Geografia klasa I gimnazjum

Transkrypt

1 Geografia klasa I gimnazjum Informacja do zadań 1., 2., 3. Woda morska to woda mórz i oceanów, w 96,5% składa się ona z czystej wody - H 2 0. Reszta, czyli 3,5% to sole, na które składają się głównie: chlor (55%) i sód (30%), a także siarka jako siarczany(vi) (8%), magnez (4%), wapń (1%) i potas (1%). Zawartość soli w morskiej wodzie powoduje jej zasolenie, które jest różne dla poszczególnych mórz, części oceanu i które czyni morską wodę nieprzydatną do spożycia dla człowieka i zwierząt lądowych. Zasolenie wody to ogólna wagowa zawartość w wodzie rozpuszczonych soli mineralnych, wyrażona w procentach lub promilach. W wodzie słodkiej przeważają węglany (60% wszystkich rodzajów soli), a w wodzie morskiej - chlorki (88%). Opracowano na podstawie encyklopedii internetowej WIEM.onet.pl Zadanie 1 Na mapie przedstawiono zasolenie mórz i oceanów. Największe zasolenie występuje A. na otwartym oceanie w strefie okołobiegunowej. B. na otwartym oceanie w strefie równikowej. C. w zamkniętych morzach strefy zwrotnikowej. D. w zamkniętych morzach strefy umiarkowanej. Zadanie 2. Lecąc samolotem z Caracas do Kapsztadu (patrz mapa), kierujemy się na A. północny-wschód. B. północny-zachód. C. południowy-zachód. D. południowy-wschód. Zadanie 3. Różnica czasu miejscowego pomiędzy Caracas (10 N, 67 W) a Kapsztadem (34 S, 18 E) wynosi A. 5 godzin 40 minut. B. 3 godziny 40 minut. C. 3 godziny 16 minut. D. 2 godziny 56 minut.

2 Schemat i informacje do zadania 4 Fragment siatki kartograficznej przedstawia południk 180º oraz południki, na których leżą Nowy Orlean i Makasar. Zadanie 4. Podaj dzień tygodnia i godzinę, która jest w Nowym Orleanie. dzień tygodnia... godzina... Zadanie 5 Grzbiety śródoceaniczne wznoszą się około 3 km ponad dno basenów oceanicznych, które znajduje się na głębokości około 6500 m. Na mapie ukształtowanie dna oceanicznego przedstawia się za pomocą izobat, czyli linii łączących punkty o jednakowej głębokości. Jaką wartością będzie opisana na mapie izobata przedstawiająca szczyty grzbietów oceanicznych. A m p.p.m. B m p.p.m. C mp.p.m. D mp.p.m. Zadanie 6 Strefa, w której dane państwo nadmorskie może swobodnie korzystać z zasobów oceanów, tzw. strefa ekonomiczna, wynosi 200 mil morskich. Mila morska to 1853 m. Oblicz, jaką szerokość ma pas strefy ekonomicznej na mapie w skali 1: Zapisz obliczenia. Zadanie 7 Uczniowie oglądali makietę Alp - najwyższych gór Europy. Znaleźli na niej najwyższy szczyt Austrii - Grossglockner (3797 m n.p.m.) i najwyższy szczyt Europy - Mont Blanc (4807 m n.p.m.). Wysokość względna Mont Blanc w stosunku do Grossglockner wynosi A 1010 m n.p.m. B m C m n.p.m D m Zadanie 8 Na obszarze Alp panują odmienne warunki klimatyczne niż na nizinach. Wskaż cechy klimatu wysokogórskiego. A. Spadek temperatury i ciśnienia powietrza wraz ze wzrostem wysokości, duże sumy opadów, silne wiatry. B. Spadek temperatury i ciśnienia powietrza wraz ze wzrostem wysokości, długie zimy, małe sumy opadów. C. Długa zima, spadek temperatury i wzrost ciśnienia powietrza wraz ze wzrostem wysokości, małe sumy opadów. D. Silne wiatry, wzrost temperatury i spadek ciśnienia powietrza wraz ze wzrostem wysokości, duże sumy opadów.

3 Zadanie 9 Określ skalę liczbową mapy z zadania 5. (Skorzystaj z legendy.) A. 1: 400 B. 1 : 800 C. 1 : D. 1 : Zadanie 10 Na mapie zaznaczono punkty obserwacyjne R, X, Y, W, w których dokonano pomiaru wysokości Słońca w momencie górowania, w dniu zrównania dnia z nocą. a) W którym z zaznaczonych punktów Słońce górowało najwcześniej? Odpowiedź:... b) Zaznacz na mapie kropką i podpisz literą Z jeden z punktów, w którym górowanie Słońca nastąpiło w tym samym momencie co w punkcie X. c) Zaznacz na mapie kropką i podpisz literą K punkt o współrzędnych 20 N, 10 E. d) Napisz nazwę morza, do którego wpada afrykańska rzeka Nil. Zadanie 11 Gleba to najbardziej zewnętrzna warstwa skorupy ziemskiej. Pierwszym etapem jej powstawania jest A. sorpcja skał. B. krystalizacja skał. C. zastyganie skał. D. wietrzenie skał. Zadanie 12 W ogrodzie położonym 50 m n.p.m. usypano kopiec wysokości 3,5 metra. Jaka będzie jego wysokość przedstawiana na mapach topograficznych? A. 3,5 m B. 53,5 m n.p.m. C. 3,5 m n.p.m. D. 46,5 m n.p.m. Zadanie 13 W ogrodzie położonym 50 m n.p.m. wykopano oczko wodne o głębokości ponad 4 m. Wybraną ziemię usypano obok w postaci kopca na skalniak o wysokości 3,5 m. Korzystając z zamieszczonego schematu, podpisz wartości izolinii w odstępach co 1 metr tak, aby poniższa mapa poziomicowa przedstawiała formy powstałe w ogrodzie.

4 W południe słoneczne drzewo stojące pośrodku ogrodu rzuca cień. Na podstawie analizy załączonego rysunku wykonaj zadania 14. i 15. Zadanie 14 Podpisz w odpowiednich miejscach na rysunku wszystkie główne kierunki geograficzne. Zadanie 15 Na rysunku oznaczono cyframi od 1 do 4 miejsca wschodu i zachodu Słońca w dni przesilenia letniego i zimowego. Rozpoznaj te miejsca i uzupełnij poniższe zdania. 22 czerwca Słońce wschodzi w ogrodzie w punkcie..., a zachodzi w punkcie grudnia Słonce wschodzi w ogrodzie w punkcie..., a zachodzi w punkcie.... Zadanie 16 Wodna powłoka Ziemi to A. jonosfera. B. troposfera. C. hydrosfera. D. termosfera. Zadanie 17 Przepływające wzdłuż wybrzeży ciepłe prądy morskie powodują A. ochłodzenie i opady. B. ocieplenie i susze. C. ocieplenie i opady. D. ochłodzenie i susze. Zadanie 18 Rysunek przedstawia część morza lub jeziora.

