Globalne problemy ekologiczne

Transkrypt

1 Globalne problemy ekologiczne Prof. Ryszard Laskowski Prof. January Weiner 1. Zasady pracy na kursie 2. Problem I: przeludnienie

2 Zasady zaliczenia przedmiotu 50% - przygotowanie i udział w dyskusji finalnej 40% - udział w dyskusji ad hoc 10% - obecność Oceny: %: 5, %: 4, %: 4, %: 3, %: 3,0 <40%: 2,0 Dopuszczalne 2 nieobecności

3 Zasady pracy STUDIUJEMY! (książki, gazety, czasopisma, artykuły naukowe biblioteka, Internet) Na zajęcia przychodzimy przygotowani! (zapoznanie się z tematem PRZED zajęciami, przynosimy materiały; mile widziane komputery) Należy aktywować konto pocztowe na UJ, aby mieć dostęp do baz danych i czasopism (

4 Poszukiwanie informacji Internetowe bazy informacji naukowej: Biblioteka wirtualna: SCOPUS ISI Web of Knowledge Elsevier Springer Biblioteka Jagiellońska: Wyszukiwarki internetowe i bazy danych: Google Scholar: scholar.google.pl U.S. Census Bureau: Biblioteka: gazety, periodyki, książki

5 Thomas Robert Malthus ( ) Wielkość populacji rośnie w postępie geometrycznym Wielkość zasobów rośnie w postępie arytmetycznym W pewnym momencie musi dojść do przekroczenia możliwości wyżywienia ludzkości ubóstwo, głód, wojny itd.

6 Dynamika populacji człowieka 6 Populacja (miliardy) Thomas R. Malthus Rok

7 Tempo przyrostu populacji: ile lat na kolejny miliard Przyrost o kolejny miliard Lat na kolejny miliard

8 150 milionów 300 milionów 600 milionów 900 milionów 1,6 miliarda 5 miliardów 2,4 miliarda 8 miliardów John H. Tanton, "End of the Migration Epoch,"The Social Contract, Vol IV, No 3 i Vol. V, No. 1, 1995.

9 Liczba ludności w poszczególnych krajach 1 mld mln + 50 mln + 25 mln + 10 mln + 1 mln + < 1 mln CIA World Factbook 2006

10 Płodność

11 Śmiertelność (liczba/1000 osób rocznie) CIA World Factbook 2006

12 Roczny przyrost populacji w poszczególnych krajach (%) CIA World Factbook 2006

13 Stadia w demografii człowieka Stadium Śmiertelność na 1000 osób rocznie Urodzinowość na 1000 osób rocznie Urodzinowość Śmiertelność Liczebność populacji Czas

14 Zmiany demograficzne w Szwecji w latach Urodzinowość / śmiertelność na 1000 osób stadium 1 stadium 2 stadium 3 stadium 4 Urodzinowość Śmiertelność Rok

15 Scenariusze dynamiki populacji do roku 2050 Liczebność populacji (miliardy) Średni wzrost Wysoki wzrost Niski wzrost Stała płodność Rok

16 Dynamika populacji na świecie oraz w krajach o różnym poziomie rozwoju Liczebność populacji (miliardy) Świat Kraje rozwinięte Kraje najsłabiej rozwinięte Rok

17 Znaczenie struktury wiekowej populacji

18 Mediana wieku w poszczególnych krajach Brak danych

19 Wielkość populacji świata i na poszczególnych kontynentach Wielkość populacji (mln)

20 Przyrost populacji na świecie i w Polsce Świat Kraje rozwinięte Kraje najsłabiej rozwinięte Polska Lata Roczny przyrost populacji (%)

21 Porównanie populacji w krajach rozwiniętych i rozwijających się Płodność Czas podwojenia Śmiertelność niemowląt Przewidywana długośćżycia Dochód narodowy na głowę Odsetek kobiet stosujących antykoncepcję USA 2,0 120 lat 6,9 na lat $ 72% Etiopia 5,9 29 lat 107 na lata 1800 $ 6%

22 Zagęszczenie populacji (osób/km 2 )

23 ...a może nie jest źle? Produkcja żywności per capita w latach (2005 = 100%)

24 Czy wzrost produkcji żywności nie dzieje się zbyt wielkim kosztem? Niszczenie lasów Wyczerpywanie zasobów słodkiej wody Degradacja gleb Przełowienie łowisk Pustynnienie Wyczerpywanie zasobów paliw kopalnych Globalna zmiana klimatu...?

25 Ilość zużywanych zasobów zależy nie tylko od liczebności populacji Kraje wysoko rozwinięte populacja: 19,3% ludzkości zużycie zasobów energia: 68% woda: 42% drewno: 76% mięso: 61% aluminium: 86% odpady i zanieczyszczenia: 75%

26 Dzienna konsumpcja per capita (kilokalorie; ) < 2000 > 3500 Earth Forum, Houston Museum of Natural Science; dane World Resources Institute

27 Konsumpcja energii per capita (miliony kilodżuli; 2004) Miliony kilodżuli < > 300

28 Emisja węgla per capita (1999 r.) Ton węgla per capita brak danych

29 Przeludnienie może mieć różne oblicza Przeludnienie demograficzne środowisko ulega degradacji z powodu zbyt dużej liczby ludzi (nawet jeśli zużycie zasobów na osobę jest niewielkie) Przeludnienie konsumpcyjne może do niego dochodzić nawet przy niewielkiej liczbie ludności, jeśli zużycie zasobów per capita jest bardzo duże Skutki obydwu są takie same

30 ( ) ludzi i w każdej sekundzie więcej The Optimum Population Trust is a registered United Kingdom charity, think tank and campaign group concerned with the impact of population growth on the natural environment. With respect to population growth, it researches climate change, energy requirements, biodiversity and other environmental factors. OPT campaigns for stabilisation and gradual population decrease globally and in the United Kingdom. It advocates full access to family planning, better education and rights for women and that couples "stop at two". For the UK, it advocates greater effort to reduce the high rate of teenage pregnancies and that immigration is brought into balance with emigration. The OPT believes that an optimal or sustainable population taking into account environmental and resource factors using the ecological footprint approach lies in the following ranges: for the world 2.7 to 5.1bn; for the UK 17 to 21m Professor Paul R. Ehrlich, Stanford University Jane Goodall PhD DBE, Founder, Jane Goodall Institute and UN Messenger of Peace

31 : :

32 Pytania Jaka jest obecna pojemność biosfery? Czy pojemność biosfery można zwiększyć? Czy problem przeludnienia jest realny? Jak zapewnić dalszą poprawę jakości życia? Jak można rozwiązać problem przeludnienia (o ile taki problem istnieje)? Co stanowi największą przeszkodę w ustabilizowaniu populacji? Jak pogodzić jakośćżycia z ograniczeniem tempa wzrostu populacji?