ANALIZA ROZMIESZCZENIA STACJI ROWERU MIEJSKIEGO W LUBLINIE Z WYKORZYSTANIEM SYSTEMÓW INFORMACJI PRZESTRZENNEJ

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "ANALIZA ROZMIESZCZENIA STACJI ROWERU MIEJSKIEGO W LUBLINIE Z WYKORZYSTANIEM SYSTEMÓW INFORMACJI PRZESTRZENNEJ"

Transkrypt

1 Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Wydział Inżynierii Produkcji Kierunek: Geodezja i Kartografia Specjalność: Geodezja rolna i wycena nieruchomości PRACA DYPLOMOWA INŻYNIERSKA ANALIZA ROZMIESZCZENIA STACJI ROWERU MIEJSKIEGO W LUBLINIE Z WYKORZYSTANIEM SYSTEMÓW INFORMACJI PRZESTRZENNEJ SPATIAL ANALYSIS OF CITY BIKE STATIONS IN LUBLIN WITH THE USE OF GEOGRAPHIC INFORMATION SYSTEM Bartosz Kubicki Nr albumu: Praca wykonana w Katedrze Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji pod kierunkiem dr. Kamila Nieścioruka Lublin 2015

2 Oświadczenie promotora pracy Oświadczam, że niniejsza praca została przygotowana pod moim kierunkiem i stwierdzam, że spełnia ona warunki do przedstawienia jej w postępowaniu o nadanie tytułu zawodowego. Data. Podpis promotora pracy Oświadczenie autora pracy Świadom odpowiedzialności prawnej oświadczam, że niniejsza praca dyplomowa została napisana przeze mnie samodzielnie i nie zawiera treści uzyskanych w sposób niezgodny z obowiązującymi przepisami. Oświadczam również, że przedstawiona praca nie była wcześniej przedmiotem procedur związanych z uzyskaniem tytułu zawodowego na wyższej uczelni. Niniejsza wersja pracy jest identyczna z załączoną treścią elektroniczną na CD. Data. Podpis autora pracy

3 Składam serdeczne podziękowania dla opiekuna pracy Pana dr. Kamila Nieścioruka, za okazaną pomoc oraz cenne porady udzielane w trakcie przygotowywania niniejszej pracy dyplomowej. Bartosz Kubicki

4 Spis treści Wstęp Teoretyczne aspekty Systemu Informacji Przestrzennej Istota Systemu Informacji Przestrzennej Podział Systemów Informacji Przestrzennej Modele danych przestrzennych Podstawowe metody analiz danych przestrzennych w GIS Metody prezentacji kartograficznej Analiza przestrzenna Definicja analizy przestrzennej Czynniki uwzględnione w analizie przestrzennej Wizualizacja relacji przestrzennych a kartograficzne metody prezentacji Lubelski Rower Miejski system i dane potrzebne do jego analizy Potencjał rowerowy miasta Lublin Lubelski Rower Miejski OpenStreetMap Zestawienie danych do analizy Czynniki przyjęte przy analizie... 37

5 4. Analizy Mapa rowerowa Lublina Mapa dostępności stacji LRM Mapa zasięgu stacji LRM Kartodiagram słupkowy wypożyczeń i zwrotów stacji LRM Kartodiagram liniowy wektorowy tras rowerów LRM Mapa obszarów atrakcyjnych Mapa wynikowa Wnioski Bibliografia Spis rysunków Spis tabel Spis wykresów Spis załączników... 56

6 1 Wstęp Praca inżynierska porusza temat analizy przestrzennej z wykorzystaniem Systemów Informacji Przestrzennej. Omawia teoretyczne aspekty SIP-u jego istotę, podział oraz wykorzystywane modele danych przestrzennych, a także metody analiz tych danych w GIS-ie, jak również metody prezentacji kartograficznej uzyskanych wyników. Następnie zdefiniowana zostaje analiza przestrzenna na potrzeby pracy, czynniki uwzględniane przy analizach oraz wizualizacja relacji przestrzennych z wykorzystaniem metod kartograficznych. Głównym tematem pracy jest analiza rozmieszczenia stacji Systemu Roweru Miejskiego w Lublinie w kontekście toczącej się dyskusji o jego rozbudowie i lokalizacji nowych stacji. Jako cel pracy zostało przyjęte wyznaczenie stref dla nowych stacji. Do analizy wykorzystany został program ArcGIS, w którym stworzono, na podstawie danych z serwisu OpenStreetMap warstwy infrastruktury rowerowej (m.in. stacje, drogi rowerowe) i podkładowe (m.in. granica miasta, tereny zielone, sieć ulic, zbiorniki wodne). W programie tym przeprowadzono także analizy prowadzące do określenia stref wraz z ich waloryzacją. Praca zwieńczona jest wnioskami oraz podsumowaniem.

7 2 1. Teoretyczne aspekty Systemu Informacji Przestrzennej 1.1. Istota Systemu Informacji Przestrzennej Informacja przestrzenna jest znana od zawsze i kojarzona głównie z położeniem obiektu w terenie. Już w czasach starożytnych przedstawiano informację tę w postaci prostych rysunków na ścianach skalnych (Ryc. 1.1.), papirusach, żłobieniach w glinianych tabliczkach czy też poprzez tworzenie map z mozaiki (Izdebski, 2015). Następnie zaczęto tworzyć mapy analogowe o różnej jakości i dokładności, a obecnie powszechnym rozwiązaniem są komputerowe bazy danych przestrzennych. Należy także zaznaczyć, że informacja przestrzenna zawiera nie tylko geometryczne właściwości obiektu, ale także przestrzenne relacje z innymi obiektami, które mogą być identyfikowane w odniesieniu do Ziemi (Jagielski, 2007), czyli w przyjętym układzie współrzędnych. Geoinformacja wiąże się bezpośrednio z geodezją, kartografią, fotogrametrią, teledetekcją, systemami informacji przestrzennej i katastrem. Ponieważ zachodzą między tymi dziedzinami powiązania, nazywa się je razem geomatyką. Ryc Malowidło ścienne przedstawiające plan miasta Çatalhöyük z 6200 roku p.n.e. [

8 3 Informacje przestrzenne oraz towarzyszące im cechy jakościowe i ilościowe są przedmiotem działania Systemów Informacji Przestrzennej (SIP), na które składa się pozyskiwanie, weryfikowanie, integrowanie, analizowanie, transferowanie i udostępnianie zainteresowanym osobom i instytucjom danych przestrzennych (Gaździcki, 2003). Obiekty znajdujące się w systemach mają określone położenie w przestrzeni dwuwymiarowej (x,y) lub trzywymiarowej (x,y oraz wysokość oznaczana literą h lub z), dodatkowym wymiarem jest czas oraz zdefiniowany rodzaj i zakres informacji opisowych. SIP wymaga pozyskiwania danych, które pochodzić mogą z innych systemów, badań statystycznych, bezpośrednich pomiarów w terenie, zdjęć lotniczych i satelitarnych, pomiarów GPS, map cyfrowych i analogowych. Pozyskane dane posiadają cechy poszczególnych obiektów, nazywane atrybutami: przestrzenne określają położenie, kształt, wymiary oraz topologiczne (przestrzenne) relacje i opisowe określają cechy ilościowe i jakościowe obiektów oraz nieprzestrzenne właściwości i relacje obiektów, czyli np. nazewnictwo.

9 Podział Systemów Informacji Przestrzennej Systemy Informacji Przestrzennej (SIP) można podzielić jak pokazano na Ryc ze względu na dokładność oraz szczegółowość informacji przestrzennych, czyli: System Informacji o Terenie (SIT) oraz System Informacji Geograficznej (GIS). System Informacji Geograficznej (ang. Geographic(al) Information System - GIS) został stworzony w celu pozyskiwania, przechowywania, przetwarzania, analizowania, a także udostępniania informacji geograficznych w oparciu o dane posiadające odniesienie przestrzenne w środowisku geograficznym, czyli na powierzchni Ziemi, w atmosferze, w morzach i oceanach, w skorupie ziemskiej oraz na innych planetach. Informacja geograficzna (geoprzestrzenna) dotyczy położenia, kształtów oraz związków przestrzennych obiektów wytypowanych, jako przedmioty badań geograficznych (Jagielski, 2007). Ryc Podział systemów informacji przestrzennej i ich miejsce w systemach informacyjnych [Izdebski, 2015, Rys. 1.7., str. 8] System Informacji o Terenie SIT (ang. Land Information System LIS) został zdefiniowany przez Komisję III Międzynarodowej Federacji Geodetów jest środkiem do podejmowania prawnych, administracyjnych i gospodarczych decyzji oraz pomocą przy planowaniu i rozwoju. Składa się z bazy danych o terenie określonego obszaru oraz procedur i technik dla systematycznego zbierania, aktualizacji i udostępniania danych.

10 5 Podstawą jest jednolity sposób identyfikacji przestrzennej danych w systemie, wykorzystywanym przy łączeniu z danymi innych systemów (Izdebski, 2015; Jagielski, 2007). W Polsce obowiązuje Krajowy System Informacji o Terenie, który jest podstawą w infrastrukturze informacji przestrzennej, tworzony jest i utrzymywany przez organy Służby Geodezyjnej i Kartograficznej (w tym Głównego Geodetę Kraju). System ten składa się z baz danych założonych dla całego kraju m.in. osnowy geodezyjnej, ortofotomap i numerycznego modelu terenu (NMT), ewidencji miejscowości oraz rejestru cen i wartości nieruchomości (Niedźwiedzka, 2012). Wymienione systemy możemy rozróżnić następująco: SIT operuje informacją pierwotną (uzyskaną na podstawie bezpośrednich pomiarów w terenie lub na podstawie zdjęć lotniczych wielkoskalowych), natomiast GIS informacją zarówno operacją pierwotną jak i wtórną (przetworzoną). Pod względem dokładności i szczegółowości danych System Informacji o Terenie odpowiada mapom wielkoskalowym w ujęciu geodezyjnym (skala 1:5 000 i większe), a System Informacji Geograficznej mapom średnio i małoskalowym w ujęciu geodezyjnym (skala 1: i mniejsze) (Izdebski, 2015) Modele danych przestrzennych Dane przestrzenne definiuje się jako zestaw danych, które odnoszącą się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru geograficznego (Niedźwiedzka, 2012). Baza danych dzielona jest w Systemie Informacji Przestrzennej na warstwy tematyczne. Każda z warstw pokrywa ten sam fragment terenu i zawiera wyłącznie jeden rodzaj danych, np. budynki, drogi, gęstość zaludnienia, wysokość nad poziomem morza, mogą to być także obrazy teledetekcyjne i fotogrametryczne (Drzewiecki, 2004). Tworzenie SIP-u wymaga wielu prac analitycznych, których rezultatem będzie całościowy projekt funkcjonowania systemu (Korpetta, 2010). Zbiór geoinformacji w bazach danych uzależniony jest od przyjętych danych przestrzennych, wykorzystanych przy ich budowie. Według słownika GIS stworzonego przez firmę ESRI (GIS Dictionary, b.r.) model danych definiuje się, jako konstrukcję matematyczną przedstawiająca obiekty geograficzne lub powierzchniowe, jako dane. Wykorzystuje się wiele modeli danych, które oparte są na konceptualnych modelach dyskretnych obiektów oraz na modelach logicznych wektorowych i rastrowych (Longley i in., 2008).

