WEWNĄTRZSZKOLNE DORADZTWO ZAWODOWE w Gimnazjum im. POW w Lądku DROGA DO KARIERY OPRACOWAŁA: U. LORITZ WSPÓŁPRACA: A. KOPCZYŃSKA

Transkrypt

1 WEWNĄTRZSZKOLNE DORADZTWO ZAWODOWE w Gimnazjum im. POW w Lądku DROGA DO KARIERY OPRACOWAŁA: U. LORITZ WSPÓŁPRACA: A. KOPCZYŃSKA 1

2 SPIS TREŚCI: WSTĘP 1. CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU 2. CELE PROGRAMU 3. ZADANIA PROGRAMOWE 4. FORMY REALIZACJI 5. METODY PRACY 6. PLAN DZIAŁAŃ 7. EFEKTY 8. EWALUACJA 9. ZATWIERDZENIE PROGRAMU WSTĘP Podejmowanie decyzji o wyborze przyszłego zawodu jest trudnym zadaniem w życiu gimnazjalisty. Dużą rolę odgrywa świadomość posiadanych umiejętności i orientacja na rynku pracy, dlatego bardzo ważne jest podjęcie działań ułatwiających określenie młodemu człowiekowi jego możliwych profili zawodowych i szans oraz wymagań z jakimi będzie mógł się spotkać na ścieżce swojej kariery zawodowej. Decyzje, które podejmą uczniowie, wpływać będą na ich dalszy proces kształcenia oraz w znaczącym stopniu mogą zdeterminować wykonywany przez nich zawód w przyszłości. Uczeń powinien także poznać i ocenić własne predyspozycje zawodowe pozwalające prawidłowo zadecydować o wyborze przyszłej profesji. Bazując na zainteresowaniach oraz na uświadomionych mocnych stronach ucznia, a także na cechach jego charakteru, należy wskazać mu możliwości oraz szanse jakie mogą pojawić się na jego dalszej drodze kształcenia. Efektem pracy szkoły ma być przygotowanie do podjęcia dobrej decyzji o wyborze zawodu. Ujęte działania programowe mają na celu ułatwić uczniowi przeanalizowanie 2

3 ich mocnych i słabych stron oraz wyróżniających cech charakteru, które mogą przyczynić się do podjęcia właściwych wyborów. Gimnazjalista będzie świadomy swoich predyspozycji oraz weźmie pod uwagę zainteresowania, które korespondować będą z wykonywaną w przyszłości pracą. Działania, które zostaną podjęte w czasie realizacji niniejszego programu mają na celu dostarczyć młodzieży oraz rodzicom niezbędnej wiedzy pozwalającej na rozsądny wybór dalszego kształcenia, a w konsekwencji również podjęcia decyzji o wyborze właściwej ścieżki kariery zawodowej. Scenariusze zajęć z uczniami oparte są na poradniku metodycznym dla wychowawców gimnazjum w zakresie doradztwa zawodowego Rozwijam skrzydła, Katarzyny Druczak, Marzeny Mańturz i Magdaleny Mrozek: stanowiącym doskonałą pomoc nauczycielom, która usprawni im pracę. Program uwzględnia działania z zakresu doradztwa edukacyjno zawodowego zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno pedagogicznej. 1. CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU Program Wewnątrzszkolnego Doradztwa Zawodowego realizowanego w Gimnazjum im. POW w Lądku opracowany został przez pedagoga szkolnego i jest on w szczególności realizowany wśród uczniów klas trzecich gimnazjum. Jego elementy wdrażane są również w klasach pierwszych i drugich podczas godzin wychowawczych przez opiekunów danej klasy i pedagoga, jak również są one realizowane w ramach korelacji przedmiotowej. Program został także wzbogacony o zadania realizowane przez szkołę, ukierunkowane na zorientowanie uczniów na rynku pracy i pomoc w określeniu przyszłych planów zawodowych, które nie były dotychczas realizowane w szkole. Działania prowadzone w ramach orientacji zawodowej zaplanowane są na dwa półrocza. W pierwszym półroczu w klasach trzecich prowadzone są warsztaty związane z orientacją zawodową, na których uczniowie poznają swoje mocne i słabe strony oraz określają swoje zainteresowania. Poszczególne zadania koncentrują ich uwagę na skupieniu się na własnej osobie i scharakteryzowaniu własnych zdolności, kwalifikacji oraz predyspozycji, które należy brać pod uwagę przy wyborze przyszłej placówki kształcenia oraz potencjalnego zawodu. Uczniowie zapoznają się z aktualnymi ofertami istniejącymi na rynku pracy uczeń poznaje odpowiedzialności oraz obowiązki osoby reprezentującej dany zawód. Dowiaduje się również jakie są wymagania oraz oczekiwania przyszłych 3

