Autor badania: Marta Biegarczyk. Cel: Celem moich badań było porównanie grup chorych na astmę oskrzelową i łuszczycę z grupą
|
|
- Bartosz Kaczor
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Autor badania: Marta Biegarczyk Cel: Celem moich badań było porównanie grup chorych na astmę oskrzelową i łuszczycę z grupą osób zdrowych pod względem typu przywiązania, zdolności do mentalizacji oraz zdolności do regulacji emocji. Badania te, były podstawą pracy magisterskiej napisanej na Uniwersytecie SWPS we Wrocławiu pod kierunkiem prof. Grzegorza Iniewicza. Poniżej przedstawiam wyniki badań porównawczych dotyczące jedynie osób chorych na astmę oskrzelową. Zanim jednak przejdę do prezentacji wyników badań, przygotowałam dla Państwa krótki wstęp teoretyczny, aby wyjaśnić badane pojęcia. Wprowadzenie Według koncepcji psychoanalitycznych, choroba może być skutkiem nierozładowanych napięć i konfliktów wewnętrznych. Objaw w tym przypadku duszności i kaszel w astmie, mogą być sposobem na poradzenie sobie z trudną sytuacją. Można powiedzieć, że negatywne uczucia są rejestrowane w ciele, ale nie są w pełni uświadamiane i odpowiednio wyrażane. W związku z tym, energia pochodząca z niewyrażonych emocji ujawnia się w formie objawu, dlatego ważne jest, aby w procesie zdrowienia- na przykład za pomocą terapii- nauczyć się wyrażania swoich emocji w sposób werbalny, w przeciwnym razie ciało wyrazi w sposób symboliczny to, co nie zostało uświadomione lub wyrażone słowami (McDougall, 2014). Co zatem leży u podstaw problemu z rozpoznawaniem i regulowaniem swoich emocji? Badacze wskazują, że spośród wielu przyczyn warto wspomnieć o trzech pojęciach, które mogą mieć wpływ na powstawanie takich chorób jak astma oskrzelowa. Są to: przywiązanie
2 do rodzica, zdolność do mentalizacji (która kształtuje się na bazie przywiązania), oraz zdolność do regulacji emocji, której podstawą jest również przywiązanie. Należy jednak z całą mocą podkreślić, iż poniższe dane z badań nie mają charakteru prawd ostatecznych, tzn., że przyczyny astmy oskrzelowej mogą tkwić w zupełnie innych czynnikach niż opisane. Wyniki badań własnych 1. Porównania w zakresie oceny relacji przywiązania do rodziców na skali troski (opieki) oraz na skali kontroli. Każda skala to linia o dwóch biegunach. Skalę troski charakteryzuje z jednej strony biegun odrzucenia emocjonalnego i brak dostępności emocjonalnej opiekuna, natomiast z drugiej strony biegun opieki, czyli bliskość emocjonalna z opiekunem i ciepło w relacji z rodzicem. Druga skala rozciąga się od bieguna kontroli czyli ingerowania w sprawy dziecka, dążenia do uzależnienia dziecka od siebie, do bieguna autonomii, czyli zachęcania do samodzielności i niezależności. Najbardziej optymalny jest niski wynik na skali kontroli rodzicielskiej oraz wysoki wynik na skali troski rodzicielskiej. Wyniki moich badań wskazują, że chorzy na astmę oskrzelową oceniają swoich rodziców jako mniej troskliwych i bardziej kontrolujących. Jak pisze Katarzyna Schier (2005), trudności w relacji z matką mogą wynikać z tzw. przekazu międzypokoleniowego co oznacza, że matka może odtwarzać w relacji ze swoim dzieckiem wzorzec więzi z własną matką. Jeśli zaś chodzi o kwestię kontroli rodzicielskiej, to w poczuciu osób chorujących na astmę oskrzelową, rodzice jawią się jako kontrolujący. Jednym z wyjaśnień może być fakt, iż w obliczu nieprzewidywalności choroby jaką jest astma oskrzelowa, rodzice koncentrują się na kontroli jej objawów, stąd w odczuciu badanych mogą być postrzegani jako bardziej kontrolujący.
3 Przywiązanie zdaniem twórcy tego pojęcia Johna Bolwby ego, to rodzaj relacji między dzieckiem a opiekunem, której celem jest zapewnienie dziecku bezpieczeństwa i obniżenie lęku przed oddzieleniem od rodzica. Typ przywiązania staje się w pewnym sensie matrycą dla przyszłych relacji, które człowiek tworzy z innymi ludźmi w życiu dorosłym. To, w jaki sposób jesteśmy traktowani przez opiekuna, wpływa na to, jak postrzegamy siebie, innych i świat, a także na to, w jaki sposób regulujemy własne emocje. Typ przywiązania kształtuje poczucie własnej wartości, poziom niezależności i sposób radzenia sobie ze stresem, w tym z utratą w szerokim tego słowa znaczeniu, np. utratą pracy, bliskiej osoby, reputacji czy szacunku ze strony innych. Należy jednak pamiętać, że jeśli choroba (w tym przypadku astma oskrzelowa) rozpoczęła się w dzieciństwie, to spostrzegana większa kontrola ze strony rodziców mogła być reakcją na chorobę dziecka i nieprzewidywalność choroby. Niski postrzegany poziom opieki, przy jednocześnie wysokim poziomie postrzeganej kontroli rodzicielskiej ze strony rodziców w grupie chorych na astmę może (ale nie musi) świadczyć o deprywacji potrzeb emocjonalnych w dzieciństwie. Wnioski z badań nie mogą w żadnym wypadku być podstawą do oskarżeń wobec rodziców, są jedynie przesłanką i punktem wyjścia do dalszych badań. Nie ma bowiem dowodów na to, że przywiązanie do rodziców mogłoby wywołać chorobę. Wpływa na to raczej szereg jeszcze nie do końca poznanych czynników. 2. Porównania w zakresie zdolności do mentalizacji, czyli radzenia sobie z doświadczeniami emocjonalnymi. Wyniki badań wskazują, ze osoby chorujące na astmę oskrzelową uzyskały niższy wynik na skali mentalizacji niż osoby zdrowe. Aby zrozumieć, co oznacza ten wynik, należy najpierw wyjaśnić, czym jest zdolność do mentalizacji. Otóż najłatwiej wyobrazić sobie mentalizację, jako zdolność do przekształcania wewnętrznych odczuć cielesnych w słowa- czyli umiejętność mówienia o emocjach. Ale zdolność do mentalizowania to nie tylko umiejętność uświadamiania sobie własnych stanów
