ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS. Eugeniusz Filipiuk, Bogusław M. Kaszewski, Teresa Zub

Transkrypt

1 ACTA UIVERSITATIS LDZIESIS FLIA GEGRAPillCA PHYSICA 3, 1998 Eugeniusz Filipiuk, Bgusław M Kaszewski, Teresa Zub PRÓWAIE WARUKÓW TERMICZYCH W ŚRÓDMIEŚCIU LUBLIA Z BSZARAMI PZAMIEJSKIMI A CMPARIS F THE THERMAL CDITIS I THE CETRE AD SUBURBS F LUBLI W pracy dknan analizy prównawczej warunków termicznych w centrum Lublina i na peryferiach bliczn średnie wartści różnic temperatury minimalnej, maksymalnej i średniej dbwej raz zbadan ich isttnść statystyczną Analizwan również wpływy typów mas pwietrza Zbadan związki pmiędzy różnicami temperatury i cyrkulacją atmsferyczną WSTĘP bszary miejskie charakteryzuje pewna drębnść klimatyczna wynikająca ze zmieninych właściwści fizycznych pdłża, jakści pwietrza raz ddatkwych źródeł emisji ciepła W wyniku akumulacji ciepła w sztucznym pdłżu, a także niewielkich strat ciepła na parwanie reżim termiczny miasta różni się wyraźnie d terenów pzamiejskich Przejawia się t m in jak tzw wyspa ciepła a wielkść i charakter miejskiej wyspy ciepła wpływają warunki pgdwe, a przede wszystkim wielkść zachmurzenia raz kierunek i prędkść wiatru, związane z panującą sytuacją synptyczną i rdzajem masy pwietrznej (W a w e r 1995) Celem pracy jest charakterystyka zróżnicwania termiczneg między śródmieściem Lublina a bszarami pzamiejskimi raz kreślenie jeg związków z cyrkulacją atmsferyczną MATERIAL I METDA PRACWAIA Materiał źródłwy pracwania stanwiły wartści minimalnej i maksymalnej temperatury pwietrza (mierzne w klatkach meterlgicznych na standardwej wyskści 2 m nad pzimem gruntu) z lat z trzech [71]

2 72 E Filipiuk, B M Kaszewski, T Zub stacji meterlgicznych: Lublin-UMCS (cp = 51 15', ł = 22 34', Hs = 195 m), Lublin-Felin (cp = 51 14', ł = 22 38', Hs = 215 m) i Lublin-Radawiec (cp = 51 13', ł = 22 24', Hs = 238 m) Stacja meterlgiczna UMCS reprezentuje warunki śródmiejskie, Felin - peryferie miasta, a Radawiec - warunki pzamiejskie a pdstawie temperatury minimalnej i maksymalnej bliczn amplitudę dbwą raz szacwan średnią dbwą Kniecznść szacwania wynikała ze stswania na tych stacjach dmiennych metd estymacji średniej dbwej: - w przypadku stacji Lublin-Radawiec średnia dbwa temperatura wyznaczana jest jak tzw średnia rzeczywista: t d = (t+ t t23)/24 (GMT) - na stacji Lublin-UMCS stswana jest estymacja średniej dbwej za pmcą metdy petersburskiej z mdyfikacją Kamza: t d = (t07 + t13 + 2t21)/4 (LMT) - na stacji Felin średnia dbwa jest wyznaczana na pdstawie wzru: t d = (t06 + t12 + t18)/3 (GMT) Wartści średniej dbwej kreślne za pmcą metd stswanych na stacjach UMCS i Felin mgą różnić się d wartści średniej rzeczywistej maksymalnie pnad 3 C i nie nadają się d analizy zróżnicwania termiczneg między śródmieściem a bszarami pzamiejskimi (F i l i p i u k, S i wek 1995) Stąd w pracwaniu, dla celów prównawczych, zstała szacwana we wszystkich stacjach średnia dbwa temperatura pwietrza, na pdstawie jednliteg wzru stswaneg np w USA i Kanadzie (Lrenc, Suwalska-Bgucka 1995): Jak wynika z przedstawinych infrmacji, na stacji UMCS aktualizację wskazań termmetrów ekstremalnych przeprwadza się gdz 2100 LMT (1930 GMT), zaś na pzstałych stacjach gdz 1800 GMT Dlateg przy analizie różnic temperatury maksymalnej zstały pminięte dni, w których między gdz 1800 a 1930 GMT nastąpił spadek temperatury większy niż 0,5 C, spwdwany adwekcją pwietrza chłdneg (np PAk), a d gdz 1800 GMT dnia następneg temperatura nie siągnęła pzimu z gdz 1800 Wówczas temperatura z teg terminu bserwacyjneg stawała się temperaturą maksymalną dla danej dby Taki przebieg temperatury przedstawiny zstał na rys 1 Spwdwał t, że d dalszej analizy spśród 5479 wykrzystan 4985 dni

