geodezyjnymi: 83/1 i 83/3, geodezyjnym 215/7, Opracowanie sporządzono w okresie: styczeń

Transkrypt

1 Zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kościerzyna dla fragmentów gminy: 1. dla części obrębu ewidencyjnego Dębogóry, obejmującej działki oznaczone numerami geodezyjnymi: 83/1 i 83/3, 2. dla części obrębu ewidencyjnego Skorzewo, obejmującej działkę oznaczoną numerem geodezyjnym 215/7, sporzadzane na podstawie Ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz następujących Uchwał Rady Gminy Kościerzyna: 1. Nr II/132/16 z dnia 03 marca 2016 r. w sprawie przystąpienia do sporządzania zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Kościerzyna dla części obrębu ewidencyjnego Dębogóry, obejmującej działki oznaczone numerami geodezyjnymi: 83/1 i 83/3, 2. Nr II/133/16 z dnia 03 marca 2016 r. w sprawie przystąpienia do sporządzania zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Kościerzyna dla części obrębu ewidencyjnego Skorzewo, obejmującej działkę oznaczoną numerem geodezyjnym 215/7. Wszystkie zmiany (dodane zapisy oraz wykreślenia) w tekście studium związane z niniejszą zmianą wyróżnione są pogrubioną i pochyłą czcionką Times New Roman w kolorze niebieskim. Zmiana została uchwalona Uchwałą Nr. Rady Gminy Kościerzyna z dnia... w sprawie uchwalenia ZMIAN Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kościerzyna: 1. dla części obrębu ewidencyjnego Dębogóry, obejmującej działki oznaczone numerami geodezyjnymi: 83/1 i 83/3, 2. dla części obrębu ewidencyjnego Skorzewo, obejmującej działkę oznaczoną numerem geodezyjnym 215/7, Opracowanie sporządzono w okresie: styczeń Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 1

2 Skład elaboratu ZMIAN STUDIUM: Część tekstowa tekst ujednolicony studium załącznik nr 1 do Uchwały Nr.. Rady Gminy Kościerzyna z dnia.. w sprawie uchwalenia ZMIAN Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kościerzyna: 1. dla części obrębu ewidencyjnego Dębogóry, obejmującej działki oznaczone numerami geodezyjnymi: 83/1 i 83/3, 2. dla części obrębu ewidencyjnego Skorzewo, obejmującej działkę oznaczoną numerem geodezyjnym 215/7, załącznik do tekstu tabela nr 3. Część graficzna - załączniki graficzne do Uchwały Nr.. Rady Gminy Kościerzyna z dnia.. w sprawie uchwalenia ZMIAN Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kościerzyna: 1. dla części obrębu ewidencyjnego Dębogóry, obejmującej działki oznaczone numerami geodezyjnymi: 83/1 i 83/3, 2. dla części obrębu ewidencyjnego Skorzewo, obejmującej działkę oznaczoną numerem geodezyjnym 215/7, Kierunki zagospodarowania przestrzennego docelowa struktura przestrzenna gminy - 2 arkusze obejmujące fragmenty gminy, w tym: arkusz A- Dębogóry, arkusz B- Skorzewo (skala 1:10 000) - załącznik nr 2, Kierunki zagospodarowania przestrzennego docelowa struktura przestrzenna gminy ujednolicony rysunek (skala 1:10 000) - załącznik nr 3, Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 2

3 Zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kościerzyna dla fragmentów gminy: 1. części obrębu ewidencyjnego Gostomie, obejmującej działkę oznaczoną numerem geodezyjnym 141/5 i fragment działki oznaczonej numerem geodezyjnym 128; dla części obrębu ewidencyjnego Wieprznica, obejmującej działki oznaczone numerami geodezyjnymi 26/2, 28, 194/4, 194/6, 195/2 i fragment działki oznaczonej numerem geodezyjnym 195/6, 2. dla części obrębu ewidencyjnego Niedamowo, obejmującej działki oznaczone numerami geodezyjnymi: 126/4, 125, 123/12, 126/1 123/11 sporzadzane na podstawie Ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz następujących Uchwał Rady Gminy Kościerzyna: 1. Nr IV/54/15 z dnia 19 maja 2015 r. w sprawie przystąpienia do sporządzania zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Kościerzyna dla części obrębu ewidencyjnego Gostomie, obejmującej działkę oznaczoną numerem geodezyjnym 141/5 i fragment działki oznaczonej numerem geodezyjnym 128; dla części obrębu ewidencyjnego Wieprznica, obejmującej działki oznaczone numerami geodezyjnymi 26/2, 28, 194/4, 194/6, 195/2 i fragment działki oznaczonej numerem geodezyjnym 195/6, 2. Nr VI/76/15 z dnia 28 sierpnia 2015 r. w sprawie przystąpienia do sporządzania zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Kościerzyna dla części obrębu ewidencyjnego Niedamowo, obejmującej działki oznaczone numerami geodezyjnymi: 126/4, 125, 123/12, 126/1 123/11. Wszystkie zmiany (dodane zapisy oraz wykreślenia) w tekście studium związane z niniejszą zmianą wyróżnione są pogrubioną i pochyłą czcionką Times New Roman w kolorze czerwonym. Zmiana została uchwalona Uchwałą Nr IV/265/17 Rady Gminy Kościerzyna z dnia 26 kwietnia 2017r. w sprawie uchwalenia ZMIAN Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kościerzyna: 1. dla części obrębu ewidencyjnego Gostomie, obejmującej działkę oznaczoną numerem geodezyjnym 141/5 i fragment działki oznaczonej numerem geodezyjnym 128; dla części obrębu ewidencyjnego Wieprznica, obejmującej działki oznaczone numerami geodezyjnymi 26/2, 28, 194/4, 194/6, 195/2 i fragment działki oznaczonej numerem geodezyjnym 195/6 2. dla części obrębu ewidencyjnego Niedamowo, obejmującej działki oznaczone numerami geodezyjnymi: 126/4, 125, 123/12, 126/1 123/11 Opracowanie sporządzono w okresie: czerwiec Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 3

4 Skład elaboratu ZMIAN STUDIUM: Część tekstowa tekst ujednolicony studium załącznik nr 1 do Uchwały Nr IV/265/17 Rady Gminy Kościerzyna z dnia 26 kwietnia 2017r. w sprawie uchwalenia ZMIAN Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kościerzyna: 1. dla części obrębu ewidencyjnego Gostomie, obejmującej działkę oznaczoną numerem geodezyjnym 141/5 i fragment działki oznaczonej numerem geodezyjnym 128; dla części obrębu ewidencyjnego Wieprznica, obejmującej działki oznaczone numerami geodezyjnymi 26/2, 28, 194/4, 194/6, 195/2 i fragment działki oznaczonej numerem geodezyjnym 195/6 2. dla części obrębu ewidencyjnego Niedamowo, obejmującej działki oznaczone numerami geodezyjnymi: 126/4, 125, 123/12, 126/1 123/11 Część graficzna - załączniki graficzne do Uchwały Nr IV/265/17 Rady Gminy Kościerzyna z dnia 26 kwietnia 2017r. w sprawie uchwalenia ZMIAN Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kościerzyna: 1. dla części obrębu ewidencyjnego Gostomie, obejmującej działkę oznaczoną numerem geodezyjnym 141/5 i fragment działki oznaczonej numerem geodezyjnym 128; dla części obrębu ewidencyjnego Wieprznica, obejmującej działki oznaczone numerami geodezyjnymi 26/2, 28, 194/4, 194/6, 195/2 i fragment działki oznaczonej numerem geodezyjnym 195/6 2. dla części obrębu ewidencyjnego Niedamowo, obejmującej działki oznaczone numerami geodezyjnymi: 126/4, 125, 123/12, 126/1 123/11 Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego - 3 arkusze obejmujące fragmenty gminy, w tym: arkusz A- Wieprznica, arkusz B- Gostomie, arkusz C- Niedamowo (skala 1:10 000) - załącznik nr 2, Kierunki zagospodarowania przestrzennego docelowa struktura przestrzenna gminy - 3 arkusze obejmujące fragmenty gminy, w tym: arkusz A- Wieprznica, arkusz B- Gostomie, arkusz C- Niedamowo (skala 1:10 000) - załącznik nr 3, Kierunki zagospodarowania przestrzennego Zasady ochrony środowiska przyrodniczego, dziedzictwa kulturowego i krajobrazu - 3 arkusze obejmujące fragmenty gminy, w tym: arkusz A- Wieprznica, arkusz B- Gostomie, arkusz C- Niedamowo (skala 1:10 000) - załącznik nr 4, Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego ujednolicony rysunek (skala 1:10 000) - załącznik nr 5, Kierunki zagospodarowania przestrzennego docelowa struktura przestrzenna gminy ujednolicony rysunek (skala 1:10 000) - załącznik nr 6, Kierunki zagospodarowania przestrzennego Zasady ochrony środowiska przyrodniczego, dziedzictwa kulturowego i krajobrazu ujednolicony rysunek (skala 1:20 000) załącznik nr 7, Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 4

5 Tekst studium przyjęty Uchwałą Nr X / 396 / 14 Rady Gminy Kościerzyna z dnia 12 listopada 2014r. w sprawie uchwalenia ZMIANY Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kościerzyna, z wyłączeniem nieruchomości oznaczonych numerami geodezyjnymi: 92; 124/2; 127; 178/1; 178/2, 181; 182; 320; 340; 352; 387 oraz części nieruchomości oznaczonych numerami geodezyjnymi: 108; 179; i 319/2 położonych w obrębie geodezyjnym Gostomie PROJEKT ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWAŃ i KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOŚCIERZYNA Część tekstowa Zmiana (aktualizacja) dotyczy całego obszaru gminy w granicach administracyjnych, z wyłączeniem nieruchomości oznaczonych numerami geodezyjnymi: 92; 124/2; 127; 178/1; 178/2, 181; 182; 320; 340; 352; 387 oraz części nieruchomości oznaczonych numerami geodezyjnymi: 108; 179; i 319/2 położonych w obrębie geodezyjnym Gostomie. Opracowanie sporządzono w okresie: kwiecień listopad 2014 Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 5