4 emocjonalnych, ale również rozumienia przeżyć i doświadczeń emocjonalnych innych ludzi. Zdolność ta oznacza również, że potrafimy na daną sytuację spojrzeć z różnych perspektywtzn. wyjść ze swojej pozycji i postawić się w pozycji drugiej osoby. Oznacza ona również, że umiemy powstrzymać się od impulsywnego zachowania i zastanowić się przed podjęciem działania, czyli inaczej wcisnąć pauzę przed podjęciem jakichkolwiek kroków. Jak powstaje zdolność od mentalizacji? Kluczowa w rozwoju zdolności do mentalizacji jest bezpieczna więź z wrażliwym opiekunem dostarczająca poczucia bezpieczeństwa i troski. Kształtuje się ona w procesie budowania więzi z rodzicem, zwykle matką. Pierwszym etapem rozwoju mentalizacji jest uświadomienie sobie faktu odrębności od opiekuna ( jeśli przeżywam jakąś emocję, to nie oznacza, że opiekun przeżywa w tym momencie to samo ). Tworzy to podstawę do zrozumienia, że ludzie różnią się od siebie w przeżywaniu emocji, oraz ze dana sytuacja może w każdym z nas wywoływać zupełnie inne odczucia i reakcje. Odzwierciedlanie, inaczej dostrojenie opiekuna do stanu manifestowanego przez niemowlę, ma na celu wyciszenie i neutralizację negatywnych emocji oraz obniżenie pobudzenia. Dzięki odzwierciedlaniu uczymy się odróżniać i nazywać własne emocje. Pobudzenie fizjologiczne pojawiające się w ciele noworodka jest najpierw nazywane przez naszych opiekunów: np. jesteś zły, jesteś głodny itd., a następnie odpowiednio redukowane i tonowane tak, aby przywrócić dziecku dobrostan psychofizyczny. W ten sposób, dziecko stopniowo uczy się od opiekuna samodzielnie odróżniać własne stany pobudzenia pojawiające się w ciele oraz je nazywać, a także rozładowywać napięcie pochodzące z takiego pobudzenia. Taka bezpieczna relacja między matką i dzieckiem staje się podstawą rozwoju zdolności do samoregulacji niezbędnej w trudnych życiowych sytuacjach. Co więcej dzięki temu, dziecko uczy się rozpoznawać także emocje u innych ludzi i adekwatnie na nie reagować. W sytuacji zaniedbania emocjonalnego gdy matka nie będzie zwracać uwagi na emocje dziecka, to nie będzie ono miało możliwości nauczenia się rozpoznawania swoich stanów
5 emocjonalnych i może mieć trudności w wykształceniu zdolności do regulowania silnego pobudzenia w ciele. Takie kumulujące się pobudzenie może być przyczyną powstawania różnych chorób, m. in. astmy oskrzelowej. A zatem, można przyjąć, że zdolności do regulacji emocji uczymy się w relacji z matką. 3. Porównania w zakresie zdolności do regulowania emocji mierzonej za pomocą poziomu aleksytymii (czyli niezdolności do mówienia o emocjach). Uzyskane wyniki wskazują, że chorzy na astmę oskrzelową uzyskali wynik plasujący ich na pograniczu aleksytymii. Aby zrozumieć te wyniki, należy wyjaśnić, co owo pojęcie oznacza. Aleksytymia to niezdolność do rozpoznawania i komunikowania własnych uczuć i emocji. Jak pokazują wyniki badań innych badaczy, z aleksytymią może się wiązać skłonność do somatyzacji, czyli wyrażania dyskomfortu emocjonalnego i psychicznego za pomocą objawów cielesnych. Umiejętne rozpoznawanie i wyrażanie emocji pozwala na zneutralizowanie poczucia niepokoju, lęku, złości i wszelkich zagrażających emocji. Przeszkodą w tym procesie jest tzw. zjawisko aleksytymii, które odnosi się właśnie do braku zdolności w rozpoznawaniu i wyrażaniu swoich stanów emocjonalnych. A zatem, co takiego musi się zdarzyć, aby doszło do rozwoju aleksytymii? Henry Krystal twierdzi, że zagrożeniem dla rozwoju emocjonalnego mogą być doświadczenia wczesnodziecięce takie jak: brak empatii ze strony rodzica / rodziców, brak emocjonalnego dostrojenia z rodzicem, nieadekwatna reakcja na potrzeby dziecka, chłód emocjonalny ze strony opiekuna lub opiekun / rodzic emocjonalnie niedostępny. W wyniku powtarzających się tego typu doświadczeń, dziecko zaczyna unikać przytłaczających emocji w relacji z opiekunem, radząc sobie z własnym emocjonalnym pobudzeniem poprzez wyrażanie dyskomfortu psychicznego za pomocą ciała. To z kolei prowadzi do zablokowania rozwoju emocjonalnego i pojawienia się aleksytymii, czyli trudności w wyrażaniu emocji. Jak dowodzą liczne badania, aleksytymia ma związek z powstawaniem chorób
6 psychosomatycznych, takich jak astma oskrzelowa. Osoba aleksytymiczna nie jest w stanie odróżnić lęku od smutku, czy lęku od złości, ani zrozumieć co wywołało daną emocję. Trudności z komunikowaniem uczuć innym mogą się również objawiać ubóstwem słownictwa używanego do ich opisu, niezrozumiałymi dla innych komunikatami dotyczącymi własnych stanów emocjonalnych, czy trudnościami z ujawnianiem jakichkolwiek uczuć. Źródłem zaburzeń w regulacji emocji mogą być wczesnodziecięce doświadczenia w relacji z opiekunem, który nie potrafił poprawnie odczytać stanu psychofizycznego dziecka i nie neutralizował jego silnych emocji. W efekcie, silne emocje prowadzą do pobudzenia fizjologicznego i przyczyniają się do rozwoju chorób. Podsumowanie Uzyskane wyniki w zakresie niskiego poziomu zdolności do mentalizacji, problemów z identyfikacją i wyrażaniem emocji, uzasadniają potrzebę kształtowania zdolności do mentalizacji oraz wyrażania emocji. Kształtowanie takich zdolności mogłoby przyczynić się do poprawy funkcjonowania emocjonalnego i interpersonalnego osób cierpiących na astmę oskrzelową, a w efekcie do poprawy ich zdrowia. Psychoterapia osób chorych na astmę oskrzelową powinna być ukierunkowana głównie na radzenie sobie ze stresem, zdobycie dostępu do własnych emocji i umiejętności ich wyrażania za pomocą słów. Jednak sama werbalizacja może być niewystarczająca. Wielką rolę rozwoju poczucia siebie ogrywają doświadczenia zmysłowe. Praca z ciałem- bo o niej mowa- sprzyja budowaniu poczucia siebie i obrazu własnego Ja. Są te wszelkie metody tj. wschodnie metody pracy z ciałem (np. joga), pilates, masaż, gimnastyka, czy ogólnie sport. Ruch bowiem sprzyja zdolności do samoregulacji emocjonalnej (Schier, 2005). W przypadku dalszych pytań, proszę o kontakt pod adresem: marta.biegarczyk@yahoo.com
