Powrót witalności czyli rewitalizacja społeczno-ekonomiczno-przestrzenna

Transkrypt

1 Powrót witalności czyli rewitalizacja społeczno-ekonomiczno-przestrzenna Społeczna świadomość ważnej roli przestrzeni publicznych Stowarzyszenie Urbanistów Północnej Polski przy współpracy SARP O/ Wybrzeże. Współpraca: dr hab. inż. arch. Jacek Sołtys 1

2 Motto Przestrzeń publiczna to dobro wspólne Świadome kształtowanie przestrzeni publicznej to respektowanie zasad zrównoważonego rozwoju 2

3 Przestrzeń publiczna, to nasze otoczenie w każdym ogólnodostępnym miejscu, z bliższym i dalszym krajobrazem w tle! Zgodnie z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym jeżeli jest mowa o obszarze przestrzeni publicznej należy przez to rozumieć obszar o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców, poprawy jakości ich życia i sprzyjający nawiązywaniu kontaktów społecznych ze względu na jego położenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne, określony w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy 3

4 Przestrzeń publiczna, jak daleko sięga i co ją buduje! Wg ogólnie przyjętych wyobrażeń to każde miejsce gdzie możemy przebywać i spotkać innych, gdzie mieszkamy, pracujemy, wypoczywamy - ulice, place, plaże, bulwary, pasaże, parki krajobrazowe, otwarte podwórka itd.. Krajobraz zewnętrzny bliższy i dalszy jest integralnie związany z istniejącą w nim przestrzenią publiczną, tworzy jej strukturę i tło zarazem. 4

5 Identyfikacja negatywnych zjawisk - przykłady Chaos przestrzenny i funkcjonalny, degradacja przestrzeni 5

6 Identyfikacja negatywnych zjawisk - przykłady Chaos przestrzenny i funkcjonalny, degradacja przestrzeni?? 6

7 Identyfikacja negatywnych zjawisk - przykłady Chaos przestrzenny i funkcjonalny, degradacja przestrzeni 7

8 Ustalenia nie gwarantują poprawnej realizacji Centrum Krynicy Morskiej, opracowanie: BUMC 8

9 Identyfikacja negatywnych zjawisk - przykłady Zatracone wartości krajobrazowe tła 9

10 Identyfikacja negatywnych zjawisk - przykłady Zatracone wartości krajobrazowe tła?? 10

11 Identyfikacja negatywnych zjawisk - przykłady Zatracone wartości krajobrazowe tła 11

12 Identyfikacja negatywnych zjawisk - przykłady Zatracone wartości kulturowe miejsca 12

13 Identyfikacja negatywnych zjawisk - przykłady Zatracone wartości kulturowe miejsca? 13

14 Identyfikacja negatywnych zjawisk - przykłady Zatracone wartości kulturowe miejsca 14

15 Poszukiwanie przyczyn degradacji przestrzeni publicznej Konfliktogenność przestrzeni im wyższa atrakcyjność terenu, tym większa presja na zagospodarowanie im wyższe walory krajobrazowe, tym większa ich podatność na degradację 15

16 Przyczyny degradacji w sferze realnej 1. Hierarchia celów: w pierwszym rzędzie ekonomiczne na końcu ekologiczne i krajobrazowe 2. Nie dostrzeganie współzależności celów im mniej tym więcej 3. Brak długookresowego podejścia w planowaniu stabilność kierunków w zagospodarowaniu 16

17 Przyczyny degradacji w sferze regulacji prawnych 1. Możliwość zabudowy bez planów na podstawie decyzji o WZ 2. Niedostatek planów miejscowych 3. Wady planów miejscowych 17

18 Przejawy degradacji 1. Wadliwa lokalizacja zabudowy w miejscach, w których być jej nie powinno 2. Rozpraszanie zabudowy 3. Zabudowa niezharmonizowana z otoczeniem 4. Zabudowa niezharmonizowana ze sobą 5. Architektura sama w sobie brzydka 18

19 Przejawy degradacji 1. Wadliwa lokalizacja zabudowy w miejscach, w których być jej nie powinno 2. Rozpraszanie zabudowy 3. Zabudowa niezharmonizowana z otoczeniem 4. Zabudowa niezharmonizowana ze sobą 5. Architektura sama w sobie brzydka 19

20 Przejawy degradacji 1. Wadliwa lokalizacja zabudowy w miejscach, w których być jej nie powinno 2. Rozpraszanie zabudowy 3. Zabudowa niezharmonizowana z otoczeniem 4. Zabudowa niezharmonizowana ze sobą 5. Architektura sama w sobie brzydka 20

