kursor (skok jest włączony i nie może zostać wyłączony!) na czterech punktach przyłączy i w każdym wstawiamy jeden pin. Pierwsze kroki - WSCAD

108 Każde przyłącze wymaga numeru. Wybieramy 'Numer pinu' z menu 'Piny'. Podajemy pierwszy numer przyłącza, np. '1' i naciskamy lewy przycisk myszki (lub klawisz ENTER). Przesuwamy numer na prawo od przyłącza - kierunek pozostaje zawsze poziomy. Ustalamy pozycję numeru przyłącza. Kursor automatycznie przeskakuje do następnego punktu. Kursor możemy oczywiście ustawić w dowolnym punkcie, np. w celu korekcji błędu. Podajemy pozostałe numery przyłączy i kończymy proces prawym przyciskiem myszki lub przyciskiem <ESC>. Pozycja przyłączy znajduje się w tym momencie bardzo blisko symbolu. Aby przesunąć poziomo w prawo, otwieramy 'Piny- Tabela' i podajemy dla pozycji X ('X-Pos') wartość '2' i aktualizujemy symbol przyciskiem 'Aktualizuj'. Symbol powinien teraz wyglądać w następujący sposób: 108 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

109 Symbol musi być opatrzony Nazwą. Pod tą nazwą zostanie on zapisany w bibliotece. Wybieramy 'Obudowa-Nazwa części - Wprowadź' i podajemy jako nazwę np. '!Zestyk_ rozwierny_podwójny'. Znak wykrzyknika sprawia, że nazwa będzie na rysunku niewidoczna (ukryta). Pozycja nazwy nie jest już istotna, ponieważ nazwa nie jest widoczna na rysunku (w edytorze symboli także nazwy ukryte są zawsze widoczne). Do automatycznej numeracji symbol wymaga oznaczenia. Zgodnie z normą jest to '-S' dla wyłącznika. Wybieramy 'Obudowa-Oznaczenie - Wprowadź' i podajemy '-S'. Oznaczenie pozycjonujemy po lewej stronie symbolu. Później, podczas numeracji automatycznej, odległość napisu od symbolu zostanie dopasowana automatycznie. Zmieniamy ewentualnie wielkość napisu, a następnie pozycjonujemy go ponownie komendą 'Przesuń'. Na koniec zapisujemy symbol w bibliotece. Wybieramy 'Biblioteka - Zapisz symbol'. Symbol możemy także zapisać w bibliotece właśnie aktywnej (patrz nazwa na górze w oknie tekstu ekranu), albo tworzymy nową bibliotekę komendą 'Twórz nową', podając w następnym dialogu jej nazwę (bez rozszerzenia). Wywołując polecenie 'Zapisz symbol', podajemy jako punkt wstawienia np. przyłącze nr 2. Adresy krosowe określające pola, w których znajduje się symbol, ustalone zostaną na rysunku na podstawie współrzędnych tego właśnie punktu! Po naciśnięciu lewego przycisku myszki symbol zostanie przejęty do biblioteki, a komendą 'Usuń + Wstaw', można celem sprawdzenia, wczytać sporządzony symbol już z biblioteki. Symbol został zapisany, jeśli pojawiło się okno dialogowe wskazówki. Opuszczamy edytor symboli, wybierając menu 'Powrót'. Pierwsze kroki - WSCAD

110 Ważne Podczas sporządzania symbolu należy pamiętać o tym, by ustawiona wartość skoku zgodna była ze skokiem stosowanym w danej bibliotece! Inne funkcje W tym krótkim przykładzie zademonstrowaliśmy Państwu tylko niektóre z wybranych funkcji wersji Professional systemu WSCAD 5. Wiele ważnych zagadnień nie zostało tu jednak poruszonych lub potraktowane zostały marginalnie. Należą do nich np.: Kopiowanie projektu Import / eksport projektu Tworzenie kopii bezpieczeństwa projektu Ochrona projektu hasłem Zarządzanie stanami zmian Generowanie list stanów zmian Rysowanie ekranu kabla Definiowanie formularza graficznego łącznie z możliwością jego edycji na ekranie Automatyczne zarządzanie oznaczeniami urządzenia i miejsca Kombinowane projekty częściowe dla nieograniczonej liczby arkuszy Edycja bazy danych Wczytywanie/aktualizowanie plików artykułów Szukanie/zastępowanie w całym zestawie rysunków Import lub eksport listy SPS (sterowników) Dowolna konfiguracja środowiska pracy Tworzenie przycisków symboli Import/eksport rysunków w formacie DXF Opisywanie etykiet materiałów eksploatacyjnych Opisywanie etykiet kabli Opisywanie etykiet zacisków Lista połączeń Wymiarowanie Praca w sieci Elementy typu główny i poboczny Black Box Zarządzanie wtykami i dużo więcej Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

111 Moduł Building Pierwsze kroki... Wprowadzenie Moduł Building to innowacyjne oprogramowanie do projektowania instalacji elektrycznych. W programie tym można projektować zarówno klasyczne układy instalacji elektrycznych, jak i nowoczesne tzw. inteligentne budynki, z wykorzystanie elementów EiB, przeciwpożarowych, antenowych, sieci komputerowych, układów niskoprądowych. Program ten, dzięki swojej intuicyjnej, a zarazem obszernej i wszechstronnej budowie nadaje się zarówno dla małych jak i średnich firm zajmujących się instalacjami elektrycznymi. Moduł Building daje również możliwość szybkiego przetwarzania dużych złożonych projektów, z wykorzystaniem rozdzielnic, systemów układania kabli na wielu piętrach jednocześnie. Pierwsze kroki - WSCAD

112 Praca z Modułem Building Ograniczenia wersji Demo Wersja Demo nie jest samodzielnie działającą prezentacją możliwości programu, użytkownik musi sam zająć się pracą z modułem Building. Tylko w taki sposób można realnie ocenić łatwość obsługi, praktyczne i komfortowe funkcje programu. W wersji tej zablokowany jest wydruk. Natomiast na ekranie monitora użytkownik ma do dyspozycji oryginalne środowisko pracy licencyjnej wersji programu. Niniejsza dokumentacja stanowi jedynie skrócony opis i zawiera przykład ćwiczeniowy, wskazówki dot. instalacji oraz podstawowe zasady obsługi programu w środowisku Windows. W każdej chwili można jednak sięgnąć do pomocy w trybie online, gdzie opisany jest pełen zakres funkcji. Wskazówka Twórcy tego podręcznika zakładają znajomość podstawowych zasad obsługi programów w środowisku Windows. 112 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

113 Ekran Środowisko pracy modułu Building wygląda następująco: Krótki opis najważniejszych fragmentów ekranu: W pasku tytułu widoczna jest nazwa programu, aktualnego projektu, oraz aktualnego pliku. Listwa menu zawiera wszystkie dostępne w programie polecenia. Klikamy lewym przyciskiem myszki, lub używamy kombinacji <ALT> z literą, która jest podkreślona w nazwie danego polecenia menu. Listwa formatowania wskazuje, która warstwa i jaki wzór formatu tekstu są aktualnie aktywne. Możesz zmienić warstwę, status warstwy, bądź wybrać inny format. Listwa komend zawiera przyciski odpowiadające często używanym poleceniom. Oczywiście można pracować z wieloma listwami komend jednocześnie i dowolnie dobierać przyciski. Listwa informacyjna umieszczona poniżej obszaru rysunku zawiera informacje o: stanie funkcji Skok, trybie Orto i automatycznym łączeniu, na bieżąco informuje o funkcjach lewego i prawego przycisku myszki, oraz zawiera ogólne pole edycji. W listwie tej umieszczono również wskaźnik koloru, grubości linii i typu linii dla funkcji rysunkowych, bądź typ linii dla połączeń elektrycznych. Pierwsze kroki - WSCAD

114 Listwa stanu przy dolnej krawędzi ekranu zawiera informacje o formacie arkusza, podziałce, współrzędnych, a także dodatkowe informacje o pozycji kursora, bądź treści polecenia, które właśnie wskazano kursorem. Struktura menu Struktura menu odpowiada ogólnie przyjętym standardom, znanym np. z wielu edytorów tekstu lub arkuszy kalkulacyjnych. Proszę zwrócić uwagę, że menu dostosowuje się do aktualnego stanu programu, oferując do wyboru tylko aktualnie dostępne funkcje. Znaczące punkty struktury menu: Plik: Pod tym hasłem kryją się wszystkie polecenia służące do wykonywania operacji na plikach, wszystkie polecenia dotyczące projektu, sterowania drukarką, jak również polecenia importu plików w formacie DXF lub BMP. Edycja: Tu znajdują się polecenia dot. usuwania, kopiowania, bądź wstawienia zawartości schowka. Wstaw: W grupie tej są wszystkie polecenia służące do wstawiania do aktualnego rysunku uprzednio przygotowanych elementów. W ten sposób można np. wstawić fragment innego rysunku, cały plik, bądź symbol z biblioteki. Wskazówka W odróżnieniu od poleceń menu 'Rysuj' elementy te już istnieją, nie powstają w trakcie tego procesu. Rysuj: Polecenia z tej grupy służą do tworzenia nowych elementów wewnątrz aktualnego rysunku. Do elementów tych należą elementy graficzne (linia, okrąg), jak również ściany, teksty, lub wymiary. Uwaga W odróżnieniu od poleceń z menu 'Wstaw' elementy te powstają w trakcie wykonywania operacji. Zmiana: W grupie tej znajdują się polecenia, przy pomocy których możesz zmienić lub dostosować wygląd, bądź właściwości elementów. Narzędzia: Tutaj znajdziesz polecenia dotyczące przejmowania danych artykułów, przypisywania materiałów, określania wymiarów, jak również opcje (konfiguracja). Format: Ustawienia wstępne dla różnych elementów, zarządzanie warstwami i formatami. Edytor: Polecenia służące do tworzenia rysunków częściowych, ramek rysunkowych, symboli itd. Okno: Polecenia służące do określania wyglądu okna rysunkowego. 114 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

115 Obsługa myszki Pracujemy w środowisku graficznym Windows obsługiwanym głównie myszką, która steruje ruchami kursora np. podczas wstawiania elementów. Kliknięcie lewego przycisku myszki jest zatwierdzeniem podejmowanej akcji. Przyciskiem tym można uruchomić wykonanie polecenia, bądź wybrać lub umieścić element. Do normalnych funkcji Windows należą oczywiście funkcje przesuwania lub zmiany rozmiaru okien. Wskazówka Należy zwracać uwagę na kształt kursora, gdyż daje nam ważną wskazówkę dot. funkcji myszki. Prawy przycisk myszki może pełnić wiele funkcji, w zależności od aktualnego trybu pracy programu. Najczęściej stosowaną funkcją jest uaktywnianie menu zorientowanego obiektowo: umieszczamy kursor na wybranym elemencie i klikamy prawym przyciskiem myszki. Otrzymamy menu, które zawierać będzie polecenia najczęściej używane w odniesieniu do elementów tego typu. W trakcie wykonywania operacji, jak np. przesuwanie lub wstawianie elementu, prawy przycisk myszki przejmuje funkcję przerwania operacji, ma zatem taką samą funkcję, jak klawisz <ESC>. W listwie informacyjnej przy dolnej krawędzi ekranu znajdują się informacje dot. koloru i linii. Jedno kliknięcie lewym przyciskiem myszki na kwadrat z lewej strony powoduje otworzenie menu umożliwiającego zmianę koloru. Kliknięcie lewym przyciskiem myszki na pole z prawej strony powoduje pojawienie się menu do zmiany typu linii, podczas gdy przy pomocy prawego przycisku myszy zmienić można grubość linii. W wielu oknach dialogowych oraz w menedżerze symboli istnieje możliwość szybkiego i prostego dokonywania wyborów poprzez dwukrotne kliknięcie myszką. Wskazówka Zbiorowe zaznaczenie kilku elementów, a nawet okien, umożliwia dokonywanie szybkich wyborów. Jeszcze słowo na temat wyboru: należy zawsze najpierw wybrać obiekt(y), a następnie czynność, która ma zostać wykonana. Elementy zaznaczać można przez pojedyncze kliknięcie lewym przyciskiem myszki, zostaną one wówczas odpowiednio zaznaczone na ekranie monitora. Oczywiście można również zaznaczać w ten sposób kilka elementów jednocześnie. Albo utworzymy okienko wyboru: klikamy na 'pustą' pozycję i przemieszczamy myszką kursor tak, aby powstał prostokąt. Następne kliknięcie myszką (lewym przyciskiem) spowoduje zaznaczenie wszystkich elementów wewnątrz tego prostokąta. Pierwsze kroki - WSCAD

116 Wskazówka W ten sam sposób można ponownie odznaczać elementy, bądź całkowicie anulować przez wciśnięcie klawisza <ESC>. Zoom poprzez rolkę myszki W zależności od aktualnej pozycji kursora, przedstawiony widok będzie na bieżąco powiększany lub pomniejszany, zgodnie z kierunkiem obrotu, widok będzie w miarę możliwości przesuwany, aż pozycja kursora znajdzie się w środku tego widoku. Funkcja ta będzie, poprzez wciśnięcie rolki myszki, odpowiednio aktywowana lub dezaktywowana. Wskazówka Identyczny efekt uzyskamy przy pomocy klawiszy <+> i < > na klawiaturze numerycznej. 116 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

117 Klawisze funkcyjne Korzystając ze środowiska graficznego, nie należy zapominać o klawiszach funkcyjnych. Także one zapewniają szybki dostęp do często stosowanych operacji. Tak np. z pewnością często będzie używany klawisz <F4>, aby optymalnie dostosować rysunek do istniejącego okna lub klawiszy <F2> i <F3> umożliwiających szybki Zoom. Klawisz <F5> przełącza funkcję skoku a klawisz <F7> jest przełącznikiem siatki. Funkcja klawisza <F1> znana jest wszystkim użytkownikom Windows i obsługuje funkcję Pomoc online. Klawisz ten umożliwia dostęp do kompletnego podręcznika, a ponadto podaje aktualne informacje i wskazówki. Oto przegląd dostępnych klawiszy funkcyjnych: Wskazówka Klawisz Funkcja <F1> wywołanie pomocy on-line <F2> (Zoom in) powiększenie obrazu <Shift>- widok 3D <F2>...<F5> <F3> (Zoom out) pomniejszenie obrazu <F4> dopasowanie do rozmiaru okna <CTRL>-<F4> Zoom 1:1 <ALT>-<F4> zakończenie programu <F5> skok kursora wł / wył <CTRL>-<F5> skok kursora poprzedni wł / wył <F6> tryb orto wł / wył <F7> siatka wł / wył <F8> skok kolejny punkt/linia <F9> początek układu współrzędnych <F10> automatyczne łączenie wł / wył <F11> odświeżenie ekranu <F12> menedżer symboli wł / wył Należy pamiętać, że wraz z wersją Demo zainstalowana została również pełna pomoc programu w trybie online. Dzięki temu praktycznie cały podręcznik jest do dyspozycji użytkownika. Ważne skróty klawiaturowe Obok zwyczajnego wprowadzania tekstów, współrzędnych, oraz wspomnianych klawiszy funkcyjnych użytkownik może wybrać wszystkie polecenia menu bezpośrednio z klawiatury: należy po prostu wcisnąć przycisk <Alt> oraz odpowiednią literę z nazwy menu. Ponadto w systemie Windows można również przerywać operację za pomocą klawisza <ESC>. Istnieje jeszcze kilka ważnych funkcji klawiatury: W operacjach rysunkowych cztery klawisze sterowania są równoznaczne z ruchami myszki. Czasem wygodniej jest pozycjonować kursor tymi klawiszami niż myszką. Przy wciśniętym klawiszu <Ctrl> ruch kursora ulega przyspieszeniu. Klawisz <Enter> pełni z reguły tę samą funkcję, co lewy przycisk myszki. Przyciski <Page Up> i <Page Down> pozwalają na kartkowanie zestawu rysunków. Pierwsze kroki - WSCAD

