Rachunkowość zarządcza. Zespół Katedry Rachunkowości Menedżerskiej SGH 1. Rachunkowość zarządcza (Zajęcia nr 1) Agenda. Dr Marcin Pielaszek

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Rachunkowość zarządcza. Zespół Katedry Rachunkowości Menedżerskiej SGH 1. Rachunkowość zarządcza (Zajęcia nr 1) Agenda. Dr Marcin Pielaszek"

Kazimierz Wojciechowski
6 lat temu
Przeglądów:

1 Agenda (Zajęcia nr 1) 1. Zagadnienia organizacyjne 2. Wprowadzenie do rachunkowość zarządczej 3. Istotność informacji kosztowej przy podejmowaniu decyzji Dr Marcin Pielaszek 2 Zagadnienia organizacyjne Materiały obowiązkowe: G.K. Świderska, Controlling kosztów i rachunkowość zarządcza, MAC/DIFIN, 2010 Konsultacje: Piątki, , sala 329A Informacje uzupełniające (np. odwołane konsultacje) Zaliczenie: Egzamin: pytania testowe + zadania mpiela@sgh.waw.pl Roboczy plan zajęć z przedmiotu Temat 1. Wprowadzenie do rachunkowości zarządczej. Istotność informacji kosztowej przy podejmowaniu decyzji 2. Rachunek kosztów zmiennych i analiza koszty rozmiary produkcji zysk 3. Rachunek kosztów działań, przesłanki powstania, opis koncepcji, wykorzystanie w zarządzaniu 4. Rachunek kosztów działań c.d. Rachunek kosztów docelowych (target costing) 5. Planowanie i kontrola w organizacjach zdecentralizowanych. Budżetowanie. System cen wewnętrznych 6. Finansowe mierniki oceny dokonań ośrodków odpowiedzialności (ROI, RI, analiza odchyleń). 7. Zrównoważona karta dokonań opis koncepcji 3 4 Zespół Katedry Rachunkowości Menedżerskiej SGH 1

Rachunkowość menedżerska a rachunkowość finansowa Rachunkowość finansowa Rachunkowość menedżerska Odbiorcy

Głównie analityczna Wprowadzenie Sposób przygotowania Sformalizowany Dowolny Charakter informacji Prawie

częściej nieistotna z punktu widzenia podejmowania decyzji 6 Podstawowe funkcje rachunkowości menedżerskiej 1.

Wsparcie procesów planowania i kontroli Wsparcie procesu podejmowania decyzji Nie tylko Produkty Różny koszt

dla zarządzających Procesy Działania Jednostki biznesowe Odpowiedzialność za koszty Zasoby Klienci Segmenty

sposobu dostawy Każde działanie powoduje koszty Czy jest potrzebne? Czy przynosi wartość dla klienta?

2 Rachunkowość menedżerska a rachunkowość finansowa Rachunkowość finansowa Rachunkowość menedżerska Odbiorcy Zewnętrzni Wewnętrzni Horyzont czasowy Głównie przeszłość Głównie przyszłość Agregacja informacji Syntetyczna Głównie analityczna Wprowadzenie Sposób przygotowania Sformalizowany Dowolny Charakter informacji Prawie wyłącznie finansowa Finansowa i niefinansowa Informacja pochodząca z rachunkowości finansowej jest coraz częściej nieistotna z punktu widzenia podejmowania decyzji 6 Podstawowe funkcje rachunkowości menedżerskiej 1. Wsparcie procesu podejmowania decyzji 2. Wsparcie procesów planowania i kontroli Wsparcie procesu podejmowania decyzji Nie tylko Produkty Różny koszt wytworzenia w zależności od technologii i długości partii OBIEKTY KOSZTÓW, o których informacje są niezbędne dla zarządzających Procesy Działania Jednostki biznesowe Odpowiedzialność za koszty Zasoby Klienci Segmenty rynku Różny koszt w zależności od sposobu dystrybucji i obsługi Dostawcy Różny koszt w zależności od jakości i sposobu dostawy Każde działanie powoduje koszty Czy jest potrzebne? Czy przynosi wartość dla klienta? Czy jest wykonywane efektywnie? Koszty wynikają z samego faktu dysponowania zasobami Czy są wykorzystywane efektywnie? Jakie są koszty niewykorzystania? 7 8 Zespół Katedry Rachunkowości Menedżerskiej SGH 2

