OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO JAKO NARZĘDZIE PREWENCJI WYPADKOWEJ
|
|
- Stanisław Duda
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Studia i Materiały. Miscellanea Oeconomicae Rok 20, Nr 2/2016 Wydział Prawa, Administracji i Zarządzania Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach Ewolucja gospodarki, społeczeństwa i systemu prawno-instytucjonalnego w kierunku budowy ładu zintegrowanego Tomasz Barański 1 OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO JAKO NARZĘDZIE PREWENCJI WYPADKOWEJ Streszczenie: Artykuł ma na celu upowszechnienie wiedzy na temat korzyści wynikających z rzetelnie przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego. Opisano w nim podstawowe akty prawne dotyczące zagadnień związanych z ryzykiem zawodowym oraz cel i sposób jego prawidłowej oceny. Zwrócono również uwagę na rolę oceny ryzyka zawodowego w prewencji wypadkowej. Słowa kluczowe: wypadek przy pracy, prewencja wypadkowa, bezpieczeństwo i higiena pracy, środowisko pracy, stanowisko pracy, zagrożenie, ryzyko zawodowe, analiza ryzyka, ocena ryzyka, identyfikacja zagrożenia, szacowanie ryzyka, wartościowanie ryzyka, ryzyko resztkowe, środki ochronne Wstęp Corocznie na całym świecie w następstwie wypadków przy pracy śmierć ponosi kilkaset tysięcy osób, natomiast miliony ludzi z ich powodu staje się niepełnosprawnymi. Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego w Polsce tylko w 2015 roku liczba poszkodowanych w wypadkach przy pracy wyniosła ogółem osoby. Z tego osoby uległy wypadkom przy pracy ze skutkiem lekkim, 495 osób uległo wypadkom z ciężkimi obrażeniami ciała oraz 303 osoby uległy wypadkom śmiertelnym. Należy w tym miejscu dodać, że oprócz niewymiernego cierpienia poszkodowanych i ich rodzin wypadki przy pracy generują wymierne i niestety znaczne skutki finansowe. Koszty wypadków przy pracy ponoszą przecież nie tylko poszkodowani i ich bliscy oraz pracodawcy, ale w głównej mierze całe społeczeństwo. Powodem takiego stanu jest organizacja i sposób finansowania systemu ubezpieczeń społecznych w Polsce, który zakłada, że 1 Mgr Tomasz Barański, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach. 199
2 świadczenia z tytułu wypadków przy pracy w całości wypłacane są przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Skala wypadków przy pracy, tak ze względu na ich ilość jak i na koszty (społeczne i humanitarne) powoduje, że prewencja wypadkowa jest niezbędna i powinna stać się priorytetem. Jednym ze skutecznych narzędzi prewencji wypadkowej jest niewątpliwie rzetelnie przeprowadzona ocena ryzyka zawodowego. Ryzyko zawodowe podstawowe akty prawne Ryzyko jest na stałe wpisane w życie każdego z nas. Występuje ono zarówno w przestrzeni osobistej jak i zawodowej. W przestrzeni zawodowej jest ono determinowane różnymi czynnikami, których charakter i natura negatywnie wpływa nie tylko na zdrowie, ale i niejednokrotnie na życie pracownika. Ze względu na naturę niebezpieczne i szkodliwe czynniki występujące w środowisku pracy (zgodnie z Polską Normą 2 ) dzielimy na fizyczne, chemiczne, biologiczne i psychofizyczne. Norma 1 definiuje również czynnik niebezpieczny, jako ten, którego oddziaływanie na pracującego prowadzi lub może prowadzić do urazu (wypadku przy pracy) i czynnik szkodliwy, jako ten, którego oddziaływanie na pracującego prowadzi lub może prowadzić do schorzenia (choroby zawodowej). Problematyka bezpieczeństwa pracy znajduje swoje odzwierciedlenie nie tylko w przepisach prawa krajowego, ale również w przepisach międzynarodowych. Wymagania dotyczące bezpieczeństwa człowieka w środowisku pracy zostały zawarte w wielu aktach prawnych Wspólnoty Europejskiej. Należą do nich między innymi dwie dyrektywy ustanowione przez Radę Wspólnoty Europejskiej. Jest to Dyrektywa nr 89/391/EWG 3 oraz Dyrektywa nr 89/392/EWG 4. Artykuł 6 Dyrektywy 89/391/EWG obliguje pracodawców do podjęcia niezbędnych środków profilaktycznych w celu zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników uwzględniając między innymi obowiązek zapobiegania ryzyku zawodowemu. Celem oceny ryzyka zawodowego występującego na stanowisku pracy jest zatem nie tylko zidentyfikowanie występujących zagrożeń, ale również ustalenie takich środków zapobiegawczych, które po zastosowaniu ograniczą ich wpływ na osoby narażone. Muszą one być oczywiście przemyślane i odpowiednie do oszacowanego poziomu ryzyka. Samo pojęcie ryzyka w polskich aktach prawnych funkcjonuje już od 1991 roku, kiedy to art. 215 Kodeksu Pracy 5 wprowadził dla pracodawców obowiązek informowania pracowników o ryzyku zawodowy, które wiąże się z wykonywaną pracą oraz o sposobach ochrony przed zagrożeniami. W początkowym okresie obowiązywania tego przepisu wielu pracodawców nie przeprowadzało oceny ryzyka za- 2 PN-80/Z Ochrona pracy. Niebezpieczne i szkodliwe czynniki występujące w procesie pracy Klasyfikacja. 3 Dyrektywa Rady z dnia 12 czerwca 1989 r. o wprowadzeniu środków w celu zwiększenia bezpieczeństwa i poprawy zdrowia pracowników podczas pracy, nr 89/391/EWG. 4 Dyrektywa Rady z 14 czerwca 1989 r. w sprawie ujednolicenia przepisów prawnych państw członkowskich dotyczących maszyn nr 89/392/EWG. 5 Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 2014 r. poz ze zmianami oraz z 2015 r. Dz.U. poz. 1240). 200
3 wodowego na stanowiskach pracy tłumacząc się między innymi skąpą wiedzą w tym zakresie. Taka argumentacja była częściowo zasadna, ponieważ obowiązujące w tym czasie akty prawne nie definiowały pojęcia ryzyka zawodowego oraz nie określały sposobów jego oceny. W miarę upływu czasu sytuacja uległa jednak poprawie dzięki kolejnym nowelizacjom rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1997 roku 6 oraz ustanowieniu przez Normalizacyjną Komisję Problemową nr 276 ds. Zarządzania BHP (powołaną przez Polski Komitet Normalizacyjny działający przy Centralnym Instytucie Ochrony Pracy) Polskiej Normy PN-N18002: Zmiany wprowadzone do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej 8 oprócz nałożenia na pracodawców bezwzględnego obowiązku przeprowadzania udokumentowanej oceny ryzyka zawodowego zdefiniowały także pojęcie samego ryzyka zawodowego, natomiast PN-N18002: określiła zasady jego oceny. Ryzyko zawodowe narzędzie prewencji wypadkowej (ocena, zasady, korzyści) Ryzyko zawodowe to prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, powodujących straty, w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy 10. Jest zatem ryzykiem ponoszonym przez pracownika, bezpośrednio związanym z wykonywaną przez niego pracą i konsekwencją zagrożeń występujących w środowisku pracy. Poprawnie przeprowadzona ocena ryzyka zawodowego pozwala nadzorować zagrożenia i jest skutecznym narzędziem prewencji wypadkowej. Zgodnie z przytoczoną wyżej definicją ryzyko zawodowe określane jest również, jako możliwość ponoszenia strat w procesie pracy. Bardzo często jest to związane z wystąpieniem dysfunkcji struktury człowiek maszyna środowisko 11. Obecnie tworzenie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy opiera się na racjonalizacji ryzyka zawodowego. Ocena ryzyka zawodowego jest więc niezbędnym narzędziem w zarzadzaniu bezpieczeństwem pracy. O poziomie bezpieczeństwa w odniesieniu do różnych procesów technologicznych i produkcyjnych decyduje ryzyko wypadkowe. Z kolei ryzyko zdrowotne, które związane jest z oddziaływaniem zagrożeń środowiskowych pochodzących od czynników mierzalnych takich jak np. hałas, drgania czy zapylenie jest dobrze identyfikowane i większości przypadków nie 6 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz ze zmianami oraz z 2011 r. Nr 173, poz. 1034). 7 PN-N-18002: 2000 Systemy zarzadzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego. 8 Adam Słomka, Zarzadzanie bezpieczeństwem i higieną pracy (Wrocław: Ośrodek Szkolenia Państwowej Inspekcji Pracy we Wrocławiu, 2013), 7. 9 PN-N-18002: 2000 Systemy zarzadzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego 10 Słomka, Zarzadzanie bezpieczeństwem i higieną pracy, Marek Dźwiarek i inni, Wdrażanie norm bhp w małych i średnich przedsiębiorstwach. Materiały dla wykładowcy (Warszawa: Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, 2005),
