RYNEK OWOCÓW I WARZYW

Transkrypt

1 FUNDACJA PROGRAMÓW POMOCY DLA ROLNICTWA (FAPA) ZESPÓŁ MONITORINGU ZAGRANICZNYCH RYNKÓW ROLNYCH (FAMMU) ul. Wspólna 30, pokój Warszawa tel , faks , fammu@fapa.org.pl, RYNEK OWOCÓW I WARZYW Wydatki budżetowe UE na Wspólną Organizację Rynku Owoców i Warzyw 700 mln euro Refundacje wywozowe do owoców i warzyw Wyrównania za wycofanie i skup interwencyjny Fundusze operacyjne dla organizacji producentów Pomoc produkcyjna na przetwory z pomidorów Pomoc produkcyjna na produkty na bazie owoców Interwencja w odniesieniu do suszonych winogron i fig Wyrównania w celu promowania przetwórstwa owoców cytrusowych Wolna dystrybucja warzyw i owoców Pomoc dla grup producentów na wstępne pozwolenia Inne środki (warzywa i owoce) Pomoc Płatności obszarowa w obszarowe w odniesieniu do odniesieniu do suszonych orzechów winogron Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE - GRUDZIEŃ 2008 r.

2 Autorzy opracowania: Dagmara Długokęcka Spis treści WSTĘP WSPÓLNA ORGANIZACJA RYNKU OWOCÓW I WARZYW KONTYNGENTY TARYFOWE WSPARCIE RYNKÓW WEWNĘTRZNYCH - ZMIANY LIBERALIZACJA WYMIANY HANDLOWEJ Z KRAJAMI TRZECIMI RYNEK BANANÓW PESTYCYDY STANDARDY JAKOŚCIOWE PROGRAMY PROMOCJI WARZYW I OWOCÓW OCHRONA OZNACZEŃ GEOGRAFICZNYCH I POCHODZENIA PRODUKTÓW OGRODNICZYCH owoce i warzywa, których określenie pochodzenia (PDO) bądź oznaczenie geograficzne (PGI) są aktualnie chronione w UE Budżet rolny Wspólnot Europejskich na rok 2008 (zobowiązania) na tle lat poprzednich (rok 2007 założenia, rok 2006 realizacja) FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE XII 2008 r. 2

3 WSTĘP W bieżącym wydaniu raportu kwartalnego przede wszystkim szerszą uwagę skupimy na najbardziej aktualnych wydarzeniach omawianego okresu. Do najważniejszych zagadnień bieżącego kwartału należy przede wszystkim zaliczyć zaakceptowanie przez Komisję Europejską programów bezpłatnej dystrybucji owoców w szkołach oraz zaaprobowania nowych przepisów dotyczących zunifikowania unijnych norm pozostałości substancji szkodliwych i pestycydów w produktach rolnych. Bardzo ważne zmiany zostaną również wprowadzone w dotychczasowych, wieloletnich zasadach, dotyczących standardów jakościowych dla wyprodukowanych na terenie Unii Europejskiej owoców i warzyw. Ostatecznie Komisja Europejska zaakceptowała nowe zasady dotyczące standardów jakościowych dla owoców i warzyw zarówno produkowanych jak i importowanych na teren Wspólnoty począwszy od przyszłego roku ścisłe standardy jakościowe odnoszące się wyglądu, wielkości czy kształtu danego produktu będą obowiązywały jedynie dla 10 produktów, a nie jak do tej pory aż 36. W szerszym zakresie zajmiemy się również nowymi umowami liberalizującymi wymianę handlową państw unijnych z między innymi Chorwacją, ugrupowaniem państw Cariforum oraz Szwajcarią. W bieżącym raporcie zaprezentujemy również szczegółowo nowe zasady, które będą obowiązywały naszych polskich eksporterów w przypadku wznowionego eksportu polskiego ogrodnictwa do Rosji. Przypomnijmy, iż w marcu bieżącego roku Komisja Europejska opublikowała ostateczne przyjęcie tegorocznego budżetu w sektorze rolnym. W sumie na wsparcie Wspólnej Polityki Rolnej zostanie skierowana łączna suma 52,45 mld euro wobec 52,01 mld euro w 2007 roku. Poniższe tabele prezentują projekt budżetu na rok budżetowy 2008, wielkości podano w euro: Wydatki administracyjne w obszarze polityki Rolnictwo i rozwój obszarów ,55 wiejskich Interwencje na rynkach rolnych ,52 Pomoc bezpośrednia ,02 Rozwój obszarów wiejskich ,15 Środki przedakcesyjne w dziedzinie rolnictwa oraz rozwoju obszarów wiejskich Międzynarodowe aspekty obszaru polityki Rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich ,62 Kontrola wydatków rolnych ,97 Strategia i koordynacja polityki w obszarze polityki Rolnictwo i rozwój ,78 obszarów wiejskich Łącznie ,67 W dniu 29 października bieżącego roku ukazał się wstępny projekt rolnego budżetu unijnego na przyszły rok. Prognozowany koszt wydatków na Wspólnotowym rynku rolnym, włączając w to sumę płatności bezpośrednich oszacowano na poziomie 41,58 mld euro wobec poprzednich szacunków sprzed kilku miesięcy w wysokości 42,86 mld euro. W stosunku do wstępnych założeń z września wysokość proponowanego budżetu wzrosła o dodatkowe FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE XII 2008 r. 3

4 421,0 mln euro. W przypadku rynku owoców i warzyw szacunek przyszłorocznych wydatków to kwota 344,0 mln euro wobec proponowanych jeszcze niedawno 685,0 mln euro bardzo znaczna redukcja wysokości budżetu aż o 341,0 mln euro. Poniższa tabela prezentuje najnowsze założenia przyszłorocznego projektu budżetu w zakresie Rolnictwa i Obszarów Wiejskich: wielkości podane w mln euro wstępne założenia nowa wysokość zmiana w mln euro interwencje na rynkach rolnych zboża ryż p.m p.m cukier programy żywieniowe przetworzona żywność oliwa z oliwek rośliny włókniste owoce i warzywa rynek wina działania promocyjne inne produkty sektora roślinnego rynek mleka rynek wołowiny i cielęciny mięso baranie i kozie p.m p.m wieprzowina, jaja, drób fundusz restrukturyzacji sektora cukru p.m p.m łączna pomoc bezpośrednia pomoc bezpośrednia niezwiązana z wielkością produkcji inna pomoc bezpośrednia dodatkowe kwoty pomocy rozwój obszarów wiejskich 13395, ,4 0 wydatki administracyjne w obszarze polityki Rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich środki przedakcesyjne w dziedzinie rolnictwa oraz rozwoju 134,8 134, ,5 121,5 0 6,3 26,3 20 obszarów wiejskich międzynarodowe aspekty obszaru polityki Rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich kontrola wydatków rolnych strategia i koordynacja polityki w obszarze polityki Rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich 40,8 40,8 0 Budżet łącznie DOFINANSOWANIE PROGRAMU DYSTRYBUCJI ŻYWNOŚCI DLA NAJBARDZIEJ POTRZEBUJĄCYCH W połowie września Komisja Europejska zaproponowała wprowadzenie zmian do dotychczasowej formy programu dystrybucji żywności wśród osób najbardziej potrzebujących w Unii Europejskiej. Zmiana polegałaby na zwiększeniu budżetu programu o dwie trzecie, tak aby osiągnął w 2009 roku poziom około 500 mln euro. Propozycja jest taka, aby wybór produktów żywnościowych należał do państwa członkowskiego, a plany dystrybucji żywności byłyby opracowywane dla okresów trzyletnich. Dystrybucja żywności nadal odbywałaby się przy współpracy organizacji charytatywnych i lokalnych ośrodków opieki społecznej. Począwszy od lat 2010/2012 program podlegałby współfinansowaniu z budżetu Unii Europejskiej (w 75% oraz w 85% na obszarach objętych Funduszem Spójności). Natomiast począwszy od planu na lata współfinansowanie pochodziłoby w 50% z budżetu Unii i w 50% z państw członkowskich, przy czym wkład z Unii Europejskiej wynosiłby 75% na obszarach objętych Funduszem Spójności. Zdaniem Komisji zwiększenie budżetu programu jest niezbędne z uwagi na negatywne skutki, jakie miały podwyżki cen żywności dla bezpieczeństwa żywnościowego ludzi najuboższych oraz z uwagi na rosnące koszty dostaw FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE XII 2008 r. 4

