CHARAKTERYSTYKA USŁUG BANKOWYCH, INWESTYCJI FINANSOWYCH ORAZ GIEŁDY W POLSCE

Transkrypt

1 9 CHARAKTERYSTYKA USŁUG BANKOWYCH, INWESTYCJI FINANSOWYCH ORAZ GIEŁDY W POLSCE

2 RODZAJE USŁUG BANKOWYCH Działalność depozytowa polega na gromadzeniu środków pieniężnych (np. oszczędności ludności czy środków finansowych przedsiębiorców); Umożliwia to wszystkim, którzy mają nadwyżkę środków finansowych na ulokowanie ich w banku i osiąganie z tego tytułu dochodów w postaci odsetek. Działalność kredytowa polega na udostępnieniu przez bank określonej kwoty pieniędzy pod warunkiem, że zostaną one zwrócone bankowi w określonym terminie wraz z odsetkami; - Kredyt udzielony jest po podpisaniu umowy kredytowej, w której określa się wysokość kredytu, czas, na jaki kredyt zostanie udzielony, cenę kredytu, czyli odsetki, warunki jego zabezpieczenia oraz termin i sposób spłaty kredytu; Działalność w zakresie obsługi rozliczeń finansowych i obiegu pieniądza pomiędzy różnymi podmiotami polega m.in. na: - prowadzeniu rachunków bankowych dla klientów Banku, - dokonywaniu w ich imieniu rozliczeń bezgotówkowych, - zakupie i sprzedaży walut obcych czy udostępnianiu skrytek sejfowych

3 a) RACHUNEK BANKOWY b) KONTA OSOBISTE c) KONTA FIRMOWE d) LOKATY BANKOWE e) KARTY PŁATNICZE f) KREDYTY g) POŻYCZKI Ad. a) RACHUNEK BANKOWY konto bankowe dla poszczególnych klientów; - na koncie rejestrowane są wpłaty i wypłaty oraz udzielone kredyty i wszystkie inne operacje związane ze zmianą stanu posiadanych środków finansowych; - przedsiębiorcy mają szereg obowiązków związanych z utrzymaniem rachunku bankowego;

4 Ad. b) Konto osobiste (rachunek oszczędnościoworozliczeniowy) - jest wewnątrzbankowym rachunkiem oszczędnościowo- rozliczeniowym prowadzonym przez bank na rzecz indywidualnego klienta - służy ono do bezgotówkowego przechowywania środków finansowych oraz swobodnego dostępu do nich rozporządzania - instytucja finansowa obsługująca dany rachunek rozliczeniowo - oszczędnościowy zobowiązana jest do zapewnienia posiadaczowi rachunku stałego dostępu do zgromadzonych na koncie środków jak i do możliwości uzupełniania stanu konta osobiście bądź też za pośrednictwem osób trzecich - w praktyce oznacza to, że pieniądze zgromadzone na koncie osobistym możemy w sposób gotówkowy bądź bezgotówkowy swobodnie wydawać oraz to, że np. nasz pracodawca może w prosty sposób zasilać nasze konto osobiste przychodami uzyskanymi na przykład z tytułu umowy o pracę;

5 Ad. c) Konto firmowe - posiadanie konta bankowego jest bezwzględnie wymagane w każdej firmie bez względu czy to duże przedsiębiorstwo czy jednoosobowa działalność gospodarcza; - głównie bezpłatne są przelewy do Urzędu Skarbowego i ZUS, karty płatnicze i kredytowe; - darmowe jest założenia konta oraz jego dalsza obsługa (przynajmniej przez pewien czas) - założenie bankowego konta firmowego daje możliwość zaciągnięcia kredytu firmowego na dalszą działalność oraz rozwój - aby skorzystać z oferty konta dla firmy, należy przedłożyć w banku dokumenty poświadczające prowadzenie działalności gospodarczej (dla jednoosobowych firm będzie to wpis do rejestru, REGON i NIP, reprezentanci spółek muszą ponadto dostarczyć umowę spółki) - kontami firmowymi zarządzają osoby upoważnione (z reguły właściciele, dyrektorzy, prezesi oraz księgowość)