5 Jest to A. półwysep. B. cieśnina. C. kanał. D. zatoka. Zadanie 19 Rysunek przedstawia fragment siatki kartograficznej. Odczytaj położenie geograficzne wodospadu Roraima. Zadanie 20 Duży wpływ na zanieczyszczenie wód mają ścieki komunalne czyli zanieczyszczona woda spływająca z naszych mieszkań. Podaj 3 przykłady działań, dzięki którym możesz przyczynić się do zmniejszenia ilości ścieków powstających w Twoim domu i ograniczenia znajdujących się w nich substancji szkodliwych dla środowiska. Zadanie 21 W jakim kierunku od szkoły znajduje się jezioro? A. N - E B N - W C. S - E D. S - W Zadanie 22 Na mapie zaznaczono dwa punkty widokowe. Jaka jest wysokość względna między tymi punktami? A. 11 m B. 41 m C. 120 m D. 281 m

6 Zadanie 23 Jaka jest rzeczywista długość alei od szkoły do jeziora? A. 2 km B. 1,2 km C. 1 km D. 0,5 km Zadanie 24 Uczniowie prowadzili obserwacje meteorologiczne. Wyniki obserwacji zapisali w tabeli: Miesiące III IV V VI VII VIII IX Temp. w o C 3,6 7,9 13,8 15,7 18,0 17,7 13,6 Opady w mm Na podstawie powyższej tabeli podaj a. średnią temperaturę obserwowanego okresu -... b. amplitudę temperatur -... c. całkowity opad w obserwowanym okresie -... Zadanie 25 Jakie są współrzędne geograficzne miejscowości M zaznaczonej na rysunku? A 'N, 17 10'E B 'N, 17 15'E C 'N, 17 00'E D 'N, 18 50'E Zadanie 26 Na rysunku przedstawiono fragment mapy poziomicowej. Jaka jest wysokość bezwzględna terenu, na którym znajduje się szkoła? A. Od 100 m do 150mn.p.m. B. Od 150 m do 200 m n.p.m.

7 C. Od 200 m do 250 m n.p.m. D. Od 250 m do 300 m n.p.m. Zadanie 27 W kalendarzu podano dla Polski godzinę 17 jako godzinę zachodu Słońca w dniu 23 września. Tymczasem uczniowie przekonali się, że w ich miejscowości Słońce zaszło już 8 minut wcześniej. Oblicz, na jakiej długości geograficznej leży ta miejscowość, jeżeli w Polsce obowiązuje czas środkowoeuropejski, liczony według czasu słonecznego południka 15 E. Zapisz obliczenia pamiętając, że co 1 długości geograficznej czas miejscowy (lokalny) zmienia się o 4 minuty. Zadanie 28 Na szlaku górskim turyści, wyszedłszy z lasu iglastego, znaleźli się w rejonie porośniętym kosodrzewiną. Korzystając ze schematu, odpowiedz, na jakiej wysokości n.p.m. znajdowali się wtedy turyści? A m n.p.m. B m n.p.m. C m n.p.m. D m n.p.m. Zadanie 29 Który rysunek przedstawia przekrój jeziora górskiego wykonany wzdłuż odcinka EF? Zadanie 30 O charakterze rzeźby gór, które powstały w tym samym czasie, decydują m. in. skały, z których góry są zbudowane. Skały miękkie łatwo ulegają erozji. Z których skał mogą być zbudowane góry o ostrych graniach, turniach i stromych stokach? A. Kredy. B. Granitów. C. Gipsów. D. Piaskowców. Zadanie 31 Lodowiec górski spływający doliną żłobi boki i dno doliny. Który rysunek przedstawia przekrój doliny polodowcowej? Zadanie 32 Stalagmity tworzą się na skutek gromadzenia węglanu wapnia z wody skapującej z czubka stalaktytu. Schemat przedstawia przekrój jaskini. Którą liczbą oznaczono na rysunku stalagmit?

8 A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 Zadanie 33 Deniwelacja jest różnicą wysokości między najwyżej a najniżej położonym punktem na określonym terenie. W najgłębszej jaskini Polski, Jaskini Wielkiej Śnieżnej, punkty te mają wartości +7 m i 807 m. Jaka jest wartość deniwelacji w tej jaskini? A. 814 m B. 800 m C. 800 m D. 814 m Informacja do zadań 34, 35. Rysunek przedstawia przekrój geologiczny osuwiska skalnego, w którym kolejności powstawania warstw skalnych odpowiada kolejność ich osadzania się. Zadanie 34 Wpisz do tabeli odpowiednie nazwy skał od najstarszej do najmłodszej. Lp. 1. Nazwa skały 2. 3.

9 Zadanie 35 Przyporządkuj nazwom skał poniższe wydarzenia geologiczne opisujące proces powstawania skały. Wpisz odpowiednią literę pod nazwą skały. Wydarzenia geologiczne: a) pojawiło się głębokie morze z dużą ilością kręgowców, ślimaków, małży o szkieletach zbudowanych głównie z węglanu wapnia, b) płynęła rzeka, osadzając na sfałdowaną powierzchnię luźny materiał skalny o różnej grubości ziaren, c) obszar stanowił strefę płytkiego morza, w którym osadzały się piaski cementowane różnego rodzaju spoiwem. Poniższy diagram wykorzystaj do rozwiązania zadań od 36. do 39. Przybliżony rozkład stref krajobrazowo-klimatycznych na Ziemi (w mln km 2 ). STREFY: A arktyczna i antarktyczna D podzwrotnikowa G równikowa B subarktyczna i subantarktyczna E zwrotnikowa C umiarkowana F podrównikowa Zadanie 36 Strefa umiarkowana zajmuje powierzchnię większą od powierzchni strefy podrównikowej o: A. 14,2 mln km 2 B. 19 mln km 2 C. 21 mln km 2 D. 24,2 mln km 2 Zadanie 37 Strefa umiarkowana i podzwrotnikowa łącznie zajmują powierzchnię: A. większą niż strefa zwrotnikowa B. równą powierzchni strefy zwrotnikowej C. mniejszą niż strefa zwrotnikowa D. dwa razy większą niż strefa podrównikowa Zadanie 38 Strefa zwrotnikowa zajmuje: A. mniej niż 0,34 powierzchni Ziemi. B. dokładnie 0,33 powierzchni Ziemi. C. dokładnie 0,34 powierzchni Ziemi. D. więcej niż 0,34 powierzchni Ziemi. Zadanie 39 Ile procent powierzchni Ziemi stanowi powierzchnia strefy arktycznej i antarktycznej? A. 0,08 B. 8 C. 12,5 D. 40,8 Zadanie 40 Promienie słoneczne padają pod kątem 43o na zwrotnik Koziorożca i pod kątem 90o na zwrotnik Raka. Który to dzień roku? A. 21 III B. 22 VI C. 23 IX D. 22 XII

10 Zadanie 41 Zadanie 42 Która z uproszczonych map poziomicowych przedstawia kotlinę ze stromym zboczem południowo-zachodnim? A. Mapa 1 B. Mapa 2 C. Mapa 3 D. Mapa 4 Zadanie 43 Skala liczbowa 1: przekształcona na mianowaną ma postać: A. 1 cm - 10 km B. 1 cm km C. 1 cm km D. 1 cm km Zadanie 44 Turysta chce kupić jak najdokładniejszą mapę. Spośród czterech oferowanych map powinien wybrać mapę w skali: A. 1 : B. 1 : C. 1 : D. 1 : 800 Tabela do zadań 45 i 46 Średnie miesięczne temperatury (w o C) zmierzone w czterech stacjach meteorologicznych. Stacja meteorologiczna Neapol (Włochy) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 8,0 9,0 10,7 13,8 17,5 21,2 24,3 24,0 21,3 16,9 12,7 9,5 Lhasa (Chiny) 0,8 1,0 5,3 8,9 12,4 16,7 15,9 15,1 14,0 9,1 3,3-0,6 Szklarska Poręba (Polska) Rostow n/donem (Rosja) -2,8-2,4-0,5 4,5 9,8 12,6 14,5 13,8 10,7 6,4 1,5-1,3-6,1-4,0 1,0 9,0 16,8 20,7 23,7 22,8 16,5 9,8 2,3-2,5

