CZYNNIKI SZKODLIWE W MIEJSCU PRACY: HAŁAS

Transkrypt

1 RAW/05/16 CZYNNIKI SZKODLIWE W MIEJSCU PRACY: HAŁAS Hałas jest najpowszechniej występującym szkodliwym czynnikiem w środowisku pracy. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2011 r. w warunkach zagrożenia hałasem pracowało prawie 200 tys. osób. Według statystyk uszkodzenie słuchu jest trzecią pod względem ilości zachorowań chorobą zawodową.

2 Czym jest hałas w pracy? Hałas, według Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 5 sierpnia 2005 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne, oznacza każdy dźwięk, który może doprowadzić do utarty słuchu albo może być szkodliwy dla zdrowia lub zwiększać ryzyko wypadku przy pracy. Wartość graniczna, po przekroczeniu której hałas zaczyna być szkodliwy ustalona jest na poziomie 80 db dla 8-godzinnego dnia pracy. Źródła hałasu Hałas w miejscu pracy może być emitowany przez wiele źródeł. Przede wszystkim są to maszyny, instalacje, narzędzia, przyrządy oraz inne urządzenia techniczne służące do wykonywania pracy. Do prac charakteryzujących się dużym narażeniem na hałas zalicza się między innymi: budownictwo, rolnictwo, sektor zbrojeniowy, inżynierię, produkcję żywności i napojów, stolarstwo, odlewnictwo czy rozrywkę. W poniższym zestawieniu zawarte zostały przykładowe źródła hałasu z uwzględnieniem poziomu natężenia emitowanego hałasu: 150 Hamownia silników odrzutowych 140 Startujący samolot odrzutowy OBRAŻENIA ZAGROŻENIA Wystrzał pistoletowy Młot pneumatyczny Samolot o napędzie śmigłowym Piła mechaniczna Prasa metalu Nitownica Gwoździownica Roboty strzelnicze Spust surówki Wylewanie betonu Obora podczas karmienia Piaskowanie Ciężarówka Przemysł spożywczy butelkowanie Przemysł spożywczy pakowanie Piła taśmowa Pracujący młynek mielący Wpływ hałasu na zdrowie Nadmierny hałas jest niezwykle szkodliwym czynnikiem występującym w miejscu pracy prowadzącym do wielu poważnych schorzeń, w tym nawet do trwałej utraty słuchu. Uszkodzenie słuchu jest obecnie jedną z najpowszechniejszych chorób zawodowych. Warto mieć świadomość, że przebywanie w hałasie może powodować nie tylko problemy ze słuchem, ale wpływa negatywnie także na inne organy oraz na układ nerwowy. Do częstych objawów należą: problemy z głosem, podwyższony stres, choroby układu krążenia oraz choroby neurologiczne. Osoby narażone na hałas skarżą się na problemy ze snem, ciągłe odczuwanie zmęczenia czy brak koncentracji. 2

3 Hałas a wypadki Hałas, poza negatywnym wpływem na zdrowie osób w nim przebywających, może również przyczyniać się do zwiększenia ryzyka wystąpienia wypadków w pracy. Dzieje się tak głównie z powodu utrudnionej komunikacji pomiędzy pracownikami, gdyż ustne polecenia czy ostrzeżenia akustyczne mogą być niezrozumiane lub nieusłyszane. Pomiary hałasu i ocena ryzyka zawodowego Obowiązkiem pracodawcy jest przeprowadzanie pomiarów wielkości charakteryzujących hałas w środowisku pracy. Częstotliwość wykonywania pomiarów została określona w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dn. 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. Zgodnie z rozporządzeniem pomiary hałasu należy wykonywać: nie później niż 30 dni od dnia rozpoczęcia działalności (wyniki należy przechowywać przez okres 3 lat), co najmniej raz w roku jeśli ostatnie pomiary hałasu wykazały, że co najmniej jeden z nich przekracza 0,5 wartości NDN (najwyższe dopuszczalne wartości charakteryzujące hałas i drgania mechaniczne), co najmniej raz na dwa lata jeśli ostatnie pomiary hałasu wykazały, że co najmniej jeden z nich przekracza 0,2 wartości NDN, Przeprowadzone pomiary hałasu są dla pracodawcy podstawą do oceny ryzyka zawodowego ze szczególnym uwzględnieniem m.in. takich czynników jak: poziom i rodzaj narażenia, czas trwania narażenia, wartości NDN i progi działania, skutki dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników, dostępność środków ochrony indywidualnej. każdorazowo, gdy nastąpiły zmiany w wyposażeniu technicznym mogące mieć wpływ na zmianę poziomu emitowanego hałasu. Techniczne środki ograniczania hałasu W miejscach pracy, gdzie natężenie hałasu przekracza dopuszczalny poziom konieczne jest stosowanie rozwiązań technicznych. Wśród takich działań można wyróżnić: zastępowanie najbardziej hałaśliwych procesów produkcyjnych mniej głośnymi, używanie cichobieżnych urządzeń, maszyn oraz narzędzi, zadbanie o odpowiednią akustykę pomieszczeń, stosowanie dźwiękoizolacyjnych kabin sterowniczych, zastosowanie obudów dzwiękochłonno-izolacyjnych do stłumienia hałasu emitowanego przez maszyny bądź tego rodzaju ekranów do osłony danego stanowiska pracy. Wszystkie wymienione metody ochrony zbiorowej mają za zadanie zredukować hałas u źródła. Tam, gdzie nie jest to możliwe konieczne jest dodatkowe stosowanie ochronników słuchu. 3

