numer 22, czerwiec 2006 K U R I E R

Transkrypt

1 numer 22, czerwiec 2006 K U R I E R 275 jubileusz Buderusa Stoiska w marketach. Buderus Technika Grzewcza jeszcze bliżej klienta Kotły Logamax Plus GB162 Nowoczesne kotłownie Kotły parowe Buderus pracują dla firmy IGLOTEX Renesans kotłów na paliwa stałe Konwersja energii promieniowania słonecznego SKK Kotwica Kołobrzeg - Czarodzieje z wydm

2 s p i s t r e ś c i AKTUALNOŚCI 275 jubileusz Buderusa 4 STOISKA W MARKETACH Buderus Technika Grzewcza jeszcze bliżej klienta 6 TECHNIKA Kotły kondensacyjne Logamax Plus GB162 8 WYWIAD Nowoczesne kotłownie maksymalnie dużo mocy na minimalnej powierzchni! 14 TECHNIKA Kotły parowe Buderus pracują dla firmy IGLOTEX 16 ASPEKTY EKOLOGICZNE KONWERSJI ENERGII PROMIENIOWANIA SŁONECZNEGO 20 RENESANS KOTŁÓW NA PALIWA STAŁE 28 SKK KOTWICA KOŁOBRZEG Czarodzieje z wydm 32

3 e d i t o r i a l Energia obok wody i pożywienia jest jednym z podstawowych dóbr dzisiejszego człowieka. Około 30% energii na świecie zużywana jest w gospodarstwach domowych do ogrzewania i przygotowania ciepłej wody użytkowej. Kurczące się zasoby naturalne przy wzrastającej populacji ludności powodują wzrost cen nośników energii oraz surowców. Szacuje się, że światowe zasoby ropy naftowej wystarczą na 40 lat a gazu ziemnego na 65 lat. W ostatniej dekadzie ceny tych nośników energii w Niemczech dla gospodarstw domowych wzrosły o 150% dla lekkiego oleju opałowego i 60% dla gazu ziemnego. W Polsce w ostatnich dwóch latach ceny oleju opałowego wzrosły o 70% a gazu ziemnego o 50%. Rosnące ceny nośników energii zmuszają rządy krajów i zwykłych ludzi do efektywniejszego wykorzystania obecnych nośników energii i poszukiwania nowych. Pozytywnym przykładem jest rząd Wielkiej Brytanii, który poprzez wprowadzenie ustawy z wysokimi wymaganiami odnośnie dopuszczalnej energochłonności budynków spowodował, że dzisiaj na brytyjskim rynku jedyny rodzaj kotła, jaki jest sprzedawany to kocioł kondensacyjny. Buderus od 275 lat wyznaczając nowe trendy rynku i ciągle rozwijając swe technologie, może dzisiaj zaoferować urządzenia, które pozwalają na obniżenie zużycia obecnie stosowanych paliw lub pozyskanie nowych źródeł ciepła, co pozwala zmniejszyć koszty ogrzewania. Jedną z możliwości zmniejszenia kosztów ogrzewania jest zastosowanie bardziej efektywnych urządzeń spalających paliwa. Takim rozwiązaniem jest zastosowanie do ogrzewania i przygotowania c.w.u. kotłów kondensacyjnych. Buderus już w 1981 r. (ćwierć wieku temu!) jako pierwszy wprowadził ten typ kotła na rynek. Odtąd trwa nieustanne rozwijanie i ulepszanie konstrukcji kotła. Kompetencja i doświadczenie zdobyte w tym czasie pozwoliło wyprodukować kocioł kondensacyjny Logamax Plus GB162 o mocy, 100 kw, który mieści się w obudowie tradycyjnego kotła wiszącego. Stosowane w kotłach Buderusa rozwiązania techniczne, design, cechy użytkowe, efektywność i bezpieczeństwo są na najwyższym poziomie, czego dowodem jest pierwsze miejsce zdobyte przez kocioł kondensacyjny Logamax Plus GB132T w renomowanym w Niemczech teście Stiftung Warentest. Innym, a przy tym ekologicznym sposobem na obniżenie kosztów ogrzewania jest wykorzystanie darmowej, powszechnie dostępnej energii, czyli promieniowania słonecznego i ciepła zawartego w powietrzu, ziemi i wodach gruntowych. Według raportu (Key World Energy Statistics 2005) przygotowanego przez IEA (International Energy Agency) odnawialne źródła energii pokrywały w 2003 roku około 13% światowego zapotrzebowania na energię. Aby móc skorzystać z energii słonecznej nasi klienci mogą wybrać kolektory słoneczne i biwalentne podgrzewacze ciepłej wody użytkowej. Kolektory słoneczne marki Buderus oferowane na polskim rynku, stosowane głównie do podgrzewania c.w.u., są wynikiem doświadczeń i stałych prac rozwojowych prowadzonych od 1978 roku (ponad ćwierć wieku!). Darmowe ciepło z otoczenia można wykorzystać do ogrzewania i podgrzewania ciepłej wody użytkowej po zastosowaniu pomp ciepła. Pompy ciepła, które w najbliższym czasie znajdą się w naszej ofercie pozwalają na odzyskanie ciepła z powietrza, które nas otacza (nawet przy temperaturze minus 25 [ºC]), oraz z gruntu lub wody. Rosnące ceny paliw powodują wzrost zainteresowania węglem. Wykorzystanie węgla jako paliwa nie jest wygodne i wymaga dodatkowej pracy fizycznej, ale jest tanie. Według wymienionego już raportu węgiel w 2003 roku pokrywał około 24% światowego zapotrzebowania na energię. Oferowana przez Buderusa paleta kotłów (8 typów oraz kominek z płaszczem wodnym!) na paliwa stałe pozwala, dzięki zastosowaniu nowych technologii, na maksymalnie efektywne korzystanie z tego tradycyjnego paliwa. Kilka z powyższych typów kotłów pozwala spalać także biomasę, która zaliczana jest do odnawialnych źródeł energii. Jeżeli jesteście Państwo zaniepokojeni sytuacją na światowych rynkach paliw i poszukujecie wysokiej jakości rozwiązań technologicznych pozwalających bezpiecznie i tanio przetrwać obecny kryzys energetyczny zapraszamy do Buderusa. Jesteśmy do Państwa dyspozycji. Prezes Zarządu mgr L. Styś Tarnowo Podgórne, 5 czerwca 2006 r.

4 275 jubileusz Buderusa A K T U A L N O Ś C I Dziękujemy! 4 Od wielu generacji Buderus gwarantem jakości, ukierunkowany na potrzeby klientów, konsekwentny w rozwoju. Przed 275 laty, w 1731 roku, Johann Wilhelm Buderus rodem z Myśliborza (dzisiejsze województwo lubuskie), założył firmę Hutę Żelaza, w Górnej Hesji. W miarę upływu lat, firma rozrastała się o kopalnie rud żelaza. Stopniowo rozszerzał się również asortyment wytwarzanych wyrobów, aż wreszcie w 1895 r. wyprodukowano pierwszy, członowy kocioł żeliwny. Od 1896 r. główną siedzibą firmy Buderus stał się Wetzlar i tak jest do chwili obecnej. Rozwój firmy postępował dalej w 1898 r. rozpoczęto odlewać członowe kotły żeliwne. Od 1913 r. Buderus stał się kompletnym dostawcą urządzeń grzewczych. Kolejne ważne daty, to: 1918 pierwsze kotły dużej mocy, opalane olejem 1927 podjęcie produkcji grzejników stalowych 1936 nowe konstrukcje dużych kotłów, opalanych węglem 1958 Loganatherm podjęcie produkcji regulatorów kotłowych 1969 Loganagas pierwszy kocioł z gazowym palnikiem atmosferycznym 1973 pierwszy kocioł olejowo-gazowy, jako odpowiedź na światowy kryzys energetyczny 1977 pojawiły się kotły Ecomatic z regulatorami. W tym samym roku wyprodukowano 2-milionowy kocioł, licząc od 1895 r. czasu podjęcia ich produkcji w fabryce Nefit Buderus w Holandii, powstaje pierwszy na świecie kocioł kondensacyjny Nefitturbo. Od tego czasu, wyprodukowano już ponad 3 miliony kotłów tego typu wydzielenie z dużego już organizmu, jednostki zajmującej się wyłącznie techniką grzewczą Buderus Heiztechnik GmbH 1993 rozpoczęcie produkcji kotłów w technologii Thermostream 1998 podwójny Jubileusz: 100 lecie produkcji grzejników żeliwnych 50 lecie wytwarzania regulatorów. Do końca lutego 1998 roku, firma Buderus wyprodukowała 5 milionów kotłów!