4 pracodawców oraz zostaje on uświadomiony o potencjalnych ryzykach, jak i przeciwwskazaniach zdrowotnych charakteryzujących konkretne zawody. W drugim półroczu organizowane są: wyjazdy na dni otwarte do szkół ponadgimnazjalnych, podczas których przyszli kandydaci mogą zapoznać się nie tylko z ofertą kształcenia, ale również zwiedzić odwiedzaną placówkę, wizyty przedstawicieli szkół średnich przyjeżdzających na spotkania z młodzieżą (przedstawienie oferty szkoły, udzielanie informacji o kierunkach kształcenia oraz zasadach rekrutacji; uczniowie otrzymuj foldery i ulotki oraz uczestniczą w pokazach multimedialnych), współpraca z Poradnią Psychologiczno Pedagogiczną i innymi instytucjami mająca na celu organizację działań pomagających stworzyć przyszły profil zawodowy uczniów (warsztaty prowadzone przez pracowników poradni psychologiczno pedagogicznej lub Urząd Pracy), badania preferencji zawodowych organizowane w ramach działań poradni dla uczniów napotykających szczególne trudności w określeniu swoich planów zawodowych, ankiety test skłonności zawodowych, test zainteresowań, zajęcia z młodzieżą prowadzone przez pedagoga i wychowawców (zapoznanie z zasadami rekrutacji szkół ponadgimnazjalnych, kierunkami, terminem składania kwestionariuszy i rozdanie kart z terminami; omówienie punktacji za poszczególne przedmioty, poinformowanie o dokumentach wymaganych od kandydatów podczas procesu rekrutacyjnego), zapoznanie uczniów z przebiegiem procesu elektronicznego naboru, dostarczenie uczniom adresów stron internetowych z informacjami o szkołach i zasadach rekrutacji (podczas zajęć z informatyki) Działania zawarte w programie Doradztwa Zawodowego realizowane są przez pedagoga szkolnego, wychowawców oraz nauczycieli gimnazjum w ramach: 1. lekcji wychowawczych, 2. lekcji przedmiotowych, 4

5 3. wycieczek. Działania ułatwiające uczniom wybór ich przyszłego zawodu realizowane są także na dodatkowych spotkaniach prowadzonych przez specjalistów z poradni psychologiczno pedagogicznej oraz doradcę zawodowego. Dodatkowo uczniowie mają możliwość uczestnictwa w kółku informatyczno technicznym, w ramach którego raz w tygodniu prowadzący zajęcia podejmuje tematykę wyboru przyszłego zawodu i prezentuje możliwości poszukiwania informacji za pomocą komputera i Internetu (jedna godz. tygodniowo). Również pedagog szkolny oferuje swoją pomoc w ramach indywidualnych konsultacji (jedna godz. tygodniowo). Program obejmuje następujące obszary działań: 1. praca z klasą (zajęcia grupowe) 2. spotkanie z rodzicami 3. praca z nauczycielami 4. praca indywidualna z uczniem Doradztwo Zawodowe realizowane jest w 3 modułach tematycznych opracowanych i dostosowanych do potrzeb szkoły na podstawie programu Rozwijam Skrzydła K. Druczak, M. Mańturz i M. Mrozek: Celem I modułu /klasa I /jest stworzenie uczniom warunków do lepszego poznania swojej osobowości oraz przygotowanie do odpowiedzi na poniższe pytania: a) Jakie są moje mocne i słabe strony? b) Co lubię w sobie najbardziej? c) Co mnie naprawdę pasjonuje? d) Mój system wartości, zainteresowania i zdolności. W module II /klasa II/ uczniowie odpowiadają sobie na pytania: a) W jakich dziedzinach życia gospodarczego i społecznego widzę siebie w przyszłości? b) Jaki zawód uważam za najbardziej interesujący? 5

