Informator dostępny jest również w formie elektronicznej na stronie miasta Hämeenlinna pod adresem

Transkrypt

1 1

2 Niniejszy informator o mieście Hämeenlinna stanowi przewodnik dla imigrantów przybywających do Finlandii. Zawarte w nim informacje i dane kontaktowe dotyczą rejestracji, zamieszkania, edukacji językowej oraz usług publicznych. Informator przygotowano w ramach projektu Immigration Info (organizowanego przez EFS) w oparciu o przewodnik dla imigrantów stworzony przez studentów Uniwersytetu Nauk Stosowanych HAMK. W pracy nad informatorem wykorzystano również przewodniki dla imigrantów z innych miast, zasoby Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, Ministerstwa ds. Zatrudnienia i Gospodarki oraz informacje o usługach i stronę internetową miasta Hämeenlinna. Celem informatora jest poprawa dostępu do informacji dla imigrantów osiedlających się w Hämeenlinna oraz zapewnienie miejscowym pracownikom pomocy w obsłudze klientów. Informator dostępny jest również w formie elektronicznej na stronie miasta Hämeenlinna pod adresem 2

3 Spis treści 1. WITAMY W HÄMEENLINNA! Orientacja i punkty informacyjne Usługi dla imigrantów 8 2 PRZYJAZD Pierwsze kroki Pozwolenie na pobyt/wiza fińska Dział ds. obsługi cudzoziemców policja w Häme/komisariat policji w Hämeenlinna Ubezpieczenia Rejestracja niezbędne czynności Lokalny magistrat KELA instytucja ubezpieczeń społecznych w Finlandii Lokalny urząd skarbowy Usługi w zakresie zatrudnienia i rozwoju ekonomicznego Otwieranie rachunku bankowego Przywóz prywatnych pojazdów mechanicznych stanowiących dobra ruchome Prawo jazdy wydane za granicą Transport publiczny 16 3 ZAKWATEROWANIE Poszukiwanie zakwaterowania Informacje i porady dotyczące zakwaterowania NAUKA JĘZYKA FIŃSKIEGO Szkolenia (kursy w wymiarze ok. 8 godzin dziennie) Centrum edukacji dla osób dorosłych Vanajavesi (kursy wieczorowe, ok. 2 godzin tygodniowo, płatne) Kluby języka fińskiego (brak konieczności wnoszenia opłat lub rejestracji) Nauka indywidualna POSZUKIWANIE PRACY, ZATRUDNIENIE I BEZROBOCIE Poszukiwanie pracy Zatrudnienie Bezrobocie Opodatkowanie obcokrajowców Zakładanie własnej działalności gospodarczej STUDIA WYŻSZE I UZNAWANIE WYKSZTAŁCENIA ZDOBYTEGO ZA GRANICĄ Fiński system edukacji Placówki edukacyjne w Hämeenlinna Uznawanie wykształcenia zdobytego za granicą Certyfikat potwierdzający znajomość języka USŁUGI PUBLICZNE Opieka zdrowotna Pierwsza pomoc i opieka medyczna w nagłych przypadkach Przychodnie rejonowe Opieka dentystyczna 35 3

4 7.1.4 Klinika położnicza i poradnia dziecięca Poradnia dla młodzieży Opieka zdrowotna w szkołach i na uczelniach Poradnie medycyny pracy Rzecznik praw pacjenta Opieka społeczna Ośrodki pomocy społecznej Urząd ds. opieki nad dziećmi Poradnia rodzinna Wydział ds. rodzinnych Pomoc dla osób niepełnosprawnych Pomoc dla osób starszych Rzecznik ds. pomocy społecznej Dzieci i młodzież Przedszkola Otwarte centra opieki dziennej i kluby Szkolnictwo Zajęcia dla młodzieży Sport 41 8 DZIAŁALNOŚĆ INTEGRACYJNA Działalność integracyjna w mieście Hämeenlinna Centra społeczne Centrum aktywności twórczej Kaarisilta, Hämeenlinnan seudun Setlementti ry Biblioteki RELIGIE Wspólnota ewangelicko-luterańska w Hämeenlinna-Vanaja Cerkiew prawosławna w Hämeenlinna Kościół katolicki, parafia św. Krzyża w Tampere Kościół ewangelicki w Hämeenlinna Zbór Kościoła Zielonoświątkowego Saalem w Hämeenlinna Zbór Adwentystów Dnia Siódmego w Hämeenlinna Islam Buddyzm KELA instytucja ubezpieczeń społecznych w Finlandii Przykłady świadczeń Kela Numery krajowych telefonów Kela POMOC W SYTUACJACH KRYZYSOWYCH Pierwsza pomoc i pomoc w nagłych wypadkach Zdrowie psychiczne Pomoc dla osób uzależnionych Świetlica Porady finansowe i dot. zadłużenia Biuro porad prawnych Pomoc ofiarom przestępstw Usługi funeralne 51 4

5 12. POZOSTAŁE USŁUGI Pchle targi Usługi weterynaryjne Apteki Tłumaczenia ustne i pisemne INFORMACJE OGÓLNE Prawo cudzoziemców do głosowania w Finlandii Ubieganie się o obywatelstwo fińskie Pobór cudzoziemców do służby wojskowej w Finlandii Dostęp do zasobów naturalnych (prawa publiczne) Równouprawnienie, parytety i dyskryminacja KRAJOWE SŁUŻBY DS. IMIGRANTÓW Fińskie Biuro Obsługi Cudzoziemców Bank informacji In To Finland, podejmowanie pracy w Finlandii Pomoc ofiarom przestępstw (RIKU) Finfo Centrum integracyjne fińskiego stowarzyszenia rodzin Centrum pomocy uchodźcom Stowarzyszenie integracyjne Monika Międzynarodowe centrum sztuki Kassandra 59 ZAŁĄCZNIK 1: Członkowie rodziny pracownika* imigrującego do Finlandii z kraju należącego do Unii Europejskiej 61 ZAŁĄCZNIK 2: Członkowie rodziny pracownika* imigrującego do Finlandii z kraju należącego do Unii Europejskiej 63 ZAŁĄCZNIK 3: Pracownik migrujący do Finlandii spoza Unii Europejskiej 65 ZAŁĄCZNIK 4: Członkowie rodziny pracownika* migrujący do Finlandii z kraju spoza Unii Europejskiej 68 ZAŁĄCZNIK 5: PRZEPROWADZKA DO HÄMEENLINNA Z ZAGRANICY niezbędne czynności 71 ZAŁĄCZNIK 6: Plan Hämeenlinna 74 5

