PROJEKT ZIELENI REWITALIZACJA OGRODU ZOOBOTANICZNEGO W TORUNIU SPIS TREŚCI

Transkrypt

1 SPIS TREŚCI 1. STRONA TYTUŁOWA SPIS TREŚCI SPIS RYSUNKÓW OPIS TECHNICZNY PRZEDMIOT OPRACOWANIA ZAMAWIAJĄCY INWESTOR PODSTAWA OPRACOWANIA CEL I ZAKRES OPRACOWANIA ROZWIĄZANIA PROJEKTOWE Opis ogólny Bilans zieleni LOKALIZACJA I ISTNIEJĄCY STAN ZAGOSPODAROWANIA TERENU ZESTAWIENIE GATUNKÓW I ILOŚCI WYMAGANIA DLA ROŚLIN SADZONYCH SADZENIE PIELĘGNACJA OPIS ROŚLIN PROJEKTOWANYCH TEMAT RYSUNKU SPIS RYSUNKÓW NR RYSUNKU 1. Projekt zieleni skala 1:500 Z Ogród ozdobny w stylu wiejskim szczegół 1 skala 1: Ogród ozdobny w stylu wiejskim szczegół 2 skala 1: Ogród ozdobny w stylu wiejskim szczegół 3 skala 1: Ogród ozdobny w stylu wiejskim szczegół 4 skala 1: zieleń na południe od stawu szczegół 5 skala 1:100 Z Z Z Z Z

2 OPIS TECHNICZNY do projektu zieleni dla rewitalizacji Ogrodu Zoobotanicznego w Toruniu. 1. PRZEDMIOT OPRACOWANIA Przedmiotem opracowania jest projekt zieleni dla rewitalizacji Ogrodu Zoobotanicznego w Toruniu. 2. ZAMAWIAJĄCY Ogród Zoobotaniczny w Toruniu, ul. Bydgoska 7, Toruń. 3. INWESTOR Ogród Zoobotaniczny w Toruniu, ul. Bydgoska 7, Toruń. 4. PODSTAWA OPRACOWANIA Podstawą opracowania są: 1. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach przedsięwzięcia 2. Mapa sytuacyjno-wysokościowa do celów projektowych 3. Koncepcja zagospodarowania terenu Ogrodu Zoobotanicznego w Toruniu (opracowanie: Marta Ratajszczak, JADORNA Studio Projektowania Zieleni). 5. CEL I ZAKRES OPRACOWANIA Celem opracowania jest zaprojektowanie zieleni dla rewitalizowanego Ogrodu Zoobotanicznego w Toruniu. Projekt zieleni bazuje na Koncepcji zagospodarowania terenu Ogrodu Zoobotanicznego w Toruniu i obejmuje m. in. zaprojektowanie ekranu roślinnego, pełniącego funkcję ochronną (izolacyjną), polegającą na minimalizacji uciążliwości pobliskiej ruchliwej ulicy Rybaki. W skład ekranu wchodzą silnie rosnące pnącza oraz gatunki drzew i krzewów odpornych na niekorzystne warunki środowiska, osiągające stosunkowo duże rozmiary, rodzące owoce spożywane przez ptaki, cierniste lub tworzące kobierce, zapewniające schronienie gryzoniom, ptakom i owadom, które stworzą skuteczną ochronę od strony ulicy w okresie letnim i zimowym. Ponadto zaprojektowano ogród ozdobny w stylu wiejskim w postaci drzew ozdobnych, kwitnących krzewów i kolekcji barwnych bylin. Gatunki roślin dobrano w taki sposób aby oddziaływały na ludzkie zmysły. Byliny zostaną posadzone wśród żwirowych ścieżek umożliwiających swobodny do nich dostęp

3 W zachodnim krańcu ogrodu zaprojektowano aleję wiśni ozdobnych i trawnik. Poza tym zaprojektowano pięć obszarów zieleni urządzonej: 1. na południe od stawu 2. wokół pawilonu lemurów 3. wokół schodów i rampy (rośliny ciernioznośne) 4. wokół fontanny i włazu 5. wokół zegara 6. ROZWIĄZANIA PROJEKTOWE 6.1. Opis ogólny Aby zminimalizować uciążliwości związne z sąsiedztwem zabudowy miejskiej teren toruńskiego ZOO po obwodzie będzie ekranowany roślinnością o wysokości min. 2m, co jest jest elementem Programu rewitalizacji z jego realizacją w latach 2011 r r. Proporcje pomiędzy terenami zieleni urządzonej w związku z funkcją botaniczną a terenami zagospodarowanymi dla funkcji wiwarystycznej - wyniosą ok. 50% / 50%. Funkcja botaniczna i funkcja wiwarystyczna będą wzajemnie skojarzone w aspekcie przestrzennym i dydaktycznym - obiektom dla zwierząt towarzyszyć będzie zieleń nawiązująca do środowisk ich życia. Centralna część toruńskiego ZOO, podobnie jak obecnie - zachowana zostanie wyłącznie dla funkcji botanicznej. Projektowane gatunki roślin są dostosowane do lokalnych warunków i są to gatunki szybkorosnące. Dobór gatunków do nasadzeń uzależniony jest od warunków siedliskowych, ma za zadanie podkreślić krajobrazowy, romantyczny charakter ogrodu, a różnorodność gatunków pełni funkcję dydaktyczną Bilans zieleni Zestawienie powierzchni [m 2 ] ogród ozdobny w stylu wiejskim 703 ekran roślinny od ulicy Rybaki 770 zieleń na południe od stawu 354 zieleń wokół pawilonu lemurów 75 zieleń wokół schodów i rampy 65 zieleń wokół fontanny i włazu

4 zieleń wokół zegara 4 7. LOKALIZACJA I ISTNIEJĄCY STAN ZAGOSPODAROWANIA TERENU Obszar toruńskiego ZOO jest częścią zespołu parkowo-rezydencjonalnego założonego w 1797 roku przez Johanna Gottlieb Schultz. Funkcjonowało tu wtedy tak jak i obecnie wiwarium wraz z ogrodem botanicznym. Toruńskie ZOO ma najstarsze, ciągłe tradycje wiwarystyczne w Polsce, liczące ponad 200 lat. Parkowy charakter winien być przedmiotem ochrony i przyjęte rozwiązania projektowe zakładają maksymalne zachowanie istniejącego starodrzewu wchodzącego niegdyś w skład historycznego założenia parkowo-rezydencjonalnego. Toruńskie ZOO należy do najliczniejszej grupy ogrodów zoologicznych położonych w zwartej zabudowie miejskiej, która oddziałuje na nie negatywnie. Toruńskie ZOO nie ma żadnych możliwości rozwoju poza obecnym terenem. Przy prawidłowo przebiegających procesach inwestycyjnych już w ciągu najbliższych lat, na obecnym terenie toruńskiego ZOO może zostać zrealizowany program budowlany, zgodny z opracowaną Koncepcją rozwoju. Toruńskie ZOO z trzech stron otoczone jest ulicami i zabudową (w przewadze) mieszkaniową wielorodzinną. Ulicę Bydgoską cechuje intensywny ruch samochodowy i tramwajowy. Ponadto z trzech stron od ulic możliwy jest bezpośredni dostęp osób postronnych do ogrodzenia toruńskiego ZOO. Z bliskością ulicy Bydgoskiej związana jest uciążliwość spalin samochodowych, hałasu miejskiego i dostępu osób postronnych. Od strony ulicy Rybaki zachował się fragment starego sadu owocowego, a od strony ulicy Bydgoskiej okazały platanklonolistny / Platanus x hispanica, klony pospolite / Acer platanoides, robinie białe / Robinia pseudoacacia i graby pospolite / Carpinus betulus. W rejonie placu zabaw rosną dorodne okazy następujących gatunków: kasztanowiec biały / Aesculus hippocastanum, robinia biała / Robinia pseudoacacia, klon jawor / Acer pseudoplatanus, jesion wyniosły / Fraxinus excelsior, dąb czerwony / Quercus rubra, lipa drobnolistna / Tilia cordata, grab pospolity / Carpinus betulus

5 8. ZESTAWIENIE GATUNKÓW I ILOŚCI 1. OGRÓD OZDOBNY W STYLU WIEJSKIM Nr Nazwa polska/ łacińska Ilość sztuk, rozstawa, gęstość sadzenia Charakterystyka, wysokość krzewu bez bryły / szerokość krzewu, minimalna ilość przesadzeń, forma sprzedaży, pokrój Grujecznik japoński / Cercidiphyllum japonicum 3. Wiśnia piłkowana Kanzan / Prunus serrulata Kanzan 11. Jaśminowiec wonny / Philadelphus coronarius 16. róża okrywowa The Fairy / Rosa The Fairy 17. róża pnąca Paul s Scarlet Climber / Rosa Paul s Scarlet Climber 18. barwinek pospolity / Vinca minor 19. lawenda wąskolistna / Lavandula angustifolium 1 szt sadzić wg rysunku 18 szt sadzić co 3m, 1.5m od ścieżki / drogi 23 szt sadzić 1 m od budynku, co 1m w rzędzie 364 szt w rozstawie 0,58x0,58, 3 szt / m 2 38 szt sadzić co 0,5m, 0,3 m od trejażu 926 szt 35cmx35 cm 8 szt / m 2 sadzić w 5 64 sztuki 2 szt / m 2 71cmx71cm 69 szt 50cmx50cm 3 szt / m 2 wysokość 180 cm, obwód pnia mierzony na wysokości 100 cm od poziomu gruntu minimalnie cm, średnica korony minimum 150 cm, trzy krotnie szkółkowane (x 3), rośliny w pojemnikach minimum C70, pokrój - forma naturalna. wysokość 180 cm, obwód pnia mierzony na wysokości 100 cm od poziomu gruntu minimalnie cm, średnica korony minimum 150 cm, trzy krotnie szkółkowane (x 3), rośliny w pojemnikach minimum C70, pokrój - forma pienna. rośliny w pojemnikach C5 krzewy powinny mieć minimum 3 dobrze wykształcone pędy cm, x 3, C2, klasa A: dopuszcza się minimum trzy pędy wyrastające z miejsca okulizacji lub dwa pędy, jeśli trzeci wyrasta do 5 cm powyżej miejsca okulizacji cm, x 3, C2, klasa A: dopuszcza się minimum trzy pędy wyrastające z miejsca okulizacji lub dwa pędy, jeśli trzeci wyrasta do 5 cm powyżej miejsca okulizacji. rośliny w pojemnikach dwulitrowych (C2). rośliny w pojemnikach dwulitrowych (C2). 20. róża wielkokwiatowa Ingrid Bergman / Rosa Ingrid Bergman cm, x 3, C2, klasa A: dopuszcza się minimum trzy pędy wyrastające z miejsca okulizacji lub dwa pędy, jeśli trzeci wyrasta do 5 cm powyżej miejsca okulizacji. 21. Krwawnik pospolity 116 sztuk, rośliny w pojemnikach dwulitrowych (C2)