11 Zadanie 45 W której stacji meteorologicznej roczna amplituda temperatury powietrza jest najmniejsza? A. W Neapolu. B. W Lhasa. C. W Szklarskiej Porębie. D. W Rostowie. Zadanie 46 Średnia temperatura w czterech pierwszych miesiącach roku w Szklarskiej Porębie wynosi: A. 2,55 0 C B. 1,15 0 C C. - 0,30 0 C D. -1,20 0 C Zadanie 47 Ile czasu trwa jeden obieg Ziemi dookoła własnej osi? A. 24 godziny. B. 12 godzin. C. 1 miesiąc. D. 365 dni. Informacje do zadań Mapa pewnego terenu. Zadanie 48 Najbardziej stromy stok wzgórza opada w kierunku: A. wschodnim B. południowo-wschodnim C. północno-wschodnim D. północnym Zadanie 49 Które zdanie o terenie przedstawionym na mapie jest prawdziwe? A. Najwyższe wzniesienie ma 160 m n.p.m. B. Różnica poziomów w terenie przekracza 120 m. C. Cały teren leży powyżej 100 m n.p.m. D. Najwyższe wzniesienie nie przekracza 180 m n.p.m. Zadanie 50 W Europie na szerokości 60 N, na tej samej wysokości nad poziomem morza leżą stacje klimatyczne A, B i C. Oto wyniki obserwacji w poszczególnych stacjach: Stacja Suma opadu rocznego Amplituda roczna średnich temperatur miesięcznych

12 A 660 mm 21 C B 550 mm 25 C C 1940 mm 12 C Która z tych stacji jest wysunięta najdalej na zachód, a która najdalej na wschód? Odpowiedź: Najdalej na zachód jest wysunięta stacja... Najdalej na wschód jest wysunięta stacja... Zadanie 51 Na mapie w skali 1: , przedstawiającej Wyżynę Krakowsko Częstochowską, zmierzono odległość pomiędzy Krakowem a Częstochową, która wyniosła 20 cm. Rzeczywista odległość w linii prostej miedzy miastami wynosi A km B. 200 km C. 100 km D. 20 km Zadanie 52 Marek wybrał się na wycieczkę rowerową do pobliskiego lasu. Jego kompas wskazywał, że jedzie w kierunku północnym. Po kilku metrach skręcił drogą w prawo, a następnie w lewo. W jakich kierunkach geograficznych poruszał się kolejno Marek? A. Na północ, na wschód i zachód. B. Na północ, na wschód i północ. C. Na północ, na zachód i południe. D. Na północ, na zachód i wschód. Zadanie 53 Za pomocą izobar przedstawiono rozkład ciśnienia atmosferycznego. Który z rysunków przedstawia układ wysokiego ciśnienia (wyż baryczny)? Zadanie 54 W modelowaniu powierzchni Ziemi ważną rolę odgrywają rzeki. Ich rola polega miedzy innymi na żłobieniu podłoża skalnego, przenoszeniu i osadzaniu materiału skalnego. W wyniku rzeźbotwórczej działalności rzeki nie powstanie A. delta. B. meander (zakole). C. kanion. D. mierzeja. Zadanie 55 Uporządkuj podane skale od największej do najmniejszej. A. 1: , B. 1: 1000, C. 1: , D. 1:

13 Zadanie 56 W wiecznie zielonym lesie równikowym występowanie okresu wegetacji przez cały rok jest możliwe dzięki Roczny przebieg temperatur i opadów w klimacie równikowym. Źródło: płyta CD, Wędrówki geograficzne-przewodnik nauczyciela dla klasy I, PWN, Warszawa A. obfitym opadom i zróżnicowanej temperaturze w ciągu roku. B. zróżnicowanym opadom i dużej amplitudzie temperatur. C. małej sumie opadów i wysokiej temperaturze. D. całorocznym opadom i wysokiej, stałej temperaturze w ciągu roku. Zadanie 57 Wymień klimat i proces rzeźbotwórczy, które decydują o przekształceniu pustyni żwirowej w pustynię piaszczystą. Cecha klimatu:..... Proces rzeźbotwórczy:. Zadanie 58 Woda, otrzymana przez skroplenie odparowanej wody morskiej, jest: A. kwaśna, B. bez smaku, C. słona tak jak woda morska, D. mniej słona niż woda morska. Zadanie 59 Jedną z cech odróżniających klimat morski od kontynentalnego są mniejsze amplitudy temperatur i wyższe sumy opadów. W styczniu średnie temperatury i wielkość opadów w Europie w miarę posuwania się w głąb lądu, zmieniają się następująco: A. temperatury rosną, opady rosną; B. temperatury rosną, opady maleją; C. temperatury maleją, opady rosną; D. temperatury maleją, opady maleją. Zadanie 60 Podczas niszczącej działalności lądolodu procesy, prowadzące do powstania polodowcowej formy terenu, przebiegają w następującej kolejności: A. działalność wód polodowcowych, zlodowacenie, powstanie pradoliny, ocieplenie klimatu; B. zlodowacenie, ocieplenie klimatu, działalność wód polodowcowych, powstanie pradoliny; C. ocieplenie klimatu, powstanie pradoliny, działalność wód polodowcowych, zlodowacenie; D. działalność wód polodowcowych, ocieplenie klimatu, zlodowacenie, powstanie pradoliny. Rozwiązując zadanie 61, 62, 63, wykorzystaj poniższą mapę, na której przedstawiono trasę rejsu statku płynącego do Kołobrzegu.

14 P 1 P 2 P 3 P Kołobrzeg Mrzeżyno Mm Zadanie 61 O godzinie statek płynący ze stałą prędkością 6 węzłów (1 węzeł = 1 Mm/h) znajdował się w punkcie P 2. Statek przypłynie do portu w Kołobrzegu około godziny: A B C D Zadanie 62 Pewnego dnia zasięg światła kołobrzeskiej latarni morskiej wynosił 10 Mm. Najbardziej oddalonym od Kołobrzegu punktem, spośród zaznaczonych na trasie statku, z którego można było tego dnia dostrzec światło latarni, był punkt: A. P 1 B. P 2 C. P 3 D. P 4 Zadanie 63 Kiedy statek minął punkt P 2, płynął: A. w kierunku południowo-zachodnim, B. w kierunku południowo-wschodnim, C. najpierw na wschód, a później w kierunku południowo-zachodnim, D. najpierw na wschód, a później w kierunku południowo-wschodnim. Zadanie 64 Do podanych skał dobierz i dopisz liczbę, pod którą zapisano ich typowe zastosowania w gospodarce człowieka. Wybrane skały Zastosowanie A sól kamienna 1 surowiec energetyczny i chemiczny A B węgiel kamienny 2 przemysł ceramiczny, garncarstwo B C granit 3 do otrzymywania sody, kwasu solnego, chloru, dodatek do potraw C D glina 4 do produkcji nawozów mineralnych D 5 materiał budowlany, drogowy, dekoracyjny, rzeźbiarski Zadanie 65 Wybierz mapę, która jest prawidłowo uzupełniona:

15 A. mapa I B. mapa II C. mapa III D. mapa IV Zadanie 66. Między jakimi oceanami leży Afryka? A. Afryka leży między Oceanem Atlantyckim a Oceanem Spokojnym. B. Afryka leży między Pacyfikiem a Oceanem Atlantyckim. C. Afryka leży między Oceanem Atlantyckim a Oceanem Indyjskim. D. Afryka leży między Oceanem Indyjskim a Oceanem Spokojnym. Zadanie 67 Uzupełnij rysunek wyrazami z ramki: Rysy, Czomolungma, Mont Blanc, 4807, 2499, 8848, Alpach, Tatrach, Himalajach Uwaga: Pod rysunkami szczytów wpisz nazwy łańcuchów górskich. Nad rysunkami szczytów wpisz nazwy szczytów i ich wysokości.

16 Zadanie 68 Na zajęciach koła przyrodniczego uczniowie analizowali wykres średnich miesięcznych temperatur w Łowiczu. Ile miesięcy trwa termiczna zima (okres z dobowymi temperaturami mniejszymi lub równymi zero) w tym mieście? A. 1 miesiąc B. 2 miesiące C. 3 miesiące D. 4 miesiące Zadanie 69 Tabela przedstawia typy klimatów oraz formacje roślinne. Który zestaw jest prawidłowy? Nr zestawu Typ klimatu Formacja roślinna I równikowy wybitnie wilgotny lasy liściaste i mieszane II umiarkowany chłodny lasy iglaste, tajga III umiarkowany ciepły morski sawanna IV podrównikowy okresowo suchy wilgotne lasy równikowe Nr zestawu Typ klimatu Formacja roślinna I równikowy wybitnie wilgotny lasy liściaste i mieszane II umiarkowany chłodny lasy iglaste, tajga III umiarkowany ciepły morski sawanna IV podrównikowy okresowo suchy wilgotne lasy równikowe A. I B. II C. III D. IV Zadanie 70 Na zamieszczonej obok mapie literą A zaznaczono fragmenty wybrzeża. Napisz, jaki to typ wybrzeża. Wymień czynnik, który przyczynił się do jego powstania.