6 1. WITAMY W HÄMEENLINNA! Miasto Hämeenlinna zostało założone w 1639 r. Jest siedzibą Państwowej Agencji Administracyjnej Finlandii Południowej. Liczba mieszkańców (31 marca 2014 r.) Obszar 1785,83 km2 Długość granic 455 km Hämeenlinna to bezpieczne miasto otoczone przez obszary o wyjątkowych walorach przyrodniczych. Jego historia sięga czasów średniowiecza, dlatego w okolicach miasta można napotkać ruiny zamków. Budowa zamku Häme przypadająca na wieki XIII i XIV zapoczątkowała rozwój miasta i sprawiła, że w XIX wieku Hämeenlinna stanowiła ośrodek wojskowy, administracyjny i akademicki. Miasto położone jest tuż przy historycznym szlaku wołowym Häme stanowiącym samochodowe, kolejowe i wodne połączenie z jeziorem Vanajavesi. Miasto znajduje się w niewielkiej odległości od innych dużych miast południowej Finlandii: Lahti, Turku, Tampere i Helsinek. Okręg Hämeenlinna obejmuje również obszary Hauho, Kalvola, Lammi, Tuulos i Renko. W 2013 r. miasto Hämeenlinna zamieszkiwało 2486 osób, których rodzimym językiem nie był fiński ani szwedzki. Społeczność imigrantów zamieszkujących miasto składa się z kilku grup językowych i kulturowych. Jako miasto z tradycjami Hämeenlinna charakteryzuje się bogatym przemysłem. Największymi pracodawcami są instytucje państwowe i publiczne, zakłady przemysłu maszynowego i metalowego, ośrodki przemysłu wiejskiego, handlu oraz budownictwa. Władza w Hämeenlinnie sprawowana jest przez burmistrza, zarząd i radę miasta. Mottem mieszkańców miasta jest Hyvä arki asuu Hämeenlinnassa (Dobre życie na co dzień w Hämeenlinnie). Najbardziej znanymi obiektami w mieście są: zamek Häme, muzeum artylerii Finlandii, muzeum więziennictwa, muzeum sztuki, rezerwat leśny Aulanko, kościoły w Hämeenlinna i Vanaja, pasmo górskie Hattelmalanharju, miejsce urodzenia Jeana Sibeliusa, rezydencja Palander, zamek Vanajanlinna oraz tor wyścigowy Ahvenisto. Najpopularniejsze wydarzenia to: festiwal Ämyrock i Wanaja, festiwal komedii stand-up Tomaatteja! Tomaatteja!, festiwal dla dzieci Hippalot oraz odbywający się późnym latem jarmark Elomessut. Miasto Hämeenlinna wita i zaprasza! Dane kontaktowe miasto Hämeenlinna Ratusz Raatihuoneenkatu 9-11/PL HML Centrala telefoniczna hameenlinnan.kaupunki@hameenlinna.fi Adresy pracowników mają format imię.nazwisko@hameenlinna.fi 6

7 1.1 Orientacja i punkty informacyjne Specjalne punkty w mieście Hämeenlinna zajmują się udzielaniem informacji na temat usług świadczonych przez miejscowe organizacje, jak również przekazywaniem podań i rozprowadzaniem ulotek. Członkowie personelu mogą również pomóc w wypełnianiu formularzy. Główne zadania punktów informacyjnych: Udzielanie informacji i porad odnośnie do dostępnych w mieście usług i zakwaterowania Pomoc w wynajmie lokali na terenie miasta Dystrybucja regionalnych broszur i map Przekazywanie dokumentów i podań do właściwych instytucji w mieście Wydawanie pozwoleń na połowy ryb w centralnym obszarze Hämeenlinna oraz wynajem miejsc do cumowania łodzi Obsługa płatności (uiszczanie płatności na rzecz miasta oraz przedsiębiorstw użyteczności publicznej: Hämeenlinnan Seudun Vesi Oy i Hämeenlinnan Terveyspalvelut bez pobierania dodatkowych opłat) Usługi kserograficzne Możliwość darmowego skorzystania z dwóch komputerów i bezprzewodowego dostępu do Internetu Prowadzenie oficjalnej tablicy ogłoszeń miasta Punkt informacyjny Kastelli Wetterhoffinkatu 2 PL 84, Hämeenlinna Faks Godziny otwarcia: pon. pt.09:00-16:00 Punkt informacyjny dla imigrantów Wetterhoffinkatu Hämeenlinna Doradztwo i pomoc w sprawach imigracyjnych pon. g , śr.-czw maahanmuuttoinfo@hameenlinna.fi Świadczy usługi doradcze i udziela pomocy imigrantom, obywatelom, firmom i przedstawicielom władz w sprawach dotyczących imigracji do miasta Hämeenlinna. Punkt informacyjny Hauho Punnanmäentie 18, Hauho (biblioteka w Hauho) Godziny otwarcia: pon. śr. 12:00-19:00, czw. pt. 10:00-16:00, sob. 10:00-15: Punkt informacyjny Renko Rengonraitti 7, Renko (biblioteka w Renko) Godziny otwarcia: pon. śr. 12:00-19:00, czw. pt. 10:00-16: Punkt informacyjny Kalvola Hollaajantie 3, Iittala (biblioteka w Kalvola) Godziny otwarcia: pon. śr. 12:00-19:00, czw. pt. 10:00-16:00, sob. 10:00-15: Punkt informacyjny Lammi Linjatie 4, Lammi (biblioteka w Lammi) Godziny otwarcia: pon. czw. 10:00-19:00, pt. 10:00-16:00 sob. 10:00-15: , Punkt informacyjny Tuulos Pannujärventie 10, Tuulos (biblioteka w Tuulos) Godziny otwarcia: pon. śr. 12:00-19:00 czw. pt. 10:00-16: ,

8 Informacja turystyczna w Hämeenlinna Wetterhoffinkatu 2, Hämeenlinna Udzielanie informacji o atrakcjach turystycznych, restauracjach, zakwaterowaniu i wydarzeniach w regionie Hämeenlinna. Broszury poświęcone Finlandii i mapy tourist.info@hameenlinna.fi godziny otwarcia: pon.-pt. 09:00-16:00 Kod kraju dla dzwoniących spoza Finlandii: +358 z pominięciem pierwszego zera w numerze telefonu, np > Usługi dla imigrantów Zapewnianie wsparcia imigrantom, uchodźcom, osobom szukającym azylu, którym przyznano pozwolenie na pobyt, oraz powracającym do Finlandii mieszkańcom Ingrii; pomoc w nawiązaniu kontaktu z biurami zatrudnienia i rozwoju ekonomicznego, szkołami, policją oraz przedstawicielami usługodawców. Wsparcie integracji w nowym środowisku oraz pomoc psychologiczna i społeczna. Placówki ds. imigracji zajmują się organizowaniem różnorodnych zajęć w wolnym czasie, np. grupowych zajęć z języka fińskiego, i rozmaitych wydarzeń. Celem takich przedsięwzięć jest zacieśnienie międzykulturowej współpracy, wsparcie rozwoju kultury imigrantów oraz dostarczenie im okazji do aktywnego uczestnictwa w życiu miasta. Dom współpracy to miejsce, gdzie przedstawiciele różnych kultur i organizacji mogą się ze sobą spotkać. DNI WOLNE OD PRACY 1 stycznia Nowy Rok 6 stycznia Święto Objawienia Pańskiego Marzec kwiecień Wielki Piątek i Wielkanoc 1 maja Święto Pracy Maj Święto Wniebowstąpienia i Zesłanie Ducha Świętego Sobota między 20 i 26 czerwca Sobótka Sobota między 31 października i 6 listopada Dzień Wszystkich Świętych 6 grudnia Dzień Niepodległości grudnia Wigilia Bożego Narodzenia i Boże Narodzenia 26 grudnia Drugi dzień Świąt Bożego Narodzenia (tapaninpäivä) Obchodzenie świąt Finowie zazwyczaj rozpoczynają już w dzień je poprzedzający. Ostatni dzień roku, dzień przed Świętem Pracy, Sobótka oraz Wigilia Bożego Narodzenia są dniami świątecznymi, a dni następujące po świętach powszechnie uważane są za dni odpoczynku. 8

9 Raatihuoneenkatu 9-11, 4. piętro (blok A) (03) Szeroka gama usług dla imigrantów Dom współpracy Kirjastokatu 1 (03) Informacje o społeczeństwie fińskim i usługach dostępne w różnych językach Strony internetowe Banku Informacji zawierają najważniejsze informacje dla imigrantów dotyczące funkcjonowania usług dostępne w 15 językach. europa.eu/youreurope Informacje o prawach obywateli UE i członków ich rodziny oraz praktyczne wskazywki dotyczące poruszania się w UE Informacje związane z przeniesieniem do UE dla obywateli krajów trzecich spoza Unii 9