6 Ad. d) LOKATY BANKOWE - kwoty pieniężne zdeponowane w banku na czas nieoznaczony (rachunki bieżace a vista) lub na czas oznaczony (lokaty terminowe) - z tytułu złożonych lokat uzyskuje się odsetki; kwota odsetek zależy od czasu utrzymania lokaty w banku, od kwoty lokaty i od stopy procentowej; - stopa procentowa zależy od okresu na jaki złożono lokaty (im dłuższy, tym stopa % jest wyższa - niektóre banki oferują wyższe stopy % dla lokat o wyższej wartości - dochody uzyskane z lokat bankowych są opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych w wysokości 19 % (Kwota lokaty x stopa procentowa x liczba dni utrzymania lokaty) / 365 dni

7 Ad. e) KARTA PŁATNICZA - kartonik z miękkiej masy plastycznej o wymiarach 54x86 mm; - służy do dokonywania zapłaty za nabywane towary i usługi, a także umożliwia pobranie gotówki z bankomatu; - wystawcą karty jest z reguły bank; - w przypadku zagubienia karty należy zastrzec możliwość korzystania z niej przez osoby trzecie;

8 - ROZRÓŻNIA SIĘ KARTY: 1. DEBETOWE można nimi płacić tylko do wysokości kwoty na rachunku bankowym właściciela karty lub do wysokości kwoty ustalonej przez bank i właściciela karty II. KREDYTOWE bank przydziela posiadaczowi karty tzw. kredyt odnawialny (taki, który zaraz po jego spłacie jest odnawialny) III. CHARGE (obciążeniowe z odroczonym terminem płatności) odmiana karty kredytowej umożliwiająca zapłatę w odroczonym terminie za zakupione towary i usługi; - jej użytkownik najczęściej posiadacz konta w banku do którego karta jest przypisana otrzymuje podobnie jak przy karcie kredytowej limit wydatków, a korzystając z niej tworzy zadłużenie, które musi spłacić w 100 % raz w miesiącu w terminie wskazanym przez bank; - od każdej transakcji zrealizowanej za pomocą tej karty bank pobiera prowizję w wysokości około 1 %;

9 IV. WSTĘPNIE OPŁACONE (tzw. elektroniczne portmonetki) - użytkownik karty ma do dyspozycji pewną kwotę gotówki, której wysokość jest przypisana do karty; - każdorazowa zapłata kartą powoduje pomniejszenie stanu gotówki na karcie - przeprowadzenie operacji zapłaty taką kartą nie wymaga autoryzacji, posiadacz może wydać tylko taką kwotę, jaka zapisana jest na karcie; - rozróżnia się dwa rodzaje takich kart: 1. karty bez możliwości ładowania przypisana jest do nich określona wartość, zawierane transakcje pomniejszają tę wartość, a po jej wyczerpaniu karta staje się bezużyteczna II. karty do doładowywania po wyczerpaniu limitu kartę można doładować;

10 Ad. f) KREDYT- oprocentowana pożyczka udzielona przez wierzyciela, którym najczęściej jest bank (kredytodawca) kredytobiorcy (dłużnikowi); - warunkiem uzyskania kredytu jest posiadanie przez kredytobiorcę zdolności kredytowej, czyli możliwości spłaty w wyznaczonym terminie nie tylko zaciągniętego kredytu, ale także odsetek od niego; Ad. g) POŻYCZKA - operacja polegająca na udzieleniu przez osobę fizyczną lub instytucję określonej kwoty środków pieniężnych lub określonych przedmiotów do dyspozycji pożyczkobiorcy, na czas oznaczony lub nieoznaczony (Jeżeli termin zwrotu pożyczki nie jest oznaczony, dłużnik obowiązany jest zwrócić pożyczkę w ciągu sześciu tygodni po wypowiedzeniu przez dającego pożyczkę art. 723 kc). W przeciwieństwie do kredytu bankowego: - przy pożyczce nie jest wymagane określenie celu na jaki pieniądze zostaną wydatkowane oraz naliczenie i pobranie odsetek - kwestie pożyczek regulowane są przez kodeks cywilny (art ), kredytów w prawie bankowym - przedmiotem pożyczki w odróżnieniu od kredytu mogą być zarówno środki pieniężne jak i przedmioty - pożyczka może być odpłatna lub nieodpłatna, zaś kredyt jest odpłatny.