5 Uroczyste obchody z okazji 275-lecia istnienia Buderusa w centrali firmy Buderus Technika Grzewcza w Tarnowie Podgórnym powstaje nowa Spółka, koncentrująca przedsięwzięcia w zakresie techniki grzewczej BBT Thermotechnik GmbH. Jest ona jedną z grup, działających w ramach struktury potentata firmy Bosch GmbH. Przez cały okres swojej działalności, marka Buderus znajdowała się w czołówce producentów kotłów grzewczych, była gwarantem dobrej jakości, ukierunkowana na potrzeby klientów, konsekwentnie rozwijająca się. I tak jest nadal instalacje solarne sprzedawane są już kilka lat, od 2-3 sezonów oferuje się kompaktowe, przyścienne centrale cieplne gazowe i olejowe. Ostatnio niezmiernym powodzeniem cieszą się kotłownie z kaskadami wiszących, gazowych kotłów kondensacyjnych, z których każdy posiada moc 80 lub 100 kw! Prowadzone są intensywne badania nad konstrukcjami ogniw paliwowych, za kilka lat powinny one być poszukiwanym, dobrze sprzedającym się produktem. W tę długą, 275-letnią historię Buderusa, wpisała się także jego polska spółkacórka, Buderus Technika Grzewcza Sp. z o.o., która rozpoczęła swoją działalność w Polsce w maju 1994 roku. Zaczęło się wszystko od 5-ciu Oddziałów, dziś jest ich już 15! Obejmują cały nasz kraj. Nasza firma rozwija się konsekwentnie od ponad 11 lat. W kraju odbyło się ponad 1000 bezpłatnych szkoleń o bogatej tematyce z zakresu nowoczesnej techniki grzewczej. Od swego zarania, Spółka Buderus Technika Grzewcza podejmowała współpracę z firmami instalatorskimi, dzieląc się swym doświadczeniem, bogatą wiedzą o światowej renomie produktach, oferując korzystne umowy handlowe. Wiele firm to wspaniale wykorzystało, rozwijając swoje umiejętności fachowe oraz znacznie podnosząc własny status ekonomiczny. Ale także dzięki Wam Szanowni Autoryzowani Partnerzy Handlowi, my Buderus Technika Grzewcza Sp. z o.o. osiągnęliśmy bardzo dobre wyniki w ramach całej struktury Buderus Heiztechnik GmbH. Wielokrotnie okazaliśmy się najlepszą zagraniczną spółką-córką, pod względem uzyskiwanej sprzedaży w skali roku. Mocno wierzymy, iż mimo ogólnie niełatwej sytuacji na polskim rynku, dzięki kolejnym nowym produktom marki Buderus, naszemu kompetentnemu zarządzaniu oraz umiejętnościom i zaangażowaniu Autoryzowanych Partnerów Handlowych, nie oddamy czołowej pozycji w dziedzinie techniki grzewczej w Polsce, którą wspólnie z Państwem wypracowaliśmy. Z okazji Jubileuszu 275-lecia istnienia marki Buderus, życzymy Państwu kolejnych lat owocnej, miłej i satysfakcjonującej współpracy z firmą Buderus Technika Grzewcza, ku zadowoleniu naszych wspólnych Klientów. 5 Pracownicy Centrali oraz Oddziału Poznań firmy Buderus Technika Grzewcza na wspólnym, jubileuszowym zdjęciu.

6 Buderus Technika Grzewcza jeszcze bliżej klienta S T O I S K A W M A R K E T A C H 6 Rzeczywistość produkcyjna i handlowa branży grzewczej podlega nieustannym przemianom zmieniają się trendy produkcyjne, rynkowy potencjał, znaczenie konkurencji a także w rezultacie oczekiwania i potrzeby klientów. Firma Buderus Technika Grzewcza zrezygnowała z pewnych imprez wystawienniczych, już od dawna nie przyczyniających się do zwiększenia kręgu odbiorców na rzecz nowego, jak się wkrótce okazało najbardziej efektywnego rozwiązania organizacji stoisk w centrach handlowych (Auchan, Geant, M-1, Tesco, Real). Przedsięwzięcie jest obecnie realizowane w dwunastu hipermarketach w Polsce, w następujących miastach: Gdańsk, Kalisz, Kraków, Lublin, Łódź, Poznań, Radom, Słupsk, Warszawa, Wrocław, Zabrze. W aspekcie ekonomicznym stoiska firmy Buderus spełniają funkcję handlową, ponieważ umożliwiają pozyskanie nowych, zainteresowanych klientów i w konsekwencji sprzedaż urządzeń grzewczych oraz funkcję informacyjnopromocyjną poprzez wsparcie tradycyjnych technik reklamowych, prezentację oferty z aktualnym asortymentem i nowościami takimi jak: kotły na paliwa stałe Funke, technika solarna. Aranżacja stoisk zgodna jest z całym systemem budowania tożsamości wizualnej firmy, począwszy od wiodącego koloru niebieskiego aż po budzący żywe zainteresowanie slogan reklamowy Kocioł czy kotłownia. Odwiedzających centra handlowe, przyciągają one estetyką wykonania i funkcjonalnością oraz łatwo identyfikowalnym symbolem firmowym Buderus, od lat już utrwalonym w świadomości odbiorców jako znak rzetelności, solidności i profesjonalizmu w branży grzewczej. Bezpośredni kontakt z klientem, przyszłym inwestorem, najczęściej właścicielem domku jednorodzinnego stanowi tu wartość nadrzędną. Staje się on prawdziwym partnerem w dialogu. W przyjaznej atmosferze ma możliwość zapoznania się z szeroką gamą urządzeń grzewczych, kotłami na gaz, olej, paliwa stałe, które do tej pory znał tylko z reklam oraz konsultacji z osobami reprezentującymi firmę Buderus wieloletnimi Autoryzowanymi Partnerami Handlowymi. Doświadczeni instalatorzy służą profesjonalną radą przy doborze najbardziej odpowiedniego Symbol firmowy Buderus, wyeksponowany na stoiskach w centrach handlowych znakiem rzetelności, solidności i profesjonalizmu w branży grzewczej.

