Rodzaje służb ruchu lotniczego w EPWW (na mocy ustawy Prawo lotnicze. Przestrzeń powietrzna FIS. Służba informacji powietrznej

Transkrypt

1 Zarządzanie Ruchem Lotniczym (ATM) Żeglugi Powietrznej ATS Zarządzanie Przepływem Ruchu Lotniczego (ATFM) Zarządzanie Przestrzenią Powietrzną (ASM) Ruchu Lotniczego (ATS) Meteorologiczne (MET) Informacji Lotniczej (AIS) Łączność, Nawigacja Dozorowanie (CNS) Poszukiwanie i Ratownictwo (ASAR) Kontroli Ruchu Lotniczego (ATC) Służba Informacji Powietrznej (FIS) Służba Alarmowa (ALAR) Łączności Dr inż. Anna Kwasiborska Służba Kontroli Obszaru (ACC) Służba Kontroli Zbliżania (APP) Służba Kontroli Lotniska (TWR) Nawigacji (VOR, NDB, DME) Dozorowania (PSR, SSR) Rodzaje służb ruchu lotniczego w EPWW (na mocy ustawy Prawo lotnicze a) informacji powietrznej - ustanowioną w celu udzielania wskazówek i informacji użytecznych dla bezpiecznego i sprawnego wykonywania lotów, b) alarmowa - ustanowiona w celu zawiadamiania organów systemu poszukiwania i ratownictwa o statkach powietrznych potrzebujących pomocy i współdziałania z tymi organami, c) kontroli ruchu lotniczego - ustanowioną w celu zapobiegania zderzeniom statków powietrznych podczas lotu, zderzeniom statków powietrznych ze sobą lub z przeszkodami w ruchu naziemnym oraz usprawniania i utrzymywania uporządkowanego przepływu ruchu lotniczego,. Przestrzeń powietrzna FIS FIS zajmuje się statkami powietrznymi latającymi od poziomu ziemi do FL95 (około 2900 m AMSL). FIR Warszawa, w zakresie tych wysokości podzielony jest na pięć sektorów FIS. Przestrzeń powietrzna w sektorach FIS, z wyłączeniem CTR, TMA, EA, TSA, TRA, ATZ, MATZ, EPD ma nadaną klasę G wg kryteriów ICAO. W przestrzeni naszej odpowiedzialności (przestrzeń klasy G) piloci nie mają obowiązku nawiązywania łączności radiowej z FIS (wyjątek stanowi tu strefa RMZ lotniska Okęcie). Służba informacji powietrznej FIS Flight Information Service - pełnią: - Organy kontroli ruchu lotniczego - pełnią służbę informacji wobec kontrolowanego ruchu lotniczego; - AFISO (Aerodrome FIS Officer) cywilny informator lotniskowego ruchu lotniczego pełni służbę informacji wobec ruchu lotniczego w pobliżu i na lotnisku niekontrolowanym (na którym nie ma służb ruchu lotniczego); - Wojskowy AFISO pełni służbę informacji wobec ruchu lotniczego w pobliżu i na lotnisku wojskowym; - Sektory FIS (w Polsce: Okęcie, Gdańsk, Kraków, Poznań, Olsztyn.) - pełnią służbę informacji wobec niekontrolowanego ruchu lotniczego; 1