21 Przejawy degradacji 1. Wadliwa lokalizacja zabudowy w miejscach, w których być jej nie powinno 2. Rozpraszanie zabudowy 3. Zabudowa niezharmonizowana z otoczeniem 4. Zabudowa niezharmonizowana ze sobą 5. Architektura sama w sobie brzydka 21

22 Przejawy degradacji 1. Wadliwa lokalizacja zabudowy w miejscach, w których być jej nie powinno 2. Rozpraszanie zabudowy 3. Zabudowa niezharmonizowana z otoczeniem 4. Zabudowa niezharmonizowana ze sobą 5. Architektura sama w sobie brzydka 22

23 Przejawy degradacji 1. Wadliwa lokalizacja zabudowy w miejscach, w których być jej nie powinno 2. Rozpraszanie zabudowy 3. Zabudowa niezharmonizowana z otoczeniem 4. Zabudowa niezharmonizowana ze sobą 5. Architektura sama w sobie brzydka 23

24 Przejawy degradacji 1. Wadliwa lokalizacja zabudowy w miejscach, w których być jej nie powinno 2. Rozpraszanie zabudowy 3. Zabudowa niezharmonizowana z otoczeniem 4. Zabudowa niezharmonizowana ze sobą 5. Architektura sama w sobie brzydka 24

25 Skutki w architekturze Przyczyny Maksymalizacja zysku Wielkość rodziny, megalomania, chęć wyróżniania się, potrzeba prestiżu Zróżnicowana sytuacja majątkowa inwestorów Moda, brak gustu inwestorów Brak udziału architekta, brak studiów krajobrazowych Niedostatek i wady regulacji 25

26 Skutki w architekturze Przyczyny Maksymalizacja zysku Wielkość rodziny, megalomania, chęć wyróżniania się, potrzeba prestiżu Zróżnicowana sytuacja majątkowa inwestorów Moda, brak gustu inwestorów Brak udziału architekta, brak studiów krajobrazowych Niedostatek i wady regulacji 26

27 Skutki w architekturze Przyczyny Maksymalizacja zysku Wielkość rodziny, megalomania, chęć wyróżniania się, potrzeba prestiżu Zróżnicowana sytuacja majątkowa inwestorów Moda, brak gustu inwestorów Brak udziału architekta, brak studiów krajobrazowych Niedostatek i wady regulacji 27

28 Skutki w architekturze Przyczyny Maksymalizacja zysku Wielkość rodziny, megalomania, chęć wyróżniania się, potrzeba prestiżu Zróżnicowana sytuacja majątkowa inwestorów Moda, brak gustu inwestorów Brak udziału architekta, brak studiów krajobrazowych Niedostatek i wady regulacji 28

29 Skutki w architekturze Przyczyny Maksymalizacja zysku Wielkość rodziny, megalomania, chęć wyróżniania się, potrzeba prestiżu Zróżnicowana sytuacja majątkowa inwestorów Moda, brak gustu inwestorów Brak udziału architekta, brak studiów krajobrazowych Niedostatek i wady regulacji 29

30 Skutki w architekturze Przyczyny Maksymalizacja zysku Wielkość rodziny, megalomania, chęć wyróżniania się, potrzeba prestiżu Zróżnicowana sytuacja majątkowa inwestorów Moda, brak gustu inwestorów Brak udziału architekta, brak studiów krajobrazowych Niedostatek i wady regulacji 30

31 Skutki w architekturze Przyczyny Maksymalizacja zysku Wielkość rodziny, megalomania, chęć wyróżniania się, potrzeba prestiżu Zróżnicowana sytuacja majątkowa inwestorów Moda, brak gustu inwestorów Brak udziału architekta, brak studiów krajobrazowych Niedostatek i wady regulacji 31

32 Skutki w architekturze Przyczyny Maksymalizacja zysku Wielkość rodziny, megalomania, chęć wyróżniania się, potrzeba prestiżu Zróżnicowana sytuacja majątkowa inwestorów Moda, brak gustu inwestorów Brak udziału architekta, brak studiów krajobrazowych Niedostatek i wady regulacji 32

33 Skutki w architekturze Przyczyny Maksymalizacja zysku Wielkość rodziny, megalomania, chęć wyróżniania się, potrzeba prestiżu Zróżnicowana sytuacja majątkowa inwestorów Moda, brak gustu inwestorów Brak udziału architekta, brak studiów krajobrazowych Niedostatek i wady regulacji 33