7 kotła, pomocą w skompletowaniu kotłowni, co przekonuje klientów również do nienagannej posprzedażnej opieki serwisowej. Dzięki laptopom, wyposażonym w łącze internetowe możliwe jest skonfigurowanie na miejscu właściwej kotłowni. Stanowi to bardzo ważny element relacji klient kompetentny sprzedawca ze względu na dodatkową motywację do zakupu kotła lub całej kotłowni. Z drugiej strony wymiana poglądów pozwala firmie Buderus na zapoznanie się z opiniami osób zainteresowanych urządzeniami grzewczymi, zdobycie zatem niezbędnej wiedzy, przydatnej w planowaniu działań kształtujących wizerunek firmy i strategię sprzedaży. Firma Buderus, zawsze mając na uwadze dobro swoich klientów podjęła również szereg działań wspierających inwestorów. Do najważniejszych należałoby zaliczyć możliwość uzyskania bardzo atrakcyjnego kredytu na zakup kotłowni i montaż urządzeń, nawet do 33 tys. złotych. Przy wyborze opcji rozłożenia kredytu na dziesięć rat oprocentowanie w skali roku wynosi tylko 4%! Ponadto klienci zdecydowani na zakup całej kotłowni Buderus mogą otrzymać do 30% rabatu na kocioł. Skuteczność podjętych działań ekspozycyjnych w polskich marketach potwierdzają bardzo pozytywne opinie zarówno inwestorów, jak również Autoryzowanych Partnerów Handlowych oraz znaczący wzrost sprzedaży urządzeń grzewczych marki Buderus. Klienci mają możliwość zapoznania się z szeroką gamą urządzeń grzewczych, które do tej pory znali tylko z reklam. 7

8 Kotły kondensacyjne Logamax Plus GB162 T E C H N I K A 8

9 W maju 2006 roku firma Buderus wprowadza do sprzedaży nowy typoszereg kotłów kondensacyjnych Logamax Plus GB162. Kotły te przy stosunkowo małych rozmiarach 1310 x 520 x 465 [mm] posiadają moce rzędu 80 lub 100 [kw]. Równolegle z wymiennikami typu BLOK rozwijane są wymienniki typu CYLINDER oznaczane jako C. Wymienniki tego typu stosowane są w kotłach kondensacyjnych typu GB122 i GB022. Zintensyfikowanie wymiany ciepła było możliwe także dzięki zastosowaniu rur żebrowych ze skręconymi kanałami wodnymi tzw. TFT Twisted Flow Tubes (rury ze skręconymi kanałami wodnymi). Rozmiary kotła GB i 100 [kw] bez grupy pompowej. Wymiennik ciepła kotła GB162 wykonany został ze stopu aluminium z krzemem tzw. siluminium w formie bloku i nosi oznaczenie B3U. Litera B w nazwie typu oznacza BLOK. Wymiennik ten jest rozwinięciem rozwiązań stosowanych przez firmę Buderus-Nefit w kotłach typu GB102, GB112 (dobrze znany w Polsce), GB142. Konstrukcja ta charakteryzuje się tym, że palnik, wykonany z ceramiki, umieszczony jest w górnej części bloku i tam następuje spalanie gazu i wymiana ciepła, głównie poprzez promieniowanie. Wymiana ciepła poprzez promieniowanie jest najbardziej efektywna w związku, z czym wszystkie nowoczesne konstrukcje wymienników ciepła typu spaliny-woda są tak konstruowane, aby zintensyfikować ten rodzaj wymiany ciepła. Pozwala to na obniżenie rozmiarów wymiennika ciepła oraz jego masy. Rozmiary kotła GB i 100 [kw] z grupą pompową Wygląd bloku kotła typu B3U 1 przyłącze spalin 2 rura dopływu powietrza 3 palnik ceramiczny 4 rury żebrowe typu TFT ze skręconymi kanałami wodnymibez grupy pompowej 5 pustki powietrzne tłumiące hałasy i wibracje 6 miska kondensatu 7 wentylator mieszanki palnej 8 blok gazowy 9 zwężka Venturiego 10 zestaw czujników temperatury 11 powrót 12 zasilanie

10 T E C H N I K A okres prób polowych zakończony w 2005 r. zastosowaniem tego rozwiązania w kotle GB162. Mieszanka palna (gazowo-powietrzna) przygotowywana jest na zwężce Venturiego a później tłoczona przez wentylator na palnik. Dzięki takiemu rozwiązaniu osiągnięto duży zakres modulacji palnika. Płyty ceramiczne palnika muszą być przez to pokryte warstwą przewodzącą, dzięki której możliwy jest pomiar prądu jonizacji nawet w dolnym zakresie mocy kotła. Płyta palnika z poszczególnymi płytami ceramicznymi występuje jako jedna część zamienna. Elektrody jonizacyjna i żarowa są standardowe takie same jak stosowane w kotłach GB022, GB112, GB122. Widok zespołu elektrody żarowej i jonizacyjnej. Dostęp do wszystkich elementów kotła możliwy jest po otwarciu drzwiczek kotła bez konieczności demontażu ścian bocznych. Wnętrze kotła pokryte jest dodatkową warstwą tłumiącą przez co praca kotła jest cicha na poziomie 52 db(a) dla kotła o mocy 100 [kw]. Rury żebrowe ze skręconymi kanałami wodnymi TFT (twisted flow tubes). 10 Nowością jest pokrycie rur żebrowych wymiennika ciepła w kotle GB162 cienką, mikronową warstwą polimeru w celu zmniejszenia współczynnika tarcia na rurach żebrowych między ścianką a powstającym kondensatem lub zanieczyszczeniami. Dzięki temu wymiennik ma właściwość samooczyszczania się, co prowadzi do wydłużenia jego żywotności oraz zmniejszenia nakładów na obsługę i konserwację. Ewentualne czyszczenie wymiennika ciepła ogranicza się do przedmuchania go sprężonym powietrzem lub przemycia wodą. Warstwa polimeru jest tak cienka, że nie pogarsza wymiany ciepła. Pierwsze wymienniki tego typu zbudowano w 1998 r. po czym nastąpił Kocioł Logamax Plus GB162 fabrycznie wyposażony jest w czujnik ciśnienia wody w instalacji. Jeżeli ciśnienie wody w instalacji spadnie poniżej 0,5 [bar] kocioł obniża moc jednak poniżej 0,2 [bar] następuje awaryjne wyłączenie kotła. Pokazano to na poniższym rysunku Kocioł dostarczany jest z regulatorem podstawowym BC10. Układ ten wykonany jest w nowej technologi EMS (Enerie Management System). Wygląd regulatora podstawowego typu BC10 wraz z zamontowanym po prawej stronie modułem obsługowym RC30.