6 c) Co według mnie znaczy dobra praca? Jakie warunki musi spełniać taka praca? W module III /klasa III/ uczniowie powinni znaleźć odpowiedzi na pytania: a) Jaką wybrać szkołę? b) Czym kierować się przy wyborze szkoły? c) Gdzie mogę uzyskać pomoc w wyborze kierunku dalszego kształcenia? WPROWADZENIE DZIAŁAŃ INNOWACYJNYCH DO PROGRAMU - UZASADNIENIE Wyżej wymienione działania zostały wdrożone w minionym roku szkolnym. Analiza zrealizowanego programu (rozmowy z uczniami, wychowawcami i własne refleksje) przyczyniła się do wyciągnięcia wniosków i wzbogacenia go o nowe działania. Włączenie nowych innowacyjnych zagadnień pozwoli uczniom głębiej przyjrzeć się swoim ukrytym zasobom i wytyczyć najbardziej prawidłową ścieżkę edukacji. Uwzględniając potrzeby uczniów w obecnym roku szkolnym zaplanowałam rozszerzyć działania w klasach drugich: - Wprowadzenie nowej metody dydaktycznej - tutoring przyczyniającej się do rozwijania potencjału uczniów oraz motywowania ich do samodzielnej pracy w wyznaczaniu ścieżki edukacyjnej, (doradca zawodowy będzie kilka razy w ciągu roku spotykał się z uczniem. tutor będzie kierował rozwojem ucznia, wspólnie rozpoznawał jego potencjał i pomagał wyznaczyć ścieżkę rozwoju dostosowując ją do indywidualnej sytuacji ucznia) Zakładane efekty: - integralny rozwój ucznia, - rozwój talentów i budowania mocnych stron - motywowanie uczniów do samodzielnej pracy, - stworzenie możliwości podzielenia się osobistymi zaletami, - rozpoznanie potencjału ucznia oraz wspólne wyznaczenie ścieżki rozwoju naukowego, osobistego i społecznego, - wzbudzenie samodzielnego myślenia opartego na wiedzy, 6

7 - Umożliwienie udziału uczniów w wycieczkach zawodoznawczych (wychowawcy klas drugich w oparciu o zainteresowania i zasoby swoich wychowanków będą stwarzali możliwość wyjazdu do pobliskich zakładów pracy) Zakładane efekty: - uczeń pozna i zainteresuje się lokalnym rynkiem pracy, - będzie miał wiedzę na temat możliwości wyboru przyszłego zawodu - zweryfikuje swoje zainteresowania/ możliwości względem propozycji lokalnego rynku pracy - Stworzenie uczniom możliwości udziału w wolontariacie (Opiekun Szkolnego Koła Caritas będzie zachęcał oraz wdrażał uczniów do udziału w wolontariacie i akcjach charytatywnych) Zakładane efekty: - kształtowanie pozytywnej postaw i osobowości uczniów - rozwijanie empatii, zrozumienia oraz uwrażliwienia na potrzeby innych - kształtowanie postaw prospołecznych - kształtowanie umiejętności działania zespołowego, - sprawdzenie własnych umiejętności, zdobywanie nowych doświadczeń Zakładam, że wprowadzenie nowych działań innowacyjnych przyczyni się do lepszego samopoznania czego efektem będzie trafne podjęcie decyzji i wyznaczenie dalszej drogi rozwoju ucznia. 2. CELE PROGRAMU - wdrażanie uczniów do samopoznania - planowanie własnego rozwoju 7

8 - przygotowanie uczniów do analizy swoich mocnych i słabych stron - przygotowanie młodzieży do trafnego wyboru zawodu i drogi dalszego kształcenia - kształtowanie świadomych decyzji w wyborze zawodu i szkoły - włączanie placówek, instytucji i zakładów pracy w proces orientacji i doradztwa zawodowego - prowadzenie indywidualnego i grupowego doradztwa zawodowego na terenie szkoły - aktywizowanie uczniów do poznawania różnych grup zawodowych - przygotowanie rodziców do efektywnego wspierania dzieci w podejmowaniu decyzji edukacyjnych i zawodowych 3. ZADANIA PRZY REALIZACJI PROGRAMU - Gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych przez pedagoga szkolnego. - Wskazywanie osobom zainteresowanym (uczniom, rodzicom, nauczycielom) źródeł dodatkowej informacji na temat ofert szkół. - Udzielanie indywidualnych porad edukacyjnych i zawodowych uczniom oraz ich rodzicom. - Organizowanie grupowych zajęć aktywizujących i wspierających uczniów w świadomym planowaniu kariery. - Kierowanie uczniów wymagających dodatkowej pomocy do specjalistów: doradców zawodowych w poradniach psychologicznopedagogicznych i urzędach pracy. - Wspieranie rodziców i nauczycieli w działaniach doradczych poprzez udostępnianie im informacji i materiałów do pracy z uczniami. - Współpraca z instytucjami wspierającymi doradztwo zawodowe: poradnia psychologiczno pedagogiczna, powiatowy urząd pracy, itp. - Pomoc uczniom w podejmowaniu decyzji dotyczącej wyboru szkoły, dalszego kierunku kształcenia czy zawodu. 4. FORMY REALIZACJI 1. Doradztwo Zawodowe w ramach pracy z uczniami obejmuje: - Poznawanie siebie charakterystyki zawodów. 8