4 wynika tylko z charakteru stanowiska pracy. Opisując problematykę związaną z ryzykiem zawodowym nie można pominąć ryzyka resztkowego, które występuje na stanowisku pracy pomimo zastosowania wymaganych środków bezpieczeństwa. Ryzyko resztkowe powinno pozostawać na poziomie zredukowanym do minimum, którego wartością graniczną jest ryzyko tolerowalne. Ryzyko tolerowane natomiast wyznacza poziom, poniżej którego zejść nie wolno. Można je jednak zaakceptować w danej sytuacji, w oparciu o posiadany stan wiedzy, dostępne rozwiązania techniczne oraz koszty. Bezpieczeństwo na stanowisku pracy nie jest stanem z ryzykiem zawodowym zredukowanym do zera, ale takim w którym zapewnione są warunki pracy na poziomie odpowiadającym aktualnym możliwościom technicznym i organizacyjnym oraz posiadanej w tym zakresie wiedzy. Bezwzględnie podkreślić należy zaletę oceny ryzyka zawodowego wynikającą z faktu, że odnosząc się do zdarzeń przyszłych odnosi się bezpośrednio do zapobiegania wypadkom przy pracy. Powyższe stanowi istotę skutecznej prewencji wypadkowej. Ponadto proces oceny ryzyka ma wiele różnych cech praktycznych. Jedną z nich jest niewątpliwie zmuszenie osób zajmujących się projektowaniem procesów technologicznych i stanowisk pracy do określania technicznych i organizacyjnych środków bezpieczeństwa. Zadaniem tych środków jest zminimalizowanie występującego ryzyka do poziomu akceptowalnego tolerowanego. Sam proces oceny ryzyka zawodowego polega przede wszystkim na analizowaniu i wyznaczeniu dopuszczalności ryzyka. Jest wynikiem działań, jakie wykonuje się w systematycznym badaniu zagrożeń występujących na stanowisku pracy. Po przeprowadzeniu badania wszędzie tam, gdzie jest to niezbędne podejmowane są działania mające na celu zmniejszenie ryzyka. Proces oceny ryzyka zawodowego może być przeprowadzony przez samego pracodawcę lub przez zespół powołanych przez niego ludzi. Bardzo istotne jest jednak, aby osoby przeprowadzające ocenę ryzyka zawodowego znały i rozumiały jej zasady oraz potrafiły identyfikować występujące zagrożenia i oceniać ich negatywne skutki. Ważne jest również to, aby osoby te umiały formułować propozycje działań korygujących i/lub zapobiegawczych oraz oceniać ich skuteczność. Sam proces oceny ryzyka zawodowego przebiega w kilku etapach, które możemy zdefiniować, jako: etap zbierania informacji potrzebnych do oceny ryzyka zawodowego, etap identyfikacji zagrożeń, etap szacowania ryzyka w odniesieniu do poszczególnych zagrożeń, etap wyznaczenia dopuszczalności ryzyka, etap planowania działań korygujących lub zapobiegawczych, etap realizacji zaplanowanych działań, etap przekazania pracownikom informacji o wynikach oceny ryzyka zawodowego, etap sprawdzenia skuteczności zrealizowanych działań, etap okresowej oceny i aktualizacji oceny ryzyka zawodowego Wiktor Marek Zawieska, Ocena ryzyka zawodowego. 1. Podstawy metodyczne (Warszawa: CIOP- PIB, 2001), wydanie II zaktualizowane. 202
5 Najważniejszą fazą całego procesu oceny ryzyka zawodowego jest identyfikacja zagrożeń występujących na stanowisku pracy. Metodę identyfikowania zagrożeń może ustalić sam zespół oceniający ryzyko zawodowe lub pracodawca. Najlepsze są metody proste i mało sformalizowane, np. lista kontrola. Bardzo często w definiowaniu zagrożeń stosowane są uogólnienia związane z mediami, które je powodują. Zaliczyć możemy do nich między innymi zagrożenia termiczne, elektryczne i mechaniczne. Pojęcia te mogą mieć zastosowanie przy zgrubnych charakterystykach bezpieczeństwa, ale są zbyt ogólne, aby mogły być wykorzystane w czasie analiz szczegółowych mających miejsce w procesie oceny ryzyka zawodowego. Przeprowadzając identyfikację zagrożeń należy zwrócić uwagę na wszystkie elementy mające wpływ na proces pracy. Zagrożenia oceniane, jako nieistotne mogą w kombinacji z innymi zagrożeniami negatywnie wpłynąć na poziom bezpieczeństwa na stanowisku pracy i znacząco go obniżyć. Należy pamiętać, że błędy popełnione na tym etapie, polegające w szczególności na pominięciu jakiegokolwiek zagrożenia spowodują wypaczenie końcowego wyniku oceny ryzyka zawodowego. Kolejną fazą procesu oceny ryzyka zawodowego jest szacowanie ryzyka. Polega ono na skalkulowaniu ryzyka z pewnym prawdopodobieństwem, na wymaganym poziomie ufności. Ryzyko (R) jest, bowiem zależnością: możliwości zaistnienia zdarzenia szkodliwego (O), ekspozycji (E) - czyli częstości lub czasu trwania narażenia oraz ludzkich i technicznych możliwości uniknięcia lub ograniczenia szkody (A) o określonej ciężkości (S): R =f (O; E; A; S) 13. Znając wartości wyżej wymienionych składowych oraz relacje pomiędzy nimi można określić wartość samego ryzyka. Po wyznaczeniu dopuszczalności ryzyka nie można zapomnieć o zaplanowaniu działań zapobiegawczych, które zapewnią możliwie jak najlepszą ochronę zdrowia i życia pracowników oraz o ich realizacji. W tym momencie pojawia się jednak często u pracodawcy problem wynikający z braku odpowiednich wolnych środków finansowych. Pochodną tego faktu jest brak realizacji zaplanowanych działań zapobiegawczych, co w konsekwencji niweczy efekt końcowy całego procesu oceny ryzyka zawodowego. Nie bez znaczenia dla poziomu ryzyka zawodowego jest również fakt, że środowisko pracy składa się z trzech zasadniczych elementów, które są niezbędne przy realizowaniu zadań, tj. ludzi je wykonujących, stosowanych środków roboczych oraz otoczenia, w którym zadania te są wykonywane. Te trzy elementy muszą być ze sobą zharmonizowane i działać zgodnie z przyjętymi zasadami. Bezpieczeństwo na stanowisku pracy jest bezpośrednio związane z poszczególnymi elementami tej struktury. Niestety praktyka pokazuje, że najsłabszym 13 Iwona Romanowska-Słomka, Adam Słomka, Zarządzanie Ryzykiem Zawodowym (Kraków- Tarnobrzeg: Tarbonus, kwiecień 2008), wydanie VI. 203