6 Skład elaboratu STUDIUM: 1. Część tekstowa tekst studium załącznik nr 1 do Uchwały Nr X / 396 / 14 Rady Gminy Kościerzyna z dnia 12 listopada 2014r. wraz z załącznikami do tekstu - tabelami: Załącznik do tekstu tabela nr 1 Zestawienie obowiązujących planów miejscowych. Załącznik do tekstu tabela nr 2 Gminna Ewidencja Zabytków wykaz obiektów. Załącznik do tekstu tabela nr 3 Zestawienie terenów inwestycyjnych. 2. Część graficzna zał. graficzne od nr 2.1. do 2.7. do Uchwały Nr X / 396 / 14 Rady Gminy Kościerzyna z dnia 12 listopada 2014r. Załącznik graficzny nr 2.1. Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego skala 1:10 000, Załącznik graficzny nr 2.2. Uwarunkowania infrastruktury wodno - kanalizacyjnej skala 1:25 000, Załącznik graficzny nr 2.3. Kierunki zagospodarowania przestrzennego docelowa struktura przestrzenna gminy skala 1:10 000, Załącznik graficzny nr 2.4. Kierunki zagospodarowania przestrzennego Zasady ochrony środowiska przyrodniczego, dziedzictwa kulturowego i krajobrazu skala 1:20 000, Załącznik graficzny nr 2.5. Kierunki rozwoju sieci infrastruktury technicznej sieć wodno - kanalizacyjna skala 1:25 000, Załącznik graficzny nr 2.6. Kierunki zagospodarowania przestrzennego Kierunki rozwoju systemów komunikacji skala 1:25 000, Załącznik graficzny nr 2.7. Kierunki zagospodarowania przestrzennego kierunki rozwoju infrastruktury technicznej zaopatrzenie w ciepło, gaz - skala 1:25 000, Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 6

7 SPIS TREŚCI 1 WSTĘP; CZĘŚĆ OGÓLNA Wstęp Podstawa opracowania, materiały wyjściowe Zespół autorski zmiany studium UWARUNKOWANIA Wnioski wynikające z koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju Uwarunkowania i wnioski z uwarunkowań wynikające z planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego Położenie w strukturze przestrzennej województwa i rola w sieci osadniczej Ochrona środowiska przyrodniczego Ochrona środowiska kulturowego i system ochrony walorów krajobrazu Gospodarka turystyczna Komunikacja o znaczeniu ponadlokalnym Infrastruktura techniczna ponadlokalna Inne uwarunkowania Uwarunkowania i wnioski z uwarunkowań wynikające z pozostałych dokumentów planów i programów województwa pomorskiego Wieloletni Program Inwestycyjny Województwa Pomorskiego Uchwała Sejmiku Województwa Pomorskiego nr 683/XXIX/08 z dnia 29 listopada 2008 r Strategia rozwoju województwa pomorskiego - Uchwała nr 458/XXII/12 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 24 września 2012 roku w sprawie przyjęcia Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Pomorskiego Uwarunkowania i wnioski wynikające z polityki przestrzennej w gminach sąsiednich Uwarunkowania i wnioski wynikające z lokalnych planów i programów gminy Kościerzyna Uwarunkowania wynikające z dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu Użytkowanie i zagospodarowanie terenu gminy Struktura demograficzna Charakterystyka zagospodarowania poszczególnych miejscowości gminy Uwarunkowania wynikające z dotychczasowego przeznaczenia terenów (plany miejscowe obowiązujące oraz nieaktualne, wnioski dotyczące zmiany studium) Uzbrojenie terenu Uwarunkowania wynikające ze stanu ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony Charakter środowiska przyrodniczego Charakterystyka krajobrazu oraz stan zachowania dziedzictwa kulturowego na obszarze gminy Główne problemy kształtowania ładu przestrzennego Uwarunkowania wynikające ze stanu środowiska, w tym rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, wielkości i jakości zasobów wodnych oraz wymogów ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego Ogólna charakterystyka zasobów środowiska przyrodniczego Ustanowione formy ochrony przyrody Osnowa ekologiczna Źródła i stan zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 7

8 2.8.5 Użytkowania terenu a środowisko przyrodnicze Uwarunkowania wynikające ze stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej Zasoby dziedzictwa i krajobrazu kulturowego miejscowości gminy Kościerzyna Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami Obiekty wpisane do Gminnej Ewidencji Zabytków Wykaz stanowisk archeologicznych Uwarunkowania wynikające z warunków i jakości życia mieszkańców, w tym ochrony ich zdrowia Warunki zamieszkania Rynek pracy i bezrobocie Zakłady pracy i usługi Oświata i wychowanie Ochrona zdrowia Obiekty kultury Baza turystyczna Uwarunkowania wynikające z zagrożenia bezpieczeństwa ludności i jej mienia Zagrożenia powodziowe Obiekty stwarzające zagrożenie wystąpieniem poważnej awarii Zagrożenie ruchami masowymi Uwarunkowania wynikające z potrzeb i możliwości rozwoju gminy Potencjał transurbacyjny Potencjał rekreacyjny Stan i potencjał rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjny Prognoza liczby ludności Gminy Kościerzyna do roku Zapotrzebowanie terenów pod budownictwo mieszkaniowe Uwarunkowania wynikające ze stanu prawnego gruntów Uwarunkowania wynikające z występowania obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odrębnych Ustawa o ochronie przyrody Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami Ustawa o lasach Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych Ustawa Prawo wodne Ustawa Prawo geologiczne i górnicze (tereny i obszary górnicze) Uwarunkowania wynikające z występowania obszarów naturalnych zagrożeń geologicznych Uwarunkowania wynikające z występowania udokumentowanych złóż kopalin, zasobów wód podziemnych i uwarunkowania wynikające z występowania terenów górniczych wyznaczonych na podstawie przepisów odrębnych Udokumentowane złoża kopalin Tereny górnicze wyznaczone na podstawie przepisów odrębnych Zasoby wód podziemnych Systemy komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym stopień uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej oraz gospodarki odpadami Drogi Bezpieczeństwo ruchu drogowego Koleje Komunikacja autobusowa Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 8

9 Komunikacja rowerowa trasy rowerowe Lotnictwo Stan systemów infrastruktury technicznej, w tym stopień uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej oraz gospodarki odpadami WPŁYW UWARUNKOWAŃ NA USTALENIE KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO Syntetyczne wnioski z analizy wnioskowanych zmian w przeznaczeniu terenów Wnioski z analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WG ART.10 UST 2 USTAWY O PLANOWANIU I ZAGOSPODAROWANIU PRZESTRZENNYM Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów Obszary zdecydowanego przeznaczenie terenów według obowiązujących planów miejscowych Teren istniejącej zabudowy i zainwestowania wsi Korne (obszar bez planu miejscowego) Docelowa hierarchia ważniejszych ośrodków obsługi ludności Kierunki zmian w przeznaczeniu terenów projektowane w studium, w tym tereny rozwojowe gminy Obszar możliwego, docelowego zainwestowania zabudowy wsi Obszar możliwego, docelowego zainwestowania turystycznego i rekreacyjnego Tereny zwartej zabudowy wsi Lokalizacja miejsc obsługi turystyki wodnej z polami namiotowymi Inne tereny Przeznaczenie terenów funkcje wiodące Obszary kontynuacji form i funkcji istniejącej zabudowy sąsiedniej Nowe tereny rozwojowe Obszary rozmieszczenia urządzeń produkujących energię ze źródeł odnawialnych wraz ze strefą ochronną Obszary udokumentowanych zasobów naturalnych gminy Kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania przestrzennego gminy wiejskiej Kościerzyna Podział terenów dla potrzeb ustalania kierunków i wskaźników Tereny o charakterze publicznym Ograniczenia w zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu w tym tereny wyłączone spod zabudowy Obszary ciągów ekologicznych narażone na nadmierną ekspansję zabudowy wsi i użytkowania rekreacyjnego zakaz zabudowy Obszar w odległości 100m od brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych wg. przepisów odrębnych Obszar szczególnego zagrożenia powodzią Strefa ograniczenia wysokości zabudowy w związku z lądowiskiem Korne oraz lądowiskiem helikopterów na dachu szpitala w mieście Kościerzyna Zakład o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej Planowana obwodnica miasta Kościerzyna ( obwodnica drogi krajowej nr 20) oraz obejście drogi wojewódzkiej 214 w ciągu tej drogi Ponadlokalne sieci infrastruktury technicznej Zakaz zabudowy o funkcji mieszkaniowej Obszary predysponowane do lokalizacji elektrowni wiatrowych Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 9

