Budowa i klasyfikacja lipidów

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Budowa i klasyfikacja lipidów"

Transkrypt

1 Budowa i klasyfikacja lipidów

2 Klasyfikacja lipidów Lipidy Kwasy tłuszczowe Tłuszcze obojętne Woski Fosfolipidy Sfingolipidy Glikolipidy Steroidy Zawierające: - glicerol - grupę fosforanową - kwasy tłuszczowe Zawierające: - sfingozynę - grupę fosforanową - kwas tłuszczowy Zawierające: - sfingozynę - węglowodan(y) - kwas tłuszczowy Cholesterol Inne Zawierają kwasy tłuszczowe

3 Klasyfikacja lipidów Kwasy tłuszczowe Tłuszcze obojętne Woski Fosfolipidy, sfingolipidy, glikolipidy Steroidy Witaminy lipofilne: wit. A, D, E i K

4 Kwasy tłuszczowe Nasycony Nienasycony

5 Nasycone KT Nazwa systematyczna Nazwa zwyczajowa Oznaczenie Wzór Temperatura topnienia (st. C.) Kw. dodekanowy Kwas laurynowy 12:0 CH3(CH2)10COOH 44,2 Kw. tetradekanowy Kwas mirystynowy 14:0 CH3(CH2)12COOH 52 Kw. heksadekanowy Kwas palmitynowy 16:0 CH3(CH2)14COOH 63,1 Kw. oktadekanowy Kwas stearynowy 18:0 CH3(CH2)16COOH 69,6 Kw. eikozanowy Kwas arachidowy 20:0 CH3(CH2)18COOH 75,4

6 Nienasycone KT Nasycony Nienasycony

7 Nienasycone KT Nazwa zwyczajowa Oznaczenie Temperatura topnienia (st. C.) Kwas palmitoleinowy 16:1(Δ 9 ) -0,5 Kwas oleinowy 18:1(Δ 9 ) 13,4 Kwas linolowy 18:2(Δ 9,12 ) -9 Kwas α-linolenowy 18:3(Δ 9,12,15 ) -17 Kwas γ-linolenowy 18:3(Δ 6,9,12 ) -17 Kwas arachidonowy 20:4(Δ 5,8,11,14 ) -49,5 Kwas eikozapentaenowy 20:5(Δ 5,8,11,14,17 ) -54

8 Dwa sposoby oznaczeń Nasycony Nienasycony Tradycyjny Oficjalny ω-3 (n-3) 10:1(Δ 7 )

9 Desaturaza KT Enzym wprowadzający wiązania podwójne Ludzie nie mają wszystkich rodzajów desaturaz w swoim organizmie KT ω-3 i ω-6 są egzogenne KT ω-9 mogą ulegać syntezie w organizmie człowieka

10 Funkcje KT Anandamid Kwas arachidonowy + etanoloamina Wiąże się z receptorem tetrahydrokannabinolu? Kwas dokozaheksaenowy Składnik mleka Rozwój układu nerwowego

11 Tłuszcze obojętne

12 Funkcja TAG Magazynowanie energii TAG: 38 kj/g Cukry: 17 kj/g Białka: 17 kj/g Adipocyty Ochrona ciała Mechaniczna Termiczna

13 Woski Estry wyższych KT i wyższych alkoholi Hydrofobowe Stałe, ale miękkie w temperaturze pokojowej Nie mogą być trawione przez człowieka

14 Fosfo-, sfingo-, glikolipidy Hydrofobowa Hydrofilowa Glicerol Grupa fosforanowa Kwas tłuszczowy Sfingozyna Grupa fosforanowa Kwas tłuszczowy Sfingozyna Węglowodan Kwas tłuszczowy FOSFOLIPIDY GLIKOLIPIDY

15 Fosfolipidy Grupa fosforanowa Kwas fosfatydowy Glicerol Fosfatydylocholina Fosfatydyloetanoloamina Fosfatydyloinozytol Kwas tłuszczowy Fosfatydyloseryna

16 Funkcje fosfolipidów Dwuwarstwa lipidowa Woda Liposom Woda Woda Micele Woda Woda

17 Sfingolipidy Grupa fosforanowa Sfingozyna + Kwas tłuszczowy kwas ortofosforowy + cholina Ceramid

18 Sfingomielina

19 Glikolipidy Cerebrozydy Ceramid (sfingozyna + KT) + monosacharyd Gangliozyd Ceramid (sfingozyna + KT) + oligosacharyd Kwas N-acetyloneuraminowy (kwas sialowy) Glikokaliks Receptory

20 Fosfo-, sfingo-, glikolipidy Hydrofobowa Hydrofilowa Glicerol Grupa fosforanowa Kwas tłuszczowy Sfingozyna Grupa fosforanowa Kwas tłuszczowy Sfingozyna Węglowodan Kwas tłuszczowy FOSFOLIPIDY GLIKOLIPIDY

21 Steroidy

22

23 Rodzaje steroidów Cholesterol pochodne cholesterolu (np. kwas cholowy) Hormony Hormony płciowe Mineralokortykoidy Glukokortykoidy

24

25 Cholesterol Zapewnianie odpowiedniej płynności błony komórkowej Kwas cholowy Wspomaganie trawienia tłuszczy Progesteron i estradiol Testosteron Anabolizm

26 Sposób działania hormonów steroidowych

27 Nawet antybiotyki! Skwalamina Squalus acanthias

28 Lipoproteiny

29 Szlaki biochemiczne związane z lipidami

30 Katabolizm i anabolizm Glukoza KT Glukoneogeneza Glikoliza Synteza KT β-oksydacja Pirogronian Acetylo-CoA

31 Uwolnienie KT Adipocyty TAG Insulina - KT ATP CoA KT AMP+PPi Acylo-CoA

32 Koenzym A CoA-SH? Ac-CoA?

33 β-oksydacja

34 Bilans β-oksydacji Przy aktywacji i jednym cyklu Strata 1 ATP na aktywację KT (tylko w pierwszym cyklu!) Zysk 1 FADH2, 1 NADH i 1 acetylo-coa Acylo-CoA krótszy o 2 atomy węgla Kolejny cykl β-oksydacji

35 Rola karnityny w katabolizmie KT Karnityna

36 Synteza KT + +

37 NADH a NADHP

38 A skąd acetylo-coa? Glukoza; 6C Glikoliza Glukoneogeneza 2 x Pirogronian; 3C Obecność tlenu 2 x NADH i 2 x CO2 Brak tlenu (Fermentacja) 2 x Acetylo-koenzym A 2 x Mleczan (Ac-CoA); 2C

39 Z pirogronianu do acetylo-coa Dekarboksylacja oksydacyjna pirogronianu

40 Synteza TAG Glukoza TAG 3-fosforan dihydroksyacetonu Glicerol Glicerolo-3-fosforan + Acylo-CoA CoA + Acylo-CoA CoA Kwas fosfatydowy

