m e m o Monika Kociuba autor & projekt okładki Gdynia 2016

Transkrypt

1 1

2 autor & projekt okładki Monika Kociuba Wersja 1.0 ( ) Gdynia 2016 Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. m e m o Monika Kociuba memo.kontakt@gmail.com 2

3 Spis treści Wstęp... 4 Lekcja 21 (Tuolla on tietokone.)... 7 Lekcja 22 (Millainen ilma tänään on?) Lekcja 23 (Talvella on kylmä.) Lekcja 24 (Pöydällä on kaksi kirjaa.) Lekcja 25 (Meillä on kaksi kokousta.) Lekcja 26 (Mitä kello on?) Lekcja 27 (Asun Venäjällä.) Lekcja 28 (Katsotko paljon televisiota?) Lekcja 29 (Hän syö suklaata.) Lekcja 30 (Juotko kahvia vai teetä?) Lekcja 31 (Jääkaapissa on kaksi pulloa maitoa.) Lekcja 32 (Kuinka paljon aikaa sinulla on?) Lekcja 33 (Olen kolmekymmentä vuotta vanha.) Lekcja 34 (Kesäkuussa on lämmin.) Lekcja 35 (Minulla on kaksi valkoista lautasta.) Lekcja 36 (Lauralla on vihreä mekko.) Lekcja 37 (Minulla on päällä mustat housut.) Lekcja 38 (Kaikki hameet ovat täällä.) Lekcja 39 (Matilla on siniset silmät.) Lekcja 40 (Mitä kaulaliina maksaa?)

4 Wstęp Buduj język fiński to kurs języka fińskiego, w którym jak cegiełce po cegiełce będziesz poznawać nowe słówka, zwroty i zagadnienia gramatyczne. Dzięki lekcjom zautomatyzujesz przydatne struktury oraz poznasz fundamenty języka fińskiego. Szczególnie polecam osobom, które lubią tłumaczenia jako metodę nauki. Jakie są największe plusy kursu? Kurs wprowadza nowe słówka, zwroty i zagadnienia gramatyczne stopniowo. Takie powolne przedstawianie materiału powoduje, że progres nauki nie jest przytłaczający i pozwala łagodnie przyswoić nowe umiejętności językowe. Słówka i zwroty raz przedstawione są wykorzystywane później do tworzenia kolejnych zdań. Dzięki temu pojawiają się one wielokrotnie w czasie kursu. Powtarzanie materiału pozwala zautomatyzować wypowiedzi. Już po kilku lekcjach pewne struktury językowe będą utrwalone i naturalnie przyjdzie ich tworzenie! Kurs wykorzystuje różne środki przekazu, przez co wzmacniana jest jego skuteczność. Oprócz nagrań wideo, znajdziesz również nagrania audio, zeszyt ćwiczeń, podręcznik z odpowiedziami i komentarzem gramatycznym, słowniczek oraz quizy do lekcji. Kurs pozwala ćwiczyć wszystkie sprawności jezykowych: mówienie: poprzez samodzielne tworzenie zdań na głos, a następnie porównywanie z nagraniem słuchanie: poprzez słuchanie nagrań audio czytanie: poprzez czytanie zdań w nagraniu wideo, w tym dłuższego tekstu/dialogu na koniec każdej lekcji pisanie: poprzez pisanie tłumaczeń zdań w zeszycie ćwiczeń. Z czego składa się kurs? W skład kursu wchodzą: Nagrania wideo Każde nagranie wideo trwa około 10 minut. 4

5 Nagrania audio Nagrania audio są ścieżką dźwiękową z nagrań wideo. Dzięki temu lekcji można słuchać w samochodzie lub na spacerze. Zeszyt ćwiczeń Dostępny w formacie PDF dokument pozwoli samodzielnie napisać tłumaczenia fińskie obok zdań polskich. Tutaj znajdzie się też komentarz gramatyczny do nowych struktur. Podręcznik z odpowiedziami Podręcznik zawierający odpowiedzi oraz komentarz gramatyczny jest do pobrania jako plik PDF. Słowniczek Słowniczek polsko-fiński zawiera słówka ze wszystkich lekcji, uwzględniając również różne formy wyrazu. Quizy Co pięć lekcji do wykonania jest krótki test sprawdzający wiedzę. Test końcowy Na koniec kursu należy zaliczyć test końcowy sprawdzający znajomość materiału ze wszystkich lekcji. Jak wygląda jedna lekcja? Każda lekcja składa się z filmiku, nagrania audio oraz materiałów dydaktycznych w formacie PDF. W każdej lekcji poznasz około 10 nowych słówek oraz dowiesz się o paru zagadnieniach gramatycznych. Wykorzystując nowe słówka i wskazówki gramatyczne zbudujesz około 50 zdań w każdej lekcji! Jak najlepiej korzystać z kursu? Aby najlepiej skorzystać z kursu, warto zastosować następujące czynności: 1. Zobacz filmik. Skoncentruj się i ustaw sobie dobrą głośność nagrań, najlepiej wykorzystując słuchawki. Bądź aktywny, wykorzystaj przerwę po zdaniu po polsku i podaj tłumaczenie fińskie na głos. Mówienie na głos sprzyja lepszemu zapamiętywaniu, w porównaniu z tłumaczeniem w myślach. Pozwala też ćwiczyć wymowę. Jeżeli przerwa w nagraniu jest za krótka, wciśnij pauzę, a następnie porównaj z podanym tłumaczeniem. 5

6 2. Napisz tłumaczenia w zeszycie ćwiczeń. Wypełnij puste pola tłumaczeniami i porównaj z odpowiedziami dostępnymi w podręczniku. Możesz korzystać z dostępnego słowniczka. 3. Słuchaj nagrań audio i tłumacz zdania na fiński na głos, bądź w myślach. 4. Wykonaj test (quiz) dostępny online co pięć lekcji. 5. Dodatkowo układaj własne zdania na podstawie słówek i zwrotów z lekcji. Utwórz samodzielnie dialog lub napisz tekst. Dzięki temu twórczo wykorzystasz wiedzę z kursu. 6. Na koniec kursu zalicz test końcowy. Miłej nauki! Monika Kociuba 6