10 2 PRZYJAZD pierwsze kroki 2.1 Pozwolenie na pobyt/wiza fińska Obywatele Unii Europejskiej Pobyt obywatela Unii Europejskiej w Finlandii nie wymaga rejestracji, jeżeli nie przekracza trzech miesięcy, a dana osoba posiada ważny dowód tożsamości i jej obecność nie stanowi zagrożenia dla porządku i bezpieczeństwa publicznego. Jeżeli pobyt obywatela Unii Europejskiej w Finlandii przekracza trzy miesiące, osoba ta ma obowiązek rejestracji pobytu na lokalnym posterunku policji w ciągu trzech miesięcy od daty wjazdu do kraju. Członek rodziny obywatela Unii Europejskiej sam niebędący obywatelem Wspólnoty pozostający w Finlandii przez okres przekraczający trzech miesięcy może starać się o wydanie karty pobytu członka rodziny obywatela Unii Europejskiej. Podanie o wydanie karty pobytu należy złożyć w ciągu trzech miesięcy od daty wjazdu do kraju. Obywatele krajów spoza Unii Europejskiej Pozwolenie na pobyt należy uzyskać przed wjazdem do kraju. Podanie o pozwolenie na pobyt zostaje przekazane do fińskiej placówki dyplomatycznej bądź konsularnej lub, jeżeli wnioskodawca przebywa w Finlandii, do lokalnej policji. Podanie o przedłużenie pobytu lub pobyt stały można złożyć wyłącznie w Finlandii. Pierwsze pozwolenie na pobyt stały wydawane jest przez Urząd ds. Imigracji, następne pozwolenia (przedłużenia) przez policję. Wydawanie pierwszych pozwoleń przez policję ma miejsce w przypadku krewnych obywateli Finlandii oraz ich niepełnoletnich dzieci stanu wolnego. Nowe karty pobytu zostaną wprowadzone 1 stycznia 2012 r. i zastąpią wklejane do paszportu naklejki. Wprowadzenie karty pobytu stwarza obowiązek osobistego złożenia podania o zgodę na pobyt. Członek rodziny zamieszkujący Finlandię (sponsor) lub pracodawca nie może w imieniu danej osoby starać się o pozwolenie na pobyt. Wiza Posiadanie wizy umożliwia obcokrajowcowi wjazd i krótki pobyt na terenie Finlandii pod warunkiem spełnienia pozostałych wymogów związanych z wjazdem. Od obcokrajowców niebędących obywatelami Unii Europejskiej wymaga się wykupienia ubezpieczenia turystycznego i udokumentowania go przy składaniu podania o wizę. Pozwolenie na wjazd lub wizę uzyskuje się w fińskiej placówce dyplomatycznej lub konsularnej na terenie kraju wnioskodawcy. Obcokrajowcy, od których nie wymaga się posiadania wizy (mieszkańcy strefy Schengen), mogą wjechać na teren Finlandii na podstawie ważnego paszportu lub innego dokumentu wykorzystywanego w czasie podróży i uznawanego przez władze Finlandii. Po wejściu w życie nowych przepisów (UE) 5 kwietnia 2010 r. policja nie zajmuje się wydawaniem wiz powrotnych. Przedstawiciel policji może przedłużyć okres ważności wizy i/lub czasu trwania pobytu, jeżeli posiadacz wizy jest w stanie udowodnić, że istnieją nieprzezwyciężalne przeszkody lub przyczyny natury humanitarnej uniemożliwiające opuszczenie obszaru 10

11 państw członkowskich przed upływem daty ważności wizy i/lub okresu pobytu. Długość pobytu oraz ogólne wymagania związane z przyznaniem wizy Obywatel zwolniony z obowiązku posiadania wizy może pozostawać w strefie Schengen przez okres do 90 dni w ciągu sześciu miesięcy od daty pierwszego przekroczenia granicy strefy. Osób takich dotyczą ogólne wymagania związanie z wjazdem do Finlandii zakazujące stwarzania zagrożenia dla bezpieczeństwa publicznego, zdrowia lub stosunków Finlandii z innymi państwami. Osoby, które mają obowiązek posiadania wizy, muszą zawsze mieć ją przy sobie podczas wjazdu do strefy Schengen. (Źródło: Informacje na temat wiz i innych dokumentów związanych z podróżą do Finlandii można uzyskać na stronie -> Visa requirement in the Schengen area and travel documents accepted by Finland (by country) Należy zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi wiz oraz dokumentami wymaganymi w strefie Schengen i Finlandii Gdzie można starać się o uzyskanie wizy do strefy Schengen? Opłaty wizowe Zasady przyznawania wiz i czas rozpatrywania wniosku Odrzucenie wniosku wizowego Kontrola imigracyjna Zasady przedłużania wiz w Finlandii Wiza (pozwolenie na wjazd) i rodzaje wiz Wszystkie powyższe informacje związane z uzyskiwaniem wiz dostępne są na stronie 11 Więcej informacji dotyczących wiz, pozwoleń na pobyt i rejestracji, opłat związanych z uzyskiwaniem pozwoleń oraz danych kontaktowych placówek dyplomatycznych lub konsularnych dostępnych jest na stronach fińskiego Urzędu ds. Imigracji, Ministerstwa Spraw Zagranicznych i policji Dział ds. obsługi cudzoziemców policja w Häme/komisariat policji w Hämeenlinna Punkt informacyjny zajmujący się sprawami obcokrajowców przyjmuje wnioski o pozwolenie na pobyt, przyznanie obywatelstwa i dowodów tożsamości zajmuje się również obsługą uchodźców starających się o wydanie dokumentów podróżnych oraz przyjmowaniem wniosków o wydanie paszportów, przeprowadzenie rejestracji i wydanie prawa jazdy dla obywateli Unii Europejskiej. Komisariat policji w Hämeenlinna Hattelmalantie 2 punt informacyjny zajmujący się sprawami obcokrajowców tel (czynny w dni robocze w godzinach 9:00 11:00) 2.2 Ubezpieczenia Przed wyjazdem należy zadbać o uzyskanie ubezpieczenia turystycznego i zdrowotnego gwarantującego zabezpieczenie na wypadek choroby lub utraty mienia. Obywatele Unii Europejskiej mogą uzyskać Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego w swoim kraju przed wyjazdem. Europejska Karta Ubezpieczenia Zdro-