5 pomocy żywnościowej. W 2006 r. ponad 13 milionów obywateli unijnych skorzystało z programu pomocy żywnościowej. Program w zmienionej formie powinien zacząć działać w 2010 r. W dniu 9 października bieżącego roku Komisja Europejska opublikowała rozporządzenie nr 983/2008 przyjmujące plan podziału pomiędzy państwami członkowskimi w 2009 roku na dostawy żywności pochodzącej z zapasów interwencyjnych do wykorzystania przez osoby najbardziej potrzebujące we Wspólnocie. Omawiany dokument nie zawiera jeszcze powyżej proponowanych zmian i opiera się na wyjściowym dokumencie z dnia 29 października 1992 roku ustanawiającym szczegółowe zasady dostaw żywności z zapasów interwencyjnych do wykorzystania przez osoby najbardziej poszkodowane we Wspólnocie. Zgodnie z tym dokumentem, Komisja powinna przyjąć plan dystrybucji zasobów, który zostanie sfinansowany ze środków dostępnych w roku budżetowym Plan powinien ustanowić w szczególności, w odniesieniu do każdego państwa członkowskiego podejmującego to działanie, maksymalne środki finansowe dostępne na cele realizacji części planu przypadającej na dane państwo oraz ilość każdego rodzaju produktu, którą można wycofać z zapasów posiadanych przez agencje interwencyjne. W 2009 roku dystrybucja żywności do wykorzystania przez osoby najbardziej potrzebujące we Wspólnocie będzie realizowana zgodnie z rocznym planem dystrybucji przedstawionym w załączniku I do niniejszego rozporządzenia, które szczegółowo określa wysokość pomocy dla poszczególnych państw z uwzględnieniem Polski. Łączna wartość skierowanej pomocy dla wszystkich państw członkowskich to 496,0 mln euro. Poniższa tabela prezentuje wysokość środków finansowych, które będą udostępnione poszczególnym państwom członkowskim w celu realizacji omawianego planu. Warto wspomnieć, iż w przypadku nowego systemu pomocy nie obejmuje on ani owoców ani warzyw a ma zastosowanie jedynie do zbóż, ryżu, mleka odtłuszczonego w proszku oraz cukru. wysokość pomocy w euro kraj członkowski kwota Belgia Bułgaria Estonia Irlandia Grecja Hiszpania Francja Włochy Łotwa Litwa Luksemburg Węgry Malta Polska Portugalia Rumunia Słowenia Finlandia Łącznie FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE XII 2008 r. 5

6 W przypadku Polski, beneficjentami i odbiorcami pomocy dostarczanej w ramach mechanizmu są osoby najuboższe, które otrzymują gotowe artykuły spożywcze jako formę pomocy społecznej. Ponadto w realizacji mechanizmu uczestniczą: organizacje charytatywne odpowiedzialne za dystrybucję gotowych artykułów spożywczych wśród osób najuboższych (Federacja Polskich Banków Żywności z siedzibą w Warszawie, Caritas Polska z siedzibą w Warszawie, Polski Czerwony Krzyż z siedzibą w Warszawie, Polski Komitet Pomocy Społecznej z siedzibą w Warszawie), a także przedsiębiorcy odpowiedzialni za dostarczanie organizacjom charytatywnym gotowych artykułów spożywczych, przedsiębiorcy odpowiedzialni za transport towarów żywnościowych, pochodzących z zapasów interwencyjnych pomiędzy Państwami Członkowskim uczestniczącymi w realizacji mechanizmu. Gotowe artykuły spożywcze dostarczone do organizacji charytatywnych są bezpośrednio dystrybuowane do osób najuboższych lub przekazywane do dalszej dystrybucji za pośrednictwem innych organizacji charytatywnych. W celu realizacji mechanizmu Dostarczanie nadwyżek żywności najuboższej ludności Unii Europejskiej Agencja Rynku Rolnego organizuje postępowania przetargowe, w wyniku których dokonuje wyboru przedsiębiorców, którzy dostarczą do organizacji charytatywnych artykuły spożywcze. Celem określenia najkorzystniejszych warunków realizacji programu w poszczególnych latach Agencja przygotowuje dokumentację przetargową określającą szczegółowe zasady realizacji poszczególnych przetargów, a po opublikowaniu rozporządzenia nr 983/2008 przez Komisję Europejską już ogłoszono przetarg na dostarczenie gotowych artykułów spożywczych do organizacji charytatywnych w ramach Programu W omawianym okresie raporcie Komisja Europejska po raz kolejny zażądała od państw członkowskich zwrotu środków finansowych tytułem nieprawidłowego ich wykorzystania. W sumie spodziewa się do zwrotu łącznej kwoty 528,5 mln euro od złego wykorzystania środków pochodzących z unijnego budżetu na wsparcie elementów Wspólnej Polityki Rolnej. Pieniądze maja być zwrócone do unijnego budżetu z Cypru, Danii, Estonii, Finlandii, Hiszpanii, Francji Wielkiej Brytanii, Grecji, Irlandii, Włoch, Łotwy oraz Holandii, Portugalii, Słowenii i Szwecji. To już 29 taka decyzja począwszy od 1995 roku, czyli od daty kiedy Komisja Europejska rozpoczęła ścisłe kontrolowanie wydatków wspólnotowych pieniędzy. W przypadku nieprawidłowego wykorzystania pieniędzy na wsparcie unijnego rynku owoców i warzyw do zwrotu zażądano sumy 75,71 mln euro z czego najwięcej z Francji, a także z Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Grecji, Irlandii i Portugalii. Francja: - Owoce i warzywa brak uprawnień do wypłaty niektórych środków, niedostosowywanie się do nakładanych sankcji, nie wypełnianie koniecznych założeń WPR - 42,60 mln EUR, Wielka Brytania: - Owoce i warzywa nieprawidłowości w funkcjonowaniu kontroli nad systemem wsparcia dla rynku oraz brak kontroli i szczegółowego rozpoznania dla nowo powstałych organizacji producenckich - 27,60 mln EUR, Grecja: - Owoce i warzywa bezgotówkowa wypłata dopłat w postaci czeków, wykryte nieprawidłowości w działaniu administracji i księgowości oraz zarządzaniu systemem pomocy i dopłat - 2,67 mln EUR, Irlandia: - Owoce i warzywa niespełnienie wymaganych warunków w gospodarowaniu wydatkami - 2,21 mln EUR, Portugalia: - Owoce i warzywa nieprawidłowości w księgowaniu i systemie kontroli systemu pomocy dla organizacji producenckich na Maderze 0,29 mln EUR, Hiszpania: FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE XII 2008 r. 6

7 - Owoce i warzywa nieprawidłowości w informowaniu Komisji o ilościach określonych produktów objętych pomocą finansową 0,34 mln EUR 1. WSPÓLNA ORGANIZACJA RYNKU OWOCÓW I WARZYW 1.1 KONTYNGENTY TARYFOWE KONTYNGENTY W IMPORCIE GRZYBÓW W dniu 23 grudnia 2006 roku Komisja Europejska opublikowała rozporządzenie nr 1979/2006 ustalające nową wysokość kontyngentu importowego dla grzybów zakonserwowanych pochodzących z państw trzecich. Zgodnie z powyższym dokumentem, wolumen wwozu na teren Wspólnoty grzybów zakonserwowanych pieczarek będzie wynosił tyle ile wskazane zostało w poniższej tabelce: rozporządzenie nr 1979/2006 wiekość w tonach kraj pochodzenia od 1 stycznia do 31 grudnia każdego roku Chiny Pozostałe kraje 5030 Zgodnie ze wspomnianym dokumentem otwiera się kontyngent taryfowy na produkt o kodzie PCN pieczarki zakonserwowane tymczasowo, nienadające się do bezpośredniego spożycia stawka celna w ramach nowego kontyngentu to 12% ad walorem oraz na produkt o kodzie PCN i pieczarki przetworzone lub zakonserwowane inaczej niż octem lub kwasem octowym o stawce celnej w wysokości 23% ad walorem. Jako importerów tradycyjnych rozporządzenie określa importerów którzy przywozili do Wspólnoty zakonserwowane grzyby co najmniej przez dwa lata z trzech ostatnich lat kalendarzowych, a w roku poprzedzającym ich wniosek przywieźli do Wspólnoty co najmniej 100 ton przetworów owocowych i warzywnych. Natomiast nowi importerzy oznaczają importerów nieokreślonych, którzy przywieźli do Wspólnoty co najmniej 50 ton przetworów owocowych i warzywnych w każdym z dwóch poprzednich lat kalendarzowych. Całkowitą ilość przydzieloną Chinom i państwom trzecim podzielono jak następuje (przy czym jeżeli ilość przyznana Chinom lub innym państwom trzecim nie została w całości wykorzystana przez jedną z kategorii importerów, pozostała część może zostać przyznana drugiej kategorii): a) 95 % dla tradycyjnych importerów; b) 5 % dla nowych importerów. Importerzy składają wnioski o wydanie pozwolenia w ciągu pierwszych pięciu dni roboczych stycznia. Nie później niż dziesiątego dnia roboczego stycznia państwa członkowskie powiadamiają Komisję o ilościach podanych w kilogramach, na które zostały złożone wnioski o wydanie pozwolenia. W drodze odstępstwa, w przypadku dwóch nowych państw członkowskich w latach 2007 i 2008 dla Bułgarii oraz Rumunii stosuje się następujące definicje: tradycyjni importerzy to tacy, którzy przywozili zakonserwowane grzyby co najmniej przez dwa lata z trzech ostatnich lat kalendarzowych; oraz przywieźli w poprzednim roku kalendarzowym co najmniej 100 ton przetworów owocowych i warzywnych. Natomiast nowi importerzy to ci, którzy przywozili zakonserwowane grzyby co najmniej przez dwa lata z trzech ostatnich lat kalendarzowych i FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE XII 2008 r. 7