6 ogniwem tej struktury jest niestety człowiek. Wynika to z faktu, że nigdy do końca nie jesteśmy w stanie przewidzieć jak on się zachowa w danych konkretnych okolicznościach. Wszak zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego przyczyny ludzkie stanowią ponad 50% wszystkich przyczyn zaistniałych wypadków przy pracy. Rzetelnie przeprowadzona ocena ryzyka zawodowego winna obejmować również analizę zdarzeń potencjalnie wypadkowych (zdarzeń niebezpiecznych podczas których nie dochodzi do urazu) oraz warunków sprzyjających powstaniu choroby zawodowej. W wyniku takiej oceny możemy uzyskać informacje nie tylko o zagrożeniach występujących na stanowiskach pracy, ale również o ich możliwych negatywnych skutkach. Reasumując ocena ryzyka zawodowego spełnia wiele pozytywnych funkcji. Po pierwsze jest ona niezbędna w czasie projektowania maszyn oraz stanowisk pracy, zwłaszcza przy wyborze rodzajów środków ochrony mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa pracy. Dzięki ocenie ryzyka możemy minimalizować koszty zastosowanych środków bezpieczeństwa oczywiście przy założeniu, że mają one zapewnić skuteczną ochronę zagrożonych pracowników. Pozytywnym faktem jest również to, że ocena ryzyka może być przeprowadzana przy wykorzystaniu różnych metod, a decyzja o wyborze metody należy tylko do pracodawcy lub zespołu oceniającego ryzyko. Pozwalają na to obowiązujące przepisy prawa pracy, które nie narzucają wyboru jednej konkretnej metody do oceny ryzyka zawodowego. Taki stan prawny podyktowany jest między innymi różną specyfiką poszczególnych dziedzin gospodarki, jednostek organizacyjnych i stanowisk pracy. Mając powyższe na uwadze warto wybierać metody proste oraz znane i zrozumiałe dla osób oceniających ryzyko zawodowe, aby nie doprowadzić do sytuacji, w której narzędzie wykorzystywane do osiągniecia celu stanie się celem samym w sobie. Należy również pamiętać o tym, aby szacowanie parametrów ryzyka oraz wartościowanie ryzyka przeprowadzone zostało odrębnie dla każdego zidentyfikowanego zagrożenia występującego na stanowisku pracy. Znane z literatury i opisane metody oceny ryzyka zawodowego możemy podzielić na ilościowe, jakościowe, indukcyjne i dedukcyjne. Metody ilościowe jak sama nazwa wskazuje wykorzystywane są do ilościowej analizy faktów, zjawisk i procesów, natomiast metody jakościowe służą do ich analizy jakościowej. O ile przy metodach ilościowych cele wyrażone są wartościami liczbowymi (odpowiednimi jednostkami miar), to przy metodach jakościowych wyrażone są one opisowo (określeniami słownymi). W metodach indukcyjnych wykorzystywana jest natomiast zasada od szczegółu do ogółu, a w metodach dedukcyjnych od ogółu do szczegółu. Metody indukcyjne swoje wnioski ogólne opierają na obserwacji zdarzeń szczegółowych i weryfikacji hipotez, natomiast w metodach dedukcyjnych wnioski szczegółowe wynikają z logicznego następstwa zdarzeń (efekt domina). Do najbardziej znanych, stosowanych i uniwersalnych metod jakościowych oceny ryzyka zawodowego zaliczamy: Metodę RISK SCORE Metoda wskaźnika ryzyka, 204
7 Metodę PHA (z ang. Preliminare Hazard Analysis) Wstępna Analiza Zagrożeń, Matrycową Metodę Indukcyjną JSA (Job Safety Analysis). Powszechnie stosowaną metodą ilościową jest z kolei metoda określona w PN-N-18002: 2000 Systemy zarzadzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego. Metoda ta wykorzystywana jest przy szacowaniu ryzyka zawodowego związanego z czynnikami mierzalnymi takimi jak np. hałas, drgania czy zapylenie. Głównym celem oceny ryzyka zawodowego jest oczywiście zapewnienie właściwego poziomu bezpieczeństwa na stanowisku pracy oraz eliminacja zagrożeń lub jeżeli nie jest to możliwe ograniczenie do minimum ich skutków. Osiągnięcie tego celu jest możliwe tylko wtedy, gdy podejmowane działania będą optymalne i systematyczne. Pomocnym narzędziem w tej sytuacji będzie plan działań korygujących i zapobiegawczych opracowany w oparciu o otrzymane wyniki oceny ryzyka zawodowego. Opracowując taki plan należy jednak wiedzieć, że zaplanowane działania będą optymalne i skuteczne tylko wtedy, gdy będą ukierunkowane na źródło zagrożenia, a zastosowane środki będą zabezpieczać i chronić jak największą liczbę pracowników. Trzeba również ustalić priorytety w odniesieniu do podejmowanych działań poddając analizie wyniki przeprowadzonej oceny ryzyka oraz możliwości techniczne i ekonomiczne organizacji. Po realizacji zaplanowanych działań korygujących i/lub zapobiegawczych w celu sprawdzenia ich skuteczności trzeba ponownie przeprowadzić ocenę ryzyka zawodowego. Założone cele można uznać za osiągnięte dopiero wtedy, gdy zidentyfikowane zagrożenia zostaną zlikwidowane lub ryzyko przez nie powodowane zmniejszone. Identyfikacja zagrożeń oraz sama ocena ryzyka zawodowego jest procesem ciągłym dlatego powinna być przeprowadzona okresowo oraz aktualizowana zawsze wtedy, gdy wykorzystywane do jego oceny informacje straciły swoją aktualność, a w szczególności przy tworzeniu nowych stanowisk pracy; przy wprowadzaniu zmian na stanowiskach pracy; po zmianie obowiązujących wymagań odnoszących się do ocenianych stanowisk pracy oraz po wprowadzeniu zmian w stosowanych środkach ochronnych 7. Bardzo istotne jest również to, aby w procesie oceny ryzyka zawodowego brali udział pracownicy lub ich przedstawiciele. Ocena ryzyka zawodowego bez ich udziału będzie obciążona różnymi błędami wynikającymi między innymi z pominięcia zagrożeń generowanych przez zachowanie pracownika oraz modyfikacje jakie on sam wprowadził w sposobie wykonywania zleconych mu zadań. Po przeprowadzeniu udokumentowanej oceny ryzyka zawodowego występującego na stanowisku pracy zgodnie z art. 226 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 2014 r. poz ze zmianami oraz z 2015 r. Dz.U. poz. 1268) pracodawca ma bezwzględny obowiązek poinformować pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami. 205
8 Podsumowanie Bezpieczne i higieniczne warunki pracy są zagadnieniem ważnym nie tylko z punktu widzenia pracodawcy, ale i pracownika ponieważ to on ponosi najczęściej największe koszty wypadku przy pracy czy choroby zawodowej. Wszak życie i zdrowie człowieka jest wartością bezcenną. Identyfikacja zagrożeń występujących w środowisku pracy oraz ocena ich wpływu na osoby zatrudnione pozwala na podejmowanie właściwych działań profilaktycznych i prowadzenia odpowiedniej i spójnej polityki zapobiegania wypadkom przy pracy. Skuteczność działań podejmowanych w zakresie prewencji wypadkowej jest składową wielu czynników. Jednym z najbardziej istotnych czynników jest budowanie świadomości pracodawców i pracowników w zakresie kultury pracy. Składają się na nią takie elementy jak: normy zachowania i procedury w zakresie bezpieczeństwa pracy, organizacja stanowisk pracy, sprzęt ochrony osobistej, kształtowanie odpowiednich wzorców dotyczących bezpieczeństwa pracy wśród pracowników, promowanie dobrych praktyk oraz postawa kierownictwa i pracowników wobec spraw związanych z bezpieczeństwem pracy. Jest taka historia o trzech niewidomych, którzy dotykali zwierzę, aby odgadnąć jego gatunek. Ten, który złapał je za ogon rzekł, że to wąż. Następny dotknął nogi i stwierdził, że to drzewo. Trzeci uważał, że to ściana. Każdy był pewien swojej opinii. Żaden z nich nie zorientował się, że mają do czynienia ze słoniem. Podobnie jest z bezpieczeństwem pracy w zakładach. Większość pracodawców podejmują różne działania mające na celu poprawę bezpieczeństwa i higieny pracy, lecz niewielu podchodzi do tego problemu kompleksowo. Kształtowanie wysokiej kultury pracy i odpowiednich postaw przy zaangażowaniu wszystkich zainteresowanych podmiotów i poczuciu osobistej odpowiedzialności za bezpieczeństwo pozwala na ograniczenie lub nawet wyeliminowanie wypadków przy pracy. Jest to tym bardziej istotne, że w obecnych czasach kształtowanie kultury bezpieczeństwa pracy jest integralną częścią zarządzania firmą i niezwykle ważnym elementem jej wizerunku. Wymiernymi efektami wysokiej kultury bezpieczeństwa pracy są zmniejszające się lub nawet zerowe wskaźniki wypadkowości oraz redukowanie strat spowodowanych przestojami, zwolnieniami lekarskimi i utraconymi korzyściami. Dlatego też szeroko rozumiana prewencja wypadkowa powinna stać się priorytetem w codziennym funkcjonowaniu pracodawców i pracowników, a poprawnie przeprowadzona ocena ryzyka zawodowego stanowi skuteczne narzędzie do osiągniecia jej celów. Bibliografia Centralny Instytut Ochrony Pracy, dostęp , Dyrektywa Rady z 14 czerwca 1989 r. w sprawie ujednolicenia przepisów prawnych państw członkowskich dotyczących maszyn nr 89/392/EWG. Dyrektywa Rady z dnia 12 czerwca 1989 r. o wprowadzeniu środków w celu zwiększenia bezpieczeństwa i poprawy zdrowia pracowników podczas pracy nr 89/391/EWG. Dźwiarek Marek, Gierasimiuk Józef, Krajewski Jacek, Kwiatkowski Stefan, Majchrzycka Katarzyna, Mikucki Krzysztof, Pawłowska Zofia, Pietrzak Leszek, Wdrażanie norm bhp 206