10 4.7 Ustalenia dotyczące obszarów oraz zasad ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego i uzdrowisk Generalne kierunki działań w ochronie środowiska Obszary objęte ochroną na podstawie przepisów odrębnych Obszary planowane do objęcia ochroną na podstawie przepisów odrębnych Środowisko przyrodnicze osnowy ekologicznej Obszary wskazane do wzmocnienia spójności ekologicznej Zasady ochrony zasobów środowiska Kształtowanie ekologicznych warunków życia Obszary rekreacyjne Obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej Obiekty i obszary wpisane do rejestru zabytków Obiekty i obszary wskazane do objęcia ochroną Kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej Kierunki rozwoju systemów komunikacji Kierunki rozwoju systemów infrastruktury technicznej Obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym Obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa i ustaleniami programów, o których mowa w art. 48 ust Obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odrębnych, w tym obszary wymagające przeprowadzenia scaleń i podziału nieruchomości, a także obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m2 oraz obszary przestrzeni publicznej Obszary, dla których gmina zamierza sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w tym obszary wymagające zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne Kierunki i zasady kształtowania rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej Obszary szczególnego zagrożenia powodzią oraz obszary osuwania się mas ziemnych Obiekty lub obszary, dla których wyznacza się w złożu kopaliny filar ochronny Obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz obowiązujące na nich ograniczenia prowadzenia działalności gospodarczej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (Dz. U. Nr 41, poz. 412 oraz z 2002 r. Nr 113, poz. 984 i Nr 153, poz. 1271); Obszary wymagające przekształceń, rehabilitacji lub rekultywacji Granice terenów zamkniętych i ich stref ochronnych Inne obszary problemowe, w zależności od uwarunkowań i potrzeb zagospodarowania występujących w gminie Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 10

11 1 WSTĘP; CZĘŚĆ OGÓLNA 1.1 Wstęp Pierwsze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego obejmującego cały obszar gminy zostało sporządzone w 2002 r. i przyjęte Uchwałą nr VIII/295/2002 Rady Gminy Kościerzyna z dnia 10 października 2002r. Opracowane na podstawie ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym z 1994 roku. Od tego czasu nastąpiły dwie zmiany zatwierdzone uchwałami: Nr VII/ 184/ 2004 Rady Gminy Kościerzyna z dnia 9 września 2004r. w sprawie uchwalenia zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kościerzyna, obejmującej fragment wsi Rybaki: działki geodezyjne 41/1, 41/2, 201/4L oraz działki geodezyjne nr 187/6, 186/2, 185/3, 198/5, 197/3, 196/1 i wsi Łubiana, działki geodezyjne nr 188/2, 189/1, 189/2, 198/1, 198/2, 199, 200, 201, 340/1, 340/2; Nr VII/ 185/ 2004 Rady Gminy Kościerzyna z dnia 9 września 2004r. w sprawie uchwalenia zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kościerzyna, obejmującej fragment wsi Gostomie działki geodezyjne nr 47/2, 47/3, 47/4, 47/6. Obie zmiany dotyczyły jedynie wyszczególnionych wyżej fragmentów ustanowienia konkretnego przeznaczenia tych terenów i nie miały większego wpływu na dokument studium dla całego obszaru gminy Kościerzyna z 2002r. Niniejsze opracowanie, sporządzane jest na podstawie Uchwały nr XII/262/09 Rady Gminy Kościerzyna z dnia 30 grudnia 2009 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmian w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kościerzyna. Uchwała ta została zmieniona przez Uchwałę Nr XI/89/11 Rady Gminy Kościerzyna z dnia 9 listopada 2011r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Kościerzyna dla części obrębu ewidencyjnego Gostomie oraz zmiany uchwały Nr XII/262/09 z dnia 30 grudnia 2009 roku o przystąpieniu do sporządzenia zmian w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kościerzyna, wg której granica zmiany studium obejmuje granicę administracyjną Gminy Kościerzyna, z wyłączeniem nieruchomości oznaczonych numerami geodezyjnymi: /2, 127, 178/1, 178/2, 181, 182, 320, 340, 352, 387 oraz cz. nieruchomości oznaczonych numerami geodezyjnymi: 108, 179 i 319/2. Niniejsza zmiana stanowi aktualizację dokumentu Studium. Studium nie jest przepisem gminnym (aktem prawa miejscowego) i nie stanowi podstawy prawnej dla wydawanych decyzji administracyjnych, nie należy go utożsamiać z dawnym planem ogólnym gminy. Jest to wykładnia polityki przestrzennej gminy, dokument obejmujący obszar gminy w jej granicach administracyjnych. Obowiązuje Wójta Gminy oraz Radę Gminy, zwłaszcza w działaniach związanych ze sporządzaniem planów miejscowych, które w myśl ustawy nie mogą być sprzeczne z ustaleniami studium. Jest to dokument sporządzany obligatoryjnie dla każdej gminy, na podstawie przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Zakres rzeczowy opracowania, a także sposób opracowania, jego tryb formalny, wynika z przepisów ustawowych. Studium, zgodnie z art. 9 ust. 2 Ustawy z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz. U. z 2012r. poz. 647, z późn. zm.), sporządza się uwzględniając zasady określone w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 11

12 ustalenia strategii rozwoju przestrzennego i planu zagospodarowania przestrzennego województwa oraz strategii rozwoju gminy. W studium uwzględnia się uwarunkowania i kierunki wynikające w szczególności z art. 9 i 10 ustawy (stan prawny na dzień przystąpienia do sporządzania dokumentu studium): Art W celu określenia polityki przestrzennej gminy, w tym lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego, rada gminy podejmuje uchwałę o przystąpieniu do sporządzania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, zwanego dalej "studium". 2. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta sporządza studium zawierające część tekstową i graficzną, uwzględniając zasady określone w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, ustalenia strategii rozwoju i planu zagospodarowania przestrzennego województwa oraz strategii rozwoju gminy, o ile gmina dysponuje takim opracowaniem. 3. Studium sporządza się dla obszaru w granicach administracyjnych gminy. 3a. Zmiana studium dla części obszaru gminy wymaga dokonania, zarówno w części tekstowej jak i graficznej studium, zmian w odniesieniu do wszystkich treści, które w wyniku wprowadzonej zmiany przestają być aktualne, w szczególności zmian w zakresie określonym w art. 10 ust Ustalenia studium są wiążące dla organów gminy przy sporządzaniu planów miejscowych. 5. Studium nie jest aktem prawa miejscowego. Art W studium uwzględnia się uwarunkowania wynikające w szczególności z: 1) dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu; 2) stanu ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony; 3) stanu środowiska, w tym stanu rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, wielkości i jakości zasobów wodnych oraz wymogów ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego; 4) stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej; 5) warunków i jakości życia mieszkańców, w tym ochrony ich zdrowia; 6) zagrożenia bezpieczeństwa ludności i jej mienia; 7) potrzeb i możliwości rozwoju gminy;( ) d) bilans terenów przeznaczonych pod zabudowę; 8) stanu prawnego gruntów; 9) występowania obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odrębnych; 10) występowania obszarów naturalnych zagrożeń geologicznych; 11) występowania udokumentowanych złóż kopalin oraz zasobów wód podziemnych; 12) występowania terenów górniczych wyznaczonych na podstawie przepisów odrębnych; 13) stanu systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym stopnia uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej oraz gospodarki odpadami; 14) zadań służących realizacji ponadlokalnych celów publicznych; 15) wymagań dotyczących ochrony przeciwpowodziowej; 2. W studium określa się w szczególności: 1) kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów; 2) kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenów, w tym tereny wyłączone spod zabudowy; 1) uwzględniające bilans terenów przeznaczonych pod zabudowę, o którym mowa w ust. 1 pkt 7 lit. d: Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 12

13 2) (uchylony); a) kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów, w tym wynikające z audytu krajobrazowego 1, b) kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenów, w tym tereny przeznaczone pod zabudowę oraz tereny wyłączone spod zabudowy; 3) obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego i uzdrowisk; 4) obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej; 5) kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej; 6) obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym; 7) obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa i ustaleniami programów, o których mowa w art. 48 ust. 1; 8) obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odrębnych, w tym obszary wymagające przeprowadzenia scaleń i podziału nieruchomości, a także obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 400 m2 oraz obszary przestrzeni publicznej; 9) obszary, dla których gmina zamierza sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w tym obszary wymagające zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne; 10) kierunki i zasady kształtowania rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej; 11) obszary szczególnego zagrożenia powodzią i osuwania się mas ziemnych; 12) obiekty lub obszary, dla których wyznacza się w złożu kopaliny filar ochronny; 13) obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz obowiązujące na nich ograniczenia prowadzenia działalności gospodarczej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (Dz. U. Nr 41, poz. 412 ze zm.); 14) obszary wymagające przekształceń, rehabilitacji lub rekultywacji; 15) granice terenów zamkniętych i ich stref ochronnych; 16) inne obszary problemowe, w zależności od uwarunkowań i potrzeb zagospodarowania występujących w gminie. 3. Obowiązek przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w przypadku, o którym mowa w ust. 2 pkt 8, powstaje po upływie 3 miesięcy od dnia ustanowienia tego obowiązku. 4. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej określi, w drodze rozporządzenia, wymagany zakres projektu studium w części tekstowej i graficznej, uwzględniając w szczególności wymogi dotyczące materiałów planistycznych, skali opracowań kartograficznych, stosowanych oznaczeń, nazewnictwa, standardów oraz sposobu dokumentowania prac planistycznych. 5. Dokonując bilansu terenów przeznaczonych pod zabudowę, kolejno: 1) formułuje się, na podstawie analiz ekonomicznych, środowiskowych, społecznych, prognoz demograficznych oraz możliwości finansowych gminy, o których mowa w ust. 1 pkt 7 lit. a-c, maksymalne w skali gminy zapotrzebowanie na nową zabudowę, wyrażone w ilości powierzchni użytkowej zabudowy, w podziale na funkcje zabudowy; 2) szacuje się chłonność, położonych na terenie gminy, obszarów o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno-przestrzennej w granicach jednostki osadniczej w rozumieniu art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 2003 r. o urzędowych nazwach miejscowości i obiektów fizjograficznych, rozumianą jako możliwość lokalizowania na tych obszarach nowej zabudowy, wyrażoną w powierzchni użytkowej zabudowy, w podziale na funkcje zabudowy; 3) szacuje się chłonność, położonych na terenie gminy, obszarów przeznaczonych w planach miejscowych pod zabudowę, innych niż wymienione w pkt 2, rozumianą jako możliwość 1 Audyt krajobrazowy sporządzany ma być obligatoryjnie przez samorząd województwa. Dotychczas nie sporządzono audytu krajobrazowego dla woj. pomorskiego, w związku z czym zagadnienia te nie zostaną uwzględnione w niniejszej zmianie Studium. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 13

