Program Operacyjny. wstpny projekt
|
|
- Emilia Matuszewska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Program Operacyjny Nauka, nowoczesne technologie i społeczestwo informacyjne, wstpny projekt Warszawa, sierpie 2005
2
3 Spis treci 1 Wprowadzenie Dokumenty krajowe i UE zwizane bezporednio z Programem Operacyjnym Diagnoza sytuacji nauki i informatyzacji w Polsce Diagnoza działalnoci badawczo-rozwojowej (B+R) Nakłady na działalno badawczo-rozwojow Podmioty prowadzce działalno B+R Potencjał kadrowy zaangaowany w działalno B+R Aparatura naukowo-badawcza Regionalny potencjał B+R Współpraca naukowa i naukowo-techniczna z zagranic Diagnoza w obszarze działalnoci innowacyjnej Działalno innowacyjna w przedsibiorstwach Transfer i komercjalizacja technologii Upowszechnianie i promocja nauki Diagnoza w obszarze społeczestwa informacyjnego Rynek IT w Polsce Informatyzacja nauki Poziom infrastruktury teleinformatycznej kraju Poziom rozwoju e-usług administracji publicznej Pomoc publiczna Analiza SWOT Ocena efektywnoci dotychczasowej pomocy przedakcesyjnej oraz z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójnoci Strategia wykorzystania nauki, nowoczesnych technologii i społeczestwa informacyjnego do przyspieszenia wzrostu gospodarczego Cel główny Strategia realizacji celów Priorytety i działania realizowane w ramach PO Nauka, nowoczesne technologie i społeczestwo informacyjne Priorytet I Wzmocnienie potencjału nauki dla budowy GOW Działanie 1.1 Wzmocnienie potencjału kadrowego nauki Działanie 1.2 Wzmocnienie struktury organizacyjnej i poprawa poziomu wyposaenia jednostek naukowych Działanie 1.3 Ukierunkowanie bada naukowych i prac rozwojowych Działanie 1.4 Synergia nauki polskiej z nauk europejsk i wiatow
4 4.3.5 Działanie 1.5 Utrzymanie potencjału kadrowego, organizacyjnego i infrastrukturalnego jednostek naukowych Priorytet II Wzmocnienie współpracy nauki z gospodark Działanie 2.1 Wsparcie bada naukowych i prac rozwojowych ukierunkowanych na wykorzystanie w gospodarce Działanie 2.2 Wsparcie dostpu do wyników działalnoci B+R Priorytet III Wsparcie rozwoju społeczestwa informacyjnego Działanie 3.1 Gospodarka elektroniczna Działanie 3.2 Zapewnienie powszechnego dostpu do usług komunikacji elektronicznej Działanie 3.3 Rozwój polskich zasobów cyfrowych Działanie 3.4 Powszechna edukacja oraz promocja na rzecz rozwoju GOW Priorytet IV Pomoc techniczna Działanie 4.1. Wsparcie zarzdzania Programu Operacyjnego Nauka, nowoczesne technologie i społeczestwo informacyjne, Działanie 4.2. Podniesienie kwalifikacji pracowników Działanie 4.3. Komputeryzacja oraz wyposaenia w sprzt biurowy instytucji zaangaowanych w zarzdzanie i wdraanie Programu Operacyjnego Nauka, nowoczesne technologie i społeczestwo informacyjne, Działanie 4.4. Informacja i promocja działa Programu Operacyjnego Nauka, nowoczesne technologie i społeczestwo informacyjne, Działanie 4.5 Wsparcie Jednostki Oceny Tabela finansowa System realizacji Programu Operacyjnego System instytucjonalny Instytucje zarzdzajce Instytucje poredniczce Instytucje wdraajce Komitet Sterujcy Zarzdzanie finansowe i kontrola Instytucja płatnicza Jednostka powiadczajca PO Jednostka audytu Organ oceny zgodnoci Jednostka Monitorujco-Kontrolna EFRR Monitorowanie Komitet monitorujcy NSRO Komitet monitorujcy PO Sprawozdawczo Ocena (ewaluacja)
5 6.4.1 Ocena Programu Operacyjnego Konsultacje społeczne Promocja Słownik Załczniki Ocena Programu przed rozpoczciem realizacji (ocena ex-ante) Wyniki konsultacji społecznych Rozporzdzenia
6 1 Wprowadzenie Od kilkunastu lat Polska konsekwentnie prowadzi proces transformacji gospodarczej w kierunku zapewniajcym przyspieszenie trwałego i zrównowaonego rozwoju. Dziki temu w cigu pierwszych dziesiciu lat przebudowy, dochód wzrósł z poziomu 30% do 40% redniego dochodu obserwowanego w Unii Europejskiej. Tak szybki wzrost gospodarczy moliwy był w znacznym stopniu dziki wykorzystaniu posiadanych w pierwszym okresie przemian przewag komparatywnych w postaci taniej, niele wykształconej siły roboczej oraz przedsibiorczych postaw społeczestwa. Jednake to proste ródło dynamicznego rozwoju zostało ju w pełni wykorzystane, w zwizku z czym niezbdne jest teraz poszukiwanie nowych ródeł przewagi, opartych na innowacjach. Efekty gospodarcze mog by osigane zarówno poprzez tworzenie własnych innowacji technologicznych, jak te poprzez ich pozyskiwanie w wyniku bezporednich inwestycji zagranicznych i zakupu know-how. Jednake w obu strategiach wymagana jest zdolno gospodarki do absorbowania wiedzy. Dla tworzenia nowej wiedzy i lepszego wykorzystania istniejcej (poprzez kształcenie kadr oraz wdraanie wyników bada do praktyki gospodarczej) niezbdny jest systematyczny wzrost nakładów budetowych i pozabudetowych na badania naukowe i prace rozwojowe (B+R). Wspieranie B+R oraz wdraanie nowych technologii umoliwi wzrost innowacyjnoci i konkurencyjnoci gospodarki oraz rozwój społeczestwa informacyjnego (SI). Ma to fundamentalne znaczenie dla tworzenia podstaw gospodarki opartej na wiedzy (GOW) i szybszego osigania wewntrznej i zewntrznej konwergencji z krajami UE. Program przyszłego rozwoju społeczno-gospodarczego kraju sformułowany został we Wstpnym Projekcie Narodowego Planu Rozwoju (WP NPR). Cele strategiczne tego Planu, którymi s: utrzymanie gospodarki na ciece wysokiego wzrostu gospodarczego, wzmocnienie konkurencyjnoci regionów i przedsibiorstw oraz wzrost zatrudnienia, osigane bd m.in. poprzez efektywn absorpcj wiedzy oraz wspieranie inwestycji odpowiadajcych wyzwaniom postpu technologicznego jako głównych czynników napdowych rozwoju gospodarki opartej na wiedzy. Załoenia te stanowiły podstaw do opracowania Programu Operacyjnego (PO) Nauka, nowoczesne technologie i społeczestwo informacyjne, Program Operacyjny okrela powizania załoe polityki naukowej, naukowotechnicznej i innowacyjnej pastwa oraz strategii informatyzacji Rzeczypospolitej Polskiej z WP NPR, w formie priorytetowych zada i sposobów ich realizacji w warunkach członkostwa w UE. Program ten jest zbieny z realizacj celu Konwergencja (dla EFRR, EFS, Fundusz Spójnoci), poprzez skoncentrowanie si na innowacyjnoci i rozwoju wiedzy, jako czynnikach majcych wpływ na przypieszenie tempa rozwoju gospodarczego. Głównym celem Programu Operacyjnego Nauka, nowoczesne technologie i społeczestwo informacyjne jest zwikszenie roli wiedzy i innowacyjnoci w procesie trwałego i zrównowaonego rozwoju gospodarczego i społecznego poprzez wsparcie bada, rozwoju technologii i innowacyjnoci oraz wspieranie budowy społeczestwa informacyjnego w Polsce. Cel ten osignity bdzie poprzez wzmocnienie systemowych powiza jednostek naukowych z gospodark oraz zwikszenie zakresu wykorzystania technik informacyjnych i komunikacyjnych (ang. ICT). Bdzie to wymaga ukierunkowania znaczcego strumienia finansowania bada naukowych na dziedziny i dyscypliny naukowe gwarantujce szybki rozwój gospodarczy kraju. Instrumentem realizacji tego celu bdzie Krajowy Program Ramowy, który stanowi 6
7 element polityki naukowej, naukowo-technicznej i innowacyjnej pastwa, rozumianej jako kompromis midzy autonomi bada naukowców i potrzebami gospodarczymi pastwa. Dla realizacji PO załoono w szczególnoci konsolidacj i koncentracj sektora B+R wokół priorytetowych projektów i programów, najwaniejszych dla przyspieszenia rozwoju gospodarczego i społecznego kraju. Polityka rozwojowa zakłada w tym sektorze m.in. wspieranie rozwoju klastrów badawczo-technologicznych wokół centrów naukowych, technologicznych i edukacyjnych, grupujcych zespoły szkół wyszych oraz instytutów Polskiej Akademii Nauk (PAN) i jednostek badawczo-rozwojowych (wraz z lokalizacj wokół nich parków naukowych i technologicznych lub w mniejszych orodkach inkubatorów technologii). Dofinansowane bd programy dotyczce ich współpracy z przedsibiorstwami (w szczególnoci z małymi i rednimi, w tym typu spin off i start up) oraz centrami badawczo-rozwojowymi korporacji przemysłowych. Tworzone bd w tym celu struktury zarówno lokalne lub regionalne, jak i ponadregionalne (konsorcja i sieci naukowe, obszary i okrgi GOW). 7
8 2 Dokumenty krajowe i UE zwizane bezporednio z Programem Operacyjnym Poniej zaprezentowane polskie i wspólnotowe dokumenty strategiczne, dotyczce polityki naukowej, naukowo-technicznej i rozwoju społeczestwa informacyjnego, spójne s ze strategiami UE w zakresie bada i rozwoju oraz społeczestwa informacyjnego. Stanowi one podstaw dla wyznaczenia wszystkich priorytetów i działa PO. 1. Strategia rozwoju nauki w Polsce do 2013 roku oraz perspektywiczna prognoza do roku 2020 (Warszawa, czerwiec 2005 r.) Dokument wyznacza najwaniejsze kierunki i cele rozwoju polskiej nauki do roku 2013, z perspektywiczn prognoz do roku 2020, oraz mechanizmy ich realizacji. W dokumencie tym skoncentrowano si na: zaprezentowaniu diagnozy stanu nauki i techniki w Polsce; przedstawieniu celów rozwoju nauki, ze scharakteryzowanym celem nadrzdnym oraz celami szczegółowymi; okreleniu priorytetowych kierunków działa oraz wyznaczeniu kierunków rozwoju nauki i technologii w Polsce do 2020 roku; wyznaczeniu instrumentów realizacji celów rozwoju nauki, z uwzgldnieniem wprowadzenia zmian systemowych w nauce przy wprowadzeniu zmian w zakresie ewaluacji bada i jednostek naukowych; zaprezentowaniu prognoz długookresowego finansowania nauki oraz struktury i instrumentów słucych realizacji tego zadania; przedstawieniu rekomendacji słucych rozwojowi polityki naukowej i naukowobadawczej. 2. Ustawa z dnia 8 padziernika 2004 r. o zasadach finansowania nauki (Dz.U. Nr 238, poz z pón. zm.) Dokument okrela zasady finansowania bada naukowych, prac rozwojowych i innych zada słucych nauce. 3. Strategia zwikszania nakładów na działalno B+R w celu osignicia załoe Strategii Lizboskiej (przyjta przez Rad Ministrów 30 marca 2004 r.) Dokument formułuje strategi realizacji wzrostu nakładów na B+R w Polsce oraz zmiany ich struktury do roku Okrelono w nim w szczególnoci: nowe rozwizania organizacyjno-prawne majce na celu wzrost współpracy sektora B+R z gospodark (ustawa o zasadach finansowania nauki, restrukturyzacja jednostek badawczo-rozwojowych); instrumenty motywujce przedsibiorców do inwestowania w B+R, w tym instrumenty podatkowe oraz wsparcie funduszy poyczkowych, porczeniowych, a take venture capital; sposoby wykorzystania funduszy strukturalnych dla wsparcia rozwoju przedsibiorczoci, wzmocnienia powiza midzy sektorem B+R a przedsibiorstwami, zwikszenia sprawnoci wdraania i komercjalizacji wyników bada naukowych i prac rozwojowych. 8