12 wotnego zapewnia dostęp do niezbędnej opieki zdrowotnej podczas czasowego pobytu w innych krajach członkowskich Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii. Osoby pozostające w Finlandii na stałe muszą starać się o rejestrację w fińskim systemie ubezpieczeń społecznych, wypełniając formularz Y Rejestracja niezbędne czynności Przeprowadzając się na stałe do miasta Hämeenlinna, należy pamiętać o: 1. Udaniu się do lokalnego magistratu i wypełnieniu formularza przeznaczonego dla obcokrajowców oraz dokumentu potwierdzającego zmianę adresu 2. Udaniu się do Kela i wypełnieniu podania o rejestrację w fińskim systemie ubezpieczeń społecznych 3. Uzyskaniu karty podatkowej w urzędzie skarbowym 4. Zarejestrowaniu się (w przypadku osób bezrobotnych) jako osoba poszukująca pracy w biurze zatrudnienia i rozwoju ekonomicznego 5. Otwarciu rachunku bankowego Lokalny magistrat Do lokalnego magistratu należy przynieść ze sobą paszport, pozwolenie na pobyt lub zaświadczenie o rejestracji wydawane obywatelom UE, akty urodzenia, ślubu, zaświadczenia o rozwodzie i sprawowaniu opieki przetłumaczone na język fiński i opatrzone apostille. Apostille oznacza opatrzenie dokumentu pieczęcią przez organ prawny w kraju pochodzenia danej osoby lub fińską placówkę dyplomatyczną bądź konsularną. Po rejestracji przyznawany jest osobisty kod identyfikacyjny. Należy sprawdzić, czy wydane zostały stosowne upoważnienia dotyczące wjazdu na obszar, gdzie znajduje się miejsce stałego zamieszkania. 12 Magistrat w Hämeenlinna Birger Jaarlinkatu Wypełniane dokumenty: Formularz rejestracyjny dla obcokrajowców Oświadczenie o zmianie adresu Kela Instytucja ubezpieczeń społecznych Finlandii (Kela) zajmuje się wypłacaniem świadczeń socjalnych w różnych sytuacjach życiowych. Jeżeli dana osoba planuje stały pobyt w Finlandii, może starać się o włączenie do systemu ubezpieczeń społecznych. Więcej informacji o świadczeniach Kela dostępnych jest w najbliższym biurze lub na stronie internetowej Kela. Załączniki do niniejszego informatora zawierają również więcej informacji o różnych rodzajach upoważnień imigrantów do zasiłku. KELA Rauhankatu 1 Wypełnianie dokumentu Y77: Podanie o włączenie do fińskiego systemu ubezpieczeń społecznych na podstawie pozwolenia na pobyt po przybyciu do Finlandii Lokalny urząd skarbowy W urzędzie skarbowym należy przedłożyć osobisty numer identyfikacyjny wydany przez magistrat. Więcej informacji na temat opodatkowania obcokrajowców podano na stronie 26.

13 Urząd skarbowy Sisä-Suomi Biuro w Hämeenlinna Lukiokatu Wypełniane dokumenty: Podanie o kartę dotyczącą podatku źródłowego (pobyt krótszy niż 6 miesięcy) Podanie o kartę podatkową (pobyt dłuższy niż 6 miesięcy) i opłacania rachunków w Finlandii. Kody umożliwiające korzystanie z bankowości internetowej wydawane są przez bank. Rachunki można również opłacić za pomocą znajdujących się w bankach wpłatomatów. Banki wyposażone są również w terminale internetowe umożliwiające dostęp do bankowości internetowej. Opłacanie rachunków bezpośrednio w banku wiąże się z ponoszeniem dodatkowych opłat Usługi w zakresie zatrudnienia i rozwoju ekonomicznego Zarejestrowana osoba poszukująca pracy posiada prawo do korzystania z usług organów ds. zatrudnienia oraz możliwości kształcenia w Finlandii. Więcej informacji podano na stronie 22. Biuro TE Häme Saaristenkatu te-palvelut.fi Otwieranie rachunku bankowego W banku należy przedłożyć paszport wraz z osobistym kodem identyfikacyjnym, jeżeli został on już wydany. Przykładowymi bankami są Nordea, Sampo i Osuuspankki. Przy dworcu autobusowym Matkahuolto w Hämeenlinna znajduje się placówka Western Union, za pośrednictwem której możliwe jest przesłanie pieniędzy do kraju pochodzenia. Pieniądze można pobrać w bankomatach OTTO obsługujących wszystkie rodzaje kart. Bankowość internetowa jest najpowszechniejszym sposobem przesyłania pieniędzy 2.4 Przywóz prywatnych pojazdów mechanicznych stanowiących dobra ruchome Opodatkowanie pojazdów Podatek samochodowy za pojazdy podlegające opodatkowaniu należy uiścić przed rejestracją lub korzystaniem z pojazdu w Finlandii. Dodatkowo za pojazdy sprowadzane spoza Unii Europejskiej naliczane jest cło i podatek importowy VAT. Importowanie pojazdów z obszaru Unii Europejskiej nie pociąga za sobą opłat celnych i związanych z podatkiem VAT. Przywóz prywatnych pojazdów mechanicznych stanowiących dobra ruchome spoza obszaru Unii Europejskiej Dobra ruchome, w tym pojazdy, przywożone spoza Unii Europejskiej należy zgłosić do oclenia w punkcie przywozu. Korzystanie z pojazdów po przyjeździe do Finlandii Zgodnie z obowiązującymi przepisami osobie zamieszkującej Finlandię na stałe zabrania się, nawet w sporadycznych przypadkach, jazdy samochodem zarejestrowanym za granicą bez opłacenia podatku 13

14 samochodowego. Istnieją jednak wyjątki od tej zasady. W tego rodzaju przypadkach wymagane jest złożenie w urzędzie celnym deklaracji dotyczącej użytkowania. Deklarację celną należy złożyć z wyprzedzeniem lub nie później niż przed rozpoczęciem czasowego użytkowania pojazdu bez opłaconego podatku. Deklarację składa się za pośrednictwem specjalnego formularza przygotowanego przez Fiński Urząd Celny. Pojazd z ważnym dokumentem rejestracyjnym EOG może być użytkowany na podstawie deklaracji zatwierdzonej przez Urząd Celny. Wymagane jest również posiadanie ważnego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Jeżeli pojazd nie posiada ważnej rejestracji w EOG, razem z deklaracją dotyczącą użytkowania należy przedłożyć pozwolenie na przewiezienie. Pozwolenia na przewiezienie wydawane są przez stacje kontroli pojazdów i urzędy celne po złożeniu odpowiedniego podania. Więcej informacji o pozwoleniach na przewiezienie dostępnych jest na stronach internetowych Fińskiej Agencji Bezpieczeństwa Transportu (Trafi). Pojazd, który ma zostać zarejestrowany w Finlandii, może być użytkowany bez opłacania podatków przez okres trzech miesięcy, pod warunkiem że przed rozpoczęciem tego okresu w urzędzie celnym złożono deklarację dotyczącą użytkowania (formularz nr 83). Jeżeli pojazd nie posiada ważnego dokumentu rejestracyjnego w EOG, dodatkowo wymagane jest pozwolenie na przewiezienie. Deklarację dotycząca użytkowania zatwierdzoną przez urząd celny należy przechowywać w pojeździe w czasie jego użytkowania. Wymagane jest również posiadanie obowiązkowego w Finlandii ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Zakres ubezpieczenia fińskiego w pewnych obszarach może być większy niż w innych państwach EOG. Aby zachować prawo do użytkowania pojazdu, w ciągu pięciu dni od uzyskania zatwierdzenia deklaracji należy dokonać jego zgłoszenia do opodatkowania. Deklaracja zgłoszenia pojazdu do opodatkowania na terenie Finlandii Zgodnie z przepisami pojazd użytkowany w ruchu publicznym na terenie Finlandii należy zgłosić w urzędzie celnym w celu opodatkowania. Pojazdy sprowadzone spoza obszaru Unii Europejskiej objęte są decyzją wydawaną przez Fiński Urząd Celny potwierdzającą wyłączenie spod opłat celnych i podatku VAT. Maksymalna wielkość ulgi podatkowej z racji stanowienia przez pojazd dobra ruchomego wynosi euro. Ulgi podatkowe mogą zostać udzielone na podstawie poniższych kryteriów: Ulga podatkowa może zostać udzielona na jeden pojazd, np. na jeden samochód, furgonetkę lub motocykl. Pojazd sprowadzany przez osobę prywatną przeznaczony jest do jej osobistego użytku. Importer pojazdu jest imigrantem. Przed przeprowadzką dana osoba spędziła co najmniej rok za granicą. Przed przeprowadzką pojazd został przekazany osobie przeprowadzającej się lub jej współmałżonkowi i pozostaje jej własnością od co najmniej sześciu miesięcy. Import pojazdu związany jest z przeprowadzką. Wcześniejszy pobyt w Finlandii osoby przeprowadzającej się ma jedynie charakter tymczasowy. Jeżeli pobyt ten odbywał się w ramach wakacji lub podobnej podróży, jego charakter można uznać za tymczasowy, jeżeli nie przekraczał 72 dni. Praca dorywcza może zostać uznana za tymczasową, jeżeli pobyt w Finlandii nie przekracza dni. Pobyt czasowy nie 14