7 Lekcja 21 (Tuolla on tietokone.) W tej lekcji dowiesz się m.in.: - jakiego użyć zaimka wskazując na coś w oddali (tuo) - jakiego użyć przysłówka miejsca wskazując na coś w oddali (tuolla) - jak opisać, że on/ona coś ma (hänellä on) - jak są tworzone wyrazy złożone JĘZYK POLSKI: JĘZYK FIŃSKI: to (widzisz to z bliska) tamto (widzisz to z daleka) tuo to (nie widzisz tego) To jest książka. (widzisz ją z bliska) Tamto to książka. (widzisz ją z daleka) To jest książka. (nie widzisz tego) telefon puhelin To jest telefon. Ten telefon jest nowy. Tamto to jest telefon. Tamten telefon jest stary. Gdzie jest telefon? tutaj tam (widząc miejsce) tuolla tam (nie widząc miejsca) Tu jest telefon. (widzisz go z bliska) 7

8 Tam jest telefon. (widzisz ją z oddali) Tam jest telefon. (nie widzisz go) Mam telefon. Masz telefon. on/ona ma hänellä on On ma telefon. Ona ma nowy telefon. Czy ona ma nowy telefon? książka słowo sana słownik sanakirja W języku fińskim jest wiele wyrazów złożonych. Ona ma słownik. Tutaj jest mały słownik. Tam jest duży słownik. własny dom (= miejsce rodzinne) dom (= budynek) dom jednorodzinny omakotitalo Tam jest dom jednorodzinny. Mieszkam w domu jednorodzinnym. wiedza maszyna tieto kone 8

9 komputer tietokone Tam jest komputer. Komputer jest nowy. Ona ma stary komputer. mycie, pranie pesu maszyna pralka pesukone Tamta pralka jest nowa. Ona ma nową pralkę. Tam jest nowa pralka. - Mikä tämä on? - Tämä on sanakirja. - Mikä tuo on? - Tuo on tietokone. - Millainen tuo tietokone on? Onko tuo tietokone uusi? - Ei, tuo tietokone ei ole uusi vaan vanha. 9

10 Lekcja 22 (Millainen ilma tänään on?) W tej lekcji dowiesz się m.in. - jak opisać, że my coś mamy (meillä on) - jak opisać pogodę - jak powiedzieć, że komuś jest zimno lub gorąco pies koira Tam jest pies. Tamten pies jest duży. Ty masz psa. Czy masz psa? Tak, mam psa. ja mam my mamy meillä on Mamy psa. Mamy małego psa. Mamy własne mieszkanie. Mamy dobrego nauczyciela. zimny kylmä Jest zimno. On kylmä to przykład zdania bez podmiotu. W Finlandii jest zimno. Finlandia jest zimnym krajem. W domu jest za zimno. 10

11 W pokoju nie jest za zimno. ciepły lämmin Jest ciepło. Dziś nie jest zimno, lecz ciepło. Jutro będzie ciepło. Tam jest bardzo ciepło. Tutaj jest za ciepło. pogoda, powietrze ilma Jaka jest dziś pogoda? Jaka jest tam pogoda? Pogoda jest dobra. Pogoda jest zła w Helsinkach. Pogoda nie jest zimna, lecz całkiem ciepła. na dworze, na zewnątrz ulkona Pies jest na dworze. Dziecko jest na dworze. Na dworze jest zimno. Na dworze jest ciepło. Jaka jest pogoda na dworze? gorący kuuma Na dworze jest gorąco. Dziś jest gorąca pogoda. W tym pokoju jest gorąco. 11

12 Jutro będzie gorący dzień. Czy jutro będzie gorąco? Jest mi gorąco. (= Ja mam gorący.) Czy jest ci gorąco? Nie jest mi gorąco. Czy jest ci zimno? Jest mi zimno. Nam jest ciepło. - Millainen ilma tänään on? - Tänään on tosi kylmä ulkona. - Onko sinulla kylmä? - Ei, minulla ei ole kylmä. Minulla on aika lämmin, koska olen kotona. - Millainen ilma huomenna on? - Huomenna on myös kylmä. 12

13 Lekcja 23 (Talvella on kylmä.) W tej lekcji dowiesz się m.in. - jak opisać, że wy macie i oni mają (teillä on, heillä on) - jak opisać pory roku - jak pożegnać się w nocy (Hyvää yötä!) Mam psa. Ty masz psa. Ona ma psa. My mamy psa. Wy macie psa. Oni mają psa. Teillä on Heillä on Pani ma komputer. Pani ma nowy komputer. Czy ma Pani nowy komputer? Oni mają słownik. Oni mają duży słownik. Czy oni mają duży słownik? Jaka jest dziś pogoda? Dziś jest gorąco. lato kesä Lato jest gorące. Lato nie jest długie w Finlandii Lato w tym kraju jest gorące. 13

14 latem kesällä W odpowiedzi na pytanie Kiedy? do pór roku dołączymy końcówkę -lla/-llä. Jest to przypadek adessiivi. Latem jest gorąco. Latem dzień jest długi. Jaka jest pogoda latem? Latem jest bardzo ciepło. Latem jestem na dworze. zima talvi Zima jest zimna. W Finlandii zima jest długa. zimą talvella Tu dojdzie do wymiany samogłoski i > e. Zimą jest zimno. Zimą dzień nie jest długi. krótki, niski lyhyt To jest krótkie. Zimną dzień jest krótki. On jest niski. Mężczyzna jest niski. Kobieta nie jest niska. noc yö Latem noc jest krótka. Zimą noc jest długa. 14

15 Dziś jest zimna noc. Dziś jest dobra noc. Dobranoc! na dworze, na zewnątrz w środku, wewnątrz sisällä Pies jest w środku. Pies nie jest w środku, lecz na zewnątrz. W środku jest bardzo ciepło. W środku jest za gorąco. - Onko teillä koira? - Kyllä, meillä on koira. - Miksi koira on ulkona? - Koska tänään on lämmin. Nyt on kesä ja kesällä koira on aina ulkona, koska sisällä on liian kuuma. 15