11 Rodzaje kredytów ich charakterystyka: PRAWO BANKOWE NIE OKREŚLA, JAKIE RODZAJE KREDYTÓW MOGĄ BYĆ UDZIELANE PRZEZ BANKI. PRAKTYKA DZIELI KREDYTY WEDŁUG RÓŻNYCH KRYTERIÓW: przedmiotu kredytu, formy kredytu, sposobu wykorzystania i spłaty kredytu, okresu kredytowania, kredytobiorcy, waluty kredytu, sposobu jego zabezpieczenia, banku kredytującego, zasad oprocentowania, częstotliwości wykorzystania i spłaty kredytu, preferencyjności.

12 A) według przedmiotu wyróżnia się trzy podstawowe typy kredytów: - obrotowe przeznaczone na finansowanie bieżących potrzeb kredytobiorcy związanych z prowadzoną przez niego działalnością, np. zakup towarów, materiałów, surowców, opłaty za energię, na płace itp.; powoduje on zwiększenie środków obrotowych kredytobiorcy, - inwestycyjne przeznaczone na finansowanie nakładów, których celem jest stworzenie nowego lub powiększenie już istniejącego majątku trwałego, w tym na zakup nieruchomości. - na finansowaniu projektów inwestycyjnych, tj. udzielane na określone zamierzenie inwestycyjne, z którego dochodów jest następnie spłacany. B) długość okresu kredytowania, wyróżniamy trzy rodzaje kredytów: - krótkoterminowe udzielane najczęściej do 1 roku, - średnioterminowe udzielane najczęściej na okres do 3 lat, - długoterminowe udzielane na okres powyżej 3 lat.

13 C) według formy kredytu, można podzielić je na kredyty: - w rachunku bieżącym wykorzystanie kredytu następuje przez przekroczenie salda na rachunku bieżącym kredytobiorcy o kwotę ustaloną w umowie; - w rachunku kredytowym wykorzystywanie kredytu odbywa się za pośrednictwem rachunku kredytowego D) w zależności od sposobu wykorzystania i spłaty kredytu: - w formie doraźnej transakcji (docelowe) przeznaczone na sfinansowanie w okresie obowiązywania umowy jednej lub kilku ściśle oznaczonych transakcji, - w formie linii kredytowej gdy w ramach określonego w umowie limitu kredytowego można sfinansować w okresie obowiązywania umowy wiele sukcesywnych i powtarzalnych transakcji - odnawialnej, gdy każda spłata całości lub części kredytu powoduje, iż odnawia się on o spłaconą kwotę kredytu i może być wielokrotnie wykorzystywany aż do wygaśnięcia umowy

14 - nieodwracalnej, gdy każda wypłata dokonana w ciężar rachunku kredytowego powoduje zmniejszenie limitu kredytu, do wysokości którego kredytobiorca może się zadłużyć, - rolowane gdy bank wielokrotnie przedłuża termin jego spłaty przez czas ustalony w umowie kredytu oraz w określonych w umowie terminach, - pomostowe udzielane wówczas, gdy klient potrzebuje środków finansowych jeszcze przed udzieleniem mu kredytu zasadniczego; udzielany jest w wysokości pełnej sumy docelowej lub części tej sumy; w momencie uzyskania kredytu zasadniczego spłacany jest z niego kredyt pomostowy E) klasyfikacja ze względu na walutę kredytu: - kredyty złotówkowe - kredyty dewizowe