15 może przekraczać 72 dni. Długość zadeklarowanego pobytu może zostać przedłużona wyłącznie w wyjątkowych okolicznościach. Osoba uprzednio zamieszkująca Finlandię nie kształciła się w trybie dziennym w czasie poprzedzającego roku. Jeżeli przeprowadzająca się osoba wcześniej sprowadziła pojazd i otrzymała ulgę podatkową lub zwolnienie z podatku, uzgodniony lub narzucony czas przewiezienia upływa przed terminem przeprowadzki do Finlandii. Szczegółowych informacji na temat importowania dóbr ruchomych, ceł, opodatkowania samochodów oraz wymaganych dokumentów udziela Centrum Informacji Celnej. Centrum Informacji Celnej faks Pytania można zadawać również w formie pisemnej za pośrednictwem formularza dostępnego na stronie > Questions about customs issues? 2.5 Prawo jazdy wydane za granicą upoważnia właściciela do prowadzenia pojazdów silnikowych na terenie Finlandii w okresie ważności dokumentu i zgodnie z umieszczonymi na nim adnotacjami, pod warunkiem że osiągnął on wiek umożliwiający prowadzenie pojazdów na terenie Finlandii. Prawo do prowadzenia pojazdów przyznawane jest na podstawie posiadanego prawa jazdy wydanego osobie na stałe mieszającej w kraju będącym sygnatariuszem konwencji. Prawo jazdy uzyskane w takim kraju podczas tymczasowego pobytu (np. w ramach wymiany studenckiej) nie upoważnia właściciela do prowadzenia pojazdów na terenie Finlandii. Wymiana prawa jazdy wydanego w krajach członkowskich UE lub EOG na fińskie prawo jazdy Osoba na stałe mieszkająca w Finlandii lub studiująca w tym kraju przez okres co najmniej sześciu miesięcy może ubiegać się o wymianę prawa jazdy wydanego w innym kraju członkowskim UE lub EOG, w tym tymczasowego prawa jazdy, na równoważny dokument fiński bez konieczności powtórnego przystąpienia do egzaminu. Podanie o przyznanie prawa jazdy należy złożyć osobiście w siedzibie policji. Prawo jazdy otrzymane w kraju członkowskim UE lub EOG bądź tymczasowe prawo jazdy uzyskane w krajach nordyckich upoważnia właściciela do prowadzenia na terenie Finlandii pojazdu silnikowego określonego w dokumencie. Kierowca musi mieć ukończone 18 lat. Prawo do prowadzenia pojazdów jest ważne niezależnie od tego, czy pobyt danej osoby w Finlandii ma charakter tymczasowy czy stały. Krajowe lub międzynarodowe prawo jazdy wydane osobie na stałe zamieszkującej jedno z państw będących sygnatariuszem Genewskiej lub Wiedeńskiej konwencji o ruchu drogowym bądź tłumaczenie prawa jazdy na język fiński lub szwedzki 15

16 Wymiana prawa jazdy wydanego w państwie, które podpisało Genewską lub Wiedeńską konwencję o ruchu drogowym, na fińskie prawo jazdy Osoba mieszkająca w Finlandii na stałe może ubiegać się o wymianę prawa jazdy wydanego w kraju będącym sygnatariuszem Genewskiej lub Wiedeńskiej konwencji o ruchu drogowym na prawo jazdy kategorii A1, A lub B po złożeniu odpowiedniego podania, bez konieczności powtórnego przystąpienia do egzaminu. Podanie o przyznanie prawa jazdy należy złożyć osobiście w siedzibie policji. Podanie o wydanie prawa jazdy należy złożyć na sześć miesięcy przed upływem ważności posiadanego prawa jazdy wydanego w innym kraju. (Źródło: UWAGA! Podczas jazdy w okresie zimowym, ze względu na śliską nawierzchnię dróg, należy zachować szczególną ostrożność. Wymiana opon na zimowe powinna się odbyć przed pierwszym grudnia. Miejsca przeznaczone do parkowana na terenie miast są oznaczone. Do uiszczania opłat za parkowanie służą parkometry. Do pomiaru czasu parkowania wskazanego przez znak drogowy może służyć również karta parkingowa. Przekroczenia limitu czasu parkowania powoduje naliczenie opłaty karnej. 2.6 Transport publiczny Autobusy Trasy autobusowe w Hämeenlinna obsługiwane są przez kilka firm. Dostępne są jednorazowe lub okresowe bilety autobusowe. Cena jednorazowego biletu wynosi ok. 3 euro, a miesięcznego biletu autobusowego do przejazdów w centrum miasta 46 euro (dane z 2014 r.). Strona internetowa firmy Matkahuolto umożliwia proste wyszukanie lokalnych rozkładów jazdy, zapewniając również szczegółowe dane adresowe, nazwy ulic lub mapy. 16

17 Dworzec autobusowy i siedziba firmy Matkahuolto Eteläkatu 1 Godziny otwarcia: pon. pt. 08:00-18:00, sob. 09:00-15: (rozkłady jazdy, kursy, rezerwacje) Kolej Hämeenlinna posiada połączenie kolejowe z Helsinkami i Tampere. Stacje pośrednie zapewniają połączenie z innymi fińskimi miastami. Dworzec kolejowy Hämeentie (informacje, rezerwacje, rozkłady, kursy) Taksówki Taksówki dostępne są na wydzielonych miejscach postojowych. Istnieje również możliwość telefonicznego zamówienia taksówki pod numerem: Słowniczek Hyvää päivää Anteeksi Paljonko maksaa? Mistä lähtee (juna/bussi/taksi)? Mihin aikaan? Missä on? Kuinka kaukana/lähellä on? Kiitos! Cześć Przepraszam Ile kosztuje? Skąd odjeżdża (pociąg/ autobus/taksówka)? O której godzinie? Gdzie jest...? Jak daleko/blisko jest? Dziękuję! 17

18 3 ZAKWATEROWANIE Zakwaterowanie w mieście Hämeenlinna oferują spółdzielnie i agencje nieruchomości oraz osoby prywatne. Ogłoszenia związane z zakwaterowaniem publikowane są w gazetach, Internecie i agencjach nieruchomości. Prywatne agencje nieruchomości oznaczane są skrótem LKV. Zmianę adresu należy zgłosić, aby poczta była przesyłana w prawidłowe miejsce. Formularze powiadomień o zmianie adresu dostępne są w magistracie, w urzędach pocztowych lub miejskich punktach informacyjnych. 3.1 Poszukiwanie zakwaterowania Podanie o zakwaterowanie składa się w biurze spółdzielni mieszkaniowej. Hämeenlinnan Asunnot Oy Raatihuoneenkatu VVO Hämeenlinna Sibeliuksenkatu Hämeenlinnan Asuntovuokraus SKV Saaristenkatu Studencka organizacja mieszkaniowa w Hämeenlinna wynajmuje mieszkania studentom w biurze Realia. Realia isännöinti Hämeenlinna Saaristenkatu Hämeenlinnan Vanhusten Asuntosäätiö Wynajem mieszkań dla osób powyżej 60. roku życia, którzy zamieszkują miasto Hämeenlinna lub sąsiednie okręgi nieprzerwanie przez okres co najmniej pięciu (5) lat. Hämeenlinnan Vanhusten Asuntosäätiö Korentokatu 4 A Hämeenlinna Informacje na temat zakwaterowania w regionie Hämeenlinna dostępne są na następujących stronach internetowych: Więcej informacji na temat spółdzielni mieszkaniowych w regionie Hämeenlinna dostępnych jest na stronie internetowej miasta: Asuminen-ja-ymparisto/Asumisenpalvelut/Vuokra-asunnot > asuminen > asuntotarjonta lub tonttitarjonta pod tym adresem dostępne są strony internetowe agencji nieruchomości oraz internetowe magazyny internetowe Asuntosanomat i Kotiavain. 18