3 c 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4, r Prównanie warunków termicznych w śródmieściu Lublina 73 ~i : \ \ \ <Ó aj ~ < ci,, ci q '<i /j-+- \-, '\ ~~ ~ '----- ~ <Ó aj 8 ci '<i q <Ó C 8 GMT ci Rys 1 Przebieg temperatury pwietrza w dniach 9-10 marca 1990 r (Lublin-Radawiec) Fig 1 Air temperature curse n 9-10 March 1990 (Lublin-Radawiec) Przy badaniu związków między zróżnicwaniem warunków termicznych a cyrkulacją atmsferyczną wykrzystan kalendarz mas pwietrznych i frntów atmsferycznych dla Lubelszczyzny i dbwe typy cyrkulacji wg klasyfikacji B suchwskiej-klein (1991) i J Lityńskieg (Stępniewska-Pdrażka 1991) dla Plski z lat Analiza różnic temperatury między stacjami UMCS i Felin raz UMCS i Radawiec bejmwała: wszystkie dni analizwaneg kresu, dni z sytuacjami wewnątrzmaswymi i frntwymi Dknan także kreślenia zróżnicwania termiczneg w zależnści d typu cyrkulacji GÓLA CHARAKTERYSTYKA ZRÓŻICWAIA TERMICZEG MIĘDZY ŚRÓDMIEśCIEM LUBLIA A BSZARAMI PZAMIEJSKIMI ajwiększe zróżnicwanie termiczne między śródmieściem Lublina a bszarami pzamiejskimi zachdzi w przypadku temperatury minimalnej Średnia wartść różnicy (bliczna dla wszystkich dni analizwaneg kresu) między stacją UMCS a pzstałymi stacjami wynsi d 1,2 d 1,3 C (tab I) Wyraźnie niższe różnice (0,3, 0,5 C) zachdzą w przypadku temperatury maksymalnej Ptwierdza się również, zauważne w wielu pracach, zmniejszenie amplitudy dbwej temperatury w centrum miasta w prównaniu z bszarami pzamiejskimi (np S t p a - B r y c z k a 1992) W Lublinie wynsi n kł -,9 C taką samą wartść średnia dbwa temperatura w śródmieściu Lublina jest wyższa niż pza miastem Ptwierdził się zatem spstrzeżenie C h a n d l e r a (1965) dla Lndynu, że wyspy ciepła, pwstające w dzień i kreślane na pdstawie temperatury maksymalnej, są mniej intensywne i trwałe niż ncne wyspy ciepła

4 74 E Filipiuk, B M Kaszewski, T Zub Wydrębnienie dni z pgdą frntwą i wewnątrzmaswą nie zmienia zasadnicz relacji między analizwanymi charakterystykami termicznymi Wart jednakże zwrócić uwagę na isttnie większe różnice ( kł 0,3 C) między śródmieściem a bszarami pzamiejskimi przy pgdzie wewnątrzmaswej niż przy pgdzie frntwej ie zabserwwan zaś isttneg wpływu rdzaju masy pwietrznej na ksztahwanie się różnic średniej dbwej temperatury pwietrza między miastem i tczeniem ajsilniej zaznacza się wpływ rdzaju masy pwietrznej na zróżnicwanie temperatury minimalnej Tabela l Średnie wartści różnic temperatury pwietrza między stacjami: UMCS i Radawiec (U-R) raz UMCS i Felin (U-F) Mean values f air temperature differences between statins: UMCS and Radawiec (U-R), UMCS and Felin (U-F) Charakte- Sytuacje Sytuacje rystyka Różnica gółem frntwe wewnątrz- PA PPk PPm PZ termiczna maswe 1",; U-R 1,3 1,2 1,5 1,6 1,3 1,5 1,7 U-F 1,2 l, l 1,4 1,4 1,4 1,4 1,5 t, U-R 0,5 0,5 0,5 0,5 0,7 0,4 0,5 U-F 0,3 0,3 0,4 0,4 0,7 0,3 0,5 tir U-R 0,9 0,8 1,0 1,0 1,0 1,0 1,1 U-F 0,8 0,7 0,9 0,9 1,0 0,9 1,0 ~ U-R ~,8 ~,7-1,0 l, l 0,6 1,1 1,2 F-U ~,9 ~,8-1,0 1,0 0,7 1,2 1,0 Kursywą zaznaczn wartści nieisttne statystycznie Values statistically insignificant are in italics CHARAKTERYSTYKA PRZEBIEGU RCZEG RŻIC TEMPERATURY PWIETRZA MIĘDZY ŚRÓDMIEŚCIEM A BSZARAMI PZAMIEJSKIMI W ciągu całeg rku średnie miesięczne różnice temperatury minimalnej są wyższe d 0,9, z wyrażnym maksimum w lipcu (1,9 C) W kresie d listpada d marca różnice te kształtują się na niemal jednakwym pzimie (0,9-1,1 C) W kresie d maja d września są ne wyraźnie większe niż w półrczu cwdnym (rys 2a)