15 F) klasyfikacja ze względu na przeznaczenie kredytu: - kredyty na działalność gospodarczą ( obrotowe i inwestycyjne ) - kredyty dla ludności ( konsumpcyjne ) Kredyty dla ludności ( konsumpcyjne ) - cechą charakterystyczną tego kredytu jest jego charakter konsumpcyjny, a co za tym idzie osoba kredytobiorcy, którym jest konsument - przedmiotem tego kredytu są towary konsumpcyjne jak np. samochody, telewizory, lodówki - obustronne zainteresowanie kredytowaniem zakupów konsumpcyjnych przez banki wpływa na stosowanie różnych sposobów udzielania, spłaty i zabezpieczenia zwrotności kredytów konsumpcyjnych - Są one udzielane w postaci: kredytów gotówkowych, gdy kredytobiorca otrzymuje gotówkę bezpośrednio lub za pośrednictwem swego rachunku bankowego, kredytów bezgotówkowych, które są przekazywane określonemu sprzedawcy na opłacenie zakupionych przez kredytobiorcę towarów. - Jeśli za kryterium podziału przyjmiemy warunki spłaty, to możemy rozróżnić: - kredyty spłacane jednorazowo, - kredyty spłacane ratami, czyli konsumpcyjne kredyty ratalne

16 PROCEDURA UBIEGANIA SIĘ O KREDYT: złożenie wniosku o przyznanie kredytu dokładne dane kredytobiorcy, kwotę kredytu, określenie celu, na jaki ma być przeznaczony terminy postawienia kwoty kredytu do dyspozycji kredytobiorcy propozycje dotyczące terminów spłaty propozycje dotyczące zabezpieczenia informacje o zadłużeniu w innych bankach lub podmiotach podpis osoby składającej wniosek posiadanie przez osobę ubiegającą się o kredyt zdolności kredytowej - czyli możliwości spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w ustalonych terminach przedstawienie biznesplanu, który zawiera wszechstronny opis i analizę uruchamianego przedsięwzięcia stan finansowy perspektywy rozwoju analiza marketingowa

17 po złożeniu wniosku kredytowego podmiot udzielający kredytu dokonuje jego oceny na tej podstawie podejmowana jest decyzja o przyznaniu kredytu lub odmowie decyzja o udzieleniu kredytu jest podstawą do podpisania umowy kredytowej KOSZTY KREDYTU odsetki od udzielonej kwoty kredytu (ich wysokość jest negocjowana) prowizja, czyli opłata za czynności bankowe z reguły 1-2 % wartości kredytu; może być pobierana albo w momencie udzielania kredytu, albo wcześniej, czyli zanim kredyt zostanie udostępniony kredytobiorcy;

18 RRSO - czyli roczna rzeczywista stopa oprocentowania - to określony ustawowo wskaźnik, który charakteryzuje kredyt; - wskaźnik ten uwzględnia wszystkie koszty kredytu jakie poniesiesz: prowizje, ubezpieczenia i inne opłaty bankowe - w RRSO zawierają się dwa następujące pojęcia: całkowity koszt kredytu oraz całkowita kwota kredytu RRSO = Całkowity koszt kredytu (w stosunku rocznym) Całkowita kwota kredytu Całkowity koszt kredytu to wszelkie koszty, które zobowiązany jesteś ponieść w związku z umową o kredyt, a w szczególności: odsetki, prowizję oraz koszty usług dodatkowych, gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu; Całkowita kwota kredytu jest to suma środków jaką Bank Ci udostępnia jako Kredytobiorcy na podstawie umowy kredytowej.