6 CERISE QUEEN / Achillea millefolium Cerise Queen 45cmx45cm, 5 szt / m 2, sadzić w aster alpejski odm. Dunkle Schone / Aster alpinus Dunkle Schone 23. dzwonek czosnaczkolistny / Campanula alliariifolia 24. dzwonek brzoskwiniolistny odm. Coerulea / Campanula persicifolia Coerulea 25. ostróżka ogrodowa Black Knight gr. Pacific / Delphinium x cultorum Black Knight gr. Pacific 26. dzwonek skupiony / Campanula glomerata 27. żurawka drobnokwiatowa Palace Purple / Heuchera micrantha Palace Purple 28. goździk kropkowany Arctic Fire / Dianthus deltoides Arctic Fire 29. nachyłek wielkokwiatowy Sunray / Coreopsis grandiflora Sunray 30. nachyłek różowy American Dream / Coreopsis rosea American Dream 31. nachyłek okółkowy / Coreopsis verticillata 32. czosnek ozdobny / Allium Gladiator 33. czosnek ozdobny / Allium Mount Everest 34. lilia mieszaniec azjatycki odm. Fata Morgana / Lilium Fata Morgana 35. lilia mieszaniec azjatycki odm. tygrysia / Lilium tigrinum 36. lilia mieszaniec azjatycki odm. Enchantment / Lilium Fata Enchantment 37. lilia mieszaniec azjatycki odm. Connecticut King / 126 szt 9 szt / m 2 rośliny w pojemnikach dwulitrowych (C2). 85 szt 5 szt/m 2 pow.17,72 m 2 43 szt 6 szt/m 2 pow. 7,14 m 2 58 szt 5 szt/m 2 pow. 11,48 m 2 rośliny w pojemnikach dwulitrowych (C2). rośliny w pojemnikach dwulitrowych (C2). rośliny w pojemnikach dwulitrowych (C2). 49 szt rośliny w pojemnikach dwulitrowych (C2). 9 szt/m 2 pow. 5,36 m 2 83 szt rośliny w pojemnikach dwulitrowych (C2). 10 szt / m 2 pow. 8,21 m 2 76 sztuk rośliny w pojemnikach dwulitrowych (C2). 9 szt / m 2 pow.8,35 m 2 42 szt rośliny w pojemnikach dwulitrowych (C2). 7 szt / m 2 66 szt 11 szt/m 2 rośliny w pojemnikach dwulitrowych (C2). 90 szt rośliny w pojemnikach dwulitrowych (C2). 9 szt/m 2 30 szt rośliny w pojemnikach dwulitrowych (C2). 30 szt rośliny w pojemnikach dwulitrowych (C2). 100 szt cebule 100 szt cebule 100 szt cebule 100 szt cebule

7 Lilium Connecticut King 38. lilia mieszaniec azjatycki odm. Cyganka / Lilium Cyganka 39. lilia mieszaniec azjatycki odm. Mont Blanc / Lilium Mont Blanc 40. starzec popielny / Senecio cineraria 41. miskant cukrowy / Miscanthus sacchariflorus 42. malwa różowa odm. Chater s Double Hybrids / Alcea rosea Chater s Double Hybrids 43. mięta pieprzowa / Mentha piperita 44. szałwia omszona odm. Blauhuegel / Salvia nemorosa Blauhuegel 45. szałwia omszona odm. Mainacht / Salvia nemorosa Mainacht 100 szt cebule 100 szt cebule 80 szt rośliny w pojemnikach dwulitrowych (C2). 4 szt / m 2 pow. 20 m 2 60 szt rośliny w pojemnikach dwulitrowych (C2). 3 szt / m 2 pow. 20 m 2 30 szt rośliny w pojemnikach dwulitrowych (C2). 3 szt / m 2 80 szt rośliny w pojemnikach dwulitrowych (C2). 4 szt / m szt rośliny w pojemnikach dwulitrowych (C2). 9 szt / m szt 9 szt / m 2 rośliny w pojemnikach dwulitrowych (C2). Pielęgnacja 1 rok uwzględnia TYLKO dosadzanie wypadów w okresie gwarancyjnym 6%. Podlewanie nowych nasadzeń, nawożenie, pielenie Inwestor we własnym zakresie. Palikowanie / taśma ogrodnicza / kora Każde posadzone drzewo przywiązać do 1 palika: 19 palików (długość palika 250 cm i Ø 6 cm), ilość kory do podsypania drzew: 19 drzew x 0,1 m 3 = 1,9 m 3 = 1900 l, taśma ogrodnicza brązowa szerokość 20 cm długość: 61 m. Włóknina czarna ściółkująca 50g/m 2 = 493 m 2 Kora do podsypania krzewów i bylin: 493 m 2 Torf do ściółkowania (pod byliny i cebulowe) grubość warstwy 3 cm = 210 m 2 TREJAŻ metalowy długość: 20 m Powierzchnia do zaorania, wymieszania z ziemią urodzajną ze stawu i przygotowania pod nasadzenia: 703 m 2 Trawnik projektowany powierzchnia: 280 m

8 Materiałami stosowanymi do humusowania i obsiania są: - ziemia urodzajna ze stawu - nasiona traw występują w postaci gotowych mieszanek z nasion różnych gatunków: gotowa mieszanka traw powinna mieć oznaczony procentowy skład gatunkowy, klasę, numer normy wg której została wyprodukowana, zdolność kiełkowania, - nawozy mineralne powinny być w opakowaniu, z podanym składem chemicznym (zawartość azotu, fosforu, potasu NPK): nawozy należy zabezpieczyć przed zawilgoceniem i zbryleniem w czasie transportu i przechowywania, - woda bez specjalnych wymagań. Wymagania dotyczące wykonania obsiania: teren - teren pod trawnik musi być oczyszczony z gruzu i zanieczyszczeń, - teren powinien być obniżony w stosunku do obrzeży o około 2 cm jest to miejsce na ziemię urodzajną, - glebę należy przekopać do głębokości 30 cm, usuwając starą darń i głęboko korzeniące się chwasty, - następnie należy wyrównać i splantować ziemia urodzajna - ziemia urodzajna powinna być rozścielona równą warstwą w ilości kg/100 m 2 i wymieszana z nawozami mineralnymi (nawożenie przedsiewne wieloskładnikowymi nawozami mineralnymi w ilości 3-5 kg/100 m 2 ) i z glebą na głębokości ok cm oraz wyrównana siew - przed sianiem nasion trawy ziemię należy wałować wałem gładkim a potem wałem kolczatką lub zagrabić, - siew powinien być dokonywany w dni bezwietrzne, - najlepszym okresem siania jest okres wiosenny (od kwietnia), najpóźniej do połowy września, - nasiona wysiewane są w ilości 4 kg na 100 m 2, - przygotowaną porcję należy podzielić na dwie części, jedną wysiać wzdłuż, a drugą w poprzek - tzw. siew krzyżowy, - przykrycie nasion następuje przez przemieszanie z ziemią grabiami lub wałem kolczatką na głębokość 0,5-1 cm,

9 - po wysiewie nasion ziemia powinna być wałowana lekkim wałem w celu ostatecznego wyrównania, - całość zrosić, - mieszanka nasion trawnikowych może być gotowa. Wybór gatunków traw należy dostosować do rodzaju gleby i stopnia jej zawilgocenia. Zaleca się stosować mieszanki traw o drobnym, gęstym ukorzenieniu, spełniające wymagania PN- R-65023:1999 i PN-B-12074: ,5 kg nasion trawy 2. EKRAN OD ULICY RYBAKI ZESTAWIENIE GATUNKÓW I ILOŚCI Nr Nazwa polska/ łacińska Ilość sztuk, rozstawa, gęstość sadzenia Charakterystyka, wysokość krzewu bez bryły / szerokość krzewu, minimalna ilość przesadzeń, forma sprzedaży, pokrój głóg pośredni Paul s Scarlet / Crataegus x media Paul s Scarlet 4. jarząb mączny / Sorbus aria 5. berberys ottawski Superba / Berberis x ottawensis Superba 7. berberys thunberga Aurea / Berberis thunbergii Aurea 8. dereń jadalny / Cornus mas 3 sztuki wysokość 180 cm, obwód pnia mierzony na wysokości 100 cm od poziomu gruntu minimalnie cm, średnica korony minimum 150 cm, trzy krotnie szkółkowane (x 3), rośliny w pojemnikach minimum C70, pokrój - forma pienna. 4 sztuki wysokość 180 cm, obwód pnia mierzony na wysokości 100 cm od poziomu gruntu minimalnie cm, średnica korony minimum 150 cm, trzy krotnie szkółkowane (x 3), rośliny w pojemnikach minimum C70, pokrój - forma pienna. 500 szt rośliny w pojemnikach C5 4 szt / m 2 krzewy powinny mieć minimum 3 dobrze wykształcone pędy. 95 szt 2 szt / m 2 rośliny w pojemnikach C5 krzewy powinny mieć minimum 3 dobrze wykształcone pędy. 299 szt 2 szt / m 2 rośliny w pojemnikach C5 krzewy powinny mieć minimum 3 dobrze wykształcone pędy

