Lokalna Strategia Rozwoju na lata Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania Perła Jury

Transkrypt

1 1

2 Niniejsze opracowanie zostało przygotowane przez: Katowice, ul. Astrów 10 tel.: 0 / , fax 0 / e-m ail: biuro@nizi els k ibor ys.pl w w w. n i z i e l s k i b o r y s. p l na zlecenie Lokalnej Grupy Działania Perła Jury Praca została wykonana przez zespół ekspertów pod kierownictwem mgr Grażyny Rajczyk, z późniejszymi zmianami. Autorzy opracowania składają podziękowania wszystkim tym osobom, które swoim zaangażowaniem w trakcie warsztatów i spotkań przyczyniły się do powstania niniejszego dokumentu. 2

3 SPIS TREŚCI SPIS TREŚCI CHARAKTERYSTYKA LOKALNEJ GRUPY DZIAŁANIA (LGD) JAKO JEDNOSTKI ODPOWIEDZIALNEJ ZA REALIZACJE LOKALNEJ STRATEGII ROZWOJU (LSR) DANE PODSTAWOWE OPIS PROCESU BUDOWANIA PARTNERSTWA CHARAKTERYSTYKA CZŁONKÓW LGD I SPOSÓB ROZSZERZANIA LUB ZMIANY SKŁADU LGD STRUKTURA ORGANU DECYZYJNEGO - RADY LGD ZASADY I PROCEDURY FUNKCJONOWANIA LGD ORAZ ORGANU DECYZYJNEGO LGD Zasady i procedury funkcjonowania organu decyzyjnego KWALIFIKACJE I DOŚWIADCZENIE OSÓB WCHODZĄCYCH W SKŁAD ORGANU DECYZYJNEGO DOŚWIADCZENIE LGD I CZŁONKÓW LGD W REALIZACJI OPERACJI OPIS I SPECYFIKA OBSZARU OBJĘTEGO LSR WRAZ Z UZASADNIENIEM JEGO WEWNĘTRZNEJ SPÓJNOŚCI UWARUNKOWANIA PRZESTRZENNE UWARUNKOWANIA GEOGRAFICZNE I PRZYRODNICZE UWARUNKOWANIA HISTORYCZNE I KULTUROWE SPOŁECZNOŚĆ LOKALNA NA OBSZARZE LGD SPECYFIKA OBSZARU OBJĘTEGO LGD UZASADNIENIE SPÓJNOŚCI OBSZARU LGD ANALIZA SWOT DLA OBSZARU OBJĘTEGO LSR WNIOSKI WYNIKAJĄCE Z PRZEPROWADZONEJ ANALIZY OKREŚLENIE CELÓW OGÓLNYCH I SZCZEGÓŁOWYCH LSR ORAZ WSKAZANIE PLANOWANYCH W RAMACH LSR PRZEDSIĘWZIĘĆ REALIZACJA LOKALNEJ STRATEGII ROZWOJU W ZAKRESIE DODATKOWYCH ZADAŃ OKREŚLENIE MISJI LGD WYKAZANIE SPÓJNOŚCI SPECYFIKI OBSZARU Z CELAMI LSR UZASADNIENIE PODEJŚCIA ZINTEGROWANEGO I INNOWACYJNEGO DLA PLANOWANYCH W RAMACH LSR PRZEDSIĘWZIĘĆ PROCEDURY WYBORU OPERACJI PRZEZ LGD I OCENY ZGODNOŚCI OPERACJI Z LSR PROCEDURA WYBORU OPERACJI PREZ LGD PROCEDURA WYBORU OPERACJI W RAMACH MAŁYCH PROJEKTÓW PROCEDURA OCENY ZGODNOŚCI OPERACJI Z LSRI OCENY OPERACJI WG LOKALNYCH KRYTERIÓW WYBORU LOKALNE KRYTERIA WYBORU I PROCEDURA ICH ZMIAN PROCEDURA ZMIANY LOKALNYCH KRYTERIÓW WYBORU PROCEDURA ODWOŁANIA OD ROZTRZYGNIĘĆ ORGANU DYCYZYJNEGO W SPRAWIE WYBORU OPERACJI 84 3

4 10. BUDŻET LSR OPIS PROCESU PRZYGOTOWANIA LSR WDRAŻANIE I AKTUALIZACJA ORAZ MONITORING LSR ZASADY I SPOSÓB DOKONYWANIA OCENY - EWALUACJI WŁASNEJ OKREŚLENIE POWIĄZAŃ LSR Z INNYMI DOKUMENTAMI PLANISTYCZNYMI ZWIĄZANYMI Z OBSZAREM OBJĘTYM LSR WSKAZANIE PLANOWANYCH DZIAŁAŃ, PRZEDSIĘWZIĘĆ LUB OPERACJI REALIZOWANYCH PRZEZ LGD W RAMACH INNYCH PROGRAMÓW WDRAŻANYCH NA OBSZARZE OBJĘTYM LSR PRZEWIDYWANY WPŁYW REALIZACJI LSR NA ROZWÓJ REGIONU I OBSZARÓW WIEJSKICH ZAŁĄCZNIKI DO LSR ZESTAWIENIE TABEL WYSTĘPUJĄCYCH W OPRACOWANIU:

5 1. CHARAKTERYSTYKA LOKALNEJ GRUPY DZIAŁANIA (LGD) JAKO JEDNOSTKI ODPOWIEDZIALNEJ ZA REALIZACJE LOKALNEJ STRATEGII ROZWOJU (LSR) 1.1. DANE PODSTAWOWE Nazwa LGD Status prawny LGD Data wpisu do KRS Lokalna Grupa Działania Perła Jury Stowarzyszenie LGD Perła Jury utworzyła się dzięki otrzymanej pomocy w ramach II Schematu Pilotażowego Programu Leader+ SPO Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich r. Numer KRS OPIS PROCESU BUDOWANIA PARTNERSTWA Proces budowania partnerstwa na obszarze powiatu zawierciańskiego zainicjowany został jesienią 2005r. w gminie Łazy. We wrześniu 2005r. w Łazach zorganizowano inauguracyjne spotkanie z udziałem przedstawicieli władz województwa, powiatu, wybranych organizacji pozarządowych o zasięgu ponad gminnym, pracowników ODR oraz największych przedsiębiorstw powiatu. Wtedy utworzyła się grupa zaangażowanych leaderów widząca szanse rozwoju obszarów wiejskich powiatu zawierciańskiego właśnie poprzez integracyjne, oddolne podejście do problemów i możliwości poprawy jakości życia i rozwoju wsi. Stowarzyszenie LGD Perła Jury powstało więc dzięki projektowi, który rozpoczął się jesienią 2005 roku. Schemat I Pilotażowego Programu LEADER + (PPL+) Projekt: Perła Jury w Powiecie Zawierciańskim był jednym ze 174, które uzyskały rekomendacje Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Zadania założone przy jego realizacji zaowocowały stworzeniem Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich (ZSROW), gdzie postawiono głównie na turystykę, wykorzystanie tradycji i pięknych terenów Jury a także na zaktywizowanie lokalnych społeczności i utworzenie stowarzyszenia LGD Perła Jury. Poprzez działania szkoleniowe, informacyjne, zastosowanie podejścia Leader do tworzenia lokalnej strategii powstała tzw. ZSROW i zarejestrowano odpowiednie stowarzyszenie. W styczniu 2006r. na spotkaniu założycielskim 63 członków przedstawicieli 8 gmin, 3 sektorów (społecznego, publicznego i gospodarczego) dało podwaliny do dalszych leaderowskich działań na rzecz innowacyjnego, zintegrowanego rozwoju obszarów wiejskich powiatu zawierciańskiego. Spełnione były i są wymogi odpowiedniej struktury członków LDG w zakresie reprezentatywności. 5

6 Wszystko to umożliwiło sporządzenie aplikacji w ramach Schematu II PPL+ i pozyskanie prawie 730 tys. zł na projekty ZSROW. Praktyka podejścia Leadera w okresie marzec 2007r. kwiecień 2008r. poprzez realizację oddolnie wskazanych pomysłów wzmocniła lokalną tożsamość, zintegrowała i zaktywizowała lokalną społeczność, pokazała zasadność i celowość korzystania z dofinansowania ze środków unijnych na rzecz rozwoju obszarów wiejskich. Mieszkańcy obszaru LGD Perła Jury, lokalne władze samorządowe i partnerzy instytucjonalni odczuli możliwość i konieczność działań, których efekty dzięki wzmocnieniu dofinansowaniem unijnym służą prawdziwemu rozwojowi adekwatnemu do ich potrzeb i zasobów. Partnerstwo zbudowane w toku realizacji I i II Schematu PPL+ ułatwiło ale i wzmocnione zostało w toku budowania niniejszej lokalnej strategii. Wspólne wypracowywanie aktualnych celów, analiza dotychczasowych osiągnięć, świadomość potrzeb i możliwości poprzez cykl warsztatowych spotkań w okresie czerwiec grudzień 2008r. ; konsultacje na stronie internetowej to kolejny etap i poziom rozwoju partnerstwa zgodnego z założeniami, podejściem i efektem LEADER. Regularna działalność biura od początku utworzenia Stowarzyszenia, w dogodnych warunkach lokalowych stanowiła podstawę do bieżących konsultacji z mieszkańcami. Rozwój LGD uwarunkowany jest lokalnym potencjałem społecznym, publicznym i gospodarczym. Przyjmowanie nowych członków osób fizycznych, aktywnych leaderów społeczności lokalnej obszaru stowarzyszenia oraz osób prawnych organizacji pozarządowych, partnerów instytucjonalnych, przedsiębiorców to oczywisty proces ewaluacyjny LGD. Specyfika statutowa i aktywność stowarzyszenia stanowi główny atrybut dla potencjalnych, kolejnych partnerów zainteresowanych poprawą jakości życia na obszarach wiejskich. Dobrowolność, chęć do działania i współpracy, kreatywność, innowacyjność cechują LGD czyniąc ją atrakcyjną organizacją dla ludzi aktywnych, optymistycznych i przedsiębiorczych CHARAKTERYSTYKA CZŁONKÓW LGD I SPOSÓB ROZSZERZANIA LUB ZMIANY SKŁADU LGD Stowarzyszenie LGD Perła Jury liczy 100 członków jako osoby fizyczne oraz 8 gmin z obszaru LGD jako podmioty prawne. Na 10 jednostek administracyjnych Powiatu Zawierciańskiego osiem spełniających kryteria przystąpienia do Leadera (ze względu na status gminy i liczbę mieszkańców) stało się jej członkami: Łazy, Ogrodzieniec, Pilica, Szczekociny, Włodowice, Kroczyce, Irządze, Żarnowiec. Od momentu powstania w styczniu 2006r., kiedy na spotkaniu założycielskim 63 osoby z obszaru wyżej wymienionych 8 gmin powiatu zawierciańskiego zadeklarowały gotowość działań na rzecz rozwoju i poprawy jakości życia na swoim terenie poprzez statutowe założenia i podejście leaderowskie stowarzyszenie zyskało na popularności, pozyskało wielu nowych członków. Poniżej tabelaryczne zestawienie prezentuje charakterystykę aktualnych członków LGD. 6

7 Tabela nr 1 - Lista członków Stowarzyszenia LGD Perła Jury osoby fizyczne Lp. Imię i nazwisko Sektor/gmina Rodzaj prowadzonej Funkcja członka jaki działalności przez w strukturze / nazwa gminy reprezentuje członka LGD Perła Jury LGD Perła Jury członek 1. Małgorzata Czernek Społeczny Łazy 2. Cezary Barczyk Społeczny Kroczyce 3. Jakub Otczyk Społeczny Szczekociny 4. Andrzej Kwaśniak Społeczny Irządze 5. Krzysztof Hajduga Społeczny Żarnowiec 6. Maria Miśkiewicz Społeczny Ogrodzieniec 7. Jan Goncerz Społeczny Pilica 8. Monika Grela Społeczny Włodowice 9. Krzysztof Nowak Społeczny Irządze 10. Zbigniew Fabiańczyk Społeczny Ogrodzieniec 11. Czesław Słuszniak Gospodarczy Irządze 12. Ewa Kaziród - Kula Społeczny Kroczyce 13. Andrzej Czech Społeczny Pilica 14. Ewa Wypych Społeczny Irządze 15. Agnieszka Perkowska Społeczny Łazy 16. Joanna Gomułka Społeczny Szczekociny 17. Bożena Demel Społeczny Włodowice 18. Czesław Grabowski Społeczny Żarnowiec 19. Maciej Kubiczek Gospodarczy Łazy 20. Ryszard Sosnowski Gospodarczy Irządze 21. Konrad Knop Społeczny Łazy Prezes Stowarzyszenia Mała Szkoła w Rokitnie Szlacheckim Gospodarstwo Agroturystyczne; Sołtys Kroczyc OSP Szczekociny OSP Zawada Pilicka Prezes Klubu Sportowego w Żarnowcu Pracownik Urzędu Miasta i Gminy w Ogrodzieńcu OSP Kleszczowa Sołtys Góry Włodowskiej Pracownik Urzędu Gminy Irządze Członek Rady Parafialnej w Gieble, Radny w gminie Ogrodzieniec Właściciel firmy Klub Sportowy Giebło; Pracownik Urzędu Gminy Kroczyce OSP Dobraków KGW Zawada Pilicka; rolnik Członek Jurajskiej Organizacji Turystycznej Związek Młodzieży Wiejskiej oraz Stowarzyszenie Polska Lokalna Stowarzyszenie Jurajska Organizacja Turystyczna Stowarzyszenie na Rzecz Wspieranie Oświaty Wiejskiej w Żarnowcu; Dyrektor Szkoły Właściciel firmy Właściciel firmy Dyrektor OSiR Łazy Prezes Zarządu Wiceprezes Zarządu Wiceprezes Zarządu Skarbnik Stowarzyszenia Członek Zarządu Członek Zarządu Członek Zarządu Członek Zarządu Członek Zarządu Członek Rady Członek Rady Członek Rady Członek Rady Członek Rady Członek Rady Członek Rady Członek Rady Członek Rady Członek Rady Członek Rady Przewodniczący Komisji Rewizyjnej 7

8 22. Wanda Łydka Społeczny Ogrodzieniec 23. Beata Kaczmarczyk Społeczny Irządze 24. Robert Łągiewka Gospodarczy Kroczyce 25. Andrzej Herman Społeczny Szczekociny 26. Adrian Kała Społeczny Łazy 27. Beata Kotlińska Społeczny Łazy 28. Aneta Prusińska Społeczny Łazy 29. Grażyna Rajczyk Społeczny Łazy 30. Anna Łapaj Społeczny Szczekociny 31. Maria Dziób Społeczny Żarnowiec 32. Izabela Gniadek Gospodarczy Pilica 33. Tomasz Czech Społeczny Pilica 34. Marta Grzesica Społeczny Łazy 35. Janina Dulbińska - Przybylik Społeczny Pilica 36. Danuta Kowal Społeczny Pilica 37. Bożena Chrobot Społeczny Ogrodzieniec 38. Roman Kalaga Gospodarczy Łazy 39. Iwona Kalaga Gospodarczy Łazy 40. Zbigniew Biały Społeczny Kroczyce 41. Alicja Przybyła Społeczny Irządze 42. Tatiana Karoń Społeczny Kroczyce Pracownik Urzędu Miasta i Gminy Ogrodzieniec Rolnik Właściciel firmy Rolnik; Radny Powiatowy Klub Sportowy Płomień w Niegowonicach; Prezes Koła PTTK w Łazach; Pracownik Urzędu Miejskiego w Łazach Wsi Rokitno Szlacheckie RAZEM Koła PTTK Łazy Stowarzyszenie OSTOJA, Koło PTTK Łazy Pracownik Urzędu Miasta i Gminy Szczekociny KGW Łany Wielkie Właściciel firmy Rolnik Prezes Stowarzyszenia Rozwoju Wsi Chruszczobród i Chruszczobród Piaski; Radna Łaz Sekretarz w Urzędzie Gminy Pilica Gospodarstwo Agroturystycznej Sołtys Mokrusa Właściciel firmy Właściciel firmy OSP Przyłubsko Pracownik Urzędu Gminy w Irządzach Pracownik w Urzędzie Gminy w Kroczycach Członek Komisji Rewizyjnej Członek Komisji Rewizyjnej Członek Komisji Rewizyjnej Członek Komisji Rewizyjnej Członek Komisji Rewizyjnej 43. Benedykt Freinhofer Społeczny Stowarzyszenie Polskich Zawiercie Mediów 44. Beata Kampa Społeczny Sołtys Kroczyce Okupne Kroczyce 45. Jacek Lipa Społeczny Pracownik Urzędu Gminy Szczekociny Włoszczowa 46. Lidia Janus Społeczny Pracownik SPZOZ Łazy 8

9 Łazy 47. Elżbieta Stanek Społeczny Ogrodzieniec 48. Barbara Pacan Gospodarczy Kroczyce 49. Edward Grzebieluch Społeczny Ogrodzieniec 50. Wiesław Żwirkowski Społeczny Szczekociny 51. Anna Rozlach Społeczny Ogrodzieniec 52. Henryk Mogieła Społeczny Łazy 53. Cierniak Dorota Społeczny Kroczyce 54. Helena Krowicka Społeczny Kroczyce 55. Bożena Pasierb Społeczny Kroczyce 56. Małgorzata Gospodarczy Stolarczyk Kroczyce 57. Andrzej Kotulecki Społeczny Kroczyce 58. Żanetta Szkliniarz Społeczny Łazy 59. Iwona Banasiak Społeczny Łazy 60. Stanisław Paliga Społeczny Łazy 61. Andrzej Pniak Społeczny Łazy 62. Tadeusz Czop Gospodarczy Łazy 63. Beata Kwiatkowska Społeczny Szczekociny 64. Krzysztof Janikowski Społeczny Kroczyce 65. Małgorzata Społeczny Słabowska Szczekociny 66. Dagmara Ciosek Społeczny Irządze 67. Paweł Tkacz Społeczny Pilica 68. Bożena Walczak Społeczny Irządze 69. Beata Jakacz Społeczny Ogrodzieniec 70. Jadwiga Drążek Społeczny Ogrodzieniec OSP Kiełkowice Właściciel firmy Sołtys Giebło-Kolonia, członek OSP Giebło Związek Emerytów i Rencistów Sołtys Gulzowa OSP Ciągowice Rolnik Mieszkaniec gminy Kroczyce; pracownik Hotelu Ostaniec w Podlesicach Gospodarstwo Agroturystyczne Właściciel firmy Działalność gospodarczabiuro usług dziennikarskich Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Chruszczobród i Chruszczobród Piaski; Dyrektor Szkoły w Chruszczobrodzie Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Chruszczobród i Chruszczobród Piaski Sołtys w Chruszczobrodzie Piaskach Sołtys w Chruszczobrodzie Właściciel firmy, Radny Łaz; Burmistrz poprzedniej kadencji Polska Lokalna Sołtys Dobrogoszczyc Pracownik Urzędu Miasta i Gminy Szczekociny Związek Młodzieży Wiejskiej OSP Pilica Stowarzyszenie KGW Zawada Pilicka Sołtys Kolonii Ryczów Rolnik Emeryt 9