7 Literatura Cierpiałkowska, L., Górska, D. (2016). Mentalizacja jako stan i jako cecha- perspektywa strukturalno-procesualna. W: L. Cierpiałkowska, D. Górska (red.). Mentalizacja z perspektywy rozwojowej i klinicznej (s ). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM. Maruszewski, T., Ścigała, E. (1998). Emocje- aleksytymia- poznanie. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora. McDougall, J. (2014). Teatry ciała. Psychoanalityczne podejście do chorób psychosomatycznych. Warszawa: Oficyna Ingenium. Schier K: (2005). Bez tchu i bez słowa. Więź psychiczna i regulacja emocji u osób chorych na astmę oskrzelową. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Program autorski Poznaję uczucia
Dziecko chce być dobre, Jeśli nie umie naucz, Jeśli nie wie wytłumacz, Jeśli nie może pomóż. Janusz Korczak Program autorski Poznaję uczucia 1 Anna Major Program Poznaję uczucia jest skierowany do dzieci
Bardziej szczegółowoAlkohol w rodzinie zaburzone więzi
Konferencja szkoleniowa dla nauczycieli i pedagogów Życie z FAS Alkohol w rodzinie zaburzone więzi Beata Stebnicka Fundacja FASTRYGA Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Zabrzu Zaburzenia więzi Nie ma takiego
Bardziej szczegółowo2. Profilaktyka selektywna II stopnia - działania adresowane do dzieci i młodzieży z grup zwiększonego ryzyka
Współdziałanie pedagogów szkolnych, nauczycieli i wychowawców oraz rodziców w przeciwdziałaniu powstawania czynników depresjogennych w szkole, otoczeniu szkoły, domach rodzinnych I Poziomy profilaktyki
Bardziej szczegółowoPsychologiczne aspekty mediacji
Psychologiczne aspekty mediacji dr Magdalena Błażek Rodzinny Ośrodek Diagnostyczno-Konsultacyjny przy Sądzie Okręgowym w Gdańsku Uniwersytet Gdański GDAŃSK, 10 grudnia 2015 R Mediacja rówieśnicza* Cztery
Bardziej szczegółowoJakość życia nie zależy wyłącznie od dobrostanu fizycznego, bo stan zdrowia ma wpływ na wiele aspektów życia.
Jakość życia w chorobie nowotworowej Krzysztof G. Jeziorski Warszawa Definicja jakości życia WHO (1993) Poczucie jednostki co do jej pozycji życiowej w ujęciu kulturowym oraz systemu wartości, w którym
Bardziej szczegółowoTRUDNOŚCI WYNIKAJĄCE ZE STANU ZDROWIA i KONDYCJI UCZNIA. analiza psychologiczna
TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCE ZE STANU ZDROWIA i KONDYCJI UCZNIA analiza psychologiczna Beata Dobińska psycholog Zachodniopomorska Szkoła Biznesu CHOROBA PRZEWLEKŁA A FUNKCJONOWANIE DZIECKA 1569,7 tys. dzieci i
Bardziej szczegółowoto umiejętność radzenia sobie z własnymi emocjami i zdolność rozumienia innych ludzi. Ma ona decydujące znaczenie w kwestii tworzenia dobrych relacji
to umiejętność radzenia sobie z własnymi emocjami i zdolność rozumienia innych ludzi. Ma ona decydujące znaczenie w kwestii tworzenia dobrych relacji ze swoim otoczeniem i poczucia spełnienia się w życiu.
Bardziej szczegółowoRodzina jako system więzi społecznych i emocjonalnych.
Rodzina jako system więzi społecznych i emocjonalnych. Rodzina jest interpersonalnym systemem stosunków wewnątrz grupowych lub systemem społecznym. Te stosunki tworzone są przez więzi społeczne i emocjonalne.
Bardziej szczegółowoLEKCJA 1 DEFINICJE I KONCEPCJE STRESU
LEKCJA 1 DEFINICJE I KONCEPCJE STRESU Pojęcie stresu wprowadzone zostało przez Hansa Hugona Selve`a, który u podłoża wielu chorób somatycznych upatrywał niezdolność człowieka do radzenia sobie ze stresem.
Bardziej szczegółowoSYLABUS/OPIS PRZEDMIOTU. Psycholog w relacji z chorym somatycznie (pierwszy kontakt)./ Moduł 104.: Wybrane zagadnienia psychoterapii.
SYLABUS/OPIS PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu/ moduł (w języku polskim) Psycholog w relacji z chorym somatycznie (pierwszy kontakt)./ Moduł 104.: Wybrane zagadnienia psychoterapii. 2. Nazwa przedmiotu w
Bardziej szczegółowoPomoc Psychologiczna (wykład 2)
Pomoc Psychologiczna (wykład 2) Profesjonalnej pomoc psychologiczna Lucyna Golińska Instytut Psychologii Stosowanej SAN Treści 1. Podstawowe założenia dotyczące człowieka i cele psychoterapii w ujęciu
Bardziej szczegółowoSYLABUS/OPIS PRZEDMIOTU. Związki psychiki i ciała w kontekście zdrowia i choroby / Moduł 102 : Człowiek w zdrowiu i chorobie
SYLABUS/OPIS PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu/ moduł (w języku polskim) Związki psychiki i ciała w kontekście zdrowia i choroby / Moduł 102 : Człowiek w zdrowiu i chorobie 2. Nazwa przedmiotu w języku angielskim
Bardziej szczegółowoZarządzanie emocjami
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Zarządzanie emocjami Beata Skowrońska Uniwersytet w Białymstoku 9 grudnia 2010 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Co to jest inteligencja
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Zarządzanie emocjami Małgorzata Dębowska Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 20 listopada 2014 r. SUKCES W ŻYCIU ZALEŻY NIE TYLKO OD INTELEKTU, LECZ OD UMIEJĘTNOŚCI KIEROWANIA
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Zarządzanie emocjami Małgorzata Dębowska Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 11 marca 2014 r. SUKCES W ŻYCIU ZALEŻY NIE TYLKO OD INTELEKTU, LECZ OD UMIEJĘTNOŚCI KIEROWANIA
Bardziej szczegółowoDr Marta Kochan - Wójcik Psychologia
Dr Marta Kochan - Wójcik Psychologia "Nauczyciel przedmiotów zawodowych w zakresie organizacji usług gastronomicznych i hotelarstwa oraz architektury krajobrazu - studia podyplomowe" projekt realizowany
Bardziej szczegółowo"Nie pal przy mnie, proszę. Program edukacji antytytoniowej dla uczniów klas I-III szkół podstawowych
"Nie pal przy mnie, proszę Program edukacji antytytoniowej dla uczniów klas I-III szkół podstawowych (realizacja w klasach I KSP, w II semestrze 2016/2017) Założenia ogólne programu: program przeznaczony
Bardziej szczegółowoProgram profilaktyczny. Bądź sobą
Program profilaktyczny Bądź sobą przeznaczony dla klas IV VI Program opracowała: Monika Wandas-Wasieńko Cele programu: 1.Wzmocnienie więzi koleżeńskiej i grupowej. 2.Nawiązywanie nieagresywnych kontaktów.