3 Wsparcie planowania i kontroli Misja / Wizja Strategia Poziom strategiczny - domena zarządu Balanced Scorecard Delegacja odpowiedzialności strategiczne operacyjne strategiczne operacyjne System motywacyjny Pozostałe poziomy organizacyjne - realizacja Ośrodki odpowiedzialności Budżet Pomiar kosztów i korzyści System cen wewnętrznych System motywacyjny 9 Co to znaczy, że informacja jest istotna lub nie jest istotna Informacja istotna Informacja jest istotna jeżeli dotyczy wielkości (przychodów / kosztów) przyrostowych, tzn. takich, które ulegną zmianie w przyszłości, w wyniku podjęcia decyzji o przyjęciu określonej opcji działania Informacja nieistotna Informacja jest nieistotna jeżeli dotyczy wielkości (przychodów / kosztów zapadłych) tzn. takich, co do których decyzja już została podjęta i która nie może być zmieniona w przyszłości Przykład 1 Pan Ł. Geniusz kupił ostatnio nowy samochód o wartości zł. i ponosi następujące koszty, związane z użytkowaniem pojazdu: Zużycie paliwa Ubezpieczenie OC i AC Opłata za obowiązkowe badanie techniczne Okresowa wymiana oleju, opon i innych części Opłata za miejsce na parkingu w miejscu zamieszkania Ponadto pan Ł.Geniusz planuje zainstalowanie odtwarzacza CD i nowych głośników w samochodzie. Dojazdy na uczelnię mogą stanowić około połowy rocznych przejazdów Ł.Geniusza własnym samochodem. Zarząd Miasta założył parking w pobliżu uczelni, dlatego Ł.Geniusz rozważa kupienie biletu okresowego i korzystanie z komunikacji miejskiej przy dojazdach na uczelnię. 11 Zespół Katedry Rachunkowości Menedżerskiej SGH 3

4 Rodzaj kosztu Cena nabycia samochodu Zużycie paliwa Ubezpieczenie AC i OC Badanie techniczne Okresowa wymiana oleju, opon i innych części Opłata za miejsce na parkingu w miejscu zamieszkania Odtwarzacz CD + głośniki Bilet okresowy Koszt parkingu przed uczelnią Rozwiązanie przykładu 1 Istotny / Nieistotny Uwagi Przykład 2 W poprzednim okresie przedsiębiorstwo produkcyjne nabyło zapas komponentu A za cenę 4 zł/szt. Komponenty służyły, do wytwarzania produktu X, na który nie ma obecnie popytu. Niewykorzystana część zapasu szt. zalega w magazynie. Zarządzający otrzymali ostatnio dwie oferty, związane z wykorzystaniem komponentu A: 1. Zamontowanie komponentu A w innych produktach, wytworzonych na zlecenie natychmiastowe. Zlecenie dotyczy szt. produktów po cenie 8 zł/szt. Planowane są następujące koszty: a) Do każdego urządzenia potrzebny jest 1 komponent A i 1 komponent B. Komponent B zastanie zakupiony po podjęciu decyzji o przyjęciu zamówienia. Aktualna cena nabycia komponentu B wynosi 3 zł/szt. b) Norma robocizny dla zlecenia wynosi 0,2 roboczogodziny na 1 szt. Aktualna stawka płacy wynosi 10 zł/godz. Pracownicy otrzymują stałe miesięczne wynagrodzenia plus dodatki za nadgodziny. Przedsiębiorstwo posiada wolne moce wytwórcze i przyjęcie dodatkowego, natychmiastowego zamówienia nie spowoduje pracy w nadgodzinach ani dezorganizacji normalnej pracy. c) Przewiduje się, że dodatkowe koszty energii i materiałów technologicznych związane z wytworzeniem zamówionej partii wyniosą około zł. d) Pośrednie koszty produkcji są w krótkim okresie stałe i wynoszą 150% kosztów robocizny 2. Natychmiastowa odsprzedaż szt. komponentu A po cenie 2,00 zł/szt. Przykład 2 c.d. Rozwiązanie przykładu 2 Z księgowości dostarczono następujących danych o planowanym wpływie obydwu opcji działania na wynik przedsiębiorstwa: Zlecenie produkcyjne Sprzedaż komponentów Przychody ze sprzedaży Przychody ze sprzedaży Koszty wytworzenia: Wartość sprzedanych towarów Komponent A (1.000 szt. x 4) Komponent B (1.000 szt. x 3) Robocizna (1.000 szt. x 2) Energia i materiały techn Koszty pośrednie Razem koszty wytworzenia Strata (5.000) (2.000) Przy podjęciu decyzji należy wziąć pod uwagę wyłącznie koszty istotne Zlecenie produkcyjne Sprzedaż komponentów Którą opcję powinno wybrać przedsiębiorstwo? Jakie informacje będą istotne przy podejmowaniu tej decyzji? Zespół Katedry Rachunkowości Menedżerskiej SGH 4