16 Lekcja 24 (Pöydällä on kaksi kirjaa.) W tej lekcji dowiesz się m.in. - jak liczyć do czterech - jak odmieniać wyraz zakończony na samogłoskę po liczebniku (kaksi taloa) - jaką liczbę ma czasownik po wyrażeniach z liczebnikiem jeden yksi jeden stół W pokoju jest jeden stół. W mieszkaniu jest tylko jeden pokój. W szkole jest tylko jeden nauczyciel. W środku jest tylko jeden uczeń. jeden dom dwa kaksi dwa domy Po liczebnikach wyższych niż jeden stosujemy wyrazy w partitiivi. Jeżeli wyraz kończy się na samogłoskę z wyjątkiem e, dostawiamy końcówkę -a/-ä do wyrazu w partitiivi. dwa stoły dwa mieszkania dwie szkoły Mam tylko jedną książkę. Ty masz dwie książki. On ma jeden dom. Mamy dwa domy. 16

17 Wy macie jedno mieszkanie. Oni mają dwa mieszkania. jeden słownik Na stole są dwa słowniki. (= Na stole jest dwa słowniki). Jeśli podmiot występuje z liczebnikiem, orzeczenie jest w liczbie pojedynczej. W pokoju jest dwóch nauczycieli. W mieszkaniu są dwie studentki. Na dworze się dwa psy. W środku są też dwa psy. trzy kolme trzy domy Tutaj są trzy domy. Tam są trzy domy jednorodzinne. W tym kraju są tylko trzy miasta. W tym mieście są trzy biura. jeden pokój dwa pokoje Jeżeli wyraz kończy się na jedną samogłoskę -e, dostawiamy końcówkę -tta/-ttä do wyrazu w partitiivi. Mam dwa pokoje. Masz dwa pokoje. On ma trzy pokoje. W domu są trzy pokoje. 17

18 jeden komputer On ma trzy komputery. rodzina perhe dwie rodziny Końcówkę ttä (zamiast tta) dodajemy, gdy w wyrazie bazowym są tylko środkowe samogłoski jak e lub i. Tu mieszkają dwie rodziny. W tym domu mieszkają trzy rodziny. cztery neljä cztery duże książki Przymiotniki również odmieniamy przez przypadki. cztery duże rodziny list kirje cztery listy Na stole są cztery listy. - Kuka huoneessa on? - Huoneessa on yksi opettaja ja neljä opiskelijaa. - Mitä huoneessa on? - Huoneessa on kaksi pöytää. - Mitä pöydällä on? - Pöydällä on kolme kirjaa ja neljä kirjettä. 18

19 Lekcja 25 (Meillä on kaksi kokousta.) W tej lekcji dowiesz się m.in. - jak podziękować - jak liczyć do ośmiu - jak odmieniać wyraz zakończony na spółgłoskę lub dwie samogłoski w partitiivi (maata, miestä) jeden dom dwa domy jeden pokój trzy pokoje jedna rodzina cztery rodziny jeden mężczyzna czterech mężczyzn Jeżeli wyraz kończy się na spółgłoskę lub dwie samogłoski, dostawiamy końcówkę -ta/-tä do wyrazu w partitiivi. jeden kraj dwa piękne kraje jedna noc trzy krótkie noce spotkanie kokous Spotkanie jest długie. Mamy spotkanie. dwa spotkania 19

20 Mamy dwa długie spotkania. Oni mają trzy krótkie spotkania w poniedziałek. pięć viisi pięć spotkań Mam pięć spotkań jutro. tydzień viikko pięć tygodni cztery tygodnie i dwa dni sześć kuusi sześć tygodni plus plus Trzy plus trzy to sześć. Cztery plus dwa to sześć. Pięć plus jeden to sześć. dużo paljon On dużo mówi. Czy on dużo mówi? On dużo nie mówi. dziękuję kiitos dziękuję bardzo (= dziękuję dużo) ile paljonko Ile to jest? Ile to dwa plus trzy? 20

21 siedem seitsemän Ile to pięć plus dwa? Pięć plus dwa to siedem. raz kerta dwa razy (= podwójnie) siedem razy Dwa razy dwa to cztery. Przy mnożeniu kertaa będzie zawsze w partitiivi. osiem kahdeksan Cztery razy dwa to osiem. - Millainen päivä sinulla on tänään? - Tänään minulla on huono päivä. Minulla on seitsemän pitkää kokousta! - Millainen päivä sinulla on huomenna? - Huomenna minulla on hyvä päivä. Minulla on vain kaksi lyhyttä kokousta. 21

22 Lekcja 26 (Mitä kello on?) W tej lekcji dowiesz się m.in. - jak liczyć do dziesięciu - jak zapytać o godzinę - jak podać godzinę zegar kello Ten zegar jest stary. Tamten zegar jest dość nowy. Gdzie jest zegar? Zegar jest w biurze. Zegar jest na stole. drogi kallis Ten zegar jest drogi. Tamten zegar też jest bardzo drogi. Mam drogi zegar. Mam dwa drogie zegarki. Mamy trzy drogie zegarki. Która jest godzina? (= Co zegar jest?) Mitä kello on? Jest pierwsza. (= Zegar jest jeden.) Jest piąta. Jest szósta. Jest siódma. Jest siódma. 22

23 dziewięć yhdeksän Jest dziewiąta. Mam dziewięć zegarów. Ty masz dziewięć słowników. On ma dziewięć komputerów. My mamy dziewięć spotkań. po, ponad yli Jest pięć po pierwszej. (= Zegar jest pięć po jeden.) Jest pięć po drugiej. Jest cztery po siódmej. Jest sześć po ósmej. Jest trzy po dziewiątej. dziesięć kymmenen Jest dziesiąta. Jest pięć po dziesiątej. Mamy dziesięć książek. W pokoju jest dziesięciu mężczyzn. W tym domu mieszka dziesięć rodzin. za (przy podawaniu godziny) vaille Jest za pięć druga. (= Zegar jest pięć za dwa.) Która godzina? Jest za pięć dziewiąta. Jest za pięć dziesiąta. 23

24 Jest za dziesięć ósma. pół puoli Jest wpół do siódmej. (= Zegar jest pół siedem.) Jest wpół do szóstej. Jest wpół do dziewiątej. Jest wpół do czwartej. Jest wpół do dziesiątej. - Mikä tämä on? Onko sinulla uusi kello? - Kyllä, minulla on uusi kello. - Millainen se on? - Se on kallis. - Mitä kello on nyt? - Nyt kello on viisi vaille yhdeksän. 24