14 lokalizowania na tych obszarach nowej zabudowy, wyrażoną w powierzchni użytkowej zabudowy, w podziale na funkcje zabudowy; 4) porównuje się maksymalne w skali gminy zapotrzebowanie na nową zabudowę, o którym mowa w pkt 1, oraz sumę powierzchni użytkowej zabudowy, w podziale na funkcje zabudowy, o której mowa w pkt 2 i 3, a następnie, gdy maksymalne w skali gminy zapotrzebowanie na nową zabudowę, o którym mowa w pkt 1: 5) określa się: a) nie przekracza sumy powierzchni użytkowej zabudowy, w podziale na funkcje zabudowy - nie przewiduje się lokalizacji nowej zabudowy poza obszarami, o których mowa w pkt 2 i 3, b) przekracza sumę powierzchni użytkowej zabudowy, w podziale na funkcje zabudowy - bilans terenów pod zabudowę uzupełnia się o różnicę tych wielkości wyrażoną w powierzchni użytkowej zabudowy, w podziale na funkcje zabudowy, i przewiduje się lokalizację nowej zabudowy poza obszarami, o których mowa w pkt 2 i 3, maksymalnie w ilości wynikającej z uzupełnionego bilansu; a) możliwości finansowania przez gminę wykonania sieci komunikacyjnych i infrastruktury technicznej oraz społecznej, służących realizacji zadań własnych gminy, b) potrzeby inwestycyjne gminy wynikające z konieczności realizacji zadań własnych, związane z lokalizacją nowej zabudowy na obszarach, o których mowa w pkt 2 i 3, oraz w przypadku, o którym mowa w pkt 4 lit. a, poza tymi obszarami; 6) w przypadku gdy potrzeby inwestycyjne, o których mowa w pkt 5 lit. b, przekraczają możliwości finansowania, o których mowa w pkt 5 lit. a, dokonuje się zmian w celu dostosowania zapotrzebowania na nową zabudowę do możliwości finansowania przez gminę wykonania sieci komunikacyjnej i infrastruktury technicznej oraz społecznej. 6. Działania, o których mowa w ust. 5, mogą wymagać powtórzenia, na zasadzie analizy wariantów lub realizacji procesu iteracyjnego, oraz powtórzenia wszystkich lub części z nich, także w połączeniu z innymi czynnościami przeprowadzanymi w ramach prac nad projektem studium. 7. Określając zapotrzebowanie na nową zabudowę, o którym mowa w ust. 5 pkt 1, bierze się pod uwagę: 1) perspektywę nie dłuższą niż 30 lat; 2) niepewność procesów rozwojowych wyrażającą się możliwością zwiększenia zapotrzebowania w stosunku do wyników analiz nie więcej niż o 30%. W niniejszej aktualizacji studium uwzględnia się także kierunki wymagane dla studium wprowadzone późniejszymi (po przystąpieniu do sporządzania studium) zmianami ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w szczególności: Art. 10 ust. 2a Jeżeli na obszarze gminy przewiduje się wyznaczenie obszarów, na których rozmieszczone będą urządzenia wytwarzające energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100kW, a także ich stref ochronnych związanych z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu; w studium ustala się ich rozmieszczenie. Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w art.1 ust.2 ustala też konieczność uwzględnienia w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym: wymagań ładu przestrzennego, w tym urbanistyki i architektury; walorów architektonicznych i krajobrazowych; wymagań ochrony środowiska w tym gospodarowania wodami i ochrony gruntów rolnych i leśnych; wymagań ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej; wymagań ochrony zdrowia oraz bezpieczeństwa ludzi walorów mienia, walorów także potrzeby osób niepełnosprawnych; walorów ekonomicznych przestrzeni; prawa własności; Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 14

15 potrzeb obronności i bezpieczeństwa państwa; potrzeb interesu publicznego; potrzeb w zakresie rozwoju infrastruktury technicznej, w szczególności sieci szerokopasmowych. W rozporządzeniu 2 w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy sprecyzowane są wymagania co do zakresu projektu oraz rodzajów dokumentów obrazujących tok formalny jego sporządzania. Zgodnie z wymogami ustawowymi niniejsze opracowanie zawiera uwarunkowania oraz kierunki rozwoju przestrzennego, a inne aspekty rozwoju społecznego i gospodarczego podejmowane są w tym opracowaniu tylko w zakresie niezbędnym, bezpośrednio oddziałującym na problemy przestrzenne. Ustalenia Studium koncentrują się na najważniejszych problemach gospodarki przestrzennej i nie rozwiązują wszystkich możliwych kwestii szczegółowych, te wskazane są do rozstrzygnięć w opracowaniach bardziej szczegółowych np. planach miejscowych, studiach problemowych, koncepcyjnych, branżowych, operacyjno-realizacyjnych itd. Na kształt proponowanych rozwiązań wpływ miały także przepisy innych ustaw obowiązujących, w tym zwłaszcza ustawy o ochronie środowiska, ochronie przyrody, ochronie zabytków. Dokument sporządzono w oparciu o dotychczasowe Studium z 2002r. (Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp z.o.o) zmienione na niewielkich fragmentach w 2004 r., a także dodatkowe analizy i studia wielobranżowe, uzupełniające, przeprowadzone przez obecny zespół autorski, obejmujące swym zasięgiem obszar administracyjny gminy, a w wybranych elementach także szerszy zakres przestrzenny. 1.2 Podstawa opracowania, materiały wyjściowe. Umowa nr 2012/GK/1 z dnia pomiędzy Gminą wiejską Kościerzyna a Przedsiębiorstwem Projektowo-Realizacyjnym DOM Sp. z o.o. w Starogardzie Gdańskim, ul. Kościuszki 34G. Uchwała nr XII/262/09 Rady Gminy Kościerzyna z dnia 30 grudnia 2009 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmian w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kościerzyna. Uchwała Nr XI/89/11 Rady Gminy Kościerzyna z dnia 9 listopada 2011r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Kościerzyna dla części obrębu ewidencyjnego Gostomie oraz zmiany uchwały Nr XII/262/09 z dnia 30 grudnia 2009 roku o przystąpieniu do sporządzenia zmian w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kościerzyna podstawowe przepisy prawne: Ustawa z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U , z późniejszymi zmianami); 2 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 roku w sprawie e zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. Nr 118, poz. 1233) Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 15

16 Ustawa z dnia r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz.U poz. 1235); Ustawa z 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (t.j. Dz.U poz. 1409); Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz.U poz. 1232, z późniejszymi zmianami); Ustawa z dnia 18 lipca 2001 Prawo wodne (t.j. Dz.U poz. 145, z późniejszymi zmianami); Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody (t.j. Dz.U poz. 627); Ustawa z dnia 3 lutego 1995r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (t.j. Dz.U poz. 1205); Ustawa z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U , z późn. zm.); Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U nr 102 poz. 651, z późniejszymi zmianami); Ustawa z 17 maja 1989r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz.U nr 193 poz. 1287); Ustawa z dnia 4 lutego 1994r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U nr 163 poz. 981, z późniejszymi zmianami); Ustawa z dnia 21 marca 1985r. o drogach publicznych (t.j. Dz.U poz. 260, z późniejszymi zmianami); Główne materiały wyjściowe: Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 Uchwała Nr 239 Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2011r.; Plan zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego (pzpwp) (Gdańsk, październik 2009, Uchwała nr 1004/XXXIX/09 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 26 października 2009r.; Strategia rozwoju województwa pomorskiego Uchwała nr 458/XXII/12 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 24 września 2012 roku w sprawie przyjęcia Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020 oraz pozostałe plany i programy województwa pomorskiego; Plan ochrony Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego zatwierdzony Rozporządzeniem Nr 6/2001 Wojewody Pomorskiego (Dz. Urz. Woj. Pomorskiego Nr 64 z dnia 6 sierpnia 2001r, poz.748); Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Kościerzyna PPR DOM z. o.o Starogard Gdański, październik 2002r. z późn. zmianami; obowiązujące i archiwalne plany miejscowe dot. obszaru gminy; Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe gminy Kościerzyna dla potrzeb studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gdańsk, maj Proeko dr hab. Maciej Przewoźniak z zespołem. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 16

17 Prognoza demograficzna dla gminy Kościerzyna - opracowana przez mgr Andrzeja Piotrzkowskiego na potrzeby aktualizacji dokumentu Studium gminy Kościerzyna (2012 r.); Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Ochrona dziedzictwa i krajobrazu kulturowego opracowanie Teresa Iżewska Gdańsk, lipiec 2002r. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kościerzyna na lata ; Wieloletni Plan Inwestycyjny Gminy Kościerzyna na lata ; Program Ochrony Środowiska Gminy Kościerzyna na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata ; Plan Gospodarki Odpadami Dla Gminy Kościerzyna na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata ; Gminna Ewidencja Zabytków dla gminy Kościerzyna, Kościerzyna lipiec 2012 rok, opr. mgr Ewa Bożejewicz ; Aktualizacja założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, Gdańsk maj 2012 r., opr. mgr inż. Ryszard Musiał; 1.3 Zespół autorski zmiany studium. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp z o. o. ul. Kościuszki 34 G, Starogard Gdański prowadzenie tematu-główny projektant: dr inż. arch. Barbara Jaszczuk - Skolimowska (nr ewid, G-005/2002 POIU w Gdańsku) sprawdzający: mgr inż. arch. Maria Kiełb-Stańczuk (nr ewid, G-006/2002 POIU w Gdańsku) urbanistyka, koordynacja międzybranżowa: mgr inż. arch. Mariola Kowalkowska zagadnienia programowe, gospodarcze i społeczne: mgr inż. Andrzej Piotrzkowski zagadnienia inżynieryjne: mgr inż. Barbara Jodłowska zagadnienia transportu: mgr inż. Grzegorz Długosz środowisko przyrodnicze (opracowanie ekofizjograficzne oraz prognoza oddziaływania na środowisko): Biuro Projektów i Wdrożeń Proekologicznych Proeko Gdańsk, dr hab. Maciej Przewoźniak z zespołem. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 17