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW II ROKU STUDIÓW
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW II ROKU STUDIÓW 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Psychologia lekarska 2. NAZWA JEDNOSTKI
Bardziej szczegółowoDiagnoza przemocy w rodzinie wobec małego dziecka
Diagnoza przemocy w rodzinie wobec małego dziecka Katarzyna Fenik-Gaberle Kraków, 12.10.2017 r. Przemoc w rodzinie wobec dziecka Przemoc doświadczanie (z reguły powtarzalne) trudnych emocji: niepokoju,
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW II ROKU STUDIÓW
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW II ROKU STUDIÓW 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Psychologia lekarska 2. NAZWA JEDNOSTKI
Bardziej szczegółowo(imię i nazwisko nauczyciela) (przedmiot) (numer programu)
Iwona Jończyk (imię i nazwisko nauczyciela) Wybrane zagadnienia z psychologii społecznej (przedmiot) 2407MR i GŻ 1997.08.18 (numer programu) Klasa IV TŻa, IV TŻb Lp. Cele kształcenia i wychowania Treści
Bardziej szczegółowoPROGRAM ZAJĘĆ ROZWIJAJĄCYCH UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE DLA DZIECI W WIEKU 8-12 LAT: RAZEM LEPIEJ - realizowany w SP 209
PROGRAM ZAJĘĆ ROZWIJAJĄCYCH UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE DLA DZIECI W WIEKU 8-12 LAT: RAZEM LEPIEJ - realizowany w SP 209 Szkoła, obok rodziny, jest jednym z najważniejszych środowisk społecznych dziecka. Jej
Bardziej szczegółowoPROGRAM SOCJOTERAPEUTYCZNY - ZAJĘCIA ROZWIJAJĄCE KOMPETENCJE EMOCJONALNO - SPOŁECZNE
PROGRAM SOCJOTERAPEUTYCZNY - ZAJĘCIA ROZWIJAJĄCE KOMPETENCJE EMOCJONALNO - SPOŁECZNE 1. Założenia programu: Program zajęć socjoterapeutycznych rozwijających kompetencje emocjonalno - społeczne jest jedną
Bardziej szczegółowo1. Budowanie właściwych relacji z innymi ludźmi:
DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE: 1. Budowanie właściwych relacji z innymi ludźmi: 1. Integracja zespołu klasowego 2. Poznawanie prawidłowych zasad współżycia społecznego -uświadomienie uczniom, co to znaczy być
Bardziej szczegółowoAkademia Pozytywnej Profilaktyki. Programy pozytywnego rozwoju dla uczniów kl. I-III SP 2015/2016
Programy pozytywnego rozwoju dla uczniów kl. I-III SP 2015/2016 Drodzy Rodzice, Szanowni Pedagodzy, Nauczyciele oraz Wychowawcy! Pozytywny rozwój jest elementem tzw. pozytywnej profilaktyki. Idea ta nie
Bardziej szczegółowoDr A. Wołpiuk- Ochocińska. Dr A. Wołpiuk- Ochocińska
(1) Nazwa przedmiotu Psychologia stosowana (2) Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Medyczny Instytut Położnictwa i Ratownictwa Medycznego Katedra: Położnictwa (3) Kod przedmiotu - () Studia Kierunek
Bardziej szczegółowoZABURZENIA WIĘZI, DEPRESJA, - PSYCHOLOGICZNE SKUTKI KRZYWDZENIA DZIECKA
ZABURZENIA WIĘZI, DEPRESJA, - PSYCHOLOGICZNE SKUTKI KRZYWDZENIA DZIECKA KARINA OWSIANKO PSYCHOLOG, PEDAGOG RESOCJALIZACYJNY DZIECKO KRZYWDZONE. Zamknij się! Uspokój się albo pożałujesz, że się urodziłeś
Bardziej szczegółowoDEPRESJA ASPEKT PSYCHOTERAPEUTYCZNY MGR EWA KOZIATEK. Członek Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego WZLP Olsztyn
DEPRESJA ASPEKT PSYCHOTERAPEUTYCZNY MGR EWA KOZIATEK Członek Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego WZLP Olsztyn PSYCHOTERAPIA Wywodzi się z greckich określeń: psyche (dusza)
Bardziej szczegółowoJednostka dydaktyczna 1: Analiza problemów psycho-społecznych
Jednostka dydaktyczna 1: Analiza problemów psycho-społecznych W tej jednostce dydaktycznej poznasz najbardziej powszechne problemy osób z nabytą niepełnosprawnością i ich rodzin. Nie znajdziesz tutaj rozwiązań,
Bardziej szczegółowoDLA UCZNIÓW GIMNAZJUM I SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH
DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM I SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH TERAPIA PEDAGOGICZNA Uczniowie gimnazjów z trudnościami w czytaniu i pisaniu (diagnoza dysleksja rozwojowa) - usprawnianie funkcji percepcyjnych; - utrwalanie
Bardziej szczegółowoEmpatia to uświadamianie sobie odczuć, potrzeb i motywów działania
1.1.5 Empatia Empatia to uświadamianie sobie odczuć, potrzeb i motywów działania innych osób. Można przyjąć, że słowo to oznacza szczególnego rodzaju wsłuchiwanie się w to, co mówi drugi człowiek. Osoby
Bardziej szczegółowoJak rozmawiać z rodziną po stracie osoby bliskiej? szkolenie dla lekarzy i personelu medycznego
Jak rozmawiać z rodziną po stracie osoby bliskiej? szkolenie dla lekarzy i personelu medycznego Cele szkolenia Celem szkolenia jest przedstawienie lekarzom i personelowi medycznemu technik właściwej komunikacji
Bardziej szczegółowoPsychoterapeutyczne podstawy przeciwdziałania bezdomności - doświadczenia i działania na podstawie autorskiego programu IPRO (Integratywny Plan
Psychoterapeutyczne podstawy przeciwdziałania bezdomności - doświadczenia i działania na podstawie autorskiego programu IPRO (Integratywny Plan Rozwoju Osobistego 2007) Uzasadnienie dla psychoterapii w
Bardziej szczegółowoBUDOWANIE WIĘZI Z DZIECKIEM POPRZEZ WSPÓLNE AKTYWNOŚCI
BUDOWANIE WIĘZI Z DZIECKIEM POPRZEZ WSPÓLNE AKTYWNOŚCI Współczesna pedagogika opiekuńcza zwraca coraz większą uwagę na rolę rodziców i rodziny w życiu dziecka. Podkreśla ich znaczenie dla prawidłowego
Bardziej szczegółowoJak rozwijać kompetencje dzieci w wieku przedszkolnym?