8 ponadto przywieźli w poprzednim roku kalendarzowym co najmniej 100 ton przetworów owocowych i warzywnych do Bułgarii i Rumunii. Nowy dokument obowiązuje we wszystkich krajach wspólnotowych od dnia 1 stycznia 2007 roku. KONTYNGENTY W IMPORCIE CZOSNKU W dniu 30 marca 2007 roku Komisja Europejska opublikowała rozporządzenie nr 341/2007, zgodnie z którym począwszy od dnia 1 kwietnia minionego roku obowiązywały następujące wielkości importu na teren Unii czosnku: kontyngenty w tonach kraj pochodzenia czerwiec-sierpień wrzesień-listopad grudzień-luty marzec-maj łącznie Argentyna importerzy tradycyjni importerzy nietradycyjni Chiny importerzy tradycyjni importerzy nietradycyjni Pozostałe kraje importerzy tradycyjni importerzy nietradycyjni ogółem w pozycji pozostałe kraje chodzi o następujące państwa: Iran, Liban, Malezja, Zjednoczone Emiraty Arabskie oraz Wietnam Omawiany kontyngent dotyczy produktu o kodzie PCN czyli czosnku świeżego lub schłodzonego, a stawka celna stosowana w ramach kontyngentu wynosi 9,6% ad walorem. Okres obowiązywania przywozowego kontyngentu taryfowego to od 1 czerwca każdego roku do dnia 31 maja roku następnego. Poprzez określenie importerzy tradycyjni rozumiani są importerzy, którzy otrzymali i wykorzystali pozwolenia przywozowe na czosnek w każdym z trzech poprzednich zamkniętych okresów obowiązywania przywozowego kontyngentu taryfowego; oraz w ostatnim zakończonym okresie obowiązywania przywozowego kontyngentu taryfowego poprzedzającego złożenie przez nich wniosku przywieźli do Wspólnoty co najmniej 50 ton owoców i warzyw. Warto wspomnieć, iż za przywóz do Wspólnoty uznaje się tu import z krajów pochodzenia innych niż wszystkie państwa członkowskie w składzie na dzień 31 grudnia 2006 roku. Natomiast począwszy od sezonu 2007/08 do sezonu 2010/2011 będą uwzględnione już dwa nowe kraje członkowskie począwszy od 1 stycznia 2007 roku Bułgaria i Rumunia. Jako nowi importerzy określani są importerzy, którzy w każdym z dwóch ostatnich zakończonych okresów obowiązywania przywozowych kontyngentów taryfowych lub w każdym z dwóch poprzednich lat kalendarzowych przywieźli do Wspólnoty co najmniej 50 ton owoców i warzyw. Pozwolenie na przywóz czosnku dopuszczonego do swobodnego obrotu w ramach kontyngentów, zobrazowanego w tabeli powyżej nazywane są pozwoleniami typu A. Pozostałe pozwolenia na przywóz określa się dalej jako pozwolenia typu B. Całkowitą ilość przydzieloną zgodnie z powyższą tabelą Argentynie, Chinom i innym krajom trzecim dzieli się w następujący sposób: FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE XII 2008 r. 8

9 a) 70 % dla tradycyjnych importerów; b) 30 % dla nowych importerów. Importerzy składają wnioski o pozwolenia typu A w ciągu pierwszych pięciu dni roboczych kwietnia, lipca, października i stycznia poprzedzających dany podokres, czyli inaczej mówiąc kwartał, a państwa członkowskie przekazują Komisji wykaz tradycyjnych i nowych importerów, którzy złożyli wnioski o pozwolenia typu A w odniesieniu do danego podokresu w ostatnim dniu każdego miesiąca. Wnioskodawcy mogą składać wnioski o pozwolenia typu B wyłącznie właściwym organom państwa członkowskiego, w którym mają siedzibę oraz w którym są zarejestrowani do celów podatku VAT. Pozwolenie takie wydawane jest bezzwłocznie, a okres jego obowiązywania ustalono na trzy miesiące. Ponadto pozwolenia typu B wydawane są również dla następujących produktów kod PCN (pozostałe warzywa cebulowe, świeże lub chłodzone), kod PCN (czosnek zamrożony), kod PCN (mieszanki warzyw zawierających czosnek zamrożone), kod PCN i (sam czosnek i mieszanki warzyw zawierające czosnek zakonserwowane tymczasowo, nienadające się do bezpośredniego spożycia) oraz kod PCN (suszony czosnek i mieszanki suszonych warzyw zawierających czosnek). Dopuszczenie do swobodnego obrotu we Wspólnocie czosnku pochodzącego z kraju trzeciego może się odbyć jedynie pod następującymi warunkami: a) zostało przedstawione świadectwo pochodzenia wydane przez właściwe organy tego państwa; b) produkt został przetransportowany bezpośrednio z tego państwa do Wspólnoty, przy czym jako bezpośrednie przetransportowanie rozumiane jest przewiezienie towaru z pominięciem każdego innego kraju trzeciego, bez przeładunku, bez wprowadzenia w tym czasie do konsumpcji produktu oraz z zachowaniem stanu dokładnie takiego, jak w dniu załadunku w kraju bezpośredniego importera. W dniu 18 października Komisja Europejska ustaliła w rozporządzeniu nr 1018/2008 nową obowiązującą w okresie od dnia 1 grudnia 2008 roku do dnia 28 lutego przyszłego roku wielkość pozwoleń na przywóz na teren Wspólnoty czosnku z państw trzecich. Wnioski o wydanie pozwolenia na przywóz typu A złożone zostały w ciągu pierwszych pięciu dni roboczych października 2008 r. i przesłane do Komisji do dnia 15 października 2008 r. Tym samym ustala się wielkość wydanych pozwoleń dla importerów odpowiednio: - Chiny - dla importerów tradycyjnych 19,875085% z wielkości 5688 ton, oraz dla importerów nowych 0,476907% z wolumenu 2437 ton. - pozostałe kraje trzecie - dla importerów tradycyjnych odpowiednio 100% z wielkości 929 ton oraz dla importerów nowych 11,295785% z wielkości 398 ton. - Argentyna - dla importerów tradycyjnych 55,244277% z wielkości 9590 ton, oraz dla importerów nowych 1,102834% z wolumenu 4110 ton. Ponadto w dniu 4 października Komisja Europejska opublikowała rozporządzenie nr 972/2008 wprowadzające zmiany w dotychczas obowiązującym rozporządzeniu nr 341/2007 w sprawie zarządzania kontyngentem taryfowym dla czosnku importowanego z państw trzecich. Do tej pory zgodnie ze wspomnianym dokumentem w przypadku składania wniosków o pozwolenia typu A importerzy mogli je składać w ciągu pierwszych pięciu dni roboczych. Nowy dokument zmienia daty składania wniosków przez okres pierwszych pięciu dni roboczych od dnia 15 lutego dla pierwszego podokresu czerwiec - sierpień, następnie od dnia 15 maja dla podokresu wrzesień - listopad, od dnia 15 sierpnia dla podokresu grudzień - luty oraz od dnia 15 listopada dla podokresu marzec - maj. Przed końcem każdego miesiąca rozliczeniowego FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE XII 2008 r. 9