2 Służba alarmowa ALRS Alert Service - pełnią wszystkie organy pełniące służbę FIS, a także osoby wyznaczone przez użytkowników statków powietrznych. Służba alarmowa powinna być zapewniana: 1. Wszystkim statkom powietrznym, którym zapewniana jest służba kontroli ruchu lotniczego; 2. W miarę możliwości wszystkim innym statkom powietrznym, które złożyły plan lotu lub o których organy służb ruchu lotniczego zostały zawiadomione; i 3. Statkom powietrznym, o których wiadomo lub przypuszcza się, że są obiektem aktu bezprawnej ingerencji. W przypadku zaistnienia stanu zagrożenia statku powietrznego, gdy znajduje się on pod kontrolą organu kontroli lotniska lub organu kontroli zbliżania, organ ten powinien natychmiast zawiadomić centrum kontroli obszaru, które następnie przekazuje te informacje do ośrodka koordynacji poszukiwania i ratownictwa lotniczego. Zawiadomienie powinno zawierać następujące informacje: 1. INCERFA lub ALERFA, lub DETRESFA, zależnie od fazy zagrożenia; 2. Nazwę jednostki organizacyjnej oraz nazwisko osoby wzywającej; 3. Rodzaj zagrożenia; 4. Znaczące informacje z planu lotu; 5. Organ, który jako ostatni pozostawał w kontakcie ze statkiem powietrznym, oraz czas i użyte środki; 6. Ostatni meldunek pozycyjny i sposób określenia pozycji; 7. Barwę i znaki szczególne statku powietrznego; 8. Niebezpieczne towary przewożone jako cargo; 9. Działania podjęte przez organ zawiadamiający; 10.Inne stosowne uwagi. Fazy zagrożenia SP (Distress phases) Cywilne Centrum Kontroli Obszaru Warszawa natychmiast zawiadomi wojskowy organ odpowiedzialny za uruchomienie systemu ratownictwa lotniczego o statku powietrznym, o którym uważa się lub wiadomo, że jest w stanie zagrożenia, tj.: 1. fazie niepewności; 2. fazie alarmu; 3. fazie niebezpieczeństwa. W przypadku stwierdzenia, że statek powietrzny znajduje się w fazie niepewności lub alarmu, powinien zawiadomić o tym, jeśli to możliwe: użytkownika SP, przed zaalarmowaniem wojskowego organu odpowiedzialnego za uruchomienie systemu ratownictwa lotniczego. kontroli ruchu lotniczego Polska Agencja Żeglugi Powietrznej (PAŻP) Polska Agencja Żeglugi Powietrznej jest organem odpowiedzialnym za zarządzanie ruchem lotniczym w polskiej przestrzeni powietrznej PAŻP funkcjonuje w oparciu o ustawę z dnia 8 grudnia 2006 o Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej oraz Statut nadany przez Ministra Transportu z dnia 28 marca 2007 r. Ustawa oraz Statut określa organizację, zakres działania, zasady finansowania, oraz zasady sprawowania kontroli na działalnością "Agencji". Ustawa reguluje także zasady oraz warunki podporządkowania PAŻP władzom wojskowym w przypadku zagrożenia wojennego, wojny lub innych stanów wyższej konieczności. 2

3 Statut PAŻP 1. Polska Agencja Żeglugi Powietrznej (PAŻP), zwana dalej "Agencją", działa na podstawie ustawy z dnia 8 grudnia 2006 r. o Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej. Struktura organizacyjna Agencji W Agencji wydziela się następujące piony: pion żeglugi powietrznej, pion finansowo-administracyjny i pion Prezesa Agencji, w skład których wchodzą: 1) w pionie żeglugi powietrznej: Biuro Zarządzania Przestrzenią Powietrzną i Przygotowania Operacyjnego, Biuro Służb Ruchu Lotniczego, Biuro Służb Technicznych; 2) w pionie finansowo-administracyjnym: Biuro Głównego Księgowego, Biuro Finansów, Biuro Administracyjne; 3) w pionie Prezesa: Biuro Zarządzania Bezpieczeństwem Ruchu Lotniczego i Jakości Usług, Biuro Szkolenia i Rozwoju Personelu ATM/CNS, Biuro Wdrożeń i Rozwoju. W skład poszczególnych pionów oraz biur, o których mowa w ust. 1, wchodzą komórki organizacyjne zorganizowane w służby, działy, zespoły, ośrodki i samodzielne stanowiska. Tower Pierwsza służba, z którą nawiązuje kontakt pilot samolotu odlatującego, jest służba kontroli lotniska, tzw. "Wieża" (TWR). Od niej pilot otrzymuje zezwolenie na wykonanie lotu, na uruchomienie silników, kołowanie do startu. Po starcie pilot nawiązuje łączność ze służbą kontroli zbliżania (APP), która kieruje jego lotem do odległości ok km od lotniska, a następnie zostaje przekazany na kontrolę obszaru (ACC), która sprawuje na nim kontrolę do momentu przekazania na łączność APP lub TWR lotniska docelowego lub do czasu opuszczenia polskiej przestrzeni powietrznej. Kontrolerzy kontroler TWR (Tower) - zapewnia nakazane przepisami separacje między statkami powietrznymi na podejściach, przekazuje pilotom zgodę kontroli obszaru na odbycie lotu, oraz zezwala na starty i lądowania, kontroler GND (Ground controller) - odpowiada za ruch naziemny statków powietrznych w obrębie dróg kołowania i dróg startowych, asystent wieży, pośredniczący w wymianie informacji z innymi organami kontroli i w porozumieniu z kontrolerem TWR obsługuje ruch samochodowy na lotnisku (m.in. udziela zgody na przejazd przez drogi startowe i kołowania), delivery controller - Delivery dysponując dostępem do bazy danych planów lotu uzyskuje zgodę na lot od kontroli obszaru i przekazuje załodze samolotu, ponieważ to kontrola obszaru wie, czy na ten lot będzie miejsce w systemie dróg lotniczych Znaczące zmiany Kierunku lub prędkości wiatru przyziemnego, Widzialności, Zasięgu widzenia wzdłuż drogi startowej Temperatury powietrza (dla SP o napędzie turbinowym), Wystąpienie burzy lub chmur cumulonimbus, Umiarkowanej lub silnej turbulencji, Uskoku wiatru, Gradu, Umiarkowanego lub silnego oblodzenia, Linii silnych nawałnic, Marznącego opadu, Silnych fal górskich, Burzy piaskowej, burzy pyłowej, zawiei śnieżnej, Tornada lub trąby wodnej. 3