Jak rozwijać kompetencje dzieci w wieku przedszkolnym? Monika Perkowska psycholog dziecięcy Dlaczego zajmujemy się tym tematem? Ponieważ kompetencje społeczne: są podstawową życia w społeczeństwie, muszą
Bardziej szczegółowoJak zapobiegać przemocy domowej wobec dzieci i młodzieży.
Jak zapobiegać przemocy domowej wobec dzieci i młodzieży. (Terapia Krótkoterminowa Skoncentrowana na Rozwiązaniu) Kontakt tel.: +48 600779294 e-mail: iwona@gabinetterapeutyczny.eu Iwona Czerwoniuk psychoterapeuta
Bardziej szczegółowoŻałoba i strata. Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ
Żałoba i strata Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ Żałoba Proces psychologicznej, społecznej i somatycznej reakcji, będącej odpowiedzią na utratę i jej konsekwencje. Spełnia prawie wszystkie kryteria
Bardziej szczegółowoYNDROM OTOWOŚCI NOREKTYCZNEJ. zastosowanie konstruktu teoretycznego dla projektowania działań profilaktycznych. Beata Ziółkowska, IP, UAM, Poznań
YNDROM OTOWOŚCI NOREKTYCZNEJ zastosowanie konstruktu teoretycznego dla projektowania działań profilaktycznych Beata Ziółkowska, IP, UAM, Poznań Zaburzenie/choroba jako forma adaptacji do sytuacji trudnej
Bardziej szczegółowoWybrane programy profilaktyczne
Wybrane programy profilaktyczne PRZYJACIELE ZIPPIEGO Charakterystyka programu Polska Adaptacja programu Partnership for Children. Pierwsze wdrożenie przez Ośrodek Rozwoju Edukacji. Koordynator, szkolenia
Bardziej szczegółowoJednostka dydaktyczna 4: Komunikacja i relacje z ludźmi niepełnosprawnymi
Jednostka dydaktyczna 4: Komunikacja i relacje z ludźmi niepełnosprawnymi W tej jednostce dydaktycznej dowiesz się jak się zachowywać z osobą niepełnosprawną, aby poprawić jej komunikację i kwestie relacji
Bardziej szczegółowoSYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU
1. Nazwa przedmiotu w języku polskim SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU Psychologia radzenia sobie ze stresem 2. Nazwa przedmiotu w języku angielskim Psychology of coping with stress 3. Jednostka prowadząca przedmiot
Bardziej szczegółowoInteligencja emocjonalna a sukces ucznia
Inteligencja emocjonalna a sukces ucznia Wszechnica Edukacyjna Targówek, Warszawa, 17.06.2013 r. Katarzyna Martowska Czy inteligencja racjonalna wystarczy, aby odnieść sukces w szkole? Sukces w szkole:
Bardziej szczegółowoSzanowni Państwo. NOWOŚĆ: Superwizja Trening umiejętności interpersonalnych Treningu umiejętności komunikacyjnych
Szanowni Państwo Centrum Szkoleń Profilaktycznych EDUKATOR oferuje Państwu szkolenia które mają na celu zwiększenie i usystematyzowanie wiedzy pracowników Domów Pomocy Społecznej jak i Środowiskowych Domów
Bardziej szczegółowoSylabus Część A - Opis przedmiotu kształcenia Przedmiot humanistyczny: Podstawy psychologii lekarskiej
Załącznik nr 2 do Uchwały Senatu Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu nr 1441 z dnia 24 września 2014 r. Nazwa modułu/przedmiotu Sylabus Część A - Opis przedmiotu kształcenia Przedmiot humanistyczny: Podstawy
Bardziej szczegółowoPromocja zdrowia i edukacja prozdrowotna
Promocja zdrowia i edukacja prozdrowotna Kształcenie w zakresie podstaw promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej Zdrowie, promocja zdrowia, edukacja zdrowotna, zapobieganie chorobom. Historia promocji zdrowia.