10 71. Teresa Niechciał Społeczny Szczekociny 72. Anna Szlachta Społeczny Ogrodzieniec 73. Aleksandra Smuła Gospodarczy Żarnowiec 74. Wanda Smuła Społeczny Żarnowiec 75. Krzysztof Szlachta Społeczny Włodowice 76. Stanisław Wójcik Społeczny Szczekociny 77. Aneta Haładus- Społeczny Jędruszek Włodowice 78. Jerzy Szlachta Społeczny Kroczyce 79. Krzysztof Furgacz Gospodarczy Kroczyce 80. Karolina Kaczmarczyk Społeczny Łazy 81. Włodzimierz Janoska Gospodarczy Włodowice 82. Teresa Grela Społeczny Szczekociny 83. Zofia Michalik Społeczny Pilica 84. Maria Szlachta Społeczny Kroczyce 85. Alojzy Leśniak Społeczny Włodowice 86. Marta Kasprzak - Społeczny Świderska Pilica 87. Dariusz Kosiński Społeczny Ogrodzieniec 88. Franciszek Bzdęga Społeczny Kroczyce 89. Leokadia Łągiewka Społeczny Kroczyce 90. Zbigniew Chrobot Gospodarczy Ogrodzieniec 91. Agnieszka Kopeć - Społeczny Bąba Pilica 92. Stanisław Grzesica Społeczny Łazy 93. Bogumiła Łągiewka Społeczny Pilica 94. Dorota Koclęga Społeczny Włodowice 95. Marcin Drej Społeczny Szczekociny Wśród 95 członków 54 to kobiety, 41 to mężczyźni. Emeryt Sołtys Kiełkowic Rolnik Udziałowiec w spółce Emeryt Mieszkaniec Gminy Włodowice Mieszkaniec Gminy Szczekociny Pracownik Urzędu Gminy Włodowice Mieszkaniec Gminy Kroczyce Właściciel formy/ Mieszkaniec Gminy Kroczyce Mieszkaniec Gminy Łazy Właściciel firmy/ Mieszkaniec Gminy Włodowice Mieszkaniec Gminy Szczekociny Sołtys Sierbowic Mieszkaniec Gminy Kroczyce Sołtys Morska Sołtys Szyc Mieszkaniec Gminy Ogrodzieniec/ Dyrektor GDK w Kroczycach Sołtys Huty Szklanej Mieszkaniec Gminy Kroczyce Właściciel firmy Mieszkaniec Gminy Pilica Mieszkaniec Gminy Łazy Sołtys Dzwonowic Mieszkaniec Gminy Włodowice, członek Rady Sołeckiej wsi Morsko Mieszkaniec Gminy Szczekociny Sektor społeczno-gospodarczy liczy 95 członków LGD. Sektor publiczny reprezentuje 8 gmin. 10

11 Tabela nr 1.1- Lista członków Stowarzyszenia LGD Perła Jury osoby prawne Lp. Nazwa Osoba reprezentująca Funkcja sektor administracja samorządowa 1. Gmina Łazy Burmistrz wiceprzewodniczący Rady Programowej publiczny administracja samorządowa 2. Gmina Burmistrz przewodniczący publiczny administracja Ogrodzieniec Rady Programowej samorządowa 3. Gmina Pilica Burmistrz członek Rady Programowej publiczny administracja samorządowa 4. Gmina Szczekociny Burmistrz członek Rady Programowej publiczny administracja samorządowa 5. Gmina Irządze Wójt członek Rady Programowej publiczny administracja samorządowa 6. Gmina Kroczyce Wójt członek Rady Programowej publiczny administracja samorządowa 7. Gmina Włodowice Wójt członek Rady Programowej publiczny administracja samorządowa 8. Gmina Żarnowiec Wójt członek Rady Programowej publiczny administracja samorządowa Kwestię członkostwa naboru lub wykluczenia ze stowarzyszenia reguluje odpowiednio Rozdział III Statutu Stowarzyszenia LGD Perła Jury paragrafy od 9 do 14. Ponad dwuletnia działalność LGD Perła Jury umożliwiła pozyskanie kolejnych zwolenników w regionie. W trakcie realizacji PPL+ proces rozszerzania się o nowych aktywnych członków i partnerów spełniał się dzięki dobrym praktykom i otwartości Stowarzyszenia na nowych, chętnych i kreatywnych leaderów lokalnych indywidualnych oraz instytucjonalnych. W sposób naturalny, poprzez aktywność w terenie LGD Perła Jury poszerza osobowo, merytorycznie swoją działalność zyskując na popularności i tworząc klimat leaderowskiego podejścia do problemów lokalnych. Sposób rozszerzania składu LGD uwarunkowany jest więc ww. zapisami statutowymi oraz bieżącą aktywnością i promocją działalności obecnych członków. Perła Jury otwarta jest na każdego kolejnego, nowego członka, partnera z obszaru LGD, powiatu zawierciańskiego, okolicznych instytucji zainteresowanych wsparciem lokalnej strategii rozwoju. Nie wyklucza się także w przyszłości ewentualnych poszerzeń terytorialnych jeżeli zaistnieje taka okoliczność, możliwość, potrzeba. Otwartość, innowacyjność, gotowość do zmian wraz z praktyką leaderowskiego podejścia w Perle Jury jest już stałą cechą rozwojową stowarzyszenia i jej członków STRUKTURA ORGANU DECYZYJNEGO - RADY LGD Rada Programowa LGD Perła Jury zawiązana w II Schemacie PPL+ funkcjonowała jako organ opiniotwórczy: monitorujący merytorycznie projekty, dbający o realizację całości statutowych zadań stowarzyszenia na rzecz poprawy jakości życia na obszarze LGD. Stąd jej członkowie doświadczeni zarówno w inicjowaniu jak i zarządzaniu, monitorowaniu projektów na obszarach wiejskich w większości stanowią kompetentny skład aktualnej Rady. Zgodnie z wymogami nowych zapisów 11

12 programowych, statutowych i przepisami z tym związanymi - powołana na Walnym Zebraniu w dniu r. nowa Rada Programowa LGD Perła Jury liczy od 16 do 24 członków. Rada Programowa w co najmniej 50% składa się z podmiotów, o których mowa w art. 6 ust. 1 lit b i c rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich czyli partnerów gospodarczych i społecznych oraz innych odpowiednich podmiotów reprezentujących społeczeństwo obywatelskie, organizacje pozarządowe, w tym organizacje zajmujące się zagadnieniami z zakresu środowiska oraz podmiotami odpowiedzialnymi za promowanie równości mężczyzn i kobiet wybieranych i odwoływanych przez Walne Zebranie Członków spośród członków tego Zebrania. Każdą gminę w Radzie Programowej może reprezentować nie więcej niż trzech członków. Dokumenty potwierdzające przedstawicielstwo danego sektora wszystkich członków stowarzyszenia (deklaracje), w tym przedstawicieli Rady stanowią załącznik do wniosku o wybór LGD do realizacji LSR. Kwestię zakazu łączenia funkcji w organie decyzyjnym z funkcją w zarządzie lub organie kontroli reguluje zapis &15 ust. 2 oraz & 20 ust. 7 STATUTU STOWARZYSZENIA LGD Perła Jury (obligatoryjnego załącznika do wniosku o wybór LGD do realizacji LSR). Ponadto regulujący szczegółowo zakres prac Rady jej regulamin obejmuje zapis : Członek Rady nie może jednocześnie pełnić funkcji w Zarządzie czy Komisji Rewizyjnej ani być zatrudnionym w biurze - &4 Regulaminu Rady Programowej Stowarzyszenia LGD Perła Jury w Łazach (dokument ten także stanowi załącznik do aplikacji o wybór LGD do realizacji LSR). Tabela nr 2 - Zestawienie Członków Rady Programowej Stowarzyszenia LGD Perła Jury Lp. Imię i nazwisko członka /nazwa Funkcja członka osoby w strukturze Gmina Sektor prawnej Rady reprezentant osoby prawnej 1. Gmina Ogrodzieniec przewodniczący Rady Ogrodzieniec publiczny Burmistrz 2. Gmina Łazy z-ca przewodniczącego Rady Łazy publiczny Burmistrz 3. Gmina Pilica członek Rady Pilica publiczny Burmistrz 4. Gmina Szczekociny członek Rady Szczekociny publiczny Burmistrz 5. Gmina Kroczyce członek Rady Kroczyce publiczny Wójt 6. Gmina Irządze członek Rady Irządze publiczny Wójt 7. Gmina Włodowice członek Rady Włodowice publiczny Wójt 8. Gmina Żarnowiec członek Rady Żarnowiec publiczny Wójt 9. Zbigniew Fabiańczyk członek Rady Ogrodzieniec społeczny 10. Czesław Słuszniak członek Rady Irządze gospodarczy 11. Ewa Kaziród - Kula członek Rady Kroczyce społeczny 12

13 12. Andrzej Czech członek Rady Pilica społeczny 13. Ewa Wypych członek Rady Irządze społeczny 14. Agnieszka Perkowska członek Rady Łazy społeczny 15. Joanna Gomułka członek Rady Szczekociny społeczny 16. Bożena Demel członek Rady Włodowice społeczny 17. Czesław Grabowski członek Rady Żarnowiec społeczny 18 Maciej Kubiczek członek Rady Łazy gospodarczy 19 Ryszard Sosnowski członek Rady Szczekociny gospodarczy 1.5. ZASADY I PROCEDURY FUNKCJONOWANIA LGD ORAZ ORGANU DECYZYJNEGO LGD LGD od momentu zawiązania się Stowarzyszenia zapewnione miała dobre warunki lokalowe i obsadę personalną. Lokalizacja siedziby LGD Perła Jury w Łazach w budynku przy ul. Jesionowej 1 będącego własnością Urzędu Miejskiego w Łazach, w którym równocześnie mieściły się : Wydział Urzędu Miejskiego - Centrum Promocji i Przedsiębiorczości oraz Gminne Centrum Informacji (GCI) optymalnie wpłynęły na organizację i rozwój działalności Stowarzyszenia. Warunki lokalowe, wyposażenie i sprzęt, pomieszczenia biurowe i sala konferencyjno szkoleniowa udostępniane stowarzyszeniu do nadal nieodpłatnie przez Burmistrza Łaz pozwalały i pozwalają sprawnie wykonywać zadania statutowe LGD. W wydzielonym pomieszczeniu biurowym, optymalnie wyposażonym w sprzęt biurowy mogą swoje zadania wykonywać pracownicy Biura LGD, są warunki do przyjmowania i obsługi interesantów, sala szkoleniowa umożliwia organizowanie wszelkich spotkań grupowych, szkoleń; są dobre warunki do archiwizowania dokumentów. Od początku pracownicy ww. wydziału Promocji Urzędu Miejskiego w Łazach oraz pracownicy GCI wspierali wszelkie czynności administracyjno biurowe zapewniając sprawne funkcjonowanie biura. Korzystając ze współpracy kadrowej z Urzędem Łaz władze Perły Jury zarówno poprzez środki ze schematu II PPL+ jak i prace subsydiowane z Funduszu pracy z lokalnego urzędu pracy zapewniały ciągłość w obsadzie stanowisk w biurze LGD. Lokalna promocja LGD (także dzięki PPL+) przyzwyczaiła mieszkańców obszaru LGD i okolicy, że regularnie takie biuro funkcjonuje, udziela Informacji, konsultacji promując rozwój obszarów wiejskich. Tę komunikację społeczną ułatwia także funkcjonująca na stałe, obsługiwana przez biuro strona internetowa LGD Perła Jury. Doświadczenia w obsłudze spraw Perły Jury dają podstawę do stworzenia optymalnej struktury organizacyjnej biura dopasowanej do zadań uwarunkowanych realizacją LSR. Dwóch merytorycznych pracowników biura o określonym zakresie odpowiedzialności i sprecyzowanych kompetencjach zarządzanych wybranym spośród członków Zarządu kierownikiem stanowić będzie zespół gwarantujący profesjonalną obsługę organów LGD i beneficjentów. Usługi księgowe realizowane będą na zlecenie na zewnątrz przez biuro rachunkowe. Wynika to z dotychczasowej praktyki, która sprawdziła się jako optymalne rozwiązanie finansowo organizacyjne przy rozliczaniu schematu II PPL+. Uzupełnieniem opisu zasad i procedury funkcjonowania LGD Perła Jury są załączniki: Załącznik Nr 1 Procedura naboru pracowników LGD (zgodna z załącznikiem do wniosku o wybór LGD do realizacji LSR) oraz Załącznik Nr 2 Opisy stanowisk precyzujące podział obowiązków i zakres odpowiedzialności na poszczególnych stanowiskach (zgodny z załącznikiem do wniosku o wybór LGD do realizacji LSR). 13

14 Dzięki realizacji II Schematu PPL+ Perła Jury doposażyła swoje biuro w odpowiednie meble, urządzenia i wyposażenie biurowe. Opis warunków technicznych i lokalowych biura LGD Perła Jury (zgodne z opisem załącznika do wniosku o wybór LGD do realizacji LSR) prezentuje Załącznik Nr 3 niniejszego opracowania ZASADY I PROCEDURY FUNKCJONOWANIA ORGANU DECYZYJNEGO Rada Programowa LGD Perła Jury na bazie swoich dwuletnich doświadczeń oraz przepisów i wymogów dotyczących zasad realizacji osi 4 - LEADER w PROW na lata , a także Statutu Stowarzyszenia ustaliła zasady i procedury funkcjonowania ujmując je w ramy Regulaminu Rady Programowej LGD Perła Jury w Łazach zatwierdzonego uchwałą na Walnym Zebraniu w dniu 16 grudnia 2008r. Zasady powoływania i odwoływania członków organu decyzyjnego oraz jego kompetencje regulują zapisy Rozdziału IV pt. Władze Stowarzyszenia w 20 ust. 1 7 oraz w 28 Statutu. Rada Programowa Perły Jury w zgodzie z zapisami statutowymi posiadając swój regulamin precyzyjnie określa organizację wewnętrzną i tryb prac tego organu decyzyjnego. Szczegółowe zapisy tego dokumentu uwzględniają regulację postępowania jej członków w procedurze wyboru projektów - najważniejszej roli organu decyzyjnego. Opis procedur funkcjonowania Rady, w tym procedury dotyczącej wyłączenia członka Rady od udziału w dokonywaniu wyboru operacji mogących budzić wątpliwości co do bezstronności zostały ujęte w rozdziale X pt. Procedura wyłączenia członka Rady od udziału w dokonywaniu wyboru operacji. Organ decyzyjny Rada Programowa LGD Perła Jury posiada więc regulamin organizacyjny zapewniający: przejrzystość, demokratyczność oraz jawność podejmowania decyzji. Żaden z członków Rady nie może być zatrudnionym w biurze LGD; zna ograniczenia co do wykluczenia z prac w komisji rozpatrującej wnioski co do których nie mógłby zachować bezstronności (wzmacnia to też stosowna deklaracja poufności i bezstronności, którą w myśl &32 Regulaminu członkowie podpisują przed posiedzeniem). Załącznik Nr 4 do niniejszego opracowania prezentuje w całości zapisy Regulaminu Rady Programowej LGD Perła Jury w Łazach KWALIFIKACJE I DOŚWIADCZENIE OSÓB WCHODZĄCYCH W SKŁAD ORGANU DECYZYJNEGO Doświadczenie członków Rady Programowej LGD Perła Jury wiąże się przede wszystkim z realizacją PPL+. Większość członków obecnej Rady 14 osób (na 17 członków) byli także członkami Rady poprzedniej kadencji. Wówczas Rada miała charakter opiniotwórczy zatwierdzała, monitorowała projekty przyjęte i realizowane w Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach II Schematu PPL+ LGD Perła Jury. Ponadto wśród członków Rady przedstawiciele samorządów lokalnych - burmistrzowie i wójtowie wszystkich 8 gmin obszaru Perły Jury mają szerokie doświadczenie w korzystaniu z bardzo wielu źródeł finansowania- programów związanych z dotacjami unijnymi na rozwój obszarów wiejskich. Szczegółowy opis doświadczenia osób wchodzących w skład organu decyzyjnego został sporządzony według wskazanego wzoru (wzór tabeli w formularzu wniosku) i jako załącznik do wniosku o wybór LGD do realizacji LSR dołączony do aplikacji. 14

15 1.7. DOŚWIADCZENIE LGD I CZŁONKÓW LGD W REALIZACJI OPERACJI Bogate doświadczenie członków Stowarzyszenia Perła Jury wynika oczywiście z realizacji PPL+ zarówno pierwszego jak i drugiego schematu. Ponadto aktywność członków w zakresie różnych programów i projektów wiąże się z ich działalnością na co dzień w środowisku lokalnym jako przedstawiciele różnych organizacji formalnych i nieformalnych. Obok wielu projektów realizowanych przez gminy : od PHARE 2000 SSG (np. w gminie Pilica) poprzez projekty SAPARD prawie w każdej gminie członkowskiej aż po projekty z Programu Odnowy Wsi Województwa Śląskiego (też prawie w każdej gminie LGD) wymienić można także projekty uruchamiane z: - Fundacji Wspomagania Wsi - ZPORR Priorytet III Rozwój Lokalny, działanie 3.1 obszary wiejskie - RPO WSL na lata Priorytet II, działanie 2.2 Rozwój elektronicznych usług publicznych - Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Szczegółowy opis doświadczenia wybranych osób wchodzących w skład LGD oraz gmin reprezentujących LGD Perła Jury został sporządzony według wskazanego wzoru (wzór tabeli w formularzu wniosku) i jako załącznik do wniosku o wybór LGD do realizacji LSR dołączony do aplikacji. Załącznik ten nie wyczerpuje wszystkich doświadczeń członków pokazuje przekrojowo szeroką gamę projektów, których realizacja pokazuje kompetencje i aktywność członków Perły Jury. 2. OPIS I SPECYFIKA OBSZARU OBJĘTEGO LSR WRAZ Z UZASADNIENIEM JEGO WEWNĘTRZNEJ SPÓJNOŚCI 2.1. UWARUNKOWANIA PRZESTRZENNE Powiat Zawierciański w granicach, którego leży obszar LGD Perła Jury usytuowany jest w północno - wschodniej części województwa śląskiego, w pasie jurajskich parków krajobrazowych na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. W niedalekiej odległości znajdują się duże aglomeracje miejskie Górnego Śląska oraz Kraków i Częstochowa, a także Międzynarodowy Port Lotniczy Katowice - Pyrzowice. Droga nr 790 relacji Dąbrowa Górnicza - Ogrodzieniec - Pilica stanowi ważną trasę wylotową z obszaru aglomeracji śląskiej w rejon Jury Krakowsko-Częstochowskiej, jako trasa ruchu rekreacyjno-turystycznego. Przez teren ten przebiega również droga krajowa DK 78 (Kroczyce, Irządze, Szczekociny). Obszar przecina ważny kolejowy szlak komunikacyjny północ - południe, linia kolejowa Gdańsk - Warszawa - Częstochowa - Katowice, z dużą stacją rozrządową dla Śląska i Zagłębia. Na obszar Lokalnej Grupy Działania Perła Jury składa się 8 gmin, przynależących administracyjnie do terytorium powiatu zawierciańskiego (wymieniono w kolejności alfabetycznej): 15

16 Mapa LGD 1. Gmina Irządze 2. Gmina Kroczyce 3. Gmina Łazy 4. Gmina Ogrodzieniec 5. Gmina Pilica 6. Gmina Szczekociny 7. Gmina Włodowice 8. Gmina Żarnowiec Źródło: Mapa LGD na tle woj. śląskiego: źródło 16

17 Obszar LGD, leżący w całości na terenie powiatu zawierciańskiego i województwa śląskiego graniczy od strony wschodniej z województwem świętokrzyskim, powiatami włoszczowskim i jędrzejowskim oraz województwem małopolskim, powiatami olkuskim i miechowskim. Od strony północnej sąsiaduje z powiatem częstochowskim, od zachodniej z terenami powiatu myszkowskiego, od południowegozachodu z powiatem będzińskim, natomiast od strony południowej z miastem na prawach powiatu - Dąbrową Górniczą. Łączna powierzchnia obszaru LGD Perła Jury wynosi 878 km², co stanowi 87,7% powierzchni powiatu zawierciańskiego oraz ok. 7,1% powierzchni całego województwa śląskiego. Obszar ten na koniec 2006 r. zamieszkiwany był przez mieszkańców, czyli ok. 1,5 % ludności województwa, a mieszkańcy części wiejskiej obszaru LGD (45.077) stanowili ok. 4,4 % ogółu ludności zamieszkującej obszary wiejskie w całym regionie. Tabela nr 3 - Podstawowe dane gmin obszaru LGD na dzień r. Nazwa gminy Typ gminy Liczba ludności* Powierzchnia (km2) Liczba sołectw Irządze wiejska ,0 11 Kroczyce wiejska ,0 20 Łazy wiejsko-miejska ,0 14 Ogrodzieniec miejsko-wiejska ,0 10 Pilica miejsko-wiejska ,0 24 Szczekociny miejsko-wiejska ,0 18 Włodowice wiejska ,0 9 Żarnowiec wiejska ,0 14 RAZEM ,0 120 * osoby zameldowane na pobyt stały Źródło: UWARUNKOWANIA GEOGRAFICZNE I PRZYRODNICZE Obszar objęty LGD Perła Jury to teren pagórkowaty, cechujący się licznymi walorami krajobrazowymi i przyrodniczymi. Najbardziej charakterystyczną cechą jurajskiego krajobrazu są białe wapienne skały zwane ostańcami. Oprócz malowniczych form skalnych, występują tu również licznie jaskinie i schroniska skalne, będące typowymi formami krajobrazu krasowego, powstałymi na skutek chemicznego rozpuszczania w wodzie wapieni jurajskich. Różnorodność ukształtowania powierzchni stwarza ogromne możliwości dla uprawiania różnych form turystyki, w szczególności turystyki aktywnej tj. turystyki pieszej, rowerowej, kajakarstwa, wspinaczki, speleologii, baloniarstwa, jeździectwa i narciarstwa. Teren sprzyja także sportom ekstremalnym tj. jeździe offroad owej quadami, samochodami terenowymi, motorami crossowymi. 17