118 Kombinacja <Ctrl-C> umożliwia skopiowanie elementów z zaznaczonego obszaru, tzn. przenoszenie wybranych elementów do schowka Windows. Kombinacja <Ctrl-V> lub <Insert> wstawia na rysunek zawartość schowka. Jest to równoznaczne z wybraniem polecenia 'Edycja - Wstaw'. Kombinacja <Ctrl-X> lub <Esc> usuwa elementy z zaznaczonego obszaru. Kombinacja <Ctrl-Z> wywołuje funkcję UNDO. Wprowadzanie współrzędnych Przykłady właściwego wprowadzania współrzędnych: Bezwzględne X/Y 1.5/2.7 lub Względne X/Y r1,5/2,7 lub r1.5 2,7 kątowe w stopniach / długość w45 2,5 w myszka i długość kierunek myszką r1.5 Jeszcze kilka słów na temat wprowadzania współrzędnych: Jeśli Moduł Building oczekuje wprowadzenia współrzędnych, z lewej strony u dołu na listwie informacyjnej pojawia się wezwanie np. 'Wprowadź punkt początkowy' lub 'Wprowadź punkt linii'. Zamiast wskazania punktu myszką, można teraz po prostu wprowadzić współrzędne punktu z klawiatury. Po wprowadzeniu pierwszego znaku uaktywnia się pole edycji. Aktualna jednostka miary widoczna jest poniżej pola edycji współrzędnych. Należy zawsze wprowadzać wartość X i Y, separatorem między współrzędnymi jest znak '/' lub po prostu spacja. Wprowadzone współrzędne odnoszą się wówczas do ustawionego punktu zerowego kursora. Współrzędne względne, odnoszące się do ostatnio wprowadzonego punktu, określa się przez wprowadzenie przed nimi znaku 'r' lub '@'. Oczywiście istnieje również możliwość podania współrzędnych w postaci kąta i długości, wówczas przed współrzędnymi stawia się znak 'w'. Szczególną cechą programu jest możliwość wskazania kierunku za pomocą myszki i wprowadzenia długości linii z klawiatury. Ponieważ chodzi w tym przypadku o współrzędne względne, przed wartością należy wprowadzić również znak 'r' lub '@'. 118 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

119 W następnym rozdziale zamkniemy spod zarządzania projektem aktualnie otwarty projekt i otworzymy projekt 'Projekt Demo Moduł Building'. Zostały zainstalowane dodatkowe projekty, które opracowywano w oparciu o artykuły z różnych źródeł. Uwaga Wskazówka: Najpierw należy zakończyć bieżącą operację Okno z takim komunikatem pojawia się w momencie, kiedy jakaś operacja jest w trakcie wykonywania: Należy takie okno zamknąć, klikając na przycisk 'OK', a następnie kliknąć 2x przycisk <ESC>. Wtedy zostaną zakończone wszelkie rozpoczęte wcześniej operacje. Pierwsze kroki - WSCAD

120 Projekt przykładowy Ustawienia przykładowe Pracując na wersji licencjonowanej, należy uaktywnić przykładową bazę danych. W tym celu należy z menu 'Parametry' wywołać funkcję 'Ogólnie'. Otworzy się okno dialogowe 'Konfiguracja ogólna'. Wybieramy kartę 'Baza danych' i uaktywniamy bazę Demo_MB.MDB: Wskazówka Przy instalacji wersji licencjonowanej ustawiona jest główna baza danych ok artykułów. Zaznaczamy opcję 'Z bazą danych formatu Access' i klikamy na 'Szukaj'. Ukaże się standardowe okno dialogowe Windows, które umożliwia wybór pliku. Klikamy na plik 'Demo_MB.MDB', następnie 'OK'. Widzimy, że w polu bazy danych, zmieniona została nazwa i ścieżka dostępu. Zapisu dokonanych zmian konfiguracyjnych dokonujemy automatycznie, klikając na przycisk 'OK'. Wybierając przycisk 'Anuluj' powodujemy, że dokonane zmiany zostaną pominięte wraz z opuszczeniem okna. 120 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

121 Projekt Demo Poniższy przykład daje użytkownikowi możliwość zapoznania się z najważniejszymi możliwościami wersji modułu Building. Przygotowaliśmy niewielki projekt, który umożliwia dotarcie do najważniejszych punktów bez straty czasu. Projekt nasz przedstawia dom mieszkalny z piwnicą, parterem i poddaszem. Piętra zostały już zdefiniowane, zarysy piwnicy i poddasza są już gotowe, zarys parteru jest także w większej części gotowy. Twoim zadaniem jest uzupełnienie przygotowanego zarysu o: ściany, drzwi, okna, strefy instalacyjne, obwody prądowe, itd. Następnie masz utworzyć automatycznie schemat ideowy i przeprowadzić zestawienie wykorzystanych materiałów. Po uruchomieniu programu WSCAD 5, uaktywniona zostaje część 'Edycja schematów'. Aby uaktywnić część programu dla planów instalacyjnych, należy w 'Zarządzaniu projektem' kliknąć prawym przyciskiem myszki na Zarys i wybrać opcję 'Zamień do edycji'. Zarządzanie projektem przełączy program (widoczna zmiana wpisu w pasku tytułowym programu), a wszelkie nastawy zostaną przejęte. Pierwsze kroki - WSCAD

122 Otwieramy projekt w menu 'Plik Zarządzanie projektem'. Zaznaczamy projekt o nazwie 'Projekt Demo Moduł Building' i wybieramy 'Projekt - Otwórz'. Wskazówka Otwarty projekt można poznać po 'otwartej książce'. 122 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

123 Podwójnym kliknięciem lewego przycisku myszki otwieramy plik Parter. Przyciski <Page Up> oraz <Page Down> pozwalają na swobodne poruszanie się pomiędzy piętrami. Nazwa bieżącego piętra jest widoczna w tytułowym pasku programu (na samej górze). Uzupełnianie zarysu Rysowanie ściany między łazienką i pokojem dziecinnym Przechodzimy do schematu instalacyjnego 'Parter' przy pomocy przycisków <Page Up> i <Page Down>. Projekt demonstracyjny musi być wcześniej uaktywniony (otwarty). Jeśli aktywne jest inne piętro, należy przekartkować arkusze do piętra zawierającego widok Parteru. Zanim rozpoczniemy uzupełnianie zarysu, sprawdzamy punkt odniesienia (X / Y) rysunku, ponieważ wszystkie podane później współrzędne będą się odnosiły do tego punktu. W projekcie Demo punkt odniesienia znajduje się w tym samym miejscu na każdym piętrze. Punkt odniesienia jest istotny przy układaniu kabli i przewodów lub przy systemach układania kabli poprzez kilka pięter. Punkt odniesienia przedstawiany jest jako punkt przecięcia kropkowanych linii, oznaczony literami 'X' i 'Y'. Jeżeli nie widzimy punktu odniesienia na ekranie, dostosujemy odpowiednio powiększenie, używając przycisku funkcyjnego <F4>. Umieszczamy kursor myszki w punkcie odniesienia, współrzędne powinny przyjąć wartość X = 0.00 m i Y = 0.00 m. Pierwsze kroki - WSCAD

124 Uaktywniamy funkcję Skok (klawisz funkcyjny <F5>) oraz Siatka (klawisz funkcyjny <F7>). Włączoną funkcję Skok rozpoznać można po tym, że kursor "skacze" w zadanych odstępach, widoczne jest to także na listwie informacyjnej w lewej dolnej części ekranu. Jeśli otrzymamy inne wartości, wówczas należy zdefiniować dany punkt jako punkt odniesienia, wciskając klawisz funkcyjny <F9>. Wybieramy polecenie menu 'Rysuj - Ściana': Ustawiamy 'Szerokość' ściany na 0.24 m. W tym celu klikamy na przycisk z trójkątem z prawej strony okna listy. Pojawi się lista wstępnie zdefiniowanych szerokości ścian, można wprowadzić w tym polu również własną wartość. 'Wysokość' ściany (2.50 m) zostanie automatycznie określona przez funkcję zarządzania piętrami. Jako materiał wybieramy cegłę. 'Warstwę' ustaw na Zarys, jako 'Kolor' wybieramy Czarny. 'Linia prowadząca' ustaw lewa. Wprowadź punkt początkowy ściany przy pomocy myszki, klawiszy sterowania, lub przez wprowadzenie współrzędnych z klawiatury ( <Enter>) w punkcie o współrzędnych X= 9.95m Y= 3.35m, kursor umieszczamy na ścianie w następujący sposób: 124 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

125 Punkt początkowy Otworzy się okno Twórz ścianę, w którym wybieramy m.in. kierunek i linię prowadzącą dla rysowanej ściany. Pierwsze kroki - WSCAD

126 Wybieramy <Strzałka na dół> oraz środkowy przycisk ' ', tym samym program automatycznie odnajdzie przeciwległą ścianę na dole. W oknie 'Długość' pojawi się odległość pomiędzy równoległymi ścianami. Jest to jednocześnie długość rysowanej ściany. 126 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

127 Potwierdzamy operację przyciskiem 'Twórz'. Ściana zostanie automatycznie narysowana. Zamykamy okno dialogowe tworzenia ściany przyciskiem 'OK'. Operację zatwierdzamy lewym przyciskiem myszki. Aby anulować rysowanie tej ściany, jeszcze w tym momencie możemy cofnąć operację przyciskiem 'Anuluj'. Wskazówka Jeśli, podczas tego procesu, będziemy trzymali wciśnięty przycisk Shift, zostaną przerwane przyległe ściany. Pierwsze kroki - WSCAD

128 Koniecściany przylegado istniejącego muru Jeżeli chcemy cofnąć tę operację, można tego dokonać przy pomocy ikony. Można również wykorzystać polecenie menu 'Edycja - Cofnij'. Linie, które zostały podzielone w trakcie wrysowywania ściany, zostaną ponownie połączone, aby nie pozostała żadna luka. 128 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

129 Wstawianie drzwi Uruchamiany menedżera symboli przy pomocy polecenia menu 'Wstaw - Symbol' (lub <F12>). Zmieniamy bibliotekę widoczną w oknie listy na aktualną bibliotekę 'Symbole zarysu.bib'. Przez dwukrotne kliknięcie myszką wybieramy Drzwi lewe. Symbol drzwi pojawi się na kursorze, ale nie będzie miał jeszcze właściwego rozmiaru. Klikamy prawym przyciskiem myszki, aby zdefiniować właściwości drzwi. Pojawi się menu Właściwości [Wstaw drzwi]. Wybieramy 'Właściwości', aby zmienić ustawienia dla elementu Drzwi. Pojawi się następujące okno dialogowe: Pierwsze kroki - WSCAD

130 Ustawiamy 'Szerokość' na 0.89m i 'Wysokość' na 2.20m, w grupie 'Punkt odniesienia' wybieramy 'nowy'. Zatwierdzamy ustawienia 'Właściwości - Drzwi' przyciskiem OK. Aby Moduł Building wiedział, w której ścianie wstawić zdefiniowane uprzednio drzwi, musimy wskazać kolejno obydwie linie ściany. Ważne Pierwsza z wybranych linii określa kierunek otwierania drzwi! W tym celu klikamy myszką na pierwszą linię ściany, współrzędne wynoszą: X= 10.70m Y= 3.35m. Pierwsza linia określa kierunek, w którym drzwi będą się otwierać. Następnie klikamy na drugą (równoległą) linię ściany, X= 10,70m Y= 3,60m. Wskazujemy punkt bazowy drzwi, klikając lewym przyciskiem myszki na punkt o współrzędnych X= 10,20m Y= 3,35m. Punkt bazowy jest pomocniczym punktem odniesienia (np. ściana), od którego mierzony będzie odstęp od drzwi. Niewielki napis pomocniczy (tzw. tooltip) w obrębie drzwi wyświetla odstęp od wybranego punktu bazowego. Umieszczamy drzwi, klikając lewym przyciskiem myszki lub wciskając <Enter> na X= 10,30m Y= 3,35m. 130 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

131 Po wstawieniu drzwi na kursorze pojawia się natychmiast kolejny element. Można teraz wstawić kolejne drzwi o tych samych właściwościach. Wstawianie drzwi można zakończyć prawym przyciskiem myszki a następnie klikając 'Anuluj'. Jeżeli położenie drzwi nie jest odpowiednie, bezpośrednio po wstawieniu można je ponownie usunąć poleceniem 'Edycja - Cofnij' lub kombinacją klawiszy <Ctrl+Z>. Pierwsze kroki - WSCAD

132 Wstawianie okna Zasada postępowania przy wstawianiu okien jest taka sama, jak dla drzwi. W menedżerze symboli wybieramy 'Okno (lewy punkt wstawienia)' przez dwukrotne kliknięcie myszką. Klikając prawym przyciskiem myszki, przejdziemy do menu właściwości [Wstaw okno] i klikamy na 'Właściwości'. Pojawią się właściwości okna. Ustawiamy 'Szerokość' na 0.76m, 'Wysokość' na 1.01m, jako 'Strefę instalacyjną' wybieramy 'Środkowa pozioma strefa', a jako 'Punkt odniesienia' wybieramy 'nowy'. Teraz wprowadzamy ponownie linie ściany, klikając myszką najpierw pierwszą linię ściany, współrzędne: X= 0,55m Y= 0,40m. Następnie klikamy drugą (równoległą) linię ściany, X= 0,85m Y= 0,65m. Wprowadzamy teraz punkt bazowy okna o współrzędnych X= 0,00m Y= 0,80m. Przeciągamy myszkę do punktu o współrzędnych X= 0,30m Y= 0,60m. Niewielki napis pomocniczy (tzw. tooltip) w obrębie okna wyświetla odstęp od wybranego punktu bazowego. 132 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

133 Teraz umieszczamy okno przez kliknięcie lewym przyciskiem myszki lub wciskając klawisz <Enter>. Po umieszczeniu okna na kursorze pojawia się symbol kolejnego okna. Okno to automatycznie przejmuje właściwości okna wstawionego poprzednio. Można natychmiast wstawić kolejne okno o takich samych właściwościach. Kończymy wstawianie okien, klikając prawym przyciskiem myszki, a następnie wybierając 'Anuluj'. Pierwsze kroki - WSCAD

134 Wstawianie elementów wyposażenia W Eksploratorze symboli wybieramy bibliotekę 'Wyposazenie_umeblowanie.BIB'. Dwukrotnym kliknięciem myszki wstawiamy symbol Wanna. Pojawi się następujące okno dialogowe: Elementy wyposażenia dają się skalować, tzn. elementy te można dopasować do dowolnej wielkości. Oznacza to, że można dowolnie zmieniać wielkość indywidualnych symboli, aby dopasować je do każdej podziałki. Wprowadzamy 'Długość' 2.00 i 'Szerokość' 0.80, następnie klikamy 'OK'. Odległość wyświetlana będzie dla ułatwienia orientacji przy wstawianiu elementu. Wielkość wanny zmienia się zgodnie z wprowadzonymi wartościami, odpowiednio do podziałki rysunku. Aby obrócić wannę, należy kliknąć prawym przyciskiem myszki, pojawi się zorientowane obiektowo menu właściwości elementu. Wybieramy polecenie 'Obrót o 45 ', obracamy kursorem myszki tak długo, aż osiągniemy wymagany kąt (położenie pionowe lub 90 w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara). 134 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

135 Umieszczamy wannę w punkcie o współrzędnych X= 9,90m Y= 1,30m. Pojawi się okno dialogowe 'Dane dot. wymiarowania' zamykamy je poleceniem Anuluj. Na kursorze pojawi się kolejna wanna, kończymy wstawianie elementów, klikając prawym przyciskiem myszki, a następnie 'Anuluj' lub wciskając klawisz <ESC>. Dwukrotnym kliknięciem myszki wstawiamy symbol Kabina natryskowa. Podajemy 'Długość' 0.80 m i 'Szerokość' 0.80 m. Wstawiamy prysznic w punkcie o współrzędnych X= 9,10m Y= 0,40m. Pojawi się okno dialogowe 'Dane dot. wymiarowania' zamykamy je poleceniem Anuluj. Kończymy wstawianie elementów, klikając prawym przyciskiem myszki, a następnie 'Anuluj' lub wciskając klawisz <ESC>. Pierwsze kroki - WSCAD

136 Umieszczanie symboli Ogólne wiadomości dotyczące umieszczania symboli i artykułów Podczas wstawiania symboli można do nich przypisywać rozmaite artykuły z katalogowej bazy danych. WSCAD współpracuje z bazą danych w formacie Access. Poprzez okno wyboru bazy danych można powiązać z WSCAD em nie tylko dołączone do programu katalogi, ale również pliki zewnętrzne, np. sporządzone przez dostawców. Eksplorator symboli Widok Eksploratora symboli Eksplorator symboli umożliwia w sposób łatwy i przejrzysty wyszukiwanie symboli graficznych z bibliotek. W centralnej części okna widoczne są biblioteki wraz z ich zawartością. Poniżej dostępne są różne karty umożliwiające odpowiednie przedstawienie listy elementów. Dostępne są następujące karty: Biblioteka, Oznaczenie, Szukaj, Ulubione. Klikając na zakładkę Biblioteka w środkowej części okna zostaną przedstawione wszystkie dostępne biblioteki symboli instalacyjnych. Chcąc zobaczyć ich zawartość należy rozwinąć wybraną bibliotekę. Aby tego dokonać należy kliknąć na symbol plusa, widoczny z lewej strony przed nazwą biblioteki. 136 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