10 kraje członkowskie zobowiązane są do powiadomienia Komisji Europejskiej o ilościach podanych w kilogramach w odniesieniu do których zostały złożone wnioski o pozwolenie typu A w danym podokresie. Ponadto do listy krajów trzecich eksporterów na teren Unii Europejskiej czosnku dodano oprócz dotychczasowej Argentyny, Chin, Iranu, Libanu, Malezji, Zjednoczonych Emiratów Arabskich, i Wietnamu dodatkowo Tajwan. Nowy dokument wszedł w życie z dniem 15 listopada bieżącego roku WSPARCIE RYNKÓW WEWNĘTRZNYCH - ZMIANY W dniu 30 września bieżącego roku Komisja Europejska opublikowała rozporządzenie nr 954/2008 nakładające ostatecznie cło antydumpingowe na importowaną z Tajlandii przetworzoną i zakonserwowaną kukurydzę. Zgodnie z rozporządzeniem nr 682/2007 Komisja nałożyła już w czerwcu bieżącego roku tymczasowe, podwyższone stawki celne w stosunku do kukurydzy o kodzie PCN oraz , a przedsiębiorstwa, wobec których toczyło się śledztwo w sprawie stosowania złych praktyk dumpingowych obciążono indywidualnymi stawkami celnymi. Reszta przedsiębiorstw eksportujących tajlandzką kukurydzę została obłożona tymczasową stawką celną w sypkości 12,9%. Omawiany dokument nakłada dodatkowe kary na kolejne przedsiębiorstwo pochodzące z Tajlandii, eksportujące kukurydzę na teren Unii Europejskiej. Zgodnie z najnowszymi ustaleniami Komisja Europejska wprowadza następujące wysokości stawek celnych - najniższa antydumpingowa stawka celna wynosi 3,1% natomiast najwyższa 14,3%, pozostałe stawki celne kształtują się na poziomie 11,1%, 12,8% oraz 12,9% przy czym stawka ostatecznego cła antydumpingowego ma zastosowanie do ceny netto na granicy Wspólnoty. Nowy dokument obowiązuje do odwołania począwszy od dnia 1 października br., a Załącznik I do omawianego rozporządzenia zawiera szczegółową listę wszystkich 11 tajlandzkich firm producentów i eksporterów łącznie z ich pełną nazwą oraz adresem firmy. 2. LIBERALIZACJA WYMIANY HANDLOWEJ Z KRAJAMI TRZECIMI LIBERALIZACJA WYMIANY HANDLOWEJ POMIĘDZY UNIĄ EUROPEJSKĄ A KRAJAMI TRZECIMI CHORWACJA Uwzględniając przystąpienie Republiki Bułgarii i Rumunii (zwanych dalej nowymi państwami członkowskimi ) do Unii Europejskiej, z dniem 1 stycznia 2007 r., w dniu 29 października Komisja Europejska opublikowała przejściowy Protokół wprowadzający zmiany w dotychczas obowiązującej umowie liberalizującej wymianę handlową pomiędzy Unią Europejską a Chorwacją (ratyfikowany 29 października 2001). Nowy dokument zawiera kilka załączników prezentujących nowe zasady wymiany handlowej, w tym rozszerzone listy produktów objętych zerowymi stawkami celnymi oraz nowe wysokości kontyngentów taryfowych i stawek celnych. Załącznik I prezentuje chorwackie koncesje taryfowe (bezcłowe dla nieograniczonych ilości) na unijne produkty rolne, Załącznik II chorwackie koncesje taryfowe na produkty rolne (bezcłowe w ramach kontyngentu od dnia 1 sierpnia 2007 r.), Załącznik III chorwackie koncesje taryfowe na produkty rolne ze zredukowaną o 50% stawką ceną, Załącznik V określa szczegółowe zasady nowych, pozostałych chorwackich kontyngentów ilościowych ze zróżnicowanymi stawkami celnymi, Załącznik VIII określa cła stosowane w przywozie do Wspólnoty towarów pochodzących z Chorwacji, ponadto Wykaz I zawiera listę FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE XII 2008 r. 10

11 towarów pochodzących ze Wspólnoty, w stosunku do których Chorwacja zniesie całkowicie cła. ZAŁĄCZNIK I Załącznik IVa oraz IVc Chorwackie koncesje dla podstawowych produktów rolnych pochodzących ze Wspólnoty bezcłowe taryfy celne z nieograniczoną ilością towaru: maniok, maranta, salep, topinambur, słodkie ziemniaki i podobne korzenie i bulwy o dużej zawartości skrobi lub inuliny, świeże, schłodzone, zamrożone lub suszone, nawet w plastrach lub w postaci granulek; rdzeń sagowca, orzechy kokosowe, orzechy brazylijskie i orzechy nerkowca, świeże lub suszone, łuskane lub obrane, pozostałe orzechy w tym migdały, orzechy leszczyny, orzechy włoskie, kasztany, pistacje banany daktyle, ananasy, grapefruity, cytryny, pozostałe owoce cytrusowe, winogrona suszone, papaje, owoce i orzechy, niegotowane lub gotowane na parze lub w wodzie, zamrożone, nawet zawierające dodatek cukru lub innego środka słodzącego, w tym w szczególności owoce tropikalne i orzechy tropikalne zawierające dodatek cukru przekraczającego 13% masy owoce i orzechy zakonserwowane tymczasowo (na przykład gazowym ditlenkiem siarki, w solance, w wodzie siarkowej lub w innych roztworach konserwujących), ale nienadające się w tym stanie do bezpośredniego spożycia, w tym głównie papaje owoce suszone, inne niż te objęte pozycjami od 0801 do 0806; mieszanki orzechów lub owoców suszonych objętych niniejszym działem między innymi brzoskwinie, papaje, tamaryndy, mieszanki orzechów lub owoców suszonych skórki owoców cytrusowych lub melonów (włącznie z arbuzami), świeże, zamrożone, suszone lub zakonserwowane tymczasowo w solance, w wodzie siarkowej lub w innych roztworach konserwujących szparagi przetworzone lub zakonserwowane inaczej niż octem lub kwasem octowym, niezamrożone pozostałe dżemy, galaretki owocowe, marmolady, przeciery i pasty owocowe lub orzechowe, otrzymane w wyniku obróbki cieplnej, nawet zawierające dodatek cukru lub innej substancji słodzącej owoce, orzechy i pozostałe jadalne części roślin, inaczej przetworzone lub zakonserwowane, nawet zawierające dodatek cukru lub innej substancji słodzącej, lub alkoholu, gdzie indziej niewymienione ani niewłączone, w tym ananasy, owoce cytrusowe, gruszki, morele, wiśnie i czereśnie, brzoskwinie, włączając nektaryny, truskawki i poziomki, , , , , , , , soki owocowe (włączając moszcz gronowy) i soki warzywne niesfermentowane i niezawierające dodatku alkoholu, nawet z dodatkiem cukru lub innej substancji słodzącej, w tym sok pomarańczowy, sok grejpfrutowy (włącznie z sokiem z pomelo), sok z dowolnego innego pojedynczego owocu cytrusowego, sok ananasowy, sok pomidorowy, sok winogronowy (włączając moszcz gronowy), sok jabłkowy, sok z dowolnego innego pojedynczego owocu lub z dowolnego warzywa, mieszanki soków. FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE XII 2008 r. 11