11 W związku z zastosowaniem nowego układu regulacji EMS zmieniono także automat palnikowy UBA, który występuje w wersji 3. Na podstawowym panelu obsługowym znajdują się przyciski i pokrętła sterujące oraz wyświetlacz 3-pozycyjny informujący o stanie pracy lub podający kod awarii. Po prawej stronie podstawowego modułu obsługowego znajduje się miejsce gdzie można zainstalować dodatkowo rozszerzający moduł obsługowy RC30, który umożliwia zaprogramowanie parametrów oraz czasów pracy poszczególnych obiegów grzewczych. W przypadku systemu EMS możemy maksymalnie wysterować i obieg c.w.u. i 2 obiegi grzewcze jeden z mieszaczem drugi bez. Potrzebujemy do tego moduły MM10 i WM10. Obudowa kotła pozwala na umieszczenie w niej, w specjalnej szufladzie, maksymalnie 2 modułów rozszerzających. Cała elektronika chroniona jest plastikowymi obudowami zapobiegającymi przed dostępem wody. Szuflada na moduły rozszerzające. Najpopularniejsze obecnie moduły rozszerzające to: - WM10, moduł sprzęgła hydraulicznego, - MM10, moduł obiegu grzewczego z mieszaczem, - SM10, moduł solarny, - EM10, moduł meldunkowy usterek. Cały czas trwają prace nad opracowywaniem nowych modułów. Aby podłączyć większą liczbę obiegów grzewczych lub kotłów musimy zastosować regulatory serii Logamatic Z nowym automatem palnikowym UBA 3 współpracują regulatory serii Logamatic R4121, R4122, które mają zaimplementowany protokół komunikacyjny systemu EMS. Regulatory te to następcy wcześniejszych regulatorów Logamatic R4111 i R4112. Nowe regulatory są zgodne w dół, co oznacza, że mogą współpracować ze starymi wersjami automatów palnikowych typu UBA 1.5 stosowanych w kotłach GB112, GB122. Przykłady zastosowania zostaną szerzej omówione przy przedstawieniu schematów hydraulicznych. Podstawowy moduł obsługowy 1 Włącznik główny, 2 Przycisk Reset, 3 Przycisk testu spalin, 4 Przycisk serwisowy, 5 Gniazdo serwisowe, 6 Dioda LED - sygnał pracy palnika, 7 Dioda LED informująca o zapotrzebowaniu na ciepło, 8 Pokrętło regulacji maksymalnej temperatury wody w kotle, 9 Wyświetlacz stanu pracy, 10 Dioda LED przygotowanie c.w.u., 11 Pokrętło regulacji temperatury c.w.u. Po otwarciu drzwiczek kotła uzyskujemy dostęp do automatu palnikowego UBA 3. Po odkręceniu śruby mocującej automat UBA 3 możemy wyjąć automat palnikowy i zobaczyć KIM (moduł identyfikacyjny kotła). Dzięki temu automat palnikowy, który jest uniwersalny zostaje poinformowany, z jakim typem kotła ma do czynienia. Wszystkie wtyczki w modułach oznakowane są w przejrzysty sposób oraz posiadają noski kodujące uniemożliwiające błędne podłączenie. Aby podłączyć kocioł z instalacją c.o. można użyć dostarczanej opcjonalnie grupy pompowej. Grupa ta, w zależności od potrzeb, występuje w dwóch wersjach z pompą 3-stopniową lub elektroniczną. Kocioł nie posiada fabrycznie zamontowanej pompy oraz zaworu bezpieczeństwa. Elementy te znajdują się w grupie pompowej. Dostarczany z grupą pompową zawór bezpieczeństwa ma nastawę 3 [bar]. Istnieje jednak możliwość wymiany zaworu bezpieczeństwa na 4 [bar]. Naczynie wzbiorcze chroni instalację i jako takie należy do dostawy inwestorskiej. 11 Widok grupy pompowej, w skład grupy wchodzą: - zawór bezpieczeństwa - manometr - zawór opróżniający - syfon (dostarczany razem z kotłem) - zawór gazowy - pompa - zawór zwrotny - zawór opróżniający - zawory odcinające z wbudowanymi termometrami

12 T E C H N I K A 12 W zależności od zastosowanej automatyki możemy sterować różną liczbą obiegów grzewczych. Z najprostszą automatyką wyposażoną tylko w moduł obsługowy RC30 kocioł może obsłużyć i obieg grzewczy bez mieszacza. Po uzupełnieniu powyższego układu o dodatkowe moduły funkcyjne MM10 i WM10 mamy możliwość obsłużenia 2 obiegów grzewczych: 1 z mieszaczem oraz 1 bez mieszacza. Jak wyżej napisano dodatkowe moduły MM10 i WM10 można zamontować w obudowie kotła. Obsługa 2 i więcej obiegów grzewczych z mieszaczami możliwa jest po zastosowaniu regulatora Logamatic R4121. W tej konfiguracji (regulator Logamatic R4121) możliwa jest także alternatywnie obsługa 2 obiegów grzewczych (1 z mieszaczem i 1 bez mieszacza) i c.w.u. Kolejne 2 obiegi grzewcze z mieszaczami będzie można podłączyć po wyposażeniu regulatora w moduł FM442. Jeżeli musimy podłączyć większą liczbę obiegów grzewczych musimy skorzystać z regulatorów rozszerzających Logamatic R4122 i dodatkowych modułów. Aby podłączyć kaskadę kotłów Logamatic Plus GB 162 należy skorzystać z modułów kaskadowych FM456 (możliwość obsługi 2 kotłów) lub FM457 (możliwość obsługi 4 kotłów). Moduły te to odpowiedniki wcześniej stosowanych modułów FM452 i FM454. Regulator Logamatic R4121 z zamontowanym modułem FM456 ma możliwość obsługi kaskady 3 kotłów Logamax Plus GB 162 i 2 obiegów grzewczych z mieszaczami lub 1 obiegiem grzewczym z mieszaczem, 1 obiegiem grzewczym bez mieszacza oraz c.w.u.. Maksymalna liczbą kotłów, jaką możemy obsłużyć automatyką Logamatic 4000 wynosi 8. W tym przypadku musimy skorzystać z regulatora Logamatic R4122 oraz dwóch modułów kaskadowych FM457. W tej konfiguracji mamy do dyspozycji 2 obiegi grzewcze bez mieszaczy oraz możliwość podłączenia czujnika temperatury zewnętrznej. Jeżeli potrzebne byłyby dodatkowe obiegi grzewcze z mieszaczami musielibyśmy skorzystać z regulatorów Współpraca kotła z 1 obiegiem grzewczym bez mieszacza. Współpraca kotła z 2 obiegami grzewczymi. Współpraca kotła z 2 i więcej obiegami grzewczymi z mieszaczami. Współpraca kotła z 2 i więcej obiegami grzewczymi z mieszaczami.

13 rozszerzających Logamatic R4122 i dodatkowych modułów FM422. Kolejnym elementem instalacji, który wymaga omówienia, jest system spalinowy. W Polsce kocioł sprzedawany będzie z przyłączem kominowym o średnicy 110/160 [mm]. Dla takich średnic w materiałach do projektowania podano maksymalne długości przewodów spalinowych. Alternatywnie, na zamówienie, kocioł może być dostarczany z przyłączem 100/150 [mm]. Podane poniżej maksymalne długości przewodów spalinowych są prawdziwe przy następujących założeniach: - średnica przewodów spalinowych wynosi system koncentryczny 110/ 160 [mm], system równoległy 2 x 100 [mm], - maksymalna długość poziomego odcinka wynosi 2 [m], - maksymalna długość przewodu doprowadzającego powietrze wynosi 5 [m], - na każde dodatkowe kolanko lub trójnik należy od maksymalnej długości odjąć długość 1,5 [m]. Oznaczenia systemów spalinowych są zgodne z poniższym rysunkiem. 1) system spalinowy GA przystosowany do poboru powietrza z wewnątrz pomieszczenia, długość maksymalna przewodów spalinowych Lmax = 35 [m], 2) system spalinowy GAL-K przystosowany do poboru powietrza z zewnątrz za pomocą oddzielnego przewodu powietrznego, długość maksymalna przewodów Lmax = 35 [m], 3) system spalinowy GA-K przystosowany do poboru powietrza z zewnątrz za pomocą szachtu kominowego o przekroju 200 x 200 [mm], długość maksymalna przewodów Lmax = 30 [m] (dla kotła o mocy 80 [kw]) i Lmax = 35 [m] (dla kotła o mocy 100 [kw]), 4 i 5) system spalinowy DO przystosowany do poboru powietrza z zewnątrz za pomocą koncentrycznego przewodu spalinowego, długość maksymalna przewodów Lmax = 9,5 [m] (dla kotła o mocy 80 [kw]) i Lmax = 11 [m] (dla kotła o mocy 100 [kw]), 6) kaskada kotłów. W Polsce łączenie kilku kotłów do jednego komina jest obostrzone przepisami (Dz.U. nr 75, poz. 690 z 2002 r), przez co rozwiązanie takie jest niedopuszczalne, 7) system spalinowy GAF-K przystosowany do poboru powietrza z zewnątrz za pomocą koncentrycznego czopucha, długość maksymalna przewodów Lmax = 35 [m]. Są to tylko wybrane przykłady systemów spalinowych. Więcej szczegółów znajduje się w materiałach do projektowania kotłów Logamax Plus GB162 dostępnych na stronie w dziale Informacje techniczne. Podstawowe dane techniczne Typ kotła GB GB Znamionowe obciążenie cieplne przy 80/60 [ o C] [kw] 18,9-80,0 19,0 94,5 Znamionowe obciążenie cieplne przy 50/30 [ o C] [kw] 20,8 84,5 20,5 99,5 Sprawność kotła dla mocy maks. przy 80/60 [ o C] [%] Sprawność kotła dla mocy maks. przy 50/30 [ o C] [%] Zakres nastaw temperatury [ o C] Opory hydrauliczne kotła przy ΔT=20 [mbar] Maksymalne nadciśnienie pracy kotła [bar] 4 4 Pojemność wymiennika ciepła [dm 3 ] 5 5 Przyłącze gazu [cal] Rp 1 Rp 1 Przyłącze wody grzewczej [cal] G 1 1/2 G 1 1/2 Przyłącze kondensatu [mm] Ilość kondensatu dla gazu E (GZ50) [dm 3 /h] 9,0 10,8 Wartośc ph kondensatu [ph] ~ 4,1 ~ 4,1 Strumień masowy spalin dla mocy maksymalnej [g/s] 35,3 44,9 Temperatura spalin dla mocy maks. przy 80/60 [ o C] [ o C] Temperatura spalin dla mocy min. przy 80/60 [ o C] [ o C] Temperatura spalin dla mocy maks. przy 50/30 [ o C] [ o C] Temperatura spalin dla mocy min. przy 50/30 [ o C] [ o C] Zawartość CO2 dla mocy maks. i gazu E [%] 9,3 9,4 Ciśnienie dyspozycyjne dmuchawy [Pa] Średnica przyłącza systemu spalinowego [mm] 110/ /160 Napięcie zasilania sieciowego [V] Pobór mocy elektrycznej dla mocy maks. (bez pompy) [W] Pobór mocy elektrycznej dla mocy min. (bez pompy) [W] Wysokość x szerokość x głębokość [mm] 1310 x 520 x 465 Ciężar bez grupy przyłączeniowej [kg] Warianty pomp wchodzących w skład grupy przyłączeniowej UPER UPS