9 w małych i średnich przedsiębiorstwach. Materiały dla wykładowcy. Warszawa: Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Kaczmarek Tadeusz, Ryzyko i zarządzanie ryzykiem. Ujęcie interdyscyplinarne, Warszawa: DIFIN, Państwowa Inspekcja Pracy, dostęp , PN-80 Z Ochrona pracy. Niebezpieczne i szkodliwe czynniki występujące w procesie pracy. Klasyfikacja. PN-N-18002: 2000 Systemy zarzadzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego. Romanowska-Słomka Iwona, Słomka Adam, Zarządzanie Ryzykiem Zawodowym, Kraków- Tarnobrzeg: Tarbonus, kwiecień 2008, Wydanie VI. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz ze zmianami oraz z 2011 r. Nr 173, poz. 1034). Skuza Leszek, Co warto wiedzieć o ryzyku zawodowym, Gdańsk: Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Słomka Adam, Ryzyko zawodowe, Wrocław: Ośrodek Szkolenia Państwowej Inspekcji Pracy we Wrocławiu, Słomka Adam, Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy, Wrocław: Ośrodek Szkolenia Państwowej Inspekcji Pracy we Wrocławiu, Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 2014 r. poz ze zmianami oraz z 2015 r. Dz.U. poz. 1240). Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 2015 r. poz i 1442). Zasada Zdzisław, Typowe błędy w ocenie ryzyka zawodowego - opracowanie autorskie, Włocławek, Zawieska Wiktor, Marek, Ocena ryzyka zawodowego. 1. Podstawy metodyczne, Warszawa: CIOP-PIB, 2001, wydanie II zaktualizowane. Abstract Occupational risk assessment as an accident prevention tool The purpose of the article is to spread knowledge about the benefits of risk management. It includes basic legal acts about the issues of the job related risk, as well as the goal and the proper way of its evaluation. The role of risk management during accident prevention was also taken under consideration. Keywords: accident at work, accident prevention, work safety and hygiene, work environment, workplace, risk, job related risk, risk analysis, risk management, risk identification, risk management, risk evaluation, residual risk, protective measures 207
III KONFERENCJA PANELOWA WSOZZ ROLA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO W SYSTEMIE ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM PRACY
III KONFERENCJA PANELOWA WSOZZ 2013-2020 ROLA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO W SYSTEMIE ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM PRACY SAWO 2018 POZNAŃ 24 kwietnia 2018 r. WPROWADZENIE Podstawy prawne : - art. 226 Kodeksu
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE Nr 90/09 WÓJTA GMINY MROZY z dnia 16 grudnia 2009 roku
ZARZĄDZENIE Nr 90/09 WÓJTA GMINY MROZY z dnia 16 grudnia 2009 roku w sprawie wprowadzenia procedury identyfikacji zagrożeń oraz oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy w Urzędzie Gminy Mrozy Na podstawie
Bardziej szczegółowoZarządzenie Nr 90/2008 Burmistrza Miasta Czeladź. z dnia 09.05. 2008
Zarządzenie Nr 90/2008 Burmistrza Miasta Czeladź z dnia 09.05. 2008 w sprawie : wprowadzenia procedury Identyfikacji zagrożeń oraz oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy w Urzędzie Miasta Czeladź
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka zawodowegoto proste! Copyright by Zdzisław Wiszniewski
Ocena ryzyka zawodowegoto proste! 1. Ryzyko zawodowe narzędzie do poprawy warunków pracy Kodeks pracy: 1991 r. - art. 215 1996 r. - art. 226, 227, 237 11a Pracodawca: ocenia i dokumentuje ryzyko zawodowe
Bardziej szczegółowoZarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 2. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody trzypunktowej
Zarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 2. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody trzypunktowej Szczecin 2013 1 Wprowadzenie Ryzyko zawodowe: prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń
Bardziej szczegółowoZarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 3. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody pięciu kroków, grafu ryzyka, PHA
Zarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 3. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody pięciu kroków, grafu ryzyka, PHA Szczecin 2013 1 Wprowadzenie W celu przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy oraz wynikające z niej działania w Starostwie Powiatowym w Gryfinie
Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr /2005 Z dnia 2005 r. INSTRUKCJA oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy oraz wynikające z niej działania w Starostwie Powiatowym w Gryfinie 1. DEFINICJE. 1) RYZYKO
Bardziej szczegółowoZarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 2. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody trzypunktowej
Zarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 2. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody trzypunktowej Szczecin 2013 1 Wprowadzenie Ryzyko zawodowe: prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń
Bardziej szczegółowoORGANIZACJA DZIAŁAŃ W ZAKRESIE OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
ORGANIZACJA DZIAŁAŃ W ZAKRESIE OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO Lista pytań kontrolnych dla specjalisty zewnętrznego ds. bhp lub oceniającego jego pracę pracodawcy Przedstawiona lista dotyczy podstawowych zagadnień
Bardziej szczegółowoSTUDIA PODYPLOMOWE BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY
STUDIA PODYPLOMOWE BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY Ocena ryzyka zawodowego to proste! 17-10-15 Wprowadzenie 1. Ryzyko zawodowe narzędzie do poprawy warunków pracy Kodeks pracy: 1991 r. - art. 215 1996 r.
Bardziej szczegółowoOCENA RYZYKA ZAWODOWEGO. dr inż. Zofia Pawłowska
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO dr inż. Zofia Pawłowska 1. Wymagania dotyczące oceny ryzyka zawodowego 2. Podstawowe zasady skutecznej oceny i ograniczania ryzyka zawodowego 3. Podstawowe problemy przy wdrażaniu
Bardziej szczegółowoSpis treści do książki pt. Ocena ryzyka zawodowego Autorzy: Iwona Romanowska-Słomka Adam Słomka
Spis treści do książki pt. Ocena ryzyka zawodowego Autorzy: Iwona Romanowska-Słomka Adam Słomka WSTĘP... 9 CZĘŚĆ I 1. WPROWADZENIE... 11 2. OCENA RYZYKA... 18 2.1. Definicje... 18 2.2. Cele oceny ryzyka...