18 Do najpiękniejszych wzniesień skalnych na obszarze LGD należą: Góra Zborów, Skały Rzędkowickie, Kroczyckie, Podlesickie, Morskie oraz wzgórza w okolicy Podzamcza. Powstały one z resztek roślin oraz szkieletów i pancerzy zwierząt żyjących w ciepłym morzu jurajskim. Występują pojedynczo lub całymi zespołami tworząc jakby uśpione miasta o odrębnych wnętrzach krajobrazowych. Te białe wapienne skały były w przeszłości wykorzystywane do budowy zamków i strażnic. Do najpiękniejszych zespołów skałek znajdujących się na terenie Perły Jury zalicza się: Skały Kroczyckie - tworzą zespół wysokich wzniesień, ciągną się ok. 5 km łukiem w kierunku północno-wschodnim, kształtem przypominają wachlarz. W ich skład wchodzi 9 elementów tworzących nierozerwalną całość, oddzielonych od siebie głębokimi dolinkami o stromych zboczach. Najpiękniejsza jest Góra Zborów zwana także Górą Berkową. Skały Rzędkowickie - jedne z najpiękniejszych okazów skalnych na Jurze, znajduje się tutaj pomnik przyrody nieożywionej - Okiennik Wielki, na terenie gminy Kroczyce. U szczytu skała ta przebita jest długim, 7 metrowym tunelem, w kształcie okna, którego średnica osiąga 5 metrów. Swą sylwetką przypomina zamek obronny. Znalezione tu narzędzia krzemienne z okresu środkowego paleolitu świadczą o tym, że był on niegdyś zamieszkiwany przez ludzi. Na obszarze powiatu znajdują się liczne jaskinie m.in.: Jaskinia Żabia, Jaskinia Sulmowa, Studnia Szpatowców i Jaskinia Głęboka (Podlesice); Jaskinia Wielkanocna, Jaskinia w Kroczycach, Piaskowa (Kroczyce); Jaskinia w Straszykowej Górze, Jaskinia w Zamczysku, Jaskinia z Kominem (Ryczów); Jaskinia Zegar, na Biśniku i Jaskinia Psia (Smoleń); Naturalną ozdobą podziemnych korytarzy jaskiń są ciekawe formy naciekowe: stalagmity, stalaktyty, żebra, misy. Najważniejsze piesze szlaki turystyczne: 1. Czerny szlak na odcinku: Józefów-Krępa - długość trasy wynosi: 6 km. 2. Czarny szlak na odcinku: Kroczyce Rzędkowice - długość trasy wynosi: 8 km. 3. Szlak zielony Tysiąclecia na odcinku: Siewierz-Kużnica Sulikowska- Ciągowice- Łazy- Rokitno Szlacheckie-Hutki Kanki - Żelazko - Podzamcze - Bzów - Kromołów - Skarżyce - długość trasy wynosi: 38 km. 4. Szlak żółty Kosynierów na odcinku: Szczekociny-Kopiec Kościuszki- Moskorzew - długość trasy: 16 km. 5. Szlak żółty Zamonitu na odcinku: Bobolice - Zdów - Kroczyce - Siamoszyce - Mokrus - Giebło - Podzamcze - Krępa - Centuria Niegowonice - długość trasy: 42 km. 6. Szlak czerwony Orlich Gniazd na odcinku: Mirów Bobolice Zdów Żerkowice Karlin Podzamcze Pilica zamek Smoleń Krzywopłoty Góry Bydlińskie Bydlin - długość trasy: km. 7. Szlak niebieski Warowni Jurajskich na odcinku: Ogorzelnik, Zdów, Podlesice, Skarżyce, Pomrożyce, Zawiercie, Ogrodzieniec, Podzamcze, Złożeniec, Dłużec - długość trasy: km. Najdłuższy szlak rowerowy to Jurajski Szlak Rowerowy Orlich Gniazd, ciągnący się od Krakowa do Częstochowy, na odcinku przebiegającym przez obszar LGD trasa wiedzie drogami i ścieżkami leśnymi w pobliżu malowniczych ruin zamków oraz rezerwatów przyrodniczych począwszy od zamku 18

19 w Podzamczu poprzez Ogrodzieniec, Skarżyce, zamek w Morsku, Skały Podlesickie, górę Zborów, Skały Kroczyckie dalej w kierunku Częstochowy. Przez teren Lokalnej Grupy Działania przebiega również Transjurajski Szlak Konny od Częstochowy do Nielepic. Turystyka konna jest zupełnie nowym zjawiskiem w tym rejonie, choć ta forma aktywnego wypoczynku cieszy się od dawna dużą popularnością w Polsce. Na terenie LGD Perła Jury istnieją stadniny koni w Podlesiach, Chruszczobrodzie, Zawadzie Pilickiej, Ogrodzieńcu i Morsku, Kroczycach, Lgocie Murowanej, Parkoszowicach, Ołudze, które oferują swoje usługi turystom. Zimą natomiast istnieją tu sprzyjające warunki dla narciarzy. Obecnie funkcjonują następujące stoki narciarskie: Cisowa, Morsko, Smoleń, Grabowa. Klimat Wyżyny Krakowsko - Częstochowskiej jest bardzo swoisty i nietypowy, nieco chłodniejszy i wilgotniejszy niż otaczających obszarów. Należy również wspomnieć o kapryśności klimatu Jurajskiego, na który największy wpływ ma stały niż islandzki, jego działalność jest najbardziej odczuwalna w zimie. Zimą również odczuć można wpływ wyżu arktycznego. Latem natomiast na kształt pogody wpływają: wyż azorski przynoszący powietrze podzwrotnikowe oraz wyż zwrotnikowy znad Afryki. Działalność tych układów barycznych nie jest tak bardzo odczuwalna jak na terenach nizinnych. Jura jest nietypowym miejscem jeszcze pod jednym względem, otóż pogoda może się tu zmieniać kilka razy w ciągu dnia. Ponadto częstym zjawiskiem są burze. Charakteryzują się porywistymi wiatrami, które związane są z wnoszącymi prądami powietrza pod rozbudowanymi chmurami kłębiastymi. Wszystkie przytoczone osobliwości sprawiają, że Wyżyna Krakowsko - Częstochowska, mimo wielu anomalii jest terenem stosunkowo ciepłym. Średnia roczna temperatura wynosi 8 C. Jak podają statystyki najcieplejszym miesiącem jest lipiec, natomiast najchłodniejszym miesiącem jest styczeń. Okres wegetacyjny trwa dni. Opisane wcześniej cechy klimatu jurajskiego są odmienne od cech klimatu nizinnego, czyli obszaru przyległego do Jury. Oznacza to, że turyści nie muszą odbywać dalekich podróży chcąc zmienić klimat wystarczy ok. 1 godzina drogi samochodem z centrum Katowic, aby znaleźć się w miejscu zupełnie odmiennym klimatycznie i wypoczywać. Nieco ponad połowa obszaru Perły Jury to użytki rolne o niekorzystnych warunkach gospodarowania 52,8 %. W strukturze użytkowania gruntów tego obszaru zdecydowanie przeważają użytki rolne, zajmując ok. 600 km2 (68 % powierzchni LGD), z czego blisko 80% zajmują grunty orne. Największy ich udział jest w południowo-wschodniej i południowej części, głównie na terenie gmin Pilica i Żarnowiec. Gleby te są czyste, co stwarza warunki do uzyskania przez rolników płodów wysokiej jakości i rozwinięcia produkcji zdrowej i ekologicznej żywności. Tereny wiejskie powiatu zawierciańskiego uchodzą za spichlerz województwa śląskiego. Na obszarze tym znajdziemy również surowce mineralne np. złoża kamienia wapiennego, surowców ilastych do ceramiki budowlanej (cegielnie), piasków, margli. Występujący na tym terenie dolomit kruszconośny zawiera gniazda rud ołowiu i cynku, a także srebra i kadmu. Lasy na obszarze LGD zajmują 31,7 % powierzchni obszaru. Dla porównania w Polsce lasy zajmują 28,7 % powierzchni kraju. Największą powierzchnię lasów ma gmina Łazy 57,2 km2, a najmniejsze są w gminach Irządze i Pilica odpowiednio 18,0 i 18,6 km2. W strukturze lasu dominują zbiorowiska sosnowe. Lasy liściaste, głównie bukowe, porastają wyróżniające się w krajobrazie wzniesienia skalne. Zasoby wodne, w tym stawy zajmują tylko około 1 % powierzchni obszaru Perły Jury. Na terenie powiatu zawierciańskiego znajdują się źródła trzech rzek: Czarnej Przemszy, Warty i Pilicy, które uchodzą do głównych rzek Polski: Odry i Wisły. Warta największy prawy dopływ Odry wypływa ze źródeł krasowych w Kromołowie (na terenie gminy miejskiej Zawiercie), a Czarna Przemsza, która w połączeniu z Białą tworzą lewy dopływ Wisły bierze swój początek we wsi Bzów (także na terenie 19

20 Zawiercia). Pilica najdłuższy lewy dopływ Wisły wypływa 6 km na wschód od ruin zamku w Podzamczu (gmina Ogrodzieniec) ze źródeł krasowych o dużej wydajności. Na obszarze Perły Jury znajdują się także zbiorniki wodne pełniące funkcje zarówno gospodarczą (stawy), jak i rekreacyjną. Znajdują się one we Włodowicach, Pilicy, Szczekocinach, Ogrodzieńcu Krępie, Irządzach i w Łazach. Większość zbiorników jest zarybiona, co umożliwia wędkowanie. Ciekawym zjawiskiem przyrodniczym typowym dla obszarów krasowych są także zimne, obfite źródła, wypływające z dolnych partii szczelin skalnych zwane wywierzyskami. Największe wrażenie wywierają wydajne źródła warstwowe w uroczysku Centurii, której wody zaliczane są do najczystszych w tym regionie. Na obszarze zajmowanym przez LGD występują problemy związane z zanieczyszczeniem środowiska. Wody rzek na tym terenie to wody w dużej mierze pozaklasowe ze względu na zawartość zanieczyszczeń biogennych. Jest to wynik bardzo niskiego stopnia skanalizowania obszaru. Problemem jest również zanieczyszczenie gleb wynikające z dzikich wysypisk śmieci. Głównym źródłem zanieczyszczeń powietrza emitowanych na terenie LGD pozostaje jednak obecnie praca kotłowni gospodarstw domowych i obiektów komunalnych oraz ruch samochodowy, który powoduje emisje zanieczyszczeń powietrza w postaci spalin i hałasu, zanieczyszczenie gleb i szaty roślinnej wzdłuż dróg. Na wysypisku po byłym przedsiębiorstwie Izolacja w Ogrodzieńcu, zagrożeniem jest degradacja terenu zanieczyszczonego odpadami azbestowymi. Perła Jury jest obszarem cennym przyrodniczo. Roślinność i w mniejszym stopniu świat zwierzęcy obszaru LGD stanowi ważny czynnik wykorzystania środowiska dla celów wypoczynkowych i turystycznych. Ze zwierzyny drobnej napotkać można sarny, zające, kuropatwy, bażanty, przepiórki, lisy, dziki, które coraz częściej wyrządzają duże szkody w rolnictwie. Powszechnie spotykamy wiewiórki, krety, jeże, nietoperze, a na terenach podmokłych piżmaki, wydry i bobry, które stanowią na obszarze kilku gmin duży problem gospodarczy budując swoje siedliska zalewają użytki rolne, niszczą groble stawów hodowlanych jak również drogi dojazdowe do łąk. W jaskiniach, szczelinach skalnych i ruinach zamków napotkać można sowy, pustułki, drozdy skalne, orliki krzykliwe, pliszki górskie i jeżyki. Wśród bezkręgowców, najliczniejszą grupę stanowią kolorowe motyle, a wśród nich paź królowej i paź żeglarz. Spotkać można również szereg gatunków modraszków, pająków i mięczaków. Spośród płazów najczęściej spotykane są żaby, traszki, jaszczurki, zaskrońce, padalce oraz żmije zygzakowate. Najliczniej reprezentowaną grupą kręgowców są ptaki, których stwierdzono na terenie ponad 150 gatunków. Spotkać można sokoły wędrowne, jastrzębie, myszołowy, kruki, gawrony, kawki, sroki, sójki, gile, szpaki, jemiołuszki, kanie, kosy, czarne bociany i wiele innych gatunków ptaków. Tereny podlegające ochronie prawnej zajmują 428,6 km2, co stanowi blisko połowę obszaru Perły Jury 48,7 %. Stosunkowo najwięcej obszaru poszczególnych gmin zajmują obszary chronione w gminach: Kroczyce 94,2 %, Włodowice 89,0 % i Ogrodzieniec 84,7 %. Związane jest to z istnieniem na terenie tych gmin Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd i otuliny Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych. Najcenniejsze tereny pod względem przyrodniczym i krajobrazowym występujące na terenie LGD objęte zostały dodatkową ochroną, jaką są rezerwaty przyrody. Na terenie Perły Jury są to: Rezerwat Góra Chełm najstarszy leśny rezerwat o powierzchni 12,56 ha; ochronie podlegają: starodrzew bukowy porastający malownicze ostańce wapienne i 20 gatunków roślin naczyniowych. Na terenie rezerwatu znajduje się ścieżka dydaktyczna; Rezerwat Góra Zborów rezerwat przyrody nieożywionej o powierzchni 45 ha; ochronie podlegają skały wapienne tworzące najbardziej malowniczą grupę ostańców Jury; w skład rezerwatu wchodzą dwa grzbiety skalne: Góra Zborów i Kołoczek; 20

21 Rezerwat Smoleń rezerwat leśny o powierzchni 4,32 h; ochronie podlega las bukowo grabowo - modrzewiowy z przewagą buczyny sudeckiej, która ma charakter reliktowy występujący na wzgórzu z ruinami XIV-wiecznego zamku; Rezerwat Ruskie Góry jest to najmłodszy rezerwat leśny o powierzchni 153 ha; ochronie podlega buczyna sudecka i jaworzyna górska porastające skały o zróżnicowanych kształtach, a także ok. 20 gatunków roślin i ptaków. Rezerwat Kępina jest to rezerwat leśny i borowy ochronie podlegają naturalne zbiorowiska leśne w postaci niżowego lasu łęgowego, olsu porzeczkowego i ziołorośli wraz z całym bogactwem gatunkowym flory i fauny oraz źródlisk i wywierzysk (Irządze) Poza rezerwatami na terenie obszaru Lokalnej Grupy Działania jest ponad 70 pomników przyrody ożywionej i nieożywionej, z czego 34 w gminie Żarnowiec. Występowanie cennych pod względem przyrodniczym i krajobrazowym terenów, unikalne gatunki roślin leśnych i łąkowych oraz występowanie wód naturalnych powodują, że obszar ten jest wyjątkowo atrakcyjny pod względem turystycznym, co daje mu duże możliwości rozwoju UWARUNKOWANIA HISTORYCZNE I KULTUROWE Uwarunkowania historyczne obszaru LGD związane są z dziejami ziemi zawierciańskiej i jej położeniem na pograniczu śląsko małopolskim. Historia tego obszaru sięga okresu lodowcowego tzn tys. lat p.n.e. Znaleziska krzemiennych narzędzi i kości zwierząt, pozwalają przypuszczać, że pierwszym człowiekiem na tych ziemiach był myśliwy. Sprzed 120 tys. lat p.n.e. pochodzą ślady człowieka znalezione w jaskini Okiennik koło Skarżyc i Dziadowej Skale koło Podlesic. Około 1000 r. p.n.e. na terenie Polski pojawił się lud kultury łużyckiej. Z tego okresu pochodzą znaleziska w Blanowicach, łużyckie cmentarzyska, grodziska (k. Udorza) oraz liczne stanowiska jaskiniowe i otwarte w okolicach Podlesic i na Górze Birów. Wiek VIII stanowi początek tworzenia się na tym terenie plemion polskich. Obszar dzisiejszego LGD znalazł się w granicach silnego państwa Wiślan. Z tego okresu pochodzą nazwy wielu miejscowości, które wywodzą się ze słów staropolskich (Kroczyce, Irządze). W okresie rozbicia feudalnego ziemia zawierciańska została podzielona na dwie części. Siewierz i najbliższe okolice znalazły się w granicach Śląska, a pozostała część weszła w skład Małopolski. Obie części wraz z ziemią zawierciańską zostały zniszczone i wyludnione podczas najazdu mongolskiego w XIII wieku. W latach panowania Kazimierza Wielkiego wybudowane zostały pierwsze zamki w Smoleniu, Ogrodzieńcu, Morsku (gmina Włodowice), Bobolicach i Mirowie, tworząc system obronny granic Korony przed Śląskiem będącym pod panowaniem czeskim. W wieku XIV-XVI nastał okres stabilizacji politycznej i intensywnego rozwoju gospodarczego. Kształtowała się, więc wielka własność ziemska i rozwijała produkcja przemysłowa, górnictwo ołowiu, złota, srebra, rud żelaza. Od XV w. ziemia zawierciańska znajdowała się na pograniczu śląsko - małopolskim. Była widownią wszystkich wydarzeń, jakie rozgrywały się na tych terenach. Najazdy husytów, walki wewnętrzne pomiędzy książętami śląskimi, a następnie najazd szwedzki zwany potopem w latach doprowadziły do zniszczenia wielu zabytków. Zniszczeniu uległy niemal wszystkie zamki, miasta i wsie. Kolejne walki ze Szwedami w 1702r. spowodowały długotrwałą stagnację gospodarczą, która przezwyciężona została dopiero w XIX wieku. Po trzecim rozbiorze Polski w 1795 r. północna część Jury wraz z ziemią zawierciańską znalazła się w granicach państwa pruskiego, które utworzyło z tych ziem tzw. Nowy Śląsk, a pozostała część wchodziła w skład zaboru austriackiego. Po upadku powstania styczniowego na terenach dzisiejszego terenu LGD nastąpił rozwój przemysłu włókienniczego, żelaznego, hutnictwa i górnictwa metali nieżelaznych. W oparciu o dostępne surowce zwłaszcza wapienie i gliny rozwinął się przemysł ceramiki budowlanej i użytkowej oraz przemysł cementowy - Wysoka, Ogrodzieniec. Kluczową rolę 21