25 Lekcja 27 (Asun Venäjällä.) W tej lekcji dowiesz się m.in. - jak odmieniać niektóre miejscowości z końcówką -lla/-llä (Venäjällä) - jak odmieniać pory dnia (aamulla) - jak wymienić spółgłoski lt w wyrazie Rosja Venäjä Rosja nie jest mała. (język) rosyjski venäjä Mówisz po rosyjsku? Mówię tylko trochę po rosyjsku. Nie mówię po rosyjsku. Rosjanin venäläinen Venäläinen to wyraz nieregularny. On jest Rosjaninem. Ona nie jest Rosjanką. Rosjanin mówi po rosyjsku. Tamten Rosjanin mieszka w hotelu. Gdzie mieszka Rosjanin? w Rosji (= na Rosji) Venäjällä Po niektórych miejscowościach dodamy końcówkę -lla/-llä, zamiast -ssa/-ssä. Mieszkam w Rosji. Rosjanin mieszka w Rosji. 25

26 Jaka jest pogoda w Rosji? W zimie w Rosji jest zimno. W lecie w Rosji jest ciepło. z Rosji Venäjältä Po niektórych miejscowościach dodamy końcówkę -lta/-ltä, zamiast -sta/-stä. Pochodzę z Rosji. Nauczyciel pochodzi z Rosji. Dwóch nauczycieli pochodzi z Rosji. Student nie pochodzi z Rosji. Dwóch studentów nie pochodzi z Rosji. dzień w dzień päivällä Na pytanie Kiedy? do pór dnia dodajemy końcówkę -lla/-llä. W ciągu dnia jestem w pracy. W dzień nie jestem w domu. Gdzie oni są w dzień? Czy oni są w domu w ciągu dnia? noc w nocy yöllä Nie jestem w pracy w nocy. W nocy pies nie jest na dworze. W nocy pies jest w środku. 26

27 Jest dziewiąta w nocy. ranek aamu Dziś jest piękny poranek. rano aamulla Jest dziewiąta rano. Czy jesteście w pracy rano? Jesteśmy w pracy rano. wieczór ilta Dziś jest ciepły wieczór. wieczorem illalla Wymiana spółgłosek lt > ll. Jaka jest pogoda wieczorem? Wieczorem jest zimno. Jest siódma wieczorem. - Mitä kello on? - Kello on seitsemän aamulla. - Millainen ilma on? - Nyt on kylmä, mutta päivällä on lämmin. - Oletko kotona illalla? - En. Kotona olen yöllä. 27

28 Lekcja 28 (Katsotko paljon televisiota?) W tej lekcji dowiesz się m.in. - jak powiedzieć, że coś robimy regularnie (joka päivä) - jak zbudować zdanie złożone z zaimkiem względnym joka - jak powiedzieć, że się ogląda telewizję (katson televisiota) każdego, co joka co tydzień każdego ranka codziennie (= co dzień) Pracuję codziennie. Mówię po fińsku codziennie. który (w zdaniach podrzędnych) joka To jest Fin, który mówi po polsku. To jest Rosjanin, która mówi po fińsku. Tam jest mężczyzna, który mówi po rosyjsku. To jest student, który mieszka w Rosji. W pokoju jest nauczyciel, który pochodzi z Rosji. telewizor, telewizja televisio Telewizor jest za drogi. Telewizor jest na stole. Mam telewizor, który jest drogi. Oni mają telewizor, który jest drogi. 28

29 Telewizor, który jest na stole, jest drogi. tani halpa Ten telewizor jest bardzo tani. Tamten telewizor jest dość tani. Telewizor nie jest tani, lecz drogi. Telewizor, który jest tutaj, jest tani. Telewizor, który jest tam, jest drogi. oglądać oglądam katsoa katson Oglądam telewizję. Po czasowniku katsoa zwykle stosujemy przypadek partitiivi, żeby podkreślić proces lub czynność niedokonaną. Oglądasz telewizję. Czy oglądasz dużo telewizji? Nie oglądam dużo telewizji. Ona ogląda dużo telewizji. Czy on ogląda telewizję codziennie? On nie ogląda dużo telewizji. Oglądamy trochę telewizji. Czy oglądacie telewizję codziennie? Nie oglądamy dużo telewizji. Oni teraz oglądają telewizję. często usein Oni często oglądają telewizję. 29

30 Czy oni często oglądają telewizję? Oni często nie oglądają telewizji. Oni tylko czasami oglądają telewizję. życie, stan bycia żywym obraz film elo kuva elokuva Film jest dobry. Film nie jest długi. Oni oglądają film. On talvi ja ulkona on kylmä. Olemme nyt usein kotona. Me katsomme televisiota joka päivä. Tänään televisiossa on elokuva, joka on hyvä, mutta liian pitkä. 30

31 Lekcja 29 (Hän syö suklaata.) W tej lekcji dowiesz się m.in. - jak wymienić spółgłoski pp w wyrazie - jak zapytać, jak często coś robisz (kuinka usein) - jak powiedzieć, że robimy coś rzadko (harvoin) - jak powiedzieć co jemy (syön) sklep kauppa Sklep jest duży. Gdzie jest sklep? Sklep jest w Helsinkach. Czy tutaj jest sklep? Tam jest sklep, który jest duży. w sklepie kaupassa Wymiana spółgłosek pp > p. Jestem w sklepie. Jesteś w sklepie? Jesteście teraz w sklepie? Codziennie jesteśmy w sklepie. W sklepie jest trzech mężczyzn. jabłko omena Gdzie jest jabłko? Jabłko jest na stole. dwa jabłka 31

32 W sklepie są tylko trzy jabłka. W pokoju jest dziesięć jabłek. jeść jem syödä Bezokoliczniki zakończone na -da/-dä należą do drugiego typu czasownika. Oby je odmienić należy usunąć końcówkę -da/-dä i dodać końcówki form osobowych. syön Jem jabłko. Po czasowniku syödä zwykle stosujemy przypadek partitiivi, żeby podkreślić proces. Jesz dwa jabłka codziennie. Jesz jabłko? Co jesz? chleb leipä Chleb jest w sklepie. Jem chleb. On je chleb. W trzeciej osobie liczby pojedynczej nie dodajemy żadnej końcówki po usunięciu -da/-dä. Ona je chleb codziennie. Ona je chleb zawsze rano. jak kuinka jak często Jak często on je chleb? Jak często jesz chleb? 32