Bardziej szczegółowoOcena Ryzyka Zawodowego AKTUALIZACJA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO NA STANOWISKACH PRACY W ZESPOLE SZKÓŁ SAMORZĄDOWYCH W PARADYŻU
Strona: 1 AKTUALIZACJA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO NA STANOWISKACH PRACY W ZESPOLE SZKÓŁ SAMORZĄDOWYCH W PARADYŻU Zredagował: Specjalista ds. bhp Data: 2014.02.03, podpis Zatwierdził Dyrektor Data: 2014.02.03,
Bardziej szczegółowoZarządzenie Nr 71/2010 Burmistrza Miasta Czeladź. z dnia 28 kwietnia 2010r.
Zarządzenie Nr 71/2010 Burmistrza Miasta Czeladź z dnia 28 kwietnia 2010r. w sprawie : wprowadzenia procedury Identyfikacji zagroŝeń oraz oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy w Urzędzie Miasta
Bardziej szczegółowoKwestionariusz dla przedstawiciela kadry kierowniczej lub specjalisty ds. bhp
Kwestionariusz dla przedstawiciela kadry kierowniczej lub specjalisty ds. bhp Podstawowe informacje o przedsiębiorstwie Rodzaj działalności:. Liczba pracowników w jednostce lokalnej:. Wdrożony system zarządzania
Bardziej szczegółowoMETODY IDENTYFIKACJI, ANALIZY I OCENY ZAGROśEŃ WYSTĘPUJĄCYCH W PROCESACH PRACY
METODY IDENTYFIKACJI, ANALIZY I OCENY ZAGROśEŃ WYSTĘPUJĄCYCH W PROCESACH PRACY Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników inŝynieryjno-technicznych 29 Analiza zagroŝeń Analiza zagroŝeń to systematyczne
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy oraz wynikające z niej działania w Starostwie Powiatowym w Gryfinie. Rozdział 1 Definicje
Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr /2006 z dnia 2006r. INSTRUKCJA oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy oraz wynikające z niej działania w Starostwie Powiatowym w Gryfinie Rozdział 1 Definicje 1.
Bardziej szczegółowoZarządzenie nr 46/2018 Rektora Podhalańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Targu z dnia 10 października 2018 r.
Zarządzenie nr 46/2018 Rektora Podhalańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Targu z dnia 10 października 2018 r. w sprawie powołania Zespołu ds. oceny ryzyka zawodowego Na podstawie art. 226
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka proces analizowania ryzyka zawodowego i wyznaczania jego dopuszczalności [PN- N-18002:2011].
Dokumenty związane 5. Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (tekst jednolity z 2004 r. Dz.U. Nr 204 poz. 2087 z późniejszymi zmianami). 6. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki
Bardziej szczegółowoORGANIZACJA DZIAŁAŃ W ZAKRESIE OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO - LISTA PYTAŃ KONTROLNYCH
ORGANIZACJA DZIAŁAŃ W ZAKRESIE OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO - LISTA PYTAŃ KONTROLNYCH Przedstawiona lista dotyczy podstawowych zagadnień związanych z oceną ryzyka zawodowego. Odpowiedź tak oznacza, że przyjęte
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Str. WSTĘP 9 CZĘŚĆ I 1. WPROWADZENIE 13
3 SPIS TREŚCI WSTĘP 9 CZĘŚĆ I 1. WPROWADZENIE 13 2. OCENA RYZYKA 18 2.1. Definicje 18 2.2. Cele oceny ryzyka 22 2.2.1. Sprawdzenie, czy występujące na stanowiskach pracy zagrożenia zostały zidentyfikowane
Bardziej szczegółowoOCENA FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTWA W OBSZARZE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY Z WYKORZYSTANIEM WSKAŹNIKÓW WYNIKOWYCH I WIODĄCYCH
OCENA FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTWA W OBSZARZE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY Z WYKORZYSTANIEM WSKAŹNIKÓW WYNIKOWYCH I WIODĄCYCH MATERIAŁY INFORMACYJNE 1 WRZESIEŃ 2013 R. SPIS TREŚCI Na czym polega pomiar
Bardziej szczegółowoZarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy
Ewa Górska Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy EWOLUCJA POGLĄDÓW NA ZAGADNIENIA BEZPIECZEŃSTWA PRACY Hand from root of finger to fingertip Hand frim wist to fingertip Arm from elbow to fingertip
Bardziej szczegółowoInformacja nt. sposobu przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy
Informacja nt. sposobu przeprowadzenia oceny zawodowego na stanowiskach pracy Pojęcie zawodowego, zostało ustalone w dyrektywie z dnia 12 czerwca 1989 r. o wprowadzaniu środków w celu zwiększania bezpieczeństwa
Bardziej szczegółowoTARBONUS. 17. Ryzyko zawodowe, jego analiza i ocena
17. Ryzyko zawodowe, jego analiza i ocena 17.1. Wiadomości ogólne Ryzyko zawodowe (rozporządzenie MPiPS z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp Dz. U. z 2003 r. poz. 1650 ze zm.) to
Bardziej szczegółowoROLA KADRY ZARZĄDZAJĄCEJ W KSZTAŁTOWANIU BEZPIECZEŃSTWA PRACY. dr inż. Zofia Pawłowska
ROLA KADRY ZARZĄDZAJĄCEJ W KSZTAŁTOWANIU BEZPIECZEŃSTWA PRACY dr inż. Zofia Pawłowska 1. Ład organizacyjny jako element społecznej odpowiedzialności 2. Podstawowe zadania kierownictwa w zakresie BHP wynikające
Bardziej szczegółowo11. Ocena ryzyka w systemie zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy
11. Ocena ryzyka w systemie zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy 11.1. Co to jest ryzyko zawodowe? Ryzyko towarzyszy każdej działalności człowieka i w powszechnym rozumieniu wiąże się z możliwością
Bardziej szczegółowoBEZPIECZEŃSTWEM I HIGIENĄ PRACY
Wykład 12. ZARZĄDZANIE BEZPIECZEŃSTWEM I HIGIENĄ PRACY 1 1. Podstawy prawne zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy: Podstawą regulacji w UE jest Dyrektywa Ramowa o ochronie pracowników przed szkodliwym
Bardziej szczegółowo14. Sprawdzanie funkcjonowania systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy
14. Sprawdzanie funkcjonowania systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy 14.1. Co to jest monitorowanie bezpieczeństwa i higieny pracy? Funkcjonowanie systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną
Bardziej szczegółowoSpis treści. Od Autorów... 9
Spis treści Od Autorów... 9 1. Historia bezpieczeństwa i higieny pracy... 11 1.1. Pojęcia podstawowe... 11 1.2. Przyczyny stosowania profilaktyki BHP... 13 1.3. Organizacja profilaktyki... 15 1.4. Profilaktyka
Bardziej szczegółowoNAJNOWSZE WYDANIE. Praktyczny informator OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO. Oceniaj ryzyko zawodowe szybko i bezbłędnie.
Praktyczny informator OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO NAJNOWSZE WYDANIE Oceniaj ryzyko zawodowe szybko i bezbłędnie. Prowadź zgodną z prawem dokumentację oceny ryzyka zawodowego. listy kontrolne wzory dokumenty
Bardziej szczegółowoAnkieta specjalistyczna Zarządzanie bezpieczeństwem pracy prewencja wypadkowa
TAK NIE NIE DOTYCZY UWAGI Pieczątka zakładu Okręgowy Inspektorat Pracy Ankieta specjalistyczna Zarządzanie bezpieczeństwem pracy prewencja wypadkowa Nazwa i adres Pracodawcy: Zatrudnienie...... Ogółem:..
Bardziej szczegółowoRyzyko zawodowe i czynniki. szkodliwe dla zdrowia
Ryzyko zawodowe i czynniki szkodliwe dla zdrowia 1 Pomiary i badania czynników szkodliwych dla zdrowia 2 Najważniejsze definicje Najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS) (NDS może określać stężenia: pyłów.)