137 Zaznaczając kartę Oznaczenie, możemy przeglądać elementy według liter oznaczeń, zgodnych z polską normą. Bardzo wygodnym sposobem wyszukiwania symboli jest wprowadzanie jego nazwy (lub fragmentu) w zakładce Szukaj. Co ciekawe, program wyszukuje w elementach dowolnego ciągu znaków, a nie jedynie początku. Dlatego też, aby znaleźć gniazdo podwójne, nie trzeba wpisywać całego ciągu znaków, ani początku, a można jedynie wpisać gn podw. Potem wystarczy kliknąć na symbol lornetki z prawej strony i odpowiednie wpisy zostaną odnalezione. Pierwsze kroki - WSCAD

138 Zakładka Ulubione pozwala nam wybierać symbole według zadanego przez nas algorytmu. 138 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

139 Dopasowanie wielkości symbolu Ponieważ rysunki zarysu często tworzone są w różnych formatach i podziałkach, praktycznie niemożliwe jest zaproponowanie symboli w odpowiednich rozmiarach, które byłyby optymalnie dostosowane do każdej wybranej podziałki i formatu. WSCAD 5 Moduł Building umożliwia określenie w konfiguracji dla każdej możliwej podziałki odpowiedniego współczynnika skali W menu 'Narzędzia Opcje' wybieramy kartę 'Symbol / Wstaw' i ustawiamy współczynnik wielkości symbolu f dla wybranej skali. To ustawienie będzie się odnosiło jedynie do nowo wstawianych symboli. Symbole już umieszczone na planach pozostaną nie zmienione!!! Symbole skalowane, takie jak drzwi, czy okna, są automatycznie dopasowywane do ścian, w które są wpasowywane. To samo dotyczy elementów, którym podajemy wymiary, szerokość i wysokość podczas wstawiania. Wstawianie symboli Poprzez dwukrotne kliknięcie lewego przycisku myszki umieszczamy na kursorze symbol z Eksploratora symboli. Element został przyczepiony do kursora. Teraz można ruchem myszki ustalić miejsce, w którym powinien element zostać umieszczony. Kliknięcie lewego przycisku myszki spowoduje ostateczne ustalenie jego pozycji. Jeżeli zamiast lewego przycisku myszki, przed ustaleniem pozycji elementu, klikniemy prawym przyciskiem myszki, otworzy się menu kontekstowe 'Właściwości'. Pierwsze kroki - WSCAD

140 Zawsze kiedy pojawia się prośba o kliknięcie lewego przycisku myszki można również wybrać na klawiaturze przycisk <Enter>. Właściwości symbolu Symbolami instalacyjnymi nazywamy te symbole, których typ został zdefiniowany jako Instalacja. Wstawmy symbol 'Gniazdo podwójne Schuko'. W tym celu należy otworzyć Eksplorator symboli,<f12> i wybrać z biblioteki 'Gniazda_wylaczniki' element 'Gniazdo podwójne Schuko'. Po wybraniu symbolu i zatwierdzeniu przyciskiem 'OK' klikamy prawy przycisk myszki, aby wywołać kontekstowe okno 'Właściwości - Element'. W oknie tym mamy możliwość dokonania następujących ustawień: Strefa instalacji: służy do wyznaczenia pionowej części drogi instalacji. Do dyspozycji są strefy zdefiniowane w funkcji zarządzania piętrami. Opis: Nazwa symbolu. Obwód prądowy: Numer obwodu prądowego i podłączonych rozdzielnic. Tekst funkcyjny: Dowolny tekst. Nr artykułu: Numer artykułu, który może być automatycznie przypisany po wyborze artykułu z bazy danych (przycisk BD). 140 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

141 Typ: Wskazuje typ elementu, można go zmienić, klikając strzałkę z prawej strony listy. Warstwa: Wskazuje aktualną warstwę, na której znajduje się dany element. Warstwę można zmienić, klikając strzałkę z prawej strony listy. Teksty dodatkowe: Przy pomocy tekstów dodatkowych zapisać można dodatkowe informacje, jak np. adresy czy opis funkcji EIB. Rozdzielnica-obwody prądowe: Przycisk ten uruchamia funkcję zarządzania obwodami prądowymi, umożliwiając bezpośrednie tworzenie bieżącej ścieżki, lub utworzenie nowej. Numer obwodu wprowadza się w wierszu 'Obwód prądowy' razem z nazwą rozdzielnicy. Dane materiałowe (BD): Uruchamia tabelę zawierającą zestawienie danych wszystkich dostępnych materiałów Objaśnienie tekstów dodatkowych: U góry z lewej strony wprowadzamy np. adres linii EIB, a u góry z prawej opis funkcji. W polu obok określamy, czy mają być widoczne (pole zaznaczone =>widoczne). Opcja Zmień tekst umożliwia edycję opisu listy. Następnie każdą pozycję listy można oznaczyć symbolem X, który oznacza, że dana pozycja będzie widoczna w schemacie, jak również zapisać dodatkowe informacje, jak Zajęte lub Wykorzystane. 'Rozmiar listy' umożliwia określenie ilości pozycji listy. (6 tekstów będzie wykorzystanych na liście materiałowej). Obrót o 45 Wybierając 'Obrót o 45 ' mamy możliwość obracania elementu co 45 stopni. Pozycja elementu jest ustawiana według chwilowego położenia kursora lub dostosowywana do ruchu kursora. Aby ustalić wygląd obróconego elementu należy kliknąć lewym przyciskiem myszki. Ponowne naciśnięcie lewego przycisku myszki spowoduje ustalenie pozycji na planie. Pierwsze kroki - WSCAD

142 Umieszczanie pojedyncze Punkt odniesienia Z 'Punktem odniesienia' wstawiamy elementy, które mają zostać umieszczone w określonej odległości od jakiegoś obiektu. Aby zdefiniować punkt odniesienia, należy kliknąć lewym przyciskiem myszki na obiekt, od którego nasz wstawiany element ma być oddalony o ściśle określoną odległość. Pojawi się okno wraz z uwidocznioną odległością kursora (a co za tym idzie wstawianego elementu) od punktu odniesienia. Ponowne kliknięcie lewego przycisku myszki spowoduje osadzenie elementu na planie. Umieszczanie pojedyncze poprzez wyznacz. prostokąta Funkcja 'Poprzez wyznacz. prostokąta' umożliwia zdefiniowanie prostokąta (2 punkty przeciwległe), pośrodku którego zostanie umieszczony symbol. Umieszczanie wielokrotne z wyznacz. odstępu Dzięki tej funkcji możliwe jest umieszczane wielu symboli jednocześnie. Otwiera się okno dialogowe, w którym należy zdefiniować rozmieszczenie symboli (np. lamp w hali produkcyjnej). Na przykład: chcemy umieścić 16 symboli lamp, po 4 lampy w poziomie i po 4 w pionie. Przestrzeń pomiędzy elementami (Odstęp [m]) zdefiniujemy tak, żeby lampy w poziomie były od siebie oddalone o 1m, zaś w pionie o 0,5m. Po kliknięciu przycisku 'OK' program przejdzie do okna parametrów wstawianych symboli, gdzie można zdefiniować strefę instalacyjną dla umieszczanych lamp, 142 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

143 artykuł, itp. Klikając 'OK' zatwierdzamy ostatecznie wybór, co spowoduje, iż na kursorze będziemy mieli zaczepione 16 lamp o ustalonych w określonej skali odległościach względem siebie. Kolejne kliknięcie lewego przycisku myszki spowoduje, że lampy te zostaną umieszczone na schemacie. Umieszczanie wielokrotne... i wyznacz. prostokąta Dzięki tej funkcji możliwe jest umieszczane wielu symboli jednocześnie. Wystarczy wskazać przeciwległe narożniki prostokąta, w obrębie którego maja znaleźć się wstawiane elementy. Otwiera się okno dialogowe, w którym należy zdefiniować rozmieszczenie symboli (np. lamp w hali produkcyjnej). Na przykład: chcemy umieścić lampy w hali produkcyjnej wykorzystując do tego celu funkcję umieszczania wielokrotnego symboli za pomocą prostokąta. W pierwszym kroku musimy wskazać prostokątem obszar, w którym mają się owe lampy znaleźć, np. ściany pomieszczenia. Otworzy się okno dialogowe 'Umieść więcej elementów'. Ilość razem wpisujemy odpowiednio, dla poziomo 4, zaś pionowo 5 sztuk. Następnie definiujemy Odstęp ściany, tzn. Odległość skrajnych elementów od ścian (jeżeli np. prostokątem wskazywaliśmy ściany pomieszczenia). Po kliknięciu przycisku 'OK' program przejdzie do okna parametrów wstawianych symboli, gdzie można zdefiniować strefę instalacyjną dla umieszczanych lamp, artykuł, itp. Kliknięcie 'OK' spowoduje umieszczenie 20 symboli lamp w równych Pierwsze kroki - WSCAD

144 odstępach poziomych i pionowych z zachowaną odległością od krawędzi zdefiniowanego prostokąta (oczywiście w odpowiedniej skali). Automatyczne ustawienie elementu Symbole instalacyjne automatycznie są obracane przy zbliżaniu ich do ścian. Dzięki temu nie trzeba ich specjalnie ustawiać, zbliżając każdorazowo do ściany. Funkcja ta działa jedynie w momencie, kiedy element zbliżymy do ściany, a ściślej mówiąc kursorem wskażemy ścianę (bez klikania przycisków myszki). Przykład: Rysunek 1: element zbliżamy do ściany Rysunek 2: kursor z elementem wskazuje ścianę Rysunek 3: element odpowiednio obrócony ostatecznie pozycjonujemy Automatyczna odległość symboli Odległość linii ścian i symboli przy wyrównaniu ustalamy z menu 'Narzędzia Opcje' na karcie 'Symbol / Wstaw': 144 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

145 Odległość linii ścian przy wyrównaniu: w momencie przybliżenia symbolu do ściany, automatycznie zostanie on o taką odległość (w mm) odsunięty od ściany. Odległość symboli przy wyrównaniu: funkcja ta działa na takiej samej zasadzie, co poprzednia z tą jednak różnicą, iż dotyczy automatycznego przesuwania elementów w momencie zbyt bliskiego przybliżania ich do innych elementów. W tym wypadku ustalamy minimalną odległość. Program przesuwa automatycznie element w odpowiednim kierunku, zależnym od strony, z której przybliżamy symbol. Wstawianie symboli Otwieramy plan instalacji 'Parter', następnie uaktywniamy Eksplorator symboli przyciskiem <F12>. Aby wybrać gniazdo Schuko, należy najpierw uaktywnić bibliotekę 'Gniazda_wylaczniki'. Umieszczamy kursor blisko lewej, wewnętrznej ściany łazienki, aż kółko kursora dotknie pierwszą linię ściany. Po chwili symbol Pierwsze kroki - WSCAD

146 obróci się automatycznie do ściany. Symbol pozostanie tak obrócony aż do czasu, kiedy przybliżymy go do innej ściany. Po automatycznym wyrównaniu pozycjonujemy symbol powyżej zlewozmywaka przy ścianie poprzez pojedyncze kliknięcie lewego przycisku myszki. Po kliknięciu pojawi się okno dialogowe 'Właściwości symbolu'. Ustawiamy strefę instalacyjną na 'Środkowa pozioma strefa'. Wprowadzamy w pole obwodu prądowego cyfrę 9 i zamykamy okno, potwierdzając zmiany przyciskiem 'OK'. Okno dialogowe zostanie zamknięte, a symbol o takich właściwościach wstawiony. Na kursorze pojawi się natychmiast kolejny symbol o identycznych właściwościach, który może być wstawiany dowolną ilość razy. Klawiszem <ESC> kończymy ten proces. Teraz możemy wstawiać kolejne symbole z menedżera symboli. Postępować identycznie z symbolem Wypust oświetleniowy. Jako pozycję wybieramy pomieszczenie 'Łazienka' ponad umywalką. Pojawi się okno dialogowe Właściwości, w którym dokonujemy następujących ustawień: 146 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

147 Symbol Puszka z pokrywą powinien zostać wstawiony tak samo. Jako pozycję określamy środek pomieszczenia 'Łazienka'. W oknie dialogowym Właściwości jako strefę instalacyjną ustalamy 'Dolna krawędź sufitu' i wprowadzamy obwód prądowy '9.2'. Tak samo umieszczamy symbol Przełącznik świecznikowy. Ustalamy pozycję: lewa strona pomieszczenia 'Łazienka' obok drzwi. W oknie dialogowym Właściwości powinna być ustalona strefa instalacyjna 'Środkowa pozioma strefa' i obwód prądowy jako '9.1.2'. Wskazówka Umieszczając symbol, możemy od razu wprowadzić numer artykułu, lub przypisać go do symbolu później. Oba warianty są jak najbardziej poprawne!!! Późniejsze przypisanie materiałów Przypisanie materiałów jest tutaj możliwe np. w późniejszym czasie. W tym przypadku zaznaczamy myszką 'Okno', w którym znajdują się odpowiednie elementy lub klikamy na dany element lewym przyciskiem myszki. Z menu Zmiana / Przypisz element / Katalog instalacyjny wewnętrzna funkcja programu zbiera wszystkie wybrane symbole (zaznaczone na szaro) i przedstawia w oknie dialogowym. Pierwsze kroki - WSCAD

148 Pojedynczym kliknięciem wybieramy nazwę symbolu (np. Gniazdo podwójne- Schuko) i wybieramy polecenie 'Przypisz', otwiera się okno dialogowe Menedżera baz danych. Teraz możemy przypisać do symbolu odpowiedni artykuł poprzez podwójne kliknięcie lewego przycisku myszki. 148 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

149 Ten proces powtarzamy dla wszystkich wybranych typów symboli. Jeśli wybraliśmy kilka identycznych symboli, w oknie dialogowym przedstawiona zostanie ich ilość, przypisujemy tylko jeden numer artykułu dla wszystkich pozycji. O zarządzaniu artykułami możemy przeczytać w pomocy <F1>. Układanie kabli z bazą danych Połączenie Przełącznik - Rozdzielnica Aby rozpocząć rysowanie kabli i przewodów wybieramy polecenie menu 'Rysuj Przewód - Ogólnie'. Porównaj rysunek poniżej. Zmieniamy 'Strefę instalacyjną' na 'W suficie'. Przypisanie rodzaju układania kabli Jako 'typ ułożenia' rozumiemy kanały kablowe, rurki instalacyjne, korytka kablowe, itp. Aby zdefiniować 'Rodzaj ułożenia' należy kliknąć przycisk 'BD' z lewej strony. Otworzy się okno zarządzania artykułami, w którym wybieramy odpowiedni artykuł. Po zatwierdzeniu przyciskiem 'OK' odpowiedni wpis pojawi się w polu rodzaju ułożenia. Pierwsze kroki - WSCAD

150 Przypisanie typu kabla Aby zmienić 'Typ' w grupie 'Kabel', należy kliknąć na przycisk 'BD' pojawi się okno zarządzania artykułami. Wybór artykułu zatwierdzamy przyciskiem 'OK', zaś anulujemy przyciskiem 'Anuluj'. Zmiany zostaną wprowadzone w polu 'Kabel'. Teraz ustawienia dla kabla są kompletne. 150 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

151 Wskazówka Opcja 'Łączenie automatyczne' powinna być włączona, zaś opcja 'System ułożenia' wyłączona. Okno dialogowe powinno teraz wyglądać następująco: Klikamy na przycisk 'Rysuj'. Na listwie stanu w lewej dolnej części ekranu pojawi się wskazówka dotycząca aktualnie wykonywanego polecenia (Wprowadź punkt początkowy ułożenie). Wstawiamy punkt początkowy linii na przełączniku, drugi punkt linii na przeciwległej ścianie, trzeci punkt poniżej rozdzielnicy, a ostatni punkt linii bezpośrednio na rozdzielnicy. Fragment listwy informacyjnej Punkt końcowy Punkt zagięcia Punkt początkowy Pierwsze kroki - WSCAD