17 Zadanie 71 Oblicz, która godzina czasu miejscowego jest w Londynie w momencie, gdy w San Diego w Kalifornii (121 0 W) jest słoneczne południe. W zadaniach 72. i 73. wykorzystaj poniższy schemat i informacje. Turyści po wyjściu z dworca zatrzymali się na skrzyżowaniu. Chcą dojść do schroniska. Zadanie 72 Jaką odległość muszą pokonać? A. 100 m B. 400 m C. 200 m D. 600 m Zadanie 73 W jakim kierunku będą szli turyści do schroniska? A. północno-wschodnim B. północno-zachodnim C. południowo-zachodnim D. południowo-wschodnim Zadanie 74 Kair i St. Petersburg leżą na tym samym południku. Szerokość geograficzna Kairu to 30 0 N, natomiast St. Petersburga 60 0 N. Jaka jest odległość między tymi miastami, jeżeli obwód kuli ziemskiej w przybliżeniu wynosi km? Skorzystaj z zamieszczonego poniżej rysunku.

18 A km B km C km D km Zadanie 75 Czy w Londynie zachód słońca jest około: A. 1 h 45 min później niż w Katowicach B. 1 h 20 min później niż w Katowicach C. 1 h 45 min wcześniej niż w Katowicach D. 1 h 20 min wcześniej niż w Katowicach Wykorzystaj poniższą mapę. Wykorzystaj poniższe informacje do zadań 76., 77. i 78. Obok schroniska znajduje się stacja meteorologiczna. Jej pracownicy dokonują codziennie o tej samej porze pomiarów temperatury powietrza i ciśnienia.

19 Zadanie 76 Wskaż dni, w których temperatura była niższa niż minus 40C. A. poniedziałek, niedziela B. poniedziałek, piątek, niedziela C. piątek, niedziela D. poniedziałek, piątek, sobota, niedziela Zadanie 77 Podaj dzień, w którym jednocześnie temperatura wynosiła minus 40 C, a ciśnienie 1000 hpa. A. piątek B. poniedziałek C. sobota D. niedziela Zadanie 78 O ile stopni cieplej było w czwartek niż w niedzielę? A. 4 ºC B. - 5 ºC C. - 4 ºC D. 5 ºC Zadanie 79 Najbardziej przydatna dla uczestników pieszej wędrówki jest mapa w skali A. 1: B. 1: C. 1: D. 1: Zadanie 80 Uczestnicy wędrówki mają iść w kierunku południowo-wschodnim. Igła busoli wskazuje kierunek północny. Ile stopni ma kąt rozwarty, którego ramionami są igła busoli i kierunek wędrówki? Zadanie 81 Narysuj równoleżnik 52. Zaznacz na siatce położenie Malborka 54 N, 19 E oraz Jarocina 52 N, E.

20 Zadanie 82 Wskaż miejsce, w którym jest najniższe ciśnienie atmosferyczne. A. Na szczycie góry (2324 m n.p.m.). B. Na wyżynie (450 m n.p.m.). C. Na nizinie (228 m n.p.m.). D. Na poziomie morza. Zadanie 83 Wskaż zdanie prawdziwe. Wulkany występują w A. północno-wschodniej Europie. B. południowej Europie. C. środkowej Europie. D. całej Europie. Zadanie 84 Które z podanych zwierząt jest charakterystyczne dla Afryki? A. Kangur. B. Pingwin. C. Żyrafa. D. Żubr. Zadanie 85 Które zdjęcie przedstawia sawannę? Mapa do zadań 86. i 87

21 Zadanie 86 W jakim kierunku polecisz samolotem najkrótszą trasą z Europy do Australii? A. Północno-zachodnim. B. Południowo-wschodnim. C. Północno-wschodnim. D. Południowo-zachodnim. Zadanie 87 Jaki ocean jest tylko na półkuli północnej? A. Spokojny. B. Indyjski. C. Atlantycki. D. Arktyczny. Zadanie 88 W wyniku ruchu obiegowego Ziemi wokół Słońca A. zmieniają się pory roku. B. zmieniają się pory dnia (dzień i noc). C. Ziemia jest spłaszczona przy biegunach. D. na kuli ziemskiej są różnice czasu słonecznego. Zadanie 89 Jeden obieg Ziemi wokół Słońca trwa A. 365 dni. B. 356 dni. C. 24 godziny. D. 12 godzin. Zadanie 90 Ilu kilometrom w terenie odpowiada 1 cm na mapie w skali 1: ? A. 0,2 km, B. 2 km, C. 20 km, D. 200 km. Zadanie 91 Wysokość górowania Słońca nad horyzontem we Frankfurcie nad Menem (50 N) w dniu 23 września jest równa: A ', B. 50, C. 40, D. 73, 30'. Zadanie 92 Port w Narwiku nie zamarza, chociaż położony jest za kołem podbiegunowym północnym, ponieważ: A. osłonięty jest od strony morza wysokim falochronem, B. dociera tam Prąd Zatokowy (Golfsztrom), C. linia brzegowa jest słabo rozwinięta, D. występuje tam zjawisko dnia polarnego. Zadanie 93 Jeden centymetr na pewnej mapie odpowiada 750 metrom w terenie. Jaka jest skala tej mapy? A. 1 : B. 1 : 750 C. 1 : D. 1 : 7500 Poniższy tekst wykorzystaj do rozwiązania zadania 94. Płynące wody rzeki tworzą wklęsłą formę terenu rozciągającą się między prawym a lewym brzegiem, zwaną doliną rzeczną. W jej dnie znajduje się zagłębienie - koryto rzeki, którym prowadzi ona wodę przy normalnym stanie. Zewnętrzne ograniczenia doliny nazywane są zboczami. Na skutek wezbrania wód rzek w czasie powodzi następuje zalanie terenów nadbrzeżnych, leżących wzdłuż koryta rzeki. Powstaje w ten sposób równina zalewowa (zwana też terasą zalewową) zbudowana z osadów niesionych przez rzekę.

22 W czasie wylewów rzek w dolinach osadzają się substancje ilaste i organiczne, tworząc żyzne gleby. Dlatego człowiek od zarania dziejów budował swoje domostwa w dolinach rzek, chociaż uznawał jednocześnie "prawo rzeki" do terasy zalewowej. Współcześnie często na równinach zalewowych powstają całe osiedla - tylko dlatego, że rzeka przez kilkanaście, może kilkadziesiąt lat nie upomniała się o swoje prawa. Mieszkańcy tych terenów nigdy nie powinni czuć się bezpieczni. Zagrożenie powodziowe można zmniejszyć, usypując wały lub budując domy o odpowiedniej konstrukcji. Trzeba umacniać brzegi, wznosić zapory. Ważny jest przy tym system sprawnego, szybkiego ostrzegania. Specjaliści za najkorzystniejszą ochronę przed powodzią uważają tzw. zabudowę biologiczną zlewni rzeki. Polega ona na maksymalnym zalesianiu i zakrzewianiu terenów wokół rzeki. Roślinność stanowi naturalną "gąbkę", która zmniejsza groźbę powodzi oraz przeciwdziała erozji gleb, zapobiega lawinom błotnym i osuwiskom. Zadanie 94 Napisz, dlaczego powinno się propagować "zabudowę biologiczną zlewni rzeki". Zadanie 95 Z podanych nazw miast: Londyn, Warszawa, Moskwa, Lizbona wpisz w wolne miejsca te, którym odpowiadają dane zamieszczone w tabeli. Lp. Miasto Położenie geograficzne Średnie temp.stycznia Średnie temp. lipca Opad roczny w mm ' N, 0 06' W 4,6 C 16,8 C ' N, 21 E -2,1 C 18,0 C ' N, 37 35' E -9,9 C 19,0 C 575 Zadanie 96 Jaki czynnik klimatyczny powoduje takie zróżnicowanie średnich temperatur i opadów? Wykorzystaj informacje z tabeli z zadania 35. Zadanie 97 Wykres przedstawia zależność między wysokością n.p.m. a temperaturą powietrza. Temperatura powietrza spada wraz ze wzrostem wysokości n.p.m. średnio o 0,6 o C na 100 m wysokości. wysokość w m n.p.m temperatura w o C? o C W sytuacji przedstawionej na wykresie temperatura powietrza na 800 m n.p.m. wynosi: A. 7,2 o C B. 8,4 o C C. 12,6 o C D. 15,6 o C Zadanie 98 Gospodarstwo Wiśniewskich leży na szerokości geograficznej 51 o N. Wysokość Słońca nad horyzontem w tym miejscu w południe 21 marca jest równa: A. 51 o B. 29 o C. 21 o D. 39 o Informacje do zadań 99 i 100