22 w rozwoju, odegrała budowa kolei warszawsko-wiedeńskiej, a następnie dworca kolejowego w stylu regencji w latach W okresie I wojny światowej obszar całej Wyżyny Krakowsko- Częstochowskiej zajęty został przez wojska niemieckie i austriackie, a następnie przez wojska rosyjskie. Dopiero z chwilą odzyskania niepodległości w 1918 r. Wyżyna ponownie znalazła się w granicach państwa polskiego. Rok ten rozpoczął okres budowy państwa, scalania dzielnic, a jednocześnie był to okres inflacji, braku stabilizacji wewnętrznej oraz wielkich trudności ekonomicznych. W czasie II-ej wojny światowej część ziem LGD została włączona do Rzeszy, a część znalazła się w Generalnej Guberni. Po II wojnie światowej dzięki ogromnemu wysiłkowi mieszkańców odbudowano wiele zniszczonych zabytków. Uwarunkowania kulturowe tego obszaru silnie związane są z dobrami kultury niematerialnej, pielęgnowanymi na przestrzeni wielu lat, na który w szczególności składają się: legendy, baśnie, opowieści, tradycje i obrzędy, jak również wspólna dla obszaru kultura materialna szczególnie architektura i rzemiosło. Lokalne produkty kulinarne to tradycyjne produkty lokalne wytwarzane od lat na tym terenie w szczególności: zalewajka i Salamacha (zalewajka z kaszą), sery włodowickie, kućmok, prażuchy, kluski prażone, placek jurajski, prażonki (pieczonki), drożdżowiec z kruszonką, swojski chleb, chrust z Chruszczobrodu, wodzianka, kluski tlone, sodra, księżycówka, wyroby z miodu, nalewki na miodzie i pigwie, wyroby z porzeczek, kluchy pałą bite, szczekocińska kiełbasa siekana na słomie pieczona, kaszanka pieczona szczekocińska i inne. Ponadto wytwarzane są również produkty lokalne nie kulinarne takie jak: Puchowa kołderka, pająki słomiane i pająki niegowonickie, papierowe firanki, szachy plenerowe z Niegowonic, pisanki z jaj strusich, produkty pszczele, charakterystyczne węglarki, piecyki na węgiel i kosze na śmieci, regionalne rzeźby i malarstwo, koronkarstwo (włodowickie koronki), hafciarstwo, suche kompozycje kwiatowe, koszyki, rzeźby z drewna, prace z kamienia i korzenia, garncarstwo i wikliniarstwo. Powiat zawierciański to region bogaty w liczne zabytki, będące wynikiem działalności człowieka. Największą atrakcją są znajdujące się na tym terenie zamki warowne zwane "Orlimi Gniazdami" usytuowanie na szczytach trudno dostępnych wapiennych skał, co kojarzy je z położeniem gniazd orłów (gminy: Włodowice, Ogrodzieniec, Pilica). Niemal wszystkie powstały za panowania Kazimierza Wielkiego ( ), tworząc linię zamków i strażnic obronnych Korony. Poza ruinami zamków na terenie powiatu zachowało się także wiele pałaców i dworków wraz z zespołami parkowymi (gminy: Irządze, Ogrodzieniec, Pilica, Szczekociny, Włodowice). W powiecie zawierciańskim znajduje się ponad 20 zabytkowych kościołów z cennymi rzeźbami, malowidłami, zabytkowymi organami i ambonami oraz kryptami z grobowcami właścicieli ziemskich (gminy: Łazy, Ogrodzieniec, Pilica, Żarnowiec, Włodowice). Niegdyś stanowiły one element rodzimego krajobrazu kulturowego. Do najcenniejszych obiektów zabytkowych obszaru LGD należą: ruiny zamku w Ogrodzieńcu, pałac w Pilicy, ruiny pałacu kasztelańskiego we Włodowicach, ruiny średniowiecznego zamku w Morsku, ruiny dworku Taszyckich w Rudnikach, ruiny pałacu wraz z dworkiem w Wierbce, dworek szlachecki w Gieble, pałac szlachecki w Wysokiej, ruiny dworku w Rokitnie Szlacheckim, zespoły parkowo dworskie w Irządzach, w Zawadzie i w Wygiełzowie, zespół parkowy w Udorzu i zespół pałacowoparkowy w Szczekocinach, zespół pałacowo-dworski w Siedliskach. Niemal w każdej miejscowości znajdują się kapliczki, a wiele z nich to obiekty zabytkowe pochodzące z okresu XVI-XIX wieku. Spośród wielu innych zabytków należy również wymienić zabytkowy spichlerz w Udorzu, jeden ze starszych zabytków techniki w województwie śląskim, a także wieże ciśnień w Łazach. Inne obiekty godne obejrzenia to: układ urbanistyczny średniowiecznego rynku we Włodowicach, zabytkowe chałupy w Jeziorowicach, Kroczycach, Woli Libertowskiej, Szczekocinach, Goleniowach, Rokitnie, Rędzinach, Grabcu pomnik Kościuszki w Szczekocinach i jego kopiec. 22

23 Najważniejsze zabytki i miejsca historyczne obszaru LGD Perła Jury: Gmina Irządze zespoły parkowo dworskie w Irządzach, Gmina Kroczyce Kościół św. Jacka i św. Marii Magdaleny ( ) Gmina Łazy Kościół parafialny p.w. św. Franciszka w Niegowonicach Cmentarz wojenny z 1914 roku Pomnik w przysiółku Błojec Zabytkowa wieża ciśnień Kościół parafialny p.w. Nawiedzenia N.M P. W Chruszczobrodzie Gmina Ogrodzieniec Dworek Szlachecki, Giebło XIII-wieczny Kościół, Giebło XVIII-wieczny Kościół, Ruiny Zamku Ogrodzieńskiego, Podzamcze, Ruiny Strażnicy, Ryczów Gmina Pilica Kościół Parafialny Dobraków Kościół Parafialny, Kidów Kościół Parafialny, Pilica Kościół Parafialny, Wierbka Pałac i fortyfikacja w Pilicy Założenia pałacowo-parkowe wraz z murami fortecznymi, Gmina Szczekociny Zespół pałacowy w Szczekocinach, Pomnik poświęcony pamięci żołnierzy poległych na frontach II wojny światowej Grób zbiorowy wojenny: uczestników Powstania Styczniowego Pomnik ku czci żołnierzy: 8 Pułku Ułanów Ks. J. Poniatowskiego Krakowskiej Brygady Kawalerii oraz mieszkańców poległych w obronie miasta z hitlerowskim najeźdźcą Pomnik Tadeusza Kościuszki Gmina Żarnowiec Budynek gospodarczy z dawnego zespołu dworskiego Moesów oraz spichlerz dworski, Udórz Zabytkowy kościół p.w. Św. Bartłomieja, Chlina Zabytkowy kościół p.w. Św. Wojciecha, Łany Wielkie Gotycki kościół parafialny NNMP, Żarnowiec 23

24 Fortyfikacja w Udorzu, Gmina Włodowice Zabytkowy kościół parafialny p.w. Św. Bartłomieja, Dwór wraz z parkiem, Rudniki ruiny pałacu kasztelańskiego we Włodowicach układ urbanistyczny średniowiecznego rynku we Włodowicach, ruiny średniowiecznego zamku w Morsku 2.4. SPOŁECZNOŚĆ LOKALNA NA OBSZARZE LGD Obszar LGD Perła Jury zamieszkiwany jest przez prawie 63 tysiące ludzi, z czego niecałe 32 tysiące stanowią kobiety, a ok. 31 tys. mężczyźni. Średnia gęstość zaludnienia tego obszaru jest stosunkowo niska wynosząc ok. 71 os/km² w porównaniu do średniej dla obszarów wiejskich województwa śląskiego wynoszącej ok. 117 os/km². Tabela nr 4 - Podstawowe dane dotyczące ludności obszaru LGD Nazwa gminy Liczba ludności (zameldowani) Liczba ludności (mieszkający) Kobiety (zameldowane) Mężczyźni (zameldowani) Przyrost naturalny Irządze Kroczyce Łazy Ogrodzieniec Pilica Szczekociny Włodowice Żarnowiec RAZEM OBSZAR LGD Źródło: GUS, Tabela nr 5 - Struktura wiekowa i charakterystyka zatrudnienia Gmina Struktura wiekowa i charakterystyka zatrudnienia Liczba ludności ogółem (mieszkający) Ludność w wieku przedprodukcyjnym (0-17 lat) Ludność w wieku Ludność w wieku poprodukcyjnym produkcyjnym (od 65 lat mężczyźni (17-64 lat mężczyźni oraz od 60 lat oraz lat kobiety) kobiety) Bezrobotni rejestrowani liczba % liczba % liczba % liczba Irządze , , ,2 152 Kroczyce , , ,1 550 Łazy , , , Ogrodzieniec , , ,

25 Pilica , , ,3 536 Szczekociny , , ,5 677 Włodowice , , ,5 474 Żarnowiec , , ,1 306 ogółem/średnio* ,2* ,7* ,9* Źródło: GUS, Łączna liczba mieszkańców na obszarze Perły Jury to osób, co stanowi około 50% ludności powiatu i tylko 1,5 % ludności województwa śląskiego. Na wsi mieszka osób, co stanowi 71,83 % ludności obszaru Perły Jury. To więcej niż w Polsce, gdzie 38% mieszkańców kraju to ludność wiejska. Gęstość zaludnienia na obszarze Perła Jury to 71 osób/km². Dla porównania gęstość zaludnienia w powiecie zawierciańskim to 124 osoby/km², a w województwie śląskim to 382 osoby/km². Zdecydowanie największą gminą pod względem liczby ludności są Łazy. Na podstawie analizy danych ujętych w tabeli nr 5 można stwierdzić, że społeczeństwo obszaru LGD jest starsze niż średnia w kraju, co rodzić będzie problemy rozwojowe tego obszaru w przyszłości. Niepokojąca jest też mniejsza liczba osób w wieku produkcyjnym w obszarze Perły Jury niż w kraju. Ta tendencja nie zmieni się w przyszłości, bowiem procent osób w wieku przedprodukcyjnym jest mniejszy niż w Polsce. Ponadto bardzo niepokojące są dane dotyczące przyrostu naturalnego, który obecnie wynosi 242. Tabela nr 6 - Bezrobocie na obszarze LGD Gmina ogółem kobiety ogółem kobiety Irządze Kroczyce Łazy Ogrodzieniec Pilica Szczekociny Włodowice Żarnowiec Razem Źródło: W grudniu 2006 roku liczba bezrobotnych zarejestrowanych w powiecie zawierciańskim wynosiła i była mniejsza niż na koniec roku 2005, kiedy to bez pracy pozostawało osób. W roku 2007 ilość osób bezrobotnych uległa dalszemu zmniejszeniu i wyniosła Stopa bezrobocia rejestrowanego wynosiła na koniec 2006 r. 20,8 %, natomiast w 2007 r. 18,1 % wobec 11,4 % stopy bezrobocia w Polsce i 9,3 % w województwie śląskim. Wskazuje to na najważniejszy problem obszaru Perły Jury, którym jest większe niż w Polsce i województwie śląskim bezrobocie. Pomimo faktu, że jak przedstawiono powyżej stopa bezrobocia spada w części jest to wynikiem emigracji zarobkowej, natomiast na rynku lokalnym brakuje stałych miejsc pracy w lokalnych przedsiębiorstwach. Najwyższy odsetek bezrobotnych zanotowano w 2003r., kiedy, to blisko co czwarty mieszkaniec powiatu zdolny i gotowy do podjęcia pracy, pozostawał bez zatrudnienia. W następnych latach liczba bezrobotnych wolno, choć systematycznie malała osiągając w czerwcu 2006r. poziom 22,3%. W tym czasie w Powiatowym Urzędzie pracy w Zawierciu zarejestrowanych było osób, z czego stanowiły kobiety. Według stanu z czerwca 2006r., blisko jedna trzecia bezrobotnych nie posiada kwalifikacji zawodowych. Wśród wszystkich zarejestrowanych osób najliczniejszą grupę wiekową 25

26 stanowiły osoby młode w wieku do 25 lat tj. 22%. Jedynie (tj. 15,6%) osób bezrobotnych posiadało prawo do zasiłku. W powiecie zawierciański 48,2 % uczniów uczęszcza do liceów ogólnokształcących, 39 % do techników, 6,3 % do liceów profilowanych, natomiast w zasadniczych szkołach zawodowych uczy się 6,5 % ogółu uczniów. Udział uczniów liceów ogólnokształcących w ogólnej liczbie uczniów w powiecie zawierciańskim jest wyższy o 5,5 % od średniej w kraju, a uczniów zasadniczych szkół zawodowych niższy 7,2 % od średniej krajowej. Analiza rekrutacji do szkół ponadgimnazjalnych od roku 2004 wskazuje na utrzymującą się tendencję do wybierania przez absolwentów gimnazjów liceum ogólnokształcącego jako dalszej drogi kształcenia. Mniejsze jest zainteresowanie kształceniem w technikach i zasadniczych szkołach zawodowych, pomimo zapotrzebowania ze strony pracodawców na absolwentów tego typu szkół. Badania potrzeb pracodawców z terenu powiatu prowadzone przez Starostwo Powiatowe w Zawierciu i PUP mające na celu uzyskanie opinii na temat kierunków kształcenia w szkołach zawodowych wykazały zapotrzebowanie na absolwentów w zawodach takich jak murarz, tynkarz, posadzkarz, operator maszyn skrawających. Według Powiatowego Urzędu Pracy odczuwalny jest również brak pracowników budownictwa zarówno na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej jak i technikum. Ponadto wzrasta zapotrzebowanie na pracowników w zawodach związanych z obsługą maszyn w przemyśle spożywczym, drzewnym, papierniczym oraz z obsługą nowoczesnych technologii ( informatyk, personel techniczny obsługi komputerów, mechatronicy). Konieczne jest, zatem zachęcanie młodzieży gimnazjalnej do wybierania innego typu szkół niż licea ogólnokształcącej. Stąd w strategii edukacyjnej powiatu zawierciańskiego na najbliższe lata zakłada się zmniejszenie oddziałów LO na rzecz szkolnictwa zawodowego zarówno na poziomie zasadniczym zawodowym jak i średnim. Kapitał społeczny. Społeczność lokalną na obszarze LGD cechuje aktywność przejawiająca się w działalności sektora pozarządowego. Najwięcej organizacji funkcjonuje w gminach Pilica, Łazy, Szczekociny i Ogrodzieniec. Dużo organizacji działa w dziedzinach, które pozwalają wykorzystać walory przyrodniczo-krajobrazowe i kulturowe. Działają tu, bowiem liczne koła myśliwskie, wędkarskie, pszczelarskie oraz organizacje promujące walory historyczne i turystyczne tj. Związek Gmin Jurajskich (siedziba w Ogrodzieńcu) i Bractwo Rycerskie Ziemi Ogrodzienieckiej, Stowarzyszenie Polska Lokalna. Ponadto działają również liczne kluby sportowe, ochotnicze straże pożarne oraz zespoły regionalne i chóry. Ilość organizacji społecznych stale wzrasta. Tabela nr 7 - Instytucje kapitału społecznego na obszarze LGD Gmina Spółdzielnie Stowarzyszenie, organizacje społeczne i fundacje Irządze Kroczyce Łazy Ogrodzieniec Pilica Szczekociny Włodowice Żarnowiec Razem Źródło 26

27 Aktywność społeczna kobiet widoczna jest przede wszystkim w działalności kół gospodyń wiejskich, zajmujących się pielęgnowaniem tradycji, organizacją imprez, kultywowaniem tradycji kulinarnych, strojów i obyczajów. Ponadto w Łazach działa Stowarzyszenie Uniwersytet III Wieku. Wykaz organizacji pozarządowych zamieszczono w Załączniku Nr 5 Gospodarka obszaru LGD Gospodarka obszaru LGD Perła Jury jest mocno uzależniona od rozwoju sektora rolniczego i turystycznego. Główną branżą jest rolnictwo. W gminach Łazy i Ogrodzieniec są także branże przemysłowe (ogólnobudowlana, transportowa, usługi dla ludności). W gminach Włodowice i Kroczyce ważną branżą jest turystyka. Na omawianym terenie znajduje się gospodarstw rolnych. Dominują gospodarstwa małe. Średnia wielkość gospodarstwa to 5,2 ha w porównaniu do 8,4 ha w Polsce. Przeważa produkcja zbóż: żyta, pszenicy i jęczmienia. Na obszarze Perły Jury hoduje się blisko 19 tys. szt. bydła i ponad 23 tys. szt. trzody chlewnej. O ile obsada bydła na 1 ha użytków rolnych około 31, jest podobna jak dla Polski 33, to obsada trzody chlewnej około 39, jest blisko trzykrotnie niższa niż w kraju Nieźle rozwinięte branże to hotelarstwo, agroturystyka, hodowla zwierząt, produkcja obuwia, art. spożywczych. Hotele i ośrodki wypoczynkowo-szkoleniowe znajdują się w gminach: Ogrodzieniec, Pilica, Kroczyce, Włodowice i Łazy. Zajazdy i motele zaś w gminach: Kroczyce, Łazy i Szczekociny. Stosunkowo dużo jest gospodarstw agroturystycznych, występują na terenie 6 gmin objętych LGD, najwięcej gospodarstw znajduje się w gminie Kroczyce (22), Ogrodzieniec (15) i Włodowice (13). Ponadto ten typ usług turystycznych jest oferowany również w gminie Pilica, Łazy i Irządze. Baza turystyczna w tym noclegowa i gastronomiczna wymaga jednak dalszego rozwoju przede wszystkim poprzez inwestycje w infrastrukturę, ale również w ludzi. Na obszarze Perły Jury jest około przedsiębiorstw, a tzw. wskaźnik przedsiębiorczości, czyli ilość przedsiębiorstw na mieszkańców wynosi około 60, podczas gdy dla Polski wskaźnik ten wynosi 94. Tabela nr 8 - Podmioty gospodarcze na obszarze LGD Osoby fizyczne Podmioty prowadzące gospodarki działalność narodowej ogółem gospodarczą Spółki handlowe Spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego Irządze Kroczyce Łazy Ogrodzieniec Pilica Szczekociny Włodowice Żarnowiec Razem Źródło: Wpływ na sferę gospodarczą Perły Jury ma fakt, że do lat 90-tych dominowały tu duże przedsiębiorstwa państwowe branży metalurgicznej, przemysłu lekkiego, cementownie i zakład azbestowy. Gwałtowna restrukturyzacja w latach 90-tych spowodowała drastyczny wzrost bezrobocia w regionie. Jednocześnie w miejsce dawnych, dużych przedsiębiorstw nie powstało wystarczająco dużo małych i średnich firm, które zrekompensowałyby skutki przekształceń w przemyśle. Problemem jest również mentalność mieszkańców i ich niska mobilność Załącznik Nr 6 prezentuje wykaz najważniejszych przedsiębiorców z poszczególnych gmin. 27

28 2.5. SPECYFIKA OBSZARU OBJĘTEGO LGD Cechami wyróżniającymi obszar LGD Perła Jury są piękno krajobrazu i liczne walory przyrodnicze. Różnorodność ukształtowania powierzchni, jej pagórkowatość stwarza ogromne możliwości dla uprawiania różnych form turystyki, w szczególności turystyki aktywnej tj. turystyki pieszej, rowerowej, wspinaczki, speleologii, baloniarstwa, jeździectwa, i narciarstwa. Turystyka powinna stać się, poza ekologicznym rolnictwem, jednym z głównych kierunków rozwoju. Rozwojowi tej dziedziny sprzyjają leżące tu liczne obszary chronione w szczególności część Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd i otulina Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych, a także rezerwaty: Góry Chełm, Góry Zborów, Smoleń, Ruskie Góry, Kępina. Znajdują się tu również atrakcyjne krajobrazowo wzniesienia skalne: Góra Zborów, Skały Rzędkowickie, Kroczyckie, Podlesickie, Morskie oraz wzgórza w okolicy Podzamcza jak również Zespoły skałek: Skały Kroczyckie, Skały Rzędkowickie. Wyjątkowość przyrodniczą i turystyczną podkreślają również liczne jaskinie położone na tym terenie (w tym Jaskinia Żabia, Jaskinia Sulmowa, Studnia Szpatowców i Jaskinia Głęboka (Podlesice), Jaskinia Wielkanocna, Jaskinia w Kroczycach, Piaskowa (Kroczyce), Jaskinia w Straszykowej Górze, Jaskinia w Zamczysku, Jaskinia z Kominem (Ryczów), Jaskinia Zegar, na Biśniku), a nadto formy naciekowe w jaskiniach: stalagmity, stalaktyty, żebra, misy oraz ostańce jurajskie i torfowiska (Szczekociny). Kolejnym wyróżnikiem są liczne szlaki turystyczne, trasy rowerowe ( Jurajski Szlak Rowerowy Orlich Gniazd ), Transjurajski Szlak Konny oraz trasa Spływu Kajakowego Rzeką Pilicą-Szczekociny Naturalne, różnorodne walory turystyczne oraz tradycje turystyczne predestynują obszar Perły Jury do bycia europejskim centrum całorocznej turystyki aktywnej. Duży potencjał turystyczny stwarza możliwości dalszego rozwoju bazy turystycznej i rekreacyjnej. Na obszarze Perły Jury funkcjonują już ośrodki wypoczynkowe, hotele, zajazdy. Podejmowane są działania na rzecz gospodarczego wykorzystania przyrody poprzez wydzielania terenów dla łowiectwa i wędkarstwa, zagospodarowanie terenów leśnych na miejsca odpoczynku. Prężnie rozwija się również agroturystyka oraz funkcjonują stadniny koni. Z kolei zbiorniki wodne, rzeki i unikatowe zasoby wodne stanowią bazę do rozwoju zarówno gospodarczego (stawy hodowlane), jak i rekreacyjnego. Na zainteresowanie zasługują również dziedzictwo kulturowe i historyczne tego obszaru, w szczególności związane z zamkami warownymi zwanymi "Orlimi Gniazdami" usytuowanymi na szczytach trudno dostępnych wapiennych skał. Charakterystycznymi elementami dziedzictwa kulturowego są w szczególności stanowiska archeologiczne, zabytki architektury drewnianej i murowanej. Wyróżnik stanowią zachowane zabudowania świadczące o tradycjach szlacheckich takie jak pałace i dworki, zespoły parkowe. Przetrwały również ślady związane z tradycjami rolniczymi tego terenu takiej jak spichlerze czy chałupy wiejskie. Znajdują się tu również przykłady zabytkowych obiektów sakralnych kościoły, cmentarze czy kapliczki przydrożne. Większości zabytków oraz innych charakterystycznych miejsc tego obszaru wymaga nakładów inwestycyjnych na remonty i renowacje. Dziedzictwo historyczne i kulturowe przejawia się również w działaniach podejmowanych przez lokalną społeczność, tworzeniu i funkcjonowaniu organizacji społecznych pielęgnujących zwyczaje i tradycje, wytwarzaniu produktów kuchni regionalnej i istnieniu lokalnego rzemiosła i drobnej wytwórczości Cechą charakterystyczną tej społeczności jest również aktywność społeczna przejawiająca się w funkcjonowaniu wielu organizacji pozarządowych, OSP, kół myśliwskich, sekcji sportowych. Na 28