18 Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp z o. o. ul. Kościuszki 34 G, Starogard Gdański prowadzenie tematu-główny projektant: dr inż. arch. Barbara Jaszczuk - Skolimowska (uprawnienia urbanistyczne 1540) sprawdzający: mgr inż. arch. Maria Kiełb-Stańczuk (uprawnienia do projektowania w planowaniu przestrzennym nr 1334/93) środowisko przyrodnicze: Biuro Projektów i Wdrożeń Proekologicznych Proeko Gdańsk, dr hab. Maciej Przewoźniak z zespołem. ZMIANY Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kościerzyna: 1. dla części obrębu ewidencyjnego Dębogóry, obejmującej działki oznaczone numerami geodezyjnymi: 83/1 i 83/3, 2. dla części obrębu ewidencyjnego Skorzewo, obejmującej działkę oznaczoną numerem geodezyjnym 215/7, Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp z o. o. ul. Kościuszki 34 G, Starogard Gdański prowadzenie tematu-główny projektant: mgr inż. arch. Mariola Kowalkowska sprawdzający: mgr inż. arch. Barbara Jaszczuk Skolimowska (uprawnienia urbanistyczne 1540) środowisko przyrodnicze: Biuro Projektów i Wdrożeń Proekologicznych Proeko Gdańsk, dr hab. Maciej Przewoźniak z zespołem. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 18

19 2 UWARUNKOWANIA 2.1 Wnioski wynikające z koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju. Opracowano na podstawie informacji zawartych w Koncepcji polityki przestrzennego zagospodarowania kraju Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju do roku 2030 określa zasady prowadzenia polityki przestrzennej przede wszystkim w oparciu o ustrojową zasadę zrównoważonego rozwoju i wynikające z niej zasady planowania publicznego: zasadę racjonalności ekonomicznej, zasadę preferencji regeneracji (odnowy) nad zajmowaniem nowych obszarów pod zabudowę, zasadę przezorności ekologicznej, zasadę kompensacji ekologicznej, zasadę hierarchiczności celów zapewniająca koordynację działalności wszystkich podmiotów podejmujących decyzję z poszanowaniem subsydiarności organizacji władz samorządowych, zasada dynamicznego strefowania i wyznaczania obszarów planistycznych, zasada partycypacji społecznej (szerokiej i aktywnej), Cel strategiczny polityki przestrzennego zagospodarowania kraju sformułowany jest następująco: Efektywne wykorzystanie przestrzeni kraju i jej terytorialnie zróżnicowanych potencjałów rozwojowych dla osiągania ogólnych celów rozwojowych konkurencyjności, zwiększenia zatrudnienia, sprawności funkcjonowania państwa oraz spójności w wymiarze społecznym, gospodarczym i terytorialnym w długim okresie. Osiąganie tego celu musi się odbywać z zachowaniem spójności przyrodniczo-kulturowej służącej realizacji konstytucyjnej zasady zrównoważonego rozwoju. W KPZK 2030 wskazano sześć ściśle powiązanych i dopełniających się wzajemnie celów. Spośród nich do obszaru powiatu kościerskiego i gminy Kościerzyna można odnieść następujące działania szczegółowe służące realizacji celów rozwoju określonych w KPZK Wspomaganie restrukturyzacji obszarów wiejskich poprzez wzmacnianie potencjału rozwojowego w wymiarze lokalnym np. w zakresie produkcji energii w oparciu o lokalne źródła surowców, inwestycji w infrastrukturę techniczną (energetyka niskich napięć) zwiększenie produktywności działalności rolniczej. Budowanie potencjału dla specjalizacji terytorialnej poprzez wsparcie rozwoju wykorzystywania energii ze źródeł odnawialnych. Rozwój zintegrowanego transportu publicznego miasto wieś i poprawa dostępności do dóbr i usług publicznych. Optymalne wykorzystanie obszarów wiejskich o funkcjach rolniczych dla zapewnienia strategicznych interesów państwa poprzez ochronę najlepszych dla rolniczych i leśnych przed ich przeznaczeniem na cele nierolnicze i nieleśne. Przeciwdziałanie fragmentacji systemów przyrodniczych i dostosowanie struktur krajobrazu tworzących obszar korytarza ekologicznego do wymagań bytowych Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 19

20 i migracyjnych grup gatunków chronionych o określonych potrzebach terytorialnych i powiększenie systemu o trasy przelotów ptaków, nietoperzy i migracji organizmów wodnych. Wprowadzenie gospodarowania krajobrazem zgodnie z zapisami Europejskiej Konwencji Krajobrazowej (EKK) w tym objęcie ochroną prawną najcenniejszych pod względem przyrodniczym i kulturowym krajobrazów naturalnych i historycznych, w tym układów ruralistycznych oraz stanowisk archeologicznych. Racjonalizacja gospodarowania ograniczonymi zasobami wód powierzchniowych i podziemnych kraju, w tym zapobieganie występowaniu deficytu wody na potrzeby ludności i rozwoju gospodarczego. Wprowadzony zostanie wymóg lokalizowania przemysłów wodochłonnych wyłącznie na obszarach wyznaczonych w planach wojewódzkich. Zabezpieczenie cennych gospodarczo złóż kopalin i zwiększenie wykorzystania surowców wtórnych. Przeciwdziałanie zagrożeniu utraty bezpieczeństwa energetycznego i odpowiednie reagowanie na to zagrożenie, m.in. zwiększenie możliwości wydobycia gazu ziemnego na terytorium Polski, w tym ze złóż niekonwencjonalnych (np. gaz łupkowy) oraz zwiększenie produkcji energii ze źródeł odnawialnych, w tym energię wiatru, biogazu i biomasy. Przywrócenie i utrwalenie ładu przestrzennego poprzez prowadzenie planowania społeczno-gospodarczego i przestrzennego zdolnego do efektywnej koordynacji działań podmiotów publicznych i polityk publicznych a także wzmocnienie instytucjonalne i jakościowe planowania przestrzennego. Przedmiotem polityki przestrzennego zagospodarowania kraju jest całe jego terytorium, a jej cele i instrumenty są różnicowane w zależności od specyfiki poszczególnych obszarów funkcjonalnych i ukierunkowane są na wykorzystanie ich specyficznego potencjału geograficznego dla osiągania celów rozwojowych kraju. Dla realizacji celów KPZK 2030 wyznaczono obszary funkcjonalne, które będą delimitowane na różnych poziomach zarządzania (krajowym, regionalnym, lokalnym). Do obszaru powiatu kościerskiego i gminy Kościerzyna można odnieść następujące typy obszarów funkcjonalnych: Wiejskie obszary funkcjonalne wymagające działań z zakresu efektywnego planowania inwestycji publicznych w warunkach zmniejszającego się zaludnienia i zagrożenia utratą funkcji, koordynacji działań prowadzonych na tych obszarach w ramach różnych polityk sektorowych, oraz działaniom restrukturyzacyjnym podejmowanym w ramach polityki rozwoju regionalnego, w tym polityki rozwoju obszarów wiejskich. Obszary te zostaną obowiązkowo ujęte w ramach wojewódzkich strategii rozwoju jako ustalenie wiążące. W pzpw zostaną uwzględnione dla rozwiązania wskazanych problemów. Obszary ochrony gleb dla celów produkcji rolnej wymagające ochrony przed zmianą użytkowania w dokumentach planistycznych (studium i plany zagospodarowania województw). Obszary kształtowania potencjału rozwojowego wymagające programowania działań ochronnych ze względu na ich wartość przyrodniczą, kulturową lub szczególne znaczenie dla ochrony zasobów naturalnych wymagające podjęcia niezbędnych działań zgodnych z przeznaczeniem każdego z tych obszarów. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 20