11 6 Wyróżnia się wiele modeli danych przestrzennych m.in.: sieci, rastrowy, wektorowy, nieregularną sieć trójkątów (TIN), obiektowy oraz grafikę rastrową (Longley i in., 2008). Analizy przestrzenne wykorzystują dwa typy modeli danych: wektorowe (proste i topologiczne) oraz rastrowe, które różnią się formą informacji geometrycznej. Istnieją także dane hybrydowe wektorowo-rastrowe. Należy także wziąć pod uwagę model sieci nieregularnych trójkątów (TIN), który stosowany jest przy budowie numerycznego model terenu (NMT) (Bielecka, 2006; Korpetta, 2010). Pierwsza z metod, przedstawiona na Ryc. 1.3., przedstawia modele danych w postaci punktów oraz połączeń ich w bardziej złożone struktury jak linie i wieloboki. Każdy z punktów ma przypisaną parę współrzędnych, linii przypisany jest uporządkowany ciąg współrzędnych punktów, natomiast wieloboki opisuje spis współrzędnych kolejnych punktów łamanej (wierzchołków figury), gdzie punkt początkowy jest zarówno punktem końcowym. Ryc Fragment wizualizacji danych modelu wektorowego [

12 7 Ryc Obiekty prostego modelu wektorowego: punktowy (A), liniowy (B), powierzchniowy (C) Posługując się przedstawionymi obiektami na Ryc możemy opisać je współrzędnymi: A (xa, ya), B (xb1, yb1, xb2, yb2, xb3, yb3, xb4, yb4), C (xc1, yc1, xc2, yc2, xc3, yc3, xc4, yc4, xc5, yc5, xc1, yc1). Elementy, czyli jednostki przestrzenne modelu wektorowego, tego samego typu geometrycznego są przechowywane w bazie danych przestrzennych, jako klasa elementów, natomiast w przypadku fizycznej reprezentacji używamy raczej tabeli elementów (Longley i in., 2008). W wierszach tabeli zamieszczone są kolejne elementy, a w kolumnach ich właściwości (np. kształt, powierzchnia, opis, współrzędne). Proste elementy jak linie i poligony mogą się wzajemnie ze sobą pokrywać, lecz nie ma między nimi żadnych relacji. Model posiadający jedynie elementy wymienione wyżej nosi nazwę modelu wektorowego prostego, którego zaletą jest prostota, a do wad należy zaliczyć konieczność podwójnego zapisu informacji na stykach obiektów oraz mało zaawansowana struktura danych. Innym modelem wektorowym jest topologiczny, który poza informacją geometryczną definiująca położenie i kształt obiektu, zawiera również informacje o wzajemnych relacjach między obiektami (połączenia, zawieranie, graniczenie rozumiane w sensie przestrzennego przylegania), które przyspieszają wykonywanie analiz przestrzennych (Bielecka, 2006). Związki te są bezwymiarowymi (jakościowymi) właściwościami obiektów przestrzennych, które są stałe nawet w przypadku zniekształcenia przestrzeni (Longley i in., 2008). Odcinki linii (łuk, krawędź, polilinia) definiowane są jako uporządkowana para punktów o danych współrzędnych, z określeniem punktu początkowego i końcowego, czyli określeniu jej zwrotu, obiekty powierzchniowe (poligony, obszary) natomiast, jako obszary ograniczone liniami (Olszewski, 2007).

13 8 Aby spełniony był warunek połączenia w końcach linii, miejscach połączenia lub krzyżowania się linii umieszczone są węzły 1. Umożliwia to identyfikację i tworzenie systemu dróg, sieci rzecznych, sieci uzbrojenia terenu itp. Zaletą opisanego modelu danych jest przede wszystkim jednokrotny zapis współrzędnych punktów należących do więcej niż jednego obiektu, a przez to ułatwia aktualizację danych. Drugim modelem danych przestrzennych jest model rastrowy. Wykorzystuje się go do gromadzenia i przetwarzania danych zebranych ze skanowania map analogowych i innych materiałów mapowych, obrazów teledetekcyjnych oraz zdjęć lotniczych i satelitarnych. Zapisywany on jest w tablicach pikseli (strukturach macierzy) oraz sieci typu GRID (regularnych siatek punktów). Jest on modelem ziarnistym, tzn. opisują go dane za pomocą elementarnych ziaren (pikseli) obrazu odpowiednio zagęszczonych (liczba pikseli w jednostce długości to parametr rozdzielczości) i zróżnicowanych (każdy element niesie informację atrybutową) (Olszewski, 2007). Obraz tworzony przez piksele nazywany jest rastrem, w którym punkt reprezentowany jest przez jedną komórkę rastra, linia ciąg pikseli, a wielobok grupę pikseli. Ryc Fragment rastra Lublina (ten sam obszar, co na Ryc. 1.3.) [ 1 Węzeł (ang. node) punkt początku lub końca linii, jak i punkt połączenia kilku linii (GIS Dictionary, b.r.)

14 9 Ryc Fragment mapy ewidencji gruntów, dane prezentują użytkowanie ziemi [Korpetta, 2010, ryc. 3.7., str. 63] Dane rastrowe mogą być obrazowe (zdjęcia, skanowane mapy itp.) zapisywane, jako tzw. image (Ryc. 1.5.) oraz tematyczne (przestrzeń podzielona na uporządkowane wiersze i kolumny o przypisanych atrybutach), jako grid (Ryc. 1.6.), który wykorzystywany jest w zapisie danych opisujących zjawiska uzależnione od miejsca na powierzchni Ziemi (temperatura, ciśnienie, wielkość opadów, spadki terenu, itp.), często wykorzystywana w analizach pokrycia terenu (np. w leśnictwie) (Korpetta, 2010). Jak opisuje Korpetta (2010) do zalet modelu rastrowego zaliczamy: prostotę zapisu lokalizacji, łatwość przetwarzania i modyfikacji danych, możliwość wykonywania analiz zjawisk w szeregu czasowym niezależnie od zmieniających się dyskretnych granic obiektów. Wadami tego modelu jest pamięciochłonność oraz zniekształcenie obrazu rzeczywistego oraz utrudnione określenie cech kształtu obiektów przestrzennych. Dane rastrowe są wykorzystywane w analizach przestrzennych (budowaniu modeli funkcjonowania rzeczywistości i zależności), takich jak modelowanie rozprzestrzeniania się chorób, formowanie się odpływu powierzchniowego w zlewni, wyboru lokalizacji obiektów np. sklepu (Longley i in., 2008) oraz reprezentacji danych statystycznych np. gęstości zaludnienia (Bielecka, 2006). Ze względu na strukturę rastra nie jest jednak możliwe (jak ma to miejsce w przypadku modelu wektorowego) automatyczne wyszukiwanie obiektów przestrzennych.

15 Podstawowe metody analiz danych przestrzennych w GIS Według Longleya i in. (2008) wymieniamy następujące metody analiz danych przestrzennych: kwerenda, pomiar, przekształcenie, charakterystyki opisowe, metody optymalizacyjne, testowanie hipotez. Natomiast Izdebski (2015) w swoich wykładach wymienia najważniejsze metody analiz niezbędne z punktu widzenia Systemu Informacji o Terenie (SIT): wyszukiwanie, pomiary wielkości geometrycznych, tworzenie stref buforowych, nakładanie obszarów, agregacja, wycinanie, analizy sieciowe. Pierwszą z metod, zwaną u Longley a i in. (2008) kwerendą, możemy podzielić na dwa podstawowe zadania: wyszukiwanie obiektów spełniających jedynie warunki dotyczące atrybutów opisowych, bez konieczności analizowania związku z innymi obiektami bazy danych (np. liczba kondygnacji w budynku), wyszukiwanie obiektów wraz z warunkami przestrzennymi związanymi z innymi obiektami bazy danych (np. położenie budynku na określonym obszarze). W celu wykorzystanie pełnych możliwości wyszukiwania należy połączyć oba zadania (np. wyszukanie budynków o określonej liczbie kondygnacji położonych na określonym obszarze) (Izdebski, 2015). Wykorzystywany jest tutaj język komputerowy SQL (ang. Structured/Standard Query Language), czyli strukturalny/standardowy język zapytań w relacjach baz danych opisany w normie ISO/IEC 9075 (Longley i in., 2008).

16 11 Przykładem wyniku analizy z wykorzystaniem metody wyszukiwania jest SWD w Straży Miejskiej m. st. Warszawy. Przedstawiono tam w formie sygnatur obrazkowych 2 lokalizację m.in. patroli Straży Miejskiej, osób zgłaszających problem (dzwoniących), monitoringu miejskiego. Umożliwia to szybsze i łatwiejsze podjęcie decyzji o obsłudze zgłoszenia np. odnalezieniu najbliższego patrolu. Na ten system składa się baza danych pochodząca z GPS Tramwajów Warszawskich, CEPIK (informacje o pojazdach), PLI-CBD (lokalizacja abonentów telefonu), BDG (baza działalności gospodarczych), Baza Safe- -Animal (informacje o zwierzętach i ich właścicielach), Baza Biura Edukacji Urzędu Miasta, ZOSM (monitoring miejski), EGiB (dane geometryczne i opisowe dotyczące budynków i gruntów) oraz Baza BGiK (dane przestrzenne miasta). Wynikiem przeprowadzanych analiz są serwisy tematyczne publikowane w Internecie m.in. Bezpieczna Okolica informacje o lokalnych zagrożeniach, Rowerzyści zdarzenia z udziałem rowerzystów, Zagrożenie przeciwpowodziowe (Staniszewski, Wronka, 2013). Pomiar lub jak opisał w swoich wykładach Izdebski (2015) pomiary wielkości geometrycznych są najprostszymi analizami danych przestrzennych. Metodą tą możemy określić odległość i długość między punktami w przestrzeni. Podstawą do tych obliczeń jest metryka 3 pitagorejska, która przy użyciu wzoru Pitagorasa, wyznacza odległości na powierzchni płaskiej (np. siatce układu UTM). Natomiast przy obliczeniach na sferycznej powierzchni Ziemi wykorzystuje się metrykę opartą na kole wielkim wraz z poprawkami trygonometrycznymi uwzględniającymi współczynnik spłaszczenia elipsoidy. Metoda pomiaru także wykorzystuje się w wyznaczaniu charakterystyk opisujących kształt obiektów powierzchniowych. W metodzie tej można także wykorzystać cyfrowy model terenu DEM (ang. digital elevation model) w celu analizy danych przestrzennych rzeźby terenu (np. określenia spadku oraz ekspozycji stoku) (Longley i in., 2008). Metodę pomiaru wielkości geometrycznych wykorzystano w projekcie Proof of Concept Location Intelligence dla FMCG (Kalinowska-Szymczak, 2014). Jako jeden czynników analizy przestrzennej przyjęto odległość, jaką muszą pokonać klienci, aby dotrzeć do placówki firmy (Ryc. 1.7.). 2 Sygnatura obrazkowa ilustrują w sposób możliwie precyzyjny indywidualne cechy zewnętrzne obiektów (Medyńska-Gulij, 2011; Żyszkowska i in., 2012) 3 Metryka zasada, która określa sposób pomiaru pomiędzy danymi punktami. (Longley i in., 2008)

17 12 Ryc Wizualizacja analizy rozmieszczenia klientów, względem sklepów [Kalinowska-Szymczak, 2014, str.30] Tworzenie stref buforowych (ekwidystant) jest jedną z bardziej użytecznych metod wykorzystywanych w analizach danych przestrzennych. Charakteryzuje się ona wyznaczeniem obszaru o zadanym promieniu wokół danego obiektu przestrzennego (punktu, linii, obszaru). Ekwidystanta występować w formie kanciastej (np. kwadrat) lub zaokrąglonej (np. koło). Wykorzystuje się ją na przykład w planowaniu lokalizacji nowych sklepów. Na Ryc przedstawiono przykład prostych stref buforowych. Metoda ta wykorzystywana jest w wielu analizach przestrzennych. Projekt Dostępność komunikacji miejskiej w Wesołej (Warszawa) wykorzystuje opisaną metodę stworzono strefy oddziaływania przystanków autobusowych (promień 500 m) i stacji kolejowych (promień 1000 m). Wartości stworzono w linii prostej, a następnie skorygowano o współczynnik wydłużenia drogi (stosunek odległości rzeczywistej do odległości w linii prostej). Innym przykładem tworzenia ekwidystant jest wybór lokalizacji cmentarza w Opolu, gdzie stworzono mapy z obszarami znajdującymi się w odpowiedniej odległości od wód, studni (oddalone od tej strefy) oraz ciągów komunikacyjnych (blisko lub też w samej strefie). W projekcie tym wykorzystano model danych przestrzennych