19 !!! Obowiązek obliczania RRSO spada na kredytodawców. Zgodnie z ustawą o kredycie konsumenckim banki muszą podawać ten wskaźnik w ofertach i reklamach kredytu gotówkowego, w przypadku umieszczania w nich informacji o jego koszcie RRSO muszą ujawniać nie tylko banki. Regulacje ustawy o kredycie konsumenckim oprócz kredytów gotówkowych dotyczą także pożyczek. A to oznacza, że do tych zasad stosować się muszą także wszelkiej maści instytucje parabankowe. Na straży ich przestrzegania stoi Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Podawanie wysokości RRSO (wraz ze wszystkimi założeniami do jej obliczenia) jest obowiązkowe także w umowach o kredyt. Jeżeli nie mamy tego wskaźnika w umowie, możemy skorzystać z tzw. sankcji kredytu darmowego. Polega to na tym, że składamy odpowiednie oświadczenie kredytodawcy, a następnie zwracamy kredyt zgodnie z terminami zawartymi w umowie, ale bez odsetek i innych kosztów.

20 BIK BIURO INFORMACJI KREDYTOWEJ S.A. (BIK) INSTYTUCJA, KTÓREJ ZADANIEM JEST GROMADZENIE, INTEGROWANIE I UDOSTĘPNIANIE DANYCH DOTYCZĄCYCH HISTORII KREDYTOWEJ KLIENTÓW BANKÓW I SKOK-ÓW; - zadaniem BIK jest administrowanie danymi i ich udostępnianie do analizy w danej instytucji udzielającej finansowania - za zapewnienie poprawności i wiarygodności informacji dostarczanych do BIK odpowiedzialne są same banki i firmy udzielające kredytów konsumenckich - jedynie instytucja, który przekazała do BIK daną informację o kliencie, może ją skorygować, jeśli jest nieaktualna - Z BIK współpracują banki komercyjne, spółdzielcze oraz SKOKI w Polsce - BIK przetwarza zarówno pozytywne informacje przekazywane przez poszczególne instytucje, jak i te negatywne o kredytach spłacanych z opóźnieniem - dla kredytodawców dostęp do tego typu informacji jest wsparciem w podejmowaniu decyzji kredytowych - informacje o zobowiązaniach klienta pomagają ocenić jego sytuację i określić, czy będzie w stanie terminowo regulować raty

21

22 INWESTYCJE I ICH PODZIAŁ INWESTYCJE wydatki finansowe ponoszone w celu rozbudowy, modernizacji, wymiany lub zakupu nowych środków trwałych (inwestycje rzeczowe) oraz zwiększenia wartości niematerialnych i prawnych (inwestycje niematerialne) lub finansowych składników majątku trwałego przedsiębiorstwa (inwestycje finansowe); -inwestycją jest każde wykorzystanie kapitału w celu jego powiększenia w tym także zakup akcji i obligacji, - tworzenie nowych elementów majątku trwałego, modernizacja lub rozbudowa oraz wymiana istniejących środków trwałych na inne

23 Inwestowanie - to proces polegający na odkładaniu przez podmioty gospodarcze (inwestorów) części środków finansowych i zamianę ich na inwestycje - ma ono na celu nie tylko osiągnięcie zysku, ale również rozwój - są to aktywne działania i starania mające na celu podniesienie naszych wartości i otwieranie nowych perspektyw, obarczonych jednak ryzykiem w zależności od skali i form przedsięwzięcia inwestycyjnego

24 Inwestycje rzeczowe polegają na tym, że za zaoszczędzone pieniądze kupuje się m.in. złoto, nieruchomości, antyki, dzieła sztuki; INWESTOR, czyli nabywca tych rzeczy oczekuje wzrostu ich wartości a czasami także dochodów z ich posiadania (np. czynsz za wynajmowaną nieruchomość) Inwestycje finansowe oferowane na rynku finansowym m.in.: lokaty, obligacje, akcje, jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych. LOKATY BANKOWE - kwoty pieniężne zdeponowane w banku na czas nieoznaczony (rachunki bieżace a vista) lub na czas oznaczony (lokaty terminowe)

25 Instrument finansowy forma zobowiązania pieniężnego jednego podmiotu względem drugiego. Zobowiązanie to może przyjąć postać zapisu księgowego lub papieru wartościowego Papier wartościowy - dokument uosabiający przysługujący jego posiadaczowi prawa majątkowe. Do najpopularniejszych papierów wartościowych zalicza się: akcje, obligacje, bony skarbowe, bony oszczędnościowe, banknoty, czeki, weksle, jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych losy loteryjne. Z punktu widzenia rodzaju praw majątkowych można je podzielić na papiery wartościowe reprezentujące współwłasność (akcje) albo wierzytelność (pozostałe).