41 Synteza TAG Kwas fosfatydowy Pi Diacyloglicerol + Acylo-CoA CoA TAG

42 Synteza cholesterolu

43 Synteza cholesterolu

44

45

Budowa i klasyfikacja lipidów

Budowa i klasyfikacja lipidów Egzamin 3 pytania testowe na każdy temat (3 x 10 x 1 pkt) 5 pytań opisowych dot. całego zakresu (5 x 4 pkt) W sumie można uzyskać 50 pkt Zaliczenie egzaminu od 26 pkt Budowa i klasyfikacja lipidów Klasyfikacja

Bardziej szczegółowo

Izoenzymy. Katalizują te same reakcje, ale różnią się właściwościami fizycznymi lub kinetycznymi. Optimum ph. Powinowactwo do substratu

Izoenzymy. Katalizują te same reakcje, ale różnią się właściwościami fizycznymi lub kinetycznymi. Optimum ph. Powinowactwo do substratu Izoenzymy Katalizują te same reakcje, ale różnią się właściwościami fizycznymi lub kinetycznymi Optimum ph Powinowactwo do substratu Wrażliwość na inhibitory Badanie LDH H4 (serce) H3M1 H2M2 H1M3 M4 (wątroba)

Bardziej szczegółowo

wyjaśnienie na przykładzie działania rozdzielacza i chromatografii podziałowej

wyjaśnienie na przykładzie działania rozdzielacza i chromatografii podziałowej Tłuszcze Lipidy grupa związków pochodzenia naturalnego, które są słabo rozpuszczalne w H 2 O, a dobrze rozpuszczalne w rozpuszczalnikach niepolarnych, takich jak: np. eter, chloroform wyjaśnienie na przykładzie

Bardziej szczegółowo

Tłuszcze jako główny zapasowy substrat energetyczny

Tłuszcze jako główny zapasowy substrat energetyczny Tłuszcze jako główny zapasowy substrat energetyczny Utlenienie 1 g tłuszczy pozwala na wyprodukowanie 37 kj (9 kcal) energii, podczas gdy utlenienie 1 g węglowodanów lub białek dostarcza tylko 17 kj (4

Bardziej szczegółowo

WĘGLOWODANY. Glukoneogeneza, glikogen, cykl pentozofosforanowy

WĘGLOWODANY. Glukoneogeneza, glikogen, cykl pentozofosforanowy WĘGLOWODANY Glukoneogeneza, glikogen, cykl pentozofosforanowy GLIKOLIZA BEZTLENOWA CYKL PENTOZOWY rybulozo- 5-P rybulozo- 5-P izomeraza epimeraza synteza DNA, RNA ksylulozo-5-p rybozo 5 P lokalizacja

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia do egzaminu z biochemii (studia niestacjonarne)

Zagadnienia do egzaminu z biochemii (studia niestacjonarne) Zagadnienia do egzaminu z biochemii (studia niestacjonarne) Aminokwasy, białka, cukry i ich metabolizm 1. Aminokwasy, wzór ogólny i charakterystyczne grupy. 2. Wiązanie peptydowe. 3. Białka, ich struktura.

Bardziej szczegółowo

Bliskie spotkania z biologią METABOLIZM. dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW. Instytut Biologii Eksperymetalnej, Zakład Biochemii i Biologii Komórki

Bliskie spotkania z biologią METABOLIZM. dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW. Instytut Biologii Eksperymetalnej, Zakład Biochemii i Biologii Komórki Bliskie spotkania z biologią METABOLIZM dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW Instytut Biologii Eksperymetalnej, Zakład Biochemii i Biologii Komórki Metabolizm całokształt przemian biochemicznych i towarzyszących

Bardziej szczegółowo

LIPIDY. Slajd 1 WYKŁAD 5. Slajd 2. Slajd 3. LIPIDY: budowa lecytyny (fosfatydylocholina) AGNIESZKA ZEMBROŃ-ŁACNY. Struktura kwasów tłuszczowych

LIPIDY. Slajd 1 WYKŁAD 5. Slajd 2. Slajd 3. LIPIDY: budowa lecytyny (fosfatydylocholina) AGNIESZKA ZEMBROŃ-ŁACNY. Struktura kwasów tłuszczowych część hydrofobowa część hydrofilowa Slajd 1 WYKŁAD 5 LIPIDY AGNIESZKA ZEMBROŃ-ŁACNY Slajd 2 LIPIDY: budowa lecytyny (fosfatydylocholina) cholina fosforan azot wiązanie estrowe glicerol fosfor tlen węgiel

Bardziej szczegółowo

Bliskie spotkania z biologią. METABOLIZM część II. dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW

Bliskie spotkania z biologią. METABOLIZM część II. dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW Bliskie spotkania z biologią METABOLIZM część II dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW Instytut Biologii Eksperymetalnej, Zakład Biochemii i Biologii Komórki METABOLIZM KATABOLIZM - rozkład związków chemicznych

Bardziej szczegółowo

Kwasy t uszczowe i triacyloglicerole

Kwasy t uszczowe i triacyloglicerole 48 Bioczàsteczki Kwasy t uszczowe i triacyloglicerole A. Kwasy karboksylowe H Kwasy t uszczowe wyst pujàce w przyrodzie sà kwasami karboksylowymi o prostych aƒcuchach w glowodorowych, zawierajàcych 4 24

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 2. Lipidy (I)

Ćwiczenie 2. Lipidy (I) Ćwiczenie 2 Lipidy (I) Lipidy to naturalnie występujące organiczne cząsteczki izolowane z komórek i tkanek przez ekstrakcję niepolarnymi rozpuszczalnikami. Lipidy dzieli się na dwa podstawowe typy: tłuszcze

Bardziej szczegółowo

Lipidy = tłuszczowce

Lipidy = tłuszczowce Lipidy = tłuszczowce WSTĘP Nadwaga i nadmierne otłuszczenie to jeden z podstawowych problemów współczesnego społeczeństwa, dotykający nie tylko ludzi, ale w coraz większym stopniu także zwierzęta udomowione.

Bardziej szczegółowo

Oddychanie komórkowe. Pozyskiwanie i przetwarzanie energii w komórkach roślinnych. Oddychanie zachodzi w mitochondriach Wykład 7.

Oddychanie komórkowe. Pozyskiwanie i przetwarzanie energii w komórkach roślinnych. Oddychanie zachodzi w mitochondriach Wykład 7. Wykład 7. Pozyskiwanie i przetwarzanie energii w komórkach roślinnych Literatura dodatkowa: Oddychanie to wielostopniowy proces utleniania substratów związany z wytwarzaniem w komórce metabolicznie użytecznej

Bardziej szczegółowo

Profil metaboliczny róŝnych organów ciała

Profil metaboliczny róŝnych organów ciała Profil metaboliczny róŝnych organów ciała Uwaga: tkanka tłuszczowa (adipose tissue) NIE wykorzystuje glicerolu do biosyntezy triacylogliceroli Endo-, para-, i autokrynna droga przekazu informacji biologicznej.