29 szczególną uwagę zasługuje aktywność kobiet w szczególności zrzeszonych w Kołach Gospodyń Wiejskich, które organizują wiele imprez kulturalnych oraz kultywują tradycje kulinarne. Kobiety są również głównymi organizatorkami Uniwersytetu III Wieku w Łazach. Gminy tworzące LGD Perła Jury posiadają unikatowe walory przyrodnicze takie jak zróżnicowana i specyficzna rzeźba terenu, różnorodność genetyczna i gatunkowa fauny i flory, występowanie gatunków endemicznych i reliktowych ( piękne lasy, pomniki przyrody, wiele gatunków roślin,150 gatunków ptaków, liczna zwierzyna leśna). Znajdują się tu również naturalne i antropogeniczne zbiorniki wodne. Ze względu na występowanie na obszarze LGD wymienionych wyżej wartości przyrodniczych i ich atrakcyjność turystyczną konieczna tego terenu konieczna jest jego ochrona przed degradacją, która powinna odbywać się poprzez tworzenie warunków racjonalnego korzystanie z tego środowiska. Cechy obszaru Perły Jury stwarzają możliwości rozwijania aktywności mieszkańców w dziedzinie obsługi ruchu turystycznego, agroturystyki i kultury. Dla zrównoważonego rozwoju oraz zachowania wartości przyrodniczych i krajobrazowych konieczne jest kształtowanie właściwych postaw społecznych wobec przyrody jako dziedzictwa i bogactwa narodowego UZASADNIENIE SPÓJNOŚCI OBSZARU LGD Obszar Perły Jury jest spójny pod względem geograficznym, historycznym, kulturowym i gospodarczym, ze względu na położenie geograficzne w pasie Jurajskich Parków Krajobrazowych, wspólną historię rozwoju miast i osad jako systemu obronnego (zamki jurajskie) oraz wspólne możliwości rozwoju (turystyka i ekologiczna żywność) i wspólne problemy (stosunkowo niski wskaźnik przedsiębiorczości, postawy roszczeniowe ludności, bezrobocie). Jednocześnie kultywowanie tradycji i aktywność społeczna organizacji pozarządowych i innych niezrzeszonych w skali wspólnego powiatu łączy społeczność LGD. Realizacja wspólnych projektów w ramach Schematu II Pilotażowego Programu Leader+ wzmocniła dodatkowo i potwierdziła spójność kulturową i historyczną mieszkańców obszaru Perły Jury. W wyniku prac nad LSR, jak również na podstawie zapisów Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich (ZSROW) dla obszaru LGD Perła Jury w ramach Pilotażowego Programu Leader+ (PPL+) i doświadczenia w realizacji tej strategii dokonano analizy spójności obszaru LGD. Najważniejszymi cechami charakterystycznymi dla obszaru objętego planowaniem, które zarazem decydują o jego spójności i tożsamości są: Przynależność do Jury Krakowsko-Częstochowskiej w sensie geograficznym i przestrzennym oraz do powiatu zawierciańskiego w sensie administracyjnym; Wspólne bogactwo przyrodnicze predestynujące ten obszar do rozwoju turystyki, agroturystyki i całej infrastruktury około turystycznej w tym kontekście głównymi wyróżnikami są: o o o o atrakcyjne tereny rekreacyjno-wypoczynkowe i walory turystyczne w tym liczne szlaki, ścieżki piesze i rowerowe; piękno krajobrazu całego terenu, bogactwo przyrody, przyjazne i czyste środowisko, dbałość o ekologię, Wspólna kultura materialna i niematerialne w szczególności zabytki architektury sakralnej, pałacowo - parkowe, dworki, zamki i warownie obronne, jak również produkty oraz zwyczaje i obrzędy lokalne; 29

30 Wspólne tradycje historyczne i tożsamość lokalna w kontekście podziału między zabory i regiony, wspólna historia terytorialna; Aktywność społeczna mieszkańców, działalność licznych stowarzyszeń i organizacji społecznych, a także mnogość aktywnych niezrzeszonych grup kultywujących tradycje, folklor i zwyczaje lokalne; zamiłowanie do biesiadowania, organizowania imprez społecznych, kulturalnych, dożynek, zawodów sportowych i sportowo - pożarniczych; Sytuacja społeczno-gospodarcza związana z upadkiem bądź restrukturyzacją przedsiębiorstw, które przez lat stanowiły podstawę zatrudnienia lokalnej społeczności; Najważniejszymi wyzwaniami charakterystycznymi dla obszaru Perły Jury, które zdecydują o jej rozwoju są: Wspieranie rozwoju infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej w oparciu o atrakcyjność przyrodniczą i kulturową Jury Krakowsko-Częstochowskiej, wraz z wykorzystaniem terenów dotychczas nie zaktywizowanych turystycznie i dalszym rozwojem agroturystyki. Wzbogacanie lokalnych produktów i usług bazujących na lokalnych zasobach oraz tworzenie nowych produktów i usług turystycznych umożliwiających w pełni wykorzystanie walorów naturalnych, kulturowych, gospodarczych i społecznych obszaru LGD. Pełniejsze wykorzystanie potencjału już funkcjonujących ścieżek, szlaków pieszych i rowerowych oraz zagospodarowanie zbiorników wodnych do celów rekreacyjno-sportowych. Dalszy rozwój szlaków turystycznych (w tym konnych), ścieżek dydaktycznych, tras narciarstwa biegowego i zjazdowego, tras rowerowych łączących cały obszar LGD. Wzmacnianie rozwoju gospodarczego w kierunku: o o o o o rozwoju przedsiębiorczości i lokalnych firm; promowania i wytwarzanie ekologicznej żywności; powstawania ekologicznego i tradycyjnego rolnictwa; tradycyjnej lokalnej wytwórczości, zapewniającej mieszkańcom miejsca pracy; różnicowania działalności gospodarczej i pozarolniczej; Wykorzystanie walorów kulturowych i ochrona tożsamości lokalnej poprzez: o o o o kultywowanie tradycji i wykorzystanie miejsc historycznych; zachowanie tradycji lokalnych i tożsamości społeczności lokalnych; ochronę krajobrazu i zabudowy wsi oraz rewitalizację obiektów sakralnych w szczególności renowację i odbudowę kapliczek; kształtowanie przyjaznej mieszkańcom przestrzeni publicznej; Kształtowanie i unowocześnianie sfery edukacji zarówno młodzieży (odpowiednie kierunki kształcenia i poziom wykształcenia), jak i dorosłych mieszkańców. Wzbogacania oferty kulturalnej, sportowej i rekreacyjnej w celu poprawy jakości życia i zmniejszenia negatywnych zjawisk migracyjnych. Wspieranie i wzmacnianie wymienionych wyżej cech charakterystycznych dla LGD Perła Jury będzie możliwe poprzez wspólne działanie wszystkich podmiotów działających na tym obszarze. 30

31 3. ANALIZA SWOT DLA OBSZARU OBJĘTEGO LSR Zapisy Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich (ZSROW) dla obszaru LGD Perła Jury w ramach Pilotażowego Programu Leader+ (PPL+) i doświadczenia w realizacji tej strategii umożliwiły efektywną aktualizację perspektyw rozwoju obszaru Perły Jury. Weryfikacja i aktualizacja przeprowadzona metodą warsztatową objęła przedstawicieli wszystkich gmin wchodzących w skład LGD. Zgodnie z metodologicznymi założeniami analizy SWOT proces planowania strategicznego oparto na wiedzy lokalnej społeczności. Metodą burzy mózgów, dyskusji na spotkaniach z mieszkańcami zorganizowanymi w okresie od czerwca do listopada 2008r. wypracowano poniższe zestawienie słabych i mocnych stron oraz szans i zagrożeń jurajskiej LGD. Mieszkańcy obszaru Perły Jury uwzględniając zapisy SWOT w ZSROW w części zrealizowane w PPL+ mieli nieco ułatwione zadanie ze względu na praktykę projektową II Schematu, wyższy poziom integracji i świadomości społecznej. Nie oznacza to, że wypracowany materiał powstał w sposób łagodny i bez konfrontacji odmiennych poglądów, stanowisk ze względu na przedstawicielstwo zarówno sektorowe jak i lokalne. W skali regionu obszaru LGD Perły Jury udało się ostatecznie po analizie i diagnozie obszaru, wymianie doświadczeń i opinii wypracować taką analizę SWOT, która adekwatnie współgra z wypracowanymi celami i misją Stowarzyszenia. Dokonana analiza SWOT i wynikające z niej wnioski są podstawą wyznaczonej w niniejszym dokumencie wizji rozwoju obszarów wiejskich Stowarzyszenia LGD Perła Jury. Zestawienie analizy SWOT: ANALIZA SWOT obszaru Stowarzyszenia LGD Perła Jury MOCNE STRONY SŁABE STRONY 1) Walory krajobrazowo-przyrodnicze na Jurze 1) Bezrobocie w powiecie na stosunkowo Krakowsko-Częstochowskiej, Park Krajobrazowy wysokim poziomie problemy rynku pracy Orlich Gniazd, występowanie terenów cennych z wykorzystaniem potencjału społecznego pod względem przyrodniczym. spowodowane m.in. specyfiką kwalifikacji i mentalności zawodowych pokolenia 2) Zabytki architektury sakralnej, pałacowo - pracowników wygenerowanych przez parkowe, dworki, zamki i warownie obronne zrestrukturyzowane w latach 90-tych przedsiębiorstwa państwowe branży około 3) Bogactwo dziedzictwa kulturowego jako metalurgicznej, przemysłu lekkiego oraz tj. jak potencjał do rozwoju usług związanych cementownie, zakłady azbestowe z tradycją, historią na rzecz rozwoju tożsamości 2) Niezadowalająca ilość nowo powstających lokalnej i wykorzystania pod rozwój turystyki małych i średnich przedsiębiorstw oraz proponowane warunki pracy (niska jakość ofert 4) Atrakcyjne tereny rekreacyjno-wypoczynkowe i atrakcje turystyczne pracy, roszczeniowe oczekiwania poszukujących pracy) niski wskaźnik przedsiębiorczości 5) Liczne szlaki, ścieżki piesze i rowerowe 3) Starzejąca się społeczność przewaga ludzi w wieku poprodukcyjnym 31

32 6) Występowanie dużych i zwartych obszarów leśnych, w tym także o charakterze ochronnym 4) Niski poziom przyrostu naturalnego 7) Wysoki wskaźnik dostępności do instytucji użyteczności publicznej potencjał do rozwoju działań kulturalno, oświatowo sportowych na rzecz mieszkańców i wzmocnienia atrakcyjności spędzania wolnego czasu także dla przyjezdnych turystów 8) Bliskość aglomeracji śląskiej oraz Krakowa i Częstochowy 9) Atrakcyjność obszaru pod zabudowę mieszkalną potencjał do rozwoju budownictwa indywidualnego związanego z osiedlaniem stałym i sezonowym z okolicznych aglomeracji 10) Duży potencjał społecznej aktywności liczne stowarzyszenia i organizacje społeczne a także mnogość aktywnych niezrzeszonych grup kultywujących tradycje, folklor i zwyczaje na obszarach wiejskich wzmocniony m.in. działaniami PPL+ 11) Doświadczenie w integracji i aktywizacji regionalnej społeczności dzięki projektom zrealizowanym w I i II Schemacie Pilotażowego Programu Leader+ 5) Niewykorzystanie potencjału społecznego osób, które skorzystały z tzw. emerytur pomostowych (ludzie w wieku produkcyjnym pobierający bierne świadczenia ubezpieczenia społecznego) 6) Niewystarczająca baza i infrastruktura turystyczno-rekreacyjna mała gama produktów turystycznych umożliwiających w pełni wykorzystanie walorów naturalnych, kulturowych, gospodarczych i społecznych obszaru LGD 7) Niewystarczający rozwój (skala) agroturystyki 8) Niewystarczająca oferta kulturalnych i rekreacyjnych przedsięwzięć instytucji użyteczności publicznej- licznych na obszarze LGD a mogących zapewnić możliwość spędzania wolnego czasu dla dzieci, młodzieży i dorosłych 9) Niski poziom infrastruktury drogowej i kolejowej 10) Rozdrobnienie gospodarstw w gminach wiejskich 12) Rozbudzona aktywność społeczna, świadomość mechanizmów oddolnych inicjatyw i ich skuteczności dzięki zrealizowaniu projektów w ramach PPL+ jako podstawa dobrych praktyk i zachęty do skutecznego aktywizowania ludności na rzecz rozwoju obszaru LGD 11) Sceptycyzm mieszkańców obawy społeczne przed innowacyjnością, myślenie tradycyjne, stereotypowe 12) Słaba promocja walorów Jury i obszaru LGD Perła Jury 13) Potencjał społeczny (wykształcenie i mobilność zawodowa) młodych ludzi LGD 13) Niedostateczne oznakowanie atrakcji turystycznych przy szlakach komunikacyjnych na obszarze LGD 32

33 14) Nastawienie na różnicowanie działalności gospodarcze, pozarolnicze na obszarze LGD i wykorzystanie terenów dotychczas nie zaktywizowanych turystycznie 14) Nie w pełni wykorzystany potencjał już funkcjonujących ścieżek, szlaków pieszych i rowerowych - potrzeba wzmocnienia infrastruktury w terenie i usług około turystycznych na tych trasach SZANSE 1) Środki unijne na rozwój obszarów wiejskich oraz wszelkie dodatkowe źródła dofinansowania pomysłów dotyczących poprawy jakości życia na obszarach wiejskich 2) Świadomość i potrzeba edukacji; jakość kształcenia młodzieży i dorosłych dostępność szkół, odpowiednie kierunki kształcenia; możliwość szkolenia dofinansowanego ze środków unijnych 3) Rozwój turystyki i agroturystyki w regionie 4) Rosnące zapotrzebowanie na zdrową, ekologiczną żywność 5) Rozwój turystyki biznesowej 6) Popyt na turystykę ekstremalną oraz rekreację profilowaną (tj. golf, motolotnie) 7) Malejące bezrobocie w Polsce 8) Podwyższenie standardów życia - więcej bogatych turystów i inwestorów 9) Popyt na ustronne, ekologiczne tereny do zamieszkania stałego i sezonowego 10) Sprzyjanie i współpraca Starostwa Powiatowego w Zawierciu oraz samorządu Miasta Zawiercie 11) Informatyzacja społeczeństwa zwiększony dostęp do Internetu. ZAGROŻENIA 1) Ucieczka młodych i wykształconych ludzi poza obszary wiejskie i zagranicę. 2) Zbytni fiskalizm, biurokracja, skomplikowane przepisy prawne i procedury pozyskiwania środków. 3) Niska świadomość ekologiczna społeczeństwa w Polsce. 4) Niewystarczająca infrastruktura drogowa w regionie. 5) Niska atrakcyjność miejsc pracy w powiecie 33

34 3.1. WNIOSKI WYNIKAJĄCE Z PRZEPROWADZONEJ ANALIZY Konfrontacja potrzeb, uwarunkowań, doświadczeń, dobra praktyka PPL+ umożliwiły mieszkańcom Perły Jury rzeczywiste zestawienie zarówno walorów jak i mankamentów specyfiki swojego obszaru w granicach nie tylko własnej miejscowości ale zarządzanego regionu. Uwzględniając bogactwo przyrodnicze, historyczne i kulturowe obszar LGD to bezsprzecznie optymalny region- spójny i zrównoważony - do rozwoju turystyki, agroturystyki i całej infrastruktury około turystycznej. Wypromowanie lokalnych produktów turystycznych, promocja regionu to istotny element działań wzmacniający rozwoju regionu. Wsparcie i stymulowanie przedsiębiorczości, wykorzystanie pobudzonej aktywności społecznej i potencjału licznych stowarzyszeń i organizacji (w tym także tych nieformalnych) może stanowić szansę poprawy sytuacji społeczno gospodarczej. Poprzez wzmocnienie przedsiębiorczości, wspieranie lokalnych firm, tworzenie warunków pod inwestycje istnieje możliwość wykorzystania zarówno potencjału naturalno kulturowego jak i przede wszystkim społecznego. Kultywowanie tradycji, wykorzystanie miejsc historycznych; promowanie i wytwarzanie ekologicznej żywności to sfery aktywności lokalnej, które przełożyć należy na biznes i komercję wpływające na regionalny rozwój turystyki, agroturystyki i całej infrastruktury z tym związanej. Wbrew demograficznym uwarunkowaniom (starzejąca się społeczność, niski przyrost naturalny) lokalna społeczność wykazuje się zaangażowaniem i zainteresowaniem na rzecz poprawy jakości życia. Potencjał społeczny ludzi bez pracy to wyzwanie strategiczne regionu, w którym turystyka, agroturystyka ma optymalne warunki do rozwoju. Powoli zmienia się mentalność choć nadal myślenie tradycyjne, stereotypowe blokuje innowacyjność na szerszą skalę i pomysłowość tych, którzy w małym środowisku wiejskim nie mają odwagi zrobić coś niestandardowego. Jeszcze kilka lat temu, kiedy po nagłej utracie miejsc pracy równocześnie w jednym czasie (efekt restrukturyzacji okolicznych, dużych, licznych przedsiębiorstw państwowych) rzesza bezrobotnych na obszarach wiejskich w małych gospodarstwach rolnych, z których nie dało się wyżywić rodziny - borykała się z problemem źródła dochodu i utrzymania. Przełamana bariera mentalności wpuszczania obcego do domu spowodowała rozkwit agroturystyki, noclegów, udostępniania swoich prywatnych terenów pod imprezy lokalne, parkingi. W parze z inwestycjami w hotelarstwo i gastronomię region przez ostatnie lata wzbogacił się. Poszerzenie gamy produktów turystycznych, standardów noclegów i gastronomii jest już oczywistym zapotrzebowaniem i szansą rozwoju przedsiębiorczości na tym obszarze Jury. Od pomysłowości i zaangażowania mieszkańców oraz warunków koniunktury gospodarczej w regionie i w kraju zależeć będzie na jaką skalę ten potencjał i zapotrzebowanie zostanie wykorzystane do poprawy jakości życia i rozwój regionu. Równolegle zadbać trzeba o edukację zarówno młodzieży (odpowiednie kierunki kształcenia i poziom wykształcenia) jak i dorosłych mieszkańców. Doceniając efekty działań projektów leaderowskich zapotrzebowanie na edukację jest istotnym czynnikiem rozwojowym. Za słabą stronę obszaru mieszkańcy uznają niewykorzystaną infrastrukturę sportową, małą ilość imprez sportowych oraz zajęć dla młodzieży i dorosłych związanych z aktywnością fizyczną, rekreacją ale i edukacją. Stosunkowo duże zaplecze instytucji użytku publicznego nie w pełni spełniają oczekiwania mieszkańców. Brakuje imprez, przedsięwzięć o charakterze sportowo rekreacyjno - edukacyjnym, które umożliwiły efektywne spędzenie wolnego czasu dzieciom, młodzieży i dorosłym mieszkańcom obszaru LGD a może i byłyby atrakcją dla turystów. Odpowiednia gama i oferta kulturalnych i rekreacyjnych przedsięwzięć wpłynie pozytywnie na poprawę jakości życia tego codziennego na obszarach wiejskich. 34

