STUDENT. F. Zell i R. Genee

Transkrypt

1 STUDENT Carl ZE Millocker F. Zell i R. Genee

2 dyrektor Daniel Kustosik STrtIDENT ŻEBRAK DER BETTELSTUDENT operetka w 2 aktach muzyka: Carl Millocker libretto: Camillo Zell, Richard Genee przekład polski: Krystyna Chudowolska Wacław Śniady PREMIERA: 22 stycznia 1994 r.

3 MIĘDZY NOCĄ W WENECJI I BARONEM CYGAŃSKIM Nigdy nie lubiłem zapamiętywać dokładnych dat. Uważam to za zaśmiecanie sobie pamięci. Nawet nad własną datą urodzin często się zastanawiam, żeby podać z dokładnością dnia. Ale chyba nikt nie ma wątpliwości, że historia to przede wszystkim daty. Do tego dodajmy jeszcze takie drobiazgi jak: wydarzenia, ludzie, epizody, zwycięstwa i klęski, okresy spokoju i wspaniałego rozkwitu wszystkich dziedzin życia, a historia legnie nam z wdzięczności u nóg. Ta cała długa tyrada na temat czasu zastygłego w liczbach wzięła się stąd, iż tytuły operetek J. Straussa umieszczone w nagłówku ściśle łączą się z datami premier - 3. X.1883 NOC W WENECJI" i 24. X.1885 BARON CYGAŃ SKI", - pierwsza niemiłosiernie wygwizdana, druga przyjęta entuzjastycznie. Sądzę. że i ten fakt nie wyjaśnia do końca potrzebę datowych" rozważań. I nie sądzę, żeby należało to wyjaśniać. Ot, po prostu, każdy pretekst jest dobry do tego, żeby wyodrębnić z dziejów ludzkości choćby mikroskopijny fragment, w tym przypadku obejmujący zaledwie trzy lata i uzmysłowić sobie ile w tak krótkim czasie nastąpiło znaczących faktów. Rok 1883 to jak już wiemy prapremiera, czyli pierwsza sceniczna realizacja napisanego utworu NOCY W WENECJI". W tym samym roku Słowo" warszawskie zaczyna druk powieści z lat dawnych OGNIEM I MIECZEM". W ciągu pięciu lat wychodzą prócz tej powieści dwie dalsze części Trylogii - ogólnie przyjęta nazwa całości POTOP" i PAN WOŁODYJOWSKI". W tym samym roku umiera Ryszard Wagner, który w jedność wiązał muzykę z poezją i prze- Jychem malarskim teatru. W tym samym czasie, w Pradze przychodzi na świat autor słynnego Szwejka - Jarosław HaŚek, natomiast w Zakopanem Helena Modrzejewska zakłada szkołę koronkarską działającą do dziś. W teatrze krakowskim pierwsze kroki zaczyna stawiać 28 - letni aktor Ludwik Sosnowski, który od tego momentu przez kolejne 71 lat znany będzie jako Ludwik Solski. W 1884 roku Paul Verlaine w wierszu pt. Sztuka poetycka" wołał: Muzyka w wierszu ponad wszystko", i dodawał Odcienia chcemy, nie koloru" - precyzując program symbolistów. Kilkaset kilometrów od Paryża w W ar sza wie przychodzi na świat Jerzy Leszczyński, znakomity polski aktor i reżyser, o którym pisano później: piękny głos, świetna dykcja, poczucie frazy, rytmu i plastyki, imponująca sylwetka. W 1885 roku Johannes Brahms kończy ostatnią IV symfonię e-moll op. 98, natomiast na scenie Opery Paryskiej wielkie sukcesy odnosi dwóch polskich śpiewaków Edward Reszke - bas i Jan Reszke -pierwszy tenor tej sceny. I w ten sposób wybierając konkretne daty - można bawić się w wyszukiwanie faktów, które miały miejsce w różnych punktach kuli ziemskiej. Każdy z przytoczonych tu miał ogromne znaczenie dla kultury światowej. Może najmniejsze - pojawienie się Studenta Żebraka", ale proszę to przyjąć jako bardzo osobisty komentarz. Kiedy 29 kwietnia 1842 roku rodził się Karol Millocker, Offenbach był już ulubieńcem paryskich salonów, Suppe właśnie się ożenił i dyrygował w prowincjonalnych teatrach, Strauss zaś komponował fugi na lekcje kontrapunktu u Drechslera. Ojciec Karola bardzo był dumny ze swego fachu i uważał za rzecz całkowicie zrozumiałą, iż syn wejdzie kiedyś do ojcowskiego przedsiębiorstwa i zostanie znanym z przedmieścia Wiednia złotnikiem. Na szczęście, dla