4 Służba kontroli zbliżania Służba kontroli zbliżania pełniona przez organ APP (ang. Approach) zapewniającą służbę kontroli ruchu lotniczego w odniesieniu do części lotów kontrolowanych związanych z przylotem i odlotem w celu zapobiegania kolizjom podczas lotu statków powietrznych ze sobą oraz usprawnienia i utrzymywania uporządkowanego przepływu ruchu lotniczego. Działalność kontrolerów opiera się na odczytach radarowych. Systemy radarowe będące na wyposażeniu służby kontroli zbliżania powinny być dostosowane do funkcji i poziomu zapewnianej służby. zbliżanie ruchu lotniczego Minima separacji radarowej Nie udziela się zezwolenia na wykonywanie jakiegokolwiek manewru, który zmniejszyłby odległość pomiędzy dwoma statkami powietrznymi poniżej obowiązującego minimum separacji radarowej. Minimalna pozioma separacja radarowa powinna wynosić 5 NM (9,3km). zbliżanie Kontrola radarowa - separacja pozioma Minima separacji radarowej: H/H 4NM H/M 5NM L/H 6NM L/M 5NM SID Standard Instrument Departure Standardowa procedura odlotu Służy do uporządkowania ruchu odlotowego, odciążenia kontrolerów i zwiększenia przepustowości w pobliżu lotniska. Mapy zawierają informacje: Wielkości na mapie - wysokości są wyrażone w metrach, odległości w kilometrach (milach) punkty nawigacyjne - współrzędne i nazwa; przy radiolatarniach VOR i NDB podane są częstotliwości, Inne dane - częstotliwości pozycji ATC, wysokość przejściowa, minimalne wysokości sektorowe, informacja nt. punktu odniesienia dla wysokości względnych, które są podane na mapie w nawiasach. 4

5 COŚ Coś STAR Standard Terminal Arrival Route Procedura dolotowa do lotniska Uregulowanie ruchu lotniczego wpływającego do TMA Określenie trasy, prędkości i wysokości Ułatwi pracę kontrolera przy dużym ruchu Umiejętność wykonania podejścia STAR przez pilota COŚ Coś Procedura opisująca trasę i wysokości lotu od punktu wlotowego do TMA do punktu IAF (Initial Approach Fix) podejścia na określony pas startowy. Służba kontroli obszaru Pełniona przez organ ACC (ang. Area Control Center), zapewniającą służbę kontroli ruchu lotniczego w odniesieniu do lotów kontrolowanych z wyjątkiem części lotów pozostających w gestii kontroli zbliżania i kontroli lotniska w celu zapobiegania kolizjom podczas lotu statków powietrznych ze sobą oraz usprawnienia i utrzymywania uporządkowanego przepływu ruchu lotniczego. Kontrolowany obszar podzielony został na tzw. sektory, których kiedyś wystarczało dwa, a dziś dynamicznie zmieniane są w granicach od czterech do sześciu. Na każdy sektor przypada jeden kontroler radarowy, który prowadzi cały ruch oraz "planning" kontroler, którego zadaniem jest monitorowanie sytuacji radarowej na paskach postępu lotu oraz koordynacja ze wszystkimi sąsiadującymi służbami (inne FIR'y, APP, wojsko itp.) W skład organu kontroli obszaru wchodzi także grupa tzw. "flight data" czyli asystentów obsługujących terminale FSW analogiczne jak na Wieży. 5