21 Obszary cenne przyrodniczo (Parki Krajobrazowe, Natura 2000, korytarze ekologiczne, obszary chronionego krajobrazu) powinny zachować funkcję przyrodniczą i ochronną. Na obszarach wyznaczanych dla ochrony krajobrazu ograniczeniu podlega przede wszystkim lokalizacja turbin wiatrowych, plantacji, jednolitych upraw wielkopowierzchniowych i obiektów kubaturowych niedostosowanych dla otoczenia. Obszary ochrony krajobrazów kulturowych wymagają wprowadzenia do dokumentów planistycznych zintegrowanej ochrony środowiska kulturowego, umożliwiającej gospodarowanie krajobrazem w celu podniesienia konkurencyjności regionów. Obszary ochrony i kształtowania zasobów wodnych wymagają zapewnienia równowagi poboru i odtwarzania zasobów, przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiednio wysokiego poziomu oczyszczania wód zużytych. Obszary ochrony strategicznych złóż kopalin wymagają określenia przestrzennego występowania złóż (delimitacji) należy także zdefiniować rodzaje działań możliwych do prowadzenia na tych terenach do czasu rozpoczęcia eksploatacji tych złóż. Obszary funkcjonalne wymagające restrukturyzacji i rozwoju nowych funkcji przy wsparciu instrumentów właściwych polityce regionalnej Obszary o najniższym poziomie dostępu do dóbr i usług warunkujących możliwości rozwojowe. Sformułowane wyżej cele i kierunki działań polityki przestrzennej wraz z typologią obszarów funkcjonalnych KPZK 2030 stanowią ustalenia i zalecenia wymagane do wprowadzenia do planów zagospodarowania województw i uwzględnienia w planowaniu na szczeblu gminnym. 2.2 Uwarunkowania i wnioski z uwarunkowań wynikające z planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego. Opracowano na podstawie informacji z Planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego (pzwp) Uchwała Nr 639/XLVI/02 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 30 września 2002 roku (Dz. Urz. Woj. Pom. z 2002 r. Nr 81, poz. 1773, z 2003 r. Nr 19, oz. 193) zmieniona Uchwałą Nr 1004/XXXIX/09 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 26 października 2009 roku w sprawie zmiany planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego (Dz. Urz. Woj. Pom. z 2009 r. Nr 172, poz. 3361) wraz z załącznikami Położenie w strukturze przestrzennej województwa i rola w sieci osadniczej. Gmina Kościerzyna jest obsługiwana przede wszystkim przez potencjalny ośrodek II rzędu znajdujący się w Kościerzynie. Należy przeciwdziałać procesom suburbanizacji wokół ośrodków regionalnych przez krystalizację sieci osadniczej w ich otoczeniu, przyczyniającym się do ochrony wartości przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych. Należy tworzyć przygotowane planistycznie i infrastrukturalnie tereny inwestycyjne dla strategicznych przedsięwzięć gospodarczych przez wyznaczenie w strukturze przestrzennej gmin obszarów wyłączonych z inwestycji mieszkaniowych i z inwestycji związanych z podstawową obsługą mieszkańców. 3 Obowiązuje nowy plan zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego - Uchwała Nr 318/XXXX/16 Sejmiku Woj. Pomorskiego z dn. 29 grudnia 2016r (opublikowany w Dz. Urz. Woj. Pom. 14 lutego 2016r poz. 603). Ustalenia przyjętego planu województwa nie odnoszą się do wprowadzanych zmian. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 21

22 Obszary atrakcyjne dla rozwoju turystyki i rekreacji należy wyłączyć z intensywnego monofunkcyjnego osadnictwa i inwestycji gospodarczych kolidujących z usługami turystyki. Rozwój przestrzenny należy prowadzić w sposób najefektywniej wykorzystujący obszary istniejącego zainwestowania należy minimalizować ekspansje zainwestowania na nowe obszary otwarte nowe tereny zabudowy udostępniać zgodnie z potrzebami budowy całościowych struktur przestrzennych. Należy chronić przestrzenie otwarte, wyłączając je z zainwestowania i przeciwdziałać rozlewaniu się obszarów zainwestowania. Należy domykać granice zainwestowania w tym wypełniać luki w zainwestowaniu i kontynuować zabudowę wykraczającą poza istniejący obszar zainwestowania zgodnie z charakterem jednostki osadniczej. W gminnych dokumentach planistycznych należy: a) zapewnić odpowiedni dla rangi ośrodków zestaw funkcji, warunki zachowania ładu przestrzennego oraz zrównoważony rozwój przez dogęszczanie istniejących obszarów zainwestowania przy równoczesnym zachowaniu lub poszerzaniu terenów zielonych i powierzchni biologicznie czynnej Ochrona środowiska przyrodniczego. Należy zachować ustanowione formy ochrony przyrody w tym występujące w obszarze gminy, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, obszary NATURA 2000, pomniki przyrody, użytki ekologiczne i zespoły przyrodniczo-krajobrazowych oraz powiększać te obszary o tereny dotąd nie objęte ochroną. Należy ukształtować strukturę powiązań ekologicznych regionu składającą się w obszarze gminy z ponadregionalnego płata ekologicznego charzykowsko kościerskiego, ponadregionalnego korytarza pojeziernego północnego i regionalnego korytarza doliny Wierzycy. Korytarze ekologiczne należy ochraniać, rekultywować, rewaloryzować, a także zachowywać ich ciągłość przestrzenną. Należy stosować rozwiązania minimalizujące wpływ inwestycji infrastrukturalnych, przez rozważenie rozwiązań alternatywnych w przypadku kolizji z wartościami przyrodniczymi, kulturowymi i krajobrazowymi oraz stosować kompensację przyrodniczą w przypadku braku możliwości zastosowania rozwiązań alternatywnych. OCHRONA ZASOBÓW ŚRODOWISKA Zagospodarowanie przestrzeni w strefie występowania kopalin należy prowadzić w sposób umożliwiający w przyszłości ich wydobycie zaś samą eksploatację surowców należy prowadzić przede wszystkim na obszarach obecnie objętych wydobyciem z późniejszymi działaniami rewaloryzacyjnymi i rekultywacyjnymi. Należy zachować co najmniej obecną powierzchnię terenów leśnych i powiększać areał poprzez zalesianie gleb o najniższej przydatności rolniczej. Należy objąć ochroną jeziora lobeliowe i dystroficzne oraz zachować istniejące tereny hydrogeniczne. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 22

23 2.2.3 Ochrona środowiska kulturowego i system ochrony walorów krajobrazu. Należy unikać przekształceń przestrzennych mogących zagrażać zasobom dziedzictwa kulturowego, np.: dysharmonijne lub szkodliwe sąsiedztwo. Należy komponować nowe struktury z uwzględnieniem historycznej zabudowy uzupełnianie istniejących struktur o nowe elementy tworzące harmonijną całość. W gminnych dokumentach planistycznych należy zidentyfikować istniejące i potencjalne konflikty funkcjonalno-przestrzenne związane z ochroną walorów kulturowych oraz ustalać wytyczne dla nowego zainwestowania, tak aby mogło harmonijnie wpisywać się w istniejącą, cenną strukturę. Należy również ochraniać i odnawiać występujące w gminie zabytkowe układy ruralistyczne Należy zachować i eksponować najwartościowsze zespoły i fragmenty krajobrazu, panoramy widokowe i wnętrza architektoniczno-krajobrazowe dla wzmacniania wizerunku regionu oraz kształtować nowe walory krajobrazowe w tym przeciwdziałać procesom zagrażającym walorom krajobrazu. Należy ograniczyć zainwestowanie na terenach leśno-rolnych przez wyznaczanie w dokumentach planistycznych gmin obszarów wyłączonych spod zabudowy i jej ograniczanie oraz wskazywanie linii zabudowy oddzielającej obszar zabudowany od obszarów rolnych lub zagrodowej zabudowy rozproszonej. Należy przeciwdziałać powstawaniu zabudowy o cechach dysharmonijnych w strefach wglądów na tereny o wysokich walorach krajobrazowych. W obszarze gminy wg. planu województwa postuluje się poszerzenie obszarów chronionego krajobrazu: Gowidlińskiego OChK oraz OChK Doliny Wierzycy. Należy zadbać o ochronę przedpola ekspozycji bądź poprawę wyeksponowania m.in. przez ograniczenie wprowadzania zabudowy, zalesień, reklam wielkoformatowych i innych przekształceń, w szczególności zespołów ruralistycznych wsi Wąglikowice i Juszki. Należy ochraniać wodne platformy widokowe (m.in. przez zachowanie naturalnych i antropogenicznych walorów krajobrazowych oraz zapewnić warunki kontynuacji aktywności typowej dla danego krajobrazu i stanowiącej o jego urodzie dla gminy Kościerzyna w obszarze Jeziora Wdzydze widoki brzegów jeziora i zespołów z nim związanych; W gminnych dokumentach planistycznych należy określić: a) elementy i obszary charakterystyczne dla krajobrazu kulturowego miejscowości oraz szczegółowe zasady ich przekształceń; b) strefy krajobrazu zdegradowanego oraz zasady i kierunki ich przekształceń; c) sposoby rekompozycji, restylizacji i uporządkowania chaotycznych układów zabudowy; d) zasady zagospodarowania punktów widokowych i ochrony panoram widokowych. e) zidentyfikować istniejące i potencjalne konflikty funkcjonalno-przestrzenne związane z ochroną walorów kulturowych; f) zidentyfikować elementy charakterystyczne krajobrazu kulturowego oraz określić zasady ich ochrony (np.: wskazanie wytycznych dotyczących zgodnych z tożsamością miejscowości zasad: posadowienia obiektów na działce, formy obiektu, detalu architektonicznego); g) określić elementy charakterystyczne w przypadku dóbr kultury współczesnej, które winny zostać zachowane. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 23