5 Prównanie warunków termicznych w śródmieściu Lublina 75 a) 0,8 +,, c, c,,,! 1,2 : ~ : : : ~ ~ i _ ~ : : 0,4,Q +--i---+-;---r----i--;---'+-'i7l-+--i-----j 0,0 +--i----i-,--i---t----i--'----,i ,6 II III IV V VI VII VIII IX X XI XII --+-U-F [j U-R -04-'----~--'_--'--'~_~~--'_~_--I I III IV V VI VII VIII IX X XI XII c) c d) 0,0--r-----,--r---,-~-~--,-----,--r---,-~ -0,4' 1,2 0,8 _"', ę,--" ~ '" " -Q,8-1,2 04 0,0 : : :, I III IV V VI VII VIII IX X XI XII ~~:: ~""'!:--""'!m""'!, ""'! ""'!~:""'!~~I'- _ _ i---l----j_i---l_u I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Rys 2 Przebieg rczny różnic wybranych charakterystyk termicznych a - średnie różnice temperatury minimalnej, b - średnie różnice temperatury maksymalnej, c - średnie różnice temperatury średniej dbwej, d - średnie różnice amplitudy dbwej temperatury Fig 2 Annual curse f differences f selected thermal characteristics a - mean differences f minimum temperature, b - mean differences f maximum temperature, c - mean differences f mean daily temperature, d - mean differences f daily temperature amplitude Przebieg rczny różnic temperatury maksymalnej jest wyraźnie dmienny d przebiegu rczneg różnic temperatury minimalnej Pd tym względem szczególny jest kres d sierpnia d października, gdy różnice między stacją UMCS a pzstałymi stacjami zanikają (rys 2b) ajwiększą zmiennść w cyklu rcznym wykazują różnice amplitudy dbwej temperatury pwietrza W kresie d listpada d marca są ne niewielkie (,3-0,6 C), a d kwietnia zaznacza się szybki przyrst ich wielkści - aż d 1,7 w sierpniu (rys 2d) ajmniejszy natmiast jest zakres zmiennści w ciągu rku różnic średniej dbwej temperatury pwietrza W przypadku stacji UMCS i Radawiec w ciągu całeg rku utrzymują się ne na zbliżnym pzimie -,7-1,2 C (rys 2c)