10 10. bez czarny / Sambucus nigra 12. pęcherznica kalinolistna Diabolo / Physocarpus opulifolius Diabolo 13. pęcherznica kalinolistna Luteus / Physocarpus opulifolius Luteus 46. sosna górska kosodrzewina / Pinus mugo 138 szt 2 szt / m 2 rośliny w pojemnikach C5 krzewy powinny mieć minimum 3 dobrze wykształcone pędy. 70 szt 2 szt / m 2 rośliny w pojemnikach C5 krzewy powinny mieć minimum 3 dobrze wykształcone pędy. 66 szt 2 szt / m 2 rośliny w pojemnikach C5 krzewy powinny mieć minimum 3 dobrze wykształcone pędy. 404 szt 3 szt / m 2 rośliny w pojemnikach C5 krzewy powinny mieć minimum 3 dobrze wykształcone pędy. 47. chmiel zwyczajny / Humulus lupulus 48. rdestówka Auberta / Fallopia aubertii 49. winobluszcz pięciolistkowy / Parthenocissus quinquefolia 50. kokornak wielkolistny / Aristolochia macrophylla 100 szt sadzić po 5 szt w rzędzie wzdłuż płotu co 25cm, odl. od płotu 50 cm 100 szt sadzić po 5 szt w rzędzie wzdłuż płotu co 25cm, odl. od płotu 50 cm 100 szt sadzić po 5 szt w rzędzie wzdłuż płotu co 25cm, odl. od płotu 50 cm 100 szt sadzić po 5 szt w rzędzie wzdłuż płotu co 25cm, odl. od płotu 50 cm rośliny w pojemnikach C5 muszą mieć minimum 2 silne pędy, muszą być produkowane w doniczkach, pojemnikach lub workach foliowych, muszą być palikowane. rośliny w pojemnikach C5 muszą mieć minimum 2 silne pędy, muszą być produkowane w doniczkach, pojemnikach lub workach foliowych, muszą być palikowane. rośliny w pojemnikach C5 muszą mieć minimum 2 silne pędy, muszą być produkowane w doniczkach, pojemnikach lub workach foliowych, muszą być palikowane. rośliny w pojemnikach C5 muszą mieć minimum 2 silne pędy, muszą być produkowane w doniczkach, pojemnikach lub workach foliowych, muszą być palikowane. Do zaorania, przygotowania pod nasadzenia: 770 m 2 Pielęgnacja 1 rok uwzględnia TYLKO dosadzanie wypadów w okresie gwarancyjnym 6%. Podlewanie nowych nasadzeń, nawożenie, pielenie Inwestor we własnym zakresie

11 Palikowanie. Każde posadzone drzewo przywiązać do 1 palika: 7 drzew = 7 palików (długość palika 250 cm i Ø 6 cm). Kora. Ilość kory: na 770 m 2, grubość warstwy 5 cm Włóknina czarna ściółkująca 50g/m 2 = 770 m 2 3. ZIELEŃ NA POŁUDNIE OD STAWU ZESTAWIENIE GATUNKÓW I ILOŚCI Nr Nazwa polska/ łacińska Ilość sztuk, rozstawa, gęstość sadzenia Charakterystyka, wysokość krzewu bez bryły / szerokość krzewu, minimalna ilość przesadzeń, forma sprzedaży, pokrój Berberys thunberga Atropurpurea / Berberis thunbergii Atropurpurea 13. pęcherznica kalinolistna Luteus / Physocarpus opulifolius Luteus 51. Wyczyniec łąkowy Aureovariegatus / Alopecurus pratensis Aureovariegatus 52. Bergenia sercowata odm. Robusta / Bergenia cordifolia Robusta 53. trzcinnik ostrokwiatowy Karl Foerster / Calamagrostis x acutiflora Karl Foerster 54. miskant chiński / Miscanthus sinensis 55. kosaciec syberyjski / Iris sibirica 56. żywotnik zachodni Sunkist / Thuja occidentalis Sunkist 57. żywotnik zachodni Golden Globe / Thuja occidentalis 154 sztuk 2 szt / m 2 rośliny w pojemnikach C5 krzewy powinny mieć minimum 3 dobrze wykształcone pędy. 111 sztuk 2 szt / m 2 rośliny w pojemnikach C5 krzewy powinny mieć minimum 3 dobrze wykształcone pędy. 60 sztuk rośliny w pojemnikach C5 3 grupy po 20 roślin 5 szt / m 2 60 sztuk rośliny w pojemnikach C2 3 grupy po 20 sztuk 7 szt / m 2 18 sztuk rośliny w pojemnikach C2 3 szt / m 2 6 grup po 3 szt 15 sztuk rośliny w pojemnikach C2 3 szt / m 2 5 grup po 3 sztuki 100 sztuk rośliny w pojemnikach C2 7 szt / m 2 5 grup po 20 sztuk 3 sztuki rośliny w pojemnikach C5 6 sztuk rośliny w pojemnikach C

12 Golden Globe 58. jałowiec sabiński Glauca / Juniperus sabina Glauca 59. pięciornik krzewiasty Goldfinger / Potentilla fruticosa Goldfinger 60. trzmielina Fortune a Canadale Gold / Euonymus fortunei Canadale Gold 61. Berberys Thunberga Erecta / Berberis thunbergii Erecta 62. Berberys Thunberga Red Pillar / Berberis thunbergii Red Pillar 64. brzoza karłowata / Betula nana 65. irga szwedzka Coral Beauty / Cotoneaster x suecicus Coral Beauty 66. Forsycja Maluch / Forsythia Maluch 67. magnolia gwiaździsta Rosea / Magnolia stellata Rosea 70. tawułka chińska / Astilbe chinensis 71. liliowiec ogrodowy Red Magic / Hemerocallis hybrida Red Magic 15 sztuk rośliny w pojemnikach C5 19 sztuk rośliny w pojemnikach C5 krzewy powinny mieć minimum 3 dobrze wykształcone pędy. 8 sztuk 3 szt / m 2 rośliny w pojemnikach C5 krzewy powinny mieć minimum 3 dobrze wykształcone pędy. 9 sztuk rośliny w pojemnikach C5 krzewy powinny mieć minimum 3 dobrze wykształcone pędy. 6 sztuk rośliny w pojemnikach C5 krzewy powinny mieć minimum 3 dobrze wykształcone pędy. 1 sztuka rośliny w pojemnikach C5 krzewy powinny mieć minimum 3 dobrze wykształcone pędy. 5 sztuk rośliny w pojemnikach C5 krzewy powinny mieć minimum 3 dobrze wykształcone pędy. 5 sztuk rośliny w pojemnikach C5 krzewy powinny mieć minimum 3 dobrze wykształcone pędy. 1 szt wysokość 150 cm, trzykrotnie szkółkowane (x 3), rośliny w pojemnikach minimum C25, pokrój - forma naturalna 37 sztuk rośliny w pojemnikach C2 7 szt / m 2 39 szuk rośliny w pojemnikach C2 5 szt / m 2 Przygotowanie terenu pod nasadzenia: 354 m 2, przekopanie terenu z ziemią urodzajną wydobytą ze stawu. Włóknina czarna ściółkująca 50g/m 2 = 310 m 2 Kora wypełnienie całej powierzchni 310 m 2 grubość warstwy 5 cm PIELĘGNACJA 1 rok uwzględnia TYLKO dosadzanie wypadów. Należy uwzględnić dosadzanie wypadów w okresie gwarancyjnym 6%. Podlewanie nowych nasadzeń, nawożenie, pielenie Inwestor we własnym zakresie

13 TRAWNIK założenie trawnika 44 m 2, ilość nasion trawy: 2 kg 4. ZIELEŃ WOKÓŁ PAWILONU LEMURÓW ZESTAWIENIE GATUNKÓW I ILOŚCI Nr Nazwa polska/ łacińska Ilość sztuk, rozstawa, gęstość sadzenia Charakterystyka, wysokość krzewu bez bryły / szerokość krzewu, minimalna ilość przesadzeń, forma sprzedaży, pokrój trzcinnik ostrokwiatowy Karl Foerster / Calamagrostis x acutiflora Karl Foerster 224 szt 3 szt / m 2 rośliny w pojemnikach C2 Przygotowanie terenu pod nasadzenia: 75 m 2, przekopanie terenu z ziemią urodzajną wydobytą ze stawu. Włóknina czarna ściółkująca 50g/m 2 = 75 m 2 Kamień szary płukany o granulacji ok 8 cm i grubości 10 cm - wypełnienie całej powierzchni 75m 2 grubość warstwy 5 cm. PIELĘGNACJA 1 rok uwzględnia TYLKO dosadzanie wypadów. Należy uwzględnić dosadzanie wypadów w okresie gwarancyjnym 6%. Podlewanie nowych nasadzeń, nawożenie, pielenie Inwestor we własnym zakresie. 5. ZIELEŃ WOKÓŁ SCHODÓW I RAMPY ZESTAWIENIE GATUNKÓW I ILOŚCI Nr Nazwa polska/ łacińska Ilość sztuk, rozstawa, gęstość sadzenia Charakterystyka, wysokość krzewu bez bryły / szerokość krzewu, minimalna ilość przesadzeń, forma sprzedaży, pokrój mahonia pospolita Smaragd / Mahonia aqiufolium Smaragd 564 sztuki, 0,38x0,38 m, 7 szt / m 2, sadzić w 3 wysokość rośliny cm, trzy krotnie szkółkowane (x 3), rośliny w pojemnikach dwulitrowych (C2), pokrój typowy dla gatunku i odmiany. krzewy powinny mieć minimum 3 dobrze wykształcone pędy

14 Przygotowanie terenu pod nasadzenia: 87 m 2, przekopanie terenu z ziemią urodzajną wydobytą ze stawu. Włóknina czarna ściółkująca 50g/m 2 = 87 m 2 Kora grubość warstwy 5cm: 87 m 2 PIELĘGNACJA 1 rok uwzględnia TYLKO dosadzanie wypadów. Należy uwzględnić dosadzanie wypadów w okresie gwarancyjnym 6% podlewanie nowych nasadzeń, nawożenie, pielenie Inwestor we własnym zakresie. 6. ZIELEŃ WOKÓŁ FONTANNY I WŁAZU DO KOMORY TECHNICZNEJ ZESTAWIENIE GATUNKÓW I ILOŚCI Nr Nazwa polska/ łacińska Ilość sztuk, rozstawa, gęstość sadzenia Charakterystyka, wysokość krzewu bez bryły / szerokość krzewu, minimalna ilość przesadzeń, forma sprzedaży, pokrój jałowiec nadbrzeżny / Juniperus conferta 46. sosna górska kosodrzewina / Pinus mugo 53. trzcinnik ostrokwiatowy Karl Foerster / Calamagrostis x acutiflora Karl Foerster 176 sztuk rośliny w pojemnikach C2 2 szt / m 2 47 szt rośliny w pojemnikach C2 3 szt / m sztuk 3 szt / m 2 rośliny w pojemnikach C2 Przygotowanie terenu pod nasadzenia: 145 m 2, przekopanie terenu z ziemią urodzajną wydobytą ze stawu. Włóknina czarna ściółkująca 50g/m 2 = 145 m 2 Kamień szary płukany o granulacji ok 8 cm i grubości 10 cm - wypełnienie powierzchni 42 m 2 grubość warstwy 5 cm. Kora grubość warstwy 5cm: 103 m 2 PIELĘGNACJA 1 rok uwzględnia TYLKO dosadzanie wypadów. Należy uwzględnić dosadzanie wypadów w okresie gwarancyjnym 6% podlewanie nowych nasadzeń, nawożenie, pielenie Inwestor we własnym zakresie