152 Jak widać, w trakcie łączenia na końcach linii pojawiają się niewielkie prostokąty. Prostokąty te przedstawiają bezpośrednie połączenie pionowe w dół. Zostały one utworzone automatycznie, ponieważ uaktywniono opcję 'Łączenie automatyczne'. Opcję tą można włączać i wyłączać w trakcie rysowania przy pomocy klawisza <F10>. Stan tej opcji widoczny jest na listwie stanu (widoczny symbol 'Ł' = opcja 'Łączenie automatyczne' jest aktywna). Wskazówka Niewielki prostokąt symbolizuje zmianę wysokości. Połączenie Przełącznik stopniowy Puszka stropowa Proszę pamiętać, że wciąż aktywna jest funkcja rysunkowa 'Przewód' (jeżeli przypadkowo zakończyłeś rysowanie kabli, uruchom funkcję ponownie, wybierając polecenie menu 'Rysuj Przewód - Ogólnie'). Wstawiamy teraz punkt początkowy linii obok przełącznika stopniowego, kolejne punkty linii wstaw w ścianie powyżej przełącznika, następny punkt z prawej strony, na wysokości puszki stropowej. Punkt początkowy Punktyzmiany kierunku Punkt końcowy Połączenie Gniazdo podwójne Wypust oświetleniowy Kolejny punkt początkowy linii wstawiamy na Gniazdo podwójne- Schuko, dalsze punkty linii w ścianie, a punkt końcowy na Wypust oświetleniowy. 152 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

153 Punkt początkowy Punkty zmiany kierunku Punkt końcowy Wskazówka Kable można oczywiście także prowadzić ukośnie. Długość przewodów zawsze będzie zliczana poprawnie. Połączenie Przełącznik stopniowy Gniazdo podwójne Znajdujemy się już w punkcie 'Wprowadź punkt początkowy ułożenie'. Aby zmienić typ kabla z 'NYM-J 3x 1,5 mm2' na 'NYM-J 4x 1,5 mm2', musimy zakończyć układanie kabli i przewodów, klikając prawym przyciskiem myszki. Znajdziemy się z powrotem w oknie dialogowym 'Parametry ułożenia kabli'. W grupie 'Kabel' zmieniamy 'Rozmiar' na 'NYM-J 4x 1,5 mm2' ponownie wciskając przycisk 'BD'. Pierwsze kroki - WSCAD

154 Klikamy przycisk 'Rysuj' i wstawiamy punkt początkowy linii na Gniazdo podwójne- Schuko. Wstawiamy kolejne punkty linii w ścianie, a ostatni punkt umieszczamy na przełączniku stopniowym. Kończymy układanie kabli, klikając prawym przyciskiem myszki w oknie dialogowym 'Parametry ułożenia kabli' na przycisk 'Zakończ'. Punktyzmiany kierunku Punkt końcowy Punkt początkowy 154 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

155 Właśnie uzupełnione zostało tworzenie instalacji na rysunku zarysu. Wskazówka Jeżeli dokonałeś już pewnych ustawień, ostatnie ustawienia zostaną zapisane. Aby je uaktywnić, należy kliknąć prawym przyciskiem myszki na pole sposób układania kabli. Pierwsze kroki - WSCAD

156 Rozdzielnice i obwody prądowe O rozdzielnicach ogólnie Moduł Building umożliwia Państwu automatyczne tworzenie planów rozdzielnic. Potrafi przy tym dostosować się do Państwa potrzeb i wymagań. Aby program mógł automatycznie utworzyć schemat rozdzielnicy nie musi istnieć plan instalacji. Podczas tworzenia planów instalacyjnych można przypisywać poszczególne obwody prądowe do symboli instalacyjnych, jednakże wcale nie jest to konieczne. Przydzielanie poszczególnych elementów do obwodów prądowych może nastąpić w późniejszym czasie. Wskazówka Jest możliwa edycja obwodów prądowych za pośrednictwem menu właściwości elementu instalacyjnego lub rozdzielnicy. Należy przy tym zmienić rozdzielnicę i pamiętać, aby nie zapisać tych zmian dla danego elementu. Zaznaczamy rozdzielnicę, której obwody prądowe chcemy edytować i klikamy w polu 'Obwód prądowy' przycisk 'Nowy/Zmień': 156 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

157 Widoczne są teraz informacje dotyczące wybranej rozdzielnicy oraz zdefiniowane obwody prądowe. Współczynnik jednoczesności jest informacją opcjonalną, której zadaniem jest wspomaganie użytkownika w trakcie określania wartości. Dane dot. wartości prądu dla poszczególnych faz wyliczane są na podstawie zasilania oraz danych poszczególnych obwodów prądowych. Dla każdego z poszczególnych obwodów prądowych można przypisać następujące wartości: przyporządkowaną szynę zbiorczą, numer obwodu prądowego, oznaczenie, moc w [kw], napięcie w [V], natężenie prądu w [A], ilość biegunów, typ zabezpieczenia, wartość zabezpieczenia w [A], przekrój przewodu, grupę ułożenia kabli, fazę, cosinus, nazwę przypisanego makra rysunkowego. Wskazówka Wielkość okna dialogowego oraz szerokość poszczególnych kolumn można dostosować poprzez przeciąganie myszką. Przesuwamy kursor myszki na wiersz nagłówka, na granicę pomiędzy dwoma kolumnami, zwracając uwagę na wygląd kursora. Gdy tylko wygląd kursora się zmieni, wciskamy lewy przycisk myszki i zmieniamy szerokość, przesuwając myszkę w odpowiednim kierunku. Opcja automatycznego generowania schematów wymaga istnienia narysowanych makr rysunkowych. Pierwsze kroki - WSCAD

158 Edycja rozdzielnicy Ogólnie W tym celu musimy otworzyć projekt 'Projekt Demo Moduł Building'. Rozpoczynamy edycję rozdzielnicy 'PR1_Parter', wybierając polecenie menu 'Edycja / Rozdzielnica + obwody prądowe'. W programie Moduł Building na rozdzielnicę składa się zawsze zasilanie, co najmniej jedna szyna zbiorcza oraz obwody prądowe. Tworzenie nowej rozdzielnicy Aby utworzyć nową rozdzielnicę, należy w oknie dialogowym 'Rozdzielnica i obwody prądowe' w polu Rozdzielnica wybrać przycisk 'Nowy' i wprowadzić nazwę rozdzielnicy, np.: 'PR_DEMO'. W polu 'Zasilanie + Szyny zbiorcze' należy wybrać przycisk 'Nowy/Zmień'. Otworzy się następujące okno dialogowe: 158 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

159 Teraz należy wybrać polecenie 'Nowy', w celu zdefiniowania zasilania rozdzielnicy. Definiowane jest wstępne zabezpieczenie dla rozdzielnicy, np. wyłącznik główny z licznikiem. Wprowadzamy nazwę zasilania (np. Zasilanie) i zatwierdzamy przyciskiem 'OK'. Ponownie wybieramy polecenie 'Nowy', tym razem po to, aby zdefiniować szynę zbiorczą. Wprowadzamy jej nazwę (np. SZ1) i zatwierdzamy przyciskiem 'OK'. Postępowanie należy powtórzyć dla wszystkich szyn zbiorczych. Przypisanie makra do zasilania i szyny zbiorczej Po wprowadzeniu zasilania i szyny zbiorczej należy przypisać makra rysunkowe, aby móc później wygenerować schemat ideowy. Poprzez podwójne kliknięcie myszki na nazwę pola 'Zasilanie' lub na przycisk 'Zmień', pojawi się puste pole dialogowe: Pierwsze kroki - WSCAD

160 Przyciskiem 'Przypisz' przechodzimy do okna dialogowego z wyborem makr rysunkowych. 160 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

161 Wybieramy z katalogu 'Makra stron planu\zasilanie\tn\' makro rysunkowe 'DS_HS_HSA_TN-siec.0000'. Wskazówka Ten wybór jest tylko przykładem, możemy oczywiście dowolnie indywidualnie definiować i edytować makro. Do tego celu przeznaczone są odpowiednie edytory, które otwieramy z poziomu menu głównego Edytor / Twórz makro rysunkowe. Makra są zapisywane w różnych zbiorach i zostają przywołane zgodnie z celem, są widoczne wówczas w postaci okna dialogowego. Aby uzupełnić określone makro, otwieramy je za pomocą edytora z odpowiedniego zbioru makr. Tam można dokonać wymaganych zmian. Pierwsze kroki - WSCAD

162 Powyższe informacje dotyczą również szyn zbiorczych W tym celu należy zaznaczyć nazwę pola 'Szyna zbiorcza - SZ1'. Tutaj trzeba wybrać makro rysunkowe 'Makra stron planu\szyny zbiorcze\wylacznik _roznicowy_4pol.0000'. Teraz wciskamy przycisk 'Zakończ'. Okno 'Zasilanie i szyny zbiorcze' zostanie zamknięte i program powróci do okna 'Rozdzielnica i obwody prądowe'. 162 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

163 Tworzenie obwodów prądowych Wykorzystamy w tym ćwiczeniu istniejącą rozdzielnicę PR1_Parter. W polu 'Obwód prądowy' wciskamy przycisk 'Nowy/Zmień', pojawi się wówczas nowe okno dialogowe Kliknięciem lewego przycisku myszki umieszczamy kursor na pozycji numer '9' z oznaczeniem 'Łazienka'. Następnie wybieramy polecenie menu 'Nowy', pojawi się kolejne okno dialogowe. Wskazówka Jeżeli wybierając 'Nowy' obwód prądowy nie zaznaczyliśmy wcześniej innego na liście, żadne dane obwodu prądowego nie zostaną do niego przejęte. Pierwsze kroki - WSCAD

164 Zatwierdzamy, wciskając przycisk Tak, wszystkie wartości zostaną zatwierdzone razem z makrem. Teraz musimy już tylko wprowadzić zmiany. Numer obwodu prądowego automatycznie został nadany ('10'). Zmieniamy jedynie oznaczenie obwodu prądowego z 'Łazienka/WC' na 'Łazienka 2'. Wskazówka Przypisanie makra rysunkowego odbywa się w sposób analogiczny do przypisywania makr do szyn zbiorczych. W układach jednobiegunowych należy korzystać z makr rysunkowych z katalogu 'Makra stron planu', podkatalogu 'Obwod_pradowy_1pol', dla 2-biegunowych obwodów korzystamy z podkatalogu 'Obwod_pradowy_2pol', zaś dla układów 3-biegunowych wykorzystujemy makra rysunkowe z podkatalogu 'Obwod_pradowy_3pol'. 164 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

165 Schemat ideowy Automatyczne tworzenie schematów ideowych Aby wprowadzić strony planu, należy przełączyć się na edycję schematów ideowych. W tym celu należy otworzyć zarządzanie projektem (menu Plik Zarządzanie projektem), następnie prawym przyciskiem myszki kliknąć na 'Strony planu' i wybrać opcję 'Zamień do edycji'. Program uruchomi część służącą do edycji schematów ideowych. Zamykamy okno dialogowe zarządzania projektem przyciskiem 'OK'. Wskazówka Można przełączyć się na edycję schematów również poprzez menu 'Widok Edycja schematów'. Jeżeli żaden schemat ideowy nie był w tym projekcie wcześniej tworzony, obszar rysunkowy jest pusty (szary). Aby automatycznie utworzyć schematy ideowe należy użyć menu 'Funkcje automatyczne Twórz automatycznie schemat'. Pojawi się okno dialogowe zawierające wszystkie dostępne rozdzielnice: Pierwsze kroki - WSCAD

166 Wybieramy rozdzielnicę PR1_Parter i uruchamiamy proces automatycznego tworzenia schematu przyciskiem 'OK'. Po chwili powstaje schemat ideowy dla wybranej rozdzielnicy. Automatycznie utworzony schemat ideowy można edytować, zmieniać i uzupełniać podobnie jak każdy inny, utworzony ręcznie w programie WSCAD Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

167 Wskazówka Posiadanie odpowiedniej konfiguracji programu WSCAD 5, tzn. wersji Compact + Moduł Building lub wersji Professional + Moduł Building daje również możliwość połączenia funkcji automatycznych, jak generowanie list zaciskowych, spisu zawartości, zarządzania stycznikami, menedżera szaf sterowniczych, itp. Obróbka stron planu w wersji Professional Jeśli używają Państwo wersję Professional WSCAD 5, istnieje możliwość używania funkcji zarządzających stronami planu. Zarządzanie kablami Funkcję tą wywołujemy z menu 'Funkcje automatyczne Zarządzanie kablami' i wybieramy 'Wczytaj rysunki'. Wszystkie wprowadzone do makr rysunkowych (używanych podczas automatycznego tworzenia schematów ideowych) kable, zostaną automatycznie wczytane i widziane przez zarządzanie kablami i wszystkie inne funkcje pomocnicze. Zarządzanie złączami Funkcję tą wywołujemy z menu 'Funkcje automatyczne Zarządzanie złączami' i wybieramy 'Wczytaj rysunki'. Wszystkie wprowadzone do makr rysunkowych (używanych podczas automatycznego tworzenia schematów ideowych) złącza, zostaną automatycznie wczytane i widziane przez zarządzanie złączami i wszystkie inne funkcje pomocnicze. Zarządzanie stycznikami Najlepszy sposób na edycję styczników (wstawionych z makr rysunkowych lub podczas ręcznej edycji), to edycja z poziomu trybu półautomatycznego. Aby tryb półautomatyczny włączyć, należy uaktywnić funkcję 'Tryb półautomatyczny' z menu 'Funkcje automatyczne Zarządzanie stycznikami'. Następnie przechodzimy do 'Menedżera styczników' w tym samym menu. Z menu 'Narzędzia' wybieramy opcję 'Twórz nową bazę danych'. Program wtedy wczyta do pamięci wszystkie występujące w tym projekcie styczniki wraz z przypisanymi do nich zestykami. Aby edytować dany stycznik, należy kliknąć lewym przyciskiem myszki na wybrany wiersz, zawierający dany stycznik. Następnie klikając dwukrotnie na wiersz Artykuł (z prawej strony) przechodzimy do okna, w którym mamy możliwość wyboru odpowiedniego artykułu dla stycznika. Po zatwierdzeniu przyciskiem 'OK' i zamknięciu przeglądarki program automatycznie umieści pod cewkami łączniki wielobiegunowe wraz z adresami krosowymi do zestyków. Na zestykach również pojawią się adresy krosowe do cewek. Menedżer SPS (zarządzanie sterownikami) Wszystkie elementy SPS, można powiązać wzajemnie ze sobą poprzez zarządzanie sterownikami menu 'Funkcje automatyczne SPS- Menedżer sterowników'. Po otwarciu okna dialogowego zarządzania sterownikami, należy wybrać funkcję 'Funkcje dodatkowe Twórz nową bazę danych'. Program wtedy sprawdza, Pierwsze kroki - WSCAD

168 jakie elementy główne występują w projekcie (moduły główne, karty rozszerzeń, itp.) i jakie elementy są do nich przypisane (wejścia i wyjścia analogowe oraz cyfrowe). Jeśli jakieś elementy nie zostały wcześniej powiązane z żadnym elementem głównym, otworzy się okno dialogowe dające użytkownikowi taką możliwość. Przypisywanie artykułów na stronach planu (rezultat obróbki schematów ideowych) Skoro schematy ideowe zostały automatycznie utworzone, wystarczy teraz przypisać do poszczególnych elementów numery artykułów konkretnych wytwórców, w celu późniejszego stworzenia listy materiałowej. Wskazówka W wersji Professional, jeżeli posiadamy już na stronach planu jakieś cewki, zestyki, moduły główne i poboczne SPS, musimy wpierw wywołać funkcje zarządzania stycznikami i sterownikami, sprawdzające powiązania odpowiednich elementów ze sobą. W celu przypisania artykułu do symbolu, należy kliknąć na niego prawym przyciskiem myszki. Otworzy się okno Parametry symbolu. Teraz wystarczy dwa razy kliknąć lewym przyciskiem myszki na Nr artykułu. Otworzy się katalogowa baza danych, z której wybieramy artykuł, który ma być przypisany do symbolu. Artykuły można również przypisywać z poziomu przeglądarki materiałów. W przeglądarce listy materiałowej można przypisać ten sam artykuł do wielu symboli. Wskazówka Mamy możliwość podglądu wszystkich symboli z poziomu przeglądarki materiałowej. Ponieważ widząc w przeglądarce wszystkie elementy 168 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

169 projektu łatwo jest stracić orientację, radzimy przeglądać elementy jedynie dla wybranej strony. Uruchamiamy funkcję 'Zmiana Właściwości obiektu Symbol', pojawi się okno umożliwiające wybór zakresu działania tego menu. Wybieramy opcję '1 Okno' i wskazujemy oknem cały arkusz. Otworzy się okno dialogowe zbliżone do okna przeglądarki materiałowej: Kilka artykułów ma już przypisane dane z bazy danych, ponieważ tworzone makra rysunkowe zawierały już takie elementy. W celu przypisania artykułu do elementu, należy kliknąć lewy przycisk myszki na pole Artykuł i wybrać przycisk 'Przypisz artykuł'. Przykład: Do elementu 'Wyłącznik_ nadprądowy_1pol' w 20 wierszu chcemy przypisać artykuł konkretnego wytwórcy. Klikamy na pole Artykuł w wierszu 20 i wybieramy przycisk 'Przypisz artykuł'. Pierwsze kroki - WSCAD