6 76 E Filipiuk, B M Kaszewski, T Zub CYRKULACJA ATMSFERYCZA A RÓŻICE TERMICZE MIĘDZY SRÓDMlEŚCIEM A BSZARAMI PZAMIEJSKIMI Zmiany cyrkulacji atmsferycznej (tzn zmiany rdzajów układów barycznych i kierunków adwekcji mas pwietrznych) determinują zmiany warunków pgdwych, które z klei wpływają na wielkść i charakter zróżnicwania termiczneg między bszarami miejskimi i pzamiejskimi CK s s w s k a - - C e z a k 1992) W niniejszej pracy pdjęt próbę liczbweg kreślenia wpływu pszczególnych typów cyrkulacji na kształtwanie się zróżnicwania termiczneg Pdbne badania przeprwadziła dla Wrcławia M D u b i c k a (1992), wykrzystując typlgię B suchwskiej-klein WPŁYW TYPÓW CYRKULACJI WG KLASYFIKACn B SUCHWSKIEJ-KLEI A ZRÓŻICWAIE TERMICZE MIĘDZY CETRUM MIASTA A PERYFERIAMI W przypadku rzruc temperatury minimalnej zaznaczył się wyraźny wpływ rdzaju układu baryczneg na ich wielkść (rys 3a) Przy typach antycyklnalnych (E, G, ~D, E 2 C, D 2 C) przekraczają ne średnią wartść różnicy między miastem a bszarami pzamiejskimi (wyznaczną na pdstawie całeg kresu badawczeg) - 1,3 C ajwiększe są ne przy typie E - 1,6 C Spśród typów antycyklnalnych wyróżnia się typ El' przy którym różnice temperatury minimalnej są niższe d średnieg pzimu wielletnieg atmiast przy wszystkich typach cyklnalnych różnice temperatury minimalnej między stacją UMCS a stacjami pzamiejskimi są mniejsze d średniej wielletniej i wynszą d 1,0 przy typie F d prawie 1,3 C przy typie D ajmniejsze różnice temperatury minimalnej występują przy typie przejściwym BE - 0,9 C Według badań M Dubickiej (1992) we Wrcławiu miejska wyspa ciepła większej intensywnści, przy różnicach temperatury przekraczających 1 C, zaznacza się szczególnie w typach antycyklnalnych W lecie są t typy E 2 C i E W typach cyrkulacji cyklnalnej intensywnść miejskiej wyspy ciepła jest mniejsza Pdbnie jak w przypadku temperatury minimalnej zaznacza się wyraźny wpływ rdzaju układu baryczneg na zróżnicwanie amplitudy dbwej (rys 3d) ajwiększe różnice między śródmieściem Lublina a bszarami pzamiejskimi występują przy typie G (1,2 ), a najmniejsze przy typie BE (0,4 C) Mniejszy jest wpływ typów cyrkulacji na zróżnicwanie temperatury maksymalnej (rys 3b) ajwiększe jej różnice występują przy typie F (0,6 C), a najmniejsze przy typie D 2 C (YC) ie bserwuje się isttneg wpływu typu cyrkulacji na zróżnicwanie średniej dbwej (rys 3c) Jej wartści różnicują się w zakresie,8-l, C

7 Prównanie warunków termicznych w śródmieściu Lublina 77 0,4 <l:b a:lllcj~idwjjj~x 2 c c) 1,6 IrI===U-==F==U=:R::;J;: ~:: -:: i-:--:--l w 0,0 <l:b a:lll~~cj~idwjjj~x w 1,2 1,2 ; ; ; ~ 0,8 0,4 0,0 <l:a:la:lllcjwjjjwx ~ ~ Gl w a:l 0,8-0,4 0,0 H' IIIDl <l:b a:lll~~cj~53wjjj~x w Rys 3 Zróżnicwanie charakterystyk termicznych między śródmieściem Lublina a bszarami pzarniejskimi w zależnści d typów cyrkulacji wg klasyfikacji B suchwskiej-klein a - średnie różnice temperatury minimalnej, b - średnie różnice temperatury maksymalnej, c - średnie różnice temperatury średniej dbwej, d - średnie różnice amplitudy dbwej temperatury Fig 3_ Differentiatin f thermal characteristics between central part f Lublin and suburban areas accrding t circulatin types f B suchwska-klein a - mean differences f minimum temperature, b - mean differences f maximum temperature, c - mean differences f mean daily temperature, d - mean differences f daily temperature amplitude WPŁYW TYPÓW CYRKULACn WG KLASYFIKACn J LITYŃSKIEG A ZRÓŻICWAIE TERMICZE MIĘDZY CETRUM MIASTA A PERYFERIAMI Bardz duże różnice temperatury minimalnej bserwuje się przy typach antycyklnalnych składwej półncnej i składwej zachdniej (SWa, Wa, Wa, a, Ea) i typie centralnym a raz typach pśrednich: 00, Sw, E (rys 4a) Przy typach antycyklnalnych Sa i Ea ich wartści są zbliżne d wartści średniej (1,3 ), a przy typie SEa - najniższe (,g C) ajwiększe różnice występują przy cyrkulacji półncn-wschdniej antycyklnalnej

8 C J ""- a c Ea E Ec Ea rn a c Ea E Ec Ea '" ~ I~ - c Ea EFi:::±z~ Ec '" ' m c " I < [J a E - '" Ee=~ Ea E Ec b,:j SEa S =J SE aa SEc Sa E Ec SEa SE SEe Sa E~22b EC~>H" SEa~ SE ~ ffi8e8;b SEc E:S:!~ j S ~ Sc SWa S Sc SWa Sc~~bj L SW SW SWc Wa W Wc Wa W SWe Wa W Wc Wa W Wc Wa W e Wc a WC a c 3 c ~ c