Bardziej szczegółowoKONSEKWENCJE NIEOBECNOŚCI RODZICÓW DLA PSYCHOSPOŁECZNEGO ROZWOJU DZIECKA
KONSEKWENCJE NIEOBECNOŚCI RODZICÓW DLA PSYCHOSPOŁECZNEGO ROZWOJU DZIECKA Małgorzata Sitarczyk Zakład Psychologii Wychowawczej i Psychologii Rodziny Instytut Psychologii UMCS ZNACZENIE RELACJI RODZICE -
Bardziej szczegółowoJakość systemu rodzinnego a czynniki chroniące i czynniki ryzyka w profilaktyce zachowań dysfunkcjonalnych
Jakość systemu rodzinnego a czynniki chroniące i czynniki ryzyka w profilaktyce zachowań dysfunkcjonalnych dr Wiesław Poleszak Zakład Pomocy Psychologicznej i Psychoprofilaktyki Wydział Pedagogiki i Psychologii
Bardziej szczegółowoGrupy psychoedukacyjno-wsparciowe oraz indywidualne wsparcie psychologiczno-terapeutyczne dla rozwodzących się rodziców
Grupy psychoedukacyjno-wsparciowe oraz indywidualne wsparcie psychologiczno-terapeutyczne dla rozwodzących się rodziców Karolina Budzik psycholog, psychoterapeuta, seksuolog kliniczny ul. Oleandrów 6,
Bardziej szczegółowoŁatwiej pomóc innym niż sobie
Łatwiej pomóc innym niż sobie Spośród wszystkich chorób nowotwory wywierają najsilniejszy wpływ na psychikę człowieka. Fazy przeżywania, adaptacji do choroby, ich kolejność i intensywność zależy od wielu
Bardziej szczegółowoHarmonogram działań psychologa szkolnego w klasach pierwszych na rok szkolny 2014/2015 OBSZAR ZADANIE Termin BEZPIECZEŃSTWO
Harmonogram działań psychologa szkolnego w klasach pierwszych na rok szkolny 2014/2015 OBSZAR ZADANIE Termin 1. Nasze normy i zasady. 2. Słyszę i słucham. 3. Wiem jak sobie poradzić umiejętność proszenia
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2016/2017 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW II ROKU STUDIÓW
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2016/2017 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW II ROKU STUDIÓW 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Psychologia lekarska 2. NAZWA JEDNOSTKI
Bardziej szczegółowoPROCES GRUPOWY , Łódź Iwona Kania
PROCES GRUPOWY 19.0.2011, Łódź Iwona Kania Człowiek jest istotą nastawioną na bycie z innymi i jego życie w większości wiąże się z grupami. Pierwszą grupą, z jaką się styka, i w której się rozwija, jest
Bardziej szczegółowoPodstawy pomagania. Natura dała nam dwoje oczu, dwoje uszu, ale tylko jeden język po to, abyśmy więcej patrzyli i słuchali, niż mówili.
Podstawy pomagania. Natura dała nam dwoje oczu, dwoje uszu, ale tylko jeden język po to, abyśmy więcej patrzyli i słuchali, niż mówili. (Sokrates) Czym jest pomaganie? Pomaganie jest działaniem, w które
Bardziej szczegółowoCo to jest konflikt, kiedy mówimy o konflikcie, co jest jego przyczyną?
MEDIACJE Co to jest konflikt, kiedy mówimy o konflikcie, co jest jego przyczyną? Konflikt to rozbieżność interesów lub przekonań stron. Ich dążenia nie mogą być zrealizowane równocześnie. Konflikt pojawia
Bardziej szczegółowoJAK KOMUNIKOWAĆ SIĘ SŁUCHAĆ I BYĆ WYSŁUCHANYM
JAK KOMUNIKOWAĆ SIĘ SŁUCHAĆ I BYĆ WYSŁUCHANYM Z a d a n i e f i n a n s o w a n e z e ś r o d k ó w N a r o d o w e g o P r o g r a m u Z d r o w i a 2 0 1 6-2 0 2 0 KOMUNIKACJA JEST KLUCZEM DO OSIĄGNIĘCIA
Bardziej szczegółowoColorful B S. Autor: Anna Sowińska. Wydawca: Colorful Media. Korekta: Marlena Fiedorow ISBN: Copyright by COLORFUL MEDIA Poznań 2012
Autor: Anna Sowińska Wydawca: Colorful Media Korekta: Marlena Fiedorow ISBN: 83-919772-7-7 Copyright by COLORFUL MEDIA Poznań 2012 Okładka: Colorful Media Skład i łamanie: Colorful Media Colorful B S O
Bardziej szczegółowoProgram Zajęcia treningu mentalnego z Psychologiem Sportu" dla oddziałów sportowych piłka nożna
Załącznik nr 6 do Programu Wychowawczo-Profilaktycznego Szkoły Podstawowej nr 7 W Częstochowie Program Zajęcia treningu mentalnego z Psychologiem Sportu" dla oddziałów sportowych piłka nożna Trening mentalny
Bardziej szczegółowoChoroby układu krążenia. Dr n.med. Radosław Tomalski
Choroby układu krążenia Dr n.med. Radosław Tomalski Choroba niedokrwienna serca choroba niedokrwienna serca, chns, (morbus ischaemicus cordis, mic; ischaemic heart disease, ihd) - jest to zespół objawów
Bardziej szczegółowoProgram Profilaktyki dla Specjalnego Ośrodka Szkolno Wychowawczego w Sulejowie
Program Profilaktyki dla Specjalnego Ośrodka Szkolno Wychowawczego w Sulejowie Szkolny Program Profilaktyki w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Sulejowie uwzględnia specyfikę i potrzeby dzieci
Bardziej szczegółowoColorful B S. Autor: Alicja Jakimczuk. Wydawca: Colorful Media. Korekta: Marlena Fiedorow ISBN: Copyright by COLORFUL MEDIA Poznań 2012
Autor: Alicja Jakimczuk Wydawca: Colorful Media Korekta: Marlena Fiedorow ISBN: 83-919772-5-0 Copyright by COLORFUL MEDIA Poznań 2012 Okładka: Colorful Media Skład i łamanie: Colorful Media Colorful B
Bardziej szczegółowo1 Stres wróg czy przyjaciel? Zbigniew Karapuda
1 2 Spis treści O Autorze...... 5 Wstęp: Nie strzelać do posłańca! Stres wróg czy przyjaciel?...... 7 Stres...... 9 Co to jest stres?...... 9 Kiedy występuje stres?...... 12 Co powoduje stres?...... 14
Bardziej szczegółowoPsychologiczne problemy kwalifikacji pacjenta do przeszczepienia nerki.
Zakład Nauczania Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Wydział Nauk o Zdrowiu, WUM Klinika Chirurgii Ogólnej i Transplantacyjnej, SKDJ Psychologiczne problemy kwalifikacji pacjenta do przeszczepienia nerki.
Bardziej szczegółowoPROGRAM PROFILAKTYKI ZESPOŁU SZKÓŁ W ZRĘBICACH. w roku szkolnym 2014/2015
PROGRAM PROFILAKTYKI ZESPOŁU SZKÓŁ W ZRĘBICACH w roku szkolnym 2014/2015 Celem nadrzędnym profilaktyki w naszej szkole jest zapobieganie zachowaniom ryzykownym, pomoc w radzeniu sobie z trudnościami występującymi
Bardziej szczegółowoIndywidualizacja pracy z uczniem zdolnym w edukacji wczesnoszkolnej Elżbieta Nerwińska
Indywidualizacja pracy z uczniem zdolnym w edukacji wczesnoszkolnej Elżbieta Nerwińska Projekt współfinansowany z Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Każde dziecko jest zdolne!