9 - Autodiagnozę preferencji i zainteresowań zawodowych. - Analizę potrzeb rynku pracy i możliwości zatrudnienia. - Indywidualną pracę z uczniem metodą tutoringu służącą lepszemu samopoznaniu, przekładającego się na trafny wybór szkoły i zawodu. - Konfrontowanie samooceny uczniów z wymaganiami szkół i zawodów. Moduł I klasa I 1. Zmiana stały element życia (wychowawca). 2. Stres wróg czy przyjaciel (pedagog). 3. Motywacja co to jest i po co (wychowawca). 4. Czy współpraca się opłaca (wychowawca). W dowolnym czasie włączenie uczniów w gry dydaktyczne proponowane przez Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej (koweziu.edu.pl). Moduł II klasa II 1. Jaki jestem? Oto jest pytanie (wychowawca). 2. Zainteresowania inspiracja do działania i sposób na relaks (wychowawca). 3. Rozwijam skrzydła podsumowanie wiedzy o sobie (wychowawca). 4. Świat zawodów co to takiego? (pedagog) 5. Tutoring indywidualne spotkania ucznia z doradcą zawodowym (pedagog, wychowawcy) 6. Wycieczki do pobliskich zakładów pracy (wychowawcy) W dowolnym czasie włączenie uczniów w gry dydaktyczne proponowane przez Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej (koweziu.edu.pl). Moduł III klasa III 1. Decyzje szanse czy ograniczenia? (pedagog) 9

10 2. Informacja zawodowa, czyli co warto wiedzieć o zawodach? (wychowawca) 3. Szkolnictwo ponadgimnazjalne. Ścieżki kształcenia (pedagog) 4. Krok za krokiem, czyli nie od razu Kraków zbudowano. O celach i planach edukacji zawodowej (pedagog). W dowolnym czasie włączenie uczniów w gry dydaktyczne proponowane przez Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej (koweziu.edu.pl). Inne działania włączone w moduł III dla klas III gimnazjum 1. Lokalny rynek pracy spotkania z doradcami zawodowymi (pedagog) 2. Możliwości dalszego kształcenia i doskonalenia zawodowego (dni otwarte w szkołach, dyrektor, pedagog, wychowawcy) 3. Wychowawca odpowiedzialny za teczki uczniów. 2. Praca z rodzicami dotyczy sfery informacyjnej mającej na celu udzielenie im pomocy w wyborze dalszej drogi kształcenia ich dzieci. Rodzice uczniów, którzy mają problemy decyzyjne mają możliwość korzystania z punktu informacyjno-konsultacyjnego prowadzonego przez pedagoga. Informacje o szkołach i lokalnym rynku pracy spotkanie z doradcą zawodowym 3. Praca z nauczycielami obejmuje realizację programu i wspólne nakreślenie dalszego kierunku pracy z rodzicami i młodzieżą. 1. Zapoznanie z programem. 2. Diagnoza klasy. 5. METODY PRACY - pogadanki 10

11 - warsztaty zawodoznawcze - godzina do dyspozycji ucznia i rodzica (rozmowa doradcza) - spotkania zawodowe - ankiety - poradnictwo indywidualne tutoring i grupowe - wycieczki 6. PLAN DZIAŁAŃ L.p. Zadanie Metoda Osoby odpowiedzialne Termin realizacji 1. Zapoznanie Rady Pedagogicznej Informacja o programie Pedagog szkolny Wrzesień z programem Wewnątrzszkolnego Doradztwa Zawodowego 2. Zapoznanie rodziców z programem Informacja o programie Wychowawcy klas Wrzesień/październik Wewnątrzszkolnego Doradztwa Zawodowego 3. Informacje dla rodziców dotyczące Spotkanie/ konsultacje Doradca zawodowy Luty/Marzec szkół i lokalnego rynku pracy Uwagi 11

12 Realizacja zajęć z rodzicami Warsztaty Wychowawcy I i II półrocze wg scenariusza klas I i II wg potrzeb Klasa I część 2, moduł I i II Klasa II część 2, moduł III i IV Wycieczki zawodoznawcze do pobliskich zakładów pracy. Indywidualne spotkania ucznia z doradcą zawodowym - tutoring Wycieczki Indywidualne konsultacje z doradcą zawodowym Wychowawcy klas II II półrocze Pedagog II półrocze wychowawcy 4. Punkt Konsultacyjny Preorientacji Poradnictwo Pedagog szkolny Cały rok szkolny Raz w tygodniu Zawodowej Indywidualne poniedziałek Kółko informatyczno techniczne Poradnictwo Nauczyciel Raz w tygodniu z ukierunkowaniem zawodowym Grupowe prowadzący kółko - czwartek 5. Co wiem o sobie? Moje słabe i mocne Ankieta Pedagog szkolny/ Październik/ Listopad strony. doradca zawodowy klasy III Wychowawcy klas klasy I i II 6. Zajęcia zawodoznawcze wśród uczniów Zajęcia z wychowawcą Wychowawca/ Cały rok szkolny Zgodnie z planem 12