35 Rozbudzona aktywność społeczna, świadomość potencjału i słabości, wsparta nadzieją na poprawę, zmianę i rozwój odpowiedni do lokalnego zapotrzebowania została dogłębnie przeanalizowana przez aktywnych przedstawicieli gmin LGD Perła Jury i przełożona na cele i zaplanowane przedsięwzięcia. 4. OKREŚLENIE CELÓW OGÓLNYCH I SZCZEGÓŁOWYCH LSR ORAZ WSKAZANIE PLANOWANYCH W RAMACH LSR PRZEDSIĘWZIĘĆ Lokalna Strategia Rozwoju dla LGD Perła Jury opiera się na założeniach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) na lata Założone w niniejszej strategii cele ogólne wynikają zarówno z przeprowadzonej analizy SWOT jak i zbieżne są z celami PROW umożliwią osiągnięcie wskazanej wizji obszaru. Cele ogólne LSR dla LGD Perła Jury : I. Poprawa jakości życia II. Różnicowanie działalności gospodarczej i tworzenie pozarolniczych miejsc pracy III. Zachowanie dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego wsi Cele Wskaźniki Cel ogólny I Poprawa jakości życia Wskaźnik oddziaływania /źródło pomiaru Wzrost standardu życia mieszkańców obszaru LGD Perła Jury do 2015 roku w stosunku do roku Wzrośnie o 5% liczba osób deklarujących zadowolenie ze swojego standardu życia. /ankieta monitorująca wśród mieszkańców obszaru LGD/ Cele szczegółowe Przedsięwzięcia Wskaźnik produktu /źródło pomiaru/ Wskaźnik rezultatu /źródło pomiaru/ 35

36 I.1 Zwiększenie wykorzystania zasobów naturalnych i kulturowych w celu zaspokojenia potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców oraz wzrost atrakcyjności oferty turystycznej obszaru LGD do roku 2015 (projekty inwestycyjne w infrastrukturę) 1. Inwestycje w infrastrukturę służące wyższej jakości życia oraz sprzyjające rozwojowi turystyki Planowane operacje: - budowa, remont, zagospodarowanie terenu placów zabaw, - budowa, remont, wyposażenie budynków pełniących funkcje społecznokulturalne, w tym na potrzeby świetlic wiejskich, - budowa obiektów sportowych, - zagospodarowanie terenu, budowa skwerów, placów rekreacyjno-wypoczynkowych służących integracji społeczności lokalnej, - budowa, remont małej infrastruktury (studnie, ujęcia wody źródlanej), - budowa, odbudowa, znakowanie szlaków turystycznych pieszych, rowerowych, konnych, 1) 26 placów zabaw /ankieta monitorująca, dane beneficjentów/, 2) 30 wybudowanych, wyremontowanych i wyposażonych budynków pełniących funkcje społecznokulturalne, w tym na potrzeby świetlic /ankieta monitorująca, dane beneficjentów/, 3) 2 wybudowane boiska sportowe /ankieta monitorująca, dane beneficjentów/, 4) 8 miejscowości, w których zagospodarowano teren pod skwery, place rekreacyjnowypoczynkowe służące integracji mieszkańców /ankieta monitorująca, dane beneficjentów /, 5) 1 odbudowane, wyremontowane ogólnodostępne ujęcie wody źródlanej jako obiekt małej infrastruktury /ankieta monitorująca, dane beneficjentów / 6) 1 wybudowany, odbudowany lub oznakowany szlak turystyczny pieszy, 1. Do roku 2015 wzrośnie o 50% liczba osób korzystających z placów zabaw, które uzyskały wsparcie w ramach LSR. /ankieta monitorująca, dane beneficjentów/ 2. Wzrost do roku 2015 o 20% liczby osób korzystających z oferty instytucji kultury wspartych w ramach LSR. /ankieta monitorująca, dane beneficjentów / 3. Wzrost do roku 2015 o 20% liczby osób korzystających z boisk sportowych wspartych w ramach LSR. /ankieta monitorująca, dane beneficjentów/ 4. Wzrost do roku 2015 o 20% liczby osób korzystających ze skwerów, placów rekreacyjnowypoczynkowych wspartych w ramach LSR. /ankieta monitorująca, dane beneficjentów / 5. Wzrost o 20% atrakcyjności turystycznej obszaru mierzony liczbą mieszkańców i turystów korzystających ze studni do roku /ankieta monitorująca, dane beneficjentów/ 6. Wzrost o 20% atrakcyjności turystycznej obszaru mierzony liczbą 36

37 wodnych. przedsięwzięcia/operacje realizowane w ramach działania: Odnowa i rozwój wsi, Małe projekty, Projekty współpracy rowerowy, konny, wodny /ankieta monitorująca, dane beneficjentów/. mieszkańców i turystów korzystających ze szlaku do roku /ankieta monitorująca, dane z gmin, hoteli, gospodarstw agroturystycznych/ I.2 Zwiększenie kompetencji w zakresie promocji obszaru, promocji działalności LGD oraz aktywizacja społeczności lokalnych do roku Działalność promocyjna Planowane operacje: - wydanie folderów, książek, broszur, ulotek, plakatów oraz innych materiałów promocyjnych, 1) szt. materiałów promocyjnych /dane LGD, dane beneficjentów, ankieta monitorująca/, 1. Wzrost o 20% liczby turystów odwiedzających obszar LGD do 2015 r. /dane z gmin, hoteli, gospodarstw agroturystycznych/ - tworzenie i prowadzenie stron internetowych, 2) 1 utworzona i aktualizowana strona internetowa /dane LGD, dane beneficjentów/, 2. Wzrost o 20% liczby osób uzyskujących wiedzę o terenie LGD ze stron internetowych w roku /dane LGD, dane beneficjentów/ - udział w imprezach promocyjnych (targach, wystawach, konkursach w tym imprezach promujących produkty lub usługi lokalne) 3) 1 targi lub 1 wystawa z udziałem LGD bądź podmiotów LGD /dane LGD, dane beneficjentów/, 3. Wzrost o 20% liczby turystów odwiedzających obszar LGD do 2015 r. /dane z gmin, hoteli, gospodarstw agroturystycznych/ - zorganizowanie konferencji, konkursów lub innych wydarzeń promocyjnych 4) 20 zorganizowanych wydarzeń promocyjnych /dane LGD/, 4. Wzrost o 10% liczby wniosków o dofinansowanie w ramach działania małe projekty składanych przez stowarzyszenia i fundacje do 2015 r. /dane LGD/ 3.Pobudzanie i stymulowanie inicjatyw społecznych. Planowane operacje: - organizacja szkoleń, warsztatów dla potencjalnych beneficjentów LSR, 5) 26 szkoleń, warsztatów dla potencjalnych 37

38 beneficjentów LSR. /dane LGD/ - udział przedstawicieli LGD oraz lokalnych liderów w szkoleniach, warsztatach, konferencjach zewnętrznych, 6) 520 przedstawicieli LGD oraz lokalnych liderów uczestniczących w szkoleniach, warsztatach, konferencjach zewnętrznych. /dane LGD/, - opracowania, badania, analizy na potrzeby LGD, - organizacja spotkań informacyjnych dla mieszkańców obszaru LGD. 7) 5 opracowań, analiz, badań /dane LGD/, 8) 72 spotkania z mieszkańcami LGD - /dane LGD/. przedsięwzięcia/operacje realizowane w ramach działania: Funkcjonowanie LGD nabywanie umiejętności i aktywizacja, Małe projekty, Projekty współpracy I.3.Zwiększenie atrakcyjności spędzania wolnego czasu oraz promocja zdrowego stylu życia 4. Wsparcie dla osób, instytucji i organizacji działających na rzecz rozwoju kultury, sportu i turystyki Planowane operacje: - spływy kajakowe, festiwale muzyczne, festyny, 1 ) 5 imprez aktywizujących i promujących zdrowy styl życia wśród społeczności lokalnych w latach /ankiety, dane LGD/, 1.Wzrost o 20% osób uczestniczących w zajęciach, szkoleniach, konkursach i imprezach aktywizujących społeczności lokalne do 2015 r. /dane organizatorów imprez, zajęć, konkursów/ - zajęcia, szkolenia, warsztaty, konkursy dla dzieci, młodzieży i dorosłych rozwijające zainteresowania, 2) 2 zajęcia dla dzieci i młodzieży rozwijające zainteresowania /ankiety, dane LGD/, 2.Wzrost o 20% liczby występów zespołów korzystających ze wsparcia podczas różnych imprez aktywizujących 38

39 środowiska lokalne do 2015 r. /ankiety monitorujące/ - zajęcia, szkolenia, warsztaty, konkursy dla dzieci, młodzieży i dorosłych promujące zdrowy styl życia, 3) 2 szkolenia, warsztaty lub zajęcia dla dzieci, młodzieży i dorosłych promujące zdrowy styl życia /ankiety monitorujące/, - zakup wyposażenia (stroje, buty, instrumenty i akcesoria muzyczne) dla zespołów artystycznych w tym orkiestry umożliwiający udział w imprezach aktywizujących środowiska lokalne. 4) 7 wyposażonych zespołów w tym orkiestr, umożliwienie im udziału w imprezach aktywizujących środowiska lokalne /ankiety monitorujące/ przedsięwzięcia/operacje realizowane w ramach działania: Małe projekty I.4.Rozwój świadomości ekologicznej mieszkańców obszaru LGD 5. Działania na rzecz ekologii i ochrony środowiska naturalnego Planowane operacje: - szkolenia, konkursy, wydarzenia o charakterze ekologicznym, projekty edukacyjne. przedsięwzięcia/operacje realizowane w ramach działania: Małe projekty, Projekty współpracy. 1) 2 szkolenia, konkursy lub wydarzenia o charakterze ekologicznym, projekty edukacyjne /ankiety, dane LGD/. Wzrost o 5% liczby mieszkańców, u których wzrosła wiedza na temat problemów dotyczących ochrony naturalnego środowiska do 2015 r. /dane LGD/ Cel ogólny II: Różnicowanie działalności gospodarczej i tworzenie pozarolniczych miejsc pracy Cele szczegółowe Przedsięwzięcia Wskaźnik oddziaływania/ źródło pomiaru/ Spadek liczby zarejestrowanych bezrobotnych na obszarze LGD o 0,3% do roku 2015 w stosunku do roku 2011 /dane z Powiatowego Urzędu Pracy/ Wskaźniki produktu /źródła pomiaru/ Wskaźniki rezultatu /źródła pomiaru/ 39

40 II.1 Rozwój przedsiębiorczości i tworzenie nowych miejsc pracy 6. Wspieranie lokalnej przedsiębiorczości szczególnie w sferze usługowej oraz infrastruktury około turystycznej, a także związanej z lokalnymi produktami Planowane operacje: - wytwarzanie produktów energetycznych z biomasy, - rozbudowa sali restauracyjnej, stworzenie miejsca wypoczynku i rekreacji dla turystów, budowa terenu rekreacyjnego, modernizacja budynku restauracji. 1) 5 zadań inwestycyjnych sprzyjających rozwojowi turystyki, rekreacji i ochronie środowiska /dane beneficjentów/ 2) 3 zadania w zakresie działalności usługowej 1.powstanie minimum 5 miejsc pracy do roku poprawa jakości miejsca pracy mierzona % wzrostem dochodu na skutek wsparcia w ramach LSR do roku 2015/ oświadczenie beneficjenta/ Przedsięwzięcia/operacje realizowane w ramach działania: Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw. 7. Wsparcie dla działalności pozarolniczej w zakresie produkcyjno usługowym ze szczególnym uwzględnieniem usług turystycznych w tym w istniejących i nowo powstających gospodarstwach agroturystycznych Planowane operacje: - działalność usługowa, działalność agroturystyczna Przedsięwzięcia/operacje realizowane w ramach działania: Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej PROW ) 2 zadania w zakresie działalności agroturystycznej i/lub usługowej /dane beneficjenta, ankieta monitorująca/ 40

41 Cel ogólny III: Zachowanie dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego wsi Cele szczegółowe: Przedsięwzięcia Wskaźnik oddziaływania /źródło pomiaru/ Wzrost o 10% do 2015 roku w stosunku do roku 2011 liczby osób deklarujących poczucie więzi z miejscem zamieszkania. /ankieta monitorująca/ Wskaźniki produktu /źródło pomiaru/ Wskaźniki rezultatu /źródło pomiaru/ III.1 Wzrost kompetencji mieszkańców w zakresie zachowania tradycji lokalnych i tożsamości społeczności lokalnych do roku Działania na rzecz zachowania dziedzictwa kulturowego Planowane operacje: - remont obiektów stanowiących dziedzictwo kulturowe lokalnych społeczności 1) 1 wyremontowany obiekt stanowiący dziedzictwo kulturowe lokalnej społeczności /dane beneficjenta, ankieta/ 1. Wzrost do roku 2015 o 10% liczby osób korzystających z oferty instytucji kultury wspartych w ramach LSR. /dane beneficjenta/ - remont i wyposażenie izby tradycji jako obiektu pełniącego funkcję lokalnego muzeum. 2) 2 lokalne izby tradycji /dane beneficjenta/ 2. Wzrost o 20% liczby osób odwiedzająca lokalne izby tradycji w ciągu roku. /dane beneficjenta, ankieta monitorująca/ - remont obiektów sakralnych wpisanych do rejestru zabytków, Przedsięwzięcia/operacje realizowane w ramach działania: Odnowa i rozwój wsi oraz Małe projekty PROW ) 1 wyremontowany obiekt sakralny /dane beneficjenta, ankieta/ 3. Wzrost do roku 2015 o 5% liczby osób pozytywnie oceniających stan techniczny zabytków na terenie LSR /ankieta monitorująca wśród mieszkańców i turystów/ 9.Kultywowanie miejscowych tradycji, obrzędów zwyczajów, tradycyjnych zawodów i rzemiosła Planowane operacje: - zakup strojów dla zespołów kultywujących miejscowe tradycje umożliwiający im udział w imprezach folklorystycznych i innych uroczystościach, 1) 16 kompletów strojów dla zespołów /dane beneficjentów/ 1. Wzrost o 20% liczby uczestników występów artystycznych zespołów, które uzyskały wsparcie, podczas miejscowych imprez w ciągu roku. /oświadczenie beneficjentów/ 41

42 - zakup instrumentów muzycznych dla zespołów kultywujących miejscowe tradycje umożliwiający im udział w imprezach folklorystycznych i innych uroczystościach, 2) 4 zespoły muzyczne doposażone w instrumenty muzyczne /dane beneficjentów, ankieta monitorująca/ 2. Wzrost o 20% liczby uczestników występów artystycznych zespołów, które uzyskały wsparcie podczas miejscowych imprez w ciągu roku. /oświadczenie beneficjentów/ - organizacja imprez, konkursów, festiwali kultywujących miejscowe tradycje i zwyczaje. przedsięwzięcia/operacje realizowane w ramach działania: Małe projekty PROW ) 17 imprez kultywujących lokalne tradycje. /dane beneficjentów/ 3. Wzrost o 20% popularności miejscowych imprez folklorystycznych mierzony liczbą osób w nich uczestniczących. /dane służb porządkowych, organizatorów/ III.2. Ochrona krajobrazu i zabudowy wsi 10. Poprawa jakości środowiska naturalnego i/lub kulturowego, zwiększenie atrakcyjności przestrzeni. Planowane operacje: - wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, 1) 1 budynek, na którym zamontowane zostaną odnawialne źródła energii; 1. Zmniejszenie do roku 2015 o 5% emisji szkodliwych spalin, na skutek użytkowania odnawialnych źródeł energii /oświadczenie beneficjentów/ przedsięwzięcia/operacje realizowane w ramach działania: Małe projekty PROW , Odnowa i rozwój wsi PROW , Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej PROW , Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw PROW

43 PROGNOZA WYDATKOWANIA ŚRODKÓW NA REALIZACJĘ CELÓW LSR Cele ogólne Budżet celów ogólnych Cele szczegółowe Budżet celów szczegółowych Przedsięwzięcia Budżet przedsięwzię ć I. Poprawa jakości życia ,0 8 I.1 Zwiększenie wykorzystania zasobów naturalnych i kulturowych w celu zaspokojenia potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców oraz wzrost atrakcyjności oferty turystycznej obszaru LGD do roku 2015 (projekty inwestycyjne w infrastrukturę) ,62 1. Inwestycje w infrastrukturę służące wyższej jakości życia oraz sprzyjające rozwojowi turystyki ,62 Cel I.2. Zwiększenie kompetencji w zakresie promocji obszaru, promocji LGD oraz aktywizacja społeczności lokalnych ,13 2. Działalność promocyjna. 3. Pobudzanie i stymulowanie inicjatyw społecznych , ,83 Cel I.3. Zwiększenie atrakcyjności spędzania wolnego czasu oraz promocja zdrowego stylu życia ,33 4. Wsparcie dla osób, instytucji i organizacji działających na rzecz rozwoju kultury, sportu i turystyki ,33 Cel I.4. Rozwój świadomości ekologicznej mieszkańców obszaru LGD ,00 5. Działania na rzecz ekologii i ochrony środowiska ,00 43

44 II. Różnicowanie działalności gospodarczej i tworzenie pozarolniczyc h miejsc pracy ,0 0 Cel II.1. Rozwój przedsiębiorcz ości i tworzenie nowych miejsc pracy ,00 6. Wspieranie lokalnej przedsiębiorczoś ci szczególnie w sferze usługowej oraz infrastruktury okołoturystycznej, a także związanej z lokalnymi produktami ,00 7. Wsparcie dla działalności pozarolniczej w zakresie produkcyjno usługowym ze szczególnym uwzględnieniem usług turystycznych w tym w istniejących i nowo powstających gospodarstwach agroturystycznyc h ,00 III. Zachowanie dziedzictwa kulturowego i przyrodniczeg o wsi ,0 5 Cel III.1. Wzrost kompetencji mieszkańców w zakresie zachowania tradycji lokalnych i tożsamości społeczności lokalnych ,05 8. Działania na rzecz zachowania dziedzictwa kulturowego. 9. Kultywowanie miejscowych tradycji, obrzędów, zwyczajów, tradycyjnych zawodów i rzemiosła , ,05 III.2. Ochrona krajobrazu i zabudowy wsi , Poprawa jakości środowiska naturalnego lub kulturowego, zwiększenie atrakcyjności przestrzeni ,00 Razem: ,1 3 44