15 7. ZIELEŃ WOKÓŁ ZEGARA ZESTAWIENIE GATUNKÓW I ILOŚCI Nr Nazwa polska/ łacińska Ilość sztuk, rozstawa, gęstość sadzenia Charakterystyka, wysokość krzewu bez bryły / szerokość krzewu, minimalna ilość przesadzeń, forma sprzedaży, pokrój róża okrywowa The Fairy / Rosa The Fairy cm, x 3, C2, klasa A: dopuszcza się 20 sztuk 5 szt / m 2 minimum trzy pędy wyrastające z miejsca okulizacji lub dwa pędy, jeśli trzeci wyrasta do 5 cm powyżej miejsca okulizacji Przygotowanie terenu pod nasadzenia: 4 m 2 przekopanie terenu z ziemią urodzajną wydobytą ze stawu. Włóknina czarna ściółkująca 50g/m 2 = 4 m 2 Torf odkwaszony do ściółkowania grubość warstwy 5 cm: 4 m 2 PIELĘGNACJA 1 rok uwzględnia TYLKO dosadzanie wypadów. Należy uwzględnić dosadzanie wypadów w okresie gwarancyjnym 6% podlewanie nowych nasadzeń, nawożenie, pielenie Inwestor we własnym zakresie. 9. WYMOGI DLA ROŚLIN SADZONYCH DRZEWA Cechy ogólne. Zamawiany materiał roślinny powinien być w szczególności: opatrzony etykietą, czysty odmianowo, prowadzony w trakcie wieloletniego cyklu produkcyjnego, zdrewniały, zahartowany, prawidłowo uformowany z zachowaniem charakterystycznej dla gatunku i odmiany wysokości, szerokości i długości pędów, powinien mieć zachowane proporcje między bryłą, pniem i koroną, bez widocznych objawów chorób i działalności szkodników, pozbawiony ran i śladów po świeżych cięciach, bez uszkodzeń mechanicznych, bez martwic, zmarszczeń i pęknięć kory. Cechy systemu korzeniowego. System korzeniowy materiału sadzeniowego powinien być skupiony, silnie przerośnięty, prawidłowo rozwinięty, na korzeniach szkieletowych powinny występować liczne korzenie

16 drobne, nieprzesuszony, odpowiedni gabarytowo, średnica bryły korzeniowej dla drzew o obwodzie pnia cm powinna wynosić cm, powinien być zwarty, o regularnym kształcie, zabezpieczony tkaniną rozkładającą się najpóźniej w półtora roku po posadzeniu, dodatkowo zabezpieczony siatką z drutu nieocynkowanego, wielkość pojemnika minimum C70. Cechy pnia. Pień powinien być prosty. Forma naturalna. Cechy korony. Korona powinna być w pełni uformowana, symetryczna, wyraźnie wykształcona z pąkiem wierzchołkowym, równomiernie, symetrycznie rozgałęziona w sposób typowy dla gatunku i odmiany, pozbawiona rozgałęzień pod kątem ostrym, z prostym przewodnikiem, przyrost ostatniego roku winien wyraźnie i prosto przedłużać przewodnik, bez przyciętych pędów, o barwie liści typowej dla odmiany, liście nie powinny być zwiędnięte, zwijające się, chlorystyczne, z plamami będącymi objawami chorobowymi, z pąkami liściowymi zdrowymi, bez oznak zasychania, o odstępach między okółkami oraz przyroście ostatniego roku proporcjonalnych do wielkości całego drzewa. Należy sadzić materiał roślinny w pojemnikach. W momencie sadzenia drzewa powinny posiadać jednakowe parametry. KRZEWY Cechy ogólne. Materiał sadzeniowy powinien być opatrzony etykietą, czysty odmianowo, prowadzony w trakcie wieloletniego cyklu produkcyjnego, posiadać zdrewniałe pędy wyrastające nie wyżej niż 10 cm nad szyjką korzeniową, zahartowany, prawidłowo uformowany z zachowaniem charakterystycznej dla gatunku i odmiany wysokości, szerokości i długości pędów, równomiernie rozkrzewiony, zwarty, zdrowy, wolny od szkodników i patogenów, pozbawiony ran i śladów po świeżych cięciach, bez uszkodzeń mechanicznych, bez martwic, zmarszczeń i pęknięć kory. Cechy systemu korzeniowego. System korzeniowy materiału sadzeniowego powinien być skupiony, zwarty, silnie przerośnięty, prawidłowo rozwinięty, na korzeniach szkieletowych powinny występować

17 liczne korzenie drobne, nieprzesuszony, odpowiedni gabarytowo, wielkość pojemnika np. dwulitrowy (C2). Cechy pędów głównych. Pędy główne powinny być proste, bez odrostów poniżej miejsca szczepienia, dobrze zrośnięte z podkładką. Cechy korony. Korona powinna być w pełni uformowana i rozgałęziona, o konstrukcji charakterystycznej dla odmiany i gatunku, barwa liści powinna być charakterystyczna dla odmiany, liście nie powinny być zwiędnięte, zwijające się, z plamkami i nienormalnymi odbarwieniami, pąki kwiatowe i liściowe powinny być zdrowe, bez oznak zasychania. Krzewy sadzone w jednogatunkowych grupach oraz jako okrywowe powinny mieć zbliżone wielkości i pokrój. BYLINY Byliny sprzedawane są najczęściej w pojemnikach, a wielkość roślin określa się na podstawie wielkości pojemnika. Podłoże w pojemniku powinno być równomiernie przerośnięte korzeniami, bryła korzeniowa ma pozostać w całości po usunięciu pojemnika. Na jej spodniej stronie nie może występować zbytnie zagęszczenie splątanych korzeni, których wierzchołki winny być jasne i żywotne. Na organach trwałych (kłącza, bulwy, korzenie, zdrewniałe nasady tegorocznych pędów) powinny być widoczne pąki odnawiające, ewentualnie przyziemne rozety liści. W okresie wegetacji rośliny mają być silne, bez widocznych uszkodzeń mechanicznych i objawów chorobowych, właściwie wybarwione (niektóre byliny wykazują duże zmiany, intensywniejsze wybarwienie młodych pędów wyrastających wiosną, jesienna zmiana zabarwienia liści) w okresie wegetacji. Do czasu kwitnienia pędy nie powinny być przycinane, potem dopuszcza się ścięte pędy, ale muszą się na nich znajdować wzbudzone pąki boczne. Wysokości się nie określa, bowiem zależy ona od terminu rozmnażania i sadzenia do pojemników. Byliny w pojemnikach transportuje się najczęściej w skrzynkach plastikowych lub drewnianych albo na wózkach duńskich. PNĄCZA Muszą mieć minimum 2 silne pędy. Muszą być produkowane w doniczkach, pojemnikach lub workach foliowych. Muszą być palikowane

18 CEBULOWE Produkt musi być właściwy odmianowo i gatunkowo, czysty, nieuszkodzony, niezawilgocony, zdrowy i wolny od wad oraz prawidłowo wykształcony. 10. SADZENIE W trakcie wykonywania nasadzeń należy uważać na istniejące uzbrojenie podziemne. DRZEWA Przygotowanie podłoża przed sadzeniem. Doły pod drzewa należy wykonać bezpośrednio przed sadzeniem. Wielkość dołów należy dostosować do wielkości bryły korzeniowej, przyjmuje się, że dół powinien być ok. 1.5 do 2 razy większy od bryły korzeniowej. Ściany i dno dołów powinny zostać spulchnione. Ziemia użyta do zaprawy dołów musi posiadać odpowiednią, luźną strukturę i musi być oczyszczona z zanieczyszczeń. Nie należy mocno ugniatać gleby wokół rośliny. Podczas sadzenia można zalewać wodą zamiast ubijać kolejne warstwy ziemi urodzajnej, zapewni to lepszy kontakt korzeni z glebą. Rośliny należy sadzić na tej samej głębokości na jakiej rosły w szkółce. Po posadzeniu rośliny należy uformować wokół niej niewielką misę i obficie podlać wodą (ok l) w zależności od warunków atmosferycznych i zwilgocenia gruntu. Zaprawianie dołów. Doły zaprawiamy ziemią urodzajną (o odczynie odpowiednim dla danej rośliny) stopniowo, najpierw do 1/3 i lekko ubijamy lub zamulamy wodą a następnie wypełniamy pozostałą część dołu. Nie należy mocno ugniatać gleby wokół rośliny. Podczas sadzenia można zalewać wodą zamiast ubijać kolejne warstwy ziemi urodzajnej, zapewni to lepszy kontakt korzeni z glebą. Rośliny należy sadzić na tej samej głębokości na jakiej rosły w szkółce. Po posadzeniu rośliny uformować wokół niej niewielką misę i obficie podlać wodą (ok l) w zależności od warunków atmosferycznych i zwilgocenia gruntu. KRZEWY, BYLINY, CEBULOWE, PNĄCZA Krzewy i byliny sadzone w jednogatunkowych grupach oraz jako okrywowe powinny mieć zbliżone wielkości i pokrój