14 Nowoczesne kotłownie maksymalnie dużo mocy na minimalnej powierzchni! Wywiad z właścicielem firmy Sani Tech z Kołobrzegu panem Bogdanem Łazarczykiem W Y W I A D Do kotłów kondensacyjnych, osiągających sprawność 109 % nie trzeba już nikogo przekonywać. Wykorzystują przecież najpełniej energię cieplną z kondensacji pary wodnej, co stanowi gwarant długotrwałego efektu ekonomicznego. Na dodatek wciąż zadziwiają nowymi, rewolucyjnymi osiągami technicznymi, dzięki maksymalnemu wykorzystaniu zjawiska kondensacji. Na targach wiosennych ISH we Frankfurcie, w ubiegłym roku zostały zaprezentowane naścienne kotły kondensacyjne Logamax Plus GB 162 o dwóch wielkościach mocy: 80 oraz 100 kw. Przekroczono zatem magiczną granicę kotłów o mocy do 60 kw. Nigdy wcześniej nie wyprodukowano urządzeń, które na tak niewielkiej powierzchni, ograniczonej do 1 m² osiągają moc do 400 kw! praktycznie do minimum, dzięki szerokiej ofercie elementów przyłączeniowych, zestawów elementów systemów spalinowch oraz menu sterownika regulacyjnego Logamatic RC 30 lub Logamatic R Także oszczędności zarówno dla inwestorów jak i firm instalacyjnych ogromne. Praktycznie już na etapie montażu i uruchomienia kotłowni, po wyjątkowo ekonomiczną eksploatację w późniejszym użytkowaniu. Praktyczne zalety można zresztą mnożyć. Zwraca uwagę proste i tanie przeprowadzanie prac konserwacyjnoserwisowych, dzięki swobodnemu dostępowi do wszystkich elementów kotła i przejrzystej budowy. Poza tym modułowa konstrukcja kotłowni zapewnia bezpieczeństwo w razie awarii. W najgorszym nawet wypadku jeden z kotłów powinien podtrzymać pracę, co ma szczególne znaczenie zwłaszcza w przypadku szkół, przychodni czy też zakładów pracy. W efekcie końcowym powstaje kotłownia nowej generacji, kilkadziesiąt procent tańsza od tradycyjnej, o znacznie wyższej sprawności. Niebagatelne znaczenie ma tu również fakt, że zakres mocy tej kotłowni waha się między 10 a 100 %, podczas gdy zakres regulacji klasycznej kotłowni stanowi wartość około 30%. To są fakty z którymi nie da się dyskutować. Zainteresowanie inwestorów jest coraz większe, bo nie może być inaczej. 14 Pańska firma Sani-Tech jako jedna z pierwszych w Polsce, instalowała już w ubiegłym roku kotłownie kaskadowe, złożone z kompaktowych kotłów kondensacyjnych Logamax Plus GB 162. Jak w Pana przekonaniu odnalazł się ten innowacyjny produkt w polskiej branży grzewczej? W tej chwili to absolutne novum na polskim rynku. Nowe kotły umożliwiają sprawne konstruowanie kaskadowych kotłowni średniej wielkości nawet do 800 kw!, znajdujących doskonałe zastosowanie zarówno w domach wielorodzinnych wspólnot mieszkaniowych, jak i obiektach przemysłowych. Znaczącym atutem jest również fakt zredukowania czynności montażowych Czy tak zaawansowane technicznie urządzenia wymagają większego zakresu nadzoru niż klasyczna kotłownia gazowa? Absolutnie nie. Wszystkie funkcje regulacyjne, opracowane dla każdego wariantu układu hydraulicznego instalacji grzewczej mogą być ustawione przy pomocy niezwykle prostych

15 Perfekcyjnie wykonana kotłownia w Szkole Podstawowej nr 8 w Kołobrzegu. Idealny przykład wykorzystania małej powierzchni do uzyskania dużej mocy grzewczej. Na 1 m² moc do 400 kw. czynności nastawczych. Dlatego też, zdecydowaliśmy się na montaż kotłowni kaskadowej o mocy 400 kw, w Szkole Podstawowej nr 8 w Kołobrzegu. Fundatorem całego przedsięwzięcia jest firma Buderus Technika Grzewcza, która od szeregu już lat przekazuje w darze urządzenia grzewcze najbardziej potrzebującym instytucjom. Wybór obiektu stanowił wypadkową dokładnie przemyślanej decyzji. Zdawaliśmy sobie sprawę z wysokiej rangi przedsięwzięcia, praktycznie pokazowym charakterze montażu, uruchomienia a później eksploatacji kotłowni. To było dla nas ogromnym wyzwaniem, ponieważ obiekt użytku publicznego, jakim jest szkoła wymaga dużej elastyczności zakresu regulacji temperatury. Zależało nam na najlepszym przykładzie. Cieszy nas, że wybór był trafny i przekonywujący. Od samego początku sezonu grzewczego kotłownia podlega pełnemu nadzorowi, co pozwoliło na zebranie pełnych danych o efektywności. W porównywalnych okresach, w stosunku do sezonów poprzednich już teraz zaobserwowano oszczędności ponad 30%. Szacunkowo bardzo dobre wyniki i jak najbardziej pozytywna ocena pracy kotłowni ukierunkowała myślenie inwestorów na technikę kondensacyjną. Już dwóch przedsiębiorców poprosiło o przeprojektowanie kotłowni w budynkach apartamentowych. Proponowane im wcześniej rozwiązania, drogie w realizacji nie gwarantowały tak wysokiej efektywności w eksploatacji. W sumie powstały dwie kotłownie, pierwsza złożona z trzech kotłów po 80 kw, druga z czterech kotłów po 100 kw. Tu ponadto głównym argumentem przemawiającym za kaskadową instalacją kondensacyjną była możliwość zamontowania kotła na ostatniej kondygnacji budynku, co znacznie obniżyło koszty inwestycyjne. Nowoczesne kotłownie są zatem przyjazne nie tylko środowisku ale i portfelom naszych klientów. Bardzo dziękuję za rozmowę. 15