Bardziej szczegółowo

Wydział Przyrodniczo-Techniczny UO Kierunek studiów: Biotechnologia licencjat Rok akademicki 2009/2010

Wydział Przyrodniczo-Techniczny UO Kierunek studiów: Biotechnologia licencjat Rok akademicki 2009/2010 Kierunek studiów: Biotechnologia licencjat 6.15 BCH2 II Typ studiów: stacjonarne Semestr: IV Liczba punktow ECTS: 5 Jednostka organizacyjna prowadząca przedmiot: Samodzielna Katedra Biotechnologii i Biologii

Bardziej szczegółowo

Lipidy (tłuszczowce)

Lipidy (tłuszczowce) Lipidy (tłuszczowce) Miejsce lipidów wśród innych składników chemicznych Lipidy To niejednorodna grupa związków, tak pod względem składu chemicznego, jak i roli, jaką odrywają w organizmach. W ich skład

Bardziej szczegółowo

BIOENERGETYKA cz. I METABOLIZM WĘGLOWODANÓW I LIPIDÓW. dr hab. prof. AWF Agnieszka Zembroń-Łacny

BIOENERGETYKA cz. I METABOLIZM WĘGLOWODANÓW I LIPIDÓW. dr hab. prof. AWF Agnieszka Zembroń-Łacny BIOENERGETYKA cz. I METABOLIZM WĘGLOWODANÓW I LIPIDÓW dr hab. prof. AWF Agnieszka Zembroń-Łacny METABOLIZM/ENERGIA WĘGLOWODANY i LIPIDY WYKŁAD 6 Trawienie i wchłanianie WĘGLOWODANY TŁUSZCZE BIAŁKA Katabolizm

Bardziej szczegółowo

Plan działania opracowała Anna Gajos

Plan działania opracowała Anna Gajos Plan działania 15.09-15.10 opracowała Anna Gajos Jakie zagadnienia trzeba opanować z następujących działów: 1. Budowa chemiczna organizmów. 2. Budowa i funkcjonowanie komórki 3. Cykl komórkowy 4. Metabolizm

Bardziej szczegółowo

Błona komórkowa - funkcje a struktura?

Błona komórkowa - funkcje a struktura? Błona komórkowa - funkcje a struktura? komórka wysoki niska stopień uporządkowania cząsteczek entropia układu otoczenie niski wysoka Błony komórki jako bariery bariery między przedziałami (kompartmentami)

Bardziej szczegółowo

Błona komórkowa - funkcje a struktura? Błony komórki jako bariery

Błona komórkowa - funkcje a struktura? Błony komórki jako bariery komórka wysoki niska stopień uporządkowania cząsteczek entropia układu otoczenie niski wysoka Błona komórkowa - funkcje a struktura? Błony komórki jako bariery bariery między przedziałami (kompartmentami)

Bardziej szczegółowo

Lipidy OLEJ. Kwasy t uszczowe. Kwasy t uszczowe Omega6 COOH COOH CH3. Schéma acides gras omega 6 COOH

Lipidy OLEJ. Kwasy t uszczowe. Kwasy t uszczowe Omega6 COOH COOH CH3. Schéma acides gras omega 6 COOH Lipidy CH 3 R CH3 Kwasy t uszczowe Kwasy t uszczowe Omega3 Lipidy Schéma acides gras omega 6 CH3 Kwasy t uszczowe Omega6 23 TRAN Kwasy t uszczowe Wielonienasycone kwasy t uszczowe zawarte w pokarmie ulegajà

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Od Autora 9. Wprowadzenie 11 CZĘŚĆ A. MOLEKULARNE MENU 13

Spis treści. Od Autora 9. Wprowadzenie 11 CZĘŚĆ A. MOLEKULARNE MENU 13 Spis treści Od Autora 9 Wprowadzenie 11 CZĘŚĆ A. MOLEKULARNE MENU 13 1. Białka 13 1.1. Budowa białek 13 1.1.1. Peptydy 15 1.1.2. Struktury przestrzenne łańcuchów polipeptydowych 16 1.1.2.1. Bioróżnorodność

Bardziej szczegółowo

Źródła energii dla mięśni. mgr. Joanna Misiorowska

Źródła energii dla mięśni. mgr. Joanna Misiorowska Źródła energii dla mięśni mgr. Joanna Misiorowska Skąd ta energia? Skurcz włókna mięśniowego wymaga nakładu energii w postaci ATP W zależności od czasu pracy mięśni, ATP może być uzyskiwany z różnych źródeł

Bardziej szczegółowo

Spis treści. 1. Wiadomości wstępne Skład chemiczny i funkcje komórki Przedmowa do wydania czternastego... 13

Spis treści. 1. Wiadomości wstępne Skład chemiczny i funkcje komórki Przedmowa do wydania czternastego... 13 Przedmowa do wydania czternastego... 13 Częściej stosowane skróty... 15 1. Wiadomości wstępne... 19 1.1. Rys historyczny i pojęcia podstawowe... 19 1.2. Znaczenie biochemii w naukach rolniczych... 22 2.

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO im. JERZEGO KUKUCZKI w KATOWICACH Kierunek studiów: FIZJOTERAPIA poziom pierwszy Tytuł zawodowy absolwenta: licencjat

AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO im. JERZEGO KUKUCZKI w KATOWICACH Kierunek studiów: FIZJOTERAPIA poziom pierwszy Tytuł zawodowy absolwenta: licencjat Profil kształcenia: ogólno akademicki Moduł / przedmiot: P05 Biochemia Liczba godzin w semestrze Studia stacjonarne AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO im. JERZEGO KUKUCZKI w KATOWICACH Kierunek studiów: FIZJOTERAPIA

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia laboratoryjne - teoria

Ćwiczenia laboratoryjne - teoria UNIWERSYTET GDAŃSKI Pracownia studencka Katedry Analizy Środowiska Ćwiczenia laboratoryjne - teoria Analiza lipidów ANALIZA PRODUKTÓW POCHODZENIA NATURALNEGO Gdańsk, 2009 1 1. Lipidy Lipidy, inaczej tłuszcze,

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO im. JERZEGO KUKUCZKI w KATOWICACH WYDZIAŁ FIZJOTERAPII KIERUNEK FIZJOTERAPIA pięcioletnie studia magisterskie

AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO im. JERZEGO KUKUCZKI w KATOWICACH WYDZIAŁ FIZJOTERAPII KIERUNEK FIZJOTERAPIA pięcioletnie studia magisterskie Profil kształcenia: ogólnoakademicki KOD: A PRZEDMIOT: Biochemia Liczba godzin w semestrze AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO im. JERZEGO KUKUCZKI w KATOWICACH WYDZIAŁ FIZJOTERAPII KIERUNEK FIZJOTERAPIA pięcioletnie

Bardziej szczegółowo

wielkość, kształt, typy

wielkość, kształt, typy Mitochondria 0,5-1µm wielkość, kształt, typy 1-7µm (10µm) Filmowanie poklatkowe (w mikroskopie fluorescencyjnym) sieci mitochondrialnej w komórkach droŝdŝy (krok czasowy 3 min) Mitochondria liczebność,

Bardziej szczegółowo

Integracja metabolizmu

Integracja metabolizmu Integracja metabolizmu 1 Kluczowe związki w metabolizmie Glukozo- 6 -fosforan Pirogronian AcetyloCoA 2 Glukoza po wejściu do komórki ulega fosforylacji Metaboliczne przemiany glukozo- 6-fosforanu G-6-P