18 13 rastrowych, określono przydatność miejsc na podstawie komórek rastra (pikseli). Określono skalę od 1 (najgorsza przydatność) do 10 (najlepsza przydatność) (Kalinowska- -Szymczak, 2013, 2014). Metoda ta również wykorzystywana jest, poza branżą planowania przestrzennego, urbanistyki, transportu w ochronie środowiska. W 2013 roku zrealizowany został projekt Atlas rozmieszczenia płazów na terenie miasta Poznań jako narzędzie skutecznej ochrony gatunkowej, gdzie wyznaczone zostały średnie zasięgi migracji (dyspersji) i bufory ekologiczne zbiorników wodnych (Atlas rozmieszczenia płazów na terenie miasta Poznań, 2013). Ryc Proste ekwidystanty analizy rozmieszczenia i przemieszczania zombie [Gonzalez-Tennant, 2003, str.64] Czwartą metodą jest nakładanie wieloboków, nazywane także nakładaniem obszarów, warstw czy też przecięciem warstw. W tym przypadku mamy do dyspozycji dwa zbiory danych przestrzennych w formie wieloboków, dzięki połączeniu ich uzyskujemy zmodyfikowane atrybuty poszczególnych obszarów (Izdebski, 2015). Wiąże się z operacjami na tabelach atrybutów jak i na samych obiektach, wynikiem tego jest powstanie zupełnie nowych zmiennych (kolumn w tabeli) i obiektów (Werner, 2004). Przy wyżej wymienionych metodach należy także wspomnieć o metodzie określenia położenia czy dany obiekt leży w obszarze, czy poza nim (np. przyjmujemy punkty jako hydranty, działki jako wieloboki, znaleźć należy działki tylko z hydrantami) (Longley i in., 2008). Analiza przydatności terenu lokalizacja cmentarza w Opolu poza

19 14 metodą ekwidystant wykorzystuje także opisaną powyżej metodę. W analizie tej nałożono na siebie warstwy: ekwidystant wokół studni oraz cieków wodnych, mapy odległości od sieci ulic, zreklasyfikowanej mapy klasoużytków oraz mapy hipsometrycznej Opola. Wynikiem była mapa potencjalnych lokalizacji nowego cmentarza komunalnego w Opolu (Ryc. 1.9.) (Kalinowska-Szymczak, 2013). Ryc Wizualizacja wyniku analizy przestrzennej z wykorzystaniem metody nakładania warstw [Kalinowska-Szymczak, 2013, str.32] Kolejną metodą jest agregacja, której funkcją jest łączenie ze sobą obiektów o identycznych atrybutach tworząc obszar po zewnętrznym obrysie przylegających do siebie obiektów (Izdebski, 2015). W przeciwieństwie do nakładania obszarów nie powstaje ani nowy zbiór atrybutów, ani nowe obiekty, operuje danymi dotychczas istniejącymi (Werner, 2004). Przykładem tej metody może być stworzenie granic gmin

20 15 na podstawie obrębów, następnie województw, państwa itd. Tego typu zabiegi wykorzystywane są w geoportalach np. geoportal monitoringu środowiska województwa lubelskiego ( czy też geoportal miasta Lublin ( Szóstą z metod jest wycinanie, czyli przycięcie danego obszaru przez obiekt ograniczający. Wynikiem tego procesu jest usunięcie fragmentu obiektu spoza obszaru wycinanego. Metodę tę wykorzystano w Systemie GIS w Podhalańskiej Grupie GOPR. Obszar został przycięty okręgiem, którego promień jest odległością od punktu początkowego planowania poszukiwań zaginionej osoby. Pokazano dzięki temu, jaki obszar obejmują poszukiwania, a zarazem można przedstawić inne dane np. ekwidystanty z mobilnością zaginionych (Ryc ). Ryc Wizualizacja wyniku analizy z wykorzystaniem metody wycinania [Kalinowska-Szymczak, 2012, str.82] Ostatnią metodą są analizy sieciowe wykorzystywane przy obiektach liniowych. Określające m.in. wybór najkrótszej drogi pomiędzy dwoma punktami, wybór optymalnej drogi pomiędzy wieloma punktami (Izdebski, 2015; Longley i in., 2008). W Systemie Wspomagania Dowodzeniem (SWD) w Straży Miejskiej m.st. Warszawy wykorzystano opisaną metodę odnalezienie najbardziej optymalnej trasy przejazdu. W projektach związanych z transportem m.in. Dostępność komunikacji kampusu

21 16 uniwersyteckiego określenie długości między przystankami w mieście Lublin (Kalinowska-Szymczak, 2012, 2013). Przy wyborze miejsca pod lokalizację danego obiektu także wykorzystuje się tę metodę Lokalizacja dużego obiektu sportowowidowiskowego w przestrzeni miejskiej. Wynikiem opracowania miało być wskazanie najkrótszej drogi dotarcia służb bezpieczeństwa na Stadion Narodowy podczas EURO 2012 oraz jego ewakuacji poza określoną strefę (Kwaczyński, 2012). Przy tworzeniu analiz przestrzennych wykorzystuje się kilka metod, na Ryc przedstawiono analizę przestrzenną wykorzystującą metodę ekwidystant połączoną z metodą wycinania i analiz sieciowych. Projekt wyboru lokalizacji pod nowy cmentarz w Opolu (Ryc. 1.9.) także wykorzystuje kilka metod ekwidystanty, nakładania wieloboków. Innym przykładem jest System Wspomagania Dowodzenia (SWD), połączono tutaj metodę stref buforowych, analiz sieciowych oraz kwerenda. Ryc Szczegółowa analiza rozmieszczenia i przemieszczania hord zombie (ten sam obszar, co na Ryc. 1.8.) [Gonzalez-Tennant, 2003, str.65]

22 Metody prezentacji kartograficznej O wartości mapy decydują jej cechy. Pierwszą jest dokładność mapy, rozumiana jako stopień odzwierciedlenia stosunków przestrzennych i ilościowych. Wpływa na to skala mapy oraz jej odwzorowanie, które warunkują precyzyjność ukazania danych na mapie. Kolejną cechą jest szczegółowość mapy, czyli ilość informacji przedstawionych na mapie. Szczegółowość wzrasta wraz z liczbą zjawiska zawartych na mapie. Z opisu poprzedniej cechy wynika, że dokładność również wzrasta wraz ze szczegółowością mapy. Nie znaczy to wcale, że oba te pojęcia tj. dokładność i szczegółowość są synonimami. Istnieją bowiem mapy szczegółowe ale niedokładne, i odwrotnie, dokładne lecz nieszczegółowe. Wierność mapy jest ostatnią z cech decydującą o wartości mapy. Wyraża ona autentyczność zjawisk i obiektów znajdujących się na niej. Mapa wierna powinna wiązać się z koncepcją merytoryczną i redakcyjną, czyli powinna posiadać naukowe uzasadnienie pojęć i interpretacji zjawisk, odzwierciedlać zmiany w procesie rozwoju zjawisk oraz odpowiadać poziomowi wiedzy w momencie jej opracowywania, a także być aktualna (Ratajski, 1989). Poprawne opracowanie mapy, a więc jej wygląd i funkcjonalność wymaga wykorzystania kartograficznych metod, czyli sposobu postępowania, którego wynikiem są treści, które mają znaleźć się na mapie oraz forma, czyli znaki, którym przypisano treść (Ryc ). Ryc Schemat od danych do mapy [Korycka-Skorupa, 2010, str. 91] Prezentacja kartograficzna może występować w dwóch postaciach: cyfrowej (na ekranie komputera, tabletu itp.) lub w postaci wydruku. Umożliwia to łatwe i bezpośrednie dostrzeżenie zależności między obiektami. Dziedziną definiującą zasady wizualizacji danych w postaci map jest kartografia. Wynikowy wydruk jest zbliżony w wyglądzie do tradycyjnej mapy papierowej i występuje w formie wizualizacji dwuwymiarowej i trójwymiarowej (np. model 3D) (Gotlib, 2007).

23 18 Dane wykorzystywane w prezentacjach mają charakter bezwzględny (absolutny) lub względny (relatywny).pierwsze wyrażają jedną zmienna np. liczba dni z opadem, liczba ludności, powierzchnia lasu (ha), druga natomiast relację dwóch wielkości np. gęstość zaludnienia (liczba osób/km 2 ), plony (dt/ha), lesistość (ha lasu na 1000 ha powierzchni), liczba telewizorów na 100 gospodarstw domowych. Wymienione przykłady są sposobem ciągłym ujęcia danych, wyróżniany jest także sposób skokowy, czyli podział danych na klasy np. dane absolutne klasy wielkości miast, dane względne gęstość zaludnienia (Pasławski, 2010). Metody przedstawień kartograficznych dzielimy na (Ratajski, 1989; Korpetta, 2010): jakościowe: metoda zasięgów, metoda chorochromatyczna, metoda sygnatur, ilościowe: metoda kropkowa, metoda kartogramu, metoda kartodiagramu, metoda izolinii. Metoda zasięgów stosowana jest, kiedy oznaczany jest obszar występowania danego zjawiska. Wymieniane są trzy typy zasięgów: liniowy, sygnaturowy i plamowy. Liniowy stosowany przy oznaczaniu granic (np. granic miasta). Sposób ten pozwala przedstawić jednocześnie na mapie różnych obszarów, mogących na siebie nachodzić. W momencie pokrycia danej powierzchni przez znaki punktowe (sygnatury) mówi się o typie sygnaturowym. Zasięg plamowy polega na wypełnieniu danego obszaru kolorem lub deseniem (np. jezioro) (Olenderek, 2010). Pasławski (2010) dodatkowo wymienia czwarty typ zasięgu opisowy, który polega na tym, że granice obszaru są określone przez sposób umieszczenia napisu (nie podaje się jego granic). Następna jest metoda chorochromatyczna, stosowana jest, kiedy przedstawione ma zostać przestrzenne zróżnicowanie analizowanych danych występujących na całym obszarze prezentowanym na mapie (np. użytkowanie ziemi, typy siedliskowe lasu).

24 19 Opracowywanie map tą metodą przebiega w trzech etapach: opracowanie legendy (wybór grup klasyfikacyjnych), ustalenie przestrzennych jednostek odniesienia oraz klasyfikacja danych do grup klasyfikacyjnych, na samym końcu zostają dane wyróżnione graficznie za pomocą wcześniej ustalonych znaków (Olenderek, 2010). Ostatnią metodą traktowaną jako jakościowa (choć może funkcjonować również jako ilościowa) jest metoda sygnatur. Polega ona na prezentacji danych za pomocą znaków punktowych i linii o zmiennych graficznych, zwanych także wizualnymi (wielkość, jasność, kolor, kształt, orientacja, zmienne tekstowe). Położenie tych znaków określa położenie obiektów w rzeczywistości (Olenderek, 2010; Żyszkowska, Spallek, 2012). Sygnatury stosowane w tej metodzie dzielimy na: geometryczne (kształt prostych figur geometrycznych), literowe (postać jednej lub dwóch liter), symboliczne (przedstawiają istotne cechy obiektu), obrazkowe (kształt zewnętrznego wyglądu obiektu) oraz liniowe. Pierwszą z metod ilościowych jest metoda kropkowa, która przedstawia jeden obiekt (np. stacja rowerowa), natomiast kropka odpowiada liczbie lub danej wartości. Metoda ta przedstawia rozmieszczenie wartości bezwzględnych na danym obszarze, przy pomocy znaków (np. kropek), któremu przypisujemy taką samą wartość określonej cechy (waga kropki), która musi być większa od zera (Olenderek, 2010). Kropki rozmieszczone są w środach ciężkości grupy złożonej z jednostek. Jak piszą Kocimowski i Kwiatek (1976) kropka jest pojęciem umownym. Używana jest ze względów praktycznych, rzadziej stosuje się kwadraty, trójkąty lub inne figury. Metoda kartogramu jest kolejną prezentacją kartograficzną danych ilościowych. Jest to sposób wizualizacji danych charakteryzujących się natężeniem (intensywność zjawiska w granicach określonego obszaru) i będącymi wartościami względnymi. Istotną cechą kartogramów jest grupowanie danych w klasy. Zmienną graficzną wykorzystywaną w przypadku wypełniania obszarów kolorem jest zmienna jasności (barwa najciemniejsza najwyższa wartość) lub kiedy wykorzystany jako wyróżnik jest deseń to grubość linii lub ich gęstość.