Bardziej szczegółowoObieg dokumentacji wymaganej przy ocenie ryzyka zawodowego
Halina Pawlak 1, Bożena Nowakowicz-Dębek 2, Piotr Maksym 3, Łukasz Wlazło 4 Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Obieg dokumentacji wymaganej przy ocenie ryzyka zawodowego Wstęp Ryzyko zawodowe definiowane
Bardziej szczegółowoOCENA RYZYKA ZAWODOWEGO JAKO SKUTECZNE NARZĘDZIE PREWENCJI WYPADKOWEJ
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO JAKO SKUTECZNE NARZĘDZIE PREWENCJI WYPADKOWEJ Karolina Główczyńska-Woelke Departament Nadzoru i Kontroli GIP 28 kwietnia 2010 r., Poznań Targi SAWO WPROWADZENIE 1. Ryzyko zawodowe
Bardziej szczegółowoSTUDIA PODYPLOMOWE BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY Z A G A D N I E N I A D O E G Z A M I N U D Y P L O M O W E G O :
STUDIA PODYPLOMOWE BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY Z A G A D N I E N I A D O E G Z A M I N U D Y P L O M O W E G O : 1. PRAWNA OCHRONA PRACY : System ochrony pracy w Polsce. Uregulowania prawne w zakresie
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1)
Bezpieczeństwo i higiena pracy przy wykonywaniu prac związanych z narażeniem na zranienie ostrymi narzędziami używanymi przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Dz.U.2013.696 z dnia 2013.06.19 Status: Akt
Bardziej szczegółowoKsięga Zintegrowanego Systemu Zarządzania ODPOWIEDZIALNOŚĆ KIEROWNICTWA
Strona: 1 z 6 1. Zaangażowanie kierownictwa Najwyższe kierownictwo SZPZLO Warszawa Ochota przejęło pełną odpowiedzialność za rozwój i ciągłe doskonalenie ustanowionego i wdrożonego zintegrowanego systemu
Bardziej szczegółowoZmiany w standardzie ISO dr inż. Ilona Błaszczyk Politechnika Łódzka
Zmiany w standardzie ISO 9001 dr inż. Ilona Błaszczyk Politechnika Łódzka 1 W prezentacji przedstawiono zmiany w normie ISO 9001 w oparciu o projekt komitetu. 2 3 4 5 6 Zmiany w zakresie terminów używanych
Bardziej szczegółowoPOLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 2 IM. ŚW. WOJCIECHA W KRAKOWIE
Załącznik Nr 2 do Zarządzenia Nr 15/2013/2014 Dyrektora Szkoły Podstawowej Nr 2 im. św. Wojciecha w Krakowie z dnia 21. stycznia 2014 r. POLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 2 IM. ŚW.
Bardziej szczegółowoKRÓTKA CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH METOD OCENY RYZYKA (Z PRZYKŁADAMI ZASTOSOWAŃ)
KRÓTKA CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH METOD OCENY RYZYKA (Z AMI ZASTOSOWAŃ) Metoda oceny ryzyka wg polskiej normy PN-N-18002 W metodzie tej korzysta się z dwóch parametrów ryzyka: ciężkości następstw (skutków)
Bardziej szczegółowoRyzyko w świetle nowych norm ISO 9001:2015 i 14001:2015
Ryzyko w świetle nowych norm ISO 9001:2015 i 14001:2015 Rafał Śmiłowski_04.2016 Harmonogram zmian 2 Najważniejsze zmiany oraz obszary Przywództwo Większy nacisk na top menedżerów do udziału w systemie
Bardziej szczegółowoPROCEDURA ZINTEGROWANEGO SYSTEMU ZARZĄDZANIA
Opracował: Sprawdził: Zatwierdził: ZE ZNACZĄCYMI ZAGROŻENIAMI BHP (P-03/07/III) Pełnomocnik ds. ZSZ i EMAS Bożena Puss Specjalista BHP Maciej Przychodzień Prezes Zarządu Jan Woźniak Podpisy: Strona 1 z
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Kierunek Forma studiów Poziom kwalifikacji Rok Semestr Jednostka prowadząca Osoba sporządzająca Profil ANALIZA BEZPIECZEŃSTWA DLA POTRZEB PREWENCJI Bezpieczeństwo
Bardziej szczegółowoP6_TA-PROV(2005)0329 Ochrona zdrowia i bezpieczeństwo pracy: narażenie pracowników na promieniowanie optyczne ***II
P6_TA-PROV(2005)0329 Ochrona zdrowia i bezpieczeństwo pracy: narażenie pracowników na promieniowanie optyczne ***II Rezolucja legislacyjna Parlamentu Europejskiego w sprawie wspólnego stanowiska Rady mającego
Bardziej szczegółowoPROCEDURA ZINTEGROWANEGO SYSTEMU ZARZĄDZANIA
Opracował: Sprawdził: Zatwierdził: ZE ZNACZĄCYMI ZAGROŻENIAMI BHP (P-03/07/III) Pełnomocnik ds. ZSZ i EMAS Bożena Puss Specjalista BHP Maciej Przychodzień Prezes Zarządu Jan Woźniak Podpisy: Strona 1 z
Bardziej szczegółowoProces certyfikacji ISO 14001:2015
ISO 14001:2015 Informacje o systemie W chwili obecnej szeroko pojęta ochrona środowiska stanowi istotny czynnik rozwoju gospodarczego krajów europejskich. Coraz większa liczba przedsiębiorców obniża koszty
Bardziej szczegółowo8. Kompetencje i szkolenie pracowników w systemie zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy
8. Kompetencje i szkolenie pracowników w systemie zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy 8.1. Jakie wymagania i zalecenia dotyczące kompetencji i szkoleń sformułowano w normach serii PN-N-18001? Zgodnie
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka w kształtowaniu bezpieczeństwa pożarowego przez właściciela (zarządcę) obiektu budowlanego
Ocena ryzyka w kształtowaniu bezpieczeństwa pożarowego przez właściciela (zarządcę) obiektu budowlanego dr inż. Adam Górny Instytut Inżynierii Zarządzania, Politechnika Poznańska Zapobieganie pożarom art.
Bardziej szczegółowoOCENA RYZYKA ZAWODOWEGO 2014
Praktyczny informator NAJNOWSZE WYDANIE OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO 2014 Oceniaj ryzyko zawodowe szybko i bezbłędnie. Prowadź zgodną z prawem dokumentację oceny ryzyka zawodowego. listy kontrolne wzory dokumenty
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWY PROGRAM SZKOLENIA OKRESOWEGO
SZCZEGÓŁOWY PROGRAM SZKOLENIA OKRESOWEGO pracowników administracyjno-biurowych i innych, których charakter pracy wiąże się z narażeniem na czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe lub niebezpieczne albo
Bardziej szczegółowoZarządzenie Nr Starosty Opatowskiego z dnia 20 września 2011 r.
Zarządzenie Nr 42.2011 Starosty Opatowskiego z dnia 20 września 2011 r. W sprawie ustalenia systemu zarządzania ryzykiem zawodowym na stanowisku pracy w Starostwie Powiatowym w Opatowie Na podstawie art.
Bardziej szczegółowoZarządzenie Nr 84/2012 Rektora Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Tarnowie z dnia 21 grudnia 2012 r.
Zarządzenie Nr 84/2012 Rektora Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Tarnowie z dnia 21 grudnia 2012 r. w sprawie powołania zespołu do przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego występującego na stanowiskach
Bardziej szczegółowoRyzyko w działalności przedsiębiorstw przemysłowych. Grażyna Wieteska Uniwersytet Łódzki Katedra Zarządzania Jakością
Ryzyko w działalności przedsiębiorstw przemysłowych Grażyna Wieteska Uniwersytet Łódzki Katedra Zarządzania Jakością Plan Prezentacji Cel artykułu Dlaczego działalność przemysłowa wiąże się z ryzykiem?