16 Para buch, kocioł w ruch! Perfekcyjna realizacja dużych systemów grzewczych. Kotły parowe Buderus pracują dla firmy IGLOTEX. 16 T E C H N I K A

17 Pan Janusz Gostomski, Dyrektor ds. sprzedaży kotłów przemysłowych realizuje zamówienia na duże systemy grzewcze, mające szerokie zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu. To prawdziwe wyzwanie, ponieważ specyfika sprzedaży kotłów przemysłowych, o tak wielkich mocach wymyka się przyjętym standardom sprzedaży kotłów mniejszych gabarytowo. Nie ma tu przetartych ścieżek, utartych kanonów postępowania podczas realizacji zamówienia inwestorów, rozmaitych przecież sektorów publicznych. Każdy klient stanowi praktycznie cieplne indywiduum, ma odmienne oczekiwania i wymagania. Dlatego też każdorazowo, już na etapie projektowania i przygotowywania ofert na kotły przemysłowe parowe lub wodne niezwykle ważna jest swoista analiza jednostkowych potrzeb klienta. Zapytania od instalatorów, czy też projektantów trzeba traktować niezwykle pieczołowicie. Cykl realizacji zamówienia od chwili złożenia zapotrzebowania w fabryce trwa od miesiąca do kilku lat. Wszystkie kotły przemysłowe są produkowane wyłącznie na konkretne zamówienie, nie praktykuje się ich magazynowania. Dostawa odbywa się bezpośrednio z zakładu produkcyjnego do klienta, termin dostawy kształtuje się od 4 tygodni (szybkie wytwornice pary SD FIX) do 6 miesięcy. Znamienne jest, że wysoka pozycja jaką zajmuje globalny producent kotłów BBT Buderus na rynku europejskim i światowym świadczy o nieustannym rozwoju oraz niezwykle mocnej pozycji na rynku. Parowe kotły płomienicowo-płomieniówkowe Buderus na parę nasyconą i parę przegrzaną pojawiają się coraz częściej w polskich zakładach jako podstawowe źródła pary technologicznej i ciepła grzejnego. Doskonała konstrukcja kotłów, wykonywanych wg najnowszych norm europejskich, norm niemieckich TRD i DIN i wysoka jakość wykonania stanowią gwarancję długoletniej, bezawaryjnej eksploatacji. Komfort obsługi 17

18 Para buch, kocioł w ruch! Perfekcyjna realizacja dużych systemów grzewczych. Kotły parowe Buderus pracują dla firmy IGLOTEX. T E C H N I K A 18 i dobre parametry eksploatacyjne zapewniają zainstalowane w kotłowniach urządzenia modułowe obiegu wodnoparowego, projektowane, wytwarzane i dostarczane przez BBT Buderus. Z ostatnich, profesjonalnie zrealizowanych projektów warto zwrócić uwagę na kotłownię w firmie IGLOTEX, gdzie wykorzystywana jest para wytwarzana w dwóch kotłach LOGANO SHD 815/ IGLOTEX Sp. z o.o. mająca swą siedzibę na wybrzeżu powstała w 1983 roku. Jest zakładem niezwykle nowoczesnym, zakwalifikowanym również do handlu na rynku europejskim, produkującym wyroby kulinarne mrożone. Pracuje w oparciu o system nadzoru właścicielskiego HACCP, GHP, GMP. Za swoją wzorową działalność została wyróżniona wieloma prestiżowymi nagrodami. Imponujący termin dostawy urządzeń i uruchomienia kotłowni Kotły parowe Logano SHD 815/2600 i urządzenia procesowe do kotłowni Iglotex zostały zamówione w Buderus Technika Grzewcza, w sierpniu 2005 r. przez Zakład Usługowo-Handlowy REIMUS ze Starogardu Gdańskiego na zlecenie zakładu produkcyjnego. Pierwsze uruchomienie kotłowni i skierowanie pary na technologię nastąpiło w pierwszym tygodniu roku Urządzenia dostarczone przez Buderus Technika Grzewcza do kotłowni parowej Iglotex Przeprowadzenie prawidłowego doboru kotłów przez doświadczonych projektantów, ekspertów w dziedzinie techniki grzewczej oraz poprawne wykonanie montażu przez firmę instalacyjną gwarantuje osiągnięcie wielorakich korzyści podczas przyszłej eksploatacji kotłowni: wieloletniej, niezawodnej pracy instalacji, wysokiej sprawności energetycznej, łatwego wykonywania prac konserwacyjnych i serwisowych, maksymalnej dyspozycyjności oraz bezpiecznej eksploatacji kotłów. Pan Wiesław Reimus, właściciel firmy REIMUS zaprojektował kotłownię parową, opalaną olejem opałowym ciężkim. Oprócz fundamentalnych kotłów niezbędne było również skompletowanie całej gamy wyposażenia dodatkowego: palników, urządzeń do przygotowania wody zasilającej i skroplin, odprowadzenia spalin, jak również armatury odcinającej i regulacyjnej oraz układy sterowania i regulacji. Trzeba podkreślić, że firma Buderus Technika Grzewcza zapewnia kompleksową obsługę klientów w zakresie techniki grzewczej ponieważ w ofercie znajdują się rozwiązania systemowe, których poszczególne części składowe są perfekcyjnie do siebie dopasowane, co znacznie ułatwia projekt a później montaż. Finalnie powstała kotłownia o następującej charakterystyce: 1) dwa kotły parowe wysokociśnieniowe płomienicowo-płomieniówkowe Logano SHD 815/2600 z kompletną armaturą przykotłową, układami sterowania i regulacji cyfrowej: poziomu wody, Komora nawrotna gazów spalinowych z izolacją cieplną Otwór rewizyjny po stronie parowej odsalania i odmulania, ciśnienia pary (obciążenia), umieszczonymi w szafie sterowniczej wraz z nadrzędnym programowalnym sterownikiem wielokanałowym LBC, 2) moduł pomp wody zasilającej Grundfos z kompletną armaturą, 3) instalacja paleniskowa olejowa z dwoma palnikami, wentylatorowymi Weishaupt MS 8 ZD o dwustopniowej regulacji mocy cieplnej, wraz z urządzeniami doprowadzenia i podgrzania paliwa, 4) moduł przygotowania wody zasilającej WSM-VS 6000, kompletny z konstrukcja nośną, przeznaczony do pełnego odgazowania termicznego wody zasilającej, o wydajności 6000 kg/h, pojemności 3,0 m3, ciśnieniu 0,2-0,3 bar, temperaturze roboczej 103 C, z armaturą i układami sterowania poziomu, temperatury, ciśnienia, W skład modułu wchodzą: zbiornik wody zasilającej, odgazowywacz dyszowy, rozprężacz wody spustowej BEM, odsoliny, odmuliny, spusty, dozownik środków chemicznych DOS do korekcji tlenu resztkowego i odczynu ph wody kotłowej, instalacja poboru i schładzania próbek wody WPK (chłodnica próbek wody, niezbędna armaturą), - stacja pompowa podwójna oleju opałowego HFO z kompletną armatura i układem regulacji ciśnienia oleju opałowego, - parowy podgrzewacz oleju opałowego HFO wraz z kompletną armaturą, - moduł zbiorczy kondensatu CSM-OR 0,5, kompletny z konstrukcją nośną, Zawór na poborze pary Zawór bezpieczeństwa Osuszacz pary Otwór rewizyjny po stronie wodnej