9 Prównanie warunków termicznych w śródmieściu Lublina 79 (1, rc) Przy wszystkich typach cyklna1nych (pdbnie jak stwierdzn wcześniej w przypadku typlgii suchwskiej-klein) różnice temperatury minimalnej między stacją UMCS a stacjami pzamiejskimi są mniejsze d wartści przeciętnej dla wszystkich typów, z minimum przy typie SEc (0,9 C) Zauważne prawidłwści związków różnic temperatury minimalnej z typami cyrkulacji zaznaczają się również w przypadku różnic amplitudy dbwej temperatury (rys 4d) Wart pdkreślić, że bezwzględne wartści różnic amplitudy dbwej są mniejsze niż różnic temperatury minimalnej, chć rzpiętść tych różnic jest niec większa (d 0,2 przy typie SEa d 1,2 przy typie 00) Różnice temperatury maksymalnej (rys 4b) są największe przy typach cyklnalnych i pśrednich z sektra płudniw-wschdnieg raz przy typie SEa (0,6-,g C) a pdkreślenie zasługuje szczególny wpływ cyrkulacji z kierunku płudniw-wschdnieg na kształtwanie się zróżnicwania termiczneg między śródmieściem Lublina a bszarami zamiejskimi Cyrkulacja z teg kierunku (niezależnie d rdzaju układu baryczneg) pwduje, że średnie różnice temperatury minimalnej i amplitudy dbwej przyjmują najmniejsze wartści (w prównaniu z innymi kierunkami cyrkulacji), zaś średnie różnice temperatury maksymalnej są największe ajmniejszy wpływ typów cyrkulacji atmsferycznej na zróżnicwanie termiczne bserwuje się w przypadku średniej dbwej temperatury - d,r przy typie SEa d 1,2 C przy typie Ea (rys 4c) ZRÓŻICWAIE LICZBY DI CHARAKTERYSTYCZYCH MIĘDZY CETRUM LUBLIA A BSZARAMI PZAMIEJSKIMI W celu pełniejszeg zbrazwania zróżnicwania termiczneg między centrum miasta, jeg peryferiami i bszarami pzamiejskimi przeanalizwana zstała częstść następujących rdzajów dni charakterystycznych temperatury Rys 4 Zróżnicwanie charakterystyk termicznych między centrum Lublina a bszarami pzamiejskimi w zależnści d typu cyrkulacji wg klasyfikacji J Lityńskieg a - średnie różnice temperatury minimalnej, b - średnie różnice temperatury maksymalnej, c - średnie różnice temperatury średniej dbwej, d - średnie różnice amplitudy dbwej temperatury Fig 4 Differentiatin f thermal characteristics between central part f Lublin and suburban areas accrding t circulatin types f J Lityński a - mean differences f minimum temperature, b - mean differences f maximum temperature, c - mean differences f mean daily temperature, d - mean differences f daily temperature amplitude

10 80 E Filipiuk, B M Kaszewski, T Zub pwietrza: upalnych (t max ~ 30 C), grących (t max ~ 25 C), przymrzkwych (~ax > C i ~ < C), z temperaturą minimalną < C, mrźnych (~ax < C) i bardz mrźnych (t max < -l C) Jak łatw zauważyć, przy ddalaniu się d centrum miasta, zaznacza się wyraźny spadek liczby dni upalnych i grących raz wzrst liczby dni mrźnych (tab 2) Średnie rczne liczby dni charakterystycznych temperatury pwietrza Mean annual frequencies f characteristic days f air temperature Tabela 2 Stacja meterl- Upalne Grące giczna Przymrzkwe ty < Mrźne Bardz mrźne UMCS 2,5 28,7 54,2 99,9 43,9 2,6 Felin 1,7 26,9 70,7 120,5 47,6 2,9 Radawiec 1,1 25,1 66,5 118,1 50,3 2,8 ajsilniej zaznacza się n w przypadku dni upalnych, których w stacji UMCS zabserwwan pnad 2-krtnie więcej niż w Radawcu Pzstałe rdzaje dni charakterystycznych (przymrzkwe, z temperaturą minimalną < C i bardz mrźne) siągają najniższe wartści na stacji UMCS Jedncześnie wykazują ne niewielkie zróżnicwanie między stacjami Felin i Radawiec WISKI KŃCWE Z przeprwadznej analizy zróżnicwania termiczneg między centrum Lublina a peryferiami i bszarami pzamiejskimi wynika: - największe zróżnicwanie termiczne między śródmieściem a bszarami pzamiejskimi występuje w przypadku temperatury minimalnej; średnia wartść różnicy między stacją UMCS a pzstałymi stacjami wynsi d 1,2 d 1,3 C; - średnia dbwa temperatura w śródmieściu Lublina jest wyższa niż pza miastem kł 0,9 C; - najmniejsze zróżnicwanie występuje w przypadku temperatury maksymalnej (kł YC); - największy wpływ na zróżnicwanie temperatury minimalnej ma rdzaj masy pwietrznej;