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 19 czerwca 2013 r. Poz. 696 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 6 czerwca 2013 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 19 czerwca 2013 r. Poz. 696 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 6 czerwca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu
Bardziej szczegółowoInstrukcja w sprawie oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy w Chełmskiej Bibliotece Publicznej im. Marii Pauliny Orsetti
Załącznik Nr 1 do zarządzenia Nr 46/2010 Dyrektora Chełmskiej Biblioteki Publicznej im. Marii Pauliny Orsetti z dnia 1 grudnia 2010 roku Instrukcja w sprawie oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy
Bardziej szczegółowodr inż. Krzysztof J. Czarnocki
dr inż. Krzysztof J. Czarnocki Zagadnienia dotyczące ochrony człowieka w środowisku pracy regulują dyrektywy Unii Europejskiej, wydane na podstawie artykułów 100a i 118a Traktatu Rzymskiego Do grupy dyrektyw
Bardziej szczegółowoZarządzanie Wypadki bezpieczeństwem. Organizacja służby bhp bhp apraca przy komputerzeft rth dgjjj tdyjdyjd
PRZEPISY ANALIZY PRZYKŁADY KOMENTARZE PRZEPISY ANALIZY PRZYKŁADY KOMENTARZE Pod Redaktor redakcją naczelna Przemysława Agnieszka Gawrońska-Świeboda Ł. Siemiątkowskiego Redaktor merytoryczny Przemysław
Bardziej szczegółowoB H P. Dla Klientów LEGIS rabat 25%
B H P Szanowni Państwo, Miło nam poinformować Państwa, o rozszerzeniu naszej dotychczasowej oferty o usługę wirtualnego biura oraz świadczenie usług z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Zapraszamy
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka zawodowego. w systemie zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy
Ocena ryzyka zawodowego w systemie zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy 1 OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO W SYSTEMIE ZARZĄDZANIA BHP Program Co to jest ryzyko zawodowe? Na czym polega ocena ryzyka zawodowego?
Bardziej szczegółowoZasady oceny ryzyka związanego z maszynami i narzędzie komputerowe wspomagające tę ocenę w procesie ich projektowania dr inż.
Zasady oceny ryzyka związanego z maszynami i narzędzie komputerowe wspomagające tę ocenę w procesie ich projektowania dr inż. Marek Dźwiarek 1 Tematyka prezentacji - Zasady ogólne prowadzenia oceny ryzyka
Bardziej szczegółowoWYBRANE ASPEKTY ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM I HIGIENĄ PRACY
98/21 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2006, Rocznik 6, Nr 21(2/2) ARCHIVES OF FOUNDARY Year 2006, Volume 6, Nº 21 (2/2) PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 WYBRANE ASPEKTY ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM I HIGIENĄ PRACY
Bardziej szczegółowoProgram szkolenia z zakresu prewencji wypadkowej dla pracodawców małych i średnich przedsiębiorstw
Celem i korzyścią szkolenia jest upowszechnianie wiedzy o zagrożeniach powodujących wypadki przy pracy i choroby zawodowe oraz sposobach ich przeciwdziałania poprzez: a. nabycie umiejętności oceny zagrożeń
Bardziej szczegółowoPOLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM
POLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM ROZDZIAŁ I Postanowienia ogólne 1.1.Ilekroć w dokumencie jest mowa o: 1) ryzyku należy przez to rozumieć możliwość zaistnienia zdarzenia, które będzie miało wpływ na realizację
Bardziej szczegółowoSzkolenie Stowarzyszenia Polskie Forum ISO 14000 Zmiany w normie ISO 14001 i ich konsekwencje dla organizacji Warszawa, 16.04.2015
Wykorzystanie elementów systemu EMAS w SZŚ według ISO 14001:2015 dr hab. inż. Alina Matuszak-Flejszman, prof. nadzw. UEP Agenda Elementy SZŚ według EMAS (Rozporządzenie UE 1221/2009) i odpowiadające im
Bardziej szczegółowoObok przepisów Kodeksu Pracy należy wyróżnić ustawy regulujące kwestie kompetencji i zakresu działania organów nadzoru nad warunkami pracy takie, jak:
Akty prawne w dziedzinie BHP zajęcia I I. Źródła powszechnie obowiązującego prawa w Polsce są: - konstytucja - ustaw- rozporządzenia - ratyfikowane umowy międzynarodowe Artykułami zawartymi w Konstytucji,
Bardziej szczegółowoTemat: Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pracy
MODUŁ III LEKCJA 8 Temat: Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pracy Czas realizacji: 1 godzina lekcyjna Cele operacyjne: Uczeń po zrealizowaniu lekcji powinien: wiedzieć, co to jest ryzyko zawodowe wiedzieć,
Bardziej szczegółowoBEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY WPROWADZENIE
Ewa Górska BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY WPROWADZENIE EUROPEJSKA STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY NA LATA 2007-2012 I 2013-2020 CEL OGÓLNY STRATEGII UE NA LATA 2007-2012 Stałe zmniejszanie liczby
Bardziej szczegółowoZdarzenia potencjalnie wypadkowe krok po kroku
Tomasz Dyjeciński Zdarzenia potencjalnie wypadkowe krok po kroku Warszawa, 16.06.2016 r. 1 Co to są zdarzenia potencjalnie wypadkowe? Niebezpieczne zdarzenie, związane z wykonywaną pracą, podczas którego
Bardziej szczegółowoPOLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM w Zespole Szkół w Otocznej
Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 9H/2010/2011 Dyrektora Zespołu Szkół w Otocznej z dnia 31.12.2010 r. POLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM w Zespole Szkół w Otocznej ROZDZIAŁ I. POSTANOWIENIA OGÓLNE 1. Słownik
Bardziej szczegółowoAnaliza i ocena ryzyka zawodowego pracowników. chemicznych. Katarzyna Szymczak-Czyżewicz Oddział Higieny Pracy WSSE w Szczecinie 1
Analiza i ocena ryzyka zawodowego pracowników narażonych na występowanie szkodliwych czynników chemicznych Katarzyna Szymczak-Czyżewicz Oddział Higieny Pracy WSSE w Szczecinie 1 Ryzyko zawodowe stwarzane
Bardziej szczegółowoOCENA RYZYKA ZAWODOWEGO W PRZEDSIĘBIORSTWIE PRZEMYSŁOWYM
2017 Redakcja naukowa tomu: PRUSAK Rafał, KARDAS Edyta 4 OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO W PRZEDSIĘBIORSTWIE PRZEMYSŁOWYM 4.1 WPROWADZENIE Aktualnie nie ma określonych w aktach prawnych wymagań dotyczących stosowania
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA. w sprawie szkolenia pracowników Zespołu Szkół im. Jana Pawła II w Osieku z dnia 12 października 2009 r.
INSTRUKCJA w sprawie szkolenia pracowników z dnia 1 października 009 r. 1 1. Szkoleniu podlegają wszyscy pracownicy Zespołu Szkół.. Szkolenie winno się odbywać zgodnie z rozporządzeniem MGiP. z dnia 7.07.004
Bardziej szczegółowoSystem zarządzania bezpieczeństwem pracy i ochrony zdrowia na placu budowy
GRZYL Beata 1 System zarządzania bezpieczeństwem pracy i ochrony zdrowia na placu budowy WSTĘP Co roku w wyniku zaniedbań w zakresie zapewnienia bezpiecznych warunków pracy podczas wykonywania robót na
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka zawodowego może być prosta
Ocena ryzyka zawodowego może być prosta wystarczy tylko pięć kroków, by wykonać ją właściwie! Co to jest ryzyko zawodowe? Mówiąc najprościej, ryzyko zawodowe oznacza prawdopodobieństwo, z jakim ktoś może
Bardziej szczegółowoPOLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 2 W KROŚNIE ODRZAŃSKIM
Załącznik nr 3 do Zarządzenia Dyrektora Nr 6/2011 z dnia 14.12.2011 POLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 2 W KROŚNIE ODRZAŃSKIM POLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM 1.1.Ilekroć w dokumencie jest
Bardziej szczegółowoKrakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2015/2016
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu WydziałNauk o Bezpieczeństwie obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 015/016 Kierunek studiów: Bezpieczeństwo
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy oraz wynikające z niej działania w Starostwie Powiatowym w Gryfinie
Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 98/2009 z dnia 27 października2009 r. INSTRUKCJA oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy oraz wynikające z niej działania w Starostwie Powiatowym w Gryfinie 1. DEFINICJE.