19 Powierzchnie pod obsady roślin należy (po oczyszczeniu terenu z resztek budowlanych i wyrównaniu) w całości wypełnić do głębokości ok. 30 cm warstwą ziemi żyznej - ponieważ krzewy sadzone są w dużym zagęszczeniu tj. 2, 3, 4, 5 i 7 szt / m 2, a byliny 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11 szt / m 2 - nie sadzimy roślin w pojedyncze dołki. Rośliny trzeba ustawić w dole pionowo i tak aby znalazły się na tej samej wysokości, na jakiej rosły w szkółce. Ziemia użyta do zaprawy dołów musi być ziemią urodzajną (ogrodniczą), posiadać odpowiednią, luźną strukturę i musi być oczyszczona z zanieczyszczeń. Zaprawianie. Powierzchnie pod obsady roślin w całości zaprawiamy ziemią urodzajną, stopniowo, najpierw do 1/3 i lekko ubijamy lub zamulamy wodą a następnie wypełniamy pozostałą część dołu. Nie należy mocno ugniatać gleby wokół rośliny. Podczas sadzenia można zalewać wodą zamiast ubijać kolejne warstwy ziemi urodzajnej, zapewni to lepszy kontakt korzeni z glebą. Rośliny należy sadzić na tej samej głębokości na jakiej rosły w szkółce. Po posadzeniu rośliny uformować wokół niej niewielką misę i obficie podlać wodą (ok l) w zależności od warunków atmosferycznych i zwilgocenia gruntu. ŚCIÓŁKOWANIE Wolną przestrzeń pomiędzy drzewami i krzewami oraz pnączami należy wypełnić korą z drzew iglastych. Grubość ściółki powinna wynosić około 5 cm i posiadać w miarę grubą, ale jednolitą frakcję. Kora zabezpiecza glebę przed rozwojem chwastów, rozkładająca się kora dostarcza roślinom próchnicy, w upalne dni chroni glebę przed nadmiernym parowaniem a korzenie przed przesuszeniem, zimą chroni korzenie roślin przed przemarzaniem oraz jest elementem dekoracyjnym. Ściółkowanie korą wskazane jest zaraz po posadzeniu roślin i w miarę upływu czasu i potrzeb należy korę uzupełniać. Wolną przestrzeń pomiędzy różami i bylinami oraz cebulowymi należy ściółkować odkwaszonym torfem. Grubość warstwy powinna wynosić 3 cm. Wolną przestrzeń pomiędzy trawami ozdobnymi należy wypełnić kamieniem szarym płukanym o granulacji ok 8 cm i grubości 10 cm. Grubość warstwy powinna wynosić 5 cm

20 Pod korę, torf i kamień należy zastosować czarną agrowłókninę ściółkującą 50g/m 2. Czarną agrowłókninę ściółkującą należy zastosować na całym obszarze pod nasadzenia krzewów i bylin. 1. Na samym początku powierzchnię, która ma być pokryta agrowłókniną i korą, kamieniem, torfem, należy oczyścić z chwastów i starannie wyrównać. 2. Następnie zdjąć warstwę gleby i w zagłębieniu ułożyć agrowłókninę, na którą po posadzeniu roślin sypie się 5-cm warstwę kory / kamienia / torfu. 3. Agrowłóknina jest gęsto tkana, uniemożliwia więc ukorzenianie się chwastów. 4. Do przymocowania agrowłókniny stosuje się szpilki lub kotwy. 5. Po rozłożeniu agrowłókniny wycina się w niej otwory na rośliny nacinając nożem lub żyletką znak X lub V. Wielkość otworów należy dostosować do wielkości bryły korzeniowej sadzonych roślin tak aby zapewnić im możliwość dalszego właściwego wzrostu i rozwoju. Wielkość otworu powinna być większa niż średnica pojemnika dwulitrowego, w którym rośnie sadzona roślina. 6. Po posadzeniu roślin całość pokrywa się korą / torfem / kamieniem. Oddzielenie drzew od trawnika. Obrzeże proponuje się wykonać z tworzywa sztucznego taśmy o szerokości 20 cm i długości 9 m koloru brązowego. Taśmę wsuwa się w zrobioną szpadlem szczelinę w ziemi tak aby całość była pod powierzchnią gruntu, aby górna krawędź taśmy nie wystawała ponad powierzchnię gruntu, aby nie była widoczna. Taśma ma za zadanie oddzielić krzewy od trawnika i zapobiec przerastaniu trawy. Taśmy plastikowe są powszechnie stosowanymi, łatwo dostępnymi i tanimi obrzeżami rabat, są one ponadto dość trwałe i nie trzeba poddawać ich szczególnej konserwacji. rys. przykładowa taśma plastikowa jako obrzeże

21 11. PIELĘGNACJA 1 rok Drzewa Aby rośliny się dobrze przyjęły w początkowym okresie należy je podlewać. W późniejszym okresie należy zapobiec niszczeniu, kradzieży roślin oraz monitorować stan sanitarny, zdrowotny i techniczny. W ramach tych czynności należy na bieżąco prowadzić zabiegi pielęgnacyjne i hodowlane (usuwać martwe, chore, uzupełniać wypady w nasadzeniach). Dosadzanie wypadów. Sadzonki po posadzeniu muszą być co roku poddane obowiązkowej wiosennej (w miesiącu maju) kontroli pod względem żywotności. Należy uwzględnić dosadzanie wypadów w okresie gwarancyjnym. Krzewy projektowane, byliny, cebulowe, pnącza. Aby rośliny się dobrze przyjęły w początkowym okresie należy je podlewać. W późniejszym okresie należy zapobiec niszczeniu krzewów i bylin, kradzieży roślin oraz monitorować stan sanitarny, zdrowotny i techniczny roślinności. W ramach tych czynności należy na bieżąco prowadzić zabiegi pielęgnacyjne i hodowlane (usuwać martwe, chore, uzupełniać wypady w nasadzeniach). Podlewanie nowych nasadzeń należy podlewać ok l/m 2 wody, co dni. Odchwaszczanie i spulchnianie ziemi pod drzewami i krzewami, pielenie skupin krzewów i bylin 2 razy w miesiącu od V do IX. Regularne ściółkowanie, uzupełnianie (torf, kora, kamień). Dosadzanie wypadów. Należy uwzględnić dosadzanie wypadów w okresie 1 roku, drzewa, krzewy i byliny po pierwszym roku 6% dosadzeń, powierzchnia trawników po pierwszym roku 5% uzupełnień, powierzchnia pokryta torfem, kamieniem, korą 5% uzupełnień. Trawniki. Koszenie trawników 7 razy w sezonie od V do IX. Podlewanie w miarę potrzeb lecz nie mniej niż 12 razy w okresie wegetacji. Nawożenie trawników i nowych nasadzeń 1 raz w sezonie, wiosną nawozem o przedłużonym działaniu

22 12. OPIS ROŚLIN PROJEKTOWANYCH 1. Grujecznik japoński / Cercidiphyllum japonicum Średniej wielkości, często wielopniowe drzewo o zaokrąglonej koronie. Osiąga 10 m wysokości i 4-7 m szerokości. Liście małe, sercowate, z wyraźnie zaznaczonym unerwieniem, wiosną czerwonobrunatne, jesienią żółte lub czerwone. Dobrze rośnie na glebach wilgotnych i świeżych. Zaliczany do najładniej przebarwiających się drzew. Polecany do sadzenia w ogrodach i parkach. 2. Głóg pośredni Paul s Scarlet / Crataegus x media Paul s Scarlet Małe drzewo o kulistej koronie, ozdobne z kwiatów. Dorasta do 4-6 m wysokości. Liście małe, ciemnozielone, błyszczące. Kwiaty pełne, ciemnoczerwone, bardzo efektowne w V-VI. Preferuje miejsca słoneczne. Gatunek bardzo odporny na zanieczyszczenie powietrza i tolerancyjny, co do gleby. Polecany do sadzenia w parkach i ogrodach. 3. Wiśnia piłkowana Kanzan / Prunus serrulata Kanzan Małe drzewo o charakterystycznej odwrotnie stożkowatej koronie i efektownych kwiatach. Dorasta do 10 m wysokości i 5-8 m średnicy. Często oferowane w formie piennej. Liście zielone, błyszczące, jesienią żółtopomarańczowe. Kwiaty karminowe, pełne, 6 cm średnicy, wiszące na długich szypułkach, zebrane w pęczki po kilka sztuk, pachnące w V. Preferuje miejsca słoneczne, osłonięte, gleby żyzne, wilgotne. Polecana do ogrodów

23 4. Jarząb mączny / Sorbus aria Wolnorosnące i nisko ugałęzione drzewo o regularnej, jajowatatej, u starszych drzew zaokrąglonej koronie. Dorasta do 6-12 m wysokości i 4-7 m szerokości. Liście zielone, pokryte białym kutnerem. Kwiaty białe, filcowato owłosione w V. Owoce czerwone z mączystym miąższem. Małe wymagania glebowe i duża odporność na suszę i warunki miejskie. Bardzo dekoracyjny ze względu na pokrój i srebrzystoszare zabarwienie. 5. Berberys ottawski Superba / Berberis x ottawensis Superba Wysoki, ciernisty krzew z wyprostowanymi pędami, osiągający 4 m wysokości i szerokości. Sezonowe liście mają efektowne zabarwienie, ciemnoczerwone z niebieskawym połyskiem. Kwiaty żółte na długich szypułkach w V. Jasnoczerwone owoce pozostają zimą na krzewie. Stanowisko słoneczne lub lekko cieniste. Nie ma specjalnych wymagań glebowych. Doskonała roślina żywopłotowa. 6. Berberys thunberga Atropurpurea / Berberis thunbergii Atropurpurea Ciernisty krzew o pokroju kopulastym. Osiąga 1,5-2 m wysokości. Liście purpurowoczerwone opadające na zimę. Kwiaty żółte w V. Owoce czerwone. Preferuje stanowiska słoneczne lub lekko cieniste, gleby całkiem kwaśne do umiarkowanie alkalicznych. Znosi niskie temperatury i okresową suszę. Nadaje się na żywopłoty, szpalery i do zestawień kolorystycznych. 7. Berberys thunberga Aurea / Berberis thunbergii Aurea Gęsty, kolczasty krzew o jaskrawożółtych, sezonowych liściach. Dorasta do wysokości 1 1,2 m. Kwiaty białe, niepozorne w V. Najefektowniej wybarwia się w półcieniu, w pełnym słońcu liście mogą ulegać poparzeniu. Udaje się na każdej glebie. Doskonały na kontrastowe grupy kompozycyjne i niskie żywopłoty. 8. Dereń jadalny / Cornus mas Duży krzew, z wiekiem wyrastający w drzewko z szeroką, zaokrągloną koroną. Osiąga 4 do 7 m wysokości. Liście lśniąco zielone. Kwiaty żółte, zebrane w płaskie kwiatostany, kwitną długo przed pojawieniem się liści i są bardzo dekoracyjne w III i IV. Czerwone owoce są jadalne, lecz cierpkie, zawierają 14% cukru, dobre na dżemy, soki i wina. Preferuje stanowiska słoneczne i wszystkie rodzaje gleb. 9. Bez czarny / Sambucus nigra Pospolity krzew, powszechnie spotykany na terenach pobudowlanych, na ścianach, ścieżkach, gruzowiskach i nabrzeżach. Rośnie szeroko, tworząc luźny, duży, wyprostowany krzew lub czasem niewielkie krótkopniowe drzewko z okrągłą, kopulastą koroną i obwisającymi gałęziami. Osiąga 3-7 m wysokości i 3-5 m szerokości. Roczny przyrost 60 cm. Młode pędy są grube, jasnoszare, stara kora jest szara głęboko bruzdowana i korkowata. Liście złożone, do 30 cm długości, matowe ciemnozielone, wcześnie puszczające wiosną, długo trzymające się na krzewie jesienią, ale nie przebarwiające się. Roztarte dają charakterystyczny ostry zapach. Kwiaty kremowobiałe, w baldachogronach, cm szerokości w VI-VII. Owoce niewielkie, kuliste, dojrzałe - błyszczące granatowoczarne, bardzo soczyste. Zawierają witaminy A, B i C oraz dużo przyswajalnego cukru i potasu. Niewymagający, preferuje wilgoć, muliste, azotowe, próchniczne, wapienne gleby, ale rośnie także na piaszczystych i suchych. Stanowisko słoneczne lub częściowo zacienione. Odporny na mrozy, toleruje środowisko miejskie i susze. Roślina ruderalne i pionierska