4 sztuki złotniczej oczywiście, stary Millocker szybko zorientował się, że lepiej będzie z małego Karola zrobić muzyka, czego syn zawsze pragnął z całego serca. Jako 16 - letni chłopak miał już studia za sob ą. Mając 22 lata wystawia swoje pierwsze jednoaktówki - już jako kapelmistrz teatru w Grazu. Szukając dobrego libretta pisze, szlifując swój warsztat kolejne operetki. Nie mając jeszcze czterdziestu lat był Millocker świadkiem narodzin światowego sukcesu jakim okaże się Student Żebrak". Premiera odbyła się w Wiedniu 6 grudnia 1882 roku. W twórczości prawie każdego kompozytora operetkowego jest jednak pewna prawidłowość. Nigdy nie powtarzają wielkiego sukcesu jakiego ś utworu w kolejnych swoich kompozycjach. Bo zważmy na fakt, że nawet F. Leher, który był bardzo płodnym kompozytorem i po śmierci Suppego, Straussa i Millockera przywrócił operetce dawną świetność, choć wprowadził nowe rozwiązania muzyczne i konstrukcyjne o decydującym znaczeniu dla rozwoju tej formy, niejednokrotnie wprowadził łzy", rezygnował z obowiązującego happy endu, to przede wszystkim Wesoła Wdówka" nigdy nie schodzi z repertuaru teatrów muzycznych i od wielu pokoleń utrzymuje się na pierwszym miejscu w ilości i częstotliwości realizacji. Jest po prostu najlepsza pod każdym względem. Ani Carewicz", ani Skowronek", ani wreszcie Kraina uśmiechu" nie są tak popularne i często grywane jak wspomniana Wesoła Wdówka". Podobna sytuacja zaistniała w przypadku twórczości Millockera. Tylko Student Żebrak" odniósł tak wielki sukces. Pierwsze 57 wyprzedanych przedstawień natychmiast przyniosło Theater an der Wien wpływy w wysokości okrągłych 130 OOO guldenów, kompozytorowi z tytułu tantiem guldenów plus pokaźne l I 4 honoraria benefisowe z każdego co dwudziestego przedstawienia. Dwa lata po premierze odbyło się pięćdziesiąte przedstawienie. Gasparone", Hrabina Dubarry", Siedmiu Szwabów", Dziecko szczęścia", Pocałunek na prośbę" okrył pył zapomnienia. Temat, na tle którego osnuto fabułę Studenta Żebraka", zaczerpnięty został z dramatu The Lady of Lyons lorda Bulwer-Lyttona, autora Ostatnich dni Pompei", Rienziego" i kilkudziesięciu innych bestselerów z pierwszej połowy XIX wieku; dwóch starszych, a bogatych mieszczan liońskich dostaje kosza od pięknej Pauliny Deschapelles; żądni zemsty, dają sporo pieniędzy wiejskiemu chłopakowi, Hektorowi Malnotte, potajemnie kochającemu się w Paulinie, i wprowadzają go do domu Deschapelles jako włoskiego księcia. Rodzina Deschapelles wpada w pułapkę i młodzi biorą ślub. Gdy prawda wychodzi na jaw, Paulina chce zostać przy mężu, którego pokochała, rodzice jednak zabierają ją i dopiero gdy wyróżnia się podczas wojen napoleońskich, zostaje pułkownikiem i gromadzi spory majątek, los łączy go ponownie ze ślubną małżonką. Zell i Genee, autorzy libretta do Studenta Żebraka" przenieśli wydarzenia do Polski, w czasy Augusta Mocnego, dając im przez to bogate tło historyczne. Nie będę przedstawiał dokładnej treści operetki. Sądzę, że realizatorzy postarają się o to, by była ona jasna i klarowna, by dostarczała jak najwięcej doskonalej muzyki ta pierwsza realizacja Studenta Żebraka" na poznańskiej scenie. Ludwik Arno

5 libretto: Camillo Zell Richard Genee PALMATYKA, HRABINA NOWALSKA LAURA- JEJ CÓRKA BRONISŁAWA- JEJ CÓRKA OLLENDORF - PUŁKOWNIK SASKI WEGENHEIM - MAJOR SASKI VON RICHTHOFEN - CHORĄŻY VON HENRI CI - ROTMISTRZ JAN JANICKI SZYMON RYMANOWICZ ENTERICH - KOMENDANT WIĘZIENIA PIFFKE - KLUCZNIK PUFFKE - KLUCZNIK KARCZMARKA W RYNKU POKOJÓWKAPALMATYKI STUDENT ŻEBRAK Der Bettelstudent operetka w 2 aktach muzyka: Carl Millocker OBSADA i J przekład: Krystyna Chudowolska Wacław Śniady - Janina Guttnerówna Krystyna Westfal - Anna Bajerska - Witczak Alicja Kuchowicz Jolanta Pijanowska - Jolanta Mrotek Małgorzata Pietrzak - Włodzimierz Kalemba Daniel Kustosik Antoni Urban - Bogdan Kamiński - Paweł Jagodziński Tomasz Leszczyński - Bartosz Kuczyk - Wiesław Paprzycki - Jarosław Patycki - Jacek Sikorowski - Jerzy Bandel - Edward Pokross - Teresa Bogdanowicz - Marlena Kandulska REŻYSERIA Daniel Kustosik SCENOGRAFIA Ryszard Melliwa CHOREOGRAFIA Henryk Walentynowicz KIEROWNICTWO MUZYCZNE Jan Ślęk ASYSTENT KIEROWNIKA MUZYCZNEGO Jacek Pawełczak ASYSTENT REŻYSERA Antoni Urban ASYSTENT CHOREOGRAFA Grzegorz Kawalec PRZYGOTOWANIE CHÓRU Barbara Nowak