24 2.2.4 Gospodarka turystyczna. Należy ograniczać presję turystyczną na obszary wrażliwe przyrodniczo, kulturowo i krajobrazowo przez zapewnienie infrastruktury obsługi ruchu turystycznego przeciwdziałającą dewastacji tych obszarów oraz ograniczyć intensywność zagospodarowania stref przybrzeżnych jezior, w przypadku jezior rynnowych należy zagospodarować tylko jedną stronę jeziora. Należy poprawić jakość i estetykę stref intensywnego zagospodarowania turystycznego. W szczególności rejon jezior Wdzydzkich. Należy rozwijać turystykę krajoznawczą oraz świąteczno weekendową i agroturystykę. Należy ograniczyć skutki najintensywniej wykorzystywanych obszarów rekreacyjnych w szczególności rejon jezior Wdzydzkich, należy w tym rejonie rozbudowywać i modernizować infrastrukturę żeglarstwa i innych sportów wodnych oraz rozwijać szlaki turystyki wodnej rzeka Wierzyca. Przez obszar gminy przebiegają szlaki rowerowe: międzynarodowa nr 4 Tysiąca Jezior, międzyregionalna nr 12 Trasa Zamków Polski Północnej oraz regionalne nr 16: Szlak Naszyjnik Północy i nr Komunikacja o znaczeniu ponadlokalnym. Przez obszar gminy przebiega korytarz transportowy korytarz kaszubski (Chojnice Kościerzyna Lębork Łeba) służący poprawie dostępności wewnątrz województwa. Przez obszar gminy przebiega droga krajowa nr 20 (Kościerzyna, Bytów, Miastko) przyjmuje się zasadność budowy obwodnicy miejscowości w ciągu tej drogi. Przez obszar gminy przebiegają również drogi wojewódzkie nr: 214 ( klasyfikacja droga główna ważna dla powiązań krajowych) i 221 ( droga zbiorcza). Droga krajowa jak i drogi wojewódzkie to drogi o znaczeniu ponadregionalnym i regionalnym szczególnie ważnym dla obsługi województwa pomorskiego. Przez obszar gminy Kościerzyna przebiega trasa kolejowa nr 211 na odcinku Kościerzyna Lipusz oraz nr 201 na odcinku Gdynia Kościerzyna stanowią one główną rolę w powiązaniach regionalnych województwa. Rozwój kolejowego transportu zbiorowego na obszarze województwa obejmować będzie kolej regionalną, której rozwój następować będzie w wyniku modernizacji (przebudowa, budowa dodatkowych torów) lub rewitalizacji linii kolejowych łączących obszar aglomeracji Trójmiasta z ośrodkami regionalnymi Kościerzyna przewiduje się rewitalizację linii nr 201: Kościerzyna Gdynia Główna oraz odcinków linii nr 211 i 212 na odcinku Bytów Lipusz Kościerzyna (tzw. Kaszubska Kolej Regionalna) w oparciu o dworzec kolejowy m. inn w mieście węzłowym Kościerzyna funkcjonować będzie integracja systemu transportu zbiorowego Infrastruktura techniczna ponadlokalna. w zakresie ochrony przed powodzią i regulacji stosunków wodnych: Należy wskazać sposoby ograniczania ilości wód opadowych i roztopowych odprowadzanych do odbiorników (wody niewymagające oczyszczania należy w możliwie najwyższym stopniu doprowadzać do wsiąkania w grunt, a wody z dachów wtórnie wykorzystywać. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 24

25 Odprowadzenie wód opadowych do cieków i zbiorników należy stosować tylko w przypadkach absolutnie koniecznych z uwzględnieniem opóźnienia i spowalniania ich odpływu oraz oczyszczania); Należy ustalić rozwiązania przeciwdziałające nadmiernemu uszczelnianiu terenów zurbanizowanych; Należy utrzymać i/lub odtwarzać naturalne obszary retencyjne (tereny zalewowe, poldery, zbiorniki małej retencji itp.). w zakresie zaopatrzenia w wodę: Należy uwzględniać i przestrzegać nakazy i zakazy określone w decyzjach o ustanowieniu stref ochrony pośredniej ujęć wód podziemnych i powierzchniowych, Należy rozszerzać zasięg obsługi wodociągów do przyjętego w planie standardu 100% korzystających przy równoczesnym wyposażaniu terenów w kanalizację sanitarną zakończoną oczyszczalnią ścieków, w zakresie odprowadzenia ścieków: Należy dążyć do wyposażenia w system kanalizacji sanitarnej zbiorczej zakończonej oczyszczalnią ścieków szczególnie na obszarach wyznaczonych aglomeracji ściekowych, W gminach wiejskich oraz w rolniczej przestrzeni produkcyjnej 75% mieszkańców powinno mieć dostęp do zbiorczej kanalizacji zakończonej oczyszczalnią ścieków, Na obszarach cennych przyrodniczo (objętych prawnymi formami ochrony przyrody) oraz na obszarach wrażliwych na zanieczyszczenia wód podziemnych i powierzchniowych należy dążyć do objęcia kanalizacją sanitarną jak największą liczbę mieszkańców. w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną: Należy budować źródła energii odnawialnych, w tym systemowe elektrownie wiatrowe przekazujące energię do krajowej sieci elektroenergetycznej, z zachowaniem zasad lokalizacji wymienionych w planie. Należy rozbudowywać i modernizować linie 15 i 0,4kV szczególnie na terenach wiejskich. Należy rozwijać odnawialne źródła energii wszędzie tam, gdzie pozwalają na to warunki. Przy określaniu lokalizacji elektrowni wiatrowych należy uwzględniać uwarunkowania wynikające w szczególności z ich oddziaływania na: obszary objęte ochroną przyrody, w formie: parków narodowych i ich otulin, rezerwatów przyrody, obszarów NATURA 2000, parków krajobrazowych i ich otulin, obszarów chronionego krajobrazu, pomników przyrody, stanowisk dokumentacyjnych, użytków ekologicznych i zespołów przyrodniczo-krajobrazowych; projektowane obszary chronione, w tym wytypowane w ramach tworzenia Europejskiej Sieci Obszarów Chronionych NATURA 2000; obszary tworzące osnowę ekologiczną województwa korytarze ekologiczne; tereny położone w strefach ekspozycji obiektów dziedzictwa kulturowego: pomników historii, cennych założeń urbanistycznych i ruralistycznych oraz założeń zamkowych, parkowo-pałacowych i parkowo-dworskich; tereny w otoczeniu lotnisk wraz z polami wznoszenia i podejścia do lądowania. Konieczne jest również uwzględnianie lokalizacji i sąsiedztwa: terenów zabudowy mieszkaniowej oraz aktywnego wypoczynku; Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 25

26 dróg o nawierzchni utwardzonej i linii kolejowych; linii elektroenergetycznych; lasów oraz akwenów i cieków wodnych; pasów technicznych i ochronnych brzegów morskich; innych farm wiatrowych. w zakresie zaopatrzenia w gaz i paliwa płynne: Należy przeprowadzić gazyfikację obszarów wiejskich tam gdzie zostanie wykazana opłacalność. w zakresie zaopatrzenia ciepło: Dla rejonu energetycznego północno centralnego (powiaty: pucki, lęborski, kartuski, kościerski, wejherowski) należy zwiększyć udział odnawialnych źródeł energii (OZE) w zaspokojeniu ogólnego zapotrzebowania na ciepło w województwie do wartości 50% w gminach wiejskich oraz obniżyć udział węgla w bilansie paliw do 39% Inne uwarunkowania. W gminie Kościerzyna występują obszary problemowe w tym obszary atrakcyjne turystycznie dla których plan przewiduje: Przy zagospodarowaniu obrzeży zbiorników wodnych i otoczenia parków krajobrazowych dążenie do właściwego ukierunkowania presji masowej turystyki, odciążenia i ochrony najbardziej wrażliwych elementów środowiska. Ograniczenie przeznaczania terenów otwartych na cele nowej zabudowy letniskowej, ukierunkowując jej ekspansję na adaptację niszczejącej zabudowy wiejskiej. Tworzenie infrastruktury umożliwiającej zrównoważony rozwój turystyki. 2.3 Uwarunkowania i wnioski z uwarunkowań wynikające z pozostałych dokumentów planów i programów województwa pomorskiego. Opracowano na podstawie informacji regionalnych przygotowanych przez Urząd Marszałkowski wniosek do zmiany Studium opartych m. in. na opracowaniach i dokumenty dokumentach: Wieloletni Program Inwestycyjny Województwa Pomorskiego Uchwała Sejmiku Województwa Pomorskiego nr 683/XXIX/08 z dnia 29 listopada 2008 r. W stosunku do całego województwa przewiduje budowę infrastruktury szerokopasmowej regionalnej sieci informacyjnej "Pomorska Sieć Szerokopasmowa " oraz wprowadzenie zintegrowanego systemu Informacji Turystycznej Województwa Pomorskiego. Poza tym dla gminy Kościerzyna w miejscowości Wdzydze przewiduje budowę sektora wejściowego muzeum we Wdzydzach na bazie odbudowy XVIII w. karczmy z Rumi (inwestycja zrealizowana). Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 26