24 10. Jałowiec nadbrzeżny / Juniperus conferta Rozłożysty, niski krzew o średnio silnym wzroście, osiągający po 10 latach ok. 0,3 m wysokości przy 1,5 m średnicy. Pędy główne pełzają po ziemi, a boczne od nich odstają. Igły długie, do 2 cm, jasnozielone, kłujące. Wymagania glebowe i wilgotnościowe małe. Polecany jako roślina okrywowa do ogrodów skalnych i na skarpy. 11. Jaśminowiec wonny / Philadelphus coronarius Sztywno wyprostowany krzew. U starszych roślin zewnętrzne gałęzie rozłożyste i obwisające. Osiąga 2-3 m wysokości i 1,5-2 m szerokości. Kora kasztanowobrązowa, lekko lśniąca, nie łuszcząca się. Liście ciemnozielone, matowe, lekko szorstkie, jajowate, ostro zakończone, drobno ząbkowane, 4,5-9 cm długości. Kwiaty kremowobiałe, pojedyncze, 3 cm średnicy, złożone z czterech płatków korony i kilkunastu złotych pręcików w centrum, silnie pachnące, skupione po 5-9 sztuk w V-VI. Owoce nieokazałe. Stanowisko słoneczne do częściowo zacienionego. Najlepiej rośnie na glebach gliniastych, przepuszczalnych, wapiennych lub obojętnych. Roślina wytrzymała na suszę, warunki miejskie i zanieczyszczenia przemysłowe. Dobrze znosi przesadzanie, odrasta dobrze po silnym cięciu. Co kilka lat, po kwitnieniu warto dokonać radykalnego cięcia krzewu w celu odmłodzenia. Odporny na mrozy, wrażliwy na silne wiatry. Tradycyjny krzew od dawna uprawiany w ogrodach wiejskich i starych parkach dla pięknych kwiatów i zapachu. 12. Pęcherznica kalinolistna Diabolo / Physocarpus opulifolius Diabolo Szybkorosnący krzew z licznymi, wyprostowanymi głównymi pędami, wyrastającymi z poziomu ziemi. Osiąga 3 m wysokości i szerokości. Roczny przyrost cm. Młode pędy mahoniowobrązowe, często wygięte, lekko kanciaste. Starsze, grubsze gałęzie czerwonobrązowe, z dużymi paskami łuszczącej się kory. Liście trójklapowe, do 13 cm długości, ciemnoczerwone z metalicznym połyskiem, jesienią czerwonobrązowe. Starsze liście, szczególnie w cieniu zielonobrązowe. Kwiaty kremowobiałe, w baldachowatych, półkulistych kwiatostanach o szerokości 5 cm, kontrastujące z listowiem w VI-VII. Owoce podobne do pęcherzyków, nabrzmiewające, 2 płatkowe, zabarwione na czerwono. Stanowisko słoneczne do cienistego. Niewymagająca roślina, rosnąca równie dobrze na suchych, jak i na wilgotnych glebach, kwaśnych do alkalicznych. Odporna na niskie temperatury, środowisko miejskie, mocne wiatry, zanieczyszczenia powietrza. Do sadzenia w grupach. Doskonała na wizualne bariery, szpalery i żywopłoty

25 13. Pęcherznica kalinolistna Luteus / Physocarpus opulifolius Luteus Szybkorosnący krzew o zaokrąglonym pokroju, z licznymi, wyprostowanymi głównymi pędami. Osiąga 3 m wysokości i szerokości. Roczny przyrost cm. Pędy jasno brązowe, często wygięte, lekko kanciaste. Starsze, grubsze gałęzie brązowe, z dużymi paskami łuszczącej się kory. Liście sezonowe, skrętoległe, owalne, 3-5 klapowe, 5-10 cm długości, intensywnie żółte, w cieniu zielonkawożółte. Jesienią czerwonożółte. Kwiaty białe, w baldachowatych, półkulistych kwiatostanach o szerokości 5 cm w VI-VII. Owoce podobne do pęcherzyków, nabrzmiewające, 2 płatkowe, zabarwione na czerwono. Stanowisko słoneczne do cienistego. Niewymagająca roślina, rosnąca równie dobrze na suchych, jak i na wilgotnych glebach, kwaśnych do alkalicznych. Odporna na niskie temperatury, środowisko miejskie, mocne wiatry, zanieczyszczenia powietrza. Dobrze znosi cięcie i dlatego łatwo jest utrzymać pożądaną wielkość krzewu. Rozrośnięte rośliny znoszą przesadzanie, odradzają się po ostrym cięciu. Dzięki pokrojowi i szybkiemu wzrostowi doskonale nadaje się na żywopłoty. 15. Mahonia pospolita Smaragd / Mahonia aqiufolium Szmaragd Zimozielony krzew o sztywnych, wyprostowanych pędach. Dorasta do 0,7 m wysokości. Liście są ciemnozielone, błyszczące. Kwiaty żółte pojawiają się w maju. Owoce są granatowoczarne. Dobra mrozoodporność. Toleruje stanowisko półcieniste. 16. Róża okrywowa The Fairy / Rosa The Fairy Pędy przewieszające się i przykrywające podłoże, wysokość cm, odmiana zdrowa, kwitnie długo i obficie, kwiaty jasnoróżowe, pełne, nie jest wymagająca odnośnie stanowiska. 17. Róża pnąca Paul s Scarlet Climber / Rosa Paul s Scarlet Climber Niezwykle dekoracyjna odmiana róży pnącej, cechuje się łukowatym, bujnym, wzniesionym pokrojem, szybkim wzrostem i długim okresem kwitnienia, choć kwiaty pojawiają się dopiero w połowie lipca. Dorasta do 3 metrów wysokości (zazwyczaj ma tyle samo szerokości). Karmazynowe kwiaty są niewielkie, zebrane są w kwiatostany, wyrastają po kilka na pędzie, pachną, niezbyt intensywnie, dobrze rośnie w miejscach jasnych, słonecznych. Gleba powinna być lekko kwaśna, umiarkowanie wilgotna, żyzna. Konieczne są podpory - pergole, ogrodzenia, ściany. W ogrodzie prezentuje się niezwykle okazale. Wybierana jest często

26 przez początkujących ogrodników, bowiem jest łatwa w uprawie i nie wymaga właściwie żadnych szczególnych zabiegów pielęgnacyjnych. 18. Barwinek pospolity / Vinca minor Zadarniająca, płożąca, wieczniezielona krzewinka. Wolno rosnąca do 0,1-0,3 m wysokości i 0,5 m szerokości. Liście są eliptyczne, ciemnozielone, błyszczące i skórzaste. Kwiaty czysto niebieskie złożone z 5 płatków, w V, kwitnie ponownie w VIII. Preferuje gleby żyzne, próchniczne. Do stosowania w parkach i ogrodach. Jedna z najcenniejszych roślin okrywających glebę pod koronami drzew. 19. Lawenda wąskolistna / Lavandula angustifolium Karłowa, kępiasta krzewinka, osiąga 0,3-0,8 m wysokości i szerokości. Liście są zimozielone, lancetowate, szarozielone, pachnące. Liczne rurkowate, niebieskofioletowe, wonne kwiaty, zebrane są w sterczące kłosy, pojawiają się w VII-VIII. Najlepiej rośnie na suchych, zdrenowanych glebach. Wymaga cięcia po przekwitnięciu. Do sadzenia na rabatach, w zestawieniach z bylinami i z różami. 20. Róża wielkokwiatowa Ingrid Bergman / Rosa Ingrid Bergman Piękna barwa oraz kształt pąków i kwiatów. Kwiaty ciemnoczerwone, o aksamitnych płatkach, bardzo duże, pełne. Zapach średnio intensywny, kwitnie od połowy czerwca i powtarza do jesieni. Wysokość ok 70 cm, szerokość 50 cm. Należy kopczykować na zimę. Tolerancyjna na choroby. 21. Krwawnik pospolity CERISE QUEEN / Achillea millefolium Cerise Queen Bylina o ładnych, głęboko wcinanych, ciemnozielonych liściach, sztywnych, wyprostowanych pędach zakończonych płaskimi kwiatostanami o barwie ciemnowiśniowej. Osiąga wysokość podczas kwitnienia do 80 cm, kwitnie od czerwca do października. Stanowisko słoneczne, tolerancyjna co do warunków i nadaje się do sadzenia jako zieleń publiczna. 22. Aster alpejski odm. Dunkle Schone / Aster alpinus Dunkle Schone Łodygi tej odmiany są wyprostowane, ulistnione, zakończone koszyczkiem kwiatowym osiągają wysokość około 30 centymetrów. Na wierzchołkach łodyg w maju i czerwcu pojawiają się pojedyncze, dość duże koszyczki kwiatowe o ciemnofioletoych kwiatach języczkowych i żółtych kwiatach rurkowatych. Aster alpejski preferuje stanowiska słoneczne. Nie należy do bylin wymagających. Dobrze będzie rósł na każdym podłożu, byle było dobrze przepuszczalne i przeciętnie wilgotne