Bardziej szczegółowoP O L I T Y K A Z A R Z Ą D Z A N I A R Y Z Y K I E M W UNIWERSYTECIE JANA K O CH ANOWSKIEGO W KIELCACH
Załącznik do zarządzenia Rektora UJK nr 69/2017 z dnia 30 czerwca 2017 r. P O L I T Y K A Z A R Z Ą D Z A N I A R Y Z Y K I E M W UNIWERSYTECIE JANA K O CH ANOWSKIEGO W KIELCACH 1 Podstawowe definicje
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka zawodowego a ewaluacja przepisów w zakresie dostosowania do wymagań UE.
dr Barbara Krzyśków Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut Badawczy Ocena ryzyka zawodowego a ewaluacja przepisów w zakresie dostosowania do wymagań UE. Wstęp Ryzyko zawodowe jest w przepisach
Bardziej szczegółowoSTANOWISKO RADY OCHRONY PRACY
STANOWISKO RADY OCHRONY PRACY w sprawie identyfikacji obszarów o największym ryzyku wypadku przy pracy i przestrzegania w nich przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy Na posiedzeniu 26 sierpnia 2014 r.
Bardziej szczegółowoKatarzyna Kitajewska Główny Inspektorat Sanitarny
Katarzyna Kitajewska Główny Inspektorat Sanitarny 1 Zranienia i zakłucia przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 czerwca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE RYZYKIEM
Załącznik nr 5 do Regulaminu przeprowadzenia kontroli zarządczej w Urzędzie Gminy Zduńska Wola i jednostkach organizacyjnych Gminy Zduńska Wola oraz zasad jej koordynacji ZARZĄDZANIE RYZYKIEM Dokument
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka zawodowego w aspekcie prac transportowych. Prawidłowa analiza zagrożeń. Maciej Pertek WSSE Poznań
Ocena ryzyka zawodowego w aspekcie prac transportowych. Prawidłowa analiza zagrożeń Maciej Pertek WSSE Poznań Pojęcie zagrożenia w środowisku pracy Zagrożeniem w środowisku pracy jest każdy czynnik i/lub
Bardziej szczegółowoZarządzenie nr 7/2012 Starosty Nowodworskiego z dnia 16 lutego 2012r.
Zarządzenie nr 7/0 Starosty Nowodworskiego z dnia 6 lutego 0r. w sprawie: wprowadzenia ramowych programów szkoleń pracowników Starostwa Powiatowego w Nowym Dworze Mazowieckim w dziedzinie bezpieczeństwa
Bardziej szczegółowobezpieczeństwem infrastruktury drogowej
Systematyka narzędzi zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej Kazimierz Jamroz Michalski Lech Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska Katedra Inżynierii Drogowej Wprowadzenie W ostatnich latach
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE Nr 132/12 BURMISTRZA PASŁĘKA z dnia 28 grudnia 2012 roku
ZARZĄDZENIE Nr 132/12 BURMISTRZA PASŁĘKA z dnia 28 grudnia 2012 roku w sprawie wprowadzenia procedury zarządzania ryzykiem w Urzędzie Miejskim w Pasłęku Na podstawie art. (69 ust. 1 pkt 3 w związku z art.
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo maszyn w przestrzeni zagrożonej wybuchem
Bezpieczeństwo maszyn Elementy systemów sterowania związane z bezpieczeństwem Bezpieczeństwo maszyn w przestrzeni zagrożonej wybuchem Dr inż. Gerard Kałuża 1 Bezpieczeństwo jest sytuacją, w której nie
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 157 ds. Zagrożeń Fizycznych w Środowisku Pracy
PLAN DZIAŁANIA KT 157 ds. Zagrożeń Fizycznych w Środowisku Pracy PLAN DZIAŁANIA KT 157 Strona 1 STRESZCZENIE Komitet Techniczny nr 157 ds. Zagrożeń Fizycznych w Środowisku Pracy powołany został w ramach
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo i higiena pracy zbiór przepisów jak i zasad dotyczących bezpiecznego i higienicznego wykonywania pracy.
BHP Bezpieczeństwo i higiena pracy powszechnie używana nazwa określająca zarówno zbiór przepisów jak i zasad dotyczących bezpiecznego i higienicznego wykonywania pracy. Również osobna dziedzina wiedzy
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 5 do Regulaminu kontroli zarządczej. Tytuł procedury: ZARZĄDZANIE RYZYKIEM SPIS TREŚCI
Tytuł procedury: Odpowiada Ustawie o finansach publicznych Dz.U. 2009 nr 157 poz. 1240 oraz Komunikatowi nr 23 Ministra finansów z 16.12.2009 w sprawie standardów kontroli. Standard nr 7 Identyfikacja
Bardziej szczegółowoEKONOMICZNY ASPEKT KSZTAŁTOWANIA WARUNKÓW PRACY - BHP- W ASPEKCIE MIKRO I MAKROEKONOMICZNYM
Stanisław KOWALIK, Aleksandra KOWALIK, Małgorzata KALABIS Politechnika Śląska, Gliwice EKONOMICZNY ASPEKT KSZTAŁTOWANIA WARUNKÓW PRACY - BHP- W ASPEKCIE MIKRO I MAKROEKONOMICZNYM Streszczenie. W artykule
Bardziej szczegółowo2. Uczestnicy szkolenia Szkolenie jest przeznaczone dla wszystkich osób, które rozpoczynają pracę w danym zakładzie pracy.
ZAŁĄCZNIK Nr RAMOWE PROGRAMY SZKOLENIA I. Ramowy program instruktażu ogólnego. Cel szkolenia Celem szkolenia jest zaznajomienie pracownika w szczególności z: a) podstawowymi przepisami bezpieczeństwa i
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Politechnika Częstochowska, Wydział Zarządzania PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Kierunek Forma studiów Poziom kwalifikacji Rok Semestr Jednostka prowadząca Osoba sporządzająca Profil Rodzaj
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka zawodowego - opis przedmiotu
Ocena ryzyka zawodowego - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Ocena ryzyka zawodowego Kod przedmiotu 06.9-WM-BHP-P-29_14 Wydział Kierunek Wydział Mechaniczny Bezpieczeństwo i higiena pracy
Bardziej szczegółowoISO 9001:2015 przegląd wymagań
ISO 9001:2015 przegląd wymagań dr Inż. Tomasz Greber (www.greber.com.pl) Normy systemowe - historia MIL-Q-9858 (1959 r.) ANSI-N 45-2 (1971 r.) BS 4891 (1972 r.) PN-N 18001 ISO 14001 BS 5750 (1979 r.) EN
Bardziej szczegółowoOCENA RYZYKA ZAWODOWEGO W PIĘCIU KROKACH
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO W PIĘCIU KROKACH Ocena ryzyka zawodowego może być prosta wystarczy tylko pięć kroków, by wykonać ją właściwie! Co to jest ryzyko zawodowe? Mówiąc najprościej, ryzyko zawodowe oznacza
Bardziej szczegółowoZASADY SZKOLEŃ W DZIEDZINIE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY
ZASADY SZKOLEŃ W DZIEDZINIE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY URZĄD MIEJSKI W MIROSŁAWCU WOLNOŚCI 7 NIP 765 60 4 8 REGON 57079508 Ilość pracowników: Wykonywane zawody stanowiska. Pracodawcy osoby: Burmistrz,
Bardziej szczegółowo1.1 WPROWADZENIE DO PROBLEMU Systematyka narzędzi zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej Audyt brd i jego cele
1.1 WPROWADZENIE DO PROBLEMU Systematyka narzędzi zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej Audyt brd i jego cele Dr hab. inż. Kazimierz Jamroz Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska Katedra
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka zawodowego to proste!
Ocena ryzyka zawodowego to proste! Wprowadzenie Zapewnienie bezpieczeństwa i higieny pracy powinno następować poprzez ograniczanie ryzyka zawodowego w wyniku właściwej organizacji pracy, stosowania środków
Bardziej szczegółowo