11 Prównanie warunków tennicznych w śródmieściu Lublina 81 - w przebiegu rcznym wyróżnia się kres d maja d września, gdy występują największe różnice temperatury minimalnej, średniej i amplitudy dbwej; - najsilniejsze związki z typami cyrkulacji wykazują różnice temperatury minimalnej i amplitudy dbwej pwietrza; - najmniejsze różnice termiczne między miastem a klicą występują przy cyrkulacji z sektra SE, niezależnie d rdzaju układu baryczneg; - stsunkw niewielka zmiana kierunku cyrkulacji (z Ea na SEa) pwduje największe zmiany różnic termicznych; - czułym wskaźnikiem zróżnicwania termiczneg między centrum miasta a bszarami pzamiejskimi są liczby dni charakterystycznych, szczególnie dni upalnych, grących i mrźnych; w śródmieściu Lublina liczba dni upalnych jest pnad dwukrtnie większa niż w ddalnej kł 12 km stacji Radawiec; - stsunkw duże różnice termiczne między stacjami UMCS i Felin wskazują, że zasięg miejskiej wyspy ciepła nie bejmuje stacji Felin, płżnej w dległści 6 km d centrum miasta; - przeprwadzne badania wykazały, że dla dkładneg kreślenia zasięgu miejskiej wyspy ciepła w Lublinie ptrzebna jest większa liczba stacji meterlgicznych płżnych na bszarach różnej zabudwie, głównie w półncn-zachdniej i płudniwej części miasta LITERATURA Chandler T J, 1965, The Climate f Lndn, Hutchinsn, Lndn Dubicka M, 1992, Wpływ miasta na zróżnicwanie warunków termicznych (na przykładzie Wrcławia), [w:] II gółnplska Knferencja "Klimat i biklimat miast" Łódź, 9-11 grudnia 1992 r (streszczenia referatów) F i l i p i u k E, S i wek K, 1997, The Effect f Weather Situatins n the Precisin f Calculating Mean Daily Air Temperature, Acta Univ Wratisl ser C, Meter Klimatl, vl 4, s Kły s i kk, K a f a r M, 1995, Charakterystyka warunków termicznych Łdzi na tle terenów zamiejskich w kresie , [w:] Klimat i biklimat miast, red K Kłysik, Wyd UŁ, Łódź Ksswska-Cezak U, 1992, Wpływ zabudwy miejskiej na zmiennść temperatury z dnia na dzień, Pr Stud Gegr, t 11 K z ł w s k a - S z c z ę s n a T, 1992, Uwagi metdach badań klimatu miast, Zesz IGiPZ PA, nr 6 Lrenc H, Suwalska-Bgucka M, 1995, Metdy bliczania średniej dbwej temperatury i wilgtnści względnej pwietrza, Mat Bad IMGW, Meter, z 24 suchwska-klein B, 1991, Katalg typów cyrkulacji atmsferycznej ( ), IMGW, Warszawa Stpa-Bryczka M, 1992, Defrmacja pól zmiennych meterlgicznych przez zabudwę w Warszawie, Pr Stud Gegr, t 11

12 82 E Filipiuk, B M Kaszewski, T Zub Stępniewska-Pdrażka M, 1991, Kalendarz typów cyrkulacji atmsferycznej ( ), IMGW, Warszawa W a w e r J, 1995, Wpływ warunków pgdwych na intensywnść miejskiej wyspy ciepła w Warszawie, [w:] Klimat i biklimat miast, red K Kłysik, Wyd UL, Łódź zakład Meterlgii i Klimatlgii Uniwersytetu Marii Curie-Skłdwskiej w Lublinie SUMMARY In this paper the difference between the thermal cnditins in the centre f Lublin and its suburbs is analysed The mean values f the differences in minimal, maximal and mean daily temperature are calculated and their statistical significance is investigated Als analysed is the influence f air mass types Finally, cnnectins between temperature differences and atmspheric circulatin are studied