23 Zadanie 99 Przez środek Lisowa płynie rzeka Kamionka. Odszukaj na planie budynek szkoły i wybierz zdanie opisujące jego położenie. A. Szkoła znajduje się na wschód od domu Ewy, naprzeciw kościoła. B. Szkoła znajduje się na południe od mostu, przy drodze do Wilkowa. C. Szkoła znajduje się w prawobrzeżnej części miejscowości przy trasie do Kamieńca. D. Szkoła znajduje się w lewobrzeżnej części miejscowości na wschód od domu Marka. Zadanie 100 Rzeczywista odległość między domem Marka i Ewy wynosi: A. 7,5 km B. 300 m C. 3 km D. 750 m Zadanie 101 Na siatce kartograficznej zaznaczono położenie rodzinnej miejscowości taty Marka. Współrzędne tej miejscowości oznaczonej literą A: A B C D 22º30 E; 52º30 N 22º30 W; 52º30 N 22º30 E; 52º30 S 22º30 W; 52º30 S Zadanie 102 Główna przyczyna efektu cieplarnianego to: A. wzrost stężenia freonów w atmosferze B. wzrost stężenia fosforanów w wodach jezior C. wzrost stężenia dwutlenku węgla w atmosferze D. zanieczyszczenie powietrza tlenkami siarki i azotu (Uwaga SJ: te odpowiedzi są bzdurne, ludzie w OKE zdaje się nie wiedzą, że głównym gazem cieplarnianym jest para wodna)

24 Zadanie 103 Rysunek przedstawia oświetlenie Ziemi przez Słońce w pierwszym dniu jednej z astronomicznych pór roku. Tym dniem jest: A 21 marca B 22 czerwca C 23 września D 22 grudnia Zadanie 104 Powódź należy do głównych żywiołów nękających ludność wielu regionów świata. W latach 90-tych szczególnie gwałtowne powodzie dotknęły kraje Europy, w tym Polskę. Stany wód wielu rzek uznano za rekordowe w tym stuleciu. Podaj jeden przykład działalności człowieka, który zmniejszy ryzyko wystąpienia powodzi. Zadanie 105 Dokończ rysunek przedstawiający ruch powietrza podczas monsunu letniego. W odpowiednich miejscach wpisz wyż (W) i niż (N) baryczny, a strzałką zaznacz kierunek ruchu powietrza. Rozwiązując zadania od 106. do 108., wykorzystaj poniższą informację i mapę. Azymut geograficzny to kąt między kierunkiem północnym a kierunkiem marszu, mierzony od kierunku północnego do kierunku marszu zgodnie z ruchem wskazówek zegara.

25 Zadanie 106 Turysta, który wyruszył z punktu P na azymut 135º, dojdzie do A. kładki. B. ostańca. C. gajówki. D. wieży obserwacyjnej. Zadanie 107 Przybliżona odległość w linii prostej od gajówki do ostańca wynosi A. 390 m B. 550 m C. 780 m D m Zadanie 108 Turysta, który chce przejść od ostańca przez punkt P do kładki, powinien pójść w kierunku A. północno-zachodnim, a następnie zachodnim. B. północno-wschodnim, a następnie wschodnim. C. południowo-zachodnim, a następnie zachodnim. D. południowo-wschodnim, a następnie wschodnim. Zadanie 109 Na południe od pewnego równoleżnika Słońce codziennie wschodzi i zachodzi, zaś na północ od tego równoleżnika występuje zjawisko dni i nocy polarnych. Powyższy opis dotyczy równoleżnika A. 66º33 N B. 66º33 S C. 23º27 N D. 23º27 S Zadanie 110 Znaczek z kolekcji Jacka upamiętnia wydarzenie, które miało miejsce 8 czerwca 2000 roku. Wówczas z miejscowości Yulara w środkowej Australii wyruszyła sztafeta niosąca znicz olimpijski przed olimpiadą w Sydney. W Australii było to: A. pod koniec kalendarzowej wiosny B. na początku kalendarzowego lata C. pod koniec kalendarzowej jesieni D. na początku kalendarzowej zimy

26 Wykorzystując zamieszczony poniżej fragment mapy poziomicowej, rozwiąż zadania 111 i 112. Zadanie 111 Bartek korzysta z wyciągu narciarskiego. Ile wynosi różnica wysokości pomiędzy dolną a górną stacją tego wyciągu? A m B m C m D m Zadanie 112 Przekrój góry (patrz mapa poziomicowa), w której wydrążono tunel, ilustruje: A. rysunek I B. rysunek II C. rysunek III D. rysunek IV Zadanie 113 Różnica wysokości pomiędzy wjazdem do tunelu a najwyższym wzniesieniem wynosi 1800 m. Różnica temperatur wynosi średnio 0,6 C na każde 100 metrów różnicy wysokości. Ile wynosi temperatura powietrza przy wjeździe do tunelu, jeżeli na szczycie jest -10 C?

27 A. około - 21 C B. około - 6 C C. około 1 C D. około 6 C Zadanie 114 Przerywaną linią zaznacz na mapie w południowo-zachodniej części jeziora bezpieczne kąpielisko dla dorosłych - o głębokości do 1,5 m. Jaka jest największa głębokość tego jeziora? Zadanie 115 Satelita geostacjonarny to taki, który dla obserwatora na Ziemi cały czas znajduje się w tym samym punkcie na niebie. Państwo Kowalscy, mieszkający na Śląsku, postanowili zamontować na swoim domu antenę satelitarną, tzw. talerz. Satelita geostacjonarny znajduje się nad równikiem na tym samym południku co dom państwa Kowalskich. W którym kierunku należy ustawić antenę satelitarną, aby uzyskać jak najlepszy odbiór? A. Wschodnim. B. Zachodnim. C. Północnym. D. Południowym. Informacje do zadań Na fragmencie poziomicowej mapy terenu górskiego zaznaczone są punkty: D, G, K, S i W. D drogowskaz G szczyt K szczyt S szałas W miejsce odpoczynku ścieżka Zadanie 116 Jaką wysokość względną ma punkt oznaczony literą K (szczyt) w odniesieniu do punktu oznaczonego literą S (szałas)? A. 300 m B m C m D. 710 m Zadanie 117 Na jakiej wysokości bezwzględnej znajduje się drogowskaz oznaczony na mapie literą D?