170 Otworzy się okno dialogowe przeglądarki materiałów: 170 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

171 Wskazujemy na numer artykułu 'FAZNB16' Moellera. Po kliknięciu 'OK' wybrany artykuł zostanie automatycznie przejęty. Powtarzamy te czynności dla wszystkich elementów nie posiadających przypisanych artykułów. Wskazówka Styczniki i wszystkie inne elementy posiadające adresy krosowe mogą być przypisane, jeżeli znajdują się w zarządzaniu. W przeciwnym przypadku wyświetli się komunikat o błędzie, np. Brak styczników na liście projektu Pierwsze kroki - WSCAD

172 Lista materiałowa Ogólnie (rezultat obróbki schematów ideowych) To, jak będzie wyglądała lista materiałowa, jest generalnie uzależnione od przypisanych do elementów artykułów. Z formatu Access można przenosić dane na rozmaite formularze graficzne, sortując elementy według wybranych pól, numerów artykułów, oznaczeń, ilości, tekstów dodatkowych (od 1 do 16). Można również ustawić jeden z dostępnych formatów wyjściowych dla pliku listy materiałowej. Tworzenie listy materiałowej (rezultat obróbki schematów ideowych) Listę materiałową można tworzyć definiując zakres, z którego ta lista zostać utworzona. I tak np. można wybrać możliwość generowania listy z określonych jednostek mieszkalnych, pięter, rozdzielnic, schematów ideowych. Uruchamiamy ją poprzez menu 'Funkcje automatyczne Lista materiałowa'. Można wybrać przycisk Rozszerzyć, wtedy mamy możliwość wyboru rozdzielnicy i obwodów prądowych. Wybieramy również sposób, w jaki mają być sortowane elementy. W celu wybrania kilku elementów jednocześnie (np. kilku rozdzielnic) należy w oknie Plan instalacyjny zaznaczać interesujące nas obszary, mając wciśnięty przycisk <CTRL> podczas klikania na poszczególne obiekty lewym przyciskiem myszki. Zaznaczone elementy zostaną wytłuszczone. 172 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

173 Wybór zatwierdzamy przyciskiem <Start>, lista materiałowa zostanie automatycznie wygenerowana do wybranego formatu wyjściowego (ustawienie w polu 'Format zapisu'). Pierwsze kroki - WSCAD

174 Inne możliwości wersji Building Zarządzanie artykułami Zarządzanie artykułami to wszechstronne narzędzie do wyszukiwania symboli graficznych i przypisywania do nich wybranych artykułów. Moduł Building umożliwia pracę z dowolną bazą danych artykułów, wykonaną w formacie Access. Dostarczamy również Państwu wzorcową bazę danych, zawierającą niewielką ilość przykładowych artykułów. Szczegółowe informacje na ten temat możecie Państwo uzyskać w Pomocy <F1>. Znaczniki rezerwacji miejsca Szczegółowe informacje na ten temat możecie Państwo uzyskać w Pomocy <F1>. Jednostki mieszkalne Szczegółowe informacje na ten temat możecie Państwo uzyskać w Pomocy <F1>. Praca z obwodami prądowymi - ogólnie Szczegółowe informacje na ten temat możecie Państwo uzyskać w Pomocy <F1>. Projekt Wprowadzenie nowego projektu Na wstępnie należy włączyć zarządzanie projektem, z menu 'Plik Zarządzanie projektem'. Następnie wybieramy funkcję z menu 'Projekt Nowy' i podajemy nazwę projektu, np. 'DEMO Projekt Moduł Building'. Nazwa ta będzie wyświetlana na liście projektów. Wskazówka Dla każdego projektu jest tworzony odrębny katalog. Wybieramy szablon, w oparciu o który będą tworzone wszystkie strony i listy (w tym przypadku wybieramy szablon 'A3 Ramki 1-8 DIN1'). Szablon określa m.in., jakiego formatu będą tworzone strony. Ważne Przy planie instalacji nie ma żadnego przyporządkowania. Wynika to z faktu, iż rozmiar arkusza dla planów instalacyjnych będzie ustalany na bieżąco. Zależy to m.in. od rozmiaru importowanego pliku DXF, DWG, BMP, czy rysowanego bezpośrednio w programie WSCAD 5 podkładu budowlanego. Rozmiar tego arkusza zależy od wielkości budynku, obranej skali w stosunku do rozmiaru strony. 174 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

175 Zatwierdzamy ustawienia przyciskiem 'OK', co spowoduje utworzenie projektu wraz z jednoczesnym przypisaniem szablonu do projektu. Pierwsze kroki - WSCAD

176 W prawym oknie zarządzania projektem wprowadzamy teraz informacje dotyczące tego projektu. Dane będą przechowywane w odpowiednich polach, jak również będą mogły być przejmowane do ramek rysunkowych. Wybierając pola Klient, Architekt, Miejsce Budowy, otwiera się baza danych, w której przechowywane są najpotrzebniejsze, powtarzalne informacje. Przejmując istniejący projekt, mamy możliwość przejęcia powyższych danych do naszej bazy danych klientów, architektów, itp. Bazę danych uaktywnia się, klikając dwukrotnie lewym przyciskiem myszki na pole wprowadzania danych (Klient, Architekt, Miejsce budowy). Wybierając przycisk Przejąć, pobieramy żądane informacje do zarządzania projektem. Wprowadzanie rysunków do projektu Plany instalacji Aby utworzyć nowy arkusz instalacyjny, projekt musi być otwarty (również w przyszłości, kiedy będą tworzone kolejne arkusze). Klikamy prawym przyciskiem myszki na nazwę projektu i wybieramy z nowo otwartego menu funkcję 'Otwórz'. Nagłówek okna zarządzania projektem wskazuje nazwę aktualnie otwartego projektu. Wskazówka Chcąc opracowywać plany instalacji, musimy przełączyć się na część programu, służącą edycji planów instalacyjnych. Klikamy prawym przyciskiem myszki na opis 'Zarys', oczywiście po uprzednim 'otwarciu projektu' i wybieramy z menu funkcję 'Zamień do edycji'. 176 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

177 Program automatycznie przełączy się na część instalacyjną. Teraz należy ponownie kliknąć prawym przyciskiem myszki na 'Zarys' i wybrać z menu kontekstowego opcję 'Wprowadź'. Program przejdzie do okna 'Zarządzania piętrami'. Zarządzanie piętrami Uaktywniona została funkcja zarządzania piętrami, w której przypisywane są nazwy poszczególnym piętrom. Teraz należy wprowadzić w aktywnym polu nazwę piętra, np.: 'Parter' i zatwierdzić wprowadzoną informacje przyciskiem <Enter>, nazwa zostanie zapisana i uaktywnione zostanie kolejne piętro, znajdujące się bezpośrednio nad poprzednim. Jeśli nie chcemy już wprowadzać kolejnych pięter, przerywamy proces klawiszem <Esc>. Jeśli nie zostaną zmienione żadne wartości, przejęte będą standardowe wartości wysokości pomieszczeń i grubości stropów, następnie w wyniku prostego dodawania podanych wartości otrzymujemy wysokości nowo utworzonych pięter. Pierwsze kroki - WSCAD

178 Zmiana wysokości pomieszczenia i grubości stropu Jeśli wartość, która ma zostać zmieniona, dotyczy tylko jednego piętra, należy dwukrotnie kliknąć lewym przyciskiem myszki w odpowiednie pole. Następnie zmienić żądaną wartość i zatwierdzić zmiany przyciskiem <Enter>. Nowe wysokości pięter są dostosowywane automatycznie. Jeśli wartość, która ma zostać zmieniona, dotyczy kilku pięter, należy dwukrotnie kliknąć lewym przyciskiem myszki w odpowiednie pole w wierszu Wartości standardowe. Zmieniamy odpowiednią wartość i zatwierdzamy przyciskiem <Enter>. Od tej pory zmienione wartości standardowe stosowane będą do określenia wysokości następnych pięter. Wskazówka W razie potrzeby można wprowadzić wszystkie możliwe piętra. Ważne jest przy tym, aby zachować ich logiczną kolejność, np. Piwnica, Parter, Piętro 1, Piętro 2, Poddasze. Strefy instalacji Dodatkowe ułatwienie stanowi wprowadzenie stref instalacyjnych. Strefy instalacyjne wskazują typowe wysokości instalacyjne. Wartości te mogą być ustawiane indywidualnie i zapisywane wraz z danym projektem. Wskazówka Istnieje możliwość zdefiniowania 25 stref instalacyjnych. 8 strefom instalacyjnym przypisano wstępne wartości (z możliwością modyfikacji). Można swobodnie definiować zarówno wysokości, jak i ich nazwy. Ważne Wartości należy wprowadzać, używając kropki (.) jako separatora (tzn lub 2.5 m). Dzięki wstępnemu zdefiniowaniu stref instalacyjnych, wszystkie niezbędne strefy są do dyspozycji w trakcie wstawiania elementu. Również tutaj można wybrać, czy chcemy zmienić wartości standardowe, czy też zmienić lub zatrzymać tylko niektóre wartości. 178 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

179 Przy pomocy polecenia 'Plik Koniec' zamknij okno dialogowe edycji pięter, zostaniemy wezwany do utworzenia nowego pliku zarysu budynku. Pole wyboru pozwala na określenie nowo tworzonego zarysu. Wprowadzanie planów zarysu Teraz wprowadzamy nowy plan zarysu. Wybieramy z opcji 'Plik dla:' nazwę piętra, które chcemy utworzyć, np.: Parter, a następnie uruchamiamy przycisk <OK>. Rozmiar arkusza jest pobierany z wartości ustawień standardowych przypisanego do projektu szablonu. W następnych planach instalacyjnych ustawienia te będą powtarzane. Właściwości stron planów instalacyjnych Po utworzeniu pierwszego planu instalacyjnego, należy skonfigurować rozmiar i skalę arkusza. Pliki zarysu mają zawsze rozszerzenie *.ARD. Klikając prawym przyciskiem myszki w obrębie rysunku, uzyskujemy zorientowane kontekstowo menu zawierające różnorodne polecenia. Pierwsze kroki - WSCAD

180 Wybieramy Właściwości pojawi się okno dialogowe, w którym określić można ogólne ustawienia dla danej strony schematu. Skala powinna być związana z oczekiwaną wielkością rysunku. Przykład: Jeżeli mamy zarys budynku o długości 43m w kierunku X, wówczas zastosowanie podziałki 1:100 daje w efekcie rysunek o długości 43cm. Wynika stąd, że format A3 jest zbyt mały. 180 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

181 Pokaż wszystko Tryb Orto <F6> Łączenie automatyczne <F10> Siatka <F7> i skok <F5> Punkt odniesienia/ Wprowadź punkt Punkt odniesienia Umożliwia wyświetlenie tekstów niewidocznych. Umożliwia tworzenie linii i przewodów wyłącznie w kierunku poziomym i pionowym. Elementy i przewody znajdujące się w różnych strefach instalacyjnych będą automatycznie łączone ze sobą, jeśli przy wstawianiu punkt linii znajdzie się optycznie nad danym elementem. Opcje te powinny być zawsze aktywne (odpowiadają im klawisze funkcyjne F5 i F7). Funkcja skok jest niezbędna dla dokładnego połączenia dwóch linii. Możliwe jest przy tym ustawienie różnych wartości funkcji Skok i Siatka Opcja ta jest bardzo istotna gwarantuje ona wzajemne pokrycie poszczególnych zarysów. Punkt odniesienia znajduje się na przecięciu linii kursora: jako punkt odniesienia zaleca się wybranie takiego punktu zarysu, który na każdym z pięter zajmuje to samo położenie, np. krawędź budynku lub komin. Wskazówka Format planu można oczywiście zmienić w każdej chwili. Należy jednak pamiętać, żeby w oknach dialogowych służących do jego modyfikacji zdefiniować wszystkie właściwości istotne dla wyglądu rysunku, np. czy rozmieszczenie elementów ma zmieniać się wraz ze zmianą podziałki, czy też pozostawać bez zmian. Wprowadzanie stron planu (rezultat obróbki schematów ideowych) Dla stron planu jest możliwość tworzenia wielu arkuszy jednocześnie. Najpierw tworzone są puste strony z ramką rysunkową, przypisaną do danego projektu poprzez zdefiniowany szablon (w tym wypadku będzie to szablon z arkuszami formatu A3). Chcąc założyć nowe strony planu, należy najpierw mieć otwarty projekt. Aby tego dokonać należy kliknąć prawym przyciskiem myszki w lewym oknie zarządzania projektem na nazwę projektu i wybrać z menu kontekstowego opcję 'Otwórz'. Można również, jeżeli projekt jest już otwarty, ale edytowany w części instalacyjnej, z tego samego menu kontekstowego wybrać 'Zamień do edycji'. Wskazówka Nagłówek okna zarządzania projektem wskazuje aktualnie otwarty do edycji projekt. Klikamy prawym przyciskiem myszki na opis 'Strony planu' aktualnie otwartego projektu i wybieramy opcję 'Wprowadź': Pierwsze kroki - WSCAD

182 Następnie otworzy się okno, umożliwiające wybór ilości tworzonych arkuszy (np. 5). Po zatwierdzeniu liczby stron przyciskiem <OK> program utworzy puste arkusze z ramkami rysunkowymi, przypisanymi z szablonu. Kolejne okno, umożliwiające zmianę nazwy lub numeru początkowego arkusza, zatwierdzamy przyciskiem 'Otwórz'. Program automatycznie założy 5 arkuszy i otworzy do edycji pierwszy z nich. Zmiana ustawień stron planu (rezultat obróbki schematów ideowych) Właściwości strony można zmienić, klikając na menu 'Parametry Opcje'. Otworzy się okno dialogowe z danymi konfiguracyjnymi aktualnej strony. 182 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

183 Aby zmienić wygląd kursora (np. na duży krzyż), należy kliknąć na odpowiedni symbol. Okno dialogowe 'Opcje' opuszczamy poprzez naciśnięcie przycisku <OK>. Wskazówka Prosimy obserwować wskazówki w listwie informacyjnej w dolnej części ekranu! Widzimy tam uwagi dotyczące aktualnych poleceń oraz funkcji obu przycisków myszki. Pierwsze kroki - WSCAD

184 Import rysunku w formacie DXF/DWG Poleceniem tym wczytujemy do Państwa aktualnego rysunku plik DXF/DWG. Można w ten sposób przejąć np. podkład budowlany otrzymany od architekta lub zeskanowane a następnie zwektoryzowane plany. Aby importować rysunki w formacie DXF/DWG, należy otworzyć (uaktywnić) projekt i utworzyć pustą stronę planu zarysu. Uaktywniamy polecenie menu Plik Import DXF/DWG i wyszukujemy katalog źródłowy zawierający pliki DXF lub DWG. Przy wstawianiu rysunku DXF/DWG program umożliwia użytkownikowi modyfikację niektórych współczynników: 184 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

185 Na górze widzimy aktualny plik DWG / DXF. Przyciskiem Warstwy otwieramy okno dialogowe, przedstawiające wszystkie istniejące warstwy. Spośród nich wybieramy teraz te, które chcemy importować. Aktywna opcja Dopasowanie strony wymusza dopasowanie importowanego rysunku pod względem wielkości, w zależności od wybranej ramki. Na tym etapie Pierwsze kroki - WSCAD

186 nie powinniśmy niczego zmieniać. W zależności od wielkości pliku program potrzebuje odpowiednią ilość czasu do jego wczytania. Może się jednak zdarzyć, że typy linii i kolory nie będą zgodne z oryginałem, a także właściwości tekstu mogą być zmienione. Opcja Wszystkie elementy w siatce wymusza pozycjonowanie w punktach siatki (niestety może wystąpić zniekształcenie). Opcja Tekst jest w kodzie DOS konwertuje importowane teksty według innej tabeli kodu (tylko dla starszych plików AutoCADa). 186 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