Bardziej szczegółowo

Reakcje zachodzące w komórkach

Reakcje zachodzące w komórkach Reakcje zachodzące w komórkach W każdej sekundzie we wszystkich organizmach żywych zachodzi niezliczona ilość reakcji metabolicznych. Metabolizm (gr. metabole - przemiana) to przemiany materii i energii

Bardziej szczegółowo

(węglowodanów i tłuszczów) Podstawowym produktem (nośnikiem energii) - ATP

(węglowodanów i tłuszczów) Podstawowym produktem (nośnikiem energii) - ATP śycie - wymaga nakładu energii źródłem - promienie świetlne - wykorzystywane do fotosyntezy - magazynowanie energii w wiązaniach chemicznych Wszystkie organizmy (a zwierzęce wyłącznie) pozyskują energię

Bardziej szczegółowo

Wydział Rehabilitacji Katedra Nauk Przyrodniczych Kierownik: Prof. dr hab. Andrzej Wit BIOCHEMIA. Obowiązkowy

Wydział Rehabilitacji Katedra Nauk Przyrodniczych Kierownik: Prof. dr hab. Andrzej Wit BIOCHEMIA. Obowiązkowy Przedmiot: BIOCHEMIA I. Informacje ogólne Jednostka organizacyjna Nazwa przedmiotu Wydział Rehabilitacji Katedra Nauk Przyrodniczych Kierownik: Prof. dr hab. Andrzej Wit BIOCHEMIA Kod przedmiotu FI-07

Bardziej szczegółowo

Wątroba, serce i mięśnie w spoczynku (zasobne w tlen) wykorzystują kwasy tłuszczowe jako źródło energii. Mięśnie pracujące korzystają z glikolizy.

Wątroba, serce i mięśnie w spoczynku (zasobne w tlen) wykorzystują kwasy tłuszczowe jako źródło energii. Mięśnie pracujące korzystają z glikolizy. Lipidy Wątroba, serce i mięśnie w spoczynku (zasobne w tlen) wykorzystują kwasy tłuszczowe jako źródło energii. Mięśnie pracujące korzystają z glikolizy. Mózg prawie wyłącznie czerpie energię z przemian

Bardziej szczegółowo

Lipidy. związki niepolarne wpływ na rozpuszczalność. Tłuszcze: stałe (zwierzęce) ciekłe (roślinne) Tłuszcze: nasycone nienasycone wielonienasycone!

Lipidy. związki niepolarne wpływ na rozpuszczalność. Tłuszcze: stałe (zwierzęce) ciekłe (roślinne) Tłuszcze: nasycone nienasycone wielonienasycone! Lipidy związki niepolarne wpływ na rozpuszczalność Tłuszcze: stałe (zwierzęce) ciekłe (roślinne) Tłuszcze: nasycone nienasycone wielonienasycone! Lipidy: proste (tłuszcze właściwe, woski) złożone (fosfolipidy,

Bardziej szczegółowo

oksydacyjna ADP + Pi + (energia z utleniania zredukowanych nukleotydów ) ATP

oksydacyjna ADP + Pi + (energia z utleniania zredukowanych nukleotydów ) ATP Życie - wymaga nakładu energii źródłem - promienie świetlne - wykorzystywane do fotosyntezy - magazynowanie energii w wiązaniach chemicznych Wszystkie organizmy (a zwierzęce wyłącznie) pozyskują energię

Bardziej szczegółowo

Chemiczne składniki komórek

Chemiczne składniki komórek Chemiczne składniki komórek Komórki wykorzystują prawa fizyki i chemii, aby przeżyć Zbudowane z takich samych pierwiastków i związków jak materia nieożywiona Chemia komórki dominują: H 2 O związki organiczne

Bardziej szczegółowo

Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko. Syllabus przedmiotowy 2016/ /2019

Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko. Syllabus przedmiotowy 2016/ /2019 Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko Syllabus przedmiotowy 2016/2017-2018/2019 Wydział Fizjoterapii Kierunek studiów Fizjoterapia Specjalność ----------- Forma studiów Stacjonarne / Niestacjonarne

Bardziej szczegółowo

Biochemia zwierząt - A. Malinowska

Biochemia zwierząt - A. Malinowska Spis treści Biochemia zwierząt - A. Malinowska 1. Wstęp 1.1. Wpływ środowiska zewnętrznego na organizm zwierzęcy 1.2. Podstawowe składniki organizmu zwierzęcego 1.3. Woda 1.4. Składniki mineralne 1.4.1.

Bardziej szczegółowo

WSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAŻANIA

WSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAŻANIA WSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAŻANIA Temat: Denaturacja białek oraz przemiany tłuszczów i węglowodorów, jako typowe przemiany chemiczne i biochemiczne zachodzące w żywności mrożonej. Łukasz Tryc SUChiKL Sem.

Bardziej szczegółowo

Nukleotydy w układach biologicznych

Nukleotydy w układach biologicznych Nukleotydy w układach biologicznych Schemat 1. Dinukleotyd nikotynoamidoadeninowy Schemat 2. Dinukleotyd NADP + Dinukleotydy NAD +, NADP + i FAD uczestniczą w procesach biochemicznych, w trakcie których

Bardziej szczegółowo

Lipidy. związki niepolarne wpływ na rozpuszczalność. Tłuszcze: stałe (zwierzęce) ciekłe (roślinne) Tłuszcze: nasycone nienasycone wielonienasycone!

Lipidy. związki niepolarne wpływ na rozpuszczalność. Tłuszcze: stałe (zwierzęce) ciekłe (roślinne) Tłuszcze: nasycone nienasycone wielonienasycone! Lipidy związki niepolarne wpływ na rozpuszczalność Tłuszcze: stałe (zwierzęce) ciekłe (roślinne) Tłuszcze: nasycone nienasycone wielonienasycone! Lipidy: proste (tłuszcze właściwe, woski) złożone (fosfolipidy,

Bardziej szczegółowo

Lipidy. Zakład Chemii Medycznej. Pomorski Uniwersytet Medyczny

Lipidy. Zakład Chemii Medycznej. Pomorski Uniwersytet Medyczny Lipidy Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny I. Lipidy Substancje organiczne, występujące w organizmach żywych, nierozpuszczalne w wodzie, ale dające się ekstrahować rozpuszczalnikami organicznymi

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Fotosynteza. 1 Fotosynteza 1.1 WĘGLOWODANY 2 Cykl Krebsa 2.1 Acetylokoenzym A

Spis treści. Fotosynteza. 1 Fotosynteza 1.1 WĘGLOWODANY 2 Cykl Krebsa 2.1 Acetylokoenzym A Spis treści 1 Fotosynteza 1.1 WĘGLOWODANY 2 Cykl Krebsa 2.1 Acetylokoenzym A Fotosynteza Jest to złożony, wieloetapowy proces redukcji dwutlenku węgla do substancji zawierających atomy węgla na niższych

Bardziej szczegółowo

Mitochondria. siłownie komórki

Mitochondria. siłownie komórki śycie - wymaga nakładu energii źródłem - promienie świetlne - wykorzystywane do fotosyntezy - magazynowanie energii w wiązaniach chemicznych Wszystkie organizmy ( a zwierzęce wyłącznie) pozyskują energię