33 Jak wysoki jesteś? Ile masz lat? (= Jak stary jesteś?) czekolada suklaa Jem czekoladę. Jemy czekoladę. Jecie często czekoladę. Czy często jecie czekoladę? Jak często jecie czekoladę? ryba kala Jemy rybę codziennie. Oni często jedzą rybę. rzadko harvoin One jedzą rybę rzadko. My też rzadko jemy rybę. Myös stawiamy przed wyrazem, do którego się bezpośrednio odnosi. - Mitä sinä syöt? Syötkö kalaa? - Ei, minä en syö kalaa. Nyt minä syön leipää. - Kuinka usein syöt kalaa? - Minä syön kalaa aika harvoin. - Kuinka usein syöt leipää? - Syön leipää tosi usein. 33

34 Lekcja 30 (Juotko kahvia vai teetä?) W tej lekcji dowiesz się m.in. - jak powiedzieć, co pijemy (juon) - jak odmienić wyrazy w partitiivi zakończone na -si (vettä) - jak nazwać niektóre naczynia - jaki przypadek ma wyraz po nazwie pojemnika pić piję juoda juon Dużo piję. Mało piję. Często piję. Rzadko piję. kawa kahvi Piję kawę. Piję dużo kawy. Po wyrazach paljon i vähän stosujemy partitiivi. Piję mało kawy. Pijesz kawę? Pijesz dużo kawy? herbata tee Pijesz herbatę? Po podwójnej samogłosce (w tym -ee) dodajemy końcówkę -ta/-tä w partitiivi. 34

35 Pijesz kawę czy herbatę? Piję kawę lub herbatę. Vai używamy z reguły w pytaniach, a tai w twierdzeniach. Vai oczekuje od odbiorcy wyboru jednej rzeczy. Czasami piję kawę, a czasami herbatę. Rano piję kawę, ale wieczorem piję tylko herbatę. mleko maito Piję mleko. szklanka lasi dwie szklanki szklanka mleka Po nazwie pojemnika wyraz opisujący substancję jest w partitiivi. Piję dwie szklanki mleka. woda vesi Piję wodę. Wyrazy rdzennie fińskie zakończone na -si mają inną odmianę. W partitiivi końcówkę -si zamieniamy na -tta/-ttä. Pijesz wodę? Jak często pijesz wodę? Piję wodę codziennie. On pije wodę codziennie. butelka pullo Na stole jest butelka. Na stole są dwie butelki. 35

36 Mam butelkę. Mam trzy butelki. Mamy pięć butelek. butelka wody Na stole jest butelka wody. Na stole są dwie butelki wody. Mamy sześć butelek wody. Piję dwie butelki mleka. Pijemy dwie butelki mleka codziennie. filiżanka kuppi Na stole jest filiżanka. Na stole jest siedem filiżanek. filiżanka kawy Na stole jest filiżanka kawy. Na stole jest siedem filiżanek kawy. - Mitä juot aamulla? - Aamulla juon aina kahvia. - Kuinka paljon kahvia juot? - Juon usein kaksi kuppia kahvia aamulla. - Juotko joskus teetä? - Juon teetä harvoin. - Mitä juot illalla? - Illalla juon maitoa tai vettä. 36

37 Lekcja 31 (Jääkaapissa on kaksi pulloa maitoa.) W tej lekcji dowiesz się m.in. - jak policzyć do 19 - jak odmieniać wyrazy złożone zgodnie z harmonią samogłosek szafka kaappi W pokoju jest szafka. W pokoju są dwie szafki. W szafce jest butelka. Wymiana spółgłosek pp > p. W szafce są trzy butelki. W szafce są trzy butelki wody. lód lodówka jää jääkaappi W lodówce jest butelka. Przy odmianie wyrazów złożonych patrzymy na ostatni element do zachowania harmonii samogłosek. W lodówce są dwie butelki. W lodówce jest butelka mleka. W lodówce są dwie butelki butelka. piwo olut butelka piwa W lodówce jest butelka piwa. szklanka piwa Na stole jest szklanka piwa. 37

38 Na stole są dwie szklanki piwa. jeden -naście -toista Toista to forma wyrazu toinen (drugi) w przypadku partitiivi jedenaście yksitoista Mam jedenaście książek. Mam jedenaście słowników. Mam jedenaście listów. W szafce jest tylko jedna butelka. W szafce jest tylko jedna butelka wody. W szafce jest jedenaście butelek. W szafce jest jedenaście butelek wody. W lodówce jest jedenaście butelek mleka. Na stole jest jedenaście szklanek piwa. dwanaście kaksitoista Mamy dwanaście listów. Mamy dwanaście komputerów. trzynaście kolmetoista Ty masz trzynaście butelek. Wy macie trzynaście jabłek. czternaście neljätoista Ty masz czternaście szklanek. piętnaście viisitoista On ma piętnaście filiżanek. 38

39 szesnaście kuusitoista W szafce jest szesnaście książek. siedemnaście seitsemäntoista W szafce jest siedemnaście słowników. osiemnaście kahdeksantoista W lodówce jest osiemnaście butelek. dziewiętnaście yhdeksäntoista W lodówce jest dziewiętnaście butelek wody. - Mitä kaapissa on? - Kaapissa on kolmetoista pulloa vettä. - Mitä jääkaapissa on? - Jääkaapissa on viisitoista pulloa olutta. - Mitä pöydällä on? - Pöydällä on seitsemäntoista kuppia kahvia, kahdeksantoista kuppia teetä ja yhdeksäntoista lasia maitoa! 39

40 Lekcja 32 (Kuinka paljon aikaa sinulla on?) W tej lekcji dowiesz się m.in. - jak zapytać o ilość - jaka jest różnica między paljon a monta dużo kawy mało kawy Paljon i vähän łączą się m.in. z wyrazami niepoliczalnymi. Wtedy one są w przypadku partitiivi liczby pojedynczej. Piję dużo kawy i herbaty. Pijemy mało mleka. Jem dużo chleba. Jemy mało czekolady. pieniądze raha Raha jest to wyraz niepoliczalny w liczbie pojedynczej. dużo pieniędzy Mam dużo pieniędzy. Masz za mało pieniędzy. Czy masz dużo pieniędzy? Czy macie dużo pieniędzy? dość czas aika Aika to wyraz niepoliczalny. dużo czasu 40