5 Koszty utraconych korzyści (koszty alternatywne) Koszty utraconych korzyści są to utracone zyski w wyniku nie podjęcia najlepszej alternatywnej opcji działania Przykład 3 1. Przedsiębiorstwo produkujące porcelanę stołową otrzymało zapytanie ofertowe dotyczące wyprodukowania w kolejnym miesiącu 10 t porcelany z kolorowym logo odbiorcy 2. Obecnie przedsiębiorstwo produkuje wyłącznie porcelanę białą, wykorzystując w całości praktyczne zdolności produkcyjne, które wynoszą 100 t miesięcznie. W przypadku przyjęcia dodatkowego zamówienia, konieczna byłaby rezygnacja w kolejnym miesiącu z produkcji i sprzedaży 20 t porcelany białej. 3. Przedsiębiorstwo dysponuje następującymi danymi: Wzór specjalny Biała porcelana Cena sprzedaży za kg?? 5 zł Koszty surowców na kg 3 zł 2 zł Koszty przerobu ( t) zł Koszty alternatywne są zawsze istotne z punktu widzenia podejmowania decyzji 4. Przyjęcie zamówienia specjalnego spowoduje dodatkowe koszty wykonania projektu, uruchomienia produkcji, naniesienia logo i utylizacji barwników w wysokości zł 17 Przykład 3 c.d. Rozwiązanie przykładu 3 Dział Sprzedaży wyliczył, że przyrostowe koszty związane z zamówieniem specjalnym wynoszą zł. Zużycie surowca ( kg x 3,00 zł/kg) Koszty specjalne Koszty przyrostowe zlecenia Ponieważ dla zamówień specjalnych cena powinna pokryć przynajmniej koszty przyrostowe, minimalna cena dla zlecenia, tj. cena przy której przedsiębiorstwo nie ponosi strat, została określona na poziomie 6,00 zł/kg: 1. Ocenić kalkulację ceny minimalnej, która została sporządzona przez Dział Sprzedaży. 2. Na jakim poziomie powinna zostać ustalona cena sprzedaży dla zlecenia specjalnego Zespół Katedry Rachunkowości Menedżerskiej SGH 5

6 Przykład 4 1. Przedsiębiorstwo przemysłu włókienniczego wykorzystuje od 5 lat urządzenie do barwienia tkanin. Przewiduje się, że urządzenie może być używane jeszcze przez kolejnych 5 lat. Po tym okresie planowane jest zakupienie nowej zintegrowanej linii produkcyjnej. 2. Przedsiębiorstwo dokonuje odpisów umorzeniowych w księgach rachunkowych metodą liniową, uwzględniając przewidywany okresu użytkowania środka trwałego 10 lat. Wartość początkowa urządzenia Dotychczasowe umorzenie Wartość księgowa netto po 5 latach Niedawno przedsiębiorstwo otrzymało ofertę wymiany obecnie używanego urządzenia na aparat barwiarski nowej generacji, który pozwoli na roczne oszczędności energii i barwników o wartości zł. 4. Jednorazowe nakłady inwestycyjne z własnych środków przedsiębiorstwa, związane z nowym aparatem barwiarskim, wyniosą zł. Aparat byłby wykorzystywany przez 5 lat. Po tym okresie jego wartość rynkowa będzie wynosiła zł. 5. Obecnie istnieje możliwość sprzedaży starego urządzenia za zł, natomiast za 5 lat jego wartość rynkowa będzie zbliżona do zera. Przykład 4 c.d. 1. Który wariant powinno wybrać przedsiębiorstwo? Jaki potencjalny konflikt może wystąpić, jeżeli zarządzający wydziałem barwiarni będą oceniani corocznie na podstawie księgowego wyniku operacyjnego? 2. (Dodatkowe) Jak należy poszerzyć analizę, wiedząc, że przedsiębiorstwo przynosi dochód obciążony podatkiem dochodowym od osób prawnych? Przeciętna stopa podatku w następnych latach wyniesie 30%. Do celów podatkowych stare urządzenie jest amortyzowane przez 10 lat, a nowe może być amortyzowane przez 5 lat. 3. (Dodatkowe wymagana znajomość dyskontowania strumieni pieniężnych, rozdział 9) Dokonać analizy zdyskontowanych przepływów pieniężnych dla obydwu opcji (po uwzględnieniu efektu podatkowego) wiedząc, że koszt kapitału dla przedsiębiorstwa wynosi 10%. Zespół Katedry Rachunkowości Menedżerskiej SGH 6

Podobne dokumenty

Plan prezentacji Rachunkowość menedżerska (zarządcza) (Zajęcia nr 1) Dr Marcin Pielaszek 1. Zagadnienia organizacyjne 2. Wprowadzenie do rachunkowość zarządczej 3. Istotność informacji w rachunkowości