13 wg propozycji poradnika metodycznego Pedagog wychowawcy Rozwijam skrzydła zawierającym Realizacja w pkt 4. FORMA zadania WDZ REALIZACJI Lokalny rynek pracy Warsztaty Doradca zawodowy II półrocze Wykłady 7. Oferty edukacyjne szkolnictwa Dni otwarte w szkołach Dyrektor szkoły Marzec/ Maj ponadgimnazjalnego Wycieczki i Spotkania Pedagog szkolny z przedstawicielami szkół Wychowawcy ponadgimnazjalnych klas III Zajęcia informacyjne Pokazy multimedialne Ulotki i broszury informacyjne Gromadzenie oraz udostępnianie informatorów edukacyjnych i zawodowych uczniom, rodzicom. Gazetka informacyjna Pedagog szkolny Cały rok 8. Zapoznanie uczniów z zasadami Zajęcia praktyczne WOS Pedagog szkolny Maj/ Czerwiec rekrutacji obowiązującymi w szkołach klasy III Nauczyciele 13

14 ponadgimnazjalnych Informatyki Działania zawodoznawcze realizowane są na różnych przedmiotach zgodnie z poniższą tabelą. L.p Przedmiot Zadanie Termin realizacji 1. Język polski Moje plany zawodowe i szkolne 2. Języki obce Nazwy zawodów słowniczek Według przyjętego planu nauczyciela przedmiotu Według przyjętego planu nauczyciela przedmiotu 3. Informatyka Wzory pism urzędowych (redagowanie dokumentów, pisanie CV) Według przyjętego planu nauczyciela przedmiotu 4. Technika Poznajemy różne zawody II półrocze 14

15 5. Wiedza o społeczeństwie Moja przyszłość zawodowa Według przyjętego planu nauczyciela przedmiotu 6. Szkolne Koło Caritas Włączanie uczniów w różnego rodzaju akcje charytatywne Cały rok 7. EFEKTY - Kształtowanie aktywności zawodowej młodzieży. - Pomoc rodzinie w kształtowaniu określonych postaw i zachowań związanych z planowaniem kariery zawodowej ich dzieci. - Dostęp do informacji zawodowej dla uczniów i rodziców. - Świadome i odpowiedzialne decyzje edukacyjne i zawodowe. - Zmniejszenie ilości niepowodzeń szkolnych, zniechęcenia, porzucania szkoły a potem pracy, jako konsekwencji niewłaściwych wyborów. - Utworzenie na terenie szkoły bazy informacyjnej i edukacyjnej. - Rozpoznawanie potencjału ucznia /metodą tutoringu, wzmacnianie ścieżki rozwoju osobistego i społecznego 8. EWALUACJA Ewaluacja będzie prowadzona na bieżąco. Osoby realizujące program dostosowują materiał edukacyjny do potrzeb klasy i ucznia. Pod koniec roku szkolnego zostaną przeprowadzone rozmowa z uczniami, ankiety. Wychowawcy klas II ich w analizie uwzględnią działania innowacyjne. Wnioski nauczycieli zostaną uwzględnione do realizacji w programie na następny rok szkolny. 15

16 9. ZATWIERDZENIE PROGRAMU Program przedstawiono Radzie Pedagogicznej w dniu..., która zatwierdziła bez zmian do realizacji. LITERATURA 1. Druczak K., Mańturz M., Mrozek M., Poradnik metodyczny dla wychowawców gimnazjum w zakresie doradztwa zawodowego Rozwijam skrzydła, KOWEZiU, Warszawa Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej, 3. Król-Fijewska M., Wyspy nicnierobienia Charaktery, 2001, nr Ministerstwo Edukacji Narodowe, 5. Paszkowska-Rogacz A., Psychologiczne podstawy wyboru zawodu. Przegląd koncepcji teoretycznych, KOWEZiU, Warszawa Ośrodek Rozwoju Kompetencji Edukacyjnych Kariera na MAKSa, Innowacyjny pakiet wsparcia dla szkół w zakresie doradztwa zawodowego, Warszawa