Bardziej szczegółowo

prof. dr hab. Maciej Ugorski Efekty kształcenia 2 Posiada podstawowe wiadomości z zakresu enzymologii BC_1A_W04

prof. dr hab. Maciej Ugorski Efekty kształcenia 2 Posiada podstawowe wiadomości z zakresu enzymologii BC_1A_W04 BIOCHEMIA (BC) Kod przedmiotu Nazwa przedmiotu Kierunek Poziom studiów Profil Rodzaj przedmiotu Semestr studiów 2 ECTS 5 Formy zajęć Osoba odpowiedzialna za przedmiot Język Wymagania wstępne Skrócony opis

Bardziej szczegółowo

B) podział (aldolowy) na 2 triozy. 2) izomeryzacja do fruktozo-6-p (aldoza w ketozę, dla umoŝliwienia kolejnych przemian)

B) podział (aldolowy) na 2 triozy. 2) izomeryzacja do fruktozo-6-p (aldoza w ketozę, dla umoŝliwienia kolejnych przemian) Glikoliza (Przegląd kluczowych struktur i reakcji) A) przygotowanie heksozy do podziału na dwie triozy: 1)fosforylacja glukozy (czyli przekształcenie w formę metabolicznie aktywną) 2) izomeryzacja do fruktozo-6-p

Bardziej szczegółowo

Błona komórkowa - model płynnej mozaiki

Błona komórkowa - model płynnej mozaiki System błon w komórkach eukariotycznych Transport przez błony plazmatyczne dr n. biol. Ewa Kilańczyk Zakład Biologii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego Błona komórkowa - model płynnej mozaiki

Bardziej szczegółowo

System błon w komórkach eukariotycznych. Transport przez błony plazmatyczne. Błona komórkowa - model płynnej mozaiki

System błon w komórkach eukariotycznych. Transport przez błony plazmatyczne. Błona komórkowa - model płynnej mozaiki System błon w komórkach eukariotycznych. Transport przez błony plazmatyczne. Prof. dr hab. n. med. Małgorzata Milkiewicz Zakład Biologii Medycznej Błona komórkowa - model płynnej mozaiki 1 Błona komórkowa

Bardziej szczegółowo

Budowa tłuszczów // // H 2 C O H HO C R 1 H 2 C O C R 1 // // HC O H + HO C R 2 HC - O C R 2 + 3H 2 O

Budowa tłuszczów // // H 2 C O H HO C R 1 H 2 C O C R 1 // // HC O H + HO C R 2 HC - O C R 2 + 3H 2 O Tłuszcze (glicerydy) - Budowa i podział tłuszczów, - Wyższe kwasy tłuszczowe, - Hydroliza (zmydlanie) tłuszczów - Utwardzanie tłuszczów -Próba akroleinowa -Liczba zmydlania, liczba jodowa Budowa tłuszczów

Bardziej szczegółowo

(19) PL (11) (13) B1 (12) OPIS PATENTOWY PL B1. (51) IntCl7 G09B 23/26 G01N 33/00. (73) Uprawniony z patentu:

(19) PL (11) (13) B1 (12) OPIS PATENTOWY PL B1. (51) IntCl7 G09B 23/26 G01N 33/00. (73) Uprawniony z patentu: RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (21) Numer zgłoszenia: 315922 (22) Data zgłoszenia: 02.09.1996 (19) PL (11) 182456 (13) B1 (51) IntCl7 G09B 23/26 G01N

Bardziej szczegółowo

Synteza TAG TAG. Glukoza. 3-fosforan dihydroksyacetonu. Glicerol. Glicerolo-3-fosforan + Acylo-CoA. CoA + Acylo-CoA. CoA.

Synteza TAG TAG. Glukoza. 3-fosforan dihydroksyacetonu. Glicerol. Glicerolo-3-fosforan + Acylo-CoA. CoA + Acylo-CoA. CoA. Synteza TAG Glukoza TAG 3-fosforan dihydroksyacetonu Glicerol Glicerolo-3-fosforan + Acylo-oA oa + Acylo-oA oa Kwas fosfatydowy Synteza TAG Kwas fosfatydowy Pi Diacyloglicerol + Acylo-oA oa TAG Synteza

Bardziej szczegółowo

Organizm człowieka. Rola tłuszczów. Roman Cichon Katedra Żywienia i Dietetyki CM UMK Bydgoszcz 2015

Organizm człowieka. Rola tłuszczów. Roman Cichon Katedra Żywienia i Dietetyki CM UMK Bydgoszcz 2015 Organizm człowieka Rola tłuszczów Roman Cichon Katedra Żywienia i Dietetyki CM UMK Bydgoszcz 2015 Klasyfikacja Pojęcie tłuszcze odnosi się do grupy związków charakteryzujących się nierozpuszczalnością

Bardziej szczegółowo

Błona komórkowa - funkcje a struktura? Błony komórki jako bariery

Błona komórkowa - funkcje a struktura? Błony komórki jako bariery Błona komórkowa - funkcje a struktura? Błony komórki jako bariery 1 Jak zbudowane są błony plazmatyczne? Jak zbudowane są błony plazmatyczne? Historia badań Koniec XIX w.- badania błon erytrocytów, wodniczek

Bardziej szczegółowo

Obliczenia biochemiczne (stężenia)

Obliczenia biochemiczne (stężenia) Obliczenia biochemiczne (stężenia) 1. Stosowane w biochemii sposoby wyrażania stężenia: masa/objętość, procent masowy, procent objętościowy, stężenie molowe, molalne, ppm, mg/dl, mg%. 2. Obliczanie i przeliczanie

Bardziej szczegółowo

12. LIPIDY I POCHODNE

12. LIPIDY I POCHODNE 12. LIPIDY I PDNE Iwona śak Lipidy są cząsteczkami nierozpuszczalnymi w wodzie, lecz rozpuszczającymi się w rozpuszczalnikach organicznych. Zazwyczaj są to estry wyŝszych kwasów tłuszczowych z alkoholami

Bardziej szczegółowo

FIZJOLOGIA WYSIŁKU FIZYCZNEGO ENERGETYKA WYSIŁKU, ROLA KRĄŻENIA I UKŁADU ODDECHOWEGO

FIZJOLOGIA WYSIŁKU FIZYCZNEGO ENERGETYKA WYSIŁKU, ROLA KRĄŻENIA I UKŁADU ODDECHOWEGO FIZJOLOGIA WYSIŁKU FIZYCZNEGO ENERGETYKA WYSIŁKU, ROLA KRĄŻENIA I UKŁADU ODDECHOWEGO Dr hab. Andrzej Klusiewicz Zakład Fizjologii Instytutu Sportu Tematyka wykładu obejmuje trzy systemy energetyczne generujące

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO im. JERZEGO KUKUCZKI w KATOWICACH Kierunek studiów: FIZJOTERAPIA poziom pierwszy Tytuł zawodowy absolwenta: licencjat

AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO im. JERZEGO KUKUCZKI w KATOWICACH Kierunek studiów: FIZJOTERAPIA poziom pierwszy Tytuł zawodowy absolwenta: licencjat Profil kształcenia: ogólno akademicki Moduł / przedmiot: P05 Biochemia Liczba godzin w semestrze Studia stacjonarne Studia niestacjonarne Koordynator przedmiotu wykładowcy AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 5. Lipidy. dr Anna Bielenica. 2. Podział lipidów. Repetytorium. Repetytorium