9 4. Załoenia polityki naukowej, naukowo-technicznej i innowacyjnej pastwa do 2020 roku (przyjte przez Rad Ministrów 14 grudnia 2004 r.) W dokumencie wyznaczony został długookresowy cel polityki naukowej, naukowotechnicznej i innowacyjnej pastwa - zwikszenie uytecznoci polskiej nauki i ukierunkowanie jej na wspieranie rozwoju gospodarczego kraju oraz dobrobytu polskiego społeczestwa. Okrelone zostały w nim równie główne działania prowadzce do realizacji tego celu: wzrost efektywnoci publicznego finansowania nauki; wyznaczenie priorytetowych kierunków rozwoju technologii (foresight), a take preferowanych kierunków podziału rodków pomidzy poszczególne strumienie finansowania nauki; dokonanie zmian systemowych, organizacyjnych i prawnych umoliwiajcych efektywne realizowanie polityki naukowej, naukowo-technicznej i innowacyjnej oraz wspierajcych wzrost finansowania B+R ze ródeł pozabudetowych; udział w budowie Europejskiej Przestrzeni Badawczej ERA oraz rozwój współpracy midzynarodowej. 5. Proponowane kierunki rozwoju nauki i technologii w Polsce do 2020 r. (dokument programowy Ministra Nauki i Informatyzacji, listopad 2004 r.) Jest uzupełnieniem wczeniejszego dokumentu w zakresie preferowanych kierunków rozwoju nauki i technologii w Polsce. Stanowi podstaw do przygotowania programów efektywnego wykorzystania potencjału naukowego i gospodarczego kraju w tym wiedzy i kapitału, a take budowania nowych form przewagi konkurencyjnej poprzez wzrost nakładów na dziedziny o najwyszym potencjale gospodarczego wykorzystania. Dokument ten bdzie uaktualniany po uzyskaniu wyników Narodowego Programu Foresight (w 2006 r.) oraz przygotowaniu Krajowego Programu Ramowego (we wrzeniu 2005 r.). 6. Communication to the Spring European Council Working together for growth and jobs. A new start for the Lisbon Strategy, (COM (2005) 24, Brussels, ) Dokument zawiera wnioski z przegldu ródokresowego Strategii Lizboskiej, przyjtej przez Rad Europejsk w 2000 roku. Komisja Europejska dokonała redefinicji dotychczasowych celów i kierunków proponujc skoncentrowanie działa na dwóch priorytetach: zatrudnieniu i wzrocie gospodarczym, przy zachowaniu pełnej zgodnoci z celami zrównowaonego rozwoju. Program Operacyjny Nauka, nowoczesne technologie i społeczestwo informacyjne jest spójny z priorytetem pt. Wiedza i innowacje dla wzrostu. Koncentruje si on na nastpujcych kierunkach działa: wzrost i poprawa inwestycji w B+R, ułatwienia dla innowacyjnoci, przyswajanie ICT oraz zrównowaone korzystanie z zasobów, wsparcie dla utworzenia silnej europejskiej bazy przemysłowej. Jako działania stymulujce wzrost nakładów na B+R proponuje si: zwikszenie efektywnoci wydatków publicznych, stworzenie bardziej sprzyjajcych warunków wsparcia zarówno publicznych, jak i prywatnych B+R oraz zwikszenie liczby wysoko wykwalifikowanych pracowników naukowych. Podkrela si konieczno wzmocnienia instrumentów wspierajcych te działania, łcznie z wykorzystaniem instrumentu pomocy publicznej i bodcami natury podatkowej. Na poziomie wspólnotowym instrumentem 9
10 słucym realizacji wspólnej polityki naukowo-badawczej jest 7. Program Ramowy oraz inne inicjatywy wspólnotowe wspierajce nauk i badania. Silny akcent połoony został na rozwój instrumentów ICT, biotechnologii, promowanie eko-innowacyjnoci oraz na zrównowaone korzystanie z zasobów. W dokumencie podkrelono konieczno denia do tworzenia konkurencyjnej bazy naukowo - badawczej oraz zwikszania zaangaowania w upowszechnianie wiedzy, w szczególnoci poprzez popraw współpracy z przemysłem. Wsparciu i promocji podlega bd bieguny innowacyjnoci, które sprzyja bd koncentracji najlepszych naukowców i przedsibiorców w wybranych regionach, skutecznie realizujcych transfer wiedzy do gospodarki. 7. Proposal for a Decision of the European Parliament and of the Council Concerning the 7 th framework programme of the European Community for research, technological development and demonstration activities (2007 to 2013) and Proposal for a Council Decision Concerning the 7 th framework programme of the European Atomic Energy Community Euratom) or nuclear research and training activities (2007 to 2011), (COM (2005) 119 final, Brussels, ) Dokument okrela wytyczne dotyczce 7 Programu Ramowego UE. Wymienia cztery główne pola działania: Kooperacja (Cooperation), Idee (Ideas), Zasoby Ludzkie (People), Zdolnoci Naukowe (Capacities). Celem podejmowanych działa w ramach wymienionych obszarów bdzie: wzmocnienie infrastruktury badawczej, tworzenie regionalnych wiodcych klastrów badawczych, pełny i całociowy rozwój potencjału badawczego, w szczególnoci w regionach konwergencji, cilejsze powizanie sfery B+R ze sfer przedsibiorczoci dla poprawy innowacyjnoci, szersze włczenie nauk humanistycznych i bada społecznych do obszarów badawczych. Narzdzia realizacji celów okrelone przez Komisj to róne formy współpracy sfery naukowej z przedsibiorcami, m.in: platformy technologiczne, wspólne inicjatywy technologiczne, centra doskonałoci. Dokument identyfikuje dziewi głównych obszarów tematycznych, w których bd koncentrowały si wspólnotowe badania naukowe. S one zbiene z obszarami nakrelonymi w polskich dokumentach strategicznych omówionych powyej. 8. Communication from the Commission Building the ERA of knowledge for growth (COM (2005)118 final, Brussels, ) W celu osignicia wzrostu nakładów na B+R do 3% PKB, w dokumencie okrelono zakres europejskiej współpracy w trzech kluczowych obszarach: badania edukacja innowacyjno. Podejmowane działania realizowane bd w ramach: Programu Ramowego na rzecz Konkurencyjnoci i Innowacyjnoci, który bdzie stymulował tworzenie sieci współpracy i szerokie propagowanie wyników bada oraz wzmocni transfer technologii, Programu na Rzecz Edukacji i Szkole, Programu Na Rzecz Rozwoju Europejskich Sieci Teleinformatycznych. Ponadto proponuje si wprowadzenie takich instrumentów finansowych, które bd stymulowały podmioty gospodarcze do finansowania B+R (np. ułatwienia podatkowe dla podmiotów prowadzcych badania, uproszczenie obowizujcych przepisów dotyczcych pomocy publicznej dla B+R). 10
11 9. Communication from the Commission Science and technology, the key to Europe s future Guidelines for future European Union Policy to support research (COM (2004)353 final, Brussels, ) W dokumencie sformułowano załoenia polityki naukowej UE. Polityka naukowa UE koncentruje si na szeciu głównych obszarach: tworzeniu sieci Europejskich Centrów Doskonałoci w celu zacienienia współpracy midzy jednostkami naukowymi, rozwoju Europejskich Inicjatyw Technologicznych, stymulowaniu kreatywnoci w zakresie bada podstawowych poprzez konkurencj midzy zespołami badawczymi na poziomie UE, stwarzaniu warunków dla uatrakcyjnienia Europy w celu przycignicia najlepszych naukowców, rozwoju europejskiej infrastruktury badawczej, poprawie koordynacji pomidzy narodowymi programami badawczymi. Ponadto podkrelono konieczno zapewnienia komplementarnoci funduszy strukturalnych z Programami Ramowymi, w szczególnoci gdy s to projekty badawcze prowadzone w regionach konwergencji. 10. Ustawa z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalnoci podmiotów realizujcych zadania publiczne (Dz.U.Nr.64, poz. 565) Dokument okrela ramy normatywne w zakresie funkcjonowania elektronicznej administracji, dziki czemu zapewnia obywatelom łatwiejszy i szybszy dostp do urzdów administracji publicznej. Ustawa wpisuje si w plan działa eeurope 2005 An Information Society for All oraz w now inicjatyw i2010 European Information Society 2010, w której egovernment (elektroniczna administracja) odgrywa bardzo istotn rol. 11. Strategia informatyzacji Rzeczypospolitej Polskiej epolska na lata (przyjta przez Rad Ministrów 13 stycznia 2004 r.) Dokument okrela priorytety w dziedzinie rozwoju społeczestwa informacyjnego, z uwzgldnieniem celów i inicjatyw przedstawianych i wdraanych przez struktury Unii Europejskiej. Wskazuje sposób, w jaki zostanie przeprowadzona skoordynowana informatyzacja kraju oraz wyznacza obszary zagadnie, które w ramach realizacji strategii bd tworzone i wdraane przez poszczególne organy administracji publicznej. 12. Plan działa na rzecz rozwoju elektronicznej administracji (egovernment) na lata (przyjty przez Rad Ministrów 26 padziernika 2004 r.) W dokumencie przedstawiono ramy prawne procesu informatyzacji kraju oraz przegld projektów realizowanych przez polsk administracj (według działa nakrelonych w planie eeurope 2005), które zmierzaj do stymulacji rozwoju usług, aplikacji i treci oraz rozwoju szerokopasmowej infrastruktury i bezpieczestwa sieci, szczególnie w odniesieniu do lat Proponowane kierunki rozwoju społeczestwa informacyjnego w Polsce do 2020 roku (dokument Ministra Nauki i Informatyzacji, wrzesie 2004). Dokument okrela strategiczne cele pastwa w zakresie budowy społeczestwa informacyjnego w perspektywie roku 2020, wyznaczajc nastpujce priorytety: elektroniczna administracja, edemokracja, ezdrowie, elearning, etransport, eturystyka, ICT we wspólnym obszarze bezpieczestwa, sprawiedliwoci i wolnoci UE. 11
12 14. CoBrA Recommendations to the eeurope Advisory Group. egovernment Beyond 2005 Modern and Innovative Public Administrations in the 2010 horizon (Amsterdam, r.) Celem dokumentu jest przedstawienie kierunków rozwoju elektronicznej administracji do roku 2010, z połoeniem szczególnego nacisku na transformacj administracji i zmniejszenie obcie administracyjnych dla przedsibiorców i obywateli, szczególnie w aspekcie usług o charakterze transgranicznym i paneuropejskim. 15. Program Ramowy na Rzecz Konkurencyjnoci i Innowacji ( ) (COM(2005) 121, Brussels, ) Celem programu jest stymulowanie innowacji w zakresie technik informacyjnych i komunikacyjnych oraz zwikszenie inwestycji w tym zakresie, w celu rozwoju zintegrowanego społeczestwa informacyjnego. Program Ramowy na rzecz Konkurencyjnoci i Innowacji ma ułatwi małym i rednim przedsibiorstwom inwestycje zwizane z wdraaniem innowacji. 16. i2010 European Information Society 2010 (Brussels, ) W dokumencie podkrelono konieczno przyspieszenia bada i inwestycji w dziedzinie technik informacyjnych i komunikacyjnych (ICT), jak równie promocji ich wykorzystania przez sektor prywatny i publiczny w celu budowy europejskiej przestrzeni informacyjnej, wzrostu innowacyjnoci oraz integracji społeczestwa informacyjnego. 16. Strategia kierunkowa rozwoju informatyzacji Polski do roku 2013 oraz perspektywiczna prognoza transformacji społeczestwa informacyjnego do roku 2020 (przyjta przez Rad Ministrów 29 czerwca 2005 r.) Dokument stanowi prognoz strategiczn rozwoju społeczestwa informacyjnego na okres po zakoczeniu obowizywania Strategii epolska. Poszerzenie horyzontu planistycznego przedstawiono w dwóch perspektywach, do roku 2013 oraz Dokument skupia si głównie na strategii informatyzacji na okres Na ten okres przewidywany jest bowiem przełom zwizany z wejciem do fazy masowej implementacji nowych rozwiza teleinformatycznych. Dlatego te, niejako z koniecznoci, perspektywa roku 2020 zarysowana została bardziej ogólnie. Ide Strategii jest to, aby zaprezentowane w niej priorytety znalazły odzwierciedlenie w konkretyzujcych je planach realizacyjnych, w szczególnoci jak w programach operacyjnych Narodowego Planu Rozwoju na lata