41 Mam dużo czasu. One mają dużo czasu. Czy one mają dużo czasu? ile (pytając o rzeczy niepoliczalne) paljonko = kuinka paljon Ile wody pijesz? Ile chleba jesz? Ile masz pieniędzy? Ile masz czasu? Ile oni mają czasu? wiele monta Monta łączy się tylko z wyrazami policzalnymi. wiele jabłek Po monta stosujemy partitiivi w liczbie pojedynczej. wiele razy wiele krajów wiele telefonów wiele rodzin krzesło tuoli W pokoju jest krzesło. wiele krzeseł W pokoju jest wiele krzeseł. Mamy wiele krzeseł. Oni też mają wiele krzeseł. 41

42 pytanie kysymys Mam pytanie. wiele pytań Mam wiele pytań. Mam dwa pytania. Mamy trzy krótkie pytania. ile (pytając o rzeczy policzalne) montako = kuinka monta Ile masz jabłek? Ile masz książek? Ile masz listów? Ile macie krzeseł? Ile macie pytań? - Onko teillä vähän aikaa nyt? Minulla on vain kolme kysymystä. Kuinka monta tietokonetta teillä on? - Meillä on viisi tietokonetta! - Kuinka monta puhelinta teillä on? - Meillä on kymmenen puhelinta! - Kuinka paljon rahaa teillä on? - Meillä on monta tietokonetta ja monta puhelinta, mutta vain vähän rahaa 42

43 Lekcja 33 (Olen kolmekymmentä vuotta vanha.) W tej lekcji dowiesz się m.in. - jak podać temperaturę - jak policzyć do 99 - jak podać swój wiek para, parę pari parę książek Po pari stosujemy partitiivi. Mam parę słowników. Mamy parę krzeseł. Mamy parę pytań. Oni mają parę butelek wody. stopień aste dwa stopnie parę stopni ile (pytając o policzalne rzeczy) Ile jest stopni? Ile stopni jest dziś na dworze? Są dwa stopnie. Jest dziesięć stopni. dwadzieścia kaksikymmentä 43

44 Do utworzenia liczb między 20 a 90 dodamy wyraz kymmentä. Jest dwadzieścia stopni. Dziś na dworze jest dwadzieścia stopni. Jutro jest trzydzieści stopni. Mam czterdzieści szklanek. Masz pięćdziesiąt książek. On ma sześćdziesiąt listów. My mamy siedemdziesiąt filiżanek. Wy macie osiemdziesiąt butelek. Oni mają dziewięćdziesiąt zegarków. dwadzieścia jeden W języku fińskim łączymy liczebniki w jeden wyraz. Mam 22 filiżanki. Mamy 34 zegarki. Macie 46 listów. Oni mają 57 pytań. W biurze jest 98 mężczyzn. woda dużo wody rok dwa lata parę lat dwanaście lat 44

45 Ile masz lat? Mam dwadzieścia lat. (= Jestem dwadzieścia lat stary.) Student ma tylko 24 lata. Nauczyciel ma 47 lat. Ona ma 73 lata. a (w pytaniu zwrotnym) entä A ty? A ty? Ile ty masz lat? A on? Ile on ma lat? A Pani? Ile Pani ma lat? A Pan? Gdzie Pan mieszka? - Kuinka vanha sinä olet? - Olen kolmekymmentäkuusi vuotta vanha. Entä sinä? - Olen neljäkymmentäyksi vuotta vanha. - Kuinka monta kieltä sinä puhut? - Puhun suomea, englantia ja vähän venäjää. Entä sinä? - Minä puhun ruotsia ja vain vähän suomea. 45

46 Lekcja 34 (Kesäkuussa on lämmin.) W tej lekcji dowiesz się m.in. - jakie są nazwy miesięcy w lecie - jakie końcówki stosujemy przy nazwach pór roku, pór dni, dni tygodnia oraz miesięcy lato Latem jest ciepło. Na pytanie kiedy? do pór roku dodajemy końcówkę -lla/-llä (przypadek adessiivi). Zimą jest bardzo zimno. jesień syksy Jesienią jest dość zimno. Jaka jest pogoda jesienią? dzień W dzień jestem w pracy. Na pytanie kiedy? do pór dnia dodajemy końcówkę -lla/-llä (przypadek adessiivi). wieczór Wieczorem jestem w domu. popołudnie iltapäivä Po południu piję herbatę. poniedziałek W poniedziałek będę w szkole. Na pytanie kiedy? do dni tygodnia dodajemy końcówkę -na (przypadek essiivi). 46

47 piątek perjantai w piątek W piątek będę jeszcze w Polsce. Będziesz w biurze w poniedziałek czy w piątek? środkowy keski- tydzień środa keskiviikko w środę południe keskipäivä w południe księżyc kuu Księżyc jest piękny. Księżyc jest tam. okres miesiąc kausi kuukausi Jaki jest teraz miesiąc? lato księżyc czerwiec kesäkuu Teraz jest czerwiec. w czerwcu Na pytanie kiedy? do miesięcy dodajemy końcówkę -ssa/-ssä (przypadek inessiivi). W czerwcu jest ciepło. 47

48 siano, trawa lipiec heinä heinäkuu W lipcu jest bardzo gorąco. W lipcu piję dużo wody. W lipcu jemy mało chleba. W lipcu będę w Rosji. film sierpień elokuu W sierpniu oglądam dużo telewizji. W sierpniu mam pięć spotkań. W jakim miesiącu? (= Gdzie w księżycu?) W jakim miesiącu jest zimno? - Missä kuussa on lämmin? - Kesäkuussa on lämmin. - Missä kuussa on kuuma? - Heinäkuussa on kuuma. - Entä elokuussa? - Elokuussa on myös kuuma. 48

49 Lekcja 35 (Minulla on kaksi valkoista lautasta.) W tej lekcji dowiesz się m.in. - jak nazwać niektóre kolory - jak odmieniać wyrazy zakończone na nen w partitiivi krzesło wiele krzeseł kraj wiele krajów pytanie wiele pytań rodzina wiele rodzin rok wiele lat szklanka wiele szklanek Vuosi to tzw. stary wyraz (rdzennie fiński), a lasi to tzw. nowy wyraz (pochodzenia obcego). kobieta wiele kobiet Przy odmianie przez przypadek partitiivi końcówkę nen zamieniamy na sta/-stä. Tutaj jest wiele kobiet. Tam jest pięć kobiet. 49