12 ZAŁĄCZNIK II Załącznik IVb oraz IVd Chorwackie koncesje taryfowe dla produktów rolnych pochodzących ze Wspólnoty bezcłowe w ramach kontyngentu od dnia 1 sierpnia 2007 roku: ziemniaki świeże lub schłodzone do produkcji skrobi, pomidory świeże, czosnek świeży, warzywa suszone, całe, cięte w kawałki, w plasterkach, łamane lub w proszku, ale dalej nieprzetworzone w tym: różnego rodzaju grzyby ziemniaki i kukurydza oraz pomarańcze i mandarynki, winogrona, jabłka, morele, truskawki i poziomki świeże, pomidory przetworzone lub zakonserwowane inaczej niż octem lub kwasem octowym, pomidory całe lub w kawałkach oraz przecier pomidorowy, pozostałe warzywa przetworzone lub zakonserwowane inaczej niż octem lub kwasem octowym, zamrożone, pozostałe warzywa przetworzone lub zakonserwowane inaczej niż octem lub kwasem octowym, niezamrożone, dżemy, galaretki owocowe, marmolady, przeciery i pasty owocowe lub orzechowe, otrzymane przez gotowanie, nawet zawierające dodatek cukru lub innej substancji słodzącej, inne niż przetwory homogenizowane lub z owoców cytrusowych, soki owocowe (włączając moszcz gronowy) i soki warzywne niesfermentowane i niezawierające dodatku alkoholu, nawet z dodatkiem cukru lub innej substancji słodzącej w tym: sok z dowolnego innego pojedynczego owocu lub z dowolnego warzywa, sok z owoców tropikalnych, sok gruszkowy, mieszanki soków oraz mieszanki soków cytrusowych i ananasowego soku, w tym sok pomarańczowy i jabłkowy. Szczegółowe wielkości kontyngentów prezentuje poniższa tabela: kod PCN produkt kontyngent tony roczny wzrost w tonach Ziemniaki, świeże lub schłodzone, do produkcji skrobi Pomidory, świeże lub schłodzone Czosnek, świeży lub schłodzony Warzywa suszone, całe, cięte w kawałki Pomarańcze, świeże lub suszone Mandarynki świeże lub suszone Winogrona, świeże Jabłka świeże Morele świeże Truskawki i poziomki, świeże Pomidory przetworzone lub zakonserwowane inaczej niż octem Pozostałe warzywa i mieszanki warzywne, przetworzone lub zakonserwowane inaczej niż octem, zamrożone Pozostałe warzywa i mieszanki warzywne, przetworzone lub zakonserwowane inaczej niż octem, niezamrożone Dżemy, galaretki owocowe, marmolady, przeciery i pasty owocowe zawierające dodatek cukru Sok pomarańczowy, niezamrożony, o liczbie Brixa nieprzekraczającej Sok jabłkowy, sok z dowolnego innego pojedynczego owocu Sok z dowolnego innego pojedynczego owocu lub warzywa o liczbie Brix FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE XII 2008 r. 12

13 ZAŁĄCZNIK III Załącznik IVe Chorwackie koncesje taryfowe dla produktów rolnych pochodzących ze Wspólnoty stawki celne zostaną obniżone do 50% podstawowej stawki celnej przy nieograniczonej ilości wolumenu dostaw warzywa strączkowe, łuskane lub nie, warzywa zamrożone, gotowane lub nie, warzywa zakonserwowane tymczasowo, nienadające się do bezpośredniego spożycia w tym oliwki i kapary warzywa suszone, całe, cięte w kawałki, w plasterkach, łamane w proszku, ale dalej nieprzetworzone, w tym przede wszytkim mieszanki warzyw warzywa strączkowe, suszone, łuskane, nawet bez skórki lub dzielone w tym przede wszystkim fasola pozostałe warzywa przetworzone lub zakonserwowane inaczej niż octem lub kwasem octowym, niezamrożone, inne niż produkty objęte pozycją 2006 w tym: groch i fasola, dżemy, galaretki owocowe, marmolady, przeciery i pasty owocowe lub orzechowe, otrzymane przez gotowanie, nawet zawierające dodatek cukru lub innej substancji słodzącej: przetwory homogenizowane zwłaszcza owoce cytrusowe owoce, orzechy i pozostałe jadalne części roślin, inaczej przetworzone lub zakonserwowane, nawet zawierające dodatek cukru lub innej substancji słodzącej, lub alkoholu, gdzie indziej niewymienione ani niewłączone, w tym brzoskwinie i nektaryny, soki owocowe (włączając moszcz gronowy) i soki warzywne niesfermentowane i niezawierające dodatku alkoholu, nawet z dodatkiem cukru lub innej substancji słodzącej, w tym sok ananasowy i winogronowy ZAŁĄCZNIK IV Załącznik IVf Chorwackie koncesje taryfowe dla produktów rolnych pochodzących ze Wspólnoty stawki celne zostaną obniżone do 50 % podstawowej stawki celnej w ramach kontyngentu od dnia 1 sierpnia 2007 roku ziemniaki świeże lub schłodzone oraz cebula i szalotka oraz pory kapusta biała i czerwona, marchew i rzepa i chrzan, buraki sałatkowe, selery, oraz rzodkiewki, i melony i arbuzy, jabłka, i soki owocowe (włączając moszcz gronowy) i soki warzywne niesfermentowane i niezawierające dodatku alkoholu, nawet z dodatkiem cukru lub innej substancji słodzącej w tym: sok pomidorowy oraz mieszanki soków. Szczegółowe wielkości kontyngentów prezentuje poniższa tabela: kod PCN produkt kontyngent tony roczny wzrost w tonach 0701 Ziemniaki, świeże lub schłodzone oraz Cebula, szalotka, pory oraz pozostałe warzywa cebulowe Kapusta biała i kapusta czerwona Marchew i rzepa Mandarynki świeże lub suszone Chrzan, buraki sałatkowe, salsefia, selery rzodkiewki , Melony i arbuzy Jabłka Sokpomidorowy, sok z dowolnego innego pojedynczego owocu FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE XII 2008 r. 13

14 ZAŁĄCZNIK V Załącznik IVg Chorwackie koncesje taryfowe dla produktów rolnych pochodzących ze Wspólnoty opłaty celne obowiązują od dnia 1 sierpnia 2007 roku. kod PCN produkt kontyngent tony stawka celna w ramach kontyngentu Ogórki i korniszony, świeże lub schłodzone % do Grzyby, świeże lub schłodzone % Słodka papryka, świeża lub schłodzona % Groch, fasola i mieszanki warzyw zamrożone % 2001 Warzywa, owoce, orzechy zakonserwowane % Morele, wiśnie i czereśnie oraz brzoskwinie, włączając nektaryny, inaczej przetworzone lub zakonserwowane, nawet zawierające dodatek cukru lub innej substancji słodzącej, lub alkoholu, przetworzone lub zakonserwowane octem lub kwasem octowym 22 6% ZAŁĄCZNIK VIII Załącznik I zawiera cła stosowane w przywozie na teren Unii Europejskiej towary pochodzące z Chorwacji wszystkie poniższe produkty objęte są zerową stawką celną: warzywa (niegotowane lub gotowane na parze lub w wodzie), zamrożone w tym kukurydza słodka, oraz warzywa zakonserwowane tymczasowo (ale nienadające się w tym stanie do bezpośredniego spożycia), mieszanki warzyw oraz kukurydza słodka, , , warzywa, owoce, orzechy i pozostałe jadalne części roślin, przetworzone lub zakonserwowane octem lub kwasem octowym w tym, kukurydza słodka, ignamy, słodkie ziemniaki i podobne jadalne części roślin, zawierające 5 % masy skrobi lub więcej oraz rdzenie palmowe, oraz pozostałe warzywa przetworzone lub zakonserwowane inaczej niż octem lub kwasem octowym, zamrożone, inne niż produkty objęte pozycją 2006, w tym ziemniaki oraz kukurydza słodka, oraz pozostałe warzywa przetworzone lub zakonserwowane inaczej niż octem lub kwasem octowym, niezamrożone, inne niż produkty objęte pozycją 2006, w tym ziemniaki oraz kukurydza słodka, oraz orzechy, orzeszki ziemne i pozostałe nasiona, nawet zmieszane razem w tym orzeszki ziemne i masło orzechowe. ZAŁĄCZNIK VIII Załącznik II zawiera cła stosowane w przywozie do Chorwacji towarów pochodzących z Unii Europejskiej wszystkie poniższe produkty objęte są zerową stawką celną: warzywa (niegotowane lub gotowane na parze lub w wodzie), zamrożone w tym kukurydza słodka, oraz warzywa zakonserwowane tymczasowo (ale nienadające się w tym stanie do bezpośredniego spożycia), mieszanki warzyw oraz kukurydza słodka, , , warzywa, owoce, orzechy i pozostałe jadalne części roślin, przetworzone lub zakonserwowane octem lub kwasem octowym w tym, kukurydza słodka, ignamy, słodkie ziemniaki i podobne jadalne części roślin, zawierające 5 % masy skrobi lub więcej oraz rdzenie palmowe, oraz pozostałe warzywa przetworzone lub zakonserwowane inaczej niż octem lub kwasem octowym, zamrożone, inne niż produkty objęte pozycją 2006, w tym ziemniaki oraz kukurydza słodka, FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE XII 2008 r. 14