13 3 Diagnoza sytuacji nauki i informatyzacji w Polsce Pomimo faktu, e od 1 maja 2004 roku Polska jest członkiem Unii Europejskiej, w niewielkim stopniu miało to wpływ na popraw sytuacji w nauce i technice oraz informatyzacji w Polsce. Wartoci wikszoci wskaników opisujcych sytuacj w powyszych obszarach wskazuj na due dysproporcje midzy Polsk a redni krajów UE- 15 i UE-25 czyli take w stosunku do krajów, które razem z Polsk przystpiły do UE w 2004 r. 1 Realizacja gospodarki opartej na wiedzy (GOW) wymaga znacznego udziału w PKB nakładów na finansowanie bada i rozwoju, infrastruktury oraz usług informatycznych. Niezbdne jest take zapewnienie wysokiego poziomu innowacyjnoci przemysłu poprzez m.in. rozwój wysoko zaawansowanych, konkurencyjnych technologii. Ponisza diagnoza działalnoci badawczo-rozwojowej, działalnoci innowacyjnej oraz stanu w zakresie rozwoju społeczestwa informacyjnego koncentruje si przede wszystkim na ukazaniu dysproporcji midzy Polsk a pozostałymi krajami UE, wskazujc na cigle niekorzystne wartoci poszczególnych wskaników, które kwalifikuj Polsk do krajów słabiej rozwinitych. 3.1 Diagnoza działalnoci badawczo-rozwojowej (B+R) Nakłady na działalno badawczo-rozwojow Cechami charakterystycznymi finansowania działalnoci B+R w Polsce s: bardzo niski udział nakładów na badania i rozwój w stosunku do PKB, dominacja finansowania budetowego i niewielki udział podmiotów gospodarczych w wydatkach ogółem na B+R, relatywnie niskie wydatki na prace rozwojowe, w porównaniu z wydatkami na badania podstawowe, niewielkie moliwoci koncentracji rodków na priorytetowych kierunkach rozwoju wynikajcych z przyjtej polityki naukowo-technicznej i innowacyjnej pastwa. Wskaniki, którymi naley posłuy si opisujc nakłady na działalno badawczorozwojow s: struktura budetu, warto wskanika GERD (nakłady na działalno badawczo-rozwojow) oraz przede wszystkim warto relacji GERD/PKB. W 2004 roku nakłady budetowe na nauk wynosiły 0,33% PKB, pozabudetowe 0,21% i były identyczne w porównaniu z rokiem poprzednim 2. Warto wskanika GERD utrzymała si w 2004 r. na poziomie zblionym do wartoci z 2003 r. 3, ale warto relacji GERD/PKB zmniejszyła si do 0,56% w stosunku do roku 2002, w którym wynosiła 0,58%. Dla porównania, w 2002 r. wskanik ten wynosił w UE 1,83%, a w ,85% (w OECD w 2002 r. 2,26%). Przykładowo, w 2003 r. wskanik ten wynosił: w Finlandii 3,49%, w Czechach 1,26%, a na Słowacji, 0,59%. 1 European Innovation Scoreboard 2004, Komisja Europejska, 2 ródło: Sprawozdanie z wykonania budetu w 2004 r. (cz 28 nauka, cz 27 informatyzacja), Ministerstwo Nauki i Informatyzacji, Warszawa, marzec Wskanik GERD w cenach biecych w 2003 r. wyniósł 4522,1 mln zł, za w 2004 r. 4558,3 mln zł; ródło: Polska w liczbach, GUS, Warszawa
14 GERD per capita w 2003 r. wyniósł w Polsce 64,5 USD PPP (według parytetu siły nabywczej dolara), za w UE 462,6 USD PPP. Nakłady na B+R w Polsce stanowiły wic jedynie ok. 14% rednich nakładów na B+R per capita w UE. Struktura nakładów wg ródeł finansowania działalnoci B+R ogółem jest odwrotna ni rednia w krajach UE. Wynika to ze złej sytuacji finansowej przedsibiorstw oraz podkrytycznego poziomu finansowania tej działalnoci w Polsce. Podobna sytuacja miała miejsce take w latach poprzednich. Poniej porównano wskaniki dotyczce UE i Polski z 2002 r. Tabela 1. Struktura nakładów na działalno B+R według ródeł finansowania ródło finansowania Udział w finansowaniu ogółem (w 2002 r.) PL UE budet pastwa podmioty gospodarcze pozostałe ródła krajowe z zagranicy inne 64,8% 24,3% 6,2% 2,4% 2,3% 34,8% 54,5% 2,2% 8,5% W Polsce wikszo nakładów na B+R pochodzi z budetu pastwa. Sytuacja taka, jak ju wczeniej wspomniano, jest charakterystyczna dla krajów słabiej rozwinitych. W odniesieniu do poszczególnych województw, nakłady na B+R w relacji do PKB s bardzo zrónicowane. W 2002 r. wynosiły one od 0,07% w województwie witokrzyskim do 1,25% w woj. mazowieckim, przy czym rednio dla Polski wskanik ten wynosił 0,58%. Udział nakładów na badania podstawowe w PKB od kilku lat utrzymuje si na stałym poziomie 0,19% 4 i jest znacznie niszy ni w wielu krajach Unii Europejskiej (rednia warto dla UE nie jest jeszcze dostpna w ródłach statystycznych). Dla przykładu w Czechach warto tego wskanika w 2002 r. wynosiła 0,32% za we Francji 0,53%. Nisz od Polski warto tego wskanika posiadały Hiszpania (0,16%) i Słowacja (0,15%). Sytuacj nauki w Polsce obrazuje take struktura wydatków wikszo rodków (62% w 2004 r.) zostało przekazanych na dotacje podmiotowe, z tego na działalno statutow prawie 48%. rodki te nie s przeznaczane na zintegrowane programy i projekty badawcze zgodne z przyjt polityk naukow, naukowo-techniczn i innowacyjn pastwa, gdy ze wzgldu na niski poziom nakładów na nauk rodki przeznaczane s przede wszystkim na zabezpieczenie podstawowych potrzeb jednostek naukowych. Ten sposób podziału rodków jest jedn z przyczyn niemonoci efektywnego wykorzystania w dziedzinach, które w zasadniczy sposób mogłyby pozytywnie wpłyn na zmian sytuacji w działalnoci B+R, a w konsekwencji przyczyni si do rozwoju społeczno-gospodarczego. Zmiana powinna nastpi po zwikszeniu nakładów na nauk (do poziomu przekraczajcego próg krytyczny) oraz wprowadzeniu ustawy o zasadach finansowania nauki, która weszła w ycie 5 lutego 2005 r. 4 ródło: Main Science and Technology Indicators, OECD Volume 2004/2 14
15 3.1.2 Podmioty prowadzce działalno B+R W 2003 r. sporód 925 jednostek prowadzcych działalno badawczo-rozwojow, 201 stanowiły jednostki badawczo-rozwojowe (JBR), 128 szkoły wysze, 80 - placówki Polskiej Akademii Nauk, a 446 jednostki rozwojowe (podmioty gospodarcze zajmujce si działalnoci B+R obok swojej działalnoci podstawowej, sporód ok. 2 mln przedsibiorstw). Taka struktura nie sprzyja integracji bada i realizacji programów badawczych w priorytetowych kierunkach, gdy jednostki z poszczególnych pionów rzadko współpracuj midzy sob, co czsto jest przyczyn nieefektywnego wykorzystania zarówno potencjału kadrowego, jak równie rodków finansowych i wyposaenia badawczego. W ostatnich latach Komisja Europejska wspierała inicjatywy rozwijajce współprac jednostek naukowych z sektorem gospodarki. W ramach 5. i 6. Programu Ramowego zostały przeznaczone rodki na nowe instrumenty w tym zakresie dofinansowano Program Centrów Doskonałoci (CD) i Centrów Zaawansowanych Technologii (CZT). W Polsce powstało kilkaset CD, z czego 90 uzyskało dofinansowanie w ramach programów ramowych (67% wszystkich dofinansowanych centrów z krajów kandydujcych wówczas do UE). Minister nauki w 2004 r. w drodze konkursu wybrał 100 Centrów Doskonałoci, które mog aplikowa do poddziałania w Sektorowym Programie Operacyjnym Wzrost Konkurencyjnoci Przedsibiorstw i uzyska wsparcie z funduszy strukturalnych na projekty dotyczce budowy i modernizacji laboratoriów badawczych oraz zakup aparatury naukowobadawczej. Na podobnych zasadach wybrano take 26 Centrów Zaawansowanych Technologii skupiajcych najlepsze jednostki naukowe i przedsibiorstwa. CZT mog take wystpowa w ramach powyszego poddziałania o dofinansowanie projektów inwestycyjnych Potencjał kadrowy zaangaowany w działalno B+R Cechy charakteryzujce potencjał kadrowy nauki i techniki s nastpujce: niewielki udział pracowników naukowych w wieku poniej 35 lat, stosunkowo póny wiek uzyskiwania stopnia naukowego doktora habilitowanego i tytułu naukowego profesora, wzrastajca liczba uzyskiwanych doktoratów, mieszczca si jednak poniej redniej w UE, wieloetatowo pracowników nauki spowodowana niskimi płacami oraz zwikszonymi obowizkami edukacyjnymi (czterokrotny wzrost liczby studentów od 1990 r.) Liczba zatrudnionych ogółem w działalnoci B+R wynosiła w 2003 r osób, co stanowi 0,45% ludnoci aktywnej zawodowo. Struktura zatrudnienia w poszczególnych pionach B+R była nastpujca: ok. 58% w szkołach wyszych, 25% w jednostkach badawczo-rozwojowych, 8% w instytutach PAN i 8% w przedsibiorstwach. Pozostałe osoby zatrudnione były w innych jednostkach naukowych. W ekwiwalentach pełnego czasu pracy (EPC) sytuacj w zakresie zatrudnienia w działalnoci B+R charakteryzuje liczba ponad 77 tys. (ogółem pracownicy), z czego ponad 58 tys. stanowi pracownicy naukowo-badawczy. W Polsce wskanik opisujcy liczb badaczy na 1000 osób aktywnych zawodowo w 2002 r. wynosił 3,9 i był wysza ni w Czechach 3,0 i kilkakrotnie niszy ni w Finlandii- 16,4. Dla porównania rednia warto w UE wynosiła 5,5 (2002 r.). 15
