LGD w PROW Definicja obszaru LSR / kryteria podziału środków w ramach działania LEADER na lata

Transkrypt

1 LGD w PROW Definicja obszaru LSR / kryteria podziału środków w ramach działania LEADER na lata Dr Stanisław Sorys Wicemarszałek Województwa Małopolskiego Kraków, 12 marca 2015 r. 1

2 Definicja obszaru objętego Lokalną Strategią Rozwoju (LSR) Projekt PROW Jedna LSR będzie realizowana na obszarze zamieszkanym przez: minimum mieszkańców z obszarów wiejskich maksimum mieszkańców oraz obejmować będzie obszar przynajmniej 2 gmin, których obszary stanowią (bądź zawierają) obszary wiejskie. Stanowisko Samorządu Województwa (SW) Propozycja, aby w przypadku Województwa Małopolskiego każda Lokalna Grupa Działania spełniała łącznie następujące kryteria: minimalna liczba gmin objęta Lokalną Strategią Rozwoju 3, liczba mieszkańców obszaru objętego Lokalną Strategią Rozwoju co najmniej mieszkańców. Źródło: Projekt Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (PROW ), 7 kwietnia 2014, s Źródło: Pismo SW do MRiRW z dn. 5 czerwca 2014 r. 2

3 LGD zamieszkałe przez minimum mieszkańców oraz obejmujące obszar minimum 3 gmin LGD Jaksa zanotowała spadek liczby mieszkańców do na 31 XII

4 Uzasadnienie stanowiska samorządu województwa Zgodność z prawodawstwem europejskim W artykule 33 ust. 6 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. zapisano, iż liczba ludności obszaru [objętego strategią rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność] nie może być mniejsza niż i większa niż mieszkańców. Jednak w należycie uzasadnionych przypadkach i na wniosek państwa członkowskiego, Komisja może przyjąć lub zmienić te limity w decyzji akceptującej lub zmieniającej odpowiednio umowę partnerstwa [ ] Przyjęta przez Komisję Europejską umowa partnerstwa przewiduje, iż w przypadku LGD na obszarach wiejskich i rybackich liczba ludności objęta LSR powinna wynosić minimum , a maksimum mieszkańców oraz obszar realizacji LSR musi obejmować co najmniej dwie gminy Wszystkie LGD mieszczą się w przedziałach uzgodnionych z Komisją Europejską 4

5 Uzasadnienie stanowiska samorządu województwa Wyniki niezależnego badania ewaluacyjnego przeprowadzonego przez MRiRW zawartymi w raporcie pn. Ocena funkcjonowania lokalnych grup działania realizujących lokalną strategię rozwoju w ramach PROW * Wyniki analizy SWOT: Większe LGD (powyżej mieszkańców) z większym budżetem, z dużą liczbą partnerów są skuteczniejsze, bardziej aktywizują społeczność lokalną, lepiej realizują zasadę partnerstwa. Opinie przedstawicieli LGD Dane ilościowe, indeksy skuteczności i aktywizacji lokalnej wskazują, że efektywniejsze i bardziej aktywizujące społeczność lokalną są LGD liczniejsze, zwłaszcza powyżej mieszkańców, ale progiem minimalnym wydaje się ok mieszkańców. Dodatkowo, lepiej działają także te LGD, które zwiększają liczbę partnerów, co można uznać za zmienną korelującą z zaludnieniem obszaru, na którym działa LGD większy potencjał ludnościowy daje szansę na większą liczbę partnerów gotowych do współpracy. Pośrednio potwierdzają to głosy przedstawicieli LGD zebrane w badaniach jakościowych. Pokazują one, że jako właściwą liczbę, przedstawiciele LGD wskazują około mieszkańców terenu działania LGD. Opinie ekspertów Do podobnego wniosku doszli eksperci, dla których optymalna wielkość LGD to obszar pomiędzy 50 tysięcy a 100 tysięcy mieszkańców. Argumentując swoje stanowisko podkreślili, że większa LGD ma większy potencjał do aktywizacji społeczności lokalnej, gdyż na jej obszarze działa lub może potencjalnie działać więcej organizacji i podmiotów gospodarczych. * Źródło: PSDB, Ocena funkcjonowania lokalnych grup działania realizujących lokalną strategię rozwoju w ramach PROW , studia_przypadku_ pdf, 5

6 Uzasadnienie stanowiska samorządu województwa Wyniki niezależnego badania ewaluacyjnego przeprowadzonego w Małopolsce zawarte w raporcie pn. Ocena efektywności działań aktywizacyjnych podejmowanych na rzecz społeczności lokalnych w ramach realizacji osi IV PROW LEADER Wnioski zawarte w raporcie Jedno w pytań badawczych: Czy zachodzi zależność pomiędzy wielkością obszaru, na którym funkcjonuje LGD, biorąc pod uwagę liczbę mieszkańców, a skutecznością działań ukierunkowanych na aktywizację lokalnych społeczności? W wynikach opracowania wskazano, że LGD mniejsze (brano pod uwagę liczbę mieszkańców oraz wielkość obszaru) są mniej skuteczne w zakresie aktywizacji społeczności lokalnych, podejmują mniej inicjatyw i nie działają tak prężnie jak większe Lokalne Grupy Działania. Zarekomendowano, aby w nowym okresie programowania promować większe LGD, które obejmują wsparciem tereny zamieszkiwane przez więcej niż mieszkańców, np. poprzez zachęcanie małych LGD do łączenia się w większe lub poszukiwania nowych partnerów i powiększania obszaru działania. Zalecono również przyjęcie liczby mieszkańców jako kryterium wyboru LGD Źródło: Collect Consulting, Ocena efektywności działań aktywizacyjnych podejmowanych na rzecz społeczności lokalnych w ramach realizacji OSI IV PROW Leader,