187 Skalowanie rysunków Rysunki skalowane (dopasowanie podziałki) Z reguły podziałka układu współrzędnych nie jest zgodna z wymiarami na rysunku. Należy określić współczynnik skali (powiększenia), który można łatwo obliczyć przy pomocy przeznaczonej do tego celu funkcji. Dopasujemy widok obrazu (klawisze funkcyjne <F2>, <F3>, <F4>) tak, aby jeden z wymiarów znalazł się w całości na ekranie. Jeżeli po imporcie rysunek nie jest widoczny na ekranie, należy wywołać funkcję 'Widok Zoom Granice'. Teraz jest widoczny obrys importowanego planu instalacyjnego. Pozycjonowanie rysunku na arkuszu może się odbyć po pozycjonowaniu (menu 'Zmiana Rysunek - Przesuń'). W menu 'Zmiana Rysunek Skaluj' zostaniemy wezwani do wybrania punktu bazowego. Klikamy lewym przyciskiem myszki na rysunek w punkcie przecięcia osi X i Y, pojawi się pole służące do wprowadzenia wartości współczynnika skali: Klikamy przycisk 'Ustawienia punktu' i definiujemy pierwszy i drugi punkt wymiaru. Wartość rzeczywista wskazanej odległości zostanie przedstawiona w listwie informacyjnej w wymiarach zdefiniowanych w parametrach danego arkusza. Wartość wymaganą danej odległości trzeba wprowadzić samemu. Klikając na przycisk <OK>, zamykamy okno skalowania arkusza. Współczynnik jest obliczany automatycznie. Pierwsze kroki - WSCAD

188 Przesuwanie rysunków Przesuwanie rysunków jest użyteczną funkcją, stosowaną do jednoczesnego przesunięcia całości rysunku w nowe miejsce. Wszystkie właściwości rysunku pozostają bez zmian. Punkt bazowy oznacza punkt rysunku, który po dokonaniu przemieszczenia znajdzie się we wskazanym punkcie docelowym. Wybieramy funkcję menu 'Zmiana Rysunek Przesuń'. Podajemy punkt bazowy, klikając lewym przyciskiem myszki w punkcie przecięcia osi X i Y. Następnie lewym przyciskiem myszki wskazujemy nowe położenie punktu bazowego punkt przesunięcia. Po wskazaniu punktu przesunięcia, pojawi się następujący komunikat: Jeśli wprowadzone zostały już jakieś przewody, można tu zdecydować, czy mają one zostać przesunięte wraz z resztą rysunku. Kliknięcie <OK> spowoduje ostatecznie zatwierdzenie zmian. Cały rysunek zostanie przesunięty na nowe miejsce, względem podanego punktu końcowego. Wszelkie proporcje pozostaną zachowane. 188 Pierwsze kroki - WSCAD 5.5

189 Warstwy Mianem warstw oznacza się prostą zasadę jednoczesnej pracy na kilku przezroczystych powierzchniach rysunkowych. Można zatem przyporządkować pojedynczy elementy do poszczególnych, zdefiniowanych na rysunku warstw. Wszystkie warstwy utworzone w pliku DXF są importowane i umieszczane na planie. Listwa formatowania, widoczna przy górnej krawędzi ekranu, pokazuje aktualną warstwę. Umożliwia ona także szybką zmianę warstwy. widoczna / niewidoczna odblokowana / zablokowana Daje to możliwość dowolnego ukrywania/ odkrywania poszczególnych warstw. Można pozostawić aktywne tylko te warstwy, które nas w danej chwili interesują. Inne elementy, jak np. wymiary, można uczynić niewidocznymi, definiując określoną warstwę jako niewidoczną. WSCAD zawiera szereg wstępnie zdefiniowanych warstw, które utworzono ze względów funkcjonalnych. I tak istnieje warstwa dla elementów zarysu, dla elementów instalacyjnych, kabli i systemów ich układania, wymiarowania, wyposażenia oraz danych dot. wysokości. Możliwe jest nawet automatyczne przyporządkowywanie elementów do odpowiednich warstw, aby użytkownikowi nie sprawiało to większego problemu. Wskazówka Przy wydruku na drukarce (licencja), uwzględniany jest również stan poszczególnych warstw. Wydrukowane zostanie tylko to, co jest widoczne na ekranie. Pierwsze kroki - WSCAD

WSCAD. Wykład 1. Wprowadzenie

WSCAD. Wykład 1. Wprowadzenie WSCAD Wykład 1 Wprowadzenie 1 WSCAD Opis wersji podstawowej UmoŜliwia łatwe kreślenie schematów z zakresu elektrotechniki i automatyki, jak równieŝ do tworzenia schematów zabudowy szaf sterowniczych, schematów

Bardziej szczegółowo

WSCAD. Wykład 5 Szafy sterownicze

WSCAD. Wykład 5 Szafy sterownicze WSCAD Wykład 5 Szafy sterownicze MenedŜer szaf sterowniczych MenedŜer szaf sterowniczych w wersji Professional oferuje pomoc przy tworzeniu zabudowy szafy sterowniczej. Pokazuje wszystkie uŝyte w schematach

Bardziej szczegółowo

Kolory elementów. Kolory elementów

Kolory elementów. Kolory elementów Wszystkie elementy na schematach i planach szaf są wyświetlane w kolorach. Kolory te są zawarte w samych elementach, ale w razie potrzeby można je zmienić za pomocą opcji opisanych poniżej, przy czym dotyczy

Bardziej szczegółowo

Temat: Organizacja skoroszytów i arkuszy

Temat: Organizacja skoroszytów i arkuszy Temat: Organizacja skoroszytów i arkuszy Podstawowe informacje o skoroszycie Excel jest najczęściej wykorzystywany do tworzenia skoroszytów. Skoroszyt jest zbiorem informacji, które są przechowywane w

Bardziej szczegółowo

WSCAD 5.3 Pierwsze kroki

WSCAD 5.3 Pierwsze kroki WSCAD 5.3 Pierwsze kroki Copyright 1990-2007 WSCAD electronic GmbH Wszelkie prawa zastrzeŝone Copyright 1990-2007 by Dystrybucja w Polsce WSCAD electronic GmbH D-85232 Bergkirchen Internet: http://www.wscad.com

Bardziej szczegółowo

Dlaczego stosujemy edytory tekstu?

Dlaczego stosujemy edytory tekstu? Edytor tekstu Edytor tekstu program komputerowy służący do tworzenia, edycji i formatowania dokumentów tekstowych za pomocą komputera. Dlaczego stosujemy edytory tekstu? możemy poprawiać tekst możemy uzupełniać

Bardziej szczegółowo

Menu Plik w Edytorze symboli i Edytorze widoku aparatów

Menu Plik w Edytorze symboli i Edytorze widoku aparatów Menu Plik w Edytorze symboli i Edytorze widoku aparatów Informacje ogólne Symbol jest przedstawieniem graficznym aparatu na schemacie. Oto przykład przekaźnika: Widok aparatu jest przedstawieniem graficznym

Bardziej szczegółowo

Informatyka Arkusz kalkulacyjny Excel 2010 dla WINDOWS cz. 1

Informatyka Arkusz kalkulacyjny Excel 2010 dla WINDOWS cz. 1 Wyższa Szkoła Ekologii i Zarządzania Informatyka Arkusz kalkulacyjny 2010 dla WINDOWS cz. 1 Slajd 1 Slajd 2 Ogólne informacje Arkusz kalkulacyjny podstawowe narzędzie pracy menadżera Arkusz kalkulacyjny

Bardziej szczegółowo

Klawiatura. Klawisze specjalne. Klawisze specjalne. klawisze funkcyjne. Klawisze. klawisze numeryczne. sterowania kursorem. klawisze alfanumeryczne

Klawiatura. Klawisze specjalne. Klawisze specjalne. klawisze funkcyjne. Klawisze. klawisze numeryczne. sterowania kursorem. klawisze alfanumeryczne Klawiatura Klawisze specjalne klawisze funkcyjne Klawisze specjalne klawisze alfanumeryczne Klawisze sterowania kursorem klawisze numeryczne Klawisze specjalne Klawisze specjalne Klawiatura Spacja służy

Bardziej szczegółowo

Informatyka Arkusz kalkulacyjny Excel 2010 dla WINDOWS cz. 1

Informatyka Arkusz kalkulacyjny Excel 2010 dla WINDOWS cz. 1 Wyższa Szkoła Ekologii i Zarządzania Informatyka Arkusz kalkulacyjny Excel 2010 dla WINDOWS cz. 1 Slajd 1 Excel Slajd 2 Ogólne informacje Arkusz kalkulacyjny podstawowe narzędzie pracy menadżera Arkusz

Bardziej szczegółowo

WSCAD. Wykład 2. Obsługa środowiska Struktura menu

WSCAD. Wykład 2. Obsługa środowiska Struktura menu WSCAD Wykład 2 Obsługa środowiska Struktura menu 1 Widok głównego okna programu Pasek menu Listwa komend Okno rysunkowe Listwa informacyjna Listwa elementów Listwa stanu 2 Listwy narzędzi Listwy narzędzi

Bardziej szczegółowo

Użycie przestrzeni papieru i odnośników - ćwiczenie

Użycie przestrzeni papieru i odnośników - ćwiczenie Użycie przestrzeni papieru i odnośników - ćwiczenie Informacje ogólne Korzystanie z ćwiczeń Podczas rysowania w AutoCADzie, praca ta zwykle odbywa się w przestrzeni modelu. Przed wydrukowaniem rysunku,

Bardziej szczegółowo

Skróty klawiaturowe w systemie Windows 10

Skróty klawiaturowe w systemie Windows 10 Skróty klawiaturowe w systemie Windows 10 Skróty klawiaturowe to klawisze lub kombinacje klawiszy, które zapewniają alternatywny sposób na wykonanie czynności zwykle wykonywanych za pomocą myszy. Kopiowanie,

Bardziej szczegółowo

WSCAD. Oprogramowanie CAD/CAE. nowości w wersji 5.3

WSCAD. Oprogramowanie CAD/CAE. nowości w wersji 5.3 WSCAD nowości w wersji 5.3 Ustawienia eksperta Parametryzowanie systemu według specjalnych, niestandardowych ustawień umożliwia jeszcze efektywniejszą pracę w programie WSCAD. Box urządzenia Do tworzenia

Bardziej szczegółowo

1. Umieść kursor w miejscu, w którym ma być wprowadzony ozdobny napis. 2. Na karcie Wstawianie w grupie Tekst kliknij przycisk WordArt.

1. Umieść kursor w miejscu, w którym ma być wprowadzony ozdobny napis. 2. Na karcie Wstawianie w grupie Tekst kliknij przycisk WordArt. Grafika w dokumencie Wprowadzanie ozdobnych napisów WordArt Do tworzenia efektownych, ozdobnych napisów służy obiekt WordArt. Aby wstawić do dokumentu obiekt WordArt: 1. Umieść kursor w miejscu, w którym

Bardziej szczegółowo

Tworzenie prezentacji w MS PowerPoint

Tworzenie prezentacji w MS PowerPoint Tworzenie prezentacji w MS PowerPoint Program PowerPoint dostarczany jest w pakiecie Office i daje nam możliwość stworzenia prezentacji oraz uatrakcyjnienia materiału, który chcemy przedstawić. Prezentacje

Bardziej szczegółowo

SolidWorks 2012 odpowiedzi na często zadawane pytania Jerzy Domański, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, jdom@uwm.edu.pl

SolidWorks 2012 odpowiedzi na często zadawane pytania Jerzy Domański, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, jdom@uwm.edu.pl Materiały pomocnicze dla studentów z zakresu zastosowania programu SolidWorks 2012 Autor Jerzy Domański jdom@uwm.edu.pl Wydział Nauk Technicznych Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Materiały przeznaczone

Bardziej szczegółowo

Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawowymi funkcjami i pojęciami związanymi ze środowiskiem AutoCAD 2012 w polskiej wersji językowej.

Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawowymi funkcjami i pojęciami związanymi ze środowiskiem AutoCAD 2012 w polskiej wersji językowej. W przygotowaniu ćwiczeń wykorzystano m.in. następujące materiały: 1. Program AutoCAD 2012. 2. Graf J.: AutoCAD 14PL Ćwiczenia. Mikom 1998. 3. Kłosowski P., Grabowska A.: Obsługa programu AutoCAD 14 i 2000.

Bardziej szczegółowo

Europejski Certyfikat Umiejętności Komputerowych. Moduł 3 Przetwarzanie tekstów

Europejski Certyfikat Umiejętności Komputerowych. Moduł 3 Przetwarzanie tekstów Europejski Certyfikat Umiejętności Komputerowych. Moduł 3 Przetwarzanie tekstów 1. Uruchamianie edytora tekstu MS Word 2003 Edytor tekstu uruchamiamy jak każdy program w systemie Windows. Można to zrobić

Bardziej szczegółowo

Europejski Certyfikat Umiejętności Komputerowych. Moduł 3 Przetwarzanie tekstów

Europejski Certyfikat Umiejętności Komputerowych. Moduł 3 Przetwarzanie tekstów Europejski Certyfikat Umiejętności Komputerowych. Moduł 3 Przetwarzanie tekstów 1. Uruchamianie edytora tekstu MS Word 2007 Edytor tekstu uruchamiamy jak każdy program w systemie Windows. Można to zrobić

Bardziej szczegółowo

5.4. Tworzymy formularze

5.4. Tworzymy formularze 5.4. Tworzymy formularze Zastosowanie formularzy Formularz to obiekt bazy danych, który daje możliwość tworzenia i modyfikacji danych w tabeli lub kwerendzie. Jego wielką zaletą jest umiejętność zautomatyzowania

Bardziej szczegółowo

Projekt wykonany w programie CAD Decor Pro 3. Do utworzenia dokumentacji wykonawczej klikamy przycisk Dokumentacja.

Projekt wykonany w programie CAD Decor Pro 3. Do utworzenia dokumentacji wykonawczej klikamy przycisk Dokumentacja. Projekt wykonany w programie CAD Decor Pro 3. Do utworzenia dokumentacji wykonawczej klikamy przycisk Dokumentacja. Otwiera się okno dialogowe Nowy dokument. Przeciągamy wybrane strony, z których będzie

Bardziej szczegółowo

Samsung Universal Print Driver Podręcznik użytkownika

Samsung Universal Print Driver Podręcznik użytkownika Samsung Universal Print Driver Podręcznik użytkownika wyobraź sobie możliwości Copyright 2009 Samsung Electronics Co., Ltd. Wszelkie prawa zastrzeżone. Ten podręcznik administratora dostarczono tylko w

Bardziej szczegółowo

Formularz pierwszej oceny w służbie cywilnej

Formularz pierwszej oceny w służbie cywilnej Narzędzie informatyczne wspomagające dokonywanie pierwszej oceny w służbie cywilnej przygotowane w ramach projektu pn. Strategia zarządzania zasobami ludzkimi w służbie cywilnej współfinansowanego przez

Bardziej szczegółowo

Projekt przykładowy pozwoli nabyć pewne doświadczenie W używaniu SEE Building LT.

Projekt przykładowy pozwoli nabyć pewne doświadczenie W używaniu SEE Building LT. WproWadzenie Projekt przykładowy pozwoli nabyć pewne doświadczenie W używaniu SEE Building LT. Ten projekt jest to przykład projektu składającego się z dwóch schematów zasadniczych. PierWszy schemat zawiera

Bardziej szczegółowo

Lokalizacja jest to położenie geograficzne zajmowane przez aparat. Miejsce, w którym zainstalowane jest to urządzenie.