15 oraz pozostałe warzywa przetworzone lub zakonserwowane inaczej niż octem lub kwasem octowym, niezamrożone, inne niż produkty objęte pozycją 2006, w tym ziemniaki oraz kukurydza słodka, oraz orzechy, orzeszki ziemne i pozostałe nasiona, nawet zmieszane razem w tym orzeszki ziemne i masło orzechowe. PAŃSTWA CARIFORUM W dniu 30 października Komisja Europejska opublikowała treść Decyzji z dnia 15 lipca bieżącego roku odnoście podpisania i tymczasowego stosowania umowy o partnerstwie gospodarczym pomiędzy krajami członkowskimi a państwami ugrupowania Cariforum. W skład ugrupowania Cariforum wchodzą następujące kraje: Antigua i Barbuda, Bahamy, Barbados, Belize, Dominika, Republika Dominikańska, Grenada, Gujana, Haiti, Jamajka, Saint Kitts i Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent i Grenadyny, Surinam, Trynidad i Tobago. Z chwilą wejścia w życie niniejszej Umowy całkowicie znosi się cła nakładane przez Unię Europejską na wszystkie produkty z działów 1 97 Zharmonizowanego Systemu (produkty ogrodnictwa obejmują Dział 7, 8 oraz 20) z wyjątkiem działu 93 (broń), pochodzące z państwa CARIFORUM. W odniesieniu do produktów objętych działem 93 Wspólnota nadal będzie stosowała stawkę celną obowiązującą względem krajów objętych klauzulą najwyższego uprzywilejowania (KNU). Specjalne wyłączenia dotyczą także wybranych produktów jak ryż i jego przetwory oraz cukru, wyrobów cukierniczych zawierających lub nie zawierających dodatek kakao oraz wybranych koncentratów białkowych i teksturowanych substancji białkowych. Załącznik II do wspomnianej umowy zawiera szczegółową listę wszystkich produktów ogrodnictwa objętych liberalizacją. Ponadto wszelkie zmiany zarówno dotyczące wielkości kontyngentów, jak i zmiany wysokości stawek celnych zawarte są w tabelach aż do roku Niektóre produkty ogrodnictwa od razu począwszy od 1 stycznia roku 2009 zostaną objęte zerową stawką celną, pozostałe zaś będą ją miały zmniejszaną aż do roku Poza tym dla każdego z państw ugrupowania Cariforum Unia Europejska zastosuje zróżnicowane wysokości stawek celnych nawet dla tych samych produktów. SZWAJCARIA W poprzednim wydaniu raportu kwartalnego prezentowaliśmy szczegółowe zasady dotyczące nowej umowy liberalizującej wymianę handlową pomiędzy krajami Unii Europejskiej a Szwajcarią. Zgodnie z Decyzją nr 2/2008 ustalono zasady zwolnienia stawek celnych dla wybranych produktów. Na początku listopada bieżącego roku rozpoczęły się rozmowy dotyczące kolejnego zwiększenia zakresu liberalizacji wymiany handlowej pomiędzy Szwajcarią a Unią Europejską. Wstępne założenia dotyczą całkowitej liberalizacji wymiany handlowej, co bezpośrednio oznacza zdjęcie wszelkich stawek celnych na sprowadzane na teren Unii Europejskiej produkty rolne. Przypomnijmy, iż Szwajcaria to trzeci pod względem wielkości unijny partner w wymianie handlowej w sektorze rolnym w sumie około 70% szwajcarskich produktów rolnych trafia na rynek unijny, a w przypadku produktów unijnych około 7% produktów rolnych jest importowanych przez Szwajcarię. SZCZEGÓŁY WZNOWIENIA WYMIANY HANDLOWEJ PRODUKTAMI ROLNYMI Z ROSJĄ W dniu 10 listopada bieżącego roku do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi wpłynęło pismo od Zastępcy Szefa Federalnej Służby Nadzoru Weterynaryjnego i Fitosanitarnego, przesłane za pośrednictwem Ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej w Federacji Rosyjskiej. W piśmie tym Federalna Służba Nadzoru Weterynaryjnego i Fitosanitarnego informuje, iż w celach FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE XII 2008 r. 15

16 realizacji postanowień Memorandum odnośnie bezpieczeństwa produktów pochodzenia roślinnego, wwożonych z Unii Europejskiej do Rosji, dotyczących zawartości pestycydów, azotanów i azotynów, podpisanego 26 marca 2008 roku w Brukseli z dniem 10 listopada 2008 roku wznowiono wwóz produkcji roślinnej do celów spożywczych z Polski do Rosji. Eksport wyżej wymienionych produktów na terytorium Rosji powinien odbywać się przez przejścia graniczne na Granicy Państwowej Federacji Rosyjskiej, których wykaz znajduje się na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Do przesyłki powinien być dołączony certyfikat fitosanitarny wydany przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa, a także informacja o zastosowanych pestycydach przy produkcji i przechowaniu wwożonego do Rosji produktu, z podaniem daty ostatniego zastosowania. W dniu 2 grudnia władze polskie wydały komunikat w sprawie zasad eksportu towarów pochodzenia roślinnego do Federacji Rosyjskiej. Komunikat ten został skierowany do polskich eksporterów przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Inspekcję Jakości Handlowej Artykułów Rolno Spożywczych oraz Państwową Inspekcję Sanitarną. Komunikat ten zawiera szczegółowe zalecenia odnośnie wysyłki z Polski owoców i warzyw świeżych przez polskich eksporterów zalecania dotyczą w szczególności następującej grupy produktowej: arbuzy, awokado, bakłażany, brukselka, brzoskwinie i nektarynki, cebula, cukinia, cykoria, czereśnie i wiśnie, czosnek, fasola, groch w strąkach, gruszki, jabłka, kalafior, kapusta, karczochy, kiwi, marchew, melony, morele, ogórki, orzechy laskowe, orzechy włoskie, owoce cytrusowe, papryka słodka, pieczarki, pomidory, pory, sałata i endywia, seler naciowy, szparagi, szpinak, śliwki, truskawki, winogrona deserowe. Przed dokonaniem wywozu eksporterzy zobowiązani są między innymi do: 1) wystąpienia do właściwego terenowo państwowego powiatowego inspektora sanitarnego z wnioskiem o zatwierdzenie zakładu i o wpis do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. Nr 171., poz. 1225) oraz rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 maja 2007 r. w sprawie wzorów dokumentów dotyczących rejestracji i zatwierdzania zakładów produkujących lub wprowadzających do obrotu żywność podlegających urzędowej kontroli Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. Nr 106, poz. 730). Uzyskanie zatwierdzenia oraz wpis do rejestru zakładów należy rozumieć jako objęcie zakładów nadzorem organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zakresie spełniania wymagań higieniczno-sanitarnych, określonych w obowiązujących przepisach prawnych. 2) zgłoszenia zamiaru wywozu świeżych owoców i warzyw do właściwego terenowo wojewódzkiego inspektora jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych - pisemne zgłoszenie może być przekazane pocztą, faksem, drogą elektroniczną lub osobiście. Zgłoszenie zamiaru wywozu może być dokonane przez eksportera lub upoważnionego przez niego przedsiębiorcę będącego producentem lub dostawcą lub spedytorem artykułów rolnospożywczych, które są przedmiotem zamierzonego eksportu. W sytuacji, jeśli zgłoszenia zamiaru wywozu dokonuje podmiot upoważniony przez eksportera, powinien on do zgłoszenia dołączyć pisemne upoważnienie eksportera do dokonania przez niego tej czynności. Po otrzymaniu zgłoszenia upoważniony inspektor przeprowadza czynności kontrolne w zakresie zgodności jakości handlowej zgłoszonych świeżych owoców i warzyw z odpowiednimi wspólnotowymi normami handlowymi. Kontrola zgodności musi być przeprowadzona dla każdej eksportowanej partii. Po przeprowadzeniu czynności kontrolnych inspektor sporządza: - świadectwo zgodności ze wspólnotowymi normami handlowymi dla świeżych owoców i warzyw jeśli jakość towaru jest zgodna z obowiązującą normą handlową, - protokół niezgodności ze wspólnotowymi normami handlowymi dla świeżych owoców i warzyw jeśli jakość towaru jest niezgodna z obowiązującą normą handlową. FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE XII 2008 r. 16