26 AKCJE papier wartościowy potwierdzający współwłasność spółki akcyjnej i uprawniający do udziału w podziale części osiągniętego zysku; - nabywcy akcji oczekują w zamian za udostępniony poprzez zakup akcji kapitał pewnych korzyści (zysk wynikający w różnicy między ceną sprzedaży akcji a ceną ich nabycia) - gdy nabywca akcji nie decyduje się na ich sprzedaż może osiągnąć korzyści w postaci dywidendy, tj. przypadającej na jedną akcję części zysku spółki przeznaczona do podziału między akcjonariuszy posiadaczy akcji; OBLIGACJE papier wartościowy, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem osoby, która kupiła obligacje (obligatariusza) i zobowiązuje się wobec niego do wykupu obligacji w określonym terminie - wykup polega najczęściej na zapłacie należności głównej, czyli wartości nominalnej obligacji oraz należności ubocznych, czyli odsetek, w wysokości i na warunkach określonych w treści obligacji - w momencie zakupu obligacji nabywca wie, jaką premię w postaci odsetek otrzyma od emitenta - ta cecha w zasadniczy sposób różni obligację od akcji, w których dochód - na etapie ich zakupu nie jest znany; - emitentami obligacji mogą być: przedsiębiorstwa, samorządy lokalne, Skarb Państwa - stopa procentowa obligacji może być stała lub zmienna; - Dochody uzyskane od obligacji są opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych w wysokości 19 %

27 JEDNOSTKI UCZESTNICTWA W FUNDUSZACH INWESTYCYJNYCH w zamian za wpłacone pieniądze otrzymuje się jednostki uczestnictwa, które są sprzedawane w bankach i w punktach obsługi klienta biur maklerskich; - fundusz inwestycyjny inwestuje ulokowane środki i od skuteczności jego działania zależy tempo pomnażania ich wartości; - klienci dzięki dobremu, profesjonalnemu lokowaniu ich środków finansowych osiągają korzyści polegające na tym, że wartość posiadanych przez nich jednostek uczestnictwa rośnie, chociaż istnieje też ryzyko, że wartość jednostek może ulec zmniejszeniu; - dochody od zysku są opodatkowane podatkiem dochodowym w wysokości 19 % - różne poziomy ryzyka - raczej forma długotrwałego lokowania środków, ponieważ ulokowanie ich na krótki okres może okazać się, że zapłacone prowizje będą większe od osiągniętego zysku BONY SKARBOWE zwane też wekslami skarbowymi lub dłużnymi papierami wartościowymi Skarbu Państwa są dłużnymi instrumentami finansowymi, którymi obraca się na rynku pieniężnym. - należą one do papierów krótkoterminowych emitowanych przez Skarb Państwa, których celem jest pokrycie bieżących potrzeb budżetowych oraz zarządzanie płynnością budżetu - nabywcom pozwalają na bezpieczne i dość korzystne lokowanie nadwyżek finansowych - Skarb Państwa jest reprezentowany przez Ministra Finansów, natomiast ich sprzedaż prowadzona jest przez Narodowy Bank Polski, który pełni funkcję agenta emisji - limit przyrostu z tytułu emisji bonów skarbowych jest corocznie zapisany w ustawie budżetowej - bony potwierdzają powstanie zobowiązania Skarbu Państwa z tytułu zaciągnięcia długu oraz uprawniają ich nabywców do odsetek oraz wykupu tych papierów wartościowych w określonym czasie - dochody od zysku są opodatkowane podatkiem dochodowym w wysokości 19 %