25 20 Metoda kartodiagramu służy do prezentacji danych o charakterze absolutnym. Wykorzystuje prezentację danych w postaci diagramów, czyli figur, których wielkość jest zależna od wartości liczbowej danej cechy. Figury te mogą być kołami, kwadratami i innymi figurami prostymi, gdzie wartość wyrażona jest za pomocą ich wielkości, a także kulami, sześcianami itp. za pomocą objętości. Używane są także kartodiagramy liniowe, nazywane też wstęgowymi (Kocimowski, Kwiatek, 1976), gdzie wartość reprezentowana jest przez grubość linii. Ryc przedstawia bezpośrednie połączenia kolejowe między miastami wykorzystując tę metodę. Ryc Mapa czasowej dostępności kolejowej Białegostoku [Kalinowska-Szymczak, 2013, str. 64] Ostatnią metodą ilościową, jest wykorzystanie metody izolinii w prezentacji kartograficznej. Przedstawia ono zjawiska o charakterze ciągłym (np. wysokość nad poziomem morza) wykorzystując wartościami liczbowymi pomierzonymi w określonych miejscach (Olenderek, 2010). Izolinia jest linią łączącą punkty o jednakowej wartości liczbowej. Wyróżnia się cztery grupy izolinii: izometryczne, izarytmy rzeczywiste, odległości i ruchu oraz teoretyczne (izoplety). Izolinie izometryczne wykorzystywane są

26 21 do prezentacji rzeźby terenu. Wyniki danych pomierzonych w różnych punktach (np. temperatura) można przedstawić ich zmienność na całych badanym obszarze za pomocą izolinii zwanymi izarytmami rzeczywistymi. W przypadku przedstawienie odległości między punktami, liniami lub obszarami stosuje się izolinie odległości (np. odległość czasowa między stacjami kolejowymi). Wykorzystuje się tutaj ekwidystanty, czyli obszar wyznaczony przez linie równoległe do granic oddalone o określoną wartość, a także izochrony (Ryc przedstawia dostępność kolejową) ukazujące odległość czasową od obiektu. Ostatnią grupą są izoplety, wyznaczane za pomocą punktów w terenie, lecz dane odnoszą się do wartości mierzonych w polach odniesienia, przykładem są wskaźniki np. lesistości (Pasławski, 2010). Tab pokazuje zależność między charakterem analizowanego zjawiska a metodą prezentacji. Tab Charakter zjawiska a metody prezentacji kartograficznej [opracowanie własne na podstawie Spallek, 2001, str.140] Poziom ujęcia atrybutów Typ obiektów i zjawisk Cechy jakościowe Cechy ilościowe punktowe sygnatury punktowe met. kropkowa liniowe powierzchniowe Objętościowe odniesione do (dwuwymiarowe): sygnatury liniowe met. izoliniowa met. chorochromatyczna met. zasięgów punktów sygnatury punktowe met. kropkowa sygnatury ilościowe kartodiagram punktowy - linii sygnatury liniowe kartodiagram wstęgowy kartodiagram liniowy - powierzchni met. chorochromatyczna metoda kropkowa kartogram kartodiagram powierzchniowy

27 22 2. Analiza przestrzenna 2.1. Definicja analizy przestrzennej Analiza przestrzenna ma za zadanie poszukiwanie (wydobywanie) informacji przestrzennych ukrytych w zbiorze danych (Izdebski, 2015), czyli przekształca dane źródłowe w informację pozwalającą poznać analizowaną przestrzeń. Analiza umożliwia uzyskanie odpowiedzi na pytania typu: gdzie się znajduje dany obiekt/obiekty, jaka jest zależność przestrzenna między danymi obiektami, co się zmieniło w określonym przedziale czasu, czy istnieje prawidłowość w rozkładzie danych (Longley i in., 2008). Felcenloben (2011) wymienia zagadnienia z jakimi związana jest analiza przestrzenna: identyfikacja i modelowanie przestrzeni, estymacja (określenie nowych lokalizacji obiektów), symulacja (prawdopodobne wystąpienie zmienności globalnej badanego zjawiska) oraz optymalizacją procesu związanego z wyborem reprezentatywnej próbki pomiarowej. Wyniki analiz zależne są od: przestrzennej lokalizacji obiektów, aktualności danych, dokładności geometrycznej, skali danych przestrzennych, wiarygodności i kompletności atrybutów oraz zastosowania procedur obliczeniowych i technologii GIS (Olszewski, 2007) Czynniki uwzględnione w analizie przestrzennej Analizując przykłady opisane w podrozdziale 1.4. Podstawowe metody analiz danych przestrzennych w GIS można zaproponować na potrzeby pracy następujące grupy czynników uwzględnianych w analizach przestrzennych: społeczne, ekonomiczne, prawne, przestrzenne, techniczne.

28 23 Grupa czynników społecznych charakteryzuje się wpływem społecznym, czyli człowieka na analizowane zjawisko. Brane pod uwagę będą tutaj m.in. struktura wiekowa osób, płeć, wykształcenie, miejsce zamieszkania, gęstość zaludnienia, przestępczość, zachowania i przyzwyczajenia ludzi. Portal Geostatystyczny (geo.stat.gov.pl) wykorzystuje dane statystyczne i łączy je z informacją statystyczną, czego wynikiem są np. mapy gęstości zaludnienia, mapę obrazującą trasy dojazdu do pracy. Także w projektach biznesowych wykorzystuje się te czynniki przy tworzeniu analiz rejonów oddziaływania, czyli określaniu stref dojazdu do obiektu w odniesieniu do odległości, czy też czasu (Rozdz. 1.4.). Do czynników ekonomicznych zaliczamy występowanie innych miejsc sprzyjających bądź utrudniających funkcjonowanie oraz rozwój opisywanego zjawiska. Wymienia się tutaj: konkurencję, miejsca umożliwiające rozwój, dochody, koszty. Czynniki te przeważnie biorą udział w analizach biznesowych np. położenia banku, ustalenie nowej lokalizacji sklepu. Projekt Location Intelligence w analizach biznesowych jak i Identyfikacja potencjału rynku w sektorze bankowym biorą pod uwagę istniejącą konkurencję, analizy kosztów na tle dochodów w poszczególnych placówkach, trendy przychodów i rozchodów (Kalinowska-Szymczak, 2014). Kolejną grupą są czynniki prawne, czyli unormowania prawne wpływające na analizowane obiekty, a więc prawa własnościowe działek/terenów, miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, decyzje o warunkach zabudowy, rozporządzenia i ustawy normujące zalecenia do lokalizacji danych obiektów itp. Jako przykład można tutaj wymienić Analizę przydatności terenu lokalizacja cmentarza w Opolu. Danymi wejściowymi do analizy były tutaj rozporządzenia dotyczące wymagań, jakie muszą spełniać tereny pod cmentarze. Również przy wyznaczaniu stref ograniczonej zabudowy przy lotnisku w Poznaniu istnieje rozporządzenie określające warunki zabudowy wokół portów lotniczych (Rozdz. 1.4.). Obszary atrakcyjne pod względem: turystycznym (np. zabytki, muzea), rekreacyjnym (np. zbiorniki i cieki wodne, parki, lasy, szlaki turystyczne), kulturalnym (np. kina, teatry, filharmonie), edukacyjnym (np. szkoły, uniwersytety, biblioteki) oraz galerie handlowe zaliczamy do czynników przestrzennych. Przykładem opisanych czynników jest portal mieszkaj w Lublinie ( który posiada

29 24 warstwy z zaznaczonymi obiektami wpływającymi na cenę mieszkań (np. tereny zielone, ścieżki rowerowe, punkty użyteczności publicznej). Przykładem analizowania obszarów są także SIP miast w których analizowane są plany zagospodarowania przestrzennego ( Ostania z grup, czyli czynniki techniczne opisuje wszystko to, co ma wpływ na analizowane obiekty w terenie. Zalicza się tutaj: ukształtowanie terenu (np. nachylenie), zabudowa w okolicy (np. wysokość budynków), formy przyrodnicze (np. zalesienie), przeszkody naturalne (np. zbiorniki wodne), istniejąca infrastruktura (np. drogi, sieć kolejowa, przystanki, dworce) itp. Projekt Strefy ograniczonej zabudowy lotniska Poznań bierze pod uwagę te czynniki, wyznaczone zostają strefy od analizowanego obiektu, czyli lotniska z wyznaczonymi wysokościami do jakich może maksymalnie być wzniesiony budynek (Kalinowska-Szymczak, 2012). Innym przykładem jest Portal Geostatyczny ( tworzący mapy gęstości zabudowy i gęstości dróg. Wiele analiz jest związanych z transportem ( Transport miejski Rzeszowa i Olsztyna , Dostępność komunikacyjna kampusu uniwersyteckiego ), tworzone są wówczas m.in. mapy dostępności komunikacji, czy też zasięg komunikacji. Innym przykładem jest Wybór lokalizacji ośrodków narciarskich z wykorzystaniem GIS gdzie czynnikami są nachylenie terenu i ekspozycja stoków, a także odległości od dróg, budynków, linii energetycznych, cieków. Także GOPR wykorzystuje w analizach zachowań ludzi zaginionych te czynniki, określa istniejące przeszkody naturalne, których nie może przekroczyć człowiek bez odpowiedniego sprzętu czy też przygotowania fizycznego (Kalinowska-Szymczak, 2011, 2014).

30 Wizualizacja relacji przestrzennych a kartograficzne metody prezentacji Mimo, iż analizy przestrzenne można wykonywać bez podglądu (wyświetlania) funkcja wizualizacji danych w postaci map ma charakter fundamentalny. Zbiór, którym operujemy może zawierać setki, tysiące a nawet miliony danych, przez co potrzebujemy odpowiedniej metody, aby przedstawić te dane w sposób czytelny i szybki do interpretacji. Przykładem jest prezentacja np. liczby klientów danego sklepu na określonym terenie. Podstawowym przedstawieniem jest zaznaczenie każdego z osobna na mapie w postaci np. kropki. W przypadku map analogowych małoskalowych wynik ten będzie czytelny, jedna w przypadku wielkoskalowych map nie jest możliwe przedstawienie tych samych danych w ten sam sposób. W przypadku map numerycznych istnieje możliwość dynamicznego zmieniania skali mapy, lecz nie będzie i w tym przypadku możliwe czytelne przedstawienie danych dla całego obszaru. Te same dane możemy przedstawić także jako grupy klientów dla mniejszego obszaru w postaci diagramów kołowych. Innym sposobem jest ukazanie zebranych danych jako mapy gęstości, dzięki czemu wskazane zostają obszary, gdzie najbardziej i najmniej skupieni są klienci (Killick, 2013). Powyższy opis wiąże się z dwoma aspektami ważnymi dla wizualizacji danych przestrzennych: zmianą metod i generalizacją 4. Istnienie wielu metod kartograficznych (przedstawione w sposób ciągły lub skokowy) sprzyja eliminacji błędów systematycznych i błędów rysowania i pomiaru. Wykorzystuje się zamianę metod, czyli przypadek, kiedy istnieją dwie metody mający podobny wyraz graficzny, a jedyną różnicą między nimi jest skala wartości. Momentem zamiany pary metod nazywany węzeł zmiany metod, w którym zwiększana jest kartometryczność mapy. Wykorzystywane jest te zjawisko w metodzie kartodiagramu (zmiany diagramów skokowych na ciągłe i odwrotnie), kartogramu (zmiany kartogramu ciągłego na skokowy i odwrotnie), a także w metodzie kropkowej (zastąpienie ujęcia topograficznego ujęciem kartogramicznym, zamiana wartości kropek z jednowagowych na wielowagowe) (Ratajski, 1989). 4 Generalizacja kartograficzna proces celowego wyboru, uogólnienia i uproszczenia informacji przestrzennej na mapie. Czynniki generalizacji to: skala mapy, funkcja mapy, charakter prezentowania zjawiska geograficznego oraz przeznaczenie mapy (Medyńska-Gulij, 2011; Ostrowski W., 2010)

31 26 Kolejnym aspektem jest model progów generalizacji oparty na zamiennym stosowaniu jakościowych i ilościowych metod uogólnienia. Moment zamiany formy prezentacji przy zmniejszaniu skali nazywamy progiem generalizacji, a sam proces generalizacji etapem generalizacji. Jako wzór tej metody można przyjąć proces generalizacji zastosowany dla osiedla pokazujący zmiany metod wraz ze zmianą wynikającego ze skali sposobu przedstawienia (Ryc. 2.1.). Ryc Schemat modelu progów generalizacji [opracowanie własne na podstawie Ratajski, 1989, str. 212] Pierwszy próg generalizacji wiąże się z przejściem z metod punktowych i liniowych (metoda sygnatur) do metody powierzchniowej (metoda zasięgów lub chorochromatyczna). W drugim progu zachodzi zmiana jednostek powierzchniowych na punktowe, którym przypisywane są wartości bezwzględne (absolutne). W procesie tym wykorzystywana jest metoda kropkowa lub metoda kartodiagramu. W przypadku charakteryzacji cechy, jaką jest natężenie wykorzystuje się zamianę wartości bezwzględnych odnoszących się do obiektów rozproszonych na względne (relatywne) odnoszące się do powierzchni. Wartości te można uzyskać jako: gęstość (odniesienie wartości do powierzchni), wskaźnik (odniesienie dwóch wartości jedna jako stała, a druga jako zmienna) oraz udział procentowy (odniesienie części danych do całego zbioru). Moment przejścia z metody ciągłej w skokową, czyli ujęcie ilościowe w klasach nazywamy podprogiem generalizacji. W ostatnim etapie, czyli trzecim progu generalizacji zachodzi zmiana metody skokowej w powierzchniową (metoda kartogramu lub metoda izolinii izoplety) (Medyńska-Gulij, 2011; Spallek, 2011).