16 Na poziomie województw wystpuje znaczne zrónicowanie wskanika liczby osób zatrudnionych w B+R- rozpito tego wskanika wynosi od 1,0 w województwie podkarpackim do 7,3 w województwie mazowieckim. W wikszoci województw wskanik liczby badaczy na 1000 osób aktywnych zawodowo jest niszy od redniej ogólnopolskiej i europejskiej. W ostatnich latach ( ) wzrosła liczba profesorów, z których wikszo (51,7%) stanowi osoby midzy rokiem ycia. Tylko 24% osób uzyskało tytuł profesora w wieku poniej 50 lat, za 14,4% uczonych uzyskało stopie naukowy doktora habilitowanego w wieku poniej 40 lat. Sporód ostatniej grupy 63,5% doktorów to osoby poniej 35 lat. We wszystkich jednak dziedzinach nauki (według danych z 2003 r.) uczeni z tytułem profesora w wieku lat stanowili najliczniejsz grup. Analizujc jako potencjału kadrowego zatrudnionego w działalnoci B+R kraju naley take przytoczy dane bibliometryczne. W 2003 r. udział Polski w wiatowej puli publikacji naukowych wyniósł 1,45 % (ok cytowa) i był najwyszy w cigu ostatnich dwudziestu lat. Jednak w porównaniu z krajami UE liczba cytowa polskich badaczy i naukowców na 1 mln mieszkaców jest duo nisza. rednia dla UE-15 w 2002 r. wynosiła 673, a dla Polski 266. Poniej w przedstawiono wyniki porówna aktywnoci badawczej ocenianej liczb publikacji. ródło: Nauka, A.K. Wróblewski, 2005 Porównanie obszarów aktywnoci naukowej i badawczo-rozwojowej krajów UE i Polski, w którym za podstaw przyjto liczb centrów doskonałoci i uprawiane kierunki badawcze 5, wskazuje na wysok aktywno polskich uczonych w obszarach badawczych priorytetowych take dla UE, którzy nie ustpuj znacznie pod tym wzgldem naukowcom z pozostałych krajów UE. Wg bada prowadzonych przez Komitet Prognoz Polska 2000 plus do głównych dziedzin naukowych, mogcych stanowi o obszarach specjalizacji badawczej Polski, nale: techniki informacyjne, nanotechnologie, matematyka, fizyka, chemia, archeologia, wybrane nauki o yciu (biologia, biotechnologia i biochemia) oraz nauki społeczne 6. 5 ródło: Towards a European Research Area, Science, Technology and Innovation, Key Figure 2002, wyd. EC. 6 Badania i prognozy prowadzone głównie przez Komitet prognoz Polska 2000 plus przy Prezydium PAN, 16
17 3.1.4 Aparatura naukowo-badawcza Poziom nowoczesnoci laboratoriów najlepiej charakteryzuje stan ich wyposaenia w aparatur naukowo-badawcz. Laboratoria naukowo-badawcze w Polsce s le wyposaone stopie zuycia bdcej w dyspozycji jednostek naukowych aparatury naukowo-badawczej zaliczonej do rodków trwałych wyniósł w 2003 r. prawie 78%. Najwikszym udziałem w ogólnej wartoci aparatury naukowo-badawczej w 2003 r. dysponowały szkoły wysze (49,1%) oraz instytuty naukowo-badawcze (wchodzce w skład JBR) 30,2 %. W odniesieniu do województw, struktura wartoci brutto i przychód aparatury badawczej jest bardzo zrónicowany. Najlepiej wyposaone s laboratoria w województwie mazowieckim (przychód 40,7% w 2003 r.) i małopolskim (13,1%). Zerowy przychód zanotowano w 2003 r. w województwie lubuskim. Oznacza to, e ze wzgldu na przestarzał aparatur polscy naukowcy maj bardziej ograniczone moliwoci prowadzenia bada naukowych w stosunku do naukowców w najbardziej rozwinitych krajach Regionalny potencjał B+R Poszczególne regiony Polski charakteryzuje silne zrónicowanie w zakresie posiadanych zasobów wiedzy i jej dystrybucji. Najwiksza koncentracja jednostek prowadzcych działalno B+R wystpuje w województwie mazowieckim (275) i lskim (112). Na drugim biegunie znajduj si województwa lubuskie i witokrzyskie (odpowiednio 9 i 10 jednostek B+R). Nakłady na działalno B+R poniesione w 2003 r. w województwie mazowieckim stanowiły 43,8% łcznych nakładów w kraju na t działalno. Nakłady per capita w województwach o najwyszej (mazowieckie) i najniszej wartoci tego wskanika (witokrzyskie) przyjły proporcje 39 : 1. wiadczy to o koncentracji nauki polskiej w regionach rozwinitych gospodarczo. Najwicej prac rozwojowych prowadzono w 2003 r. w województwach: podkarpackim, witokrzyskim, lubuskim i kujawsko-pomorskim przeznaczano na nie ponad 50% ogólnej kwoty nakładów biecych (rednia warto tego wskanika dla województw 35,5%). Udział rodków budetowych w strukturze nakładów ogółem na B+R był najniszy w województwach podkarpackim i kujawsko-pomorskim i w 2003 r. wyniósł odpowiednio 26,5% i 36,7% (rednia dla Polski 62,7%). Z kolei najwyszy udział finansowania budetowego wystpił w województwach lubuskim 90,2% oraz lubelskim 78,0%. Wanym krokiem w kierunku integracji istniejcych regionalnych zasobów wiedzy w jeden narodowy system innowacyjnoci jest sformułowanie i wdraanie 16 Regionalnych Strategii Innowacji w poszczególnych województwach Współpraca naukowa i naukowo-techniczna z zagranic W ramach współpracy wielostronnej szczególne znaczenie ma uczestnictwo Polski (od wrzenia 1999 r.) w Pitym Programie Ramowym Bada, Rozwoju Technicznego 7 Na dzie 7 stycznia 2003 r. do MNiI wpłynło 10 wniosków o dofinansowanie projektów celowych dotyczcych realizacji RIS, w tym do kwietnia 2005 r. zakoczono realizacj 9 z nich. MNiI przyznało dofinansowanie RIS na łczn kwot PLN. W kolejnych 5 województwach projekty były współfinansowane przez UE. 17
18 i Prezentacji UE (5 PR, ) oraz w Szóstym Programie Ramowym Bada i Rozwoju Technicznego UE (6 PR, ). W ramach 5. PR zatwierdzono do realizacji 1323 projektów badawczych z udziałem polskich zespołów (wskanik sukcesu 23,2%), natomiast w ramach 6. PR do kwietnia 2005 r. zatwierdzono 363 projektów z udziałem polskich zespołów, w których bierze udział 525 zespoły z Polski (wskanik sukcesu odpowiednio 15,7% i 13,8%). Polska jest te członkiem Wieloletniego Programu Ramowego Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej. Polska bierze take udział w pracach Europejskiej Fundacji Naukowej (ESF - od 1992 r. jej członkiem jest PAN), Midzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego (od VI 2000 r.), Programu Naukowego NATO, Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD, od 1996 r.), Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Owiaty, Nauki i Kultury (UNESCO, od 1946 r.), Inicjatywy Eureka (od pocztku lat 90-tych, od 1995 r. jako członek) oraz Europejskiego Programu Współpracy w Dziedzinie Bada Naukowo-Technicznych (COST, od 1991 r.). Polska zawarła równie umowy dwustronne o współpracy w dziedzinie nauki i techniki z: Australi, Egiptem i RPA, Brazyli i Meksykiem, 10 krajami Azji oraz 20 krajami Europy. Ponadto zostało zawartych szereg umów dwustronnych pomidzy uczelniami oraz instytutami polskimi i zagranicznymi. Wiele polskich zespołów naukowych realizowało zlecenia badawcze dla przedsibiorstw zagranicznych. 3.2 Diagnoza w obszarze działalnoci innowacyjnej Działalno innowacyjna w przedsibiorstwach W Polsce w roku 2003 nakłady na działalno innowacyjn w przedsibiorstwach zwikszyły si o 19,6% w porównaniu do 2002 r. W okresie tym warto wskanika intensywnoci innowacji - oznaczajcego relacj nakładów na działalno innowacyjn do wartoci sprzeday - wyniosła 3,5%. Dla porównania w 1999 r. kształtowała si ona na poziomie 5,1%. Jednake udział przedsibiorstw, które prowadziły działalno innowacyjn zmniejszył si w 2003 r. o 1,2 pp. w porównaniu do 2002 r. Udział przedsibiorstw stosujcych innowacje w procesach produkcyjnych wyniósł 18% i był zbliony do odnotowanego na Słowacji (17%), ale bardzo niski w porównaniu do redniej dla UE-15 wynoszcej 51%. Polsk charakteryzuje nie tylko niski poziom innowacyjnoci małych i rednich przedsibiorstw (M P) na tle krajów UE, ale take niszy całkowity udział przedsibiorstw innowacyjnych w sektorze prywatnym (21%) ni w sektorze publicznym (39,5%) lata Struktura nakładów na działalno innowacyjn w 2003 r. wskazuje, e postp technologiczny dokonywał si głównie poprzez unowoczenienie parku maszynowego ponad 61% ogółu inwestycji stanowiły nakłady na zakup maszyn i urzdze. Natomiast na działalno badawczo-rozwojow przedsibiorstwa przeznaczały niewiele ponad 11% rodków inwestycyjnych, podobnie jak na zakup gotowych technologii w postaci dokumentacji i praw około 3%. Wystpuje wyrane zjawisko koncentracji nakładów na działalno innowacyjn w przemyle w trzech województwach: mazowieckim, lskim i wielkopolskim w 2003 r. 18
19 przypadało na nie łcznie 55,8% ogólnych nakładów. wiadczy to o niskiej pozycji konkurencyjnej przedsibiorstw w wikszoci pozostałych polskich regionów. Dominujc pozycj w strukturze nakładów na działalno innowacyjn w przedsibiorstwach stanowi nakłady inwestycyjne na rodki trwałe zwizane z wprowadzanymi innowacjami (61,7%). Znacznie mniejszy ni w krajach rozwinitych jest udział rodków wydatkowanych na prace B+R, stanowice jedno z najistotniejszych ródeł innowacji wyniósł on 11,5%. Taka struktura nakładów oznacza, e działalno innowacyjna polega głównie na nabywaniu tzw. technologii materialnej, co jest racjonalne w sytuacji koniecznoci zmniejszania luki technologicznej. Głównym ródłem finansowania działalnoci innowacyjnej w przemyle, zarówno w sektorze prywatnym, jak i publicznym, były rodki własne przedsibiorstw (w 2003 r. 70% całkowitych nakładów). W krajach charakteryzujcych si wysokim poziomem innowacyjnoci przemysłu wikszo rodków pochodzi ze ródeł zewntrznych Transfer i komercjalizacja technologii Kluczowym elementem decydujcym o konkurencyjnoci gospodarki jest jej zdolno do wprowadzania i komercjalizacji nowych technologii. Do oceny tej zdolnoci stosuje si wskaniki udziału eksportu i importu wyrobów wysokiej techniki w eksporcie i imporcie ogółem. Udział wyrobów wysokiej techniki w handlu zagranicznym jest nie tylko miernikiem pozycji konkurencyjnej kraju, ale take miernikiem efektywnoci działalnoci B+R. Od pocztku lat 90. udział wyrobów wysokiej techniki w polskim eksporcie utrzymuje si na poziomie 2-3%, w porównaniu do redniej w krajach UE wynoszcej około 20%. Bilans płatniczy Polski w dziedzinie techniki jest dla Polski od wielu lat ujemny. Dotyczy to praw własnoci przemysłowej, usług w zakresie B+R oraz usług technicznych. Liczba wynalazków zgłoszonych w Urzdzie Patentowym RP (UP RP) do ochrony patentowej przez twórców krajowych utrzymywała si w ostatnich latach na bardzo niskim poziomie ok. 2 tys. rocznie 8. W 2003 r. na ogółem 6209 wynalazków zgłoszonych do ochrony w UP RP, 63,5% stanowiły wynalazki zgłoszone przez wynalazców zagranicznych, co jest zjawiskiem analogicznym do sytuacji w krajach Europy Zachodniej. Warto współczynnika wynalazczoci, czyli wynalazków zgłoszonych przez rezydentów na 10 tys. ludnoci, w Polsce w 1998 r. była ponad czterokrotnie nisza ni rednia w EU-15. Liczba patentów polskich twórców udzielonych za granic w 2001 r. wyniosła 116, w tym 7 patentów przyznanych zostało przez Europejski Urzd Patentowy. Polska ma bardzo niski wskanik liczby wynalazków zgłoszonych do ochrony w USA oraz uzyskanych tam patentów (odpowiednio 111 i 16 w 2001 r.). W sumie w Polsce w 2004 r. udzielono 613 patentów (w przeliczeniu na 1 mln ludnoci 16,1). Od lat w Polsce obserwuje si niski stopie współpracy pomidzy sektorem przemysłowym a potencjalnymi dostawcami innowacyjnych technologii. W znacznej mierze jest to rezultat niskiej efektywnoci usług otoczenia instytucjonalnego wspierajcego innowacyjno. W Polsce w 2004 r. 507 orodków zajmowało si wspieraniem innowacyjnoci z tego 280 stanowiły orodki szkoleniowo-doradcze, 29 - Centra Transferu 8 W 2004 r. zgłoszono 2268 wynalazków, w przeliczeniu na 1 mln ludnoci 59,7 (ródło: Polska w liczbach, GUS, Warszawa 2005). 19