Ćwiczenie nr 5. Lipidy. dr Anna Bielenica. 2. Podział lipidów. Repetytorium. Repetytorium Ćwiczenie nr 5 Repetytorium dr Anna Bielenica Lipidy 1. gólne wiadomości o lipidach. 2. Podział lipidów. 3. Kwasy tłuszczowe. 4. Tłuszcze właściwe (triglicerydy, triacyloglicerole). 5. Lipidy złożone -

Bardziej szczegółowo

Program zajęć z biochemii dla studentów kierunku weterynaria I roku studiów na Wydziale Lekarskim UJ CM w roku akademickim 2013/2014

Program zajęć z biochemii dla studentów kierunku weterynaria I roku studiów na Wydziale Lekarskim UJ CM w roku akademickim 2013/2014 Program zajęć z biochemii dla studentów kierunku weterynaria I roku studiów na Wydziale Lekarskim UJ CM w roku akademickim 2013/2014 S E M E S T R II Tydzień 1 24.02-28.02 2 03.03-07.03 3 10.03-14.03 Wykłady

Bardziej szczegółowo

CORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA WERSJA A. imię i nazwisko :. klasa :.. ilość punktów :.

CORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA WERSJA A. imię i nazwisko :. klasa :.. ilość punktów :. CORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA WERSJA A imię i nazwisko :. klasa :.. ilość punktów :. Zadanie 1 Przeanalizuj schemat i wykonaj polecenia. a. Wymień cztery struktury występujące zarówno w komórce roślinnej,

Bardziej szczegółowo

Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Wyższa Szkoła Medyczna w Białymstoku Wydział Ogólnomedyczny

Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Wyższa Szkoła Medyczna w Białymstoku Wydział Ogólnomedyczny Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Moduły wprowadzające/wymagania wstępne: Nazwa modułu (przedmiot lub grupa przedmiotowa): Osoby prowadzące:

Bardziej szczegółowo

LIPIDY TO SKŁADNIKI ORGANIZMÓW ZWIERZĘCYCH I ROŚLINNYCH.

LIPIDY TO SKŁADNIKI ORGANIZMÓW ZWIERZĘCYCH I ROŚLINNYCH. LIPIDY TO SKŁADNIKI ORGANIZMÓW ZWIERZĘCYCH I ROŚLINNYCH. Lipidy charakteryzujemy na podstawie ich rozpuszczalności są to związki nierozpuszczalne w wodzie, ale rozpuszczalne w rozpuszczalnikach organicznych

Bardziej szczegółowo

Bliskie spotkania z biologią METABOLIZM. dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW. Instytut Biologii Eksperymetalnej, Zakład Biochemii i Biologii Komórki

Bliskie spotkania z biologią METABOLIZM. dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW. Instytut Biologii Eksperymetalnej, Zakład Biochemii i Biologii Komórki Bliskie spotkania z biologią METABOLIZM dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW Instytut Biologii Eksperymetalnej, Zakład Biochemii i Biologii Komórki Metabolizm całokształt przemian biochemicznych i towarzyszących

Bardziej szczegółowo

U grzybów i zwierząt synteza kwasów tłuszczowych zachodzi w multienzymatycznym kompleksie syntazy kwasów tłuszczowych (FAS)

U grzybów i zwierząt synteza kwasów tłuszczowych zachodzi w multienzymatycznym kompleksie syntazy kwasów tłuszczowych (FAS) U grzybów i zwierząt synteza kwasów tłuszczowych zachodzi w multienzymatycznym kompleksie syntazy kwasów tłuszczowych (FAS) U drożdży FAS (2.4x10 6 D) składa się z dwóch typów podjednostek (α - 213 kd,

Bardziej szczegółowo

Czy warto jeść kasze i płatki?

Czy warto jeść kasze i płatki? Czy warto jeść kasze i płatki? Dr hab. Grażyna Cacak-Pietrzak Katedra Technologii Żywności Wydział Nauk o Żywności SGGW Wszechnica Żywieniowa SGGW 17.02.2016 Kasze i płatki zbożowe Kasze całe lub pokrajane

Bardziej szczegółowo

Korzyści z wegetarianizmu

Korzyści z wegetarianizmu Korzyści z wegetarianizmu QQ QQ Wegetarianizm a choroby cywilizacyjne Przemiana lipidowa ustroju Lipidy (tłuszcze) dostarczają z 1 grama 9 kcal. Są naturalną formą gromadzenia zapasów energii magazynowanej

Bardziej szczegółowo

Sylabus: Biochemia. 1. Metryczka II WYDZIAŁ LEKARSKI Z ODDZIAŁEM NAUCZANIA W JĘZYKU ANGIELSKIM ORAZ ODDZIAŁEM FIZJOTERAPII.

Sylabus: Biochemia. 1. Metryczka II WYDZIAŁ LEKARSKI Z ODDZIAŁEM NAUCZANIA W JĘZYKU ANGIELSKIM ORAZ ODDZIAŁEM FIZJOTERAPII. Sylabus: Biochemia 1. Metryczka Nazwa Wydziału: Program kształcenia II WYDZIAŁ LEKARSKI Z ODDZIAŁEM NAUCZANIA W JĘZYKU ANGIELSKIM ORAZ ODDZIAŁEM FIZJOTERAPII FIZJOTERAPIA, STUDIA I STOPNIA, PROFIL PRAKTYCZNY,

Bardziej szczegółowo

BIOCHEMIA. 1. Informacje o przedmiocie (zajęciach), jednostce koordynującej przedmiot, osobie prowadzącej

BIOCHEMIA. 1. Informacje o przedmiocie (zajęciach), jednostce koordynującej przedmiot, osobie prowadzącej BIOCHEMIA 1. Informacje o przedmiocie (zajęciach), jednostce koordynującej przedmiot, osobie prowadzącej 1.1. Nazwa przedmiotu (zajęć): Biochemia 1.2. Forma przedmiotu: Wykłady, ćwiczenia 1.3. Przedmiot

Bardziej szczegółowo

Biochemia Ćwiczenie 7

Biochemia Ćwiczenie 7 Imię i nazwisko Uzyskane punkty Nr albumu data /2 podpis asystenta ĆWICZENIE 7 LIPIDY O ZNACZENIU BIOLOGICZNYM Wstęp merytoryczny Pojęciem lipidów określa się zespół heterogennych związków organicznych

Bardziej szczegółowo

I. Węgiel i jego związki z wodorem

I. Węgiel i jego związki z wodorem NaCoBeZU z chemii dla klasy 3 I. Węgiel i jego związki z wodorem 1. Poznajemy naturalne źródła węglowodorów wymieniam kryteria podziału chemii na organiczną i nieorganiczną wyjaśniam, czym zajmuje się

Bardziej szczegółowo

Biofizyka z elementami biochemii

Biofizyka z elementami biochemii Biofizyka z elementami biochemii a dzisiaj raczej biochemia Wykład 4 Podstawowe pozostałe rodzaje makrocząstek rybosom rrna Jest RYBOZYMEM Struktura rrna dużej podjednostki rybosomu rrna powstaje w wyniku