METODY PREZENTACJI KARTOGRAFICZNEJ. HALINA KLIMCZAK INSTYTUT GEODEZJI I GEOINFORMATYKI WE WROCŁAWIU

METODY PREZENTACJI KARTOGRAFICZNEJ. HALINA KLIMCZAK INSTYTUT GEODEZJI I GEOINFORMATYKI WE WROCŁAWIU METODY PREZENTACJI KARTOGRAFICZNEJ HALINA KLIMCZAK INSTYTUT GEODEZJI I GEOINFORMATYKI WE WROCŁAWIU halina.klimczak@up.wroc.pl METODY PREZENTACJI KARTOGRAFICZNEJ Wynikiem końcowym modelowania kartograficznego

Bardziej szczegółowo

WYKRESY SPORZĄDZANE W UKŁADZIE WSPÓŁRZĘDNYCH:

WYKRESY SPORZĄDZANE W UKŁADZIE WSPÓŁRZĘDNYCH: WYKRESY SPORZĄDZANE W UKŁADZIE WSPÓŁRZĘDNYCH: Zasada podstawowa: Wykorzystujemy możliwie najmniej skomplikowaną formę wykresu, jeżeli to możliwe unikamy wykresów 3D (zaciemnianie treści), uwaga na kolory

Bardziej szczegółowo

8. Analiza danych przestrzennych

8. Analiza danych przestrzennych 8. naliza danych przestrzennych Treścią niniejszego rozdziału będą analizy danych przestrzennych. naliza, ogólnie mówiąc, jest procesem poszukiwania (wydobywania) informacji ukrytej w zbiorze danych. Najprostszym

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 3 - KARTODIAGRAMY HALINA KLIMCZAK

WYKŁAD 3 - KARTODIAGRAMY HALINA KLIMCZAK WYKŁAD 3 - KARTODIAGRAMY HALINA KLIMCZAK METODY PREZENTACJI Dane bezpośrednie (cechy mierzalne) Dane relatywne (wskaźniki natężenia) metoda kartodiagramu metoda kropkowa metoda izolinii (dla danych występujących

Bardziej szczegółowo

Wykład 13. Systemy Informacji Przestrzennej. Systemy Informacji Przestrzennej 1

Wykład 13. Systemy Informacji Przestrzennej. Systemy Informacji Przestrzennej 1 Wykład 13 Systemy Informacji Przestrzennej Systemy Informacji Przestrzennej 1 Mapa jako element Systemu Informacji Geograficznej Systemy Informacyjne Systemy Informacji przestrzennej Systemy Informacji

Bardziej szczegółowo

Modele (graficznej reprezentacji) danych przestrzennych postać danych przestrzennych

Modele (graficznej reprezentacji) danych przestrzennych postać danych przestrzennych Modele (graficznej reprezentacji) danych przestrzennych postać danych przestrzennych Jest to sposób graficznej reprezentacji połoŝenia przestrzennego, kształtu oraz relacji przestrzennych obiektów SIP

Bardziej szczegółowo

GIS W SPISACH POWSZECHNYCH LUDNOŚCI I MIESZKAŃ. Katarzyna Teresa Wysocka

GIS W SPISACH POWSZECHNYCH LUDNOŚCI I MIESZKAŃ. Katarzyna Teresa Wysocka STUDIUM PODYPLOMOWE SYSTEMY INFORMACJI PRZESTRZENNEJ GIS W SPISACH POWSZECHNYCH LUDNOŚCI I MIESZKAŃ WYKONANIE OPERATU PRZESTRZENNEGO DLA GMINY LESZNOWOLA Katarzyna Teresa Wysocka Opiekun pracy: Janusz

Bardziej szczegółowo

Systemy Informacji Geograficznej ich rola i zastosowanie

Systemy Informacji Geograficznej ich rola i zastosowanie Systemy Informacji Geograficznej ich rola i zastosowanie Iwona Nakonieczna Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego Wydział Geodezji i Kartografii Wrocław, ul. Dobrzyńska 21/23 Wydział Geodezji i

Bardziej szczegółowo

z dnia... 2015 r. w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz mapy zasadniczej

z dnia... 2015 r. w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz mapy zasadniczej ROZPORZĄDZENIE Projekt z dnia 18.06.15 r. MINISTRA ADMINISTRACJI I CYFRYZACJI 1) z dnia... 2015 r. w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz mapy zasadniczej Na podstawie art. 19 ust. 1 pkt 7

Bardziej szczegółowo

1. Charakterystyka systemu informacji przestrzennej

1. Charakterystyka systemu informacji przestrzennej Waldemar Izdebski - Wykłady z przedmiotu SIT / Mapa zasadnicza 4 1. Charakterystyka systemu informacji przestrzennej Systemy informacji przestrzennej na tle innych systemów informacyjnych charakteryzują

Bardziej szczegółowo

Robert Olszewski, Paweł Kowalski, Andrzej Głażewski

Robert Olszewski, Paweł Kowalski, Andrzej Głażewski Robert Olszewski, Paweł Kowalski, Andrzej Głażewski Pojęcie modelu rzeczywistości geograficznej obejmuje każdą współcześnie funkcjonującą postać opisu tej rzeczywistości, która jest zwięzła, czytelna dla

Bardziej szczegółowo

Geograficzny System Informacji (GIS, SIP) w urzędzie gminy kompetencje i zastosowania

Geograficzny System Informacji (GIS, SIP) w urzędzie gminy kompetencje i zastosowania Geograficzny System Informacji (GIS, SIP) w urzędzie kompetencje i zastosowania Zadania gmin zostały wyodrębnione na podstawie zapisów wybranych ustaw: Ustawa Ustawa o samorządzie gminnym z dn. 8 marca

Bardziej szczegółowo

Każdy system GIS składa się z: - danych - sprzętu komputerowego - oprogramowania - twórców i użytkowników

Każdy system GIS składa się z: - danych - sprzętu komputerowego - oprogramowania - twórców i użytkowników System Informacji Geograficznej (GIS: ang. Geographic Information System) system informacyjny służący do wprowadzania, gromadzenia, przetwarzania oraz wizualizacji danych geograficznych. Najbardziej oczywistą

Bardziej szczegółowo

7. Metody pozyskiwania danych

7. Metody pozyskiwania danych 7. Metody pozyskiwania danych Jedną z podstawowych funkcji systemu informacji przestrzennej jest pozyskiwanie danych. Od jakości pozyskanych danych i ich kompletności będą zależały przyszłe możliwości

Bardziej szczegółowo

TEMATYKA PRAC DYPLOMOWYCH MAGISTERSKICH STUDIA STACJONARNE DRUGIEGO STOPNIA ROK AKADEMICKI 2011/2012

TEMATYKA PRAC DYPLOMOWYCH MAGISTERSKICH STUDIA STACJONARNE DRUGIEGO STOPNIA ROK AKADEMICKI 2011/2012 STUDIA STACJONARNE DRUGIEGO STOPNIA ROK AKADEMICKI 2011/2012 Instytut Geodezji GEODEZJA GOSPODARCZA PROMOTOR Ocena wykorzystania algorytmów interpolacyjnych do redukcji ilości danych pozyskiwanych w sposób

Bardziej szczegółowo

2) oblicza odległości w terenie oraz powierzchnię na podstawie map wykonanych w różnych skalach;

2) oblicza odległości w terenie oraz powierzchnię na podstawie map wykonanych w różnych skalach; Geografia wrzesień Liceum klasa I, poziom rozszerzony IX Mapa (teoria) Zapisy podstawy programowej Uczeń: 1. 1) klasyfikuje mapy ze względu na różne kryteria; 2) oblicza odległości w terenie oraz powierzchnię

Bardziej szczegółowo

MAPY CYFROWE I ICH ZASTOSOWANIE

MAPY CYFROWE I ICH ZASTOSOWANIE MAPY CYFROWE I ICH ZASTOSOWANIE MAPY CYFROWE I ICH ZASTOSOWANIE NYSA, dn. 24.10.2014r. Opracowanie: Marcin Dorecki Wiesław Fościak Mapa zasadnicza rozumie się przez to wielkoskalowe opracowanie kartograficzne,

Bardziej szczegółowo

Analiza wykonalności dla wskaźnika: dostępność obszarów pod zabudowę

Analiza wykonalności dla wskaźnika: dostępność obszarów pod zabudowę Analiza wykonalności dla wskaźnika: dostępność obszarów pod zabudowę Analizę wykonalności dla wskaźnika dostępności obszarów pod zabudowę wykonamy zgodnie z przedstawionym schematem postępowania rozpoczynając

Bardziej szczegółowo

Aglomeracja Opolska w regionalnym system informacji przestrzennej. Opolskie w Internecie

Aglomeracja Opolska w regionalnym system informacji przestrzennej. Opolskie w Internecie Aglomeracja Opolska w regionalnym system informacji przestrzennej Opolskie w Internecie Podstawa prawna Realizacja projektu Opolskie w Internecie- system informacji przestrzennej i portal informacyjnopromocyjny

Bardziej szczegółowo

KOŁO NAUKOWE GEODETÓW Dahlta

KOŁO NAUKOWE GEODETÓW Dahlta WYDZ. GEODEZJI GÓRNICZEJ I INŻYNIERII ŚRODOWISKA KOŁO NAUKOWE GEODETÓW Dahlta www.kng.agh.edu.pl Karlova Studánka, 17-19 maja 2012 r. BUDOWA SYSTEMU INFORMACJI PRZESTRZENNEJ DLA UCZELNI WYŻSZEJ GEOPORTAL

Bardziej szczegółowo

Technologia tworzenia. metody i parametry obliczeń. Dr inż. Artur KUBOSZEK INSTYTUT INŻYNIERII PRODUKCJI

Technologia tworzenia. metody i parametry obliczeń. Dr inż. Artur KUBOSZEK INSTYTUT INŻYNIERII PRODUKCJI Technologia tworzenia strategicznej mapy hałasu: metody i parametry obliczeń Dr inż. Strategiczna mapa hałasu, służy do ogólnej diagnozy stanu istniejącego hałasu z różnych źródeł na danym obszarze i opracowania

Bardziej szczegółowo

MATERIAŁY GRAFICZNE DO DZIAŁU: KARTOGRAFIA. Ryc.1. Profil ukształtowania powierzchni Ziemi (Wyd. empi 2 )

MATERIAŁY GRAFICZNE DO DZIAŁU: KARTOGRAFIA. Ryc.1. Profil ukształtowania powierzchni Ziemi (Wyd. empi 2 ) MATERIAŁY GRAFICZNE DO DZIAŁU: KARTOGRAFIA Ryc.1. Profil ukształtowania powierzchni Ziemi (Wyd. empi 2 ) Ryc.2. Krzywa hipsograficzna Ziemi (wyd. empi 2 ) 1 Ryc.3. Przykłady podziałek. (Wyd. PPWK) Ryc.4.