Bardziej szczegółowoOFERTA DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH
OFERTA DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH Łódź, ul. Motylowa 3, blok 114 Tel./fax. 659-15-81 www.ppp2.edu.lodz.pl e-mail: poradnia.motylowa@gmail.com Rodziców zapraszamy do skorzystania z następujących form pomocy:
Bardziej szczegółowoWpływ więzi rodzinnej na prawidłowy rozwój emocjonalny dziecka. Opracowała: Małgorzata Ryndak
1 Wpływ więzi rodzinnej na prawidłowy rozwój emocjonalny dziecka. Opracowała: Małgorzata Ryndak 2 W rozwoju człowieka sfera uczuciowa jest niezmiernie delikatna i wymaga wielkiej troski oraz uwagi ze strony
Bardziej szczegółowoAneks do Programu Wychowawczo Profilaktycznego Szkoły Podstawowej im. Jana Długosza w Piekarach opracowany na podstawie
Aneks do Programu Wychowawczo Profilaktycznego Szkoły Podstawowej im. Jana Długosza w Piekarach opracowany na podstawie Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 stycznia 2018 r. zmieniającego
Bardziej szczegółowoSTRESORY, inaczej źródła stresu
1.8.2 Źródła stresu STRESORY, inaczej źródła stresu Każdego dnia w zewnętrznym świecie i w nas samych spotykamy się z czynnikami wywołującymi stres, czyli stresorami. Bardzo ważna jest umiejętność ich
Bardziej szczegółowoNASTOLETNIA DEPRESJA PORADNIK
NASTOLETNIA DEPRESJA PORADNIK Upadłam Nie mogę Nie umiem Wstać Sama po ziemi stąpam w snach Sama, samiutka próbuję wstać. Nie umiem Chcę się odezwać Nie wiem do kogo Sama tu jestem, nie ma nikogo Wyciągam
Bardziej szczegółowoOprócz tego mogą pojawić się: pogorszenie wyników w nauce, zwiększony dystans do członków rodziny, gorsze kontakty z rówieśnikami.
CHARAKTERYSTYCZNE OBJAWY REAKCJI POSTRAUMATYCZNEJ: Wyraziste, natrętne wspomnienia Przeżywanie z fotograficzną dokładnością traumatycznych wydarzeń /widoki, dźwięki, zapachy/ + objawy wegetatywne /bicie
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 Treści wychowawczo-profilaktyczne do realizacji podczas godzin do dyspozycji wychowawcy w technikum i szkołach branżowych.
Załącznik nr 1 Treści wychowawczo-profilaktyczne do realizacji podczas godzin do dyspozycji wychowawcy w technikum i szkołach branżowych. OBSZAR Zdrowie edukacja zdrowotna. Nabycie dostrzegania indywidualnych
Bardziej szczegółowoGrowth. Obóz Terapeutyczno Warsztatowy dla rodzin dzieci w spektrum autyzmu. Poziom zaawansowany Lipca 2019 Polanika Zdrój
Obóz Terapeutyczno Warsztatowy dla rodzin dzieci w spektrum autyzmu. Poziom zaawansowany 21-27 Lipca 2019 Polanika Zdrój Zapraszamy Was serdecznie na wyjątkową podróż w głąb Siebie i w głąb relacji z Dzieckiem.
Bardziej szczegółowoWIDEOAKADEMIA HR JAK FAKTYCZNIE REDUKOWAĆ STRES - METODA WARSTWY
WIDEOAKADEMIA HR JAK FAKTYCZNIE REDUKOWAĆ STRES - METODA WARSTWY Fakty dotyczące stresu Stres jest zjawiskiem wielopoziomowym pominięcie któregoś z poziomów skutkuje nieskutecznością całej pracy Stres
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Podstawy komunikacji z pacjentem 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek
Bardziej szczegółowoKompleksowa diagnostyka całościowych zaburzeń rozwoju
Kompleksowa diagnostyka całościowych zaburzeń rozwoju Może to autyzm? Kiedy rozwój dziecka budzi niepokój rodziców zwłaszcza w zakresie mowy i komunikacji, rozwoju ruchowego oraz/lub w sferze emocjonalno
Bardziej szczegółowoKilka słów o trudnej sztuce wychowania własnych dzieci
Mądre wychowanie to takie, kiedy pomagamy tym, których kochamy stać się osobami niezależnymi od nas (na podstawie H. Ginott) Kilka słów o trudnej sztuce wychowania własnych dzieci Na początku, kochani
Bardziej szczegółowoWiesław Fidecki Starzenie się społeczeństwa wyzwaniem dla opieki pielęgniarskiej. Acta Scientifica Academiae Ostroviensis nr 28,
Wiesław Fidecki Starzenie się społeczeństwa wyzwaniem dla opieki pielęgniarskiej Acta Scientifica Academiae Ostroviensis nr 28, 167-170 2007 Starzenie Się Społeczeństwa Wyzwaniem Dla Opieki Pielęgniarskiej
Bardziej szczegółowoKulturowo wrażliwa opieka medyczna nad migrantami: trudne wyzwanie. Prof. dr hab. Halina Grzymała- Moszczyńska UJ SWPS
Kulturowo wrażliwa opieka medyczna nad migrantami: trudne wyzwanie Prof. dr hab. Halina Grzymała- Moszczyńska UJ SWPS Polska zmiana kulturowa Utrata homogeniczności Pojawienie się pełzającej wielokulturowości
Bardziej szczegółowoGRAŻYNA KOWALCZYK. Zadanie finansowane ze środków Narodowego Programu Zdrowia na lata
GRAŻYNA KOWALCZYK SĄ TYLKO DWA SPOSOBY NA ŻYCIE. JEDEN TO ŻYCIE TAK, JAKBY NIC NIE BYŁO CUDEM. DRUGI TO ŻYCIE TAK, JAKBY WSZYSTKO BYŁO CUDEM (Albert Einstein) Wykaz rzeczy niszczących i zagrażających życiu
Bardziej szczegółowoWarsztaty grupowe z zakresu kluczowych umiejętności społeczno - zawodowych istotnych z punktu widzenia rynku pracy
Warsztaty grupowe z zakresu kluczowych umiejętności społeczno - zawodowych istotnych z punktu widzenia rynku pracy II ETAP AKTYWIZACJI MATERIAŁY DLA BENEFICJENTÓW/BENEFICJENTEK CO TO SĄ EMOCJE? EMOCJE
Bardziej szczegółowoSeminarium: Jak wykorzystać doświadczenia europejskie w nauczaniu pozaformalnym osób dorosłych łatwiejsze niż się wydaje Kraków,
Seminarium: Jak wykorzystać doświadczenia europejskie w nauczaniu pozaformalnym osób dorosłych łatwiejsze niż się wydaje Kraków, 19.10.2016 Maja Strzelecka Taniec - formą artystycznego wyrazu, procesem
Bardziej szczegółowoPrzemoc psychiczna wobec dzieci w sytuacjach okołorozwodowych. Bydgoszcz 08.10.2015r.