6 ruchu lotniczego obszar obszar meteorologiczne Celem lotniczej służby meteorologicznej jest udział w zapewnieniu bezpieczeństwa, regularności i efektywności międzynarodowej żeglugi powietrznej. Cel jest osiągany przez dostarczenie użytkownikom, załogom lotniczym, organom służb ruchu lotniczego, organom służb poszukiwania i ratownictwa, kierownictwom lotnisk oraz innym zainteresowanym działalnością i rozwojem międzynarodowej żeglugi powietrznej, informacji meteorologicznych potrzebnych do wykonywania tych funkcji. Służba informacji lotniczej Pełniona jest przez specjalny organ Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej. Jest on odpowiedzialny za zbieranie i rozpowszechnianie informacji dla całego terytorium Polski i przestrzeni powietrznej nad otwartym morzem, podlegającym polskim przepisom w zakresie kontroli ruchu lotniczego. Odpowiedzialność AIS Zbieranie i publikowanie informacji mających zasadnicze znaczenie dla bezpieczeństwa, regularności i efektywnego wykorzystania przestrzeni powietrznej; Projektowanie instrumentalnych procedur podejścia do lądowania według wskazań przyrządów; Publikowanie map lotniczych; Drukowanie i rozpowszechnianie publikacji AIS; Udzielanie załogom statków powietrznych informacji przed lotem, np. Opracowywanie i udostępnianie odpowiednich dokumentów; Przyjmowanie informacji po zakończeniu lotu, zwłaszcza meldunków o zaistniałych nieprawidłowościach w ruchu lotniczym; Przyjmowanie i dystrybucję planów lotów; Przyjmowanie opłat taryfowych, zwłaszcza od załóg wykonujących loty nierozkładowe i prywatnych; Wykonywanie innych zadań związanych z przetwarzaniem informacji. 6

7 Publikacje Zbiory Informacji Lotniczych - Polska (AIP - Poland); zmiany do AIP; Suplementy do AIP (AIP Suplement); Biuletyny Informacji Lotniczej (AIC Aeronautical Information Circular); Zestawienia NOTAM serii A; (NOTAM, czyli wiadomość dla lotników (Notice for Airman), jest rodzajem wydawnictwa lotniczego i jednocześnie specjalnym systemem rozpowszechniania wiadomości niezbędnych lotnictwu. Jego podstawowym celem jest doraźne uzupełnianie i aktualizowanie danych zawartych w AIP). SNOWTAM; Biuletyny Informacji Trasowej (PIB Pre-flight Information Bulletin); Adresowniki AFTN (informacje o organach korzystających z sieci oraz adresy sieci AFTN). Zbiór Informacji Lotniczych AIP Publikacja państwa, a zawarte w nim wiadomości, nakazy, zakazy lub wskazówki są wiążące dla wszystkich użytkowników przestrzeni powietrznej (krajowych i zagranicznych). Przepisy międzynarodowe, a w ślad za nimi przepisy polskie wymagają aby AIP składał się z następujących rozdziałów: 1. GEN- General- Wiadomości ogólne, 2. ENR- Enroute- Drogi lotnicze, 3. AD- Aerodromes- Lotniska. poszukiwania i ratownictwa lotniczego ASAR Poszukiwanie i ratowanie statków powietrznych znajdujących się w niebezpieczeństwie. Udzielanie pomocy załogom i pasażerom statków powietrznych oraz innym osobom poszkodowanym w wyniku zdarzeń lotniczych. Ustalenia miejsca położenia statku powietrznego oraz osób poszkodowanych w zdarzeniach lotniczych. Określenia ich stanu oraz podejmowanie działań ratowniczych na miejscu zdarzenia. Punkty alarmowe organy instytucji zapewniających służby ruchu lotniczego w ramach wykonywania służby alarmowej, przyjmując informacje o zagrożeniu statków powietrznych wykonujących loty w polskiej przestrzeni powietrznej i przekazując je do cywilno-wojskowego ośrodka koordynacji poszukiwania i ratownictwa lotniczego. W skład służby ASAR wchodzą następujące jednostki: 1) cywilno-wojskowy ośrodek koordynacji poszukiwania i ratownictwa lotniczego; 2) lotnicze zespoły poszukiwawczo-ratownicze; 3) punkty alarmowe. Koniec wykładu 7