Bardziej szczegółowo

Zakład Hydrologii i Geoinformacji Instytut Geografii UJK CYFROWE BAZY DANYCH PRZESTRZENNYCH. Laboratorium

Zakład Hydrologii i Geoinformacji Instytut Geografii UJK CYFROWE BAZY DANYCH PRZESTRZENNYCH. Laboratorium CYFROWE BAZY DANYCH PRZESTRZENNYCH Laboratorium Ćwiczenie 2: Baza Danych Obiektów Topograficznych (BDOT 10k) 1. Zakres informacji, sposoby tworzenia i aktualizacji oraz sposoby udostępniania BDOT szczegółowo

Bardziej szczegółowo

Zamiana reprezentacji wektorowej na rastrową - rasteryzacja

Zamiana reprezentacji wektorowej na rastrową - rasteryzacja MODEL RASTROWY Siatka kwadratów lub prostokątów stanowi elementy rastra. Piksel - pojedynczy element jest najmniejszą rozróŝnialną jednostką powierzchniową, której własności są opisane atrybutami. Model

Bardziej szczegółowo

Problematyka modelowania bazy danych mapy zasadniczej i GESUT

Problematyka modelowania bazy danych mapy zasadniczej i GESUT Konferencja Harmonizacja baz danych georeferencyjnych 1 Zegrze Południowe, 8-9 grudzień 2008 Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego Problematyka modelowania bazy danych mapy zasadniczej i GESUT

Bardziej szczegółowo

p r o j e k t ROZPORZĄDZENIA MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI

p r o j e k t ROZPORZĄDZENIA MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI 08.12.2009 r. p r o j e k t ROZPORZĄDZENIA MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI w sprawie sposobu i trybu tworzenia, aktualizacji i udostępniania bazy danych obiektów topograficznych oraz bazy danych

Bardziej szczegółowo

Metody przedstawiania rzeźby powierzchni. Kartograficzne metody przedstawiania zjawisk na mapach. Metody przedstawiania rzeźby powierzchni

Metody przedstawiania rzeźby powierzchni. Kartograficzne metody przedstawiania zjawisk na mapach. Metody przedstawiania rzeźby powierzchni Kartograficzne metody przedstawiania zjawisk na mapach Metoda kopczykowa Metoda kreskowa Metoda cieniowania Metoda cieniowania Metoda cieniowania 1 Metoda poziomicowa Metoda poziomicowa Metody jakościowe

Bardziej szczegółowo

Rodzaje analiz w SIT/GIS

Rodzaje analiz w SIT/GIS Rodzaje analiz w SIT/GIS Analizy przestrzenne to zbiór działań na jednej bądź kilku warstwach informacyjnych GIS, w celu uzyskania nowej informacji w postaci graficznej lub tabelarycznej Rodzaje analiz

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU. Gospodarka Przestrzenna 1. stopnia, stacjonarne, , sem. 1. Opis kursu (cele kształcenia) Warunki wstępne

KARTA KURSU. Gospodarka Przestrzenna 1. stopnia, stacjonarne, , sem. 1. Opis kursu (cele kształcenia) Warunki wstępne Gospodarka Przestrzenna 1. stopnia, stacjonarne, 2017-2018, sem. 1 KARTA KURSU Nazwa Geodezja i kartografia 1 Nazwa w j. ang. Geodesy and Cartography 1 Koordynator dr Joanna Fidelus-Orzechowska Zespół

Bardziej szczegółowo

PORTAL GEOSTATYSTYCZNY - GIS jako źródło informacji o terytorium i społeczeństwie

PORTAL GEOSTATYSTYCZNY - GIS jako źródło informacji o terytorium i społeczeństwie PORTAL GEOSTATYSTYCZNY - GIS jako źródło informacji o terytorium i społeczeństwie Janusz Dygaszewicz Dyrektor Departamentu Programowania i Koordynacji Badań GUS Statystyka publiczna od zawsze lokalizowała

Bardziej szczegółowo

GIS w zwiększaniu aktywności obywatelskiej mieszkańców Gdańska. Krystyna Żochowska Biuro Informatyki

GIS w zwiększaniu aktywności obywatelskiej mieszkańców Gdańska. Krystyna Żochowska Biuro Informatyki GIS w zwiększaniu aktywności obywatelskiej mieszkańców Gdańska Krystyna Żochowska Biuro Informatyki 1. o systemie informacji przestrzennej, 2. zasoby miejskiego SIP w UMG, 3. organizacja wymiany zasobów

Bardziej szczegółowo

3a. Mapa jako obraz Ziemi

3a. Mapa jako obraz Ziemi 3a. Mapa jako obraz Ziemi MAPA: obraz powierzchni Ziemi (ciała niebieskiego) lub jej części przedstawiony na płaszczyźnie, w ściśle określonym zmniejszeniu (skali), w odwzorowaniu kartograficznym (matematycznym

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie standardów serii ISO 19100 oraz OGC dla potrzeb budowy infrastruktury danych przestrzennych

Wykorzystanie standardów serii ISO 19100 oraz OGC dla potrzeb budowy infrastruktury danych przestrzennych Wykorzystanie standardów serii ISO 19100 oraz OGC dla potrzeb budowy infrastruktury danych przestrzennych dr inż. Adam Iwaniak Infrastruktura Danych Przestrzennych w Polsce i Europie Seminarium, AR Wrocław

Bardziej szczegółowo

Analiza wykonalności dla wskaźnika: zmiany obszarów użytkowanych rolniczo

Analiza wykonalności dla wskaźnika: zmiany obszarów użytkowanych rolniczo Analiza wykonalności dla wskaźnika: zmiany obszarów użytkowanych rolniczo Analizę wykonalności dla kolejnego wskaźnika: zmiany obszarów użytkowanych rolniczo rozpoczniemy, podobnie do wskaźnika dostępności

Bardziej szczegółowo

Prawo geodezyjne i kartograficzne główne problemy do rozwiązania.

Prawo geodezyjne i kartograficzne główne problemy do rozwiązania. Prawo geodezyjne i kartograficzne główne problemy do rozwiązania. Witold Radzio zastępca dyrektora Biura Geodety Województwa Mazowieckiego w Warszawie Doradca Głównego Geodety Kraju Pogorzelica, 23-25

Bardziej szczegółowo

EDYCJA DANYCH PRZESTRZENNYCH

EDYCJA DANYCH PRZESTRZENNYCH STUDIA PODYPLOMOWE - SYSTEMY INFORMACJI GEOGRAFICZNEJ EDYCJA DANYCH PRZESTRZENNYCH Justyna Górniak-Zimroz, justyna.gorniak-zimroz@pwr.wroc.pl DO UśYTKU WEWNĘTRZNEGO - WSZELKIE PRAWA ZASTRZEśONE WROCŁAW

Bardziej szczegółowo

Wizualizacja danych przestrzennych. dr Marta Kuc-Czarnecka

Wizualizacja danych przestrzennych. dr Marta Kuc-Czarnecka Wizualizacja danych przestrzennych dr Marta Kuc-Czarnecka Wprowadzenie Oprócz klasycznych, uniwersalnych sposobów wizualizacji danych w postaci np. różnego typów wykresów kolumnowych, słupkowych, kołowych

Bardziej szczegółowo

Potencjał analityczny Mazowieckiego Systemu Informacji Przestrzennej Warszawa, 6 czerwca 2019 r.

Potencjał analityczny Mazowieckiego Systemu Informacji Przestrzennej Warszawa, 6 czerwca 2019 r. 1 POTENCJAŁ ANALITYCZNY MAZOWIECKIEGO SYSTEMU INFORMACJI PRZESTRZENNEJ KRZYSZTOF MĄCZEWSKI Geodeta Województwa Dyrektor Departamentu Cyfryzacji, Geodezji i Kartografii Urzędu Marszałkowskiego Województwa

Bardziej szczegółowo

MAPY FITOSOCJOLOGICZNE Mapy roślinności, jej zróżnicowania na zbiorowiska i kompleksy przestrzenne zbiorowisk.

MAPY FITOSOCJOLOGICZNE Mapy roślinności, jej zróżnicowania na zbiorowiska i kompleksy przestrzenne zbiorowisk. W10 PLANOWANIE PRZESTRZENNE 14.12.10 ELEMENTY KARTOGRAFII GEOBOTANICZNEJ Mapy florystyczne Ważniejsze podstawowe iż zagadnieniowe mapy fitosocjologiczne Mapy antropocentrycznych przemian szaty roślinnej

Bardziej szczegółowo

Funkcjonalność Modułu Zobrazowania Operacyjnego WAZkA COP.

Funkcjonalność Modułu Zobrazowania Operacyjnego WAZkA COP. Funkcjonalność Modułu Zobrazowania Operacyjnego WAZkA COP. Zbiór usług zarządzania warstwami i obiektami geograficznymi na rzecz narzędzi zarządzania kryzysowego. Przedstawia: ppłk dr inż. Mariusz CHMIELEWSKI

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do systemów GIS

Wprowadzenie do systemów GIS Wprowadzenie do systemów GIS TLUG 09.06.2007 1 GIS - co to w ogóle za skrót Geographical Information System System Ingormacji Geograficznej System Informacji Przestrzennej System Informacji Przestrzennej

Bardziej szczegółowo

System informacji o szlakach turystycznych Mazowsza

System informacji o szlakach turystycznych Mazowsza System informacji o szlakach turystycznych Mazowsza Mateusz Troll Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ Tomasz Gacek GISonLine S.C. Plan prezentacji 1. Informacje o projekcie 2. Składowe systemu

Bardziej szczegółowo

Badanie ankietowe dotyczące funkcjonalności aplikacji geoportalowej

Badanie ankietowe dotyczące funkcjonalności aplikacji geoportalowej Badanie ankietowe dotyczące funkcjonalności aplikacji geoportalowej Daniel Starczewski Centrum UNEP/GRID-Warszawa 1. Cel ankiety 2. Grupa ankietowanych - charakterystyka 3. Zakres opracowania ankiety 4.

Bardziej szczegółowo

11. Prowadzenia baz danych PZGiK

11. Prowadzenia baz danych PZGiK Waldemar Izdebski - Wykłady z przedmiotu SIT 98 11. Prowadzenia baz danych PZGiK Przejście od zasobu prowadzonego w postaci klasycznej do zasobu numerycznego, zapisanego w bazach danych, jest obecnie jednym

Bardziej szczegółowo

Wykład Prezentacja materiału statystycznego. 2. Rodzaje szeregów statystycznych.

Wykład Prezentacja materiału statystycznego. 2. Rodzaje szeregów statystycznych. Wykład 2. 1. Prezentacja materiału statystycznego. 2. Rodzaje szeregów statystycznych. 3. Wykresy: histogram, diagram i ogiwa. Prezentacja materiału statystycznego Przy badaniu struktury zbiorowości punktem

Bardziej szczegółowo

System informacyjny całokształt składników tworzących system do przechowywania i operowania informacją. KP, SIT definicje, rodzaje, modelowanie 2

System informacyjny całokształt składników tworzących system do przechowywania i operowania informacją. KP, SIT definicje, rodzaje, modelowanie 2 System informacyjny całokształt składników tworzących system do przechowywania i operowania informacją KP, SIT definicje, rodzaje, modelowanie 2 Definicja SIP/GIS SYSTEM INFORMACJI PRZESTRZENNEJ SPATIAL

Bardziej szczegółowo

Zakład Systemów Informacji Przestrzennej i Geodezji Leśnej. Katedra Urządzania Lasu, Geomatyki i Ekonomiki Leśnictwa SGGW w Warszawie

Zakład Systemów Informacji Przestrzennej i Geodezji Leśnej. Katedra Urządzania Lasu, Geomatyki i Ekonomiki Leśnictwa SGGW w Warszawie Podstawy GIS Zakład Systemów Informacji Przestrzennej i Geodezji Leśnej Katedra Urządzania Lasu, Geomatyki i Ekonomiki Leśnictwa SGGW w Warszawie http://witch.sggw.waw.pl/ System Informacji Geograficznej

Bardziej szczegółowo

KATEDRA GEODEZJI im. Kaspra WEIGLA. Środowiska. Zajęcia 3. Podstawowe informacje o mapie zasadniczej Kalibracja mapy. Autor: Dawid Zientek

KATEDRA GEODEZJI im. Kaspra WEIGLA. Środowiska. Zajęcia 3. Podstawowe informacje o mapie zasadniczej Kalibracja mapy. Autor: Dawid Zientek KATEDRA GEODEZJI im. Kaspra WEIGLA Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska Zajęcia 3 Podstawowe informacje o mapie zasadniczej Kalibracja mapy Autor: Dawid Zientek Mapa zasadnicza MAPA ZASADNICZA -

Bardziej szczegółowo

Opis przedmiotu zamówienia Szczegółowa specyfikacja techniczna

Opis przedmiotu zamówienia Szczegółowa specyfikacja techniczna Załącznik nr 9 do SIWZ Załącznik nr 1 do umowy Opis przedmiotu zamówienia Szczegółowa specyfikacja techniczna 1. Opis przedmiotu zamówienia. Przedmiotem zamówienia jest opracowanie studium rozwoju systemów

Bardziej szczegółowo

PROPOZYCJA PRZEBIEGU SZLAKÓW ROWEROWYCH NA TERENIE GMINY GRÓJEC.