28 CZEKI papier wartościowy, w którym jego wystawca poleca swojemu bankowi, aby ten zapłacił ze środków pieniężnych z konta wystawcy czeku określoną na czeku kwotę pieniężną; - wypłata dokonywana jest posiadaczowi czeku (czek na okaziciela - czek na rzecz określonej osoby z dodaniem wyrazów "lub okazicielowi" albo innego zwrotu równoznacznego lub czek, nie wskazujący, komu ma być uiszczona zapłata) albo osobie wskazanej na nim (czek imienny) - brak choćby jednego elementu czeku powoduje, że nie jest on ważny, nie wolno też dokonywać skreśleń lub poprawek - realizacja czeku trwa około 10 dni od dnia następnego po dniu, w którym go wystawiono

29 WEKSEL dokument stwierdzający bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty określonej na nim kwoty w określonym na wekslu czasie i miejscu; - wyróżnia się: weksel własny i weksel trasowany - Weksel własny to obietnica zapłaty złożona przez wystawcę - Weksel trasowany polecenie skierowane przez wystawcę weksla do swojego dłużnika

30

31 GIEŁDA W POLSCE W Polsce obecnie funkcjonuje tylko WARSZAWSKA GIEŁDA PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH, na której są notowane akcje różnych typów firm banków, przedsiębiorstw budowlanych, produkcyjnych i handlowych; sprzedaż i zakup papierów wartościowych na giełdzie odbywa się wg ich wartości rynkowej; relacje między popytem a podażą na określony papier wartościowy wpływają na kształtowanie się ich cen rynkowych nazywanych kursami i notowanymi w specjalnym rejestrze tzw. cedule giełdowej cena rynkowa jest z reguły odmienna niż wartość nominalna papierów wartościowych; w zależności od kształtowania się kursów akcji na giełdzie występuje hossa lub bessa hossa ceny akcji rosną bessa ceny akcji spadają

32 Cena rynkowa - cena po której papiery wartościowe są sprzedawane na giełdzie; Cena nominalna cena papieru wartościowego określona przez emitenta; Cena emisyjna cena po której papiery wartościowe są sprzedawane przez ich emitenta Sytuację panującą na giełdzie można ustalić na podstawie specjalnych wskaźników indeksów giełdowych; Najważniejszy z nich ustalony na podstawie notowań Warszawskiej Giełdy Papierów to WIG 20, który opisuje zmiany cen akcji 20 największych pod względem wartości spółek notowanych na giełdzie;

33 Na GPW występują dwa rodzaje transakcji: rzeczywiste polegają na tym, że nabywca kupuje papiery wartościowe w celu ulokowania posiadanych środków finansowych i oczekuje wzrostu kursów i dywidendy z akcji; spekulacyjne realizowane są po to, aby kupić taniej a sprzedać drożej, wykorzystując różnicę w kursie; Zakupu i sprzedaży papierów wartościowych na giełdzie mogą dokonywać jedynie podmioty posiadające status CZŁONKA GIEŁDY Członkami giełdy mogą być jedynie osoby prawne, które spełniają określone przez giełdę wymagania (m.in. posiadanie zezwolenia na posiadanie działalności maklerskiej i odpowiednich środków organizacyjno-technicznych zapewniających prawidłową i bezpieczną obsługę transakcji dokonywanych na giełdzie) osoba fizyczna chcąc dokonywać transakcji na giełdzie, musi posiadać rachunek inwestycyjny prowadzony przez podmiot będący członkiem giełdy najczęściej domy maklerskie.

34 Makler papierów wartościowych (broker) osoba zawodowo zajmująca się pośrednictwem w transakcjach kupna i sprzedaży papierów wartościowych (np. akcji czy obligacji) dla klienta, w zamian za wynagrodzenie ustalane w procentach od wartości transakcji (prowizja). Rynek papierów wartościowych dzieli się na: pierwotny - gdy inwestor nabywa akcje lub inne papiery wartościowe bezpośrednio od emitenta, czyli spółki, która w ten sposób chce pozyskać nowy kapitał wtórny - jeżeli inwestor odsprzedaje na giełdzie walory nabyte na rynku pierwotnym