20 Technologii 9, 76 - lokalne fundusze poyczkowe, 57 - fundusze porcze kredytowych, 53 - inkubatory przedsibiorczoci oraz 12 - parki naukowo-technologiczne i technologiczne. Od 2000 r. liczba orodków wzrosła o 91%, przy czym najwiksza dynamika miała miejsce w odniesieniu do parków technologicznych, orodków szkoleniowo-doradczych i funduszy porczeniowych. Ponad połowa (55%) sporód powyszych orodków oferuje jednak głównie usługi szkoleniowe, doradcze i informacyjne, za zdolnoci do wsparcia działalnoci innowacyjnej przedsibiorstw w zakresie transferu technologii wykazuje niezmiennie od lat zaledwie co dziesity orodek. Ich oddziaływanie jest wic cigle ograniczone. Co drugi powiat i 75% gmin (głównie wiejskich) nie posiada instytucji wspierania innowacyjnoci. Najsilniejsza koncentracja tych jednostek ma miejsce wokół aglomeracji (Warszawa, Trójmiasto, Kraków, Pozna) i duych miast oraz w regionach poddanych programom restrukturyzacji, co oznacza koncentracj działalnoci wsparcia w regionach o duym potencjale gospodarczym. W rezultacie system wsparcia aktywizuje i tak dynamiczne orodki, prowadzc do pogłbiania dysproporcji rozwojowych 10 midzy regionami Upowszechnianie i promocja nauki Oprócz powszechnie stosowanych form upowszechniania nauki (wystawy, wydawnictwa, targi, konferencje, publikacje w mediach, itp.) w ostatnich latach rozwinła si take działalno popularyzatorska w formie festiwali i pikników naukowych (rocznie ponad 1-milionowa publiczno). W rezultacie s one postrzegane w UE jako polska specjalno narodowa upowszechniana take w innych krajach europejskich. Ponadto promowano z sukcesem osignicia polskich uczonych na wiatowych wystawach i targach (np. BRUSSELS EUREKA ). Jednak polskie społeczestwo, które deklaruje wysoki poziom zainteresowania nauk (badania Eurostatu z 2004 r.) cigle cechuje niska wiadomo znaczenia bada naukowych dla rozwoju kraju oraz nikła znajomo prac badawczych prowadzonych w Polsce, a take sukcesów polskich naukowców. Oznacza to, e upowszechnianie i promocja nauki nie rozwinła si w wystarczajcym stopniu. Dotyczy to zarówno upowszechniania nauki w całym społeczestwie, jak i w sferze gospodarki. Najistotniejsze elementy wpływajce na t sytuacj to: zbyt niskie finansowanie działalnoci promocyjnej rodki finansowe przeznaczane na promocj stanowiły od 0,07% do 0,1% budetu nauki, co jest zapewne efektem niskiego finansowania całej sfery nauki, brak koniecznych umiejtnoci przedstawicieli nauki w zakresie komunikacji społecznej i marketingu, zbyt małe powizanie nauki z praktycznymi problemami gospodarczymi i społecznymi, co oznacza, e tematyka realizowanych prac badawczych jest mało nona medialnie, 9 CTT to nie nastawione na zysk jednostki doradcze i informacyjne zorientowanie na wspieranie i asystowanie przy realizacji transferu technologii i wszystkich towarzyszcych temu procesowi zada. Niestety w strukturze usług wiadczonych przez CTT według przeznaczanego czasu pracy działalno z zakresu transferu i komercjalizacji nowych technologii oraz doradztwo technologiczne i patentowe stanowi nadal niesatysfakcjonujcy poziom (zaledwie 37,3% całoci usług wiadczonych przez CTT). 10 Orodki innowacji i przedsibiorczoci w Polsce, Stowarzyszenie Organizatorów Orodków Innowacji i Przedsibiorczoci w Polsce, Raport 2004, s
21 niewielkie zainteresowanie mediów problematyk naukow i brak dziennikarzy o odpowiednim przygotowaniu zawodowym. Sytuacja ta zaczła si zmienia w ostatnich czterech latach, gdy promocja nauki stała si jednym z priorytetów ministra właciwego ds. nauki i ds. informatyzacji, czego wyrazem jest zarówno wzrost nakładów na t działalno (o ok. 25% w 2004 r. w stosunku do 2003 r.), jak i realizacja nowych form upowszechniania nauki: stworzenie pierwszego w Polsce naukowego internetowego serwisu informacyjnego Nauka w Polsce, organizacja ogólnopolskiego Dnia Nauki, zaplanowanie budowy centrum nauki typu eksploratorium pod nazw Centrum Nauki KOPERNIK. 3.3 Diagnoza w obszarze społeczestwa informacyjnego Rynek IT w Polsce W 2004 r. 11 w Polsce poziom inwestycji w technologie informacyjne i komunikacyjne per capita kształtował si na poziomie 100, w porównaniu do Czech (238), Wgier (189) oraz 732 dla krajów Europy Zachodniej, co wiadczy o wysokim niedofinansowaniu tego sektora. Tempo wzrostu sektora usług IT wynoszce 13,2 % w 2004 r. stanowi najwyszy wskanik poród nowych pastw członkowskich. Polska w rankingu pastw najlepiej przystosowanych do ery nowych technologii znalazła si na 32 miejscu (na 65 badanych) 12. Wród szeciu głównych kategorii Polska osignła najwyszy wynik w kategorii Otoczenie ekonomiczne, plasujc si na 30 pozycji z 7,34 punktami (na 10), podczas gdy rednia ocena krajów Europy Wschodniej wyniosła 6,71. Naley jednak mie na uwadze, e strategiczna ocena gotowoci Polski do transformacji do fazy społeczestwa informacyjnego zgodnie z rankingiem wiatowego Forum Gospodarczego (World Economic Forum) wypada bardzo słabo. Zgodnie z tym rankingiem, w 2004 roku Polska zajmowała 72 miejsce na 104 sklasyfikowane kraje wiata, w dodatku z kadym rokiem obsuwa si na coraz gorsze miejsce. W odniesieniu do sektora publicznego Polska zajmuje 95 miejsce (za wszystkimi krajami UE-25+2), co wiadczy o bardzo złej sytuacji Informatyzacja nauki W latach Komitet Bada Naukowych realizował centralne finansowanie budowy infrastruktury informatycznej nauki. W efekcie tego programu powstało 21 Miejskich Sieci Komputerowych, 5 orodków Komputerów Duej Mocy, 2 sieci rozległe nauki (NASK do 1997 r. i POL-34/622 działajca do 2003 r.). Ponadto, w tym czasie prowadzono akcj dofinansowania budowy sieci lokalnych i kampusowych jednostek naukowych oraz zakupu oprogramowania naukowego, baz danych i baz bibliograficznych. Od 2000 r. prowadzony jest program o nazwie PIONIER Polski Internet Optyczny: Zaawansowane Aplikacje, Usługi i Technologie dla Społeczestwa Informacyjnego, w ramach którego realizuje si ogólnopolsk wiatłowodow sie nauki. Sie ta aktualnie obejmuje ok. 3 tys. km wiatłowodów (docelowo w 2006 r. 6 tys. km) łczcych naukowe wiatłowodowe sieci miejskie. W sieci tej uruchomiono transmisj DWDM na jednym kanale (w 2006 r. 2 kanały, docelowo moliwe 32 kanały) z szybkoci 11 Raport European Information Technology Observatory The 2005 e-readniess rankings, Economist Intelligence Unit, The IBM Institute for Business Value. 21
22 10 Gb/s w technologii Ethernet. Sie ta połczona jest z sieci GÉANT (GÉANT2) kanałem 10 Gb/s. Infrastruktura sieciowa nauki moe mie znaczenie dla informatyzacji w Polsce, w szczególnoci dla edukacji, telemedycyny, administracji, itp., pod warunkiem jej rozbudowy w kierunku przyłczenia jednostek z tych sfer oraz rozbudowy systemów transmisyjnych i usługowych w sieciach miejskich Poziom infrastruktury teleinformatycznej kraju W 2002 roku w Polsce inwestycje w telekomunikacj per capita wyniosły 35,4 USD duo mniej ni w najlepiej rozwinitych krajach UE 13. Indeks dostpu cyfrowego na koniec 2002 r. ukształtował si na poziomie 0,59, co w porównaniu z najwyszymi wskanikami UE (np. Szwecja 0,85, Dania 0,83) daje take wynik o wiele słabszy 14. Polska w 2003 r. zajła 57 miejsce w rankingu konkurencyjnoci wiatowych gospodarek 15. Na konkurencyjno t znacznie oddziałuje rozwój infrastruktury i usług telekomunikacyjnych. W 2004 r. wskanik mieszkaniowych telefonicznych linii abonenckich na 100 mieszkaców wyniósł 73,8, natomiast abonentów telefonii komórkowej na 100 mieszkaców 55. Liczba abonentów i uytkowników wyniosła 21,15 mln i była wiksza o 21,6% ni w kocu 2003 r. 16 W 2003 r. odnotowano 12,26 mln telefonicznych łcz głównych, co stanowi wskanik 321,4 na 1000 osób. Istniały równie 7932 automatyczne cyfrowe centrale miejscowe, w tym na wsiach Natomiast automatycznych cyfrowych central midzystrefowych istniało 97. Liczba abonentów poszczególnych systemów łcznoci wykazywała zdecydowanie tendencje rosnce - w latach nastpił bezwzgldny przyrost liczby abonentów telefonii przewodowej o 9,5% (w tym na wsi o 26%) oraz bezwzgldny przyrost liczby abonentów telefonii komórkowej o 339,8%. Wzrost liczby abonentów odnotowały równie telewizje kablowe (w latach o 9,1%) 17. Techniczne moliwoci dostpu do Internetu w 2004 r. miało 26% wszystkich gospodarstw domowych w Polsce. Na terenach miejskich odsetek ten wyniósł 31%, a na wsi 15%. Tylko 36% gospodarstw domowych posiada komputer co w porównaniu do redniej dla nowych krajów członkowskich (43%) jest cigle niesatysfakcjonujcym wynikiem. Stopie wyposaenia w komputery zaley m.in. od wysokoci dochodów. Ponad 73% gospodarstw o przecitnych miesicznych dochodach netto powyej 7200 PLN posiadało komputer. Natomiast gospodarstwa o dochodach w przedziale PLN i poniej 1440 PLN miesicznie były wyposaone w komputery znacznie rzadziej odpowiednio 43% i 16%. 13 Dla porównania: Dania 238,9 USD; Wielka Brytania 227,3 USD; Portugalia 191,1 USD; Szwecja 166 USD; Hiszpania 128 USD, Czechy 80 USD, Słowenia 75 USD; Wgry 67 USD; World Telecommunication Development Reports, 2003, ITU IDC uwzgldnia cztery elementy: infrastruktur informacyjn, wiedz i umiejtnoci społeczestwa, jako dostpu do ICT, wpływ dochodów na ICT. 15 The World Competitiveness Yearbook 2004; 2001, IMD Stan telekomunikacji w Polsce, dane na koniec III kwartału 2004 r., 17 Łczno Wyniki Działalnoci w 2003; 2002; 2001; 2000 roku, GUS, Warszawa
Programy i projekty badawczo-rozwojowe oraz inwestycje współfinansowane ze rodków strukturalnych (działanie 1.4 SPO-WKP)
str. 1 Załcznik Nr 1 Programy i projekty badawczo-rozwojowe oraz inwestycje współfinansowane ze rodków strukturalnych (działanie 1.4 SPO-WKP) Działanie 1.4 Wzmocnienie współpracy midzy sfer badawczo-rozwojow
Bardziej szczegółowoNadwyka operacyjna w jednostkach samorzdu terytorialnego w latach 2003-2005
Nadwyka operacyjna w jednostkach samorzdu terytorialnego w latach 2003-2005 Warszawa, maj 2006 Spis treci Wprowadzenie...3 Cz I Zbiorcze wykonanie budetów jednostek samorzdu terytorialnego...7 1. Cz operacyjna...7
Bardziej szczegółowoProgram Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (IG)
Priorytet 1 - Badania i rozwój nowoczesnych technologii Działanie1.1. Wsparcie badań naukowych dla budowy gospodarki opartej na wiedzy Identyfikacja kierunków prac B+R mających na celu zdynamizowanie rozwoju
Bardziej szczegółowoRola i miejsce szkół w tym obszarze działa, zadania dla krajów kandydujcych.