17 3) zgłoszenia wniosku o wystawienie świadectwa fitosanitarnego do wojewódzkiego inspektora ochrony roślin i nasiennictwa do właściwego dla miejsca uprawy, wytwarzania, składowania lub łączenia towaru [podstawa prawna: art. 18 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 roku o ochronie roślin (Dz. U. z 2008 roku Nr 133, poz. 849)]. Do wniosku o wystawienie świadectwa fitosanitarnego dołącza się: - rosyjskie pozwolenie importowe wraz z urzędowym lub urzędowo potwierdzonym tłumaczeniem, - pisemne pełnomocnictwo eksportera do dokonania czynności w sytuacji, gdy wniosek składa podmiot upoważniony przez eksportera, oraz - dokumenty konieczne dla potwierdzenia, że osoba składająca wniosek jest uprawniona do występowania w imieniu wskazanego eksportera, - zaświadczenie potwierdzające spełnienie, w miejscu pochodzenia, wymagań specjalnych określonych przez Federację Rosyjską, jeżeli wniosek o wystawienie świadectwa jest złożony do wojewódzkiego inspektora ochrony roślin i nasiennictwa innego niż wojewódzki inspektor ochrony roślin i nasiennictwa właściwy dla miejsca uprawy, - dokumenty potwierdzające przeprowadzenie zabiegów odkażających, jeżeli w wymaganiach Federacji Rosyjskiej obowiązek przeprowadzenia takiego zabiegu został ustanowiony, - świadectwo fitosanitarne państwa pochodzenia w przypadku reeksportu, - na wezwanie inspektora - inne dokumenty niezbędne dla wyczerpującego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, co do której ma być wydane zaświadczenie (tj. świadectwo fitosanitarne). Po otrzymaniu zgłoszenia, upoważniony inspektor przeprowadza czynności kontrolne w celu dokonania oceny stanu fitosanitarnego. Kontrola fitosanitarna musi być przeprowadzona w odniesieniu do całości eksportowanej przesyłki. Po przeprowadzeniu czynności kontrolnych inspektor, w zależności od jej wyniku, wystawia: - świadectwo fitosanitarne kierowane do służb fitosanitarnych Federacji Rosyjskiej lub - postanowienie o odmowie wydania świadectwa. Po wystawieniu świadectwa fitosanitarnego przesyłka jest plombowana przez inspektora Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa, oraz do dokumentów dołączana jest informacja o nałożonych plombach. 4) spełnienia wymagań wynikających z prawodawstwa rosyjskiego a dotyczących: - wartości najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów w produktach pochodzenia roślinnego, przeznaczonych do spożycia przez ludzi, - obowiązku dołączania do każdej partii przesyłanych produktów informacji o zastosowanych środkach ochrony roślin oraz - obowiązku dołączania do każdej partii przesyłanych produktów informacji o dacie wykonania ostatniego zabiegu, - obowiązku dołączania certyfikatów bezpieczeństwa na produkty pochodzące z innych Państw Członkowskich, jeśli taki wymóg został wprowadzony przez stronę rosyjską (aktualne informacje na stronie zakładka informacja dla eksporterów do Federacji Rosyjskiej) wynikające z Memorandum z dnia 26 marca 2008 roku dotyczącego bezpieczeństwa produktów roślinnych przeznaczonych do spożycia przez ludzi i wywożonych ze Wspólnoty Europejskiej (WE) do Federacji Rosyjskiej, w odniesieniu do pozostałości pestycydów, azotanów i azotynów. Spełnienie powyżej wymienionych wymagań eksporter poświadcza według wzoru oświadczenia, który jest dostępny w wojewódzkich inspektoratach ochrony roślin i nasiennictwa. 5) zgłoszenia przesyłki do odprawy wywozowej polskim organom celnym, w przypadku, gdy przesyłce towarzyszy polskie świadectwo fitosanitarne. Polski organ celny, oprócz innych działań związany z procedurą celną, dokonuje kontroli świadectwa fitosanitarnego, zabezpieczeń przesyłki, pod kątem ich zgodności ze wzorami oryginalnych dokumentów oraz FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE XII 2008 r. 17

18 plomb. Po dokonaniu kontroli, organ celny potwierdza na świadectwie fitosanitarnym pieczęcią, że przedstawiony dokument jest oryginalny oraz że zawartość przesyłki nie została zmieniona po kontroli fitosanitarnej. Następnie organ celny nakłada na przesyłkę własne zamknięcia celne. W przypadku przesyłek wywożonych przez eksporterów upoważnionych do stosowania uproszczonej procedury celnej, czynności te wykonuje sam eksporter. Brak wymienionych oznaczeń celnych będzie skutkował zakwestionowaniem przesyłki przez stronę rosyjską. 6) w przypadku, gdy przesyłce towarzyszy polskie świadectwo fitosanitarne dokonać wwozu przesyłki na terytorium Federacji Rosyjskiej przez punkt wskazany w świadectwie fitosanitarnym, wyznaczony przez stronę rosyjską (lista punktów wwozu). Ponadto w celu usprawnienia obsługi eksportu konieczna jest ścisła współpraca eksporterów z jednostkami terenowymi Inspekcji, dokonującymi kontroli eksportowanych towarów. W szczególności istotne jest przekazywanie przez eksporterów z odpowiednim wyprzedzeniem informacji o terminach planowanych wysyłek i ilościach eksportowanych towarów. Umożliwi to lepsze planowanie pracy przez jednostki terenowe Inspekcji i zarządzanie kadrami będącymi w ich dyspozycji. 3. RYNEK BANANÓW Cła i kontyngenty w imporcie bananów Obecne zasady Zgodnie z Rozporządzeniem nr 1964/2005 z dnia 29 listopada 2005 roku w sprawie stawek celnych w odniesieniu do bananów (kod PCN ) z początkiem 2006 roku Unia Europejska wprowadziła jednolitą stawkę celną w imporcie bananów z krajów trzecich w wysokości 176 EUR/tonę, zastępując wcześniejszy system ceł i kwot. Natomiast co roku od dnia 1 stycznia wyznaczono też bezcłowy, autonomiczny kontyngent taryfowy w wysokości 775,0 tys. ton rocznie dla importu bananów z krajów Afryki, Karaibów i Pacyfiku (w sumie 77 państw). Tym samym od dnia 1 stycznia 2006 roku zakończyło się licencjonowanie i kontyngentowanie bananów do Unii Europejskiej oraz ustalona została jednolita stawka celna niezależnie od kraju pochodzenia, z wyłączeniem ugrupowania AKP, - jest tak zwany system tariff only. Jak już nie raz wspominaliśmy, poszkodowane nowym systemem kraje Ameryki Łacińskiej wielokrotnie wnosiły zażalenia i skargi do Światowej Organizacji Handlu na nowy system preferencyjnego traktowania jedynie pewnej grupy państw. Propozycja Komisji Europejskiej We wrześniu bieżącego roku Komisja Europejska podjęła już wstępną decyzję dotyczącą redukcji obecnie obowiązujących stawek celnych na importowane banany z krajów Ameryki Łacińskiej. Wstępnie założono, że stawka celna zostanie zmniejszona z obecnych 176 euro/tonę do 116 euro/tonę. Przy czym redukcja nie nastąpi jednorazowo po raz pierwszy zostanie zmniejszona o 26 euro/tonę w pierwszym roku obowiązywania nowej taryfy celnej, i o kolejne 9 euro/tonę w drugim roku, a następnie corocznie o kolejne 5 euro za tonę, aż do roku 2015 kiedy to osiągnie wspomniany poziom 116 euro/tonę. W zasadzie w przeciągu kolejnych 7 lat stawka celna zostanie zredukowana aż o 34%. Tym samym w kolejnych latach taryfa bananowa będzie wyglądała następująco: 150 euro/tonę w 2009 roku, 141 euro/tonę w 2010 roku, 136 euro/tonę w 2011 roku, 131 euro/tonę w 2012 roku, FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE XII 2008 r. 18