28 A. Mniejszej niż 600 m n.p.m. B. Co najmniej 600 m n.p.m. i mniejszej niż 700 m n.p.m. C. Co najmniej 700 m n.p.m. i mniejszej niż 800 m n.p.m. D. Większej niż 800 m n.p.m. Zadanie 118 Drogowskaz oznaczony na mapie literą D stoi A. na przełęczy. B. w kotlinie. C. na szczycie. D. w dolinie. Zadanie 119 Szałas oznaczony na mapie literą S znajduje się A. na przełęczy. B. na grzbiecie. C. na szczycie. D. w dolinie. Zadanie 120 Reguła obliczania czasu przejścia trasy w górach: przyjmij 1 godzinę na każde 5 km odczytane (w poziomie) z mapy i dodaj po 1 godzinie na każde 600 m wzniesienia, które trzeba pokonać. Ścieżka prowadząca od punktu W na szczyt G ma na mapie długość 10 cm. Zgodnie z powyższą regułą wejście tą trasą na szczyt zajmie uczestnikom wycieczki około A. 1 h B. 1,5 h C. 2 h D. 3 h Informacje do zadań Wykres ilustruje zmiany temperatury gleby w pewnej miejscowości na głębokości 10 cm i 30 cm w ciągu doby w okresie lata. Zadanie 121 Z analizy wykresu wynika, że A. w ciągu całej doby temperatura gleby jest niższa na głębokości 30 cm niż na głębokości 10 cm. B. na obu głębokościach gleba ma najniższą temperaturę o północy. C. gleba na głębokości 30 cm nagrzewa się wolniej i stygnie wolniej niż gleba na głębokości 10 cm. D. amplituda dobowa temperatur gleby na głębokości 10 cm jest mniejsza niż amplituda dobowa temperatur na głębokości 30 cm. Zadanie 122 Jaką temperaturę ma gleba w południe na głębokości 10 cm? A. Niższą niż 21ºC. B. Między 22ºC a 23ºC. C. Między 23ºC a 24ºC. D. Wyższą niż 24ºC. Zadanie 123 Gleba na głębokości 10 cm ma najwyższą temperaturę około godziny A. 11 B. 13 C. 15 D. 17 Zadanie 124 Często słyszymy, Że domy powinny być zbudowane z materiałów zapewniających dobrą izolację cieplną. Wybierz spośród poniższych odpowiedzi uczniowskich dwa różne argumenty potwierdzające tezę, Że takie domy służą ochronie środowiska. Napisz numery wybranych zdań.

29 1. Mniej płaci się za energię elektryczną i gaz. 2. Takie domy emitują mniej ciepła, więc zmniejsza się efekt cieplarniany. 3. Oszczędza się paliwa kopalne, bo na ogrzanie domów zużywa się mniej energii. 4. Do atmosfery przedostaje się mniej zanieczyszczeń, bo można produkować mniej energii. 5. Do atmosfery przedostaje się mniej freonu i zmniejsza się dziura ozonowa. 6. Potrzeba mniej energii, więc jej produkcja mniej zanieczyszcza środowisko naturalne. 7. Mieszkańcy takich domów są lepiej chronieni przed zanieczyszczeniami. 8. Ściany takich domów nie przepuszczają substancji chemicznych mogących zaszkodzić środowisku. Zadanie 125 Na Ziemi nieustannie zachodzą procesy erozji (żłobienia i niszczenia) oraz akumulacji (budowania). Spośród podanych procesów geologicznych: akumulacja eoliczna (wiatrowa), erozja lodowcowa, erozja rzeczna, erozja eoliczna (wietrzna) wybierz te procesy, w wyniku których powstały przedstawione na rysunkach formy i wpisz ich nazwy pod rysunkami. Zadanie 126 Uczestnicy wycieczki rowerowej potrzebują szczegółowej mapy. Najdokładniejsza będzie mapa w skali A. 1:5 000 B. 1: C. 1: D. 1: Zadanie 127 Płynąca woda pogłębia koryto rzeki (erozja denna) i przenosi materiały skalne (transport). Przy jednym brzegu rzeki osadza się materiał (akumulacja), natomiast drugi jest podmywany przez płynącą wodę (erozja boczna). Na rysunku strzałką wskazano miejsce A. erozji bocznej. B. erozji dennej. C. akumulacji. D. transportu. Zadanie 128 Rysunki przedstawiają ten sam typ wybrzeża.

30 Jest to wybrzeże A. dalmatyńskie. B. wyrównane. C. szkierowe. D. fiordowe. Zadanie 129 Która cecha dotyczy południków? A. Są różnej długości. B. Mają kształt okręgów. C. Łączą dwa bieguny Ziemi. D. Wyznaczają kierunek wschód-zachód. Zadanie 130 Zwiedzanie Brukseli (52ºN, 4ºE) zakończyło się o godzinie czasu słonecznego. Która godzina czasu słonecznego była wówczas w Warszawie (52º N, 21ºE)? Zapisz obliczenia. Zadanie 131 Oblicz rozciągłość w kilometrach między najbardziej wysuniętymi na północ i na południe punktami Polski (1 odpowiada 111,1 km w terenie). Zapisz obliczenia. Informacje do zadań 132, 133 Mapy przedstawiają zasięg i intensywność opadów tego samego dnia o godz i o godz Zadanie 132 Z jakiego kierunku napływały nad Polskę masy powietrza przynoszące obfite opady? A. Północno-wschodniego. B. Północno-zachodniego. C. Południowo-wschodniego. D. Południowo-zachodniego. Zadanie 133 O godzinie 6.00 najobfitsze opady wystąpiły w

31 A. Łodzi i Krakowie. B. Białymstoku i Wrocławiu. C. Łodzi i Wrocławiu. D. Gdańsku i Szczecinie. Geografia klasa II gimnazjum Zadanie 134 U atlantyckich wybrzeży Hiszpanii w 2002 roku nastąpiła katastrofa tankowca Prestige, w wyniku której doszło do wycieku ogromnych ilości ropy naftowej. Na wybrzeżach ogłoszono stan klęski ekologicznej, a mieszkańcy liczą się z dużymi stratami gospodarczymi. Podaj po jednym przykładzie następstw przyrodniczych oraz gospodarczych tej katastrofy. Następstwo przyrodnicze: Następstwo gospodarcze: Zadanie 135 Przeanalizuj dane przedstawione na mapie i wskaż trzy europejskie państwa o największym procentowym udziale uszkodzonych lasów. A. Niemcy, Polska, Rosja B. Słowacja, Ukraina, Białoruś C. Czechy, Ukraina, Mołdawia D. Czechy, Włochy, Polska Informacje do zadań 136, 137 Powierzchnia i liczba ludności wybranych krajów afrykańskich (1998 r.) KRAJ Powierzchnia w tys. km 2 Liczba ludności w tys. Angola 1246, Czad 1284, Mali 1240, Niger 1267,

32 Zadanie 136 Które zdanie o krajach z tabeli jest prawdziwe? A. Liczba ludności jest wprost proporcjonalna do powierzchni kraju. B. Im większa powierzchnia kraju, tym większa liczba ludności. C. Kraj o największej powierzchni ma najmniejszą liczbę ludności. D. Kraj o największej liczbie ludności ma najmniejszą powierzchnię. Zadanie 137 W którym z wymienionych w tabeli krajów gęstość zaludnienia (na 1 km 2 ) jest najmniejsza? A. w Angoli B. w Czadzie C. w Mali D. w Nigrze Zadanie 138 Zamieszczone informacje dotyczą znanych miast. Do każdej z nich dopisz właściwą nazwę, wybierając spośród podanych poniżej. Paryż, Wenecja, Londyn, Praga, Nowy Jork, Sankt Petersburg 1. Miasto nad Newą, stolica carów, zwane Wenecją Północy to Miasto o stu wieżach, nad Wełtawą, z zamkiem Hradczany to Miasto sztuki i mody, nad Sekwaną, z katedrą Notre-Dame to Miasto na lagunie, na 118 wyspach i 150 kanałach to Miasto z bankową dzielnicą Wall Street, Manhattanem i Statuą Wolności to... Zadanie 139. Porównaj mapy i wskaż, które państwa powstały na obszarze byłej Jugosławii? A. Słowenia, Chorwacja, Węgry, Rumunia, Jugosławia, Albania B. Słowenia, Chorwacja, Bośnia i Hercegowina, Jugosławia, Macedonia C. Słowenia, Chorwacja, Bośnia i Hercegowina D. Chorwacja, Bośnia i Hercegowina, Jugosławia, Macedonia Zadanie 140. Na mapie zaznaczono państwa Grupy Wyszehradzkiej. Wskaż nazwy tych państw. A. Polska, Niemcy, Rosja, Czechy B. Polska, Czechy, Niemcy, Węgry C. Polska, Czechy, Węgry, Bułgaria D. Polska, Czechy, Słowacja, Węgry