! " Opracował Krzysztof Trzak dyrektor Szkoły Podstawowej w Alojzowie 23.05.2002. Rola i miejsce szkół w tym obszarze działa, zadania dla krajów kandydujcych. Unia Europejska tworzy sprzyjajce warunki,
Bardziej szczegółowoSektorowy Program Operacyjny Wzrost konkurencyjnoci przedsibiorstw, lata 2004-2006
Załcznik nr 5 WZÓR MINISTERSTWO GOSPODARKI I PRACY Sektorowy Program Operacyjny Wzrost konkurencyjnoci przedsibiorstw, lata 2004-2006 Wniosek o dofinansowanie realizacji projektu w ramach działania 1.4:
Bardziej szczegółowoAnaliza strategiczna SWOT innowacyjności gospodarki Małopolski. Kraków, 9 marca 2012 r.
Analiza strategiczna SWOT innowacyjności gospodarki Małopolski Kraków, 9 marca 2012 r. Etap diagnostyczny Diagnoza pogłębiona (załącznik do RSI WM 2012-2020) Synteza diagnozy część 2 dokumentu RSI Analiza
Bardziej szczegółowoNarodowe Strategiczne Ramy Odniesienia i wynikające z nich Programy Operacyjne. Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka
Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia i wynikające z nich Programy Operacyjne ze szczególnym uwzględnieniem Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Warszawa, 28 stycznia 2007 1 Narodowe Strategiczne
Bardziej szczegółowoDepartament Koordynacji Polityki Strukturalnej. Fundusze unijne. a zróżnicowanie regionalne kraju. Warszawa, 27 marca 2008 r. 1
Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej Fundusze unijne a zróżnicowanie regionalne kraju Warszawa, 27 marca 2008 r. 1 Proces konwergencji w wybranych krajach UE (zmiany w stosunku do średniego PKB
Bardziej szczegółowoStrategia informatyzacji RP e-polska i NPR a fundusze strukturalne
Społeczeństwo informacyjne powszechny dostęp do Internetu II KONFERENCJA Budowa lokalnej infrastruktury telekomunikacyjnej z wykorzystaniem funduszy strukturalnych UE Instytut Łączności, Warszawa 11 grudnia
Bardziej szczegółowoWsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej
Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej Iwona Wendel Podsekretarz Stanu Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Warszawa, 22 maja 2014
Bardziej szczegółowoInformacja i Promocja. Mechanizm Finansowy EOG Norweski Mechanizm Finansowy
Informacja i Promocja Mechanizm Finansowy EOG Norweski Mechanizm Finansowy Spis treci 1. Wstp... 3 2. Ogólne działania informacyjno - promocyjne... 3 3. Działania informacyjno-promocyjne projektu... 4
Bardziej szczegółowoProgram Współpracy Gminy Michałowo z Organizacjami Pozarzdowymi na rok 2008.
Załcznik Nr 1 do uchwały Nr XIV/129/08 Rady Gminy Michałowo z dnia 11 stycznia 2008r. Program Współpracy Gminy Michałowo z Organizacjami Pozarzdowymi na rok 2008. Wprowadzenie Aktywna działalno organizacji
Bardziej szczegółowoPROGRAM WSPÓŁPRACY POWIATU KŁOBUCKIEGO Z ORGANIZACJAMI POZARZDOWYMI W 2005 ROKU.
Załcznik Nr 1 do Uchwały Nr 202/XXI/2004 Rady Powiatu w Kłobucku z dnia 23 listopada 2004 roku PROGRAM WSPÓŁPRACY POWIATU KŁOBUCKIEGO Z ORGANIZACJAMI POZARZDOWYMI W 2005 ROKU. I. Wstp do załoe rocznego
Bardziej szczegółowoWZROST KONKURENCYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW SEKTOROWY PROGRAM OPERACYJNY
Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej SEKTOROWY PROGRAM OPERACYJNY WZROST KONKURENCYJNOŚCI KONKURENCYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW 2004-2006 Krzysztof Gulda p.o. Dyrektora Departament Innowacyjności
Bardziej szczegółowoWprowadzenie: Krystyna Gurbiel Dyrektor Generalny Polskiej Fundacji Promocji i Rozwoju Ma"ych i (rednich Przedsi)biorstw... 9. Streszczenie...
SPIS TRE%CI Wprowadzenie: Krystyna Gurbiel Dyrektor Generalny Polskiej Fundacji Promocji i Rozwoju Ma"ych i (rednich Przedsi)biorstw... 9 Streszczenie... 11 1. Zmiany makroekonomiczne w Polsce w latach
Bardziej szczegółowoSektorowy Program Operacyjny Wzrost konkurencyjnoci przedsibiorstw, lata 2004-2006
WZÓR Załcznik nr 6 MINISTERSTWO GOSPODARKI I PRACY Sektorowy Program Operacyjny Wzrost konkurencyjnoci przedsibiorstw, lata 2004-2006 Wniosek o dofinansowanie realizacji projektu w ramach działania 1.5:
Bardziej szczegółowoAnna Ober Aleksandra Szcześniak 09.05.2014
Anna Ober Aleksandra Szcześniak 09.05.2014 http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/2014_2020/strony/ glowna.aspx 2 I Wsparcie prowadzenia prac B+R przez przedsiębiorstwa oraz konsorcja naukowoprzemysłowe
Bardziej szczegółowoWłączeni w rozwój wsparcie rodziny i podnoszenia kwalifikacji zawodowych w kontekście potrzeb gospodarki regionu pomorskiego
Włączeni w rozwój wsparcie rodziny i podnoszenia kwalifikacji zawodowych w kontekście potrzeb gospodarki regionu pomorskiego Gdańsk, 31 marca 2017 r. Projekt współfinansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego
Bardziej szczegółowoProgram Operacyjny Innowacyjna Gospodarka
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Cel główny: Rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa Cele szczegółowe: zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw, wzrost konkurencyjności
Bardziej szczegółowoMAŁOPOLSKO PODKARPACKIEGO KLASTRA CZYSTEJ ENERGII. 03 czerwca 2008 r
Możliwości finansowania dla MAŁOPOLSKO PODKARPACKIEGO KLASTRA CZYSTEJ ENERGII 03 czerwca 2008 r OLGA WARZECHA CENTRUM TRANSFERU TECHNOLOGII AGH Dział Obsługi Funduszy Strukturalnych tel. 12 617 31 59 warzecha@agh.edu.pl
Bardziej szczegółowoWsparcie dla przedsiębiorców w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny
Wsparcie dla przedsiębiorców w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój, 2014-2020 Marcin Łata Departament Konkurencyjności i Innowacyjności Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Katowice, 16 maja
Bardziej szczegółowoUchwała Nr Rady Miasta Rejowiec Fabryczny
PROJEKT Uchwała Nr Rady Miasta Rejowiec Fabryczny z dnia w sprawie programu współpracy Miasta Rejowiec Fabryczny z organizacjami pozarzdowymi oraz podmiotami, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy o działalnoci
Bardziej szczegółowoMożliwości wsparcia z funduszy UE. Zbigniew Krzewiński
Możliwości wsparcia z funduszy UE Zbigniew Krzewiński krzew@man.poznan.pl Plan prezentacji 1. Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny 2. 7. Program Ramowy 3. Program technostarterów WRPO Priorytety
Bardziej szczegółowoStrategia rozwoju nauki w Polsce do 2015 roku
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyszego Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015 Strategia rozwoju nauki w Polsce do 2015 roku Warszawa, czerwiec 2007 r. ABSTRAKT...3 WPROWADZENIE...4 1. PODSTAWY PRAWNE I PROGRAMOWE
Bardziej szczegółowoZASOBY ROZWOJOWE POLSKI POŁUDNIOWEJ METROPOLIE I KAPITAŁ LUDZKI
ZASOBY ROZWOJOWE POLSKI POŁUDNIOWEJ METROPOLIE I KAPITAŁ LUDZKI 2012-04-24 Jacek Woźniak Pełnomocnik Zarządu WM ds. planowania strategicznego WYZWANIA ORAZ SILNE STRONY MIAST KRAKÓW KATOWICE Źródło: Raport
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ MECHANICZNY Instytut Technologii Maszyn i Automatyzacji. Wydatki strukturalne EWIDENCJONOWANIE I SPRAWOZDAWCZOŚĆ
WYDZIAŁ MECHANICZNY Instytut Technologii Maszyn i Automatyzacji Wydatki strukturalne EWIDENCJONOWANIE I SPRAWOZDAWCZOŚĆ 13 maja 2011 Wydatki strukturalne akty prawne Ustawa o finansach publicznych z dn.
Bardziej szczegółowoZałożenia Regionalnego Programu Operacyjnego na lata w kontekście wsparcia szkolnictwa wyższego oraz infrastruktury B+R
Założenia Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020 w kontekście wsparcia szkolnictwa wyższego oraz infrastruktury B+R Gorzów Wielkopolski, 4 marca 2013 r. Plan prezentacji Strategia Rozwoju
Bardziej szczegółowoProgramowanie funduszy UE w latach schemat
Programowanie funduszy UE w latach 2007-2013 schemat Strategia Lizbońska Główny cel rozwoju UE: najbardziej konkurencyjna i dynamiczna gospodarka na świecie, zdolna do systematycznego wzrostu gospodarczego,
Bardziej szczegółowoMarta Kaczyska Dyrektor Polskiego Biura REC
PROM Marta Kaczyska Dyrektor Polskiego Biura REC Porozumienie na Rzecz Ochrony Mokradeł Koalicja, której celem nadrzdnym jest wspieranie i promocja ochrony mokradeł w Polsce z Deklaracji Programowej PROM:
Bardziej szczegółowo1. Analiza wskaźnikowa... 3 1.1. Wskaźniki szczegółowe... 3 1.2. Wskaźniki syntetyczne... 53 1.2.1.
Spis treści 1. Analiza wskaźnikowa... 3 1.1. Wskaźniki szczegółowe... 3 1.2. Wskaźniki syntetyczne... 53 1.2.1. Zastosowana metodologia rangowania obiektów wielocechowych... 53 1.2.2. Potencjał innowacyjny
Bardziej szczegółowoDofinansowanie na rozwój działalności i wdrożenie innowacji
RPO Lubuskie 2020 Oś Priorytetowa 1 Gospodarka i innowacje PI 3 c Zwiększone zastosowanie innowacji w przedsiębiorstwach sektora MŚP W ramach PI mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa mogą uzyskać wsparcie
Bardziej szczegółowoWsparcie dla MŚP w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój, 2014-2020. 23 stycznia 2014 r.
Wsparcie dla MŚP w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój, 2014-2020 23 stycznia 2014 r. Założenia PO IR Najważniejsze założenia Programu: realizacja projektów B+R w konsorcjach biznesu i nauki,
Bardziej szczegółowoWarsztaty dla początkujących czyli o co chodzi w Funduszach Europejskich?
Warsztaty dla początkujących czyli o co chodzi w Funduszach Europejskich? Program Operacyjny Inteligentny Rozwój Irena Romańczuk Departament Programów Regionalnych Główny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR XII/134/11 RADY MIASTA KRAKOWA. z dnia 13 kwietnia 2011 r.