50 Ile jest kobiet w pokoju? W pokoju jest osiem kobiet. człowiek ihminen On jest tylko człowiekiem. dwóch ludzi W biurze jest trzydziestu ludzi. W hotelu jest wielu ludzi. W tym mieszkaniu mieszka wielu ludzi. biały valkoinen Szafka jest biała. Krzesło jest białe. Pralka nie jest biała. Czy komputer jest biały? Czy tamten zegar jest biały? talerz lautanen Na stole jest talerz. Talerz jest biały. Mam biały talerz. Mam dwa białe talerze. Mamy dużo białych talerzy. niebieski sininen Talerz jest niebieski. W szafce jest niebieski talerz. Masz trzy niebieskie talerze. 50

51 Czy masz dużo niebieskich talerzy? Ile masz białych talerzy? czerwony punainen Talerz jest czerwony. Butelka nie jest czerwona, lecz niebieska. Mam dwie czerwone butelki. Mamy wiele czerwonych krzeseł. Ile masz czerwonych krzeseł? - Mitä juot? - Juon punaista teetä. - Mitä syöt nyt? - Syön valkoista suklaata. - Kuinka usein syöt valkoista suklaata? - Syön suklaata joka päivä, mutta valkoista suklaata syön aika harvoin. 51

52 Lekcja 36 (Lauralla on vihreä mekko.) W tej lekcji dowiesz się m.in. - jak opisać, jakie ubrania masz na sobie - jak powiedzieć, że ktoś coś ma, używając imienia lub nazwy innej niż zaimek - jak wymienić spółgłoski kk oraz tt w wyrazie bluzka, sweter pusero Mam białą bluzkę. Ty masz niebieską bluzkę. Ona ma czerwoną bluzkę. Ile masz bluzek? Mam trzy białe bluzki. żółty keltainen Ten sweter jest żółty. Tamten sweter nie jest żółty. Mam żółty sweter. Mam wiele żółtych swetrów. Ile on ma swetrów? ja mam Laura ma Aby powiedzieć, że ktoś coś ma, dodamy końcówkę -lla/-llä do nazwy. Laura ma żółty sweter. Vilma też ma żółty sweter. Nauczyciel ma czerwoną bluzkę. 52

53 Nauczyciel ma bluzkę, która jest czerwona. koszula paita Nauczyciel ma żółtą koszulę. Nauczyciel ma koszulę, która jest żółta. Mikko ma cztery żółte koszule. Wymiana spółgłosek kk > k. Mikko ma wiele czerwonych koszul. Ile koszul ma Mikko? zielony vihreä Mikko ma zieloną koszulę. Mikko ma dwie zielone koszule. Do wyrazów zakończonych na -ea/-eä dodajemy końcówkę -a/-ä w partitiivi. Matti ma dwa zielone swetry. Wymiana spółgłosek tt > t. Matti ma sweter, który jest zielony. Matti ma koszulę, która nie jest zielona. sukienka mekko Sukienka jest zielona. Laura ma sukienkę. Laura ma dwie sukienki. Riitta ma zieloną sukienkę. Wymiana spółgłosek tt > t. 53

54 Riitta ma dwie zielone sukienki. brązowy ruskea Sukienka jest brązowa. Bluzka nie jest brązowa, lecz zielona. Mam dwie brązowe sukienki. Riitta ma wiele brązowych sukienek. Matti ma wiele brązowych koszul. kurtka takki Ta kurtka jest za droga. Tamta kurtka jest dość tania. Tamta kurtka jest za mała. Gdzie jest brązowa kurtka? Brązowa kurta jest tam. - Mikä tämä on? - Tämä on kaappi. - Mitä kaapissa on? - Kaapissa minulla on ruskea takki, keltainen pusero ja kaksi vihreää mekkoa. Minulla on myös paita, joka on sininen. 54

55 Lekcja 37 (Minulla on päällä mustat housut.) W tej lekcji dowiesz się m.in. - jak utworzyć liczbę mnogą w mianowniku szafka Czerwona bluzka jest w szafce. ubranie vaate Zielone ubranie jest w szafce. szafa na ubrania vaatekaappi Zielona bluzka jest w szafie na ubrania. głowa na sobie (ubranie) pää päällä Mam zieloną bluzkę na sobie. Ty masz brązową koszulę na sobie. On ma białą sukienkę na sobie. On ma czerwoną kurtkę na sobie. bluzka dwie bluzki Po liczebniku zazwyczaj stosujemy partitiivi w liczbie pojedynczej, a nie liczbę mnogą. bluzki Bez liczebnika jest liczba mnoga. Liczbę mnogą w mianowniku tworzymy dodając końcówkę t. sukienka dwie sukienki 55

56 Przy tworzeniu partitiivi nie wymieniamy spółgłosek. sukienki Wymiana spółgłosek (tutaj kk > k) jest przy tworzeniu liczby mnogiej w mianowniku. kurtka kurtki Kurtki są w szafie na ubrania. Brązowe kurtki są w szafie na ubrania. W liczbie mnogiej jest również przymiotnik oraz czasownik. Dwie kurtki są w szafie na ubrania. Dwie brązowe kurtki są w szafie na ubrania. Po liczebniku z reguły jest liczba pojedyncza. skarpeta dwie skarpety skarpety Wymiana spółgłosek kk > k. Skarpety są tutaj. Brązowe skarpety są tam. Dwie brązowe skarpety są tam. but kenkä Ten but jest za duży. drugi toinen 56

57 Gdzie jest drugi but? Drugi but jest w szafie na ubrania. Jeden but jest zielony, a drugi brązowy. Helsinki w Helsinkach but buty Wymiana spółgłosek nk > ng. Buty są w szafce. Zielone buty są w szafie na ubrania. spodnie housut Housut jest wyrazem występującym tylko w liczbie mnogiej. Spodnie są w szafie na ubrania. Zielone spodnie są w pokoju. Mam spodnie. Mam na sobie brązowe spodnie. Ty masz na sobie zielone spodnie. - Missä vihreät kengät ovat? - Yksi vihreä kenkä on täällä. - Entä missä toinen kenkä on? - Toinen vihreä kenkä on tuolla. - Nyt minulla on kaksi vihreää kenkää! 57