27 23. Dzwonek czosnaczkolistny / Campanula alliariifolia Biały szaro omszony, wysokość 40cm, okres kwitnienia: VI-VII, roślina bardzo dobrze radzi sobie z przezimowaniem w naszym klimacie, przeznaczony na stanowiska: nasłonecznione, półcieniste. 24. Dzwonek brzoskwiniolistny odm. Coerulea / Campanula persicifolia Coerulea Dzwonek o smukłym pokroju, pędy kwiatostanowe dorastają do wysokości cm. Kwiaty ma jasnoniebieskie z lekkim odcieniem fioletowym, dzwonkowate, duże, średnicy 3-5 cm, zebrane w luźne grona na wierzchołkach pędów, pojawiają się w VI-VII. Dobrze rośnie na glebach nieco gliniastych. 25. Ostróżka ogrodowa Black Knight gr. Pacific / Delphinium x cultorum Black Knight gr. Pacific Popularna bylina rabatowa, wyrastająca do wysokości nawet 150 cm. Pędy wyprostowane, gęsto ulistnione, z wierzchołkowymi kwiatostanami. Kwiaty duże, ciemnofioletowe z czarnym środkiem, kwitnie w VI. Ścięcie kwiatostanów po kwitnieniu wywołuje powtórne kwitnienie i przedłuża żywot rośliny. Wymaga gleby bardzo żyznej, umiarkowanie wilgotnej. Przy obfitym kwitnieniu konieczne podpory. 26. Dzwonek skupiony / Campanula glomerata Osiąga 50 cm wysokości, liście odziomkowe ogonkowe oraz liście łodygowe siedzące pokryte są ostrymi ciemnofioletowymi włoskami, kwiaty tej byliny są dzwonkowate osadzone w kątach górnych liści oraz zebrane są w gęste, główkowate kwiatostany. Odmiana `Acaulis` charakteryzuje się kwiatostanami wyrastającymi zaledwie ponad liście odziomkowe. Kwiaty fioletowe, białe i różowe. Dzwonek skupiony preferuje stanowiska ciepłe i nasłonecznione. Najlepiej rośnie na podłożu suchym lub średnio wilgotnym ale poradzi sobie nawet na glebie bardzo ubogiej, nie zniesie natomiast zastoisk wodnych. Kwitnie od czerwca do sierpnia

28 27. Żurawka drobnokwiatowa Palace Purple / Heuchera micrantha Palace Purple Kwitnie latem, kwiaty są białe (beżowe, kremowe), stanowisko: słoneczne, półcieniste, gleby średnio wilgotne, ph gleby obojętne, piaszczysto-gliniaste, średnio mrozoodporna. Młode liście są bordowofioletowe. W czerwcu-lipcu pojawiają się luźne wiechy złożone z drobnych białokremowozielonych kwiatków z czerwonymi pylnikami. Wysokość rośliny 45 cm, szerokość 30 cm. Odporna na szkodniki i choroby. 28. Goździk kropkowany Arctic Fire / Dianthus deltoides Arctic Fire Roślina wieloletnia, dywanowa bylina skalna. Kolor kwiatów, biały z czerwonym środkiem, wysokość dorosłej rośliny cm, kwitnienie w VI- VIII. Stanowisko słoneczne, glebakażda ogrodowa. 29. Nachyłek wielkokwiatowy Sunray / Coreopsis grandiflora Sunray Kępiasta bylina w czasie kwitnienia osiągająca wysokość do 80 cm. Złotożółte, pełne lub półpełne koszyczki kwiatowe osadzone są pojedynczo na długich szypułkach, od VI do X. Usuwanie przekwitłych koszyczków przedłuża kwitnienie. Sadzony na rabatach, ale głównie uprawiany na kwiaty cięte. Do sadzenia w małych grupach po 3-10 razem. Liczba roślin na 1 m Nachyłek różowy American Dream / Coreopsis rosea American Dream To zwarta, kompaktowa odmiana o bardzo oryginalnych różowych kwiatach z żółtym oczkiem, z czasem tworzy dywan kwiatów. W okresie od lipca do września jego pędy zakończone są dużą ilością koszyczków kwiatowych. Nachyłek jest rośliną łatwą w uprawie. Dobrze jest wybierać dla niego stanowiska słoneczne oraz gleby żyzne i próchniczne. 31. Nachyłek okółkowy / Coreopsis verticillata Długowieczna bylina o zwartym pokroju, dorasta do cm wysokości. Pędy są silnie rozgałęzione, liście 2 3-krotnie pierzaste, o odcinkach wąskich, igiełkowych, kwitnie od końca VI do końca VIII. Pędy zakończone dużą liczbą delikatnych drobnych koszyczków kwiatowych żółtego koloru. Wymaga gleby żyznej, próchniczej oraz słonecznego, ewentualnie lekko ocienionego stanowiska. Jest roślina wytrzymałą na mróz

29 32. Czosnek ozdobny / Allium Gladiator Kwitnie w czerwcu, kwiaty koloru różowo fioletowego, należy sadzić jesienią, wielkość cebulki 18/20, wysokość rośliny 100 cm. Nieco niższy od czosnku olbrzymiego, ale równie efektowny ze względu na olbrzymie, kuliste kwiatostany. Czosnki najlepiej rosną w miejscach słonecznych, na glebie przepuszczalnej, głęboko uprawionej. W okresach suszy należy je obficie podlewać. 33. Czosnek ozdobny / Allium Mount Everest Kwiaty białe. 34. Lilia mieszaniec azjatycki odm. Fata Morgana / Lilium Fata Morgana Odmiana ta zaliczana jest do grupy mieszańców azjatyckich, które to cechują się całkowitą mrozoodpornością. Kwiaty są średniej wielkości, mają około 15 cm średnicy. Są one dwunastopłatkowe, w środku błyszczące, na zewnątrz żółte, nakrapiane czerwonym kolorem. Pojawiają się na pędzie kwiatowym długości cm w ilości kilkunastu sztuk. Kwitnie czerwiec oraz lipiec, ma ona dość mocny, intensywny zapach, jednakże nie jest on bardzo dokuczliwy. Warto podkreślić, że odmiana ta bardzo długo utrzymuje świeżość. W ogrodzie 'Fata Morgana' powinna zostać zasadzona w miejscu jasnym, niekoniecznie bardzo nasłonecznionym. Najlepszym czasem do nasadzeń jest jesień. Często cebule wsadzane są także wczesną wiosną. Należy tylko pamiętać, by znalazły się w odpowiedniej glebie, która powinna być przepuszczalna, bogata w próchnicę oraz lekko kwaśna. Do tego najlepiej także umiarkowanie wilgotna. Średnio co 3-4 lata cebule należy przesadzić w inne miejsce, by lilie zdrowo rosły i silnie, obficie kwitły. 35. Lilia mieszaniec azjatycki odm. tygrysia / Lilium tigrinum Jest to niezwykła odmiana lilii, która zachwyca wyglądem swoich kwiatów. Lilia tygrysia najbardziej dekoracyjnie prezentuje się w lipcu, kiedy to pojawiają się pierwsze kwiaty, pomarańczowe, nakrapiane na purpurowo, mają średnicę około 10 cm. Na jednym pędzie, którego wysokość wynosi 1,5 metra zebranych jest od 5 do 10 kwiatów. Cebule lilii tygrysiej sadzić należy jesienią, na głębokości około 10 cm. Najlepiej by gleba była żyzna, przepuszczalna, kwaśna i bogata w próchnicę. Miejsce natomiast słoneczne. Średnio co 3 lata należy cebule wykopać i przesadzić do nowego miejsca. W ten sposób zachowuje się ich żywotność, lilie zawsze obficie kwitną, a ich cebule są duże. Nie wymaga ona specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych, jednakże w przypadku zauważenia oznak choroby czy też szkodników trzeba natychmiast interweniować. 36. Lilia mieszaniec azjatycki odm. Enchantment / Lilium Enchantment Pierwszy, najsłynniejszy mieszaniec azjatycki. Stosunkowo niska lilia o 4-5 kwiatowym kwiatostanie skierowanym do góry. Kwiaty są duże (około 17 cm średnicy), czerwonopomarańczowawe o płatkach wydłużonych, zwężających się u nasady. Cętkowanie prawie niewidoczne. Kwitnie dość wcześnie, często na przełomie maja i czerwca, jako jedna z pierwszych lilii. Bardzo łatwa w uprawie. Nadaje się na rabaty, zwłaszcza w towarzystwie

30 niskich roślin o srebrnych liściach. Wysokość ok. 60 cm, stanowisko słoneczne. Wyrośnie i w półcieniu, ale wybiega i kwiaty słabo się wybarwiają. Najodpowiedniejsza jest dla niej gleba lekka, próchniczna zasobna w materię organiczną, ale poradzi sobie w każdej glebie ogrodowej. Cebule sadzi się we wrześniu lub na początku października na głębokość trzech ich wysokości. Na tym samym miejscu mogą pozostawać 4-5 lat. Dobrze przystosowana do naszych warunków klimatycznych. Cebule i pędy chętnie są zjadane przez nornice i karczowniki. Najlepiej sadzić w ochronnych pojemnikach. 37. Lilia mieszaniec azjatycki odm. Connecticut King / Lilium Connecticut King Mieszaniec azjatycki, kwiaty cytrynowo żółte. 38. Lilia mieszaniec azjatycki odm. Cyganka / Lilium Cyganka Odmiana lilii tygrysiej o kwiatach czerwonych. 39. Lilia mieszaniec azjatycki odm. Mont Blanc / Lilium Mont Blanc Mieszaniec azjatycki, kwiaty kremowobiałe. 40. Starzec popielny / Senecio cyneraria Roślina wieloletnia nie zimująca w gruncie, w naszych warunkach klimatycznych często przemarza i dlatego zazwyczaj uprawiany jest jako roślina jednoroczna. Rośliny osiągają cm wysokości, ich pędy są obficie ulistnione, w dolnej części rozgałęzione. Liście są dekoracyjne, pierzaste o odcinkach głęboko wcinanych, szarozielone, kutnerowato owłosione, dobrze rośnie prawie na każdej glebie. Wymaga słonecznego stanowiska, ponieważ tylko wtedy liście będą jasne i srebrzyste. 41. Miskant cukrowy / Miscanthus sacchariflorus Ozdobna trawa, tworzy podziemne rozłogi, wyrasta do cm wysokości. Ma liście cm długości i do 2 cm szerokości, z czerwonobrązowym paskiem wzdłuż środkowego nerwu. Jesienią liście przebarwiają się na brązowo-czerwono. Bardzo efektowne, puszyste, srebrzyste kwiatostany, pojawiają się w VIII, są dekoracyjne do zimy. Dobrze rośnie w każdej glebie, nawet suchej i jałowej. 42. Malwa różowa odm. Chater s Double Hybrids / Alcea rosea Chater s Double Hybrids Kwiaty pełne białe, kremowe i różowe. Typowa roślina wiejska