Lokalizacja jest to położenie geograficzne zajmowane przez aparat. Miejsce, w którym zainstalowane jest to urządzenie. Lokalizacja Informacje ogólne Lokalizacja jest to położenie geograficzne zajmowane przez aparat. Miejsce, w którym zainstalowane jest to urządzenie. To pojęcie jest używane przez schematy szaf w celu tworzenia

Bardziej szczegółowo

Szkolenie dla nauczycieli SP10 w DG Operacje na plikach i folderach, obsługa edytora tekstu ABC. komputera dla nauczyciela. Materiały pomocnicze

Szkolenie dla nauczycieli SP10 w DG Operacje na plikach i folderach, obsługa edytora tekstu ABC. komputera dla nauczyciela. Materiały pomocnicze ABC komputera dla nauczyciela Materiały pomocnicze 1. Czego się nauczysz? Uruchamianie i zamykanie systemu: jak zalogować się do systemu po uruchomieniu komputera, jak tymczasowo zablokować komputer w

Bardziej szczegółowo

NAGŁÓWKI, STOPKI, PODZIAŁY WIERSZA I STRONY, WCIĘCIA

NAGŁÓWKI, STOPKI, PODZIAŁY WIERSZA I STRONY, WCIĘCIA NAGŁÓWKI, STOPKI, PODZIAŁY WIERSZA I STRONY, WCIĘCIA Ćwiczenie 1: Ściągnij plik z tekstem ze strony www. Zaznacz tekst i ustaw go w stylu Bez odstępów. Sformatuj tekst: wyjustowany czcionka Times New Roman

Bardziej szczegółowo

Zadanie 9. Projektowanie stron dokumentu

Zadanie 9. Projektowanie stron dokumentu Zadanie 9. Projektowanie stron dokumentu Przygotowany dokument można: wydrukować i oprawić, zapisać jako strona sieci Web i opublikować w Internecie przekonwertować na format PDF i udostępnić w postaci

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1: Pierwsze kroki

Ćwiczenie 1: Pierwsze kroki Ćwiczenie 1: Pierwsze kroki z programem AutoCAD 2010 1 Przeznaczone dla: nowych użytkowników programu AutoCAD Wymagania wstępne: brak Czas wymagany do wykonania: 15 minut W tym ćwiczeniu Lekcje zawarte

Bardziej szczegółowo

Rys.1. Technika zestawiania części za pomocą polecenia WSTAWIAJĄCE (insert)

Rys.1. Technika zestawiania części za pomocą polecenia WSTAWIAJĄCE (insert) Procesy i techniki produkcyjne Wydział Mechaniczny Ćwiczenie 3 (2) CAD/CAM Zasady budowy bibliotek parametrycznych Cel ćwiczenia: Celem tego zestawu ćwiczeń 3.1, 3.2 jest opanowanie techniki budowy i wykorzystania

Bardziej szczegółowo

Klawisze funkcyjne w OpenOffice.org Writer

Klawisze funkcyjne w OpenOffice.org Writer Klawisze funkcyjne w OpenOffice.org Writer F2 Ctrl + F2 F3 Ctrl + F3 F4 Shift + F4 F5 Ctrl + Shift + F5 F7 Ctrl + F7 F8 Ctrl + F8 Shift + F8 Ctrl+Shift+F8 F9 Ctrl + F9 Shift + F9 Ctrl + Shift + F9 Ctrl

Bardziej szczegółowo

Skróty klawiaturowe w PowerPoint

Skróty klawiaturowe w PowerPoint Pomoc online: W oknie Pomoc: Skróty klawiaturowe w PowerPoint F1 Otwieranie okna Pomoc. ALT+F4 Zamknięcie okna Pomoc. ALT+TAB Przełączenie między oknem Pomoc i aktywnym programem. ALT+HOME Powrót do strony

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia nr 2. Edycja tekstu (Microsoft Word)

Ćwiczenia nr 2. Edycja tekstu (Microsoft Word) Dostosowywanie paska zadań Ćwiczenia nr 2 Edycja tekstu (Microsoft Word) Domyślnie program Word proponuje paski narzędzi Standardowy oraz Formatowanie z zestawem opcji widocznym poniżej: Można jednak zmodyfikować

Bardziej szczegółowo

WSCAD. Wykład 3. Ustawienia arkusza Rysowanie schematów

WSCAD. Wykład 3. Ustawienia arkusza Rysowanie schematów WSCAD Wykład 3 Ustawienia arkusza Rysowanie schematów 1 Ustawienia opcji arkusza Klikając prawym klawiszem myszy na otwartym arkuszu rysunkowym otwiera się okno dialogowe Opcje pozwalające zmienić ustawienia

Bardziej szczegółowo

OKNO NA ŚWIAT - PRZECIWDZIAŁANIE WYKLUCZENIU CYFROWEMU W MIEŚCIE BRZEZINY

OKNO NA ŚWIAT - PRZECIWDZIAŁANIE WYKLUCZENIU CYFROWEMU W MIEŚCIE BRZEZINY Projekt OKNO NA ŚWIAT - PRZECIWDZIAŁANIE WYKLUCZENIU CYFROWEMU W MIEŚCIE BRZEZINY współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego

Bardziej szczegółowo

Edytor tekstu MS Office Word

Edytor tekstu MS Office Word Edytor tekstu program komputerowy ukierunkowany zasadniczo na samo wprowadzanie lub edycję tekstu, a nie na nadawanie mu zaawansowanych cech formatowania (do czego służy procesor tekstu). W zależności

Bardziej szczegółowo

Nawigacja po długim dokumencie może być męcząca, dlatego warto poznać następujące skróty klawiszowe

Nawigacja po długim dokumencie może być męcząca, dlatego warto poznać następujące skróty klawiszowe Zestawienie wydatków rok 2015 1 Wstaw numerację stron. Aby to zrobić przejdź na zakładkę Wstawianie i w grupie Nagłówek i stopka wybierz Numer strony. Następnie określ pozycję numeru na stronie (na przykład

Bardziej szczegółowo

CZĘŚĆ A PIERWSZE KROKI Z KOMPUTEREM

CZĘŚĆ A PIERWSZE KROKI Z KOMPUTEREM CZĘŚĆ A PIERWSZE KROKI Z KOMPUTEREM 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE PC to skrót od nazwy Komputer Osobisty (z ang. personal computer). Elementy komputera można podzielić na dwie ogólne kategorie: sprzęt - fizyczne

Bardziej szczegółowo

LegrandCAD. Rozpoczęcie pracy w programie LegrandCAD. Projektowanie instalacji elektrycznych z wykorzystaniem produktów Legrand

LegrandCAD. Rozpoczęcie pracy w programie LegrandCAD. Projektowanie instalacji elektrycznych z wykorzystaniem produktów Legrand LegrandCAD LegrandCAD jest aplikacją wspomagającą projektowanie instalacji elektrycznych z wykorzystaniem produktów firmy Legrand. Program działa jako nakładka na najczęściej wykorzystywane wersje programów

Bardziej szczegółowo

Informatyka Edytor tekstów Word 2010 dla WINDOWS cz.1

Informatyka Edytor tekstów Word 2010 dla WINDOWS cz.1 Wyższa Szkoła Ekologii i Zarządzania Informatyka Edytor tekstów Word 2010 dla WINDOWS cz.1 Slajd 1 Uruchomienie edytora Word dla Windows otwarcie menu START wybranie grupy Programy, grupy Microsoft Office,

Bardziej szczegółowo

1. Wprowadzenie. 1.1 Uruchamianie AutoCAD-a 14. 1.2 Ustawienia wprowadzające. Auto CAD 14 1-1. Aby uruchomić AutoCada 14 kliknij ikonę

1. Wprowadzenie. 1.1 Uruchamianie AutoCAD-a 14. 1.2 Ustawienia wprowadzające. Auto CAD 14 1-1. Aby uruchomić AutoCada 14 kliknij ikonę Auto CAD 14 1-1 1. Wprowadzenie. 1.1 Uruchamianie AutoCAD-a 14 Aby uruchomić AutoCada 14 kliknij ikonę AutoCAD-a 14 można uruchomić również z menu Start Start Programy Autodesk Mechanical 3 AutoCAD R14

Bardziej szczegółowo

MS Word 2010. Długi dokument. Praca z długim dokumentem. Kinga Sorkowska 2011-12-30

MS Word 2010. Długi dokument. Praca z długim dokumentem. Kinga Sorkowska 2011-12-30 MS Word 2010 Długi dokument Praca z długim dokumentem Kinga Sorkowska 2011-12-30 Dodawanie strony tytułowej 1 W programie Microsoft Word udostępniono wygodną galerię wstępnie zdefiniowanych stron tytułowych.

Bardziej szczegółowo

Wymiarowanie, kreskowanie, teksty

Wymiarowanie, kreskowanie, teksty Zdefiniowanie własnego stylu wymiarowania Na pasku Wymiary kliknąć ostatnią ikonę Styl wymiarowania, rys. 1 Rys. 1 Wywoła to Menedżera stylów wymiarowania, rys. 2 (ostatnia ikona). Rys. 2. Memedżer stylów

Bardziej szczegółowo

WSCAD SUITE 2015 PIERWSZE KROKI

WSCAD SUITE 2015 PIERWSZE KROKI WSCAD SUITE 2015 PIERWSZE KROKI Spis treści ARKUSZ INFORMACYJNY... 5 START WSCAD SUITE... 6 OGRANICZENIA WERSJI DEMO... 7 PODSTAWY... 8 WŁASNA KONFIGURACJA WSCAD SUITE... 8 KATALOGI... 9 PRZEDSTAWIENIE:...

Bardziej szczegółowo

I Tworzenie prezentacji za pomocą szablonu w programie Power-Point. 1. Wybieramy z górnego menu polecenie Nowy a następnie Utwórz z szablonu

I Tworzenie prezentacji za pomocą szablonu w programie Power-Point. 1. Wybieramy z górnego menu polecenie Nowy a następnie Utwórz z szablonu I Tworzenie prezentacji za pomocą szablonu w programie Power-Point 1. Wybieramy z górnego menu polecenie Nowy a następnie Utwórz z szablonu 2. Po wybraniu szablonu ukaŝe się nam ekran jak poniŝej 3. Następnie

Bardziej szczegółowo

1. Instalacja Programu

1. Instalacja Programu Instrukcja obsługi dla programu Raporcik 2005 1. Instalacja Programu Program dostarczony jest na płycie cd, którą otrzymali Państwo od naszej firmy. Aby zainstalować program Raporcik 2005 należy : Włożyć

Bardziej szczegółowo

I. Program II. Opis głównych funkcji programu... 19

I. Program II. Opis głównych funkcji programu... 19 07-12-18 Spis treści I. Program... 1 1 Panel główny... 1 2 Edycja szablonu filtrów... 3 A) Zakładka Ogólne... 4 B) Zakładka Grupy filtrów... 5 C) Zakładka Kolumny... 17 D) Zakładka Sortowanie... 18 II.

Bardziej szczegółowo

e-podręcznik dla seniora... i nie tylko.

e-podręcznik dla seniora... i nie tylko. Pliki i foldery Czym są pliki? Plik to w komputerowej terminologii pewien zbiór danych. W zależności od TYPU pliku może to być: obraz (np. zdjęcie z imienin, rysunek) tekst (np. opowiadanie) dźwięk (np.

Bardziej szczegółowo

Szkolenie Standardowe. SEE Electrical. Poziom Użytkownik

Szkolenie Standardowe. SEE Electrical. Poziom Użytkownik Szkolenie Standardowe SEE Electrical Poziom Użytkownik PRZEZNACZENIE: Technicy, elektrycy z biur projektowych, automatycy działów utrzymania ruchu, wszystkie osoby pragnące produkować schematy elektryczne

Bardziej szczegółowo

Informatyka Edytor tekstów Word 2010 dla WINDOWS cz.3

Informatyka Edytor tekstów Word 2010 dla WINDOWS cz.3 Wyższa Szkoła Ekologii i Zarządzania Informatyka Edytor tekstów Word 2010 dla WINDOWS cz.3 Slajd 1 Slajd 2 Numerowanie i punktowanie Automatyczne ponumerowanie lub wypunktowanie zaznaczonych akapitów w

Bardziej szczegółowo

Kod składa się z kodu głównego oraz z odpowiednich kodów dodatkowych (akcesoriów). Do kodu można przyłączyć maksymalnie 9 kodów dodatkowych.

Kod składa się z kodu głównego oraz z odpowiednich kodów dodatkowych (akcesoriów). Do kodu można przyłączyć maksymalnie 9 kodów dodatkowych. Kody katalogowe Informacje ogólne Kod katalogowy jest to numer indentyfikacyjny producenta. Kod składa się z kodu głównego oraz z odpowiednich kodów dodatkowych (akcesoriów). Do kodu można przyłączyć maksymalnie

Bardziej szczegółowo

Podręcznik użytkownika programu. Ceremonia 3.1

Podręcznik użytkownika programu. Ceremonia 3.1 Podręcznik użytkownika programu Ceremonia 3.1 1 Spis treści O programie...3 Główne okno programu...4 Edytor pieśni...7 Okno ustawień programu...8 Edycja kategorii pieśni...9 Edytor schematów slajdów...10

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 5 Zautomatyzowane tworzenie dokumentacji

Ćwiczenie nr 5 Zautomatyzowane tworzenie dokumentacji Ćwiczenie nr 5 Zautomatyzowane tworzenie dokumentacji technicznej Od wersji 2013 programu AutoCAD istnieje możliwość wykonywania pełnej dokumentacji technicznej dla obiektów 3D tj. wykonywanie rzutu bazowego

Bardziej szczegółowo

Operacje na gotowych projektach.

Operacje na gotowych projektach. 1 Operacje na gotowych projektach. I. Informacje wstępne. -Wiele firm udostępnia swoje produkty w postaci katalogów wykonanych w środowisku projektowania AutoCad. Podstawowym rozszerzeniem projektów stworzonych

Bardziej szczegółowo

Słowa kluczowe Sterowanie klawiaturą, klawiatura, klawisze funkcyjne, przesuwanie obiektów ekranowych, wydawanie poleceń za pomocą klawiatury

Słowa kluczowe Sterowanie klawiaturą, klawiatura, klawisze funkcyjne, przesuwanie obiektów ekranowych, wydawanie poleceń za pomocą klawiatury Obsługa za pomocą klawiatury Różnego typu interfejsy wykorzystują różne metody reagowania i wydawania poleceń przez użytkownika. W środowisku graficznym najpopularniejsza jest niewątpliwie mysz i inne

Bardziej szczegółowo

Informatyka Edytor tekstów Word 2010 dla WINDOWS cz.3

Informatyka Edytor tekstów Word 2010 dla WINDOWS cz.3 Wyższa Szkoła Ekologii i Zarządzania Informatyka Edytor tekstów Word 2010 dla WINDOWS cz.3 Slajd 1 Slajd 2 Numerowanie i punktowanie Automatyczne ponumerowanie lub wypunktowanie zaznaczonych akapitów w

Bardziej szczegółowo

Rozdział 2. Konfiguracja środowiska pracy uŝytkownika

Rozdział 2. Konfiguracja środowiska pracy uŝytkownika Rozdział 2. Konfiguracja środowiska pracy uŝytkownika Ćwiczenia zawarte w tym rozdziale pozwolą na dostosowanie pulpitu i menu Start do indywidualnych potrzeb uŝytkownika. Środowisko graficzne systemu

Bardziej szczegółowo

Instalacja programu:

Instalacja programu: Instrukcja programu Konwerter Lido Aktualizacja instrukcji : 2012/03/25 INSTALACJA PROGRAMU:... 1 OKNO PROGRAMU OPIS... 3 DODANIE MODUŁÓW KONWERSJI... 3 DODANIE LICENCJI... 5 DODANIE FIRMY... 7 DODAWANIE

Bardziej szczegółowo

Narzędzie informatyczne wspomagające dokonywanie ocen pracowniczych w służbie cywilnej

Narzędzie informatyczne wspomagające dokonywanie ocen pracowniczych w służbie cywilnej Narzędzie informatyczne wspomagające dokonywanie ocen pracowniczych w służbie cywilnej elektroniczne formularze arkuszy ocen okresowych i pierwszej oceny Instrukcja użytkownika Wersja 1.0 DSC KPRM 2015

Bardziej szczegółowo

Rozdział II. Praca z systemem operacyjnym

Rozdział II. Praca z systemem operacyjnym Rozdział II Praca z systemem operacyjnym 55 Rozdział III - System operacyjny i jego hierarchia 2.2. System operacyjny i jego życie Jak już wiesz, wyróżniamy wiele odmian systemów operacyjnych, które różnią

Bardziej szczegółowo

Laboratorium z Grafiki InŜynierskiej CAD. Rozpoczęcie pracy z AutoCAD-em. Uruchomienie programu

Laboratorium z Grafiki InŜynierskiej CAD. Rozpoczęcie pracy z AutoCAD-em. Uruchomienie programu Laboratorium z Grafiki InŜynierskiej CAD W przygotowaniu ćwiczeń wykorzystano m.in. następujące materiały: 1. Program AutoCAD 2010. 2. Graf J.: AutoCAD 14PL Ćwiczenia. Mikom 1998. 3. Kłosowski P., Grabowska

Bardziej szczegółowo

UONET+ - moduł Sekretariat

UONET+ - moduł Sekretariat UONET+ - moduł Sekretariat Jak na podstawie wbudowanego szablonu utworzyć własny szablon korespondencji seryjnej? W systemie UONET+ w module Sekretariat można tworzyć różne zestawienia i wydruki. Dokumenty

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie automatyczne oznaczeniami (symbole, numery połączeń, kable, zaciski...)