19 3.2. Informacje i porady dotyczące zakwaterowania Przed wynajęciem mieszkania należy sporządzić pisemną umowę najmu. Umowa najmu zawiera uzgodnioną wysokość kaucji, czynszu, opłat za wodę; określa także dzień miesiąca, do którego czynsz ma zostać opłacony, oraz czas trwania najmu. Kaucja zazwyczaj równa jest kwocie czynszu za okres 1-2 miesięcy. Po zakończeniu czasu trwania umowy kaucja zostanie zwrócona osobie wynajmującej, pod warunkiem że w wynajmowanym lokalu nie doszło do powstania szkód oraz w terminie opłacano czynsz. Jeżeli lokal wymaga napraw lub opłaty czynszowe nie są uiszczane w terminie, kaucja zostanie wykorzystana na pokrycie wygenerowanych z tego tytułu kosztów. Przed podjęciem decyzji o wyprowadzce należy sprawdzić, jaki jest okres wypowiedzenia umowy, tzn. na ile przed planowaną zmianą lokalu należy powiadomić właściciela mieszkania. Średni okres wypowiedzenia wynosi miesiąc. Po zawiadomieniu właściciela o wyprowadzce w dalszym ciągu obowiązkowa jest płatność czynszu za następny miesiąc. Właściciela mieszkania należy powiadamiać odpowiednio wcześnie. Należy posprzątać mieszkanie, a klucze zwrócić właścicielowi. Przed przeprowadzką do nowego mieszkania należy: 1) Sporządzić umowę najmu. 2) W magistracie lub urzędzie pocztowym wypełnić powiadomienie o zmianie adresu. 3) Uzgodnić szczegóły płatności za energię elektryczną (opłaty/rok). 4) Dowiedzieć się, kto jest zarządcą budynku i jego konserwatorem wyznaczonym przez spółdzielnię (informacje takie zazwyczaj umieszczane są na tablicy ogłoszeń na klatce schodowej). 5) Powiadomić zarządcę budynku o przeprowadzce (zawiadomienie o przeprowadzce) i, jeżeli to konieczne, poprosić o zaświadczenie potrzebne do uzyskania zasiłku mieszkaniowego (wypis z rejestru mieszkańców lub formularz Kela AT2). 6) W przypadku otrzymywania zasiłku mieszkaniowego należy powiadamiać Kela o zmianach w sytuacji mieszkaniowej. 19

20 7) Wykupić ubezpieczenie mieszkania w zajmującej się tego rodzaju działalnością firmie. 8) Uzyskać licencję telewizyjną i, jeżeli to konieczne, pozwolenie na montaż anteny satelitarnej od zarządcy budynku. Zabrania się montowania anten bez uzyskania pozwolenia. 9) Zapoznać się z przepisami danej agencji nieruchomości. 10) Uzyskać od zarządcy budynku szczegóły na temat parkowania, czasu korzystania z sauny i pralni oraz związanych z tym opłat. Ustalenia dotyczące płatności za energię elektryczną Dostawcą energii elektrycznej w okręgu Hämeenlinna jest firma Elenia. Energię elektryczną można zakupić u dowolnego dostawcy, jednak opłaty za przesył energii należy opłacać w firmie Elenia. W firmie Elenia można zakupić zarówno energię elektryczną, jak i opłacić jej przesył. Umowę dotyczącą dostawy energii można zawrzeć przez telefon lub za pośrednictwem Internetu. W przypadku przeprowadzki należy pamiętać o rozwiązaniu umowy lub przeniesieniu usługi pod nowy adres. Dostawcy energii elektrycznej nie mają siedziby w mieście Hämeenlinna. Porównanie cen energii elektrycznej: Opłaty za wodę Opłaty za wodę w wynajętym mieszkaniu zazwyczaj wliczane są do czynszu lub naliczane osobno. Mieszkańcy domów prywatnych muszą podpisać umowę na dostawę wody z Hämeenlinnan Seudun Vesi Oy. HS - Vesi Paroistentie Internet W Finlandii działa kilku dostawców Internetu. Istnieje również wiele rodzajów połączeń internetowych. Należy uzgodnić z zarządcą budynku, jaki rodzaj połączenia internetowego można nabyć. Dostępne są również połączenia bezprzewodowe. Porównując ceny i parametry, należy zwrócić uwagę na prędkość połączenia, opłaty i czas oczekiwania na podłączenie do sieci. Firmy zajmujące się dostarczaniem Internetu to Aina, DNA, Elisa, Telia-Sonera i Saunalahti. Alarm pożarowy Zgodnie z przepisami fińskiego prawa w każdym domu należy zamontować alarm pożarowy. Odpowiedzialność za zamontowanie alarmu ponosi mieszkaniec danego lokalu. Należy upewnić się, że alarm działa prawidłowo. Sortowanie odpadów Firmy mieszkaniowe zapewniają pojemniki na odpady mieszane i papier. Przed niektórymi budynkami umieszczane są osobne pojemniki na odpady organiczne, szkło, metal i odpady kartonowe. Odpady mieszane i organiczne wyrzucane do odpowiednich pojemników w zamkniętych workach. Innych rodzajów odpadów nie należy wyrzucać w ten sposób. Dla mieszkańców Finlandii sortowanie odpadów ma duże znaczenie. Istnieje możliwość zwrotu zużytych baterii do sklepów. W mieście znajdują się osobne punkty utylizacji odpadów kartonowych, metalowych i szklanych. Duża część odpadów przewożona jest do zakładu utylizacji w Karanoja. Więcej informacji dotyczących sortowania i przetwarzania odpadów znajduje się na stronie internetowej zakładu 20

21 Kiertokapula Oy. Strona zawiera również informacje dotyczące placówek zajmujących się przetwarzaniem zużytego sprzętu elektronicznego i odpadów niebezpiecznych. Zakład utylizacji odpadów Karanoja, Hämeenlinna Karanojantie Pozostawienie kluczy w mieszkaniu W przypadku pozostawienia kluczy w mieszkaniu należy skontaktować się z konserwatorem. Dane kontaktowe konserwatora znajdują się na tablicy ogłoszeń firmy mieszkaniowej. Konserwator otworzy drzwi mieszkania, jednak za usługę tę zostanie naliczona opłata. Kupno mieszkania, domu lub gruntu Cudzoziemiec może dokonać zakupu mieszkania, domu lub gruntu na terenie Finlandii bez żadnych ograniczeń. Informacje o dostępnych obiektach dostępne są w miejskim punkcie informacyjnym zajmującym się gospodarką przestrzenną. Punkt informacyjny zajmujący się gospodarką przestrzenną i środowiskiem Punkt informacyjny Kastelli mypalvelupiste@hameenlinna.fi Kaavat-ja-rakentaminen 21