UCHWAŁA NR XII/134/11 RADY MIASTA KRAKOWA z dnia 13 kwietnia 2011 r. w sprawie kierunków działania dla Prezydenta Miasta Krakowa w zakresie rozwoju gospodarczego i innowacji na terenie Gminy Miejskiej
Bardziej szczegółowoProgramy Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego wspierające przedsiębiorczość akademicką oraz transfer technologii
Programy Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego wspierające przedsiębiorczość akademicką oraz transfer technologii Marta Pytlarczyk Zastępca Dyrektora Departament Wdrożeń i Innowacji IniTech projekt rozporządzenia
Bardziej szczegółowoU Z A S A D N I E N I E
U Z A S A D N I E N I E do Uchwały Rady Miasta Rzeszowa w sprawie zatwierdzenia taryfy za zbiorowe zaopatrzenie w wod i zbiorowe odprowadzanie cieków na terenie Gminy Miasto Rzeszów od dnia 1 stycznia
Bardziej szczegółowoWprowadzenie: Krystyna Gurbiel - Dyrektor Generalny Polskiej Fundacji Promocji i Rozwoju Ma"ych i &rednich Przedsi'biorstw... 9
SPIS TRE%CI Wprowadzenie: Krystyna Gurbiel - Dyrektor Generalny Polskiej Fundacji Promocji i Rozwoju Ma"ych i &rednich Przedsi'biorstw... 9 Streszczenie raportu... 11 $. Stan sektora ma!ych i "rednich
Bardziej szczegółowoUSTAWA. z dnia 17 lipca 1998 r. o poyczkach i kredytach studenckich. (Dz. U. z dnia 21 sierpnia 1998 r.)
Dz.U.98.108.685 2000.07.15 zm. Dz.U.00.48.550 USTAWA z dnia 17 lipca 1998 r. o poyczkach i kredytach studenckich. (Dz. U. z dnia 21 sierpnia 1998 r.) Art. 1. 1. Studenci szkół wyszych, o których mowa w
Bardziej szczegółowoDziałalność badawcza i rozwojowa w Polsce w 2013 r. Główne wnioski
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Szczecinie Warszawa, listopad 2014 r. Informacja sygnalna WYNIKI BADAŃ GUS Główne wnioski Wartość nakładów wewnętrznych 1 ogółem na działalność badawczo-rozwojową
Bardziej szczegółowoŚrodki na projekty B+R i transfer technologii w RPO WM
Środki na projekty B+R i transfer technologii w RPO WM 2014-2020 Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych Warszawa, 11 grudnia 2013 br. 1 Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych MIR:
Bardziej szczegółowoPROGRAM OPERACYJNY INTELIGENTNY ROZWÓJ
PROGRAM OPERACYJNY INTELIGENTNY ROZWÓJ Celem Programu jest promowanie inwestycji przedsiębiorstw w badania i innowacje oraz rozwijanie powiązań i synergii między przedsiębiorstwami, ośrodkami badawczo-rozwojowymi
Bardziej szczegółowoWsparcie przedsiębiorczości jako jeden z głównych priorytetów NSRO. Opole, 7 marca 2008
Wsparcie przedsiębiorczości jako jeden z głównych priorytetów NSRO ElŜbieta Bieńkowska Minister Rozwoju Regionalnego Fundusze strukturalne jako instrument wsparcia rozwoju gospodarczego Opolszczyzny Opole,
Bardziej szczegółowoArt. 1. W ustawie z dnia 20 pa dziernika 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 42, poz. 274) wprowadza si nast puj ce
Art. 1. W ustawie z dnia 20 padziernika 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 42, poz. 274) wprowadza si nastpujce zmiany: 1) art. 4 i 5 otrzymuj brzmienie: "Art. 4. 1. Rada
Bardziej szczegółowoW jaki sposób park technologiczny może wspomóc transfer wiedzy na Mazowszu. Michał Dzierżawski Płocki Park Przemysłowo-Technologiczny S.A.
W jaki sposób park technologiczny może wspomóc transfer wiedzy na Mazowszu Michał Dzierżawski Płocki Park Przemysłowo-Technologiczny S.A. Rys historyczny: Koncepcja Parku Przemysłowo- Technologicznego
Bardziej szczegółowoPROGRAM WSPÓŁPRACY POWIATU OPOLSKIEGO Z ORGANIZACJAMI POZARZDOWYMI ORAZ PODMIOTAMI PROWADZCYMI DZIAŁALNO POYTKU PUBLICZNEGO NA ROK 2007
Załcznik Do Uchwały Nr... Rady Powiatu Opolskiego z dnia...2007r. PROGRAM WSPÓŁPRACY POWIATU OPOLSKIEGO Z ORGANIZACJAMI POZARZDOWYMI ORAZ PODMIOTAMI PROWADZCYMI DZIAŁALNO POYTKU PUBLICZNEGO NA ROK 2007
Bardziej szczegółowoWzmacnianie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji w regionalnych i krajowych programach operacyjnych na lata
Wzmacnianie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji w regionalnych i krajowych programach operacyjnych na lata 2014-2020 Władysław Ortyl Marszałek Województwa Podkarpackiego Mielec, 30.05.2014
Bardziej szczegółowoRegionalna Strategia Innowacji Województwa Dolnośląskiego na lata Justyna Lasak Departament Rozwoju Regionalnego Wydział Gospodarki
Regionalna Strategia Innowacji Województwa Dolnośląskiego na lata 2011-2020 Justyna Lasak Departament Rozwoju Regionalnego Wydział Gospodarki Regionalna Strategia Innowacji Województwa Dolnośląskiego.
Bardziej szczegółowoKoncepcja SMART SPECIALISATION a Polityka Spójności UE po 2014
Koncepcja SMART SPECIALISATION a Polityka Spójności UE po 2014 Małgorzata Rudnicka Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie Departament Strategii i Rozwoju Regionalnego Wydział Innowacyjności
Bardziej szczegółowoMałopolska Inteligentne specjalizacje jako niezbędne elementy architektury gospodarczej. Szczecin, 1 marca 2013 r.
Małopolska Inteligentne specjalizacje jako niezbędne elementy architektury gospodarczej Szczecin, 1 marca 2013 r. Perspektywa technologiczna Kraków Małopolska 2020 Punkt wyjścia raport The Global Technology
Bardziej szczegółowoW ramach podstawowej działalnoci operacyjnej projekt przewiduje uporzdkowanie zasad finansowania, w aspekcie kwalifikowania przychodów i kosztów, w
UZASADNIENIE Projekt rozporzdzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej uczelni publicznych stanowi wykonanie delegacji ustawowej wynikajcej z art. 105 ustawy z dnia 27 lipca
Bardziej szczegółowoMoŜliwości wykorzystania funduszy europejskich w latach 2007-2013
Warszawa, 30 czerwca 2008 r. MoŜliwości wykorzystania funduszy europejskich w latach 2007-2013 Zygmunt Krasiński Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE Instytut Podstawowych Problemów Techniki
Bardziej szczegółowoBanki spółdzielcze na tle systemu finansowego w Polsce
Banki spółdzielcze na tle systemu finansowego w Polsce 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Banki komercyjne Spółdzielcze Kasy Oszczdnociowo-Kredytowe Fundusze
Bardziej szczegółowoWyniki finansowe Comarch H1 2008
Wyniki finansowe Comarch H1 2008 Konrad Taraski Wiceprezes Zarzdu, Dyrektor Finansowy 18 sierpnia 2008, Warszawa Wyniki finansowe Q2 2008 Q2 2008 Q2 2007 Przychody 164 720 172 033 Zysk operacyjny 4 245
Bardziej szczegółowoProgram Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020
Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020 Daniel Szczechowski Departament Konkurencyjności i Innowacyjności Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Opole, 13 listopada 2014 r. Potencjał innowacyjny
Bardziej szczegółowoFinansowanie MŚP w ramach funduszy strukturalnych
Finansowanie MŚP w ramach funduszy strukturalnych Marceli Niezgoda Podsekretarz Stanu Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Lublin, 22 czerwca 2015 r. Wyzwanie na najbliższe lata zwiększenie poziomu zatrudnienia
Bardziej szczegółowoUłatwianie startu młodym rolnikom
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (PROW 2007-2013) Ułatwianie startu młodym rolnikom Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju
Bardziej szczegółowoWSPARCIE KLASTRÓW W PROGRAMIE OPERACYJNYM INTELIGENTNY ROZWÓJ 2014-2020
WSPARCIE KLASTRÓW W PROGRAMIE OPERACYJNYM INTELIGENTNY ROZWÓJ 2014-2020 Daniel SZCZECHOWSKI Departament Zarządzania Programami Konkurencyjności i Innowacyjności Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Kraków,
Bardziej szczegółowoInwestycje zagraniczne w Małopolsce 2009-2010
Inwestycje zagraniczne w Małopolsce 2009-2010 Inwestycje zagraniczne w Małopolsce 2009-2010 Plan prezentacji 1. Metody badań 2. Dynamika napływu inwestycji 3. Typy inwestycji 4. Struktura branżowa inwestycji
Bardziej szczegółowoŹródła finansowania badań przemysłowych i prac rozwojowych oraz wdrożeń innowacji
Źródła finansowania badań przemysłowych i prac rozwojowych oraz wdrożeń innowacji Agnieszka Matuszak 1 Strona 0 ŹRÓDŁA FINANSOWANIA BADAŃ PRZEMYSŁOWYCH I PRAC ROZWOJOWYCH ORAZ WDROŻEŃ INNOWACJI Jednym
Bardziej szczegółowoAnaliza strategiczna SWOT innowacyjności gospodarki Małopolski
Analiza strategiczna SWOT innowacyjności gospodarki Małopolski Kraków, 9 maja 2012 r. Tomasz Geodecki Piotr Kopyciński Łukasz Mamica Marcin Zawicki Etap diagnostyczny Diagnoza pogłębiona (załącznik do
Bardziej szczegółowoSpecjalizacje lokalne, lokalne bieguny wzrostu. Gospodarka i przedsiębiorczość. Instytucje otoczenia biznesu i administracja Kultura innowacji.
Obszary wsparcia Świętokrzyskiego Systemu Innowacji / Zespół Problemowy Wiedza, umiejętności, kwalifikacje Rozwój kompetencji kadry dydaktycznej Rozwój kompetencji pracowników naukowych Rozwój kompetencji
Bardziej szczegółowoNowa perspektywa finansowa UE nowe uwarunkowania
Wydział Zarządzania Regionalnym Programem Operacyjnym Nowa perspektywa finansowa UE nowe uwarunkowania UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO Rozporządzenie ogólne PE i Rady Ukierunkowanie
Bardziej szczegółowoPodsumowanie nakładów na działalność B+R i transfer technologii w RPO WM na lata 2007-2013
Podsumowanie nakładów na działalność B+R i transfer technologii w RPO WM na lata 2007-2013 Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych Warszawa, 11 grudnia 2013 br. DIAGNOZA WYZWAŃ, POTRZEB I POTENCJAŁÓW
Bardziej szczegółowoWymierne korzyci wynikajce z analizy procesów
Wymierne korzyci wynikajce z analizy procesów Analiza procesu jest narzdziem do osignicia wyszej efektywnoci organizacji (midzy innymi). Wymaga ona zbudowania modelu procesu biznesowego bdcego opisem funkcjonowania
Bardziej szczegółowoWsparcie małej i średniej przedsiębiorczości w ramach WRPO założenia programowe
Wsparcie małej i średniej przedsiębiorczości w ramach WRPO 2014+ - założenia programowe Wielkopolskiego Departament Wdrażania Programu Regionalnego Wsparcie przedsiębiorczości w ramach WRPO 2007-2013 Podział
Bardziej szczegółowoBIULETYN INFORMACYJNY PODSUMOWUJCY REALIZACJ W LATACH 2004/2005 PROJEKTÓW WSPÓŁFINANSOWANYCH Z EFS DZIAŁANIE 1.2A I 1.3A SPO RZL
BIULETYN INFORMACYJNY PODSUMOWUJCY REALIZACJ W LATACH 2004/2005 PROJEKTÓW WSPÓŁFINANSOWANYCH Z EFS DZIAŁANIE 1.2A I 1.3A SPO RZL CZERWIEC 2005 Europejski Fundusz Społeczny (EFS) jest jednym z czterech
Bardziej szczegółowoStrategia Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego w Polsce
Strategia Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego w Polsce Dokumenty List od Premiera Czasy, w których żyjemy, to czasy komputerów, telefonów komórkowych, SMSów, czatów, Internetu i serwisów społecznościowych.