34 Jak powinno być? Przyczyny Maksymalizacja zysku poprzez poprawę wartości rynkowej (estetyka budynków i ich otoczenia, ich funkcjonalność, poprawność merytoryczna) 34

35 Jak powinno być? Przyczyny Maksymalizacja zysku poprzez poprawę wartości rynkowej (estetyka, funkcjonalność, poprawność merytoryczna) Rozbudowa uwzględniająca: o logiczny i harmonijny rozwój architektury (szczyty, ryzality, podcienia) o logiczny i harmonijny rozwój ulicy (plomby, dogęszczenia) 35

36 Niedostatek prac przedplanistycznych - analiz, studiów, koncepcji programowo przestrzennych w procesie planistycznym brak: przesłanek dla dobrych rozwiązań weryfikacji rozwiązań argumentów Przyczyny: Powody niedostatecznych regulacji tryb zamówień publicznych, rynek ograniczanie: kosztów, zakresu prac słaba świadomość zleceniodawców (plan formalność, a nie narzędzie zapewniania ładu przestrzennego) 36

37 Powody niedostatecznych regulacji Subiektywność ocen krajobrazu osłabiająca argumenty Niskie usytuowanie wartości krajobrazowych w hierarchii wartości społecznych Liberalne podejście władz gmin do regulacji planistycznych, sprzyjające właścicielom terenów i inwestorom. 37

38 Czynnik poprawy Edukacja społeczeństwa i władz wychowanie w poczuciu własnej tożsamości, wartości kultury i przyrody, odpowiedzialności za otoczenie i obraz kraju Prof. Barbara Bartkowicz 38

39 Wnioski - postulaty Doskonalenie warsztatu, wykorzystanie wiedzy eksperckiej m.in. studia krajobrazowe, koncepcje programowo-przestrzenne, dobre wzory rozwiązań architektonicznych Nagłaśnianie przykładów dobrej praktyki Podnoszenie świadomości i wrażliwości społeczeństwa na piękno krajobrazu i ład przestrzenny Podnoszenie świadomości społecznej władz i administracji Edukacja społeczeństwa (np. w szkole, w mediach, przez organizacje społeczne) 39

40 Na czym się wzorować? Współczesna szkoła Moses-Mendelssohn- Schule w kontekście pierzei budynków XIXwiecznych, Berlin-Tiergarten, Niemcy (Meyer- Bohe 1991, s. 92) Budynek usługowy w kontekście zabytków, Erlenbach, Landkreis Heilbronn, Niemcy (Meyer-Bohe 1991, s. 63) 40

41 Na czym się wzorować? Rozbudowa jednorodzinnego budynku mieszkalnego, Leverkusen-Waldsiedlung, Niemcy (Meyer-Bohe 1991, s. 137) Budynek użyteczności publicznej The North Wall Arts Center, Oxford, Anglia (van Uffelen i wsp. 2011) 41

42 Na czym się wzorować? Budynek mieszkalno-usługowy w byłym banku, Volkah, Niemcy (van Uffelen i wsp. 2011) 42

43 Przykład dobrej praktyki w przestrzeni publicznej Ulica Wajdeloty, Gdańsk 43

44 Bibliografia 1. Bartkowicz B., Przyczyny braku kompozycji i piękna w przeobrażeniach i rozwoju miast, Teka Komisji Urbanistyki i Architektury O/PAN w Krakowie t. XXXIII 2001, Sołtys J., Problemy ochrony i kształtowania krajobrazu nadmorskich miejscowości turystycznych; w: Turystyka i krajoznawstwo z morzem w tle. Studia i materiały z dziejów krajoznawstwa na Pomorzu Gdańskim, (red. nauk, J. Przybylski, red. P. Świerk), Wydawnictwo Pomorskie przy RPK PTTK w Gdańsku, Gdańsk 2010, s Sołtys J., Trudności ochrony środowiska w planowaniu przestrzennym struktura problemu, Czasopismo Techniczne. Architektura z. 17, 6-A/2011, Kraków Meyer-Bohe, Walter (1991): Umbauten. Alternativen zum Neubau: Dva. 5. van Uffelen, Chris; Schkölziger, Sarah.; Steinherz, Geoffrey. (2011): Re-use architecture. Salenstein: Braun Publishing. 44

45 Dziękujemy za uwagę mgr inż. arch. Maria Czerniak BUMC mgr inż. arch. Piotr Smolnicki Politechnika Gdańska 45