Bardziej szczegółowo

3) jednostka, dla której przedmiot jest oferowany,

3) jednostka, dla której przedmiot jest oferowany, Załącznik do zarządzenia Nr 166 Rektora UMK z dnia 21 grudnia 2015 r. Formularz opisu przedmiotu (formularz sylabusa) na studiach wyższych, doktoranckich, podyplomowych i kursach dokształcających A. Ogólny

Bardziej szczegółowo

TAF TEMPERATURE ADAPTED FEEDS. - Odpowiednia pasza na daną porę roku TEMPERATURE ADAPTED FEEDS TM

TAF TEMPERATURE ADAPTED FEEDS. - Odpowiednia pasza na daną porę roku TEMPERATURE ADAPTED FEEDS TM TEMPERATURE ADAPTED FEEDS - Odpowiednia pasza na daną porę roku TEMPERATURE ADAPTED FEEDS - Odpowiednia pasza na daną porę roku Ryby to organizmy zmiennocieplne. Temperatura środowiska wpływa na pobieranie

Bardziej szczegółowo

Biofizyka z elementami biochemii

Biofizyka z elementami biochemii Biofizyka z elementami biochemii a dzisiaj raczej biochemia Wykład 3 Cukry, lipidy lipidy Lipidy to: KWAS + ALKOHOL --> ESTER + WODA proste tłuszcze woski Estry kwasów z glicerolem Estry z alkoholami wyższymi

Bardziej szczegółowo

Peroksysomy. Peroksysomy Import białek sekwencje sygnałowe: Ser-Lys-Leu C-koniec (zazwyczaj) peroksyny; białka receptorowe i kanałowe (?

Peroksysomy. Peroksysomy Import białek sekwencje sygnałowe: Ser-Lys-Leu C-koniec (zazwyczaj) peroksyny; białka receptorowe i kanałowe (? Peroksysomy Peroksysomy - pierwotne utleniacze (mikrociała) w komórkach zwierzęcych i roślinnych biochemiczna zmienność (procesy metaboliczne: kataboliczne i anaboliczne) 0,2 1,8 µm pojedyncza błona kanały

Bardziej szczegółowo

Biochemia SYLABUS A. Informacje ogólne

Biochemia SYLABUS A. Informacje ogólne Biochemia A. Informacje ogólne Elementy sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod Język Rodzaj Rok studiów /semestr Wymagania

Bardziej szczegółowo

ATP. Slajd 1. Slajd 2 1997 rok Nagroda Nobla: P.D. Boyer (USA), J.E. Walker (GB) i J.C. Skou (D) Slajd 3. BIOENERGETYKA KOMÓRKI oddychanie i energia

ATP. Slajd 1. Slajd 2 1997 rok Nagroda Nobla: P.D. Boyer (USA), J.E. Walker (GB) i J.C. Skou (D) Slajd 3. BIOENERGETYKA KOMÓRKI oddychanie i energia Slajd 1 BIOENERGETYKA KOMÓRKI oddychanie i energia WYKŁAD 6. Agnieszka Zembroń-Łacny 1. cukry, lipidy, aminokwasy 2. mitochondria 3. energia chemiczna (ATP) Slajd 2 1997 rok Nagroda Nobla: P.D. Boyer (USA),

Bardziej szczegółowo

Tłuszcz w diecie sportowca

Tłuszcz w diecie sportowca Tłuszcz w diecie sportowca mgr. Joanna Misiorowska mgr.joanna Misiorowska "Żywienie w sporcie" Charakterystyka Grupa związków chemicznych złożona z: kwasów tłuszczowych alkoholu glicerolu (estry) Cechy

Bardziej szczegółowo

Kwasy omega -3, szczególnie EPA i DHA:

Kwasy omega -3, szczególnie EPA i DHA: Kwasy omega -3, szczególnie EPA i DHA: - są konieczne do prawidłowej budowy, rozwoju i funkcjonowania całego Twojego organizmu: Stężenie kwasów tłuszczowych w organizmie człowieka [g/100g stężenia całkowitego]

Bardziej szczegółowo

Biochemia Oddychanie wewnątrzkomórkowe

Biochemia Oddychanie wewnątrzkomórkowe Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Krośnie Biochemia Oddychanie wewnątrzkomórkowe Dr n. biol. Henryk Różański Laboratorium Biologii Przemysłowej i Eksperymentalnej Oddychanie Glikoliza beztlenowy, wewnątrzkomórkowy

Bardziej szczegółowo

Sterydy (Steroidy) "Chemia Medyczna" dr inż. Ewa Mironiuk-Puchalska, WChem PW

Sterydy (Steroidy) Chemia Medyczna dr inż. Ewa Mironiuk-Puchalska, WChem PW Sterydy (Steroidy) Związki pochodzenia zwierzęcego, roślinnego i mikroorganicznego; pochodne lipidów, których wspólnącechą budowy jest układ czterech sprzężonych pierścieni węglowodorowych zwany steranem(cyklopentanoperhydrofenantren)

Bardziej szczegółowo

Lipidy. Zakład Chemii Medycznej. Pomorski Uniwersytet Medyczny

Lipidy. Zakład Chemii Medycznej. Pomorski Uniwersytet Medyczny Lipidy Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny Lipidy Substancje organiczne, występujące w organizmach żywych, nierozpuszczalne w wodzie, ale dające się ekstrahować rozpuszczalnikami organicznymi

Bardziej szczegółowo

Przedziały wewnątrzkomórkowe siateczka śródplazmatyczna (ER) Pochodzenie ER

Przedziały wewnątrzkomórkowe siateczka śródplazmatyczna (ER) Pochodzenie ER Przedziały wewnątrzkomórkowe siateczka śródplazmatyczna (ER) Pochodzenie ER inwaginacja błony - (kanały trnslokacyjne) i rozrost cysterny spłaszczone woreczki tubule Siateczka śródplazmatyczna retikulum

Bardziej szczegółowo

Przedziały wewnątrzkomórkowe siateczka śródplazmatyczna (ER)

Przedziały wewnątrzkomórkowe siateczka śródplazmatyczna (ER) Przedziały wewnątrzkomórkowe siateczka śródplazmatyczna (ER) Pochodzenie ER inwaginacja błony - (kanały trnslokacyjne) i rozrost cysterny spłaszczone woreczki tubule Siateczka śródplazmatyczna retikulum

Bardziej szczegółowo

KARTA PRZEDMIOTU. PP-BCH Biochemia Nazwa przedmiotu. w języku angielskim USYTUOWANIE PRZEDMIOTU W SYSTEMIE STUDIÓW

KARTA PRZEDMIOTU. PP-BCH Biochemia Nazwa przedmiotu. w języku angielskim USYTUOWANIE PRZEDMIOTU W SYSTEMIE STUDIÓW KARTA PRZEDMIOTU Kod przedmiotu BCH w języku polskim Biochemia Nazwa przedmiotu w języku angielskim Biochemistry USYTUOWANIE PRZEDMIOTU W SYSTEMIE STUDIÓW Kierunek studiów Forma studiów Poziom studiów

Bardziej szczegółowo

Plan wynikowy z chemii do klasy III gimnazjum w roku szkolnym 2017/2018. Liczba godzin tygodniowo: 1.