Bardziej szczegółowoINWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE
Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur INWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE 2009-2011 XXI Raport Roczny Warszawa, 20 grudnia 2011 r. Program seminarium Koniunkturalne i strukturalne wyzwania dla sektora
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA
Analiza współfinansowana przez Uni Europejsk ze rodków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013" SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU
Bardziej szczegółowoWIELKOPOLSKI REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY NA LATA Oś Priorytetowa I Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka
WIELKOPOLSKI REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY NA LATA 2014-2020 Oś Priorytetowa I Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka Alokacja środków na WRPO 2014+ WRPO 2014+ 2 450,2 mln euro (EFRR 1 760,9 mln euro;
Bardziej szczegółowoRZDOWY PROGRAM WYRÓWNYWANIA WARUNKÓW STARTU SZKOLNEGO UCZNIÓW W 2006 r. WYPRAWKA SZKOLNA
Projekt z dnia 22.03.2006 Załcznik do uchwały Nr Rady Ministrów z dnia r. RZDOWY PROGRAM WYRÓWNYWANIA WARUNKÓW STARTU SZKOLNEGO UCZNIÓW W 2006 r. WYPRAWKA SZKOLNA 1 Wstp Rzdowy program wyrównywania warunków
Bardziej szczegółowoProgram Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020
Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020 Departament Konkurencyjności i Innowacyjności Ministerstwo infrastruktury i Rozwoju Warszawa, 18 grudnia 2014 r. Negocjacje POIR z KE 8-10 lipca br. (Warszawa)
Bardziej szczegółowoMożliwości dofinansowania w nowej perspektywie 2014-2020 na projekty badawczo-rozwojowe oraz innowacje
Katowice, 02.09.2015r Możliwości dofinansowania w nowej perspektywie 2014-2020 na projekty badawczo-rozwojowe oraz innowacje RPO WSL Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego (RPO WSL) przewiduje
Bardziej szczegółowoPodstawy procesu programowania perspektywy finansowej 2014-2020. Konsultacje społeczne Gliwice, 24 maja 2013 r.
Podstawy procesu programowania perspektywy finansowej 2014-2020 Konsultacje społeczne Gliwice, 24 maja 2013 r. Uwarunkowania programowe Unia Europejska Strategia Europa 2020 Pakiet legislacyjny dla Polityki
Bardziej szczegółowoPOWIATOWY URZD PRACY ul. Zdziczów Kozienice
BIULETYN INFORMACYJNY PODSUMOWUJCY REALIZACJ PROJEKTÓW WSPÓŁFINANSOWANYCH Z EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO START DO KARIERY - DZIAŁANIE 1.2A ORAZ DZI BIERNI JUTRO AKTYWNI DZIAŁANIE 1.3A ul. Zdziczów
Bardziej szczegółowoWSPARCIE WIELKOPOLSKIEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W RAMACH WRPO 2014+ 1 Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu
WSPARCIE WIELKOPOLSKIEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W RAMACH WRPO 2014+ 1 Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu Cel główny WRPO 2014+ POPRAWA KONKURENCYJNOŚCI I SPÓJNOŚCI WOJEWÓDZTWA Alokacja
Bardziej szczegółowoJerzy Majchrzak Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu
Jerzy Majchrzak Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu AUTOEVENT 2014 2 PRZEMYSŁ MOTORYZACYJNY Jeden z największych producentów samochodów i komponentów motoryzacyjnych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.
Bardziej szczegółowoMożliwości finansowania transferu wiedzy ze środków dotacyjnych na Mazowszu w latach 2014-2020
Możliwości finansowania transferu wiedzy ze środków dotacyjnych na Mazowszu w latach 2014-2020 Mariusz Frankowski p.o. Dyrektora Mazowieckiej Jednostki Wdrażania Programów Unijnych O MJWPU RPO WM PO KL
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA WYPEŁNIENIA KARTY PROJEKTU W KONKURSIE NA NAJLEPSZY PROJEKT
INSTRUKCJA WYPEŁNIENIA KARTY PROJEKTU W KONKURSIE NA NAJLEPSZY PROJEKT Rubryka 1 Nazwa programu operacyjnego. W rubryce powinien zosta okrelony program operacyjny, do którego składany jest dany projekt.
Bardziej szczegółowoŚrodki strukturalne na lata
Środki strukturalne na lata 2007-2013 Prof. Tadeusz Więckowski Prorektor ds. Badań Naukowych i Współpracy z Gospodarką Plan wystąpienia: Część I Charakterystyka ogólna Część II Finansowanie infrastruktury
Bardziej szczegółowoPB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji
PB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji Arkadiusz Borowiec Instytut Inżynierii Zarządzania Politechnika
Bardziej szczegółowoEuropejskiej w rozwoju wsi w latach
Możliwo liwości wykorzystania środków w Unii Europejskiej w rozwoju wsi w latach 2007-2013 2013 dr Grażyna GęsickaG Minister Rozwoju Regionalnego Ogólnopolskie spotkanie organizacji działaj ających na
Bardziej szczegółowo23.2. Liczba studentów
23.1. Wprowadzenie Ju w latach 60. XX w. podjte zostały istotne badania dotyczce efektywnoci inwestycji w kształcenie. Efektywno ta dotyczyła głównie skali makroekonomicznej i odnosiła si w szczególnoci
Bardziej szczegółowoKliknij, aby dodać tytuł prezentacji
Stan wdrażania informacje podstawowe Oś priorytetowa I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka w ramach Kliknij, aby dodać tytuł prezentacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego
Bardziej szczegółowoOgólnopolska konferencja naukowa
!" #$%$&% '("#"#)*+,,"* Ogólnopolska konferencja naukowa Współpraca jednostek samorzdu terytorialnego z biznesem. Aspekty społeczne, normatywne, ekonomiczne i organizacyjne Zielona Góra, 17-18 maja 2018
Bardziej szczegółowoNarodowe Centrum Badań i Rozwoju
Narodowe Centrum Badań i Rozwoju Program Badań Stosowanych Projekty Badawcze Rozwojowe Projekty Celowe Inicjatywa Technologiczna Innotech Program Badań Stosowanych PBS Program Badań Stosowanych Narodowego
Bardziej szczegółowoKlastry wyzwania i możliwości
Klastry wyzwania i możliwości Stanisław Szultka Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową 29 września 2015 Klastry wyzwania nowej perspektywy 1. Klastry -> inteligentne specjalizacje 2. Organizacje klastrowe
Bardziej szczegółowoREGULAMIN CENTRUM PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I TRANSFERU TECHNOLOGII UNIWERSYTETU ZIELONOGÓRSKIEGO
Załącznik do uchwały nr 463 Senatu UZ z 29.04.2015r. REGULAMIN CENTRUM PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I TRANSFERU TECHNOLOGII UNIWERSYTETU ZIELONOGÓRSKIEGO 1. Centrum Przedsiębiorczości i Transferu Technologii Uniwersytetu
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR 0150/ XLVIII / / 06 RADY MIASTA TYCHY z dnia 29 czerwca 2006 roku
UCHWAŁA NR 0150/ XLVIII / / 06 RADY MIASTA TYCHY z dnia 29 czerwca 2006 roku w sprawie trybu i kryteriów przyznawania nagród dla nauczycieli szkół, przedszkoli oraz innych placówek owiatowych prowadzonych
Bardziej szczegółowoWykorzystanie funduszy unijnych w zadaniach geodezji na szczeblu lokalnym oraz do budowy systemów informacji o terenie
Wykorzystanie funduszy unijnych w zadaniach geodezji na szczeblu lokalnym oraz do budowy systemów informacji o terenie Matela Wojciech Firma Usługowo Konsultingowa INFOGIS Wisła, 10 wrzenia 2008 Strategia
Bardziej szczegółowoEwa Janczar Biuro Geodety Województwa Mazowieckiego. ewa.janczar@bgwm.pl www.bgwm.pl; www.gismazowsza.pl. Wisła 5-7.09 2007 r.
Ewa Janczar Biuro Geodety Województwa Mazowieckiego ewa.janczar@bgwm.pl www.bgwm.pl; www.gismazowsza.pl Wisła 5-7.09 2007 r. Słuba Geodezyjna i Kartograficzna funkcjonuje w realnej rzeczywistoci, ukształtowanej
Bardziej szczegółowoWojewódzki Urzd Pracy w Gdasku
Wojewódzki Urzd Pracy w Gdasku nformacj opracowano w Zespole Bada, Analiz i nformacji czerwiec 2007 r. Według stanu na 31 maja 2007 r. liczba bezrobotnych zarejestrowanych w powiatowych urzdach pracy województwa
Bardziej szczegółowoMożliwości pozyskania dofinansowania z funduszy strukturalnych UE na wdrożenie systemów informatycznych w przedsiębiorstwach. Małgorzata Nejfeld
Możliwości pozyskania dofinansowania z funduszy strukturalnych UE na wdrożenie systemów informatycznych w przedsiębiorstwach Małgorzata Nejfeld KDG CIEŚLAK & KORDASIEWICZ ZAKRES DZIAŁALNOŚCI Główny przedmiot
Bardziej szczegółowoRegionalna Strategia Innowacji dla Mazowsza i inteligentne specjalizacje regionu
Regionalna Strategia Innowacji dla Mazowsza i inteligentne specjalizacje regionu Małgorzata Rudnicka Kierownik Wydziału Innowacyjności Departament Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich Urząd Marszałkowski
Bardziej szczegółowoZ czego wynika SMART SPECIALIZATION STRATEGY?
Z czego wynika SMART SPECIALIZATION STRATEGY? Jednym ze zobowiązań dokumentu Unia Innowacji, programu w ramach strategii Europa 2020, jest opracowanie i wdrażanie strategii inteligentnej specjalizacji
Bardziej szczegółowoInnowacje i Inteligentny Rozwój. Iwona Wendel Podsekretarz Stanu, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Szczecin, 10 czerwca 2015 r.
Innowacje i Inteligentny Rozwój Iwona Wendel Podsekretarz Stanu, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Szczecin, 10 czerwca 2015 r. Wsparcie innowacyjności w latach 2014-2020 W perspektywie 2014-2020 wsparcie
Bardziej szczegółowoMałopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007 2013
Małopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007 2013 Regionalny program operacyjny jest narzędziem słuŝącym realizacji strategii rozwoju regionu przy wykorzystaniu środków Unii Europejskiej w latach
Bardziej szczegółowoPolska Cyfrowa impulsem do e-rozwoju Marta Grabowska, Uniwersytet Warszawski. Warszawa, 26 maja 2015 r.
Polska Cyfrowa impulsem do e-rozwoju Marta Grabowska, Uniwersytet Warszawski Warszawa, 26 maja 2015 r. Rozwój społeczny koncepcja Alvina Tofflera Trzecia fala Warszawa, 1997 Społeczeństwo agrarne * Społeczeństwo
Bardziej szczegółowoKonferencja prasowa 10 maja 2007 r. Wyniki finansowe po 1 kwartale 2007 roku str. 1
!"# #$ Konferencja prasowa 10 maja 2007 r. str. 1 Pozytywne trendy Wyniki finansowe po 1 kwartale 2007 str. 2 %& wg MSSF / zysk brutto 591 63% zysk netto 463 63% ROE brutto 34,0% 11,7 pp. ROE netto 26,6%
Bardziej szczegółowoOtwarta koordynacja polityki społecznej w UE. Stanisława Golinowska
Otwarta koordynacja polityki społecznej w UE Stanisława Golinowska Dotychczasowe elementy wspólnej polityki społecznej UE Standardy minimalne BHP - 1987 Karta Wspólnoty o Fundamentalnych Prawach Socjalnych
Bardziej szczegółowo