19 zestawem armatury i szafą sterowniczą o wydajności 500 kg/h i pojemności 0,18 m³, przeznaczony do zbierania kondensatu procesowego, - moduł zbiorczy kondensatu CSM-OC 2,6, kompletny z konstrukcją nośną, zestawem armatury i szafą sterowniczą o wydajności kg/h i pojemności 1,05 m³, przeznaczony do zbierania kondensatu procesowego,. - moduły pomp kondensatu o temperaturze do 95 C wraz z kompletną armaturą. Charakterystyka kotłów płomienicowo -płomieniówkowych LOGANO SHD 815/2600 Kocioł parowy płomienicowo-płomieniówkowy Logano typu SHD815/2600 na parę nasyconą jest wykonany i wyposażony zgodnie z Normą Europejską PN-EN Kotły płomienicowo-płomieniówkowe, oraz wytycznymi Dyrektywy Ciśnieniowej 97/23/ EC. Wykonany jest także wg przepisów TRD dla kotłów parowych w Niemczech i posiada znak CE. Kocioł posiada trójciągowy przepływ spalin z płomienicą umieszczoną niesymetrycznie względem osi, dla intensyfikacji procesu odparowania wody i odpływu powstającej pary w kotle. Tylna komora nawrotna spalin jest chłodzona wodą i posiada optymalna konstrukcje dla zwiększenia wytrzymałości i aerodynamiki przepływu spalin do pęczka płomieniówek 2-go ciągu. Płomieniówki 2-go ciągu są umieszczone bez wystawania w ścianie sitowej tylnej komory nawrotnej spalin, połączone złączem spawanym i zaopatrzone w szczelinę wodną dla chłodzenia. Obciążenie cieplne ściany sitowej jest małe. Za pomocą dużych powierzchni odciążających, Buderus zapewnił równomierny rozdział naprężeń w złączach spawanych łączących w tylnym dnie. Wbudowana przednia komora nawrotna jest zamknięta szczelnie po stronie spalinowej pokrywą mocowaną za pomocą śrub. Takie rozwiązanie ułatwia i upraszcza kontrolę i czyszczenie płomieniówek 2-go i 3-go ciągu. Chłodzona wodą tylna komora nawrotna spalin i płomienica przechodząca na pełnym obwodzie przez tylne dno są charakterystycznymi elementami konstrukcyjnymi firmy Buderus. Zapewniają one korpusowi ciśnieniowemu wytrzymałą, stabilną ciśnieniowo, sprawdzoną przez wiele dziesięcioleci konstrukcję. Zastosowana warstwa izolacji cieplnej o grubości 100 mm daje gwarancję, że strata wylotowa w kotła nie przekracza ok. 0,3% maksymalnej mocy cieplnej. Podsumowując: optymalna konstrukcja kotłów przemysłowych, parowo-płomienicowych firmy Buderus, wytwarzanych w oparciu o nowoczesne technologie, wysoka sprawność energetyczna postrzegana w aspekcie ekonomicznym pracy kotłowni, niewielka emisja substancji szkodliwych, możliwość dokładnej regulacji, szybkiego dopasowania mocy oraz stabilna praca zarówno w przypadku chwilowego wzrostu jak również spadku zapotrzebowania pary, wreszcie łatwa obsługa i konserwacja to główne zalety pozwalające na optymistyczne prognozy prawdziwej ekspansji kotłów przemysłowych w Polsce. Parametry techniczne kotła Logano SHD 815/2600 Parametry wydajność [kg/h] 2600 maksymalne ciśnienie robocze [bar] 10 ciśnienie robocze [bar] 7 temperatura wody zasilającej [ o C] 103 powierzchnia ogrzewalna [m 2 ] 50,0 pojemność przestrzeni wodnej [m 3 ] 3,19 pojemność przestrzeni parowej [m 3 ] 0,87 ciśnienie próby wodnej p=1,8 x p oblicz sprawność kotła [%] 89,3 strumień masy paliwa [kg/h] 167 Charakterystyka paliwa: rodzaj: olej opałowy ciężki wartość opałowa LHV [kwh/kg] 11,28 moc cieplna paleniska [kw]

20 Aspekty ekologiczne konwersji energii promieniowania słonecznego - prof. dr hab. inż. Edward Szczechowiak, Politechnika Poznańska, Zakład Ogrzewnictwa, Klimatyzacji i Ochrony Powietrza T E C H N I K A Wprowadzenie Próby wykorzystania energii promieniowania słonecznego były znane już w starożytności, pierwsze informacje pochodzą z trzeciego tysiąclecia p.n.e. W okresie od około V wieku p.n.e. do IV wieku n.e. duże znaczenia dla cywilizacji śródziemnomorskiej miała tzw. architektura słoneczna. Wykorzystanie słońca w rolnictwie do suszenia płodów rolnych było stosowane od zarania ludzkości i jest wykorzystywane współcześnie, zmieniały się jedynie metody i technika. W ostatnich 100 latach powstało wiele odkryć i wynalazków związanych z wykorzystaniem energii promieniowania słonecznego (EPS) w różnych dziedzinach techniki. Jednak duża dostępność i niskie ceny paliw kopalnych nie sprzyjały rozwojowi technik wykorzystania EPS. Dopiero pierwszy kryzys naftowy w 1972 roku spowodował gwałtowne zainteresowanie odnawialnymi źródłami energii oraz energią promieniowania słonecznego i datę tę można uważać za początek rozwoju współczesnej heliotechniki (techniki solarnej). Jednocześnie istotny wzrost zanieczyszczenia środowiska naturalnego w obszarach o rozwiniętych technologiach spowodował, że społeczeństwa i rządy krajów rozwiniętych zaczęły się interesować energią promieniowania słonecznego i innymi formami energii jako energii czystych ekologicznie. Obecnie dąży się do ograniczania zużycia paliw kopalnych i redukcji emisji zanieczyszczeń do atmosfery. Wyrazem tego jest szereg uzgodnień i deklaracji, m.in. Deklaracja Agenda 21 przyjętej na Konferencji ONZ Środowisko i Rozwój, która odbyła się w Rio de Janeiro w 1992 r. W tej Deklaracji społeczność światowa przyjęła, że podstawowym paradygmatem polityki ekologicznej przełomu wieków jest koncepcja rozwoju zrównoważonego (sustainable development), lub ujmując szerzej nowy sposób rozumienia miejsca i roli człowieka w przyrodzie. Paradygmat ten został już wpisany do rządowych dokumentów kreujących politykę, między innymi wszystkich krajów OECD, w tym także do Konstytucji Rzeczypospolitej Polski. Rozwój zrównoważony to taki proces wzrostu i zmian, który zapewnia zaspokojenie istniejących potrzeb bez ograniczania przyszłym generacjom możliwości zaspokojenia ich własnych potrzeb. Również wg protokołu w Kyoto (The Kyoto Protocol to the Convention on Climate Change, Genewa 1998) dotyczącego redukcji emisji dwutlenku węgla i innych gazów cieplarnianych do atmosfery, Polska zobowiązała się do realizacji zasad sustainable development. Te inicjatywy polityczne, które w niektórych krajach przyjęły formy podatków energetyczno-ekologicznych lub programów finansowanych z budżetu, mają wpływ na rozwój technologii energetycznych czystych ekologicznie a do nich niewątpliwie należy energia promieniowania słonecznego. Jednak ciągle kwestie ekonomiczne (nakłady inwestycyjne) oraz w dalszym ciągu względnie łatwo dostępne paliwa kopalne utrzymują wykorzystanie energii promieniowania słonecznego w skali światowej na dość niskim poziomie, ale obserwuje się ciągle tendencję wzrostu udziału w całkowitym potencjale produkcji energii. W Polsce sytuacja w tym zakresie jest dość podobna, z tą jednak różnicą, że wykorzystanie EPS jest o wiele mniejsze niż w innych krajach europejskich o podobnym klimacie. Niewątpliwie duży wpływ na to ma kryzys gospodarczy i kilkukrotnie niższy dochód narodowy w porównaniu z krajami Unii Europejskiej. Jednakże w polityce państwa jest to problem ważny z ekologicznego punktu widzenia. Szczupłość zasobów budżetu państwa nie pozwala na szersze inicjatywy promowania EPS, co nie oznacza że nie ma zainteresowania technikami konwersji EPS. W warunkach klimatycznych Polski istnieją realne możliwości wykorzystania konwersji termicznej EPS co jest szczególnie korzystne dla budownictwa rozproszonego i różnorodnych budynków o niskim zużyciu energii pierwotnej. Do najpopularniejszych należy wykorzystanie konwersji termicznej do przygotowania ciepłej wody dla celów sanitarnych, niektórych technologii i techniki basenowej. 2. Rodzaje konwersji energii promieniowania słonecznego W zagadnieniach związanych z konwersją energii promieniowania słonecznego można spotkać wiele różnych określeń dotyczących rodzajów i klasyfikacji tej konwersji. Rozpatrując to z punktu widzenia widma promieniowania słonecznego na powierzchni Ziemi można wyróżnić trzy podstawowe rodzaje konwersji EPS: konwersję fototermiczną, tj. przetworzenie EPS na ciepło, konwersję fotowoltaiczną (fotoelektryczną), tj. przetworzenie EPS na energię elektryczną, konwersję fotochemiczną (w tym fotosyntezę), tj. przetworzenie EPS na energię związaną z procesami chemicznymi lub biochemicznymi. Konwersje te mogą występować jednocześnie. W dalszej części zajmiemy się konwersją termiczną, czyli przemianą EPS na ciepło i wynikający