Zarządzanie automatyczne oznaczeniami (symbole, numery połączeń, kable, zaciski...) Typy rysunków Informacje ogólne Program SEE pozwala na: Zarządzanie projektami Zarządzanie środowiskiem (symbole, arkusze formatowe...) Zarządzanie schematami projektu (tworzenie, modyfikacja...) Zarządzanie

Bardziej szczegółowo

Przed rozpoczęciem pracy otwórz nowy plik (Ctrl +N) wykorzystując szablon acadiso.dwt

Przed rozpoczęciem pracy otwórz nowy plik (Ctrl +N) wykorzystując szablon acadiso.dwt Przed rozpoczęciem pracy otwórz nowy plik (Ctrl +N) wykorzystując szablon acadiso.dwt Zadanie: Utwórz szablon rysunkowy składający się z: - warstw - tabelki rysunkowej w postaci bloku (według wzoru poniżej)

Bardziej szczegółowo

System obsługi wag suwnicowych

System obsługi wag suwnicowych System obsługi wag suwnicowych Wersja 2.0-2008- Schenck Process Polska Sp. z o.o. 01-378 Warszawa, ul. Połczyńska 10 Tel. (022) 6654011, fax: (022) 6654027 schenck@schenckprocess.pl http://www.schenckprocess.pl

Bardziej szczegółowo

Ogranicz listę klasyfikacji budżetowych do powiązanych z danym kontem księgowym

Ogranicz listę klasyfikacji budżetowych do powiązanych z danym kontem księgowym Zależności i kontrola danych budżetowych w systemie Sz@rk FK 1. Wstęp Począwszy od wersji Sz@rk FK 2011 (11.03.30) wprowadzono do programu finansowoksięgowego nowe możliwości dotyczące kontrolowania poprawności

Bardziej szczegółowo

Wstęp 7 Rozdział 1. OpenOffice.ux.pl Writer środowisko pracy 9

Wstęp 7 Rozdział 1. OpenOffice.ux.pl Writer środowisko pracy 9 Wstęp 7 Rozdział 1. OpenOffice.ux.pl Writer środowisko pracy 9 Uruchamianie edytora OpenOffice.ux.pl Writer 9 Dostosowywanie środowiska pracy 11 Menu Widok 14 Ustawienia dokumentu 16 Rozdział 2. OpenOffice

Bardziej szczegółowo

Po wstawieniu widzimy zmianę w zakładce Artykuł do symbolu został przyporządkowany przycisk z bazy artykułów (rys. 4.33).

Po wstawieniu widzimy zmianę w zakładce Artykuł do symbolu został przyporządkowany przycisk z bazy artykułów (rys. 4.33). Po wstawieniu widzimy zmianę w zakładce Artykuł do symbolu został przyporządkowany przycisk z bazy artykułów (rys. 4.33). Rys. 4.33. Widok karty Artykuły w oknie właściwości symbolu, po przypisaniu urządzenia

Bardziej szczegółowo

OPIS GRAFICZNEGO INTERFEJSU Z MENU TEKSTOWYM. Przewiert Sterowany. Wersja 8 E P I - G R A F

OPIS GRAFICZNEGO INTERFEJSU Z MENU TEKSTOWYM. Przewiert Sterowany. Wersja 8 E P I - G R A F OPIS GRAFICZNEGO INTERFEJSU Z MENU TEKSTOWYM Przewiert Sterowany Wersja 8 1 2014 E P I - G R A F Spis treści: Okno startowe 3 Interfejs programu 4 Menu tekstowe 5 Plik 5 Edycja 6 Widok 6 Dane 7 Katalogi

Bardziej szczegółowo

Operacje na Wielu Arkuszach

Operacje na Wielu Arkuszach Operacje na Wielu Arkuszach 1. Operacje na wielu arkuszach na raz. 2. Przenoszenie i kopiowanie arkuszy pomiędzy plikami. 3. Ukrywanie arkuszy. Przykład 1. Operacje na wielu arkuszach na raz. Często pracując

Bardziej szczegółowo

1. Przypisy, indeks i spisy.

1. Przypisy, indeks i spisy. 1. Przypisy, indeks i spisy. (Wstaw Odwołanie Przypis dolny - ) (Wstaw Odwołanie Indeks i spisy - ) Przypisy dolne i końcowe w drukowanych dokumentach umożliwiają umieszczanie w dokumencie objaśnień, komentarzy

Bardziej szczegółowo

KGGiBM GRAFIKA INŻYNIERSKA Rok III, sem. VI, sem IV SN WILiŚ Rok akademicki 2011/2012. Przygotowanie do druku

KGGiBM GRAFIKA INŻYNIERSKA Rok III, sem. VI, sem IV SN WILiŚ Rok akademicki 2011/2012. Przygotowanie do druku Przygotowanie do druku Polecenie: Narysować dołączony do ćwiczenia rysunek (na ostatniej stronie!) zgodnie z wytycznymi. Przygotować rysunek do wydruku tak, aby przypominał przedstawiony na rysunku poniżej.

Bardziej szczegółowo

Arkusz kalkulacyjny EXCEL

Arkusz kalkulacyjny EXCEL ARKUSZ KALKULACYJNY EXCEL 1 Arkusz kalkulacyjny EXCEL Aby obrysować tabelę krawędziami należy: 1. Zaznaczyć komórki, które chcemy obrysować. 2. Kursor myszy ustawić na menu FORMAT i raz kliknąć lewym klawiszem

Bardziej szczegółowo

E-geoportal Podręcznik użytkownika.

E-geoportal Podręcznik użytkownika. PROCAD SA E-geoportal Podręcznik użytkownika. gis@procad.pl 2 Spis treści 1. Wstęp.... 3 2. Ikony narzędziowe.... 4 2.1. Ikony narzędziowe przesuwanie obszaru mapy.... 5 2.2. Ikony narzędziowe informacja

Bardziej szczegółowo

Adobe InDesign lab.1 Jacek Wiślicki, Paweł Kośla. Spis treści: 1 Podstawy pracy z aplikacją Układ strony... 2.

Adobe InDesign lab.1 Jacek Wiślicki, Paweł Kośla. Spis treści: 1 Podstawy pracy z aplikacją Układ strony... 2. Spis treści: 1 Podstawy pracy z aplikacją... 2 1.1 Układ strony... 2 strona 1 z 7 1 Podstawy pracy z aplikacją InDesign jest następcą starzejącego się PageMakera. Pod wieloma względami jest do niego bardzo

Bardziej szczegółowo

Dane słowa oraz wyrażenia są tłumaczone przy pomocy polecenia Przetwarzanie > Tłumaczenie

Dane słowa oraz wyrażenia są tłumaczone przy pomocy polecenia Przetwarzanie > Tłumaczenie Słownik tłumaczeń Informacje ogólne Edytor słownika jest aplikacją MDI, umożliwiającą otwieranie różnych słowników, w celu zarzadzania nimi oraz zapisywania ich do poszczególnych plików. Słownik tłumaczeń

Bardziej szczegółowo

Zadanie 11. Przygotowanie publikacji do wydrukowania

Zadanie 11. Przygotowanie publikacji do wydrukowania Zadanie 11. Przygotowanie publikacji do wydrukowania Edytor Word może służyć również do składania do druku nawet obszernych publikacji. Skorzystamy z tych możliwości i opracowany dokument przygotujemy

Bardziej szczegółowo

Szkolenie Standardowe. SEE Electrical. Poziom Użytkownik

Szkolenie Standardowe. SEE Electrical. Poziom Użytkownik Szkolenie Standardowe SEE Electrical Poziom Użytkownik PRZEZNACZENIE: Technicy, elektrycy z biur projektowych, automatycy działów utrzymania ruchu, wszystkie osoby pragnące produkować schematy elektryczne

Bardziej szczegółowo

SPIS ILUSTRACJI, BIBLIOGRAFIA

SPIS ILUSTRACJI, BIBLIOGRAFIA SPIS ILUSTRACJI, BIBLIOGRAFIA Ćwiczenie 1 Automatyczne tworzenie spisu ilustracji 1. Wstaw do tekstu roboczego kilka rysunków (WSTAWIANIE OBRAZ z pliku). 2. Ustaw kursor w wersie pod zdjęciem i kliknij

Bardziej szczegółowo

1. Wybierz polecenie rysowania linii, np. poprzez kliknięcie ikony W wierszu poleceń pojawi się pytanie o punkt początkowy rysowanej linii:

1. Wybierz polecenie rysowania linii, np. poprzez kliknięcie ikony W wierszu poleceń pojawi się pytanie o punkt początkowy rysowanej linii: Uruchom program AutoCAD 2012. Utwórz nowy plik wykorzystując szablon acadiso.dwt. 2 Linia Odcinek linii prostej jest jednym z podstawowych elementów wykorzystywanych podczas tworzenia rysunku. Funkcję

Bardziej szczegółowo

I. Interfejs użytkownika.

I. Interfejs użytkownika. Ćwiczenia z użytkowania systemu MFG/PRO 1 I. Interfejs użytkownika. MFG/PRO w wersji eb2 umożliwia wybór użytkownikowi jednego z trzech dostępnych interfejsów graficznych: a) tekstowego (wybór z menu:

Bardziej szczegółowo

Moduł 1 Pliki i foldery

Moduł 1 Pliki i foldery Moduł 1 Pliki i foldery Plik to jakiś zbiór danych. Plikiem może być np. dokument tekstowy, zdjęcie (obraz), utwór muzyczny (dźwięk) lub film (wideo). Natomiast folder (inaczej zwany katalogiem) służy

Bardziej szczegółowo

Prezentacja multimedialna MS PowerPoint 2010 (podstawy)

Prezentacja multimedialna MS PowerPoint 2010 (podstawy) Prezentacja multimedialna MS PowerPoint 2010 (podstawy) Cz. 2. Wstawianie obiektów do slajdu Do slajdów w naszej prezentacji możemy wstawić różne obiekty (obraz, dźwięk, multimedia, elementy ozdobne),

Bardziej szczegółowo

- 1 - PODSTAWOWE INNOWACJE W PROGRAMIE SEE ELECTRICAL V4R1

- 1 - PODSTAWOWE INNOWACJE W PROGRAMIE SEE ELECTRICAL V4R1 - 1 - PODSTAWOWE INNOWACJE W PROGRAMIE SEE ELECTRICAL V4R1 Grudzień 2007 IGE+XAO Polska sp. z o.o. Plac Na Stawach 3, 30-107 Kraków 1 - 2 - COPYRIGHT 1986-2007 IGE+XAO Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane

Bardziej szczegółowo

Praca w edytorze WORD

Praca w edytorze WORD 1 Praca w edytorze WORD Interfejs Cały interfejs tworzy pojedynczy mechanizm. Głównym jego elementem jest wstęga. Wstęga jest podzielona na karty. Zawierają one wszystkie opcje formatowania dokumentu.

Bardziej szczegółowo

Zaznaczanie komórek. Zaznaczenie pojedynczej komórki polega na kliknięciu na niej LPM

Zaznaczanie komórek. Zaznaczenie pojedynczej komórki polega na kliknięciu na niej LPM Zaznaczanie komórek Zaznaczenie pojedynczej komórki polega na kliknięciu na niej LPM Aby zaznaczyć blok komórek które leżą obok siebie należy trzymając wciśnięty LPM przesunąć kursor rozpoczynając od komórki

Bardziej szczegółowo

Samouczek edycji dokumentów tekstowych

Samouczek edycji dokumentów tekstowych 1. Różne sposoby zaznaczania tekstu. Najprostszą czynnością, którą możemy wykonać na zaznaczonym tekście, jest jego usunięcie. Wystarczy nacisnąć klawisz Delete lub Backspace. Aby przekonać się, jak to

Bardziej szczegółowo

Edytor tekstu MS Word 2010 PL. Edytor tekstu to program komputerowy umożliwiający wprowadzenie lub edycję tekstu.

Edytor tekstu MS Word 2010 PL. Edytor tekstu to program komputerowy umożliwiający wprowadzenie lub edycję tekstu. Edytor tekstu MS Word 2010 PL. Edytor tekstu to program komputerowy umożliwiający wprowadzenie lub edycję tekstu. SP 8 Lubin Zdjęcie: www.softonet.pl Otwieranie programu MS Word. Program MS Word można

Bardziej szczegółowo

Edytor materiału nauczania

Edytor materiału nauczania Edytor materiału nauczania I. Uruchomienie modułu zarządzania rozkładami planów nauczania... 2 II. Opuszczanie elektronicznej biblioteki rozkładów... 5 III. Wyszukiwanie rozkładu materiałów... 6 IV. Modyfikowanie

Bardziej szczegółowo

Szablon rysunku zawiera zawsze Wrzynajmniej jeden arkusz formatowy oraz Woszczególne Warametry

Szablon rysunku zawiera zawsze Wrzynajmniej jeden arkusz formatowy oraz Woszczególne Warametry WstWW Szablony mogą rewrezentować znaczną czwść Wrojektu. Istnieje duża różnica miwdzy Szablonem Projektu i Szablonem Rysunku. ProszW zawoznać siw z tymi terminami, Wonieważ są one Wodstawowe Wrzy Wracy

Bardziej szczegółowo

Struktura dokumentu w arkuszu kalkulacyjnym MS EXCEL

Struktura dokumentu w arkuszu kalkulacyjnym MS EXCEL Lekcja 1. Strona 1 z 13 Struktura dokumentu w arkuszu kalkulacyjnym MS EXCEL Zeszyt Nowy plik programu Excel nazywany zeszytem lub skoroszytem składa się na ogół z trzech arkuszy. Przykładowe okno z otwartym

Bardziej szczegółowo

dokumentacja Edytor Bazy Zmiennych Edytor Bazy Zmiennych Podręcznik użytkownika

dokumentacja Edytor Bazy Zmiennych Edytor Bazy Zmiennych Podręcznik użytkownika asix 4 Edytor Bazy Zmiennych Podręcznik użytkownika asix 4 dokumentacja Edytor Bazy Zmiennych ASKOM i asix to zastrzeżone znaki firmy ASKOM Sp. z o. o., Gliwice. Inne występujące w tekście znaki firmowe

Bardziej szczegółowo

Edytor tekstu OpenOffice Writer Podstawy

Edytor tekstu OpenOffice Writer Podstawy Edytor tekstu OpenOffice Writer Podstawy Cz. 5. Tabulatory i inne funkcje edytora OpenOffice Writer Tabulatory umożliwiają wyrównanie tekstu do lewej, do prawej, do środka, do znaku dziesiętnego lub do

Bardziej szczegółowo

Kadry Optivum, Płace Optivum

Kadry Optivum, Płace Optivum Kadry Optivum, Płace Optivum Jak seryjnie przygotować wykazy absencji pracowników? W celu przygotowania pism zawierających wykazy nieobecności pracowników skorzystamy z mechanizmu Nowe wydruki seryjne.

Bardziej szczegółowo

Informatyka Edytor tekstów Word 2010 dla WINDOWS cz.1

Informatyka Edytor tekstów Word 2010 dla WINDOWS cz.1 Wyższa Szkoła Ekologii i Zarządzania Informatyka Edytor tekstów Word 2010 dla WINDOWS cz.1 Uruchomienie edytora Word dla Windows otwarcie menu START wybranie grupy Programy, grupy Microsoft Office, a następnie

Bardziej szczegółowo

UWAGA BARDZO WAŻNE PROSIMY O ZWRÓCENIE NA TO SZCZEGÓLNEJ UWAGI

UWAGA BARDZO WAŻNE PROSIMY O ZWRÓCENIE NA TO SZCZEGÓLNEJ UWAGI Załącznik nr 1 do komunikatu Materiał pomocniczy dotyczący sposobu wydrukowania załącznika/specyfikacji do faktury/rachunku przy pomocy aplikacji Portal Świadczeniodawcy przeznaczony dla Świadczeniodawców

Bardziej szczegółowo

TIME MARKER. Podręcznik Użytkownika

TIME MARKER. Podręcznik Użytkownika TIME MARKER Podręcznik Użytkownika SPIS TREŚCI I. WPROWADZENIE... 3 II. Instalacja programu... 3 III. Opis funkcji programu... 7 Lista skrótów... 7 1.1. Klawisz kontrolny... 7 1.2. Klawisz skrótu... 8

Bardziej szczegółowo

Laboratorium - Monitorowanie i zarządzanie zasobami systemu Windows 7

Laboratorium - Monitorowanie i zarządzanie zasobami systemu Windows 7 5.0 5.3.3.5 Laboratorium - Monitorowanie i zarządzanie zasobami systemu Windows 7 Wprowadzenie Wydrukuj i uzupełnij to laboratorium. W tym laboratorium, będziesz korzystać z narzędzi administracyjnych

Bardziej szczegółowo

Dodawanie grafiki i obiektów

Dodawanie grafiki i obiektów Dodawanie grafiki i obiektów Word nie jest edytorem obiektów graficznych, ale oferuje kilka opcji, dzięki którym można dokonywać niewielkich zmian w rysunku. W Wordzie możesz zmieniać rozmiar obiektu graficznego,

Bardziej szczegółowo