45 5. REALIZACJA LOKALNEJ STRATEGII ROZWOJU W ZAKRESIE DODATKOWYCH ZADAŃ. W związku z dużym zainteresowaniem ze strony potencjalnych beneficjentów- mieszkańców terenu LSR LGD Perła Jury postanowiła ubiegać się o możliwość otrzymania środków w zakresie realizacji dodatkowych zadań na wszystkie działania Osi 4 Leader, tj. Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej, Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw, Małe Projekty oraz Odnowa i rozwój wsi. Lokalna Grupa Działania Perła Jury zrzesza przedstawicieli trzech sektorów: społecznego, publicznego i gospodarczego. W ramach tych sektorów działają różne organizacje oraz lokalni liderzy, którzy w roku 2011 wraz z członkami Zarządu uczestniczyli w spotkaniach informujących. Opis konsultacji społecznych/ewaluacja własna LGD. Konsultacje społeczne dotyczące zmian w Lokalnej Strategii Rozwoju, szczególnie zmian w zakresie celów oraz przedsięwzięć, czy też propozycji nowych operacji, odbywały się przede wszystkim podczas spotkań informacyjnych z mieszkańcami LGD Perła Jury, przeprowadzanych miedzy innymi w ramach prowadzonej ewaluacji programu. W roku 2011 zostało przeprowadzonych łącznie 10 takich spotkań (na terenie całego LGD). Ich tematyka obejmowała sprawy bieżące związane z działalnością LGD (prowadzone i planowane konkursy, bieżące wydarzenia czy inne zadania realizowane przez LGD) oraz sprawy związane ze wspomnianą ewaluacją projektu. Dla potrzeb ewaluacji LSR-u na spotkaniach omawiano projekty (zakwalifikowane do realizacji, realizowane oraz już zakończone) wybrane w dotychczas przeprowadzonych konkursach na realizację zadań zapisanych w Lokalnej Strategii Rozwoju dla LGD Perła Jury. Efektem dyskusji nad projektami wybranymi do realizacji w konkursach przeprowadzonych dotychczas przez LGD Perła Jury, były również wnioski dotyczące oczekiwań mieszkańców terenu LGD, co do funkcjonowania LGD w przyszłości w tym zakresu celów, przedsięwzięć i operacji, które LGD mogłaby realizować w przyszłości (zamiast dotychczasowych celów, przedsięwzięć, czy też obok dotychczasowych w przyszłych okresach programowania, bądź też w przypadku pojawienia się dodatkowych środków finansowych na nowe konkursy). Propozycje pojawiające się na spotkaniach zostały usystematyzowane przez biuro LGD, a następnie przeanalizowane przez Zarząd LGD oraz na spotkaniu członków Zarządu i Rady Programowej LGD. Wynikiem tych prac była propozycja zmiany Lokalnej Strategii Rozwoju dla LGD Perła Jury w zakresie celów, przedsięwzięć i operacji oraz w dalszej konsekwencji, wskaźników produktu i rezultatu. Poniżej przedstawiamy wykaz spotkań informacyjnych, które odbyły się w roku 2011 na terenie LGD Perła Jury wraz z propozycjami nowych rodzajów działań nieobjętych dotychczasową LSR, które stały się następnie podstawą zaproponowania zmian w LSR dla LGD Perła Jury r- Łazy 15 uczestników- notatka ze spotkania propozycje- ścieżki narciarskie, remont wyciągu w Grabowej, zagospodarowanie kamieniołomu w Niegowonicach, refundacja zakupu i 45

46 montażu instalacji solarnych, oczyszczenie ostańców wapiennych w Niegowonicach oraz jurajskich na Kromołowcu z niechcianej roślinności w celu uzyskania pierwotnego wyglądu, zagospodarowanie terenu Kromołowca, r.- Ogrodzieniec 17 uczestników notatka ze spotkania propozycje - odbudowa i zagospodarowanie Wieży Skazańców, wirtualny spacer po jaskiniach ryczowskich z uwzględnieniem wydarzeń z okresu II wojny światowej (schronienie dla prześladowanych rodzin żydowskich), ścieżki narciarskie, zagospodarowanie terenu wokół rzeki Centurii wraz z miejscami biwakowymi r. Pilica 21 uczestników budowa i oznaczenie toru MTB w Pilicy dla rowerzystów w celu dostosowania go do rozgrywania zawodów sportowych i podniesienia bezpieczeństwa użytkowników, budowa podstawowej infrastruktury dla terenu zalewu w Pilicy, stworzenie interaktywnej mapy gminy Pilica, zabezpieczenie i uporządkowanie ruin Zamku w Smoleniu, odbudowa Pałacu Moesów w Wierbce wraz z pracami ogrodowymi w Parku przy pałacu r. - Kroczyce 11 uczestników notatka ze spotkania propozycje wyodrębnienie na rzece miejsca na kąpielisko wraz z zapleczem sanitarnym oraz zbudowanie miejsca pod palenisko, rozbudowa istniejącej infrastruktury na amfiteatr r. Goleniowy 15 uczestników notatka ze spotkania propozycje budowa amfiteatru, wytyczenie basenu, zbiornika, kąpieliska na rzece wraz z plażą na cele rekreacyjne, zagospodarowanie rzeki Pilicy poprzez budowę pomostów, miejsc do uprawiania wędkarstwa, zakup komputerów do świetlic wiejskich z możliwością dostępu do internetu r. Łazy 10 uczestników propozycje - organizacja następujących kursów i szkoleń: - kursy i szkolenia podnoszące kwalifikacje zawodowe, tj. spawacz, operator maszyn, kierowca, - kursy przekwalifikujące rolników w kierunku działalności nierolniczej np. cukiernik, piekarz, masarz, rzeźnik, operator maszyn znajdujących się w chłodniach do przechowywania warzyw i owoców, - zakup maszyn i urządzeń niezbędnych do funkcjonowania przetwórni, linii produkcyjnych itp. - szkolenia i kursy dla rolników oraz domowników rolników typu: kulinarne, florystyczne, bukieciarskie, służące zachowaniu dziedzictwa kulturowego wsi poprzez kultywowanie tradycji tj. lokalna kuchnia, lokalne ozdoby kwiatowe i bibułkarskie, itp r.- Żarnowiec- 8 uczestników notatka ze spotkania propozycje - zakup sprzętu komputerowego z dostępem do Internetu dla GOKiS w Żarnowcu i udostępnianie go na potrzeby społeczności wiejskiej, budowa, rozbudowa budynków przeznaczonych na chłodnie do przechowywania owoców, warzyw, grzybów. Budowa przetwórni do w/w r.- Małoszyce 6 uczestników notatka ze spotkania propozycje budowa przystani na rzece Pilicy wraz z jej pogłębieniem i oczyszczeniem brzegów, założenie wioski tematycznej dot. życia i panowania Króla Kazimierza Wielkiego r. Włodowice 12 uczestników notatka ze spotkania propozycje zaaranżowanie miejsca na wolnym powietrzu umożliwiającego występy artystyczne, utworzenie strefy sportowoturystycznej, utworzenie pasa startowego dla szybowców, paralotni. 46

47 r.- Irządze 9 uczestników notatka ze spotkania propozycje rewitalizacja parku, zabezpieczenie pomnika przyrody, tj. Lipy drobnolistnej poprzez ogrodzenie i zagospodarowanie terenu przy pniu o obwodzie 750 cm. Cele szczegółowe, przedsięwzięcia, wskaźniki produktu i rezultatu w zakresie dodatkowych zadań. Cele Wskaźniki Cel ogólny I. Poprawa jakości życia Cele szczegółowe Przedsięwzięcia Wskaźnik produktu /źródło pomiaru/ Wskaźnik rezultatu /źródło pomiaru/ I.1 Zwiększenie wykorzystania zasobów naturalnych i kulturowych w celu zaspokojenia potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców oraz wzrost atrakcyjności oferty turystycznej obszaru LGD do roku 2015 (projekty inwestycyjne w infrastrukturę) 1.Budowa, odbudowa, rewitalizacja obiektów służących do aktywnego uprawiania sportu i turystyki, w tym obiektów infrastruktury kulturalnorozrywkowej. Planowane operacje: - budowa wyciągów i tras narciarskich, w tym zakup sprzętu niezbędnego do ich utrzymania. 1) 1 wybudowany obiekt narciarski /dane LGD/ 1) Wzrost do roku 2015 o 5 % osób korzystających z obiektów narciarskich / ankiety monitorujące, dane organizatorów imprez / -budowa oznaczenia toru MTB w celu dostosowania go do rozgrywania zawodów sportowych i podniesienia bezpieczeństwa użytkowników. 2) 1 oznaczony tor MTB / dane LGD/ 2) Wzrost do roku 2015 o 5 % osób korzystających z toru MTB /ankiety monitorujące, dane organizatorów imprez / - budowa, odbudowa, remont obiektów widowiskowych (amfiteatry, sale widowiskowe). 3) 2 zbudowane, odbudowane lub wyremontowane obiekty kulturalnorozrywkowe. /dane LGD/ 3) Wzrost do roku 2015 o 5 % liczby mieszkańców biorących udział w wydarzeniach kulturalnorozrywkowych./ankiety monitorujące, dane beneficjentów/ 47

48 -budowa, odbudowa, remont infrastruktury rekreacyjnosportowej na ciekach wodnych ( baseny, zbiorniki, kąpieliska na rzekach) 4) 2 zagospodarowane cieki wodne / dane LGD/ 4) Wzrost do roku 2015 o 5 % liczby mieszkańców korzystających z infrastruktury rekreacyjno-sportowej na ciekach wodnych /ankiety monitorujące, dane beneficjentów/ -rewitalizacja terenów zielonych, pomników przyrody 5) 1 zrewitalizowany pomnik przyrody / dane LGD/ 5) wzrost do roku 2015 o 5 % liczby osób pozytywnie oceniających stan pomników przyrody/ankieta monitorująca, dane beneficjenta/ - remont, odbudowa, zabezpieczenie zamków, pałaców i innych obiektów zabytkowych. 6) 1 zrewitalizowany zabytek lub budynek wpisany do rejestru zabytków użytkowany na cele publiczne / dane LGD/ 6) Wzrost do 2015 roku o 5 % liczby osób odwiedzających zrewitalizowane zabytki i budynki wpisane do rejestru zabytków, używane na cele publiczne / dane beneficjenta, ankieta monitorująca/ przedsięwzięcia/operacje realizowane w ramach działania: Małe projekty, Odnowa i rozwój wsi. I.2 Zwiększenie kompetencji w zakresie promocji obszaru, promocji działalności LGD oraz aktywizacja społeczności lokalnych do roku Pogłębienie wiedzy o terenie LSR. Planowane operacje: -stworzenie interaktywnej mapy części lub całości terenu LSR. przedsięwzięcia/operacje realizowane w ramach działania: Małe projekty, 1) 1 interaktywna mapa części lub całości terenu LGD / dane LGD/. 1) Wzrost do roku 2015 o 5% liczby osób uzyskujących wiedzę o terenie LGD ze stron internetowych w roku /dane LGD, dane beneficjentów/ 48

49 I.4.Rozwój świadomości ekologicznej mieszkańców obszaru LGD 1. Działania na rzecz wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Planowane operacje: -zakup i montaż instalacji solarnych, pomp ciepła w gospodarstwach agroturystycznych. przedsięwzięcia/operacje realizowane w ramach działania: Małe projekty 2) 1 zakupione i zamontowane odnawialne źródło energii/dane LGD/ 2) Wzrost do roku 2015 o 5% wiedzy na temat wykorzystania odnawialnych źródeł energii /dane beneficjentów/ Cel ogólny II: Różnicowanie działalności gospodarczej i tworzenie pozarolniczych miejsc pracy Cele szczegółowe Przedsięwzięcia Wskaźniki produktu /źródła pomiaru/ Wskaźniki rezultatu /źródła pomiaru/ II.1 Rozwój przedsiębiorczości i tworzenie nowych miejsc pracy 1.Usługi na rzecz rolnictwa Planowane operacje: - zakup sprzętu do wykonywania usług dla rolnictwa. Przedsięwzięcia/operacje realizowane w ramach działania: Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw, Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej PROW ) 1 zakupiony sprzęt do wykonywania usług dla rolnictwa /dane LGD/ 1) Wzrost do 2015 roku o 3% dochodu z prowadzenia działalności gospodarczej na rzecz rolnictwa w związku z wykonywanie usług dla rolnictwa./ankieta monitorująca, dane beneficjenta/ Spośród 4 nowych przedsięwzięć do innowacyjnych na terenie Lokalnej Strategii Rozwoju LGD Perła Jury zaliczyć należy: Tworzenie obiektów służących do aktywnego uprawiania sportu i turystyki - tj. budowa oznaczenia toru MTB w celu dostosowania go do rozgrywania zawodów sportowych i podniesienia bezpieczeństwa użytkowników. Tor MTB składa się z trzech tras biegu zjazdowego o nawierzchni gruntowej dla rowerów MTB. Aby tor spełniał oczekiwania użytkowników i zarządcy terenu winien być atrakcyjny pod względem emocji doznawanych przez rowerzystów pokonujących jego trasę przy maksymalnym możliwym ich bezpieczeństwie. Celem jest budowa profesjonalnego oznakowania przebiegu toru oraz montaż zabezpieczeń terenowych gwarantujących bezpieczeństwo użytkowników, umożliwiające jednocześnie poszerzenie 49

50 potencjalnych użytkowników toru poprzez organizację rowerowych zawodów sportowych typu Grand Prix MTB różnego szczebla. Pogłębienie wiedzy o terenie LSR ( tj. stworzenie interaktywnej mapy części lub całości terenu LSR. Do tej pory na terenie LSR nie promowano terenu poprzez stworzenie takiej mapy. Mapa interaktywna jest doskonałym sposobem na prezentację informacji. Umożliwia pokazanie schematu ulic, miejscowości, przysiółków oraz wielu innych przydatnych informacji. Dla mieszkańców mogą to być dane o urzędach, firmach, instytucjach publicznych tj. szkoły, ośrodki kultury, ośrodki zdrowia itp. Turystom można pokazać zabytki, kościoły, szlaki turystyczne, ścieżki rowerowe, bazę noclegową i gastronomiczną. Tabela 9 - Budżet LSR dla LGD Perła Jury - realizacja LSR w zakresie dodatkowych zadań. Działania Osi 4 Leader ROK 2013 Kategoria kosztu/ wydatku Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej 4.1/ 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw Odnowa i rozwój wsi Małe projekty Razem 4.1/ Funkcjonowanie lokalnej grupy działania Funkcjonowanie LGD (koszty bieżące) Razem Oś 4 całkowite , , , , ,00 0, ,00 kwalifikowalne , , , , ,00 0, ,00 do refundacji , , , , ,00 0, ,00 6. OKREŚLENIE MISJI LGD Koncepcyjne ujęcie przyszłego stanu obszaru objętego niniejszą strategią zostało już zdefiniowane przez mieszkańców w trakcie warsztatowych oddolnych spotkań oraz poprzez ankietyzację w okresie wrzesień 2005r. marzec 2006r., kiedy przygotowywano długofalową wizję rozwoju obszaru na lata Została ona zawarta w ZSROW i stanowiła wytyczną rozwoju przy realizacji projektów w ramach PPL+ w okresie od marca 2007r. do kwietnia 2008r. Ta wizja nie zmieniła się, wzmocniła się działaniami projektowymi pilotażowego Leadera. Misja Stowarzyszenia LGD Perła Jury trafnie określa kierunek rozwoju i pokrywa się z celami ogólnymi PROW na lata : 50

51 Perła Jury - krajowe centrum całorocznej turystyki aktywnej z rozwiniętą infrastrukturą turystyczno-rekreacyjną, oparte na atrakcyjności przyrodniczokulturowej Jury Krakowsko-Częstochowskiej, z uwzględnieniem ekologicznego i tradycyjnego rolnictwa, jak również lokalnej wytwórczości, zapewniające mieszkańcom miejsca pracy, a młodym ludziom szanse rozwoju. 7. WYKAZANIE SPÓJNOŚCI SPECYFIKI OBSZARU Z CELAMI LSR LSR i zapisane w dokumencie cele powstały jako rezultat przeprowadzonej diagnozy i analizy uwarunkowań obszaru oraz wynikających z nich problemów rozwojowych. Metoda pracy nad strategią została oparta na przekonaniu o potrzebie uspołecznienia procesu planowania i tworzenia oraz oparta o gruntowną analizę wewnętrznych i zewnętrznych uwarunkowań rozwoju, co zapewni pozyskanie środków finansowych na realizacje Strategii. Przewiduje się, że dzięki przeprowadzonym konsultacjom z mieszkańcami oraz uwzględnieniu uwarunkowań i potrzeb lokalnych, jak również wiedzy i doświadczenia osób pracujących nad dokumentem sformułowane cele są akceptowalne społecznie, a tym samym realizacja przedsięwzięć w ich ramach będzie się cieszyć sporym zainteresowanie. Pierwsza grupa celów szczegółowych związana z pierwszym celem ogólnym dotyczącym poprawy jakości życia na obszarze Perły Jury zorientowana została na wykorzystanie piękna krajobrazu i licznych walorów przyrodniczych. Różnorodność ukształtowania powierzchni stwarza ogromne możliwości dla uprawiania różnych form turystyki, w szczególności turystyki aktywnej tj. pieszej, rowerowej, wspinaczki, speleologii, baloniarstwa, jeździectwa, i narciarstwa. Turystyka powinna stać się, poza ekologicznym rolnictwem, jednym z głównych kierunków rozwoju. Naturalne, różnorodne walory turystyczne oraz tradycje turystyczne predestynują obszar Perły Jury do bycia europejskim centrum całorocznej turystyki aktywnej. Stąd przyjęto następujące cele: - Jak najlepsze wykorzystanie walorów naturalnych i kulturowych oraz wzmocnienie tożsamości lokalnej; - Promocja regionu LGD i walorów krajoznawczo - turystycznych Jury Krakowsko - Częstochowskiej; - Stworzenie oferty spędzania wolnego czasu. Cele te nawiązują do najważniejszego z walorów tego obszaru, jakim jest jego bogactwo przyrodnicze i kulturowe. Zostaną one zrealizowane między innymi dzięki: - kształtowaniu obszaru przestrzeni publicznej; - budowie i odbudowie małej infrastruktury turystycznej w tym punktów widokowych, miejsc piknikowych, biwakowych i wypoczynkowych; - dostosowaniu i upiększanie zbiorników wodnych do celów rekreacyjno-edukacyjnych; - wspieraniu lokalnych produktów i usług bazujących na lokalnych zasobach; - zakupie i nasadzaniu tradycyjnej roślinności pielęgnacja dziedzictwa przyrodniczego, tworzenie 51

52 skalniaków, małych rezerwatów; zakup i nasadzanie drzew i krzewów miododajnych; - wydaniu informatorów o bazie noclegowej i gastronomicznej; - dofinansowaniu tworzenia i utrzymania stron internetowych, elektronicznej bazy informacji; - promocji ścieżek pieszo rowerowych, szlaków turystycznych, pielgrzymkowych; Duży potencjał turystyczny stwarza możliwości dalszego rozwoju bazy turystycznej i rekreacyjnej. Na obszarze Perły Jury funkcjonują już ośrodki wypoczynkowe, hotele, zajazdy. Podejmowane są działania na rzecz gospodarczego wykorzystania przyrody poprzez wydzielania terenów dla łowiectwa i wędkarstwa, zagospodarowanie terenów leśnych na miejsca odpoczynku. Prężnie rozwija się również agroturystyka oraz funkcjonują stadniny koni. Z kolei zbiorniki wodne, rzeki i unikatowe zasoby wodne stanowią bazę do rozwoju zarówno gospodarczego (stawy hodowlane), jak i rekreacyjnego. Na tej podstawie sformułowano drugi cel ogólny dotyczący różnicowania działalności gospodarczej i tworzenia pozarolniczych miejsc pracy. Powyższe zostanie zrealizowanie poprzez rozwój przedsiębiorczości i tworzenie nowych miejsc pracy oraz tworzenie nowych produktów i usług turystycznych. Przedsięwzięcia, które mają doprowadzić do m.in.: - wprowadzenia dotacji na inwestycje dla przedsiębiorców w szczególności w sferze usługowej oraz infrastruktury około turystycznej a także związanej z lokalnymi produktami; - wsparcia dla prowadzących i uruchamiających gospodarstwa agroturystyczne; - dofinansowania innowacyjnych projektów z zakresu pozarolniczej działalności związanych z inwestycjami; - dofinansowania imprez kulturalno rekreacyjno sportowo edukacyjnych doraźnych lub cyklicznych umożliwiających rozwój turystyki biznesowej i rekreacji profilowanej; - dofinansowania działalności w zakresie usług turystycznych oraz związanych ze sportem, rekreacją i wypoczynkiem; - organizacji imprez sportów ekstremalnych z wykorzystaniem naturalnych warunków terenowych z zachowaniem ekologii; - szlaki (w tym konne), ścieżki dydaktyczne, trasy narciarstwa biegowego i zjazdowego, trasy rowerowe (tworzenie pętli w obrębie gmin oraz w obrębie LGD z wypożyczalnią rowerów). Wyjątkowy potencjał obszaru LGD przejawia się również w historii i kulturze. Perła Jury wyróżnia się pozytywnie zarówno w województwie śląskim jak i w kraju. Wspólna kultura materialna i niematerialna w szczególności zabytki architektury sakralnej, pałacowo - parkowe, dworki, zamki i warownie obronne, jak również produkty oraz zwyczaje i obrzędy lokalne są unikatowe w skali regionu. Ponadto obszar ten cechuje aktywność społeczna mieszkańców, działalność licznych stowarzyszeń i organizacji społecznych, a także mnogość aktywnych niezrzeszonych grup kultywujących tradycje, folklor i zwyczaje lokalne; zamiłowanie do biesiadowania, organizowania imprez społecznych, kulturalnych, dożynek, zawodów sportowych i sportowo pożarniczych. Na tej podstawie sformułowano trzeci cel ogólny zachowanie dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego wsi. Wykorzystywanie specyfiki kulturowej i przyrodniczej wymaga zachowania tradycji lokalnych i tożsamości lokalnych. W tym kontekście położono nacisk na: - organizację festynów, imprez: sportowych, rekreacyjnych i kulturalnych; - zakup strojów, sprzętu muzycznego i innego wyposażenia dla lokalnych zespołów muzycznych, folklorystycznych; 52