19 126 euro/tonę w 2013 roku, 121 euro/tonę w 2014 roku 116 euro/tonę w 2015 roku. Przy czym ta taryfa celna dotyczy wszystkich państw nadal z wyłączeniem państw ugrupowania AKP, które będą miały na mocy zawartych porozumienie o liberalizacji wymiany handlowej podtrzymane preferencyjne, zerowe stawki celne na importowane banany. W omawianym w raporcie okresie ostatnich trzech miesięcy nie doszło do dalszych zmian na unijnym rynku bananów. 3. PESTYCYDY W dniu 6 grudnia Komisja Europejska opublikowała rozporządzenie nr 1213/2008 dotyczące wieloletniego skoordynowanego wspólnotowego programu kontroli na lata 2009, 2010 i 2011, mającego na celu zapewnienie zgodności z najwyższymi dopuszczalnymi poziomami pozostałości pestycydów w żywności pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Zdaniem Komisja Europejskiej trzydzieści środków spożywczych należy do najbardziej istotnych składników pokarmu we Wspólnocie. Ustalono również, iż poważne zmiany w stosowaniu pestycydów zachodzą w cyklu trzyletnim, należy więc monitorować pestycydy w tych 30 środkach spożywczych w serii cyklów trzyletnich w celu umożliwienia przeprowadzania oceny narażenia konsumenta wspólnotowego oraz zmian zachodzących w tym kierunku. Założono również, iż w oparciu o dwumianowy rozkład prawdopodobieństwa można oszacować, że przebadanie 642 próbek pozwala na wykrycie jednej próbki zawierającej pozostałości pestycydów powyżej granicy wykrywalności z pewnością większą niż 99 %, pod warunkiem że nie mniej niż 1 % tych produktów zawiera pozostałości powyżej tego limitu. Pobór tych próbek rozdzielono między państwa członkowskie w stosunku do liczby ludności, w liczbie co najmniej 12 próbek dla danego produktu na rok. Do procedur pobierania próbek stosuje się dyrektywę Komisji 2002/63/WE z dnia 11 lipca 2002 r. ustanawiającą wspólnotowe metody pobierania próbek do celów urzędowej kontroli pozostałości pestycydów w produktach pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. W związku z powyższym Komisja Europejska ustaliła, iż w latach 2009, 2010 i 2011 państwa członkowskie będą pobierały i analizowały próbki kombinacji produktów i pozostałości pestycydów, które określono w załączniku I w sumie jest to około 160 nazw substancji. Ponadto do każdej nazwy badanej substancji przydzielono również grupę produktów z zakresu równych produktów żywnościowych. I tak kontroli poddane zostaną następujące produkty ogrodnictwa: fasola (świeża lub mrożona, bez strąków), marchew, ogórki, pomarańcze lub mandarynki, gruszki, ziemniaki, szpinak (świeży lub mrożony), bakłażany, banany, kalafior, winogrona stołowe, sok pomarańczowy, groszek (świeży lub mrożony, bez strąków), papryka słodka, jabłka, kapusta głowiasta, por, sałata, pomidory, brzoskwinie (włącznie z nektarynami i podobnymi mieszańcami) i truskawki. Ponadto testom poddane zostaną wybrane produkty zbożowe, ryż, oraz masło, jaja, mleko oraz różnego rodzaju mięsa. Pobrane i analizowane próbki zawierają przynajmniej: dziesięć próbek żywności dla niemowląt głównie na bazie warzyw, owoców lub zbóż; oraz jedną próbkę produktów pochodzących z upraw ekologicznych, odzwierciedlającą udział produktów ekologicznych w każdym państwie członkowskim. Liczbę próbek dla każdego produktu określono w załączniku II. W sumie jest ich dla wszystkich 27 państw Wspólnoty 642, w tym Belgia, Bułgaria, Czechy, dania, Estonia, Grecja, Irlandia, Cypr, Litwa, Łotwa, Węgry, Austria, Portugalia, Słowacja, Słowenia, Finlandia, Szwecja, Luksemburg, Malta po 27 próbek oraz Niemcy 93 próbki, Hiszpania- 45, Francja 66, Włochy 65, Wielka Brytania 66 oraz, Polska 45 i Rumunia i Holandia po 17 próbek. Państwa członkowskie przekażą wyniki analiz próbek testowanych w 2009 roku, 2010 roku i 2011 roku odpowiednio do dnia 31 sierpnia 2010 r., 2011 r. i 2012 r. Oprócz tych wyników FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE XII 2008 r. 19

20 państwa członkowskie zobowiązane są do przekazania następujących informacji dotyczących: wykorzystania metody analitycznej i uzyskanych poziomów raportowania, limitów oznaczenia stosowanych w krajowych i wspólnotowych programach kontroli; szczegółowych informacji o akredytacji laboratoriów analitycznych biorących udział w kontrolach; oraz w przypadku przekroczenia najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów wykaz możliwych powodów ich przekroczenia wraz z odpowiednimi uwagami dotyczącymi wariantów zarządzania ryzykiem. 4. STANDARDY JAKOŚCIOWE Zgodnie z rozporządzeniem nr 2200/96 wprowadzono na terenie Unii możliwość zastosowania standardów jakościowych dla wybranych grup owoców i warzyw objętych wspólną organizacją rynku. Obowiązujące standardy, poprzez zdefiniowanie opisu jakości, ułatwiają handel i zmniejszają niepewność w stosunku do produktu. Warto jednak wspomnieć, iż standardy te mają zastosowanie jedynie w przypadku produktów do bezpośredniej konsumpcji, tj. warzyw i owoców świeżych. Standardy unijne określają przede wszystkim: definicję produktu, wygląd, kształt, kolor, jędrność, stopień dojrzałości, wielkość, sposób pakowania itp. Aktualnie w Unii Europejskiej wspólne standardy obowiązują dla poniższych produktów: arbuzy, awokado, banany, morele, brzoskwinie, nektarynki, owoce cytrusowe, melony, truskawki, winogrona, jabłka, gruszki, czereśnie i wiśnie, kiwi, śliwki, migdały, orzechy laskowe i włoskie, karczochy, bakłażany, brukselka, ogórek, czosnek, szparagi, szpinak, seler naciowy, marchew, kalafior, kapusta, fasola szparagowa, groch, cebula, cukinia, papryka słodka, pieczarki, pomidory, pory, sałata, cykoria, endywia. Należy zwrócić uwagę, iż warzywa i owoce, które nie spełniają minimalnych, wymaganych standardów, mogą trafić na rynek jedynie w bezpośredniej sprzedaży z gospodarstw, jak również jako surowiec do przetwórstwa oraz w sytuacji niedoboru pewnych produktów na rynku. Na rynku unijnym wyróżnia się jedynie trzy klasy jakościowe Klasę I, Klasę II oraz Klasę Extra. Począwszy od 1998 roku zniesiono możliwość występowania na rynku produktów Klasy III. Powyżej wspomniane standardy obowiązują we wszystkich unijnych krajach na wszystkich szczeblach obrotu tzn. producenta, hurtownika, pośrednika czy pakowaczy, jak również na etapie transportu finalnego produktu. Jak już informowaliśmy w poprzednim wydaniu raportu kwartalnego, problem zmiany przepisów dotyczących standardów jakościowych dla owoców i warzyw powrócił w lipcu bieżącego roku. Sprawa została poruszona przede wszystkim z uwagi na rosnący problem nie tylko unijny, ale i światowy galopujące ceny żywności, wzrost kosztów produkcji i problem braku żywności w niektórych częściach świata, przy jednoczesnym marnowaniu żywności poprzez przestrzeganie dawno temu ustalonych przepisów. Wówczas tocząca się dyskusja dotyczyła złagodzenia standardów jakościowych ustalonych dla 36 produktów ogrodnictwa uwzględniających klasyfikowanych jako klasa I sprzedawanych bezpośrednio konsumentom. Wstępna, ówcześnie przedstawiona propozycja dotyczyła redukcji obecnych przepisów i wprowadzenia jedynie 10 takich standardów jakościowych dla 10 głównych produktów, które stanowią obecnie 75% unijnego handlu, a na pozostałe 26 produktów standardy miały by być zniesione. Na liście 10 głównych produktów zaproponowane zostały: jabłka, owoce cytrusowe, owoce kiwi, sałata, brzoskwinie i nektarynki, gruszki, truskawki, słodka papryka, winogrona stołowe i pomidory. Lista pozostałych 26 produktów do prawdopodobnego złagodzenia standardów jakościowych to: morele, karczochy, szparagi, bakłażany, awokado, fasola, brukselka, marchew, kalafiory, wiśnie i czereśnie, cykoria, cukinia, ogórki, pieczarki, czosnek, orzechy włoskie w łupinie, kapusta, pory, melony, cebula, groszek, śliwki, selery, szpinak, orzechy laskowe w łupinie i arbuzy. FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE XII 2008 r. 20