Plan wynikowy z chemii do klasy III gimnazjum w roku szkolnym 2017/2018. Liczba godzin tygodniowo: 1. 1 Plan wynikowy z chemii do klasy III gimnazjum w roku szkolnym 2017/2018. Liczba godzin tygodniowo: 1. Tytuł rozdziału w podręczniku Temat lekcji podstawowe Węgiel i jego związki z wodorem 1.Omówienie

Bardziej szczegółowo

Wspomaganie treningu sportowego

Wspomaganie treningu sportowego Wspomaganie treningu sportowego Cechy sprawności MOC FIZ. produkcja energii eksplozywna (siła) maksymalna (szybkość ść) wytrzymałościowa aerobowa Cechy sprawności KONTROLA NERW.-MM. (psyche) pobudzenie

Bardziej szczegółowo

Plan pracy dydaktycznej na chemii w klasach trzecich w roku szkolnym 2015/2016

Plan pracy dydaktycznej na chemii w klasach trzecich w roku szkolnym 2015/2016 1 Agnieszka Wróbel nauczyciel biologii i chemii Wrocław,01.09.2015r. Plan pracy dydaktycznej na chemii w klasach trzecich w roku szkolnym 2015/2016 Poziom wymagań Ocena Opis wymagań podstawowe niedostateczna

Bardziej szczegółowo

Wymagania na poszczególne oceny z chemii w klasie III VII. Węgiel i jego związki z wodorem

Wymagania na poszczególne oceny z chemii w klasie III VII. Węgiel i jego związki z wodorem Wymagania na poszczególne oceny z chemii w klasie III VII. Węgiel i jego związki z wodorem 1 Uczeń: wyjaśnia, czym zajmuje się chemiaorganiczna (2) definiuje pojęcie węglowodory (2) wymienia naturalne

Bardziej szczegółowo

ODDYCHANIE KOMÓRKOWE

ODDYCHANIE KOMÓRKOWE NM Gera ODDYCHANIE KOMÓRKOWE 1 A) ODDYCHANIE TLENOWE B) PROCESY BEZTLENOWEGO UZYSKIWANIA ENERGII ZADANIE DOMOWE W FORMIE REFERATU OPRACUJ ZAGADNIENIA DOTYCZĄCE PRZEBIEGU CHEMOSYNTEZY ORAZ BEZTLENOWEGO

Bardziej szczegółowo

Znamy tylko kilka typów monomerów, ale z nich powstają miliony. Poza wodą, biomolekuły dzielimy na cztery klasy:

Znamy tylko kilka typów monomerów, ale z nich powstają miliony. Poza wodą, biomolekuły dzielimy na cztery klasy: Zakład Biofizyki Monomery i Polimery Poza wodą, biomolekuły dzielimy na cztery klasy: Białka (proteiny) Kwasy nukleinowe Polisacharydy (wielocukry) lipidy Każda klasa zawiera małe molekuły (= monomery

Bardziej szczegółowo

Histologia dla kosmetologów

Histologia dla kosmetologów Histologia dla kosmetologów 2 Marcin Błaszczyk Histologia dla kosmetologów OFICYNA WYDAWNICZA PWSZ NYSA 2013 3 RECENZENT dr hab. n. farm. Andrzej Jankowski, prof. PWSZ w Nysie OPRACOWANIE GRAFICZNE, SKŁAD,

Bardziej szczegółowo

Created by Neevia Document Converter trial version

Created by Neevia Document Converter trial version TEST VI PRZEMIANA LIPIDÓW, W TYM CIAŁA KETONOWE I STEROIDY 1. Prawdziwe są zdania: (+) 1 Zawarte w Ŝółci enzymy hydrolityczne odgrywają istotną rolę w procesie trawienia, zachodzącym w dwunastnicy. 2 śółć

Bardziej szczegółowo

Joanna Bereta, Aleksander Ko j Zarys biochemii. Seria Wydawnicza Wydziału Bio chemii, Biofizyki i Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego

Joanna Bereta, Aleksander Ko j Zarys biochemii. Seria Wydawnicza Wydziału Bio chemii, Biofizyki i Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego Joanna Bereta, Aleksander Ko j Zarys biochemii Seria Wydawnicza Wydziału Bio chemii, Biofizyki i Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego Copyright by Wydział Bio chemii, Biofizyki i Biotechnologii

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia seminaryjne w semestrze letnim I Błony biologiczne

Zagadnienia seminaryjne w semestrze letnim I Błony biologiczne Zagadnienia seminaryjne w semestrze letnim 2019 I Błony biologiczne 1. Budowa i składniki błon biologicznych - fosfolipidy - steroidy - białka - glikoproteiny i glikolipidy 2. Funkcje błony komórkowej

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE w klasie III

WYMAGANIA EDUKACYJNE w klasie III WYMAGANIA EDUKACYJNE w klasie III Nr lekcji Temat lekcji Treści nauczania (pismem pogrubionym zostały zaznaczone treści Podstawy Programowej) Węgiel i jego związki z wodorem Wymagania i kryteria ocen Uczeń:

Bardziej szczegółowo

Lipidy. Zakład Chemii Medycznej. Pomorski Uniwersytet Medyczny

Lipidy. Zakład Chemii Medycznej. Pomorski Uniwersytet Medyczny Lipidy Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny Lipidy Substancje organiczne, występujące w organizmach żywych, nierozpuszczalne w wodzie, ale dające się ekstrahować rozpuszczalnikami organicznymi

Bardziej szczegółowo

CHEMIA klasa 3 Wymagania programowe na poszczególne oceny do Programu nauczania chemii w gimnazjum. Chemia Nowej Ery.

CHEMIA klasa 3 Wymagania programowe na poszczególne oceny do Programu nauczania chemii w gimnazjum. Chemia Nowej Ery. CHEMIA klasa 3 Wymagania programowe na poszczególne oceny do Programu nauczania chemii w gimnazjum. Chemia Nowej Ery. Dział - Węgiel i jego związki. określa, czym zajmuje się chemia organiczna definiuje

Bardziej szczegółowo

BIOLOGIA klasa 1 LO Wymagania edukacyjne w zakresie podstawowym od 2019 roku

BIOLOGIA klasa 1 LO Wymagania edukacyjne w zakresie podstawowym od 2019 roku BIOLOGIA klasa 1 LO Wymagania edukacyjne w zakresie podstawowym od 2019 roku Temat Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca 1. Znaczenie nauk 1.

Bardziej szczegółowo

Uczeń: omawia cechy organizmów wyjaśnia cele, przedmiot i metody badań naukowych w biologii omawia istotę kilku współczesnych odkryć.

Uczeń: omawia cechy organizmów wyjaśnia cele, przedmiot i metody badań naukowych w biologii omawia istotę kilku współczesnych odkryć. Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy pierwszej szkoły ponadpodstawowej w zakresie podstawowym od 2019 roku Poziom wymagań Temat ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra

Bardziej szczegółowo