22 4. NAUKA FIŃSKIEGO Naukę języka fińskiego w mieście Hämeenlinna można podjąć na uczelniach publicznych, kursach organizowanych przez Biuro Zatrudnienia i Rozwoju Ekonomicznego, w klubach językowych lub indywidualnie. 4.1 Szkolenia (kursy w wymiarze ok. 8 godzin dziennie) Osoby bezrobotne mogą wziąć udział w zajęciach z języka fińskiego, kultury i nauk społecznych w ramach zintegrowanych szkoleń zorganizowanych przez Biuro TE. Aby wziąć udział w kursie należy zarejestrować się jako osoba bezrobotna w Biurze TE i złożyć podanie o przyjęcie na szkolenie zintegrowane. Szkolenia zintegrowane odbywają się przez cały rok. Kursy dopasowane są do różnych poziomów i wykonywanych zawodów. Udział w kursach jest darmowy; w czasie uczestnictwa istnieje możliwość pobierania zasiłku dla osób poszukujących pracy. Biuro TE w Häme, Hämeenlinna Saaristenkatu Centrum edukacji dla osób dorosłych Vanajavesi (kursy wieczorowe, ok. 2 godzin tygodniowo, płatne) Osoby pracujące mogą uczyć się języka fińskiego w ramach popołudniowych kursów w Centrum edukacji dla osób dorosłych Vanajavesi. Oferta kursów obejmuje różne poziomy zaawansowania. Zapisy na kurs obywają się we wrześniu i w styczniu. Sylabus dotyczący centrum edukacji dla osób dorosłych Vanajavesi dostarczany jest do domów pocztą, można go również otrzymać na miejscu w Centrum, w Kastelli lub miejscowej bibliotece. Udział w kursach jest płatny. Centrum edukacji dla osób dorosłych Vanajavesi Paasikiventie 2 (Verkatehdas) Kluby języka fińskiego (brak konieczności wnoszenia opłat lub rejestracji) Bezpłatne zajęcia z języka fińskiego prowadzone przez wolontariuszy organizowane są przy domu współpracy. Otwarte w godzinach porannych kluby zostały stworzone z myślą o uczniach na każdym poziomie zaawansowania. Zajęcia obejmują ćwiczenia, rozwijanie umiejętności z zakresu czytania i mówienia. Dom współpracy Kirjastokatu 1 Dalsze informacje na temat klubów: Działania integracyjne w mieście Hämeenlinna Hämeenlinnan seudun Setlementti ry

23 Naukę języka fińskiego organizuje również letni uniwersytet w Häme. 4.4 Nauka indywidualna Pomoc w indywidualnej nauce języka fińskiego zapewniają centra Setlementti, Eastern oraz Centrum społeczne (wschód i zachód). W bibliotece dostępne są podręczniki i płyty CD do nauki języka fińskiego. Ćwiczenia z języka fińskiego można znaleźć również w Internecie, np. pod adresem: Centra społeczne Centrum społeczne wschód w Katuma Kanervatie 1 Centrum społeczne zachód w Nummi Sammontie 4 23

24 5. POSZUKIWANIE PRACY, ZATRUDNIENIE I BEZROBOCIE 5.1 Poszukiwanie pracy Osoba przebywająca na stałe w Finlandii ma prawo do podjęcia w tym kraju pracy. Biuro TE dostarcza informacji na temat wolnych stanowisk, z którymi można zapoznać się poprzez tablicę ogłoszeń lub za pośrednictwem Internetu. Należy dysponować dowodem tożsamości oraz dokumentami potwierdzającymi doświadczenie zawodowe i wykształcenie. Należy posiadać aktualne CV. Biuro TE udzieli pomocy w znalezieniu odpowiedniego zatrudnienia lub szkoleń. W Biurze można również pisać i drukować podania o pracę oraz CV. Pracownicy Biura TE oferują pomoc w tym zakresie. Ogłoszenia o wolnych miejscach pracy zamieszczane są w gazetach, Internecie, dysponują nimi również agencje rekrutacyjne, jak również dostępne są na stronach internetowych okręgów miejskich, firm i organizacji. Usługi dla imigrantów świadczone przez Biuro TE stanowią pomoc dla każdego imigranta. Porad związanych ze sprawami natury międzynarodowej obywatelom państw UE udziela doradca EURES. Biuro TE w Häme, Hämeenlinna Saaristenkatu toimistot.te-palvelut.fi/hameenlinna w agencji odpowiada sam pracodawca. Rekrutacja personelu pomaga wielu osobom w znalezieniu stałego zatrudnienia. AGENCJE REKRUTACYJNE w Hämeenlinna: Barona Arvi Kariston katu 9, oddział nr 2 Eilakaisla Vankanlähde 7 (Innopark) Go On -Yhtiöt Kirkkorinne 4 Opteam Kasarmikatu 6, centrum handlowe Optelli, 2 piętro VMP Group Hallituskatu 2 SeutuRekry Sibeliuksenkatu 1 A 8, 2. krs. Agencje rekrutacyjne specjalizują się w wyszukiwaniu ofert pracy tymczasowej. Czas trwania tymczasowych zleceń uzależniony jest od potrzeb klientów i może wynosić kilka dni lub dłużej. Sposób pracy agencji różni się od działalności tradycyjnych placówek. Za rekrutację 24

25 5.2 Zatrudnienie Pracownik posiada prawo do wynagrodzenia zgodnie z układem zbiorowym sektora prywatnego lub publicznego oraz do higienicznych i bezpiecznych warunków pracy. Wynagrodzenie, godziny i warunki pracy ustalane są na piśmie pomiędzy pracownikiem i pracodawcą. Po upływie okresu zatrudnienia należy pamiętać o uzyskaniu od pracodawcy świadectwa pracy, które potrzebne jest w przypadku dalszego poszukiwania pracy lub rejestracji. W przypadku choroby i niezdolności do pracy konieczna jest wizyta u lekarza. Lekarz wystawia pracownikowi zwolnienie z pracy na czas choroby. Obowiązkiem pracownika jest przedłożenie zwolnienia u pracodawcy. Długotrwała choroba może upoważniać do uzyskania zasiłku chorobowego z Kela. 5.3 Bezrobocie Osoby niepracujące muszą zarejestrować się jako bezrobotne w Biurze TE. Biuro TE pomaga w znalezieniu zatrudnienia lub organizuje szkolenia zwiększające kompetencje. Biuro pośredniczy w składaniu podań o przyjęcie na kursy, udziela również porad w zakresie zakładania własnej działalności. Osoba bezrobotna może otrzymać od Kela wsparcie finansowe na pokrycie kosztów utrzymania. Biuro TE dostarcza informacji o możliwości otrzymania zasiłku dla bezrobotnych (zgodnie z zasadami polityki rynku pracy). Biuro TE w Häme, Hämeenlinna Raatihuoneenkatu 11 Warunki i miejsce pracy nie mogą stwarzać zagrożenia dla pracownika, a umowa o pracę musi być zgodna z fińskim prawem. W razie związanych z tymi kwestiami problemów należy zasięgnąć pomocy u przedstawiciela związków zawodowych oraz w Inspektoracie Bezpieczeństwa i Higieny Pracy. Informacje dotyczące zatrudnienia dostępne są w różnych językach na stronach internetowych związków zawodowych, np.: SAK (Centralna Organizacja Związków Zawodowych Finlandii), Fiński związek zawodowy pracowników przemysłu metalowego, Fiński związek zawodowy budowniczych oraz Stowarzyszenie związków zawodowych PAM. Państwowa Agencja Administracyjna, Bezpieczeństwo i Higiena Pracy tyosuojelu.etela@avi.fi 25