31 43. Mięta pieprzowa / Mentha piperita Zielna roślina o pokroju krzewiastym do 90 cm wysokości, wytwarzająca poziome kłącza tuż pod poziomem gruntu (białe) lub powierzchniowe (zielone) (w zależności od wilgotności podłoża). Łodyga jest wzniesiona, gałęzista, 4-kanciasta, o rzadkim owłosieniu na kantach, zielona do brunatno-brązowej w zależności od odmiany, liście na wyraźnych, krótkich ogonkach, z wierzchu ciemnozielone, spodem jaśniejsze, z obu stron gruczołkowato, żółto kropkowane. Kwiaty drobne, różowe, czerwonawe do liliowych. 44. Szałwia omszona odm. Blauhuegel / Salvia nemorosa Blauhuegel Wysokość do 50 cm, kwitnie w VII-VIII. 45. Szałwia omszona odm. Mainacht / Salvia nemorosa Mainacht Średniej wysokości bylina rabatowa, wyrastająca do wysokości 60 cm. Tworzy liczne, wzniesione pędy, zakończone rozgałęzionymi, kłosowatymi kwiatostanami. Kwiaty jaskrawo niebieskie. Barwne są nie tylko kwiaty, ale również przykwiatki, kwitnie od IV. Odmiana wczesna. Regularne wycinanie przekwitłych kwiatostanów bardzo przedłuża kwitnienie. Nie ma specjalnych wymagań. 46. Sosna górska kosodrzewina / Pinus mugo Wzrost krzaczasty z pokładającymi się i wznoszącymi pędami. Przybiera różne formy pokrojowe: od kulistych do nieregularnych. Siła wzrostu zależy od typu formy botanicznej. Igły podwójne, 3-8 cm, dość grube i sztywne, ciemnozielone. Igły utrzymują się na roślinie 4-6 lat. Szyszki 2-6 cm, po dojrzeniu koloru brązowego. Gatunek w pełni mrozoodporny, światłolubny i niewybredny w stosunku do gleby. Wytworzył liczne odmiany ogrodowe rozmnażane przez szczepienie. Wzrost tej sosny można korygować poprzez cięcie młodych przyrostów, które wykonujemy w maju. 47. Chmiel zwyczajny / Humulus lupulus Łodyga płożąca się lub pnąca, czterokanciasta, z haczykowato wygiętymi do tyłu włoskami na krawędziach. Zawsze wije się w prawo. Dorasta w stanie dzikim do 8 m (na plantacjach nawet do 12 m). 48. Rdestówka Auberta / Fallopia aubertii Najsilniejsze pnącze naszego klimatu. Osiąga 12 m (przyrasta 4-6 m rocznie). Liście zielone. Kwiaty białe, drobne, ale bardzo liczne; pojawiają się w VIII-X. Ma małe wymagania glebowe. W ostre zimy może przemarzać. Świetna roślina osłonowa do okrywania ogrodzeń, brzydkich budowli i różnych mocnych podpór. Szybko daje efekt; gdy nadmiernie ekspansywna przycinać

32 49. Winobluszcz pięciolistkowy / Parthenocissus quinquefolia Silnie rosnące pnącze zrzucające liście na zimę. Za pomocą przylg, korzeni czepnych i rozwidlonych, wijących wąsów czepia się podpór i wspina samoczynnie. Młode pędy są czerwonawe. Liście są złożone zazwyczaj z 5 eliptycznych liści 4 10 cm długości, z wierzchniej strony zielonych, od spodu szarozielonych, na brzegu grubo piłkowanych. Jesienią liście przebarwiają się na szkarłatnoczerwono. Pędy osiągają m długości (roczne przyrosty wynoszą ok. 1 2 m). Kwiaty są niepozorne, zielonkawe, rozwijają się w końcu VII i na początku VIII, są miododajne. Po przekwitnieniu pojawiają się granatowe, z woskowym nalotem, okrągłe owoce (jagody) o średnicy około 6 mm, które dojrzewają we wrześniu i październiku. Nadaje się do obsadzania ogrodzeń (na przykład siatek), okrywania ścian, altan, pergoli i innych podpór. Jest całkowicie mrozoodporny, mało wymagający. Może rosnąć w słońcu, półcieniu lub cieniu, na przeciętnych przepuszczalnych glebach. Egzemplarze posadzone na stanowisku słonecznym intensywniej przebarwiają się jesienią na szkarłatnoczerwony kolor. 50. Kokornak wielkolistny / Aristolochia macrophylla Silne pnącze o imponująco dużych liściach. Osiąga 10 m (1-2 m rocznie). Główną ozdobę stanowią sercowate, ciemnozielone liście o średnicy do 30 cm. Bardzo oryginalne są małe (2-4 cm), fajkowate, brązowe kwiaty rozwijające się w V. Pędy są ciemnozielone. Wymaga gleb żyznych, świeżych. Najlepiej rośnie w półcieniu. Dobrze znosi warunki miejskie. Wymaga mocnych podpór. 51. Wyczyniec łąkowy Aureovariegatus / Alopecurus pratensis Aureovariegatus Odmiana pospolitej trawy łąkowej o liściach paskowanych, ciemnożółto-zielonych, dorasta do 30 cm wysokości, w czasie kwitnienia osiąga 70 cm. Wykorzystywana do zadarnień. Wskazane jest usuwanie pędów z kłosami. Najlepiej wybarwiają się młode przyrosty, zalecane jest często dzielenie i odmładzanie. Daje efekt barwny. Stanowisko słoneczne, gleba przeciętna, ogrodowa

33 52. Bergenia sercowata odm. Robusta / Bergenia cordifolia Robusta Roślina dorastająca do 40 cm wysokości, liście są mięsiste, skórzaste i błyszczące, zimozielone (w bardzo niskich temperaturach zmieniają barwę na czerwoną). Kwiatostany barwy różowej pojawiają się wczesną wiosną. Stosowana jako roślina okrywowa wokół drzew i krzewów, dobrze prezentuje się także wokół oczek wodnych. Lubi stanowiska słoneczne lub cieniste (na stanowiskach słonecznych trzeba zadbać o wilgotność gleby). 53. Trzcinnik ostrokwiatowy Karl Foerster / Calamagrostis x acutiflora Karl Foerster Kępiasta, niezbyt rozrastająca się trawa. W czasie kwitnienia osiąga wys. do 150 cm. Wiechy kłosów pojawiają się już w VI, potem przybierają beżowożółtą barwę i pozostają dekoracyjne aż do jesieni. Niewielkie wymagania glebowe. 54. Miskant chiński / Miscanthus sinensis Ozdobna, silnie rosnąca trawa, tworząca duże, gęste kępy wysokości cm. Liście bardzo efektowne, równowąskie, długości cm i szerokości ok. 2 cm. Kwiaty zebrane w wachlarzowate wiechy długości cm, białe, często trochę zaczerwienione, pojawiają się od VIII do zimy. Wymaga gleby żyznej i stale wilgotnej. Młodsze rośliny wymagają zabezpieczenia przed zbytnim przemrożeniem. W czasie kwitnienia może wymagać podpór. Polecana do sadzenia na dużych rabatach, w ogrodach nadwodnych

34 55. Kosaciec syberyjski / Iris sibirica Gatunek rodzimy i chroniony. Bylina o liściach wąskich, zielonych, delikatnych, przewieszających się. Wyrasta do wysokości 100 cm. Pędy kwiatowe są wyższe od liści, rozgałęzione, z 3-5 kwiatami na wierzchołkach. Kwiaty niebieskofioletowe, z jasnym rysunkiem na dolnych płatkach. Kwitnie w VI. Wymaga gleby próchnicznej, żyznej, stale wilgotnej, o lekko kwaśnym odczynie. Stosowana jest na rabatach, także na stanowiskach nadwodnych. 56. Żywotnik zachodni Sunkist / Thuja occidentalis Sunkist Stożkowa odmiana żywotnika, o średnio silnym wzroście. W wieku 10 lat osiąga 2 m wysokości. Zabarwienie gałązek intensywnie złocistożółte. Polecana do mieszanych kompozycji barwnych

35 57. Żywotnik zachodni Golden Globe / Thuja occidentalis Golden Globe Kulista odmiana o powolnym wzroście, osiągająca w wieku 10 lat ok. 0,8 m szerokości. Kolor złocistożółty. Wymaga dosyć żyznych i wilgotnych gleb. Polecana do sadzenia w mieszanych kompozycjach barwnych. 58. Jałowiec sabiński Glauca / Juniperus sabina Glaca Krzew o silnie pokładających się gałęziach wyrastający do 1 m wysokości i 5 m szerokości. Ulistnienie o barwie niebiesko-stalowej, igiełkowate, pachnące. Mało wymagający, lubi stanowiska słoneczne i półcieniste. Polecany do większych założeń ogrodowych, na rabaty, skupiny oraz jako roślina okrywowa. 59. Pięciornik krzewiasty Goldfinger / Potentilla fruticosa Goldfinger Jedna z najlepszych odmian pięciornika. Niewielki, zaokrąglony krzew, gęsto krzewiący się. Dorasta do 1 m wysokości. Liście są ciemnozielone, pierzasto złożone. Kwiaty wyrastające na końcach pędów, są jaskrawo ciemnożółte, stosunkowo duże, do 5 cm średnicy, o promienistej koronie składającej się z 5 płatków zachodzących na siebie. Kwitnie bardzo długo, od VI-X. Wymaga słonecznego stanowiska. Najlepiej rośnie na glebach lekkich - piaszczystych lub piaszczysto-gliniastych. Bardzo odporna na ekstremalne warunki odmiana, długo kwitnąca, niepodatna na mączniaka, o wszechstronnym zastosowaniu. Niewymagający, łatwy w uprawie, okrywowy krzew do ogrodów skalnych, na rabaty, do parków, zieleni osiedlowej. Dobrze znosi cięcie. 60. Trzmielina Fortune a Canadale Gold / Euonymus fortunei Canadale Gold Dorasta do 60 cm, liście są skórzaste o ciekawej kolorystyce. Środek jest ciemnozielony, podczas gdy obrzeża żółte. Liście tej odmiany są ozdobne także jesienią, kiedy to przebarwiają się na pomarańczowy kolor. Kwiaty pojawiają się na przełomie czerwca i lipca. Są niewielkie, do tego zielono-białe. Nie mają żadnej wartości dekoracyjnej. Stanowisko słoneczne. Dobrze będzie rosła także w lekkim cieniu (stanowisko półcieniste). Najlepiej jeśli