53 - inwestycje służące utrzymaniu i kultywowaniu tradycyjnych zawodów i rzemiosła; - inwestycje wspierające twórczość lokalną, ludową; - utworzenie lokalnej izby tradycji; - renowację i odbudowę kapliczek i innych obiektów sakralnych, pomników przyrody ich oznakowanie; Cele główne i szczegółowe wypracowano z uwzględnieniem specyfiki obszaru oraz mając na względzie po pierwsze wykorzystanie potencjału i zasobów obszaru, po drugie usuwanie barier w wykorzystywaniu potencjału i zasobów obszaru, po trzecie zaś wspieranie i stymulowanie aktywności mieszkańców do podejmowania działań związanych z wykorzystywaniem tego potencjału i zasobów. Tabela nr 10 Uzasadnienie spójności celów ze specyfiką obszaru Perła Jury Cel ogólny I Poprawa jakości życia II Różnicowanie działalności gospodarczej i tworzenie pozarolniczych miejsc pracy Uzasadnienie spójności - lepsze wykorzystanie walorów krajobrazowoprzyrodnicze Jury Krakowsko-Częstochowskiej, Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd oraz terenów cennych pod względem przyrodniczym. - wykorzystanie atrakcyjnych terenów rekreacyjno-wypoczynkowych i atrakcji turystycznych - zagospodarowanie i promocja licznych szlaków, ścieżek pieszych i rowerowych - zachowanie dużych i zwartych obszarów leśnych, w tym także o charakterze ochronnym - stworzenie oferty spędzania wolnego czasu z wykorzystaniem bliskość aglomeracji śląskiej oraz Krakowa i Częstochowy - wzmocnienie świadomości i potrzeb edukacyjnych i podnoszenia jakości kształcenia młodzieży oraz dorosłych dostępność szkół, odpowiednie kierunki kształcenia; możliwość szkolenia dofinansowanego ze środków unijnych - wspieranie rozwoju turystyki biznesowej - wyście naprzeciw popytowi na turystykę ekstremalną oraz rekreację profilowaną (tj. golf, motolotnie) - tworzenie ofert mieszkalnych dla osób poszukujących ustronnego, ekologicznego terenu do zamieszkania stałego i sezonowego - wykorzystanie wysokiego wskaźnika dostępności do instytucji użyteczności publicznej potencjał do rozwoju działań kulturalno, oświatowo sportowych na rzecz mieszkańców i wzmocnienia atrakcyjności spędzania wolnego czasu także dla przyjezdnych turystów - promocja atrakcyjności obszaru pod zabudowę mieszkalną potencjał do rozwoju budownictwa indywidualnego związanego z osiedlaniem stałym i sezonowym z okolicznych aglomeracji 53

54 III Zachowanie dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego wsi - dalsza rozbudowa aktywności społecznej, świadomości mechanizmów oddolnych inicjatyw i ich skuteczności dzięki zrealizowanym projektom w ramach PPL+ jako podstawa dobrych praktyk i zachęty do skutecznego aktywizowania ludności na rzecz rozwoju obszaru LGD - wykorzystywanie i wzmacnianie potencjału społecznego (wykształcenia i mobilności zawodowej) młodych ludzi LGD - wzmacnianie nastawienia na różnicowanie działalności gospodarczej, pozarolniczej na obszarze LGD i wykorzystania terenów dotychczas nie zaktywizowanych turystycznie - poprawa kwalifikacji i potencjału kapitału ludzkiego w celu wykorzystania środków unijnych na rozwój obszarów wiejskich oraz wszelkich dodatkowych źródeł dofinansowania pomysłów dotyczących poprawy jakości życia na obszarach wiejskich - wspieranie rozwoju turystyki i agroturystyki w regionie - lepsze wykorzystanie rosnącego zapotrzebowania na zdrową i ekologiczną żywność - zachowanie i ochrona zabytków architektury sakralnej, pałacowo - parkowej, dworków, zamków i warowni obronnych - wykorzystanie bogactwa dziedzictwa kulturowego jako potencjału do rozwoju usług związanych z tradycją, historią oraz na rzecz rozwoju tożsamości lokalnej i wykorzystania pod rozwój turystyki - czerpanie oraz wzmacnianie potencjału społecznej aktywności licznych stowarzyszeń i organizacji społecznych a także mnogości aktywnych niezrzeszonych grup kultywujących tradycje, folklor i zwyczaje na obszarach wiejskich - czerpanie z doświadczenia w integracji i aktywizacji regionalnej społeczności dzięki projektom zrealizowanym w I i II Schemacie Pilotażowego Programu Leader+ 8. UZASADNIENIE PODEJŚCIA ZINTEGROWANEGO I INNOWACYJNEGO DLA PLANOWANYCH W RAMACH LSR PRZEDSIĘWZIĘĆ Opracowana LSR obszaru LGD Perła Jury ma charakter zintegrowany, sformułowane w niej cele ogólne i szczegółowe są spójne i stanowią jedną nierozerwalną całość. Poszczególne cele i przedsięwzięcia są do siebie komplementarne. W procesie formułowania strategii włączeni byli przedstawiciele wszystkich kluczowych podmiotów lokalnych tj. przedstawiciele sektora społecznego (organizacje pozarządowe, kluby, koła gospodyń wiejskich, grupy nieformalne), publicznego oraz przedsiębiorcy. Dzięki temu zintegrowane podejście 54

55 miało miejsce od początku prac nad LSR, czego przejawem było przede wszystkim partycypacyjny sposób opracowywania strategii. W celu zapewnienia spójności strategii i jej celów oraz przedsięwzięć ze specyfiką obszaru dokument poddano konsultacjom społecznym. Przyjęcie formuły podejścia zintegrowanego spowodowało również stworzenie płaszczyzny współpracy pomiędzy lokalnymi podmiotami, co powinno ułatwić proces wdrażania LSR. Przeprowadzenie tego etapu prac nie było dla Perły Jury trudne, bowiem doświadczenia takie z efektami PPL+ mieszkańcy mieli już okazję poznać. Kolejnym wyrazem zintegrowanego podejścia jest bazowanie na lokalnych zasobach obszaru w tym dziedzictwie przyrodniczym, kulturowym i kapitale ludzkim. Stąd zakłada się wspieranie w szczególności przedsięwzięć obejmujących cały obszar objęty LSR oraz wszystkie aspekty rozwoju. Ponadto zakłada się, że w realizację przedsięwzięć aktywnie włączą się wszystkie podmioty z obszaru LGD. W ramach procesu wdrażania LSR premiowane będą wszelkie działania, których celem będzie poszukiwanie nowych, lepszych i efektywniejszych sposobów rozwiązywania problemów występujących na obszarze Perły Jury. Innowacyjność będzie rozumiana jako: nastawienie na wsparcie nowych lub nietypowych projektów; wypracowanie nowych produktu; wykorzystanie nowych narzędzi w rozwiązywaniu dotychczasowych problemów; adaptowanie rozwiązań sprawdzonych w innych regionach, czy krajach; W wyniku realizacji LSR uzyskane zostaną następujące rezultaty o charakterze innowacyjnym: Innowacja organizacyjna: wprowadzenie znaczących zmian w strukturach organizacyjnych podmiotów działających na obszarze LGD; wdrożenie zaawansowanych technik zarządzania w organizacjach z terenu LGD; wdrożenie nowych lub znacząco zmienionych strategii; wprowadzenie zasadniczych zmian lub tworzenie nowych sieci kooperacji w zakresie współpracy pomiędzy podmiotami lokalnymi; Innowacja procesowa: wprowadzenie zmian polegających na udoskonaleniu nowych lub znacząco udoskonalonych metod wytwarzania; wprowadzenie zmian w sposobie docierania z produktem do odbiorców w szczególności tworzenie strategii lub programów promocji lokalnych produktów turystycznych lub strategii wytwarzania lokalnych produktów kulinarnych, rzemieślniczych i innych; Innowacja produktowa: udoskonalanie produktów lokalnych (turystycznych, kulturalnych i innych); tworzenie nowych produktów markowych; wprowadzanie nowych lub ulepszonych produktów na rynek; 55

56 Z uwagi na to, że projekty innowacyjne mają sens, o ile ich rezultaty zostaną wykorzystane w praktyce i rzeczywiście przyczynią się do zwiększenia skuteczności i efektywności realizowanej polityki, zakłada się, że LGD wypracuje metodę przenoszenia dobrych praktyk z poziomu projektu na poziom LSR, czego rezultatem będzie upowszechnienie i włączenie do głównego nurtu polityki rozwojowej LGD dobrych praktyk, otwarcie się na otoczenie, a w szczególności poznawanie doświadczeń innych obszarów wiejskich we wdrażaniu niekonwencjonalnych rozwiązań. 9. PROCEDURY WYBORU OPERACJI PRZEZ LGD I OCENY ZGODNOŚCI OPERACJI Z LSR 1. W celu stworzenia sprawnego i czytelnego dla potencjalnych beneficjentów systemu przyznawania wsparcia opracowany został zestaw procedur: a) procedura wyboru operacji przez LGD, b) procedura oceny zgodności operacji z LSR i ocena operacji wg lokalnych kryteriów wyboru, c) procedura odwołania od rozstrzygnięć organu decyzyjnego. 2. Szczegółowe zapisy procedur są zgodne z Regulaminem Rady Programowej, precyzują zasady postępowania, nadając im porządek i przejrzystość, a także określają podział zadań i zakres odpowiedzialności na poszczególnych etapach. 3. Wyszczególnione zostały również dokumenty, jakie beneficjent powinien dołączyć do wniosku o dofinansowanie operacji: a) fiszka operacji wg wzoru opracowanego przez Biuro, która powinna zawierać: tytuł operacji cele operacji zakres operacji całkowity koszt operacji wnioskowana dotacja, b) pisemna zgoda wnioskodawcy na wcześniejsze udostępnienie fiszki członkom organu decyzyjnego (np. poprzez zabezpieczoną hasłem stronę internetową) celem zapoznania się z zakresem operacji i jej kosztami przed posiedzeniem Rady Programowej, c) oświadczenie wnioskodawcy o fakcie, iż nie złożył on w/w dokumentacji do tego samego działania PROW realizowanego na poziomie regionalnym. 4. Wymienione wyżej procedury przedstawione zostały w formie graficznej i w formie tabelarycznej PROCEDURA WYBORU OPERACJI PRZEZ LGD Tabelaryczne przedstawienie procedury wyboru operacji przez LGD Lp. Czynność/Termin Osoba odpowiedzialna Używane dokumenty Adresat/Strona czynności 1. Ustalenie terminu rozpoczęcia naboru wniosków i opublikowania ogłoszenia. 2. Przygotowanie i złożenie wniosku do IW o podanie do publicznej wiadomości informacji o możliwości Przewodniczący Rady Programowej Kierownik Biura/Zarząd Uchwała Rady Programowej Wniosek do IW Zarząd Stowarzyszenia Instytucja Wdrażająca 56

57 składania za pośrednictwem LGD Perła Jury wniosków o przyznanie pomocy -44 dni przed planowanym dniem rozpoczęcia biegu terminu składania wniosków. 3. Przygotowanie i złożenie wniosku do Instytucji Wdrażającej wraz z wymaganą dokumentacją - 24 dni przed planowanym dniem rozpoczęcia biegu terminu składania wniosków. Kierownik Biura/Zarząd Wniosek do IW, dokumentacja zgodnie z wykazem IW Instytucja Wdrażająca 4. Publikacja ogłoszenia. Instytucja Wdrażająca Ogłoszenie Potencjalni wnioskodawcy 5. Wystąpienie z wnioskiem o zwołanie posiedzenia Rady Programowej w ramach procedury wyboru operacji. 6. Zwołanie posiedzenia Rady Programowej. Prezes Stowarzyszenia Przewodniczący Rady Programowej Wniosek o zwołanie RP w ramach procedury wyboru operacji Zawiadomienie o posiedzeniu RP Przewodniczący RP Członkowie Rady, Zarząd, Kierownik Biura 7. Wsparcie doradcze dla beneficjentów. Doradcy lokalni Materiały szkoleniowe 8. Nabór wniosków rozpoczyna się nie Kierownik Lista wniosków wcześniej, niż po upływie 14 dni od Biura/Zarząd przyjętych, dnia podania do publicznej potwierdzenia wiadomości terminu składania wniosków, który nie może być krótszy niż 14 dni i dłuższy niż 30 dni. 9. Powiadomienie o przyjęciu wniosku do rozpatrzenia. Kierownik Biura/Zarząd Potwierdzenie o przyjęciu wniosku do rozpatrzenia Potencjalni projektodawcy Zarząd, Rada Programowa Wnioskodawca 10. Procedura oceny zgodności operacji z LSR i oceny operacji wg lokalnych kryteriów wyboru. Zgodnie z procedurą oceny zgodności z LSR i oceny operacji wg lokalnych kryteriów wyboru Zgodnie z procedurą oceny zgodności z LSR i oceny operacji wg lokalnych kryteriów wyboru Zgodnie z procedurą oceny zgodności z LSR i oceny operacji wg lokalnych kryteriów wyboru 11. Sporządzenie nie później niż w terminie 21 dni od dnia, w którym upłynął termin składania wniosków o przyznanie pomocy listy ocenionych operacji oraz ustalenie ich kolejności według liczby uzyskanych punktów w ramach tej oceny i przekazanie jej wnioskodawcom, wraz z pisemną informacją o: -zgodności operacji z LSR albo jego niezgodności z LSR wskazując przyczyny niezgodności, - liczbie uzyskanych punktów w ramach tej oceny lub miejscu na liście ocenionych operacji, -możliwości złożenia odwołania zgodnie z procedurą określoną w LSR Kierownik Biura/Zarząd Protokół z posiedzenia Rady Programowej, lista wybranych i niewybranych operacji, pisemna informacja do wnioskodawców Wnioskodawcy 57

58 12. W przypadku odwołań od podjętej decyzji przez Radę Programową Procedura odwołania od rozstrzygnięć organu decyzyjnego. Kierownik Biura/ Zarząd Przewodniczący Rady Zgodnie z procedurą odwołania od rozstrzygnięć organu decyzyjnego Zgodnie z procedurą odwołania od rozstrzygnięć organu decyzyjnego 13. Sporządzenie ostatecznych list operacji: - wybranych, ustalając ich kolejność wg liczby uzyskanych punktów w ramach oceny spełniania kryteriów wyboru operacji oraz wskazując te, które mieszczą się w ramach limitu środków na dany konkurs, - niewybranych ze wskazaniem projektów, które w wyniku oceny pod względem zgodności z LSR zostały uznane za: zgodne z LSR, niezgodne z LSR oraz nie zostały złożone w miejscu i terminie wskazanym w informacji o ogłoszeniu konkursu w terminie 45 dni od dnia, w którym upłynął termin składania wniosków o przyznanie pomocy. 14. Przekazanie IW list, o których mowa w p.13 - w terminie 45 dni od dnia, w którym upłynął termin składania wniosków o przyznanie pomocy. Kierownik Biura/Zarząd Kierownik Biura/Zarząd Protokół z posiedzenia Rady Programowej, ostateczne listy wybranych i niewybranych operacji Listy wybranych i niewybranych operacji, uchwały Rady Programowej, wszystkie złożone w terminie wnioski o przyznanie pomocy I W, wnioskodawcy Instytucja Wdrażająca 15. Publikacja list, o których mowa w p. 14 na swojej stronie internetowej nie później, niż w dniu jej przekazania do Instytucji Wdrażającej. Kierownik Biura/Zarząd Listy wybranych i niewybranych operacji. Wnioskodawcy 16. Pisemne powiadomienie wnioskodawców o: - wybraniu lub niewybraniu operacji do sfinansowania, ze wskazaniem przyczyn niewybrania, - liczbie uzyskanych punktów lub miejscu na liście operacji, które zostały wybrane oraz czy wybrana operacja mieści się w ramach limitu środków na dany konkurs - w terminie 45 dni od dnia, w którym upłynął termin składania wniosków o przyznanie pomocy. Kierownik Biura/Zarząd Pismo o wybraniu lub niewybraniu operacji do sfinansowania Wnioskodawcy 58

59 SCHEMAT GRAFICZNY PROCEDURY WYBORU OPERACJI PRZEZ LGD PROCEDURA WYBORU OPERACJI PRZEZ LGD. START Ustalenie terminu rozpoczęcia naboru wniosków i opublikowania ogłoszenia Przygotowanie wniosku do IW wraz z wymaganą dokumentacją Wystąpienie do IW z wnioskiem o podanie do publicznej wiadomości informacji o możliwości składania wniosków (24 dni przed planowanym terminem naboru) tak AKCEPTACJA WNIOSKU PRZEZ IW nie WSPARCIE DORADCZE DLA WNIOSKODAWCÓW PUBLIKACJA OGŁOSZENIA SPOTKANIA INFORMACYJNO - SZKOLENIOWE KONSULTACJE DLA BENEFICJENTÓW NABÓR WNIOSKÓW-14 dni od dnia podania do publicznej wiadomości informacji o możliwości składania ZWOŁANIE POSIEDZENIA RADY PROGRAMOWEJ REJESTRACJA WNIOSKÓW OPRACOWANIE FISZEK ZAWIERAJĄCYCH STRESZCZENIE OPERACJI POWIADOMIENIE O PRZYJĘCIU WNIOSKU DO ROZPATRZENIA 59

60 PROCERURA OCENY ZGODNOŚCI OPERACJI Z LSR I OCENY OPERACJI WG LOKALNYCH KRYTERIÓW PUBLIKACJA LIST OCENIONYCH OPERACJI - operacje niezgodne z LSR - operacje zgodne z LSR w kolejności ustalonej wg liczby punktów 21 dni od dnia, w którym upłynął termin składania wniosków PISEMNE POWIADOMIENIE WNIOSKODAWCÓW O: -zgodności lub niezgodności z LSR - liczbie uzyskanych pkt. - możliwości odwołania zgodnie z procedurą określoną w LSR NIE AKCEPTACJA WYNIKÓW OCENY PRZEZ WNIOSKODAWCÓW PROCEDURA ODWOŁANIA OD ROZTRZYGNIĘĆ RADY PROGRAMOWEJ TAK STWORZENIE OSTATECZNEJ LISTY PROJEKTÓW WYBRANYCH I NIEWYBRANYCH PUBLIKACJA OSTATECZNYCH LIST OPERACJI WYBRANYCH I NIEWYBRANYCH POWIADOMIENIE WNIOSKODAWCÓW O WYBORZE LUB NIEWYBRANIU OPERACJI PRZEKAZANIE IW DOKUMENTACJI KONKURSOWEJ W TERMINIE 45 DNI OD DNIA, W KTÓRYM UPŁYNĄŁ TERMIN SKŁADANIA WNIOSKÓW 60

61 9.1.1 SCHEMAT GRAFICZNY PROCEDURY WYBORU OPERACJI PRZEZ LGD W RAMACH MAŁYCH PROJEKTÓW 61

62 62