21 stąd przyrost temperatury określonych ciał lub ich przemiany fazowe. Ciepło to może być następnie przetwarzane na inne rodzaje energii lub wykorzystane do przygotowania ciepłej wody czy ogrzewania pomieszczeń. Należy zaznaczyć, że w niektórych przypadkach granica podziału pomiędzy wymienionymi rodzajami konwersji może nie być ściśle określona i jest dość płynna. Przykładowo produkcja biomasy należy do rodzaju konwersji fotochemicznej, ale często jest włączana do konwersji termicznej ze względu na sposób jej użytkowania. Dotychczas w historii cywilizacji największe znaczenie miała konwersja fotochemiczna związana z fotosyntezą. W okresie ewolucji na Ziemi konwersja fotochemiczna przy bardzo małej swojej sprawności doprowadziła w ciągu wielu milionów lat do zmagazynowania olbrzymiej ilości EPS w formie paliw kopalnych, tj. węgla, ropy naftowej, gazu ziemnego, asfaltu i łupków bitumicznych. Obecnie również występuje w dalszym ciągu produkcja biomasy, która może być wykorzysta do celów energetycznych. Jest to powszechne w krajach o niskim dochodzie narodowym i wśród ludów żyjących z dala od cywilizacji. Nie zawsze zdajemy sobie sprawę z faktu, że spalając paliwa kopalne, przeprowadzamy tylko proces rozładowania pewnej formy magazynu EPS. Gwałtowne zużycie energii wytworzonej z paliw kopalnych, które występuje obecnie, raczej nie potrwa długo zarówno z przyczyn wyczerpywania się ograniczonego zapasu dostępnych ekonomicznie paliw palnych, jak również z przyczyn ekologicznych. Zatem w przyszłości, przypuszczalnie przed końcem XXI wieku problem marnotrawienia paliw kopalnych na uzyskanie ciepła prawdopodobnie zostanie rozwiązany. Inne źródła energii to energetyka jądrowa, jednak obecnie w odwrocie z przyczyn społecznych i politycznych. Pewne nadzieje można wiązać z syntezą jądrową, ale nawet w przypadku zbudowania reaktora syntezy jądrowej nieunikniony stanie się wybór pomiędzy syntezą jądrową na Ziemi a naturalm reaktorem syntezy jądrowej, jakim jest Słońce. Mogą tutaj przeważać względy bezpieczeństwa, co spowoduje że wykorzystanie bezpiecznej energii promieniowania słoneczgo w szerszym zakresie jest bardziej realistyczne. Należy tutaj podkreslić, że EPS nie należy do energii odnawialnych, choć potocznie jest często do nich zaliczana. Proces syntezy jąder wodoru w Słońcu kiedyś ulegnie zakończeniu, jednak to źródło energii jest praktycznie niewyczerpalne (w skali miliardów). Natomiast docierająca do powierzchni ziemi EPS może być przekształcona w energię wiatru, prądów morskich, falowania morza, produkcję biomasy, spadku wód itp., które są odnawialnymi rodzajami energii, pochodzącymi jednak z pierwotnej EPS. Jakkolwiek EPS i energie odnawialne stanowią obecnie znikomy ułamek całkowitej produkcji energii, to jednak nie powinny być traktowane tylko jako substytut energii otrzymywanych ze spalanych paliw kopalnych, ale jako energie przyszłości. Stąd też najbardziej racjonalne wydaje się zatem bezpośrednie wykorzystanie EPS lub pochodzących od niej odnawialnych źródeł energii. Powinno to pomóc w zmniejszeniu degradacji ekologicznej środowiska i zapewnić równowagę termiczną w bilansie energetycznym Ziemi. Wprowadzenie na szerszą skale urządzeń wykorzystujących konwersę termiczną EPS jest jednak obecnie ograniczone względami ekonomicznymi, wg których niekorzystnie ocenia się inwestycje związane z energetyką słoneczną. Bardziej wnikliwe uwzględnienie w rachunku ekonomicznym oddziaływania na środowisko naturalne konwencjonalnych technologii może zmienić tę niekorzystną dla EPS ocenę efektywności ekonomicznej konwersji termicznej. Takie działania są podejmowane w postaci podatków energetycznoekologicznych nakładanych na poszczególne rodzaje energii, czego przykładem jest Dania. Wykorzystanie konwersji fototermicznej łącznie z innymi rodzajami konwersji tj. fotowoltaiczną i fotochemiczną oraz innymi źródłami energii odnawialnych, a także źródłami energii konwencjonalnej (spalanie paliw kopalnych), może prowadzić do powstania tzw. zintegrowanych systemów energetycznych, które wydają się najlepszym rozwiązaniem w przyszłości. Typowym przykładem jest połączenie kolektora słonecznego z kotłem szczytowym do produkcji ciepłej wody dla potrzeb sanitarnych. 3. Zasoby helioenergetyczne Polski Punktem wyjścia do oceny ilości EPS docierającej od Słońca do Ziemi w jednostce czasu na jednostkę powierzchni ustawionej prostopadle do padającego promieniowania na górnej granicy atmosfery przy średniej odległosci Słońca od Ziemi, jest natężenie promieniowania określone jako stałą słoneczną i wynosi ona średnio 1367 W/m 2. Ilość energii dochodzącej do powierzchni Ziemi jest mniejsza, gdyż promieniowanie to ulega częściowemu rozproszeniu i pochłonięciu, zmienia się również skład widmowy promieniowania. Ważnym parametrem dla wykorzystania EPS jest usłonecznienie, czyli bezpośrednie działanie promieniowania na powierzchnię urządzeń do konwersji EPS. W Polsce usłonecznienie obejmuje tylko 14-22% roku (średnio 18% czyli odpowiada to 1580 godzinom) Ważne jest też natężenie promieniowania słonecznego. 21