7 Stanowisko samorządu województwa w zakresie kryteriów wyboru LGD Postulat 1 - Kryteria dostępowe Możliwość określania przez zarządy województw kryteriów dostępowych dotyczących wyboru Lokalnych Grup Działania do realizacji Lokalnych Strategii Rozwoju na lata , zarówno w zakresie minimalnej liczby gmin wchodzących w skład LGD oraz minimalnej liczby mieszkańców obszaru objętego LSR. /Postulat nie został uwzględniony przez MRiRW/ Postulat 2 - Kryteria punktowe Wprowadzenie kryterium oceny LGD polegającym na zróżnicowaniu punktacji w zależności od liczby mieszkańców lub przyznawaniu dodatkowych punktów jedynie w przypadku, kiedy obszar LSR obejmie co najmniej mieszkańców. /Postulat zostanie uwzględniony przez MRiRW w ustawie o RLKS/ 7

8 Dlaczego konieczne jest budowanie dużych LGD? 1/2 (1) PROW będzie programem o dużo mniejszej wartości. W efekcie mniejsze będą też środki kierowane na działanie LEADER we wszystkich regionach. Zatem bilans kosztów działalności LGD do osiąganych efektów we wdrażaniu LEADER może być niewspółmierny, co może wpływać negatywnie na postrzeganie LGD. (2) Obsługa projektów grantowych może wymagać zapewnienia odpowiedniego zatrudnienia w biurach LGD. Przy niewielkim budżecie LGD mogą pojawiać się trudności z zapewnieniem utrzymania biur LGD na właściwym poziomie. (3) Większy LGD będzie dysponował większym budżetem przez co będzie mógł zrealizować więcej projektów/przeznaczyć więcej środków na wybrane cele LSR. 8

9 Dlaczego konieczne jest budowanie dużych LGD? 2/2 (4) W dużym LGD spada ryzyko niewykorzystania środków z powodu braku wystarczającej liczby potencjalnych wnioskodawców. W Małopolsce miały już miejsce sytuacje, kiedy z powodu braku chętnych na środki EFRROW, konieczny był zwrot przez LGD części niewykorzystanej puli. W większym LGD jest większa szansa na to, że pojawi się podmiot, który będzie zainteresowany taką pulą. (5) Optymalizacja wysokości składek członkowskich. W przypadku większego LGD wysokość składek członkowskich wnoszonych przez poszczególne podmioty może być nieco niższa (koszty rozbijają się na więcej gmin). (6) Wsparcie przygotowawcze dla większych LGD będzie wyższe. MRIRW przeprowadziło analizę kosztów funkcjonowania biur. Zostaną określone trzy kategorie wielkościowe LGD. Im więcej ludności w LGD, tym większe będzie wparcie na przygotowanie LSR. 9

10 Sprawa podziału środków na działanie LEADER Zmniejszenie puli na działanie LEADER LEADER Pula krajowa EFRROW (euro) Małopolska EFRROW (euro) Miejsce w kraju * ** (wg algorytmu proponowanego przez MRiRW) Bilans (w %) Spadek o 25,7% Spadek o 40,7% ---- * euro wraz z obowiązkowym udziałem Budżetu Państwa ** środki publiczne ogółem (w tym obowiązkowy wkład własny) 1 Kryteria podziału środków na działanie LEADER Stanowisko Małopolski Stanowisko IZ PROW Liczba ludności zamieszkującej obszar kwalifikujący się do objęcia pomocą Liczba gospodarstw rolnych w województwie Liczba pracujących w rolnictwie na 100 ha użytków rolnych Liczba ludności zamieszkującej obszar kwalifikujący się do objęcia pomocą Odwrócony wskaźnik dochodowości województw euro /EFRROW/ euro /EFRROW/ 10

11 Ustalenia z Zakopanego spotkanie 5 lipca 2014 Prośba do LGD, aby do końca września 2014 dokonały refleksji co do przyszłego zasięgu terytorialnego Stanowisko samorządu zostało wyrażone w formie analizy map cząstkowych dla istniejących LGD oraz miast/gminy zyskujących/tracących dostęp do środków LEADER Otrzymano tylko 1 odpowiedź (deklaracja funkcjonowania w tym samym kształcie terytorialnym). 38 LGD nie złożyło żadnej konkretnej deklaracji. Sytuacja ta powoduje, że LGD zamierzającym skorzystać ze wsparcia przygotowawczego pozostało już niewiele czasu na osiągnięcie gotowości. (możliwy nabór wniosków już w maju 2015) 11