26 5.4 Opodatkowanie obcokrajowców Obowiązek podatkowy obcokrajowca zależy od czasu pobytu oraz tego, czy firma pracodawcy zarejestrowana jest w Finlandii. Informacje dotyczące opodatkowania dostępne są w urzędach skarbowych oraz na stronie Fińskiego Urzędu Skarbowego w sekcji dotyczącej podatków międzynarodowych. Strony zawierają ogólne informacje w języku angielskim oraz wybrane informacje w innych językach. Verotietoa ulkomailta Suomeen tuleville työntekijöille (Pracownicy przejeżdżający do Finlandii/ biuletyn dla zagranicznych podatników) dostępny jest w językach angielskim, niemieckim, francuskim i rosyjskim. Dane kontaktowe urzędu skarbowego dostępne są na stronie 13. Osobom rozważającym założenie własnej działalności porad udziela Biuro TE. Wsparcie w rozwijaniu własnej działalności można uzyskać w Linnan Kehitys Oy oraz stowarzyszeniu przedsiębiorców Hämeenlinnan Yrittäjät ry. Kolegium w Hämeenlinna Suomen Yrittäjäopisto oferuje kształcenie w zakresie przedsiębiorczości. Agencja Przedsiębiorczości Häme Sibeliuksenkatu 2 B, 5. piętro Linnan Kehitys Oy Visamäentie 33, Visatalo info@linnan.fi Hämeenlinnan Yrittäjät Talaskuja Kansainvaliset_tilanteet Stawka podatku płaconego przez pracownika w Finlandii powinna zostać obliczona przez urząd skarbowy. Jeżeli jest za niska, brakujące kwoty podatku za poprzedni rok należy zwrócić wiosną roku następnego. Jeżeli stawka podatkowa jest zbyt wysoka, nadwyżka zostaje zwrócona pracownikowi w grudniu. W styczniu każdego roku pracownik otrzymuje pocztą nową kartę podatkową. Zmiana wysokości wynagrodzenia w ciągu roku umożliwia zmianę stawki podatkowej. Dane kontaktowe urzędu skarbowego dostępne są na stronie Zakładanie własnej działalności gospodarczej 26

27 6. STUDIA WYŻSZE I UZNAWANIE WYKSZTAŁCENIA ZDOBYTEGO ZA GRANICĄ 6.1 Fiński system edukacji Fiński system edukacji tworzą Szkoły podstawowe lub ogólnokształcące zapewniające zdobycie wiedzy ogólnej, w których nauka trwa dziewięć lat. Edukacja przedszkolna dzieci trwa rok. Szkoły ponadpodstawowe, zawodowe lub średnie, w których nauka trwa zazwyczaj 3 lata. Politechniki i uniwersytety umożliwiające zdobycie wyższego wykształcenia. Osoby kończące szkoły zawodowe posiadają podstawowe kwalifikacje i umiejętności pozwalające na rozpoczęcie pracy w wyuczonym zawodzie. Wcześniejsze podjęcie studiów oraz zdobycie doświadczenia zawodowego mogą skrócić czas nauki. Program praktycznego kształcenia na politechnikach został dostosowany do sytuacji na rynku pracy. Studia na politechnice trwają od 3 i 1/2 do 4 i 1/2 roku. Programy nauczania uniwersytetów skupiają się na badaniach naukowych. W Finlandii powszechna jest również edukacja osób dorosłych, w ramach której brana jest pod uwagę wiedza posiadana przez studentów, umiejętności oraz sytuacja życiowa. Na ich podstawie opracowywany jest program i sposób organizacji zajęć. Oferta edukacyjna dla osób dorosłych obejmuje wszystkie poziomy. Studia w fińskich instytucjach edukacyjnych są darmowe. Studenci mogą ubiegać się w Kela o przyznanie dofinansowania (zob. strona 48). Źródło: p... UNIWERSYTETY Tytuły: licencjat, magister, inżynier, doktor Czas trwania: 5 lat lub więcej POLITECHNIKI Stopnie zdobywane na politechnice (licencjat i magister) Czas trwania: 3-5 lat STUDIA ZAWODOWE PODSTAWOWE WYKSZTAŁCENIE ZAWODOWE Czas trwania: 3 lata EDUKACJA PODSTAWOWA Edukacja przedszkolna (połączona z centrum opieki) 27 p... p......p... SZKOŁY ŚREDNIE Egzamin dojrzałości Czas trwania: 3 lata...p...p

28 System rekrutacji łączonej i składanie podań Instytucje podstawowej edukacji zawodowej, szkolnictwa wyższego oraz uniwersytety posiadają odrębne systemy rekrutacji. Większość szkół stosuje system rekrutacji łączonej. Proces rekrutacji łączonej ma miejsce dwa razy w roku. Jesienią rozpoczyna się rekrutacja osób mających rozpocząć naukę na wiosnę; osoby mające rozpocząć naukę jesienią przystępują do procesu rekrutacji w styczniu. Jeżeli kandydat nie zdobył wykształcenia podstawowego w Finlandii, jego podanie może zostać rozpatrzone w ramach elastycznego procesu rekrutacji. Więcej informacji na temat terminów składania podań i kwestii związanych z rekrutacją, jak również formularze zgłoszeniowe dostępne są w Biurze TE, w instytucjach edukacyjnych i na ich stronach internetowych. Podanie się o rozpoczęcie kształcenia w językach obcych składane są bezpośrednio w danej placówce edukacyjnej. Przyjęcie do szkoły zawodowej, w której zajęcia odbywają się w języku obcym, może zostać poprzedzone przeprowadzeniem testu znajomości danego języka, który pozwala stwierdzić, czy kandydat posiada umiejętności wystarczające do rozpoczęcia nauki w danej placówce. Formularze zgłoszeniowe nieobjęte systemem edukacji łączonej można pobrać bezpośrednio w danej placówce edukacyjnej. Na stronach internetowych instytucji edukacyjnych mogą również być dostępne formularze w formie elektronicznej. Informacje w języku angielskim dotyczące rekrutacji na poziomie podstawowym dostępne są na stronach: Placówki edukacyjne w Hämeenlinna W Hämeenlinna znajdują się placówki oferujące edukację podstawową, podstawową edukację techniczną lub wykształcenie średnie. Dostępne są również placówki kształcące osoby dorosłe oraz uniwersytet otwarty. Niektóre szkoły oferują kursy przygotowawcze dla imigrantów uczących się w fińskich placówkach edukacyjnych. Liceum ogólnokształcące dla dorosłych Wykształcenie podstawowe lub średnie ogólne można zdobyć w liceum ogólnokształcącym dla dorosłych w Hämeenlinna. Liceum ogólnokształcące Lyseo dla dorosłych Linnankatu Kolegium zawodowe Tavastia Podstawowe wykształcenie zawodowe można zdobyć w placówce kształcenia zawodowego. Konieczne jest ukończenie szkoły podstawowej lub średniej. Do szkoły może uczęszczać zarówno młodzież, jak i dorośli. Kolegium zawodowe Tavastia organizuje również szkolenia przygotowawcze dla imigrantów pragnących zdobyć wykształcenie zawodowe (MAVA). Szkolenia trwają od sierpnia do czerwca. Program obejmuje naukę języka fińskiego i angielskiego, naukę obsługi komputera, matematykę, biologię, historię oraz inne przedmioty. O przyjęcie na szkolenie można ubiegać się bezpośrednio w szkole lub za pośrednictwem Biura TE. Kandydaci muszą umieć czytać i pisać oraz znać język fiński w stopniu podstawowym. Kolegium zawodowe Tavastia daje imigrantom szansę na naukę z uczniami z Finlandii 28