33 Zadanie 141 Wszechstronna działalność gospodarcza człowieka powoduje, że do atmosfery dostaje się wiele szkodliwych substancji, np. tlenki azotu czy freony. Powodują one zjawisko ubytku ozonu w ozonosferze. Skutkiem dziury ozonowej może być A. korozja metali B. poparzenie słoneczne C. zakwaszenie gleb D. kwaśne deszcze Zadanie 142 Do podanych w tabeli państw dopasuj charakterystyczną dla nich cechę środowiska przyrodniczego oraz sposób jej wykorzystania przez człowieka. Cechy środowiska przyrodniczego: depresja, klimat śródziemnomorski, góry, gejzery. Możliwości wykorzystania przez człowieka: energia geotermalna, winnice, tunele, poldery. Lp. Nazwa państwa Cecha środowiska przyrodniczego 1. Holandia Wykorzystanie przez człowieka 2. Austria 3. Islandia 4. Francja Zadanie 143 Wykres przedstawia zjawisko znane w geografii ludności jako eksplozja demograficzna. Tendencję zmian w III fazie rozwoju demograficznego prawidłowo opisuje stwierdzenie: A. stopa urodzeń maleje, stopa zgonów maleje; B. stopa urodzeń maleje, stopa zgonów bez zmian; C. stopa urodzeń bez zmian, stopa zgonów maleje; D. stopa urodzeń bez zmian, stopa zgonów bez zmian.

34 o /oo urodzenia zgony czas I faza II faza III faza IV faza Zadanie 144 Która flaga jest flagą Unii Europejskiej? A. flaga 1. B. flaga 2. C. flaga 3. D. flaga 4. Zadanie 145 Podczas słonecznych wakacji należy ostrożnie opalać się, gdyż na powierzchnię Ziemi przenika duża ilość promieni UV (ultrafioletowych). Bezpośrednią przyczyną zwiększonej w ostatnich dziesięcioleciach intensywności promieniowania UV jest A. efekt cieplarniany B. ocieplenie się klimatu C. dziura ozonowa D. zmiana temperatury Słońca Zadanie 146 Odczytaj z diagramu, które źródło ma największy udział w zanieczyszczeniu powietrza SO2. A. Rafinerie i przemysł. B. Gospodarstwa domowe. C. Transport. D. Energetyka. Zadanie 147 Na mapie Europy zaznaczono państwo, w którym jest siedziba władz Unii Europejskiej. Wskaż nazwę tego państwa.

35 A. Dania. B. Belgia. C. Luksemburg. D. Holandia. Zadanie 148 Którym numerem oznaczono równik? A. 1. B. 2. C. 3. D. 4. Zadanie 149. Na konturową mapę Europy wpisz podane nazwy rzek: Dunaj, Wisła, Odra, Ren, Loara, Wołga, półwyspów: Półwysep Skandynawski, Półwysep Iberyjski, Półwysep Apeniński, Półwysep Bałkański.

36 Zadanie 150 Egipt jest krajem leżącym w A. Europie. B. Ameryce Południowej. C. Azji. D. Afryce. Zadanie 151 Tomek ogląda zdjęcie, które przedstawia piramidę Cheopsa. Piramida Cheopsa ma kształt A. prostopadłościanu. B. graniastosłupa o podstawie kwadratu. C. ostrosłupa o podstawie kwadratu. D. stożka. Zadanie 152

37 W tabeli przedstawiono źródła zanieczyszczenia powietrza i procentowe wielkości zanieczyszczeń przedostających się do atmosfery. Narysuj diagram słupkowy przedstawiający zanieczyszczenia atmosfery dwutlenkiem azotu. Zaznacz na osi y odpowiednie liczby. Źródła zanieczyszczenia Dwutlenek siarki SO 2 Dwutlenek azotu NO 2 Pył Energetyka 60% 40% 20% Przemysł 10% 12% 44% Transport i komunikacja 2% 38% - Zadanie 153 W trakcie wędrówki po krajach Europy uczniowie zaobserwowali przedstawicieli różnych ras ludzkich. Wielu z nich to mieszańcy rasy białej i czarnej. Nazywamy ich A. Metysami. B. europeidami. C. negroidami. D. Mulatami. Zadanie 154 Na mapie Europy zaznaczono 15 państw należących do Unii Europejskiej przed 1 maja 2004 roku.

38 Siedzibą parlamentu Unii Europejskiej jest Bruksela. Współrzędne geograficzne Brukseli wynoszą A. 4 o N 51 o E C. 4 o N 51 o W B. 51 o N 4 o W D. 51 o N 4 o E Zadanie 155 Różnica w czasie słonecznym pomiędzy punktem A w Finlandii a punktem B w Irlandii wynosi A. 40 min B. 1 godz. 20 min C. 2 godz. 40 min D. 2 godz. Zadanie 156 Większość krajów Unii Europejskiej to kraje z dostępem do morza. Na wybrzeżach tworzą się wiatry zwane bryzami, których powstawanie jest związane z nierównomiernym nagrzewaniem się lądu i morza w dzień i w nocy. Na którym rysunku przedstawiono schemat powstawania bryzy morskiej, a na którym bryzy lądowej?

39 Obok nazwy bryzy wpisz właściwy numer rysunku. Bryza morska... Bryza lądowa... Zadanie 157 Na wykresach przedstawiono rozkład temperatur i opadów w ciągu roku dla najbardziej typowych klimatów Europy.

40 Uzupełnij tabelę wpisując obok typu klimatu numer wykresu. Typ klimatu Numer wykresu klimat umiarkowany ciepły morski (np. Wielka Brytania) klimat umiarkowany chłodny (np. Finlandia) Zadanie 158 Czynnikiem klimatycznym sprzyjającym rozwojowi rolnictwa w Polsce jest: A. duże zróżnicowanie stanów pogody, B. występowanie wiatrów, przymrozków, C. okres wegetacji roślin od 180 do 220 dni, D. susza w okresie wegetacyjnym. Zadanie 159 Przykładem działalności człowieka wpływającej bezpośrednio na zmiany klimatu jest: A. spalanie paliw w zakładach przemysłowych i energetycznych B. tworzenie sztucznych form terenu np. nasypów kolejowych C. wydobywanie surowców energetycznych D. starasowanie bezleśnych stoków górskich Zadanie 160 Na rzece płynącej w pobliżu gospodarstwa rozpoczęto budowę sztucznego zbiornika wodnego. Podaj dwa pozytywne skutki tego przedsięwzięcia dla okolicznych mieszkańców. Zadanie 161 Nie jest prawdą, że: A. Park narodowy to obszar chroniony obejmujący wartościowe obiekty przyrodnicze. B. Gospodarka rolna na terenie całego parku narodowego jest zabroniona. C. Gospodarka leśna na terenie parku narodowego jest ograniczona. D. Niektóre części parku narodowego mogą być udostępnione dla turystyki. Najwyższą wartość energetyczną wykazuje: A. torf B. antracyt C. węgiel brunatny D. węgiel kamienny Zadanie 162 Paliwem odnawialnym jest: A. drewno B. antracyt C. węgiel brunatny D. węgiel kamienny Zadanie 163 Elektrownia nie degraduje środowiska, ponieważ nie emituje do atmosfery szkodliwych produktów spalania, a więc pyłów i gazów. Jednak w ostatnich latach obserwuje się narastający protest przeciwko tej energii, spowodowany skutkami składowania odpadów radioaktywnych, a przede wszystkim skutkami awarii reaktorów, zwłaszcza po awarii Three Mile Island w USA (w 1979 r.) i elektrowni w Czarnobylu na Ukrainie (1986 r.). A. Cieplna. B. Słoneczna. C. Geotermiczna. D. Atomowa. Geografia klasa III gimnazjum