4 Ochronniki słuchu Dla wyeliminowania zagrożeń związanych z hałasem należy stosować środki ochrony indywidualnej, które zredukują hałas do bezpiecznego poziomu. Jak dobrać właściwą ochronę słuchu? Używanie ochronników słuchu spełnia swoją rolę tylko wówczas, gdy są one odpowiednio dobrane i stosowane we właściwy sposób. Decydując się na wybór konkretnego ochronnika należy uwzględnić poziom wygłuszenia SNR, czyli uproszczony wskaźnik poziomu redukcji hałasu oraz komfort użytkowania. Bardzo istotne są także: identyfikacja rodzaju hałasu: stały, zmienny, impulsowy, amplitudowy, wyznaczenie poziom hałasu w miejscu pracy z uwzględnieniem intensywności (db) oraz częstotliwości (Hz), obliczenie niezbędnej wartości tłumienia przy zachowaniu poziomu dopuszczalnego (80-85 db), zwrócenie uwagi na możliwość zastosowania ochronnika (tłumienia) w danym paśmie częstotliwości hałasu. Rodzaje ochronników słuchu Wśród ochronników słuchu wyróżnia się: A - Nauszniki przeciwhałasowe pasywne oraz aktywne, dla których wymogi określa norma EN Nauszniki pasywne nie zawierają elektroniki i służą jedynie do blokowania szkodliwych dźwięków przed przenikaniem do ucha. Nauszniki aktywne natomiast wzmacniają dźwięki o niskim natężeniu. Wzmacnianie zmniejsza się stopniowo w miarę zbliżania do poziomu 80 db i przechodzi w coraz silniejsze tłumienie dźwięków, gdy poziom hałasu jest większy. np.: MSA-OS-EXC np.: 3M-PR OTAC 4

5 Nauszniki mogą różnić się też w zależności od zastosowanego systemu mocowania i wśród nich wyróżnia się: nauszniki z pałąkiem nagłownym, np.: OSC OSB 3M-PELTOR-X4 oraz nauszniki z pałąkiem nakarkowym, jak w modelach.: 3M-OPTIME3-K OSU 5 3M-OPTIME2-K

6 B - nauszniki przypinane do hełmu ochronnego., które umożliwiają jednoczesne użytkowanie hełmu ochronnego oraz ochronników słuchu dzięki odpowiedniemu mocowaniu jak w modelach UNIVER-OSY, 3M-PELTOR-X1-H, MSA-OS-EXC-H. Wymagania dla tego rodzaju nauszników określa norma EN UNIVER-OSY 3M-PELTOR-X1-H MSA-OS-EXC-H C - wkładki przeciwhałasowe, które regulowane są przez normę EN Wyróżniamy wkładki w formie: połączonych pałąkiem (OSZ-BANDBLUE, OSZ-BANDYELLOW) pojedyńczych zatyczek (OSZ, 3M-OS-1100) połączonych linką / sznurkiem (OSZ-LINE, 3M-ULTRAFIT14) OSZ-BANDBLUE OSZ OSZ-LINE 3M-OS M-ULTRAFIT14 W przypadku, gdy zastosowanie jednego ochronnika słuchu nie jest wystarczające możliwe jest równoczesne użytkowanie nauszników oraz wkładek przeciwhałasowych. OSZ-BANDYELLOW 6

7 Oznakowanie stref zagrożonych hałasem Jednym z obowiązków pracodawcy jest oznaczenie znakami bezpieczeństwa miejsc pracy, w których wielkości charakteryzujące hałas przekraczają wartości NDN. Znaki powinny przestrzegać pracownika o szkodliwości hałasu dla zdrowia (np. Z-340 Uwaga! Stefa nadmiernego hałasu szkodliwa dla zdrowia czy ZZ Uwaga! Wysoki poziom hałasu ) oraz informować o obowiązku stosowania ochrony słuchu (np. Z-4N- 1 Stosuj ochronę słuchu ). Jeśli ryzyko wynikające z narażenia na hałas jest szczególnie duże i jest to technicznie wykonalne pracodawca powinien wydzielić specjalne strefy z takimi miejscami. Podsumowanie Nadmierny hałas w miejscu pracy ma bardzo zły wpływ na zdrowie i samopoczucie pracowników. W związku z tym konieczne jest podjęcie wszelkich działań zmierzających do redukcji hałasu. Ograniczenie hałasu powinno być dokonywane poprzez stosowanie rozwiązań technicznych, wdrażanie praktyk informacyjnych i świadomościowych wśród pracowników oraz wykorzystywanie profilaktyki medycznej. Wszelkie prawa zastrzeżone 2016