6 CHÓR - Bożena Badzińska - Elżbieta Grudzińska - Marlena Kandulska - Janina Odwrot - Danuta Teichert - Hanna Nasarzewska - Maciej Banach - Bartosz Kuczyk - Grzegorz Koralewski Piotr Kuchowicz - Longin Kaczmarek - Janusz Peda - Paweł Spłocharski - Sławomir Semenowicz BALET - Dagmara Gałdyńska solistka - BeataDrag - Aldona Golak solistka - EwaKusz - Izabella Kaczmarek - Karina Wójcicka - Lidia Wichłacz - Jarosław Horbacz - Grzegorz Kawalec solista - Michał Jaroszewski - Konrad Musidłowski - Michał Teisner - Maciej Szubert I skrzypce li skrzypce Altówka Wiolonczele Kontrabas Flet Obój Klarnety Fagot Trąbka Waltornie Puzon Perkusja Instrumenty klawiszowe Orkiestra Tadeusz Żmijewski koncertmistrz Maria Christowa z-ca koncertmistrza Teresa Piwowarczyk Zbigniew Rybak Roma Krzyczkowska Stanisław Gostyński Zdzisław Wawrzynowicz Magdalena Warchoł Joanna Zielińska Halina Ostojska Roman Szymczyk Andrzej Iwanowski Leszek Szaniawski Edyta Brzezińska Barbara Handszu Jerzy Gronowski Jarosław Wachowiak Błażej Pasternak Zbyszko Kamiński Paweł Szafran Grzegorz Szumnarski Maciej Jendras Ryszard Bazarnik Nina Kostka Specjalista d/s marketingu i organizacji pracy artystycznej Lidia Chmielewska - Leontis Koordynator prac artystyczno - technicznych Jerzy Bandel Inspicjent Lidia Chmielewska - Leontis Sufler Barbara Błaszyk Brygadier sceny Jerzy Maćkowiak

7 W REPERTUARZE TEATRU F. Lehar WESOŁA WDÓWKA" operetka w 3 aktach Noel Gay ME AND MY GIRL" komedia muzyczna w 2 aktach F. P. Schonthan PORW ANIE SAB INEK" komedia w 3 aktach Szwajcer I Gajcer HISZPAŃSKA MUCHA" komedia muzyczna w 3 aktach P. Abraham BAL W SAVOY'U" operetka w 3 aktach ZAMÓWIENIA NA BILETY Przyjmuje Dział Marketingu Teatru Muzycznego w Poznaniu, ul. Niezłomnych 1 e, tel w godzinach otwarcia kasy KASA CZYNNA Od godz. 9 0 do W soboty, niedziele, święta 2 godziny przed przedstawieniem. W poniedziałki do godz Przy zamówieniach zbiorowych istnieje możliwość skorzystania z autokaru teatralnego. Herve MAM'ZELLE NITOUCHE" komedia muzyczna w 3 aktach Carl Millocker STUDENT ŻEBRAK" operetka w 3 aktach John Kander ZORBA" musical w 2 aktach Pawłowski I Borowski KRÓLEWNA ŚNIEŻKA I SIEDMIU KRASNOLUDKÓW" bajka w 3 aktach Jasman I Mioduska PORW ANIE POMPONIUSZA" bajka w 2 aktach w przygotowaniu E. Kalman HRABINA MARICA" operetka ~~ ~ ~ UIEUr:) ffi4: POZNAŃ, UL RATAJCZAKA 5{7 G~~1~~ i ~~+~ ~1;dkidi,~4 ~~ PEŁNA PROFESJA- DOŚWIADCZENIE 30 IAT

8 M>ęd,yna~ slod,lba Tacgów międzynarodowy c h salonów, centrum gos odarcze I handlowe regionu. " S "-POZNAŃ 72,92 I 89,2 ~ l':jvl-lrl71... yj n a stacja ra diowa nr 1 w tym Program Informacyjno-mu zyczny 24 godz. zasięg 100 km. uslug> namj Ag~ and m y International re nown brands. The economy and trade centre of the re " S"-POZNAŃ 72,92 a nd 89.2 E broadcasting radio,,.,_~ News anci music 24h a d ay wlthln of 100 km. We offer fully professional service at our a agency: rund urn die Uhr. Die Reich we Wir bleten die profeslonelle Dienste un se~ Wttboag ntm ano / Agencja Re klamowa RADIA "S" - POZNA~', ul. Ptek ry 14 I 15.. " """" oznań. Poland tel./fax (48 61) """'""'

9 Ze zbiorów Działu Dokumentacji ZG ZASP Wyciągi, skład, łamanie i druk: Wydawnictwo PROTEXT Poznań ul. Łomżyńska 67 tel