41 Zadanie 164 Korzystając z mapy i podanych w ramce nazw państw, wpisz do odpowiedniego wiersza tabeli nazwy państw sąsiadujących z Polską. Zadanie 7. (0-1) Spośród podanych parków narodowych wskaż ten, który jako jedyny polski park narodowy jest wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Ludzkości UNESCO. A. Świętokrzyski Park Narodowy B. Bieszczadzki Park Narodowy C. Białowieski Park Narodowy D. Tatrzański Park Narodowy Na mapie Polski zacieniowano obszar określany jako Zielone Płuca Polski. Zadanie 165 Podaj nazwę jednej krainy geograficznej leżącej na zaznaczonym obszarze. Zadanie 166 Podaj dwa argumenty uzasadniające stosowanie określenia Zielone Płuca Polski w odniesieniu do zaznaczonego obszaru. Zadanie 167 Na mapie oznaczono liczbami położenie czterech parków narodowych znajdujących się w górach. W której odpowiedzi tym liczbom prawidłowo przyporządkowano nazwy parków?

42 A. 1 - Karkonoski Park Narodowy 2 - Tatrzański Park Narodowy 3 - Bieszczadzki Park Narodowy 4 - Świętokrzyski Park Narodowy B. 1 - Świętokrzyski Park Narodowy 2 - Karkonoski Park Narodowy 3 - Tatrzański Park Narodowy 4 - Bieszczadzki Park Narodowy C. 1 - Bieszczadzki Park Narodowy 2 - Świętokrzyski Park Narodowy 3 - Karkonoski Park Narodowy 4 Tatrzański Park Narodowy D. 1 - Tatrzański Park Narodowy 2 - Bieszczadzki Park Narodowy 3 - Świętokrzyski Park Narodowy 4 - Karkonoski Park Narodowy Zasolenie morza określa się jako ilość gramów soli rozpuszczonych w jednym kilogramie wody morskiej i podaje w promilach ( ). Przeciętnie w jednym kilogramie wody morskiej znajduje się 34,5 g różnych rozpuszczonych w niej soli (czyli przeciętne zasolenie wody morskiej jest równe 34,5 ). Zasolenie Bałtyku (średnio 7,8 ) jest znacznie mniejsze od zasolenia oceanów, co tłumaczy się wielkością zlewiska (duży dopływ wód rzecznych), warunkami klimatycznymi (małe parowanie) oraz utrudnioną wymianą wód z oceanem.

43 Zadanie 168 Pokonując trasę z Kopenhagi do Oulu, statek płynie przez wody Morza Bałtyckiego o zasoleniu A. coraz mniejszym. B. coraz większym. C. stałym. D. początkowo rosnącym, a potem malejącym. Zadanie 169 Statek, który przepłynął z Kopenhagi do Oulu, przemieścił się w kierunku A. południowo-wschodnim. B. południowo-zachodnim. C. północno-zachodnim. D. północno-wschodnim. Zadanie 170 Na stosunkowo duże zasolenie w cieśninach duńskich (od 10 do 30 ) decydujący wpływ ma A. opad atmosferyczny w postaci śniegu. B. duży dopływ wód rzecznych. C. małe parowanie. D. stały dopływ wód oceanicznych. Zadanie 171 Zasolenie zmieniające się od 2 do ponad 20 mają wody wzdłuż wybrzeża państwa, które na rysunku oznaczono liczbą A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 Zadanie 172 Wybierz zestaw, w którym liczbom z rysunku prawidłowo przyporządkowano nazwy państw. A. 1-Finlandia, 2-Szwecja, 3-Estonia, 4-Dania B. 1-Szwecja, 2-Norwegia, 3-Litwa, 4-Niemcy C. 1-Szwecja, 2-Finlandia, 3-Litwa, 4-Dania D. 1-Norwegia, 2-Szwecja, 3-Estonia, 4-Dania Informacje do zadań 173. i 174. Poważnym problemem są zanieczyszczenia Bałtyku substancjami biogennymi. Diagramy przedstawiają procentowy udział państw nadbałtyckich w zanieczyszczeniu Morza Bałtyckiego związkami azotu (diagram a) i związkami fosforu (diagram b) w 1995 roku. Zadanie 173 Procentowy udział Polski w zanieczyszczeniu Bałtyku związkami azotu w 1995 r. był taki, jak łącznie krajów A. Szwecji i Rosji. B. Rosji i Łotwy.

44 C. Danii i Finlandii. D. Rosji i Finlandii. Czworo uczniów podjęło próbę ustalenia na podstawie diagramów, czy w 1995 roku do Bałtyku trafiło z obszaru Polski więcej ton związków azotu czy związków fosforu. Oto ich odpowiedzi: Bartek Trafiło więcej ton związków fosforu. Ewa Trafiło więcej ton związków azotu. Tomek Do Bałtyku trafiło tyle samo ton związków azotu co fosforu. Hania Nie można obliczyć, bo brakuje danych o masie zanieczyszczeń poszczególnymi związkami. Kto odpowiedział poprawnie? A. Ewa B. Tomek C. Bartek D. Hania Zadanie 175 Wody rzeki rzeźbią jej brzegi, powodując czasami powstanie starorzecza. Wybierz prawidłową kolejność poniższych rysunków ilustrujących ten proces. A B C D Zadanie 176 Uzupełnij zdania pod rysunkiem, wpisując w wykropkowane miejsca odpowiednie wyrazy spośród podanych. Gdy w Krynicy Morskiej Słońce góruje, to w Międzyzdrojach... górowało. już / jeszcze nie Jeżeli w Międzyzdrojach jest godzina czasu miejscowego (słonecznego), to w Krynicy Morskiej południe słoneczne.... było wcześniej / będzie później W Krynicy Morskiej i w innych miejscowościach położonych na południku E Słońce góruje.... jednocześnie / niejednocześnie Zadanie 177 Jeden z najmniejszych polskich parków narodowych, który znajduje się w pobliżu Białegostoku, uznany został za obiekt Dziedzictwa Światowego. W parku tym chroniony jest m. in. pierwotny las. Opis ten dotyczy A. Białowieskiego Parku Narodowego. B. Bieszczadzkiego Parku Narodowego. C. Kampinoskiego Parku Narodowego. D. Wigierskiego Parku Narodowego. Zadanie 178 Różnica długości geograficznej między Białowieskim Parkiem Narodowym a Parkiem Narodowym Ujście Warty wynosi około 8o. Czas obserwacji wschodu słońca w tych parkach różni się o A. 8 minut. B. 2 minuty. C. 32 minuty. D. 60 minut.

45 Zadanie 179 W stacji monitorującej stopień zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego w Wigierskim Parku Narodowym, dokonano pomiaru wartości ph opadów atmosferycznych. Wyniki przedstawiono na diagramie obok. Na podstawie informacji: że kwasowość roztworu maleje wraz ze wzrostem ph, można stwierdzić, że opady o najbardziej kwasowym odczynie miały miejsce w miesiącach A. listopadzie i styczniu. B. grudniu i lutym. C. lipcu i wrześniu. D. marcu i październiku. Zadanie 180 Poniższe wykresy klimatyczne wykonano w stacjach meteorologicznych położonych nad morzem, w górach, w pasie nizin oraz w pasie pojezierzy.

46 Wykres klimatyczny wykonany w stacji klimatycznej położonej nad morzem przedstawiony jest na A. wykresie 1. B. wykresie 2. C. wykresie 3. D. wykresie 4. Zadanie 181 Na mapie zaznaczono miasta i ich wysokości nad poziomem morza. Na podstawie mapy wyjaśnij, dlaczego zazwyczaj latem a) w Łebie jest chłodniej niż w Poznaniu. b) w Zakopanem jest chłodniej niż w Poznaniu. Zadanie 182 Korzystając z mapy uzupełnij tabelkę.