Przemoc psychiczna wobec dzieci w sytuacjach okołorozwodowych Bydgoszcz 08.10.2015r. Przemoc psychiczna Przemoc psychiczna to przewlekła, niefizyczna interakcja między dzieckiem i opiekunem, obejmująca
Bardziej szczegółowoSkłada się on z czterech elementów:
Asertywność umiejętność powiedzenia nie, odmowy lub obrony własnych postaw, granic, psychologicznych w taki sposób, aby z jednej strony nie odczuwać wyrzutów sumienia, że sie powidzialo nie, kiedy ktoś
Bardziej szczegółowoCZYNNIKI SUKCESU PPG
CZYNNIKI SUKCESU PPG STOSOWANIE UMIEJĘTNOŚCI ZAWODOWYCH Wiedza o biznesie Wiedza specjalistyczna Wiedza o produktach i usługach Wiedza przemysłowa ZARZĄDZANIE REALIZACJĄ ZADAŃ Działanie w perspektywie
Bardziej szczegółowoOFERTA SZKOLEŃ BIZNESOWYCH
OFERTA SZKOLEŃ BIZNESOWYCH Przywództwo i zarządzanie zespołem Szkolenie z zakresu przywództwa, kompetencji liderskich i zarządzania zespołem. Podniesienie kompetencji zarządczych w zakresie przywództwa,
Bardziej szczegółowoZaburzenia osobowości
Zaburzenia osobowości U dzieci i młodzieży nie rozpoznajemy zaburzeń osobowości, a jedynie nieprawidłowy rozwój osobowości. Zaburzenia osobowości: Zaburzenia osobowości definiujemy jako głęboko utrwalone
Bardziej szczegółowoSZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI
SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. POLSKICH NOBLISTÓW W CHALINIE Chalin, wrzesień 2012r. KONCEPCJA PROGRAMU Program przewidziany jest do realizacji dla klas I III oraz IV VI. Założenia
Bardziej szczegółowoSzanse i ryzyka Psycholog - Edna Palm
Rodzeństwo dzieci niepełnosprawnych Szanse i ryzyka Psycholog - Edna Palm Tłumaczenie: Psycholog - Dorota Fedorowska (Fundacja EDUCO) Czynniki obciążające rodziny posiadające niepełnosprawne dziecko Obciążenie
Bardziej szczegółowoRola psychologa w podmiotach leczniczych
Rola psychologa w podmiotach leczniczych Podstawowym celem działań podmiotów leczniczych było i jest zdrowie pacjentów. Ponieważ jednak zdrowie według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) to stan cechujący
Bardziej szczegółowoProgram Profilaktyczno-Wychowawczy Bezpieczna Szkoła. Wstęp
Program Profilaktyczno-Wychowawczy Bezpieczna Szkoła Wstęp Powstanie dwóch bardzo ważnych dokumentów tj.: Programu Wychowawczego Szkoły i Szkolnego Programu Profilaktyki sprawiły, że zaistniała potrzeba
Bardziej szczegółowoPROGRAM PROFILAKTYKI DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ nr 8 im. MIKOŁAJA KOPERNIKA w MALBORKU BEZPIECZNA I PRZYJAZNA SZKOŁA
PROGRAM PROFILAKTYKI DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ nr 8 im. MIKOŁAJA KOPERNIKA w MALBORKU BEZPIECZNA I PRZYJAZNA SZKOŁA Szkoła realizuje cele i zadania wychowawcze na podstawie Ustawy o systemie oświaty
Bardziej szczegółowoPaulina Wróbel Instytut Psychologii UJ
Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ Fakt, że duch rządzi ciałem, choć lekceważony przez biologię i medycynę, jest najbardziej fundamentalnym faktem o procesie życia, jaki znamy. Franz Alexander A Fakty
Bardziej szczegółowoPsychologiczne skutki doświadczania przemocy w życiu dorosłym. Renata Kałucka
Psychologiczne skutki doświadczania przemocy w życiu dorosłym. Renata Kałucka Konferencja jest współfinansowana ze środków m.st. Warszawa. Porządek życia rodzinnego Zasady Granice Chaos Status quo związane
Bardziej szczegółowoWsparcie społeczne. Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ
Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ Szeroko definiowane wsparcie społeczne to pomoc dostępna dla jednostki w sytuacjach trudnych (Saranson, 1982, za: Sęk, Cieślak, 2004), jako zaspokojenie potrzeb w
Bardziej szczegółowoProjekt edukacyjny pt. Książka moim przyjacielem.
Projekt edukacyjny pt. Książka moim przyjacielem. Wszyscy chcemy, aby nasze dzieci wyrosły na mądrych, dobrych i szczęśliwych ludzi. Jest na to sposób- CZYTAJMY DZIECIOM! WSTĘP We współczesnej dobie wszechobecnej
Bardziej szczegółowoZAŁOŻENIA TEORETYCZNE Na skrzydłach przyjaźni czyli o relacjach.
ZAŁOŻENIA TEORETYCZNE Na skrzydłach przyjaźni czyli o relacjach. Powiedz mi, a zapomnę. Pokaż mi, a zapamiętam. Pozwól mi zrobić, a zrozumiem. Konfucjusz DIAGNOZA PROBLEMU Co powoduje, że grupa rówieśnicza
Bardziej szczegółowoPercepcja siebie i świata uczniów z lekkim upośledzeniem umysłowym pochodzących z rodzin pełnych i niepełnych
Percepcja siebie i świata uczniów z lekkim upośledzeniem umysłowym pochodzących z rodzin pełnych i niepełnych Percepcja, czyli świadome reagowanie na bodziec zewnętrzny, umożliwia dziecku zdobywanie informacji
Bardziej szczegółowoKsiążkę dedykuję mojemu Ojcu i Przyjacielowi psychologowi Jerzemu Imielskiemu
Książkę dedykuję mojemu Ojcu i Przyjacielowi psychologowi Jerzemu Imielskiemu Redakcja i korekta: Magdalena Ziarkiewicz Projekt okładki: Katarzyna Juras Copyright 2010 Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa
Bardziej szczegółowo