58 Lekcja 38 (Kaikki hameet ovat täällä.) W tej lekcji dowiesz się m.in. - jak utworzyć liczbę mnogą w mianowniku wyrazów zakończonych na -nen i e - jak stosować kaikki w znaczeniu wszystko lub wszystkie czerwona bluzka czerwone bluzki Aby utworzyć liczbę mnogą w mianowniku, należy końcówkę -nen zamienić na -set. Czerwone bluzki są w szafce. Czerwone kurtki są w szafie na ubrania. Czerwone spodnie są w szafie na ubrania. Czerwone talerze są na stole. biały but białe buty Mam białe buty. Buty są białe. Buty nie są białe, lecz czerwone. Gdzie są białe buty? żółta skarpeta Gdzie jest druga żółta skarpeta? żółte skarpety Mikko ma żółte skarpety. Gdzie są żółte skarpety? 58

59 Żółte skarpety są w szafce. pudełko, szuflada laatikko Szuflada jest duża. W szufladzie jest talerz. Wymiana spółgłosek kk > k. Niebieska skarpeta jest w pudełku. Niebieskie skarpety są w pudełku. Żółte buty są w szufladzie. spódnica hame Żółta spódnica jest w pudełku. Zielona spódnica jest w szufladzie. Zielone spódnice są w szufladzie. Wyrazy zakończone na -e, mają końcówkę -eet w liczbie mnogiej. Niebieskie spódnice są w szafie na ubrania. Białe spódnice są w sklepie. duży pokój duże pokoje stary komputer stare komputery dobra pralka dobre pralki wszystko, wszyscy, wszystkie kaikki Wszystko jest dobrze. 59

60 Wszystko jest tutaj. Wszyscy są tutaj. Jeśli kaikki oznacza wszystko używamy liczby pojedynczej, a jeśli oznacza wszyscy liczby mnogiej. Wszystkie spódnice są tutaj. Wszystkie białe pralki są tam. prawie melkein Prawie wszystko jest w szufladzie. Prawie wszyscy są w szkole. człowiek Prawie wszyscy ludzie oglądają telewizję. Wszyscy ludzie oglądają telewizję prawie codziennie. - Missä keltaiset kengät ovat? - Kaikki kengät ovat laatikossa. - Missä siniset sukat ovat? - Kaikki sukat ovat laatikossa. - Missä valkoiset housut ovat? - Kaikki housut ovat laatikossa. - Entä missä vihreät hameet ovat? - Kaikki hameet ovat myös laatikossa! 60

61 Lekcja 39 (Matilla on siniset silmät.) W tej lekcji dowiesz się m.in. - jak opisać wygląd - jak opisać odcień koloru wygląd Jak ona wygląda? näkö Minkänäköinen hän on? Ona jest piękna. Ona jest niska. On nie jest niski, lecz wysoki. On nie jest stary, lecz młody. włosy hiukset długie włosy Mam długie włosy. krótki krótkie włosy lyhyet On ma krótkie włosy. jasny (kolor), blond vaalea Mam jasne włosy. Ty masz jasne włosy. Ona ma długie blond włosy. On ma krótkie blond włosy. Nauczyciel ma rude włosy. (= czerwone) jasno- vaalean- 61

62 jasnoniebieski jasnozielony Spódnica jest jasnozielona. różowy (= jasnoczerwony) vaaleanpunainen, pinkki Buty są różowe. ciemny (kolor) tumma ciemne włosy On ma ciemne włosy. Ona ma długie ciemne włosy. Mikko ma krótkie ciemne włosy. Matti też ma krótkie ciemne włosy. ciemno- tumman- ciemnoczerwony ciemnozielony Koszula jest ciemnozielona. granatowy, ciemnoniebieski tummansininen Spodnie są granatowe. broda parta Student ma brodę. maszyna maszynka do golenia partakone Gdzie jest maszynka do golenia? Maszynka do golenia jest w szafce. oko silmä 62

63 Oko jest niebieskie. Oczy są niebieskie. Mam niebieskie oczy. On ma brązowe oczy. Seppo ma zielone oczy. - Missä Matti on? - Hän on tuolla. - Minkänäköinen hän on? - Hän on pitkä ja hänellä on lyhyet tummat hiukset. - Onko hänellä päällä vaaleansininen takki? - On! - Onko hänellä siniset silmät? - On! 63

64 Lekcja 40 (Mitä kaulaliina maksaa?) W tej lekcji dowiesz się m.in. - jak zapytać, ile coś kosztuje - jak podać cenę - jak policzyć do kilku tysięcy kosztować, płacić maksaa Ja płacę. Ty płacisz. On płaci. My płacimy. Wy płacicie i oni płacą. Ja nie płacę. Ty nie płacisz. On nie płaci. My nie płacimy. Wy nie płacicie Oni nie płacą. To kosztuje. To dużo kosztuje. To dużo nie kosztuje. To mało kosztuje. Ile to kosztuje? euro euro 64

65 dwa euro To kosztuje dwa euro. A ile tamto kosztuje? Tamto kosztuje dwanaście euro. Czy tamto kosztuje dwanaście euro? szyja kaula Ona ma długą szyję. szmatka, tkanina szalik liina kaulaliina Ile kosztuje ten niebieski szalik? Szalik kosztuje osiemnaście euro. cent sentti dwa centy Ile kosztuje jabłko? Jabłko kosztuje dziewięćdziesiąt centów. Ile kosztuje kawa? Kawa kosztuje dwa euro pięćdziesiąt centów. sto sata Mam sto euro. dwieście Liczebniki piszemy łącznie. On ma dwieście euro. Ta kurtka kosztuje trzysta euro. 65

66 A tamta kurtka kosztuje czterysta euro. tysiąc tuhat dwa tysiące około noin To kosztuje około trzech tysięcy euro. Tamto mieszkanie kosztuje około dziewięćdziesięciu tysięcy euro. Tamten dom kosztuje około trzystu tysięcy euro. - Paljonko vihreä kaulaliina maksaa? - Vaaleanvihreä kaulaliina maksaa kaksitoista euroa ja tummanvihreä kaulaliina maksaa kaksikymmentäseitsemän euroa. - Entä mitä siniset housut maksavat? - Vaaleansiniset housut maksavat noin neljäkymmentä euroa ja tummansiniset housut maksavat noin viisikymmentä euroa. 66