PROPOZYCJA PRZEBIEGU SZLAKÓW ROWEROWYCH NA TERENIE GMINY GRÓJEC. POLITECHNIKA WARSZAWSKA WYDZIAŁ GEODEZJI I KARTOGRAFII STUDIUM PODYPLOMOWE SYSTEMY INFORMACJI PRZESTRZENNEJ Agnieszka Rusinowska PROPOZYCJA PRZEBIEGU SZLAKÓW ROWEROWYCH NA TERENIE GMINY GRÓJEC. PRACA DYPLOMOWA

Bardziej szczegółowo

Typy szeregów statystycznych

Typy szeregów statystycznych Typy szeregów statystycznych SZEREGI STATYSTYCZNE szczegółowy (wyliczający) rozdzielczy (strukturalny) przestrzenny (geograficzny) czasowy (dynamiczny) cech mierzalnych cech niemierzalnych momentów okresów

Bardziej szczegółowo

KSZTAŁCENIE KARTOGRAFÓW NA STUDIACH UNIWERSYTECKICH A ZAWODOWE UPRAWNIENIA KARTOGRAFICZNE

KSZTAŁCENIE KARTOGRAFÓW NA STUDIACH UNIWERSYTECKICH A ZAWODOWE UPRAWNIENIA KARTOGRAFICZNE Krzysztof Kałamucki UMCS w Lublinie, Zakład Kartografii i Geomatyki Jolanta Korycka-Skorupa Uniwersytet Warszawski, Katedra Kartografii Waldemar Spallek Uniwersytet Wrocławski, Zakład Geoinformatyki i

Bardziej szczegółowo

Sposoby prezentacji problemów w statystyce

Sposoby prezentacji problemów w statystyce S t r o n a 1 Dr Anna Rybak Instytut Informatyki Uniwersytet w Białymstoku Sposoby prezentacji problemów w statystyce Wprowadzenie W artykule zostaną zaprezentowane podstawowe zagadnienia z zakresu statystyki

Bardziej szczegółowo

Wybrane projekty Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie Przedsięwzięcia zmierzające do harmonizacji baz danych przestrzennych

Wybrane projekty Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie Przedsięwzięcia zmierzające do harmonizacji baz danych przestrzennych Wybrane projekty Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie Przedsięwzięcia zmierzające do harmonizacji baz danych przestrzennych Krzysztof Mączewski Dyrektor Departamentu Geodezji i

Bardziej szczegółowo

GŁÓWNE WĄTKI REALIZOWANE W PROJEKCIE GEOPORTAL

GŁÓWNE WĄTKI REALIZOWANE W PROJEKCIE GEOPORTAL GŁÓWNE WĄTKI REALIZOWANE W PROJEKCIE GEOPORTAL Realizacja prac w ramach Implementacji Przedmiot prac - prace analityczne, projektowe, wdrożeniowo implementacyjne, dokumentacyjne oraz szkoleniowe, związane

Bardziej szczegółowo

Analizy statystyczno-taksonomiczne i możliwości ich zastosowania w procesie strategicznego zarządzania rozwojem regionalnym

Analizy statystyczno-taksonomiczne i możliwości ich zastosowania w procesie strategicznego zarządzania rozwojem regionalnym Samorządowa Jednostka Organizacyjna Województwa Dolnośląskiego Analizy statystyczno-taksonomiczne i możliwości ich zastosowania w procesie strategicznego zarządzania rozwojem regionalnym INSTYTUT ROZWOJU

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie w edukacji morskiej platformy GIS Systemu Informacji Geograficznej

Wykorzystanie w edukacji morskiej platformy GIS Systemu Informacji Geograficznej Wykorzystanie w edukacji morskiej platformy GIS Systemu Informacji Geograficznej dr Dariusz KLOSKOWSKI Modular Consulting darek_klos@op.pl UZASADNIENIE Skąd w społeczeństwie informacyjnym pozyskać aktualne

Bardziej szczegółowo

MODERNIZACJI EWIDENCJI GRUNTÓW I BUDYNKÓW

MODERNIZACJI EWIDENCJI GRUNTÓW I BUDYNKÓW Gmina : Narol Powiat : Lubaczów Województwo: Podkarpackie PROJEKT MODERNIZACJI EWIDENCJI GRUNTÓW I BUDYNKÓW Obr. Płazów Wykonano: Luty 2012 r. 1 ZAKRES TREŚCI PROJEKTU I. Cel i zakres prac modernizacyjnych

Bardziej szczegółowo

GIS DOBRY NA WSZYSTKO - czyli jak to się robi w Bytomiu

GIS DOBRY NA WSZYSTKO - czyli jak to się robi w Bytomiu Urząd Miasta Bytomia Wydział Geodezji GIS DOBRY NA WSZYSTKO - czyli jak to się robi w Bytomiu Wojciech Jeszka Agata Szeliga Arkadiusz Dzadz Plan prezentacji: Kamienie milowe na drodze do powstania BIIP;

Bardziej szczegółowo

Wybrane zagadnienia w pracy z danymi rastrowymi w ArcGIS Marcin Paź Esri Polska

Wybrane zagadnienia w pracy z danymi rastrowymi w ArcGIS Marcin Paź Esri Polska Wybrane zagadnienia w pracy z danymi rastrowymi w ArcGIS 10.1 Marcin Paź Esri Polska Zagadnienia Koncepcja rastra Typy danych rastrowych Właściwości rastrów Modele danych rastrowych w ArcGIS Przetwarzanie

Bardziej szczegółowo

Modernizacja ewidencji gruntów i budynków oraz konwersja mapy zasadniczej do postaci cyfrowej

Modernizacja ewidencji gruntów i budynków oraz konwersja mapy zasadniczej do postaci cyfrowej XVIII Forum Teleinformatyki Polska w cyfrowej chmurze? SESJA VIII FORUM POSZUKUJĄCYCH SAMORZĄDOWCÓW USŁUGI I DOBRE PRAKTYKI DO WZIĘCIA Modernizacja ewidencji gruntów i budynków oraz konwersja mapy zasadniczej

Bardziej szczegółowo

SYSTEM INFORMACJI GIS DLA POTRZEB GOSPODARKI WODNEJ WOJ. ZACHODNIOPOMORSKIEGO

SYSTEM INFORMACJI GIS DLA POTRZEB GOSPODARKI WODNEJ WOJ. ZACHODNIOPOMORSKIEGO ANNA SZCZEPANIAK-KREFT 1 SYSTEM INFORMACJI GIS DLA POTRZEB GOSPODARKI WODNEJ WOJ. ZACHODNIOPOMORSKIEGO 1. Wstęp Komputerowe systemy GIS określane bywają jako System Informacji Przestrzennej, przy czym

Bardziej szczegółowo

Wykład 1 Wprowadzenie do aplikacji GIS. dr Robert Kowalczyk, Katedra Analizy Nieliniowej, WMiI UŁ

Wykład 1 Wprowadzenie do aplikacji GIS. dr Robert Kowalczyk, Katedra Analizy Nieliniowej, WMiI UŁ Wykład 1 Wprowadzenie do aplikacji GIS Nieliniowej, WMiI UŁ Systemy Informacji Przestrzennej GIS Współczesny człowiek żyje w świecie informacji. Systemy informacji gromadzą, organizują, integrują, udostępniają

Bardziej szczegółowo

Emapa GeoMarketing. Opis produktu

Emapa GeoMarketing. Opis produktu Emapa GeoMarketing Opis produktu Spis treści: 1. Opis produktu... 3 1.1 Korzyści związane z posiadaniem aplikacji... 3 2. Zastosowania... 3 3. Moduły funkcjonalne... 4 4. Zasoby mapowe... 5 5. Przykładowe

Bardziej szczegółowo

7. Analiza danych przestrzennych

7. Analiza danych przestrzennych 7. naliza danych przestrzennych Treścią niniejszego rozdziału będą analizy danych przestrzennych. naliza, ogólnie mówiąc, jest procesem poszukiwania (wydobywania) informacji ukrytej w zbiorze danych. Najprostszym

Bardziej szczegółowo

Wykład 2. Matematyczne podstawy map. Mapa zasadnicza tradycyjna i cyfrowa. Wykład 2 1

Wykład 2. Matematyczne podstawy map. Mapa zasadnicza tradycyjna i cyfrowa. Wykład 2 1 Wykład 2 Matematyczne podstawy map. Mapa zasadnicza tradycyjna i cyfrowa Wykład 2 1 Mapa - graficzna forma przekazu informacji o Ziemi. Wykład 2 2 Mapa Głównym zadaniem geodezji jest stworzenie obrazu

Bardziej szczegółowo

TWORZENIE PRZESTRZENNYCH BAZ DANYCH W RAMACH REGIONALNEGO SYSTEMU INFORMACJI PRZESTRZENNEJ WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO (RSIP WŁ) Łódź, 24.04.

TWORZENIE PRZESTRZENNYCH BAZ DANYCH W RAMACH REGIONALNEGO SYSTEMU INFORMACJI PRZESTRZENNEJ WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO (RSIP WŁ) Łódź, 24.04. TWORZENIE PRZESTRZENNYCH BAZ DANYCH W RAMACH REGIONALNEGO SYSTEMU INFORMACJI PRZESTRZENNEJ WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO (RSIP WŁ) Łódź, 24.04.2015 Projekt Infrastruktura Regionalnego Systemu Informacji Przestrzennej

Bardziej szczegółowo

Opracowanie komponentów pochodnych BDOT10k: map topograficznych i hybrydowych oraz bazy BDOO

Opracowanie komponentów pochodnych BDOT10k: map topograficznych i hybrydowych oraz bazy BDOO Opracowanie komponentów pochodnych BDOT10k: map topograficznych i hybrydowych oraz bazy BDOO Agata Pillich-Kolipińska Andrzej Głażewski, Paweł J. Kowalski plan prezentacji koncepcja opracowania linii technologicznej

Bardziej szczegółowo

Analiza składowych głównych. Wprowadzenie

Analiza składowych głównych. Wprowadzenie Wprowadzenie jest techniką redukcji wymiaru. Składowe główne zostały po raz pierwszy zaproponowane przez Pearsona(1901), a następnie rozwinięte przez Hotellinga (1933). jest zaliczana do systemów uczących

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie danych ze spisów powszechnych do analiz geoprzestrzennych

Wykorzystanie danych ze spisów powszechnych do analiz geoprzestrzennych Janusz Dygaszewicz Główny Urząd Statystyczny Wykorzystanie danych ze spisów powszechnych do analiz geoprzestrzennych W Powszechnym Spisie Rolnym w 2010 r. (PSR 2010) i Narodowym Spisie Powszechnym Ludności

Bardziej szczegółowo

SZKOLENIE QGIS W WYCENIE NIERUCHOMOŚCI 2017

SZKOLENIE QGIS W WYCENIE NIERUCHOMOŚCI 2017 CEL SZKOLENIA Podstawowa obsługa programu Quantum GIS na potrzeby szacowania wartości nieruchomości. ORGANIZACJA SZKOLENIA Miejsce: Naczelna Organizacja Techniczna NOT, Plac Komuny Paryskiej 5A, Łódź Termin:

Bardziej szczegółowo

Metadane w zakresie geoinformacji

Metadane w zakresie geoinformacji Metadane w zakresie geoinformacji Informacja o zasobie danych przestrzennych Plan prezentacji 1. Co to są metadane i o czym nas informują? 2. Rola metadanych 3. Dla jakich zbiorów tworzone są metadane?

Bardziej szczegółowo

WOLNE I NIEODPŁATNE DANE PZGIK

WOLNE I NIEODPŁATNE DANE PZGIK WOLNE I NIEODPŁATNE DANE PZGIK Piotr Pachół WODGiK Katowice PZGiK Państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny (pzgik): zbiory danych prowadzone na podstawie ustawy przez organy Służby Geodezyjnej i Kartograficznej,

Bardziej szczegółowo

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 marca 1999r. (Dz. U. Nr 30, poz. 297) Wykaz standardów technicznych - poz.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 marca 1999r. (Dz. U. Nr 30, poz. 297) Wykaz standardów technicznych - poz. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 marca 1999r. (Dz. U. Nr 30, poz. 297) Wykaz standardów technicznych - poz. 12 INSTRUKCJA TECHNICZNA K-1 MAPA ZASADNICZA WYDANIE TRZECIE

Bardziej szczegółowo

MODERNIZACJI EWIDENCJI GRUNTÓW I BUDYNKÓW

MODERNIZACJI EWIDENCJI GRUNTÓW I BUDYNKÓW Zał. nr 9 do SIWZ Gminy : Oleszyce, Lubaczów Powiat : Lubaczów Województwo: Podkarpackie PROJEKT MODERNIZACJI EWIDENCJI GRUNTÓW I BUDYNKÓW Obr. Szczutków gm. Lubaczów Obr. Zalesie, gm. Oleszyce Wykonano:

Bardziej szczegółowo

Przydatność osnowy kartograficznej i metody obiektywnego upraszczania obiektów do aktualizacji danych w BDT. Tadeusz Chrobak

Przydatność osnowy kartograficznej i metody obiektywnego upraszczania obiektów do aktualizacji danych w BDT. Tadeusz Chrobak Przydatność osnowy kartograficznej i metody obiektywnego upraszczania obiektów do aktualizacji danych w BDT Kraków, 8 Tadeusz Chrobak Wstęp. Cel tworzenia osnowy kartograficznej. Definicja osnowy kartograficznej.

Bardziej szczegółowo

dla opracowania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Konina:

dla opracowania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Konina: Załącznik nr 1 do umowy nr. /UA/2019 z dnia 2019 r. PROBLEMATYKA OPRACOWANIA dla opracowania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Konina: I. Dane podstawowe. 1. Podstawa

Bardziej szczegółowo

Technologie numeryczne w kartografii. Paweł J. Kowalski

Technologie numeryczne w kartografii. Paweł J. Kowalski Technologie numeryczne w kartografii Paweł J. Kowalski Tematyka mapy numeryczne bazy danych przestrzennych systemy informacji geograficznej Mapa = obraz powierzchni Ziemi płaski matematycznie określony

Bardziej szczegółowo

WARUNKI TECHNICZNE. Rozdział II. SYSTEM ODNIESIEŃ PRZESTRZENNYCH

WARUNKI TECHNICZNE. Rozdział II. SYSTEM ODNIESIEŃ PRZESTRZENNYCH Załącznik nr 2 do siwz WARUNKI TECHNICZNE Rozdział I. PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA 1. Przedmiotem zamówienia jest aktualizacja w zakresie sieci dróg, kolei i budowli mostowych, granic administracyjnych, obiektów

Bardziej szczegółowo

Plan prezentacji. Zarządzanie regionem: rozciągłość przestrzenna i

Plan prezentacji. Zarządzanie regionem: rozciągłość przestrzenna i Analizy rastrowe Plan prezentacji Zarządzanie regionem: rozciągłość przestrzenna i rozdzielczość Konwersja typów danych: wektor do rastra Statystyki przestrzenne obliczanie powierzchni, struktury użytkowania

Bardziej szczegółowo

2. Modele danych przestrzennych

2. Modele danych przestrzennych aldemar Izdebski - ykłady z przedmiotu SIT 9. Modele danych przestrzennych Model danych przestrzennych określa sposób reprezentacji obiektów świata rzeczywistego w aspekcie ich położenia przestrzennego,

Bardziej szczegółowo

Rozdział 4. Wizualizacja danych przestrzennych

Rozdział 4. Wizualizacja danych przestrzennych 4.1. Metody przedstawiania zjawisk przestrzennych Wizualizacja danych powinna stanowić pierwszy etap w przestrzennej analizie danych. Głównym celem wizualizacji jest skuteczny i zrozumiały przekaz zawartych

Bardziej szczegółowo

Wrota Parsęty II o bazie danych przestrzennych - wprowadzenie

Wrota Parsęty II o bazie danych przestrzennych - wprowadzenie Wrota Parsęty II o bazie danych przestrzennych - wprowadzenie Czym jest baza danych? zbiór powiązanych danych z pewnej dziedziny, zorganizowanych w sposób dogodny do korzystania z nich, a zwłaszcza do

Bardziej szczegółowo

Definicja i funkcje Systemów Informacji Geograficznej

Definicja i funkcje Systemów Informacji Geograficznej Definicja i funkcje Systemów Informacji Geograficznej Mateusz Malinowski Anna Krakowiak-Bal Kraków 17 marca 2014 r. Systemy Informacji Geograficznej są traktowane jako zautomatyzowana sieć funkcji, czyli

Bardziej szczegółowo

Wojciech Żurowski MGGP AERO ZDJĘCIA LOTNICZE I SKANING LASEROWY ZASTOSOWANIA W SAMORZĄDACH 2015-10-08

Wojciech Żurowski MGGP AERO ZDJĘCIA LOTNICZE I SKANING LASEROWY ZASTOSOWANIA W SAMORZĄDACH 2015-10-08 Wojciech Żurowski MGGP AERO ZDJĘCIA LOTNICZE I SKANING LASEROWY ZASTOSOWANIA W SAMORZĄDACH 2015-10-08 Informacja przestrzenna z pułapu lotniczego 2 Historia firmy Zakup skanera fotogrametrycznego i uruchomienie

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 5

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 5 Geografia I stopnia studia stacjonarne KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Kartografia i topografia Cartography and topography Kod Punktacja ECTS* 5 Koordynator dr Joanna Fidelus Zespół dydaktyczny dr Joanna

Bardziej szczegółowo

Koncepcja pomiaru i wyrównania przestrzennych ciągów tachimetrycznych w zastosowaniach geodezji zintegrowanej

Koncepcja pomiaru i wyrównania przestrzennych ciągów tachimetrycznych w zastosowaniach geodezji zintegrowanej Koncepcja pomiaru i wyrównania przestrzennych ciągów tachimetrycznych w zastosowaniach geodezji zintegrowanej Krzysztof Karsznia Leica Geosystems Polska XX Jesienna Szkoła Geodezji im Jacka Rejmana, Polanica

Bardziej szczegółowo

w zależności od powierzchni, jaka została użyta do odwzorowania siatki kartograficznej, wyróżniać będziemy 3 typy odwzorowań:

w zależności od powierzchni, jaka została użyta do odwzorowania siatki kartograficznej, wyróżniać będziemy 3 typy odwzorowań: Elementy mapy mapa jest płaskim obrazem powierzchni Ziemi lub jej części przedstawionym na płaszczyźnie w odpowiednim zmniejszeniu; siatka kartograficzna będzie się zawsze różniła od siatki geograficznej;

Bardziej szczegółowo

MODELOWANIE SIECI DYSTRYBUCYJNEJ DO OBLICZEŃ STRAT ENERGII WSPOMAGANE SYSTEMEM ZARZĄDZANIA MAJĄTKIEM SIECIOWYM

MODELOWANIE SIECI DYSTRYBUCYJNEJ DO OBLICZEŃ STRAT ENERGII WSPOMAGANE SYSTEMEM ZARZĄDZANIA MAJĄTKIEM SIECIOWYM Katedra Systemów, Sieci i Urządzeń Elektrycznych MODELOWANIE SIECI DYSTRYBUCYJNEJ DO OBLICZEŃ STRAT ENERGII Dariusz Jeziorny, Daniel Nowak TAURON Dystrybucja S. A. Barbara Kaszowska, Andrzej Włóczyk Politechnika

Bardziej szczegółowo

Zadanie Cyfryzacja grida i analiza geometrii stropu pułapki w kontekście geologicznym

Zadanie Cyfryzacja grida i analiza geometrii stropu pułapki w kontekście geologicznym Zadanie 1 1. Cyfryzacja grida i analiza geometrii stropu pułapki w kontekście geologicznym Pierwszym etapem wykonania zadania było przycięcie danego obrazu tak aby pozostał tylko obszar grida. Obrobiony

Bardziej szczegółowo

nauczania GIS na WAT

nauczania GIS na WAT BDOT10k w programach nauczania GIS na WAT WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA W Y D Z I A Ł I N Ż Y N I E R I I L Ą D O W E J I G E O D E Z J I E L Ż B I E T A B I E L E C K A Konferencja podsumowująca projekty

Bardziej szczegółowo

TELEDETEKCJA Z ELEMENTAMI FOTOGRAMETRII WYKŁAD 10

TELEDETEKCJA Z ELEMENTAMI FOTOGRAMETRII WYKŁAD 10 TELEDETEKCJA Z ELEMENTAMI FOTOGRAMETRII WYKŁAD 10 Fotogrametria to technika pomiarowa oparta na obrazach fotograficznych. Wykorzystywana jest ona do opracowywani map oraz do różnego rodzaju zadań pomiarowych.

Bardziej szczegółowo

mapy cyfrowe dla biznesu

mapy cyfrowe dla biznesu 1. Opis produktu Emapa GeoMarketing to aplikacja stworzona z myślą o firmach, dla których zarządzanie informacją przestrzenną ma kluczowe znaczenie. Dzięki zaawansowanym funkcjom wizualizacyjnym obiektywnie

Bardziej szczegółowo

Systemy informacji geograficznej

Systemy informacji geograficznej Systemy informacji geograficznej Andrzej Głażewski Politechnika Warszawska Zakład Kartografii Definicja systemu informacji geograficznej Elementy systemu: Sprzęt (obecnie: komputerowy) Dane (postać cyfrowa)

Bardziej szczegółowo

ANALIZA RÓŻNIC POMIĘDZY MODELAMI DANYCH BDOT10K I TBD

ANALIZA RÓŻNIC POMIĘDZY MODELAMI DANYCH BDOT10K I TBD ANALIZA RÓŻNIC POMIĘDZY MODELAMI DANYCH BDOT10K I TBD Akademia Kartografii i Geoinformatyki Wrocław, 13-15 maja 2015 Dr hab. inż. Dariusz Gotlib, prof. PW Zakład Kartografii, WGiK Politechnika Warszawska

Bardziej szczegółowo

Julia Kamińska. Warszawa, 22 listopada 2012 r.

Julia Kamińska. Warszawa, 22 listopada 2012 r. Julia Kamińska Konferencja podsumowująca projekt Budowa systemu Bazy Danych Topograficznych jako platformy Dolnośląskiego Systemu Informacji Przestrzennej II etap realizacji Warszawa, 22 listopada 2012

Bardziej szczegółowo

GfK REGIOGRAPH Odpowiedzi na pytania gdzie? GfK Polonia, kwiecień GfK 2016 GfK RegioGraph 2016 Kwiecień

GfK REGIOGRAPH Odpowiedzi na pytania gdzie? GfK Polonia, kwiecień GfK 2016 GfK RegioGraph 2016 Kwiecień GfK REGIOGRAPH 2016 Odpowiedzi na pytania gdzie? GfK Polonia, kwiecień 2016 GfK 2016 GfK RegioGraph 2016 Kwiecień 2016 1 GfK RegioGraph Geomarketing software Integracja danych Analiza danych Wizualizacja

Bardziej szczegółowo

Przygotowała Elżbieta Pastucha na podstawie CityGML OGC Standard for Photogrammetry by Thomas H. Kolbe, Claus Nagel, Alexandra Stadler

Przygotowała Elżbieta Pastucha na podstawie CityGML OGC Standard for Photogrammetry by Thomas H. Kolbe, Claus Nagel, Alexandra Stadler Przygotowała Elżbieta Pastucha na podstawie CityGML OGC Standard for Photogrammetry by Thomas H. Kolbe, Claus Nagel, Alexandra Stadler Wirtualne modele miast 3D Nowa Generacja Wykorzystanie: Symulacje

Bardziej szczegółowo

BADANIE PRÓBKI SYSTEM EWIDENCJI I ZARZADZANIA DROGAMI WOJEWÓDZKIMI WOJEÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO.

BADANIE PRÓBKI SYSTEM EWIDENCJI I ZARZADZANIA DROGAMI WOJEWÓDZKIMI WOJEÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO. Załącznik nr 1 do SIWZ BADANIE PRÓBKI SYSTEM EWIDENCJI I ZARZADZANIA DROGAMI WOJEWÓDZKIMI WOJEÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO. Województwa Kujawsko Pomorskiego str. 1 SPIS TREŚCI 1 Cele i założenia badania

Bardziej szczegółowo

6. Co stanowi treść opisu mapy do celów projektowych? Jak długo jest aktualna mapa do celów projektowych? Uzasadnij odpowiedź.

6. Co stanowi treść opisu mapy do celów projektowych? Jak długo jest aktualna mapa do celów projektowych? Uzasadnij odpowiedź. 1 Proszę podać zasady pomiaru silosu na kiszonkę, do jakiej kategorii, klasy i rodzaju obiektu budowlanego go zaliczamy. Proszę wymienić minimum 5 klas obiektów w tej kategorii. 2. Przedsiębiorca otrzymał

Bardziej szczegółowo