27 2.3.2 Strategia rozwoju województwa pomorskiego - Uchwała nr 458/XXII/12 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 24 września 2012 roku w sprawie przyjęcia Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego Cel operacyjny Wysoka efektywność przedsiębiorstw - Pozyskiwanie inwestycji zewnętrznych - Obszar Metropolitalny Trójmiasta oraz gminy położone wzdłuż infrastruktury regionalnych korytarzy transportowych. Cel operacyjny Unikatowa oferta turystyczna i kulturalna Rozwój sieciowych i kompleksowych produktów turystycznych - Obszary o wysokim potencjale turystycznorekreacyjnym środowiska przyrodniczego i kulturowego (do takich obszarów można zaliczyć gminę Wiejską Kościerzyna. W obszarach tych ważnym, oczekiwanym efektem jest wykorzystanie w sposób racjonalny, efektywny i zrównoważony unikatowych walorów naturalnych, kulturalnych i dziedzictwa kulturowego, w tym kulinarnych. We wskaźnikach zakłada się do 2020 roku średnioroczny wzrost o 3% liczby turystów korzystających z noclegów poza sezonem turystycznym. Samorządu Województwa Pomorskiego zobowiązuje się do Rozwój regionalnych sieciowych produktów turystycznych obejmujących m.in. małe porty, morskie, mariny, szlaki rowerowe i kajakowe oraz śródlądowe drogi wodne, a także unikatowe dziedzictwo regionalne i ofertę kulturalną. Cel operacyjny Wysoki poziom kapitału społecznego - Kompleksowa rewitalizacja i rozwój przestrzeni publicznych. Cel operacyjny Lepszy dostęp do usług zdrowotnych - Poprawa dostępu do wysokiej jakości specjalistycznych usług zdrowotnych w zakresie chorób cywilizacyjnych - Obszar Metropolitalny Trójmiasta, w szczególności Gdańsk, Gdynia i Sopot oraz Słupsk, Ustka, Chojnice, Kwidzyn, Malbork, Starogard, Gdański, Lębork, Kościerzyna i Bytów. Cel operacyjny Sprawny system transportowy - Modernizacja infrastruktury wiążącej węzły multimodalne z układem transportowym regionu - Gminy położone w zasięgu infrastruktury regionalnych korytarzy transportowych wg Planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego, kumulujących główne ponadregionalne powiązania transportowe ( gmina Kościerzyna). W związku z realizacją celu oczekuje się od władz centralnych włączenia dróg wojewódzkich nr 235 i 214 (odcinek Kościerzyna-Łeba), Obwodnicy Północnej Aglomeracji Trójmiasta i Trasy Kwiatkowskiego do sieci dróg krajowych oraz budowa obwodnicy Kościerzyny w ciągu drogi nr 20 a także modernizacja kluczowych linii kolejowych: nr 131 (Tczew- Chorzów), nr 201 (Gdynia-Nowa Wieś Wielka), nr 202 (Gdańsk-Stargard Szczeciński) i nr 203 (Tczew-Kostrzyn). Cel operacyjny Bezpieczeństwo i efektywność energetyczna - Wsparcie przedsięwzięć z zakresu efektywności energetycznej i z zakresu wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Cel operacyjny Dobry stan środowiska - Rozwój systemów odbioru i oczyszczania ścieków komunalnych oraz wód opadowych i roztopowych tendencja do %, Ograniczanie zagrożeń powodziowych (Obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi wyznaczone we wstępnej ocenie ryzyka powodziowego oraz obszary wyznaczone na mapach zagrożenia powodziowego), Zachowanie walorów przyrody i poprawa spójności przyrodniczej (Obszary objęte prawnymi formami ochrony przyrody oraz obszary wpisujące się w strukturę korytarzy ekologicznych wg Planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego). Samorząd Województwa Pomorskiego zobowiązuje się do przyjęcia planów ochrony dla wszystkich parków krajobrazowych położonych na terenie województwa pomorskiego. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 27

28 2.3.3 Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Pomorskiego Przewiduje rewitalizację i modernizację tzw. Kościerskiego Korytarza Kolejowego - Kościerzyna Gdynia, na który składają się następujące odcinki: odcinek linii kolejowej nr 201 Kościerzyna Gdańsk Osowa od km 137,0 do km 188,3 oraz odcinek linii kolejowej nr 201 Gdańsk Osowa Gdynia Główna od km 188,3 do km 204,3. Program zakłada również budowę Centrów Informacji Turystycznej Bramy Kaszubskiego Pierścienia - budowa infrastruktury zapewniającej poprawę jakości usług informacji turystycznej i umożliwiającej promocję wyrobów regionalnych, a także stworzenie technicznych i organizacyjnych podstaw dla wykreowania i wypromowania kompleksowej oferty turystycznej opartej o przyrodnicze i kulturowe zasoby Kaszub dla powiatów: lęborskiego, chojnickiego, bytowskiego, kartuskiego, i kościerskiego odpowiedzialne za realizację jest Stowarzyszenie Turystyczne Kaszuby Lokalna Organizacja Turystyczna. 2.4 Uwarunkowania i wnioski wynikające z polityki przestrzennej w gminach sąsiednich W opracowanej zmianie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy miejskiej Kościerzyna (2014r.), w przyjętej polityce przestrzennej miasta, są plany na przedsięwzięcia, które będą miały wpływ na przyległe do granic miasta tereny gminy wiejskiej Kościerzyna. Do najważniejszych planów - oddziałujących na gminę wiejską Kościerzyna należą: dalekosiężne plany miasta odnośnie uzyskania dla miasta bądź jego części statusu Uzdrowiska postulowane przez miasto jest utworzenie stref uzdrowiskowych w porozumieniu z gminą wiejską, w obszarze obrębu Rybaki, w jego północno zachodniej części, w kierunku ośrodka wypoczynkowego w miejscowości Garczyn. miasto rozważa możliwości obejścia miasta w ciągu drogi 214 w studium przyjętych jest kilka możliwości wariantów w tym jeden preferowany. Proponowane warianty obejścia przebiegają między innymi przez obręby geodezyjne Kościerska Huta oraz Kościerzyna Wybudowanie. we wschodniej części miasta, przy granicy administracyjnej z obrębem geodezyjnym Nowy Klincz miasto, w Studium wyznaczyło nowe, duże powierzchniowo, tereny inwestycyjne z przeznaczeniem pod zabudowę produkcyjną. W porozumieniu z gminą wiejską Kościerzyna, przy poszerzeniu tych terenów w obszar obrębu Nowy Klincz, możliwe jest utworzenie strefy produkcyjno przemysłowej. Studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania pozostałych gmin sąsiadujących z gminą wiejską Kościerzyna, w przewadze były uchwalane jeszcze przed 2003 rokiem, a więc według nieobowiązującej już ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym. Nie mniej jednak ich ustalenia są nadal aktualne i wiążące do czasu zmiany tych dokumentów. Do ważniejszych ustaleń gmin sąsiednich, mających wpływ na gminę wiejską Kościerzyna można zaliczyć wyznaczone tereny lokalizacji elektrowni wiatrowych przy granicy z obrębem Kłobuczyno oraz Wielki Klincz, w gminie Nowa Karczma. 2.5 Uwarunkowania i wnioski wynikające z lokalnych planów i programów gminy Kościerzyna. Plan Rozwoju Lokalnego gminy Kościerzyna w aspekcie planowanych rozwiązań przestrzennych, mających wpływ na formułowanie kierunków zagospodarowania przestrzennego, zakłada: Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 28

29 w ramach realizacji planu gospodarki ściekowej: budowę sieci kanalizacyjnej we wszystkich miejscowościach gminy w których jest to ekonomicznie uzasadnione tj: Skorzewo, Kościerzyna Wybudowanie, Kościerska Huta, Kaliska, Nowa Wieś, Dobrogoszcz, Nowy Klincz, Mały Klincz, Dębogóry, Niedamowo, Wielki Podleś, Korne, budowę przydomowych oczyszczalni ścieków w takich miejscowościach jak: Częstkowo, Wieprznica, Owśnice, Rybaki, Szarlota, Szenajda, tereny w zabudowie rozproszonej, budowę i modernizacja wiejskich oczyszczalni ścieków w miejscowościach: Wielki Klincz, Łubiana, Wąglikowice, budowę i modernizację zakładowych oczyszczalni ścieków, sukcesywną likwidację lokalnych zbiorników bezodpływowych i przyłączenie do sieci kanalizacyjnej, w ramach realizacji gospodarki rolnej: zwiększenie areału gruntów przeznaczonych pod produkcję biomasy. w ramach realizacji programu zwiększenia lesistości: wsparcie instytucjonalne zalesiania gruntów rolnych, zalesianie gruntów zdegradowanych, przygotowanie planów zagospodarowania przestrzennego gminy do potrzeb zalesieniowych, w ramach zadrzewień i terenów zieleni: zwiększenie powierzchni zadrzewień oraz zaplanowanie w planie zagospodarowania przestrzennego gminy terenów pod zadrzewienia, w ramach programu gospodarki odpadami: budowę Zakładu Segregacji Odpadów Zmieszanych w Gostomiu, w ramach ochrony powietrza: wsparcie budowy infrastruktury rowerowej: budowa nowych tras rowerowych, przebudowa drogi krajowej na dwujezdniową w celu upłynnienia ruchu samochodów, zwiększenie wielkości zadrzewień przyzakładowych, w ramach ochrony i rozwoju obszarów chronionych: utworzenie szlaku kajakowego Wda, ustanawianie zakazów na terenach ochronnych, które będą chronić tereny jednocześnie nie będą ograniczać prowadzonej gospodarki, podjęcie próby objęcia ochroną rezerwatową wybranych obszarów, w ramach ochrony flory i fauny: podjęcie prób objęcia ochroną w formie użytku ekologicznego wybranych obszarów oraz pomników przyrody wybranych obiektów, budowę przejść dla zwierząt przez trasy komunikacyjne, w ramach gospodarki rybackiej: zapobieganie przegradzaniu rzek stałymi budowlami piętrzącymi poprzez budowę przepławek dla ryb, w ramach ochrony gruntów rolnych: Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 29

30 objęcie zalesieniem gruntów rolnych o niskiej przydatności produkcyjnej, objęcie zalesieniem gruntów narażonych na erozję wodną i wietrzną, ograniczenie dalszego przeznaczania gruntów rolnych pod zabudowę letniskową i mieszkalną, maksymalne wykorzystanie terenów już przeznaczonych pod budownictwo, niedopuszczenie do realizacji zabudowy rozproszonej; w ramach realizacji programu ochrony lasów: racjonalne przeznaczenie gruntów leśnych na cele nieleśne, rekultywacja terenów pokopalnianych wyłącznie w kierunku leśnym, zakaz przeznaczania gruntów leśnych pod budownictwo, w ramach realizacji programu ochrony kopalin: uwzględnienie w studium uwarunkowań i planów zagospodarowania przestrzennego wszystkich znaczących złóż w granicach ich udokumentowania, rekultywację terenów poeksploatacyjnych, głównie w kierunku wodno leśnym, w ramach wykorzystania odnawialnych źródeł energii: uwzględnienie uwarunkowań przyrodniczo-krajobrazowych przy lokalizacji form energetyki odnawialnej, budowa instalacji wykorzystujących energię odnawialną. Gmina Kościerzyna ma wysoki potencjał rekreacyjny jednakże, mimo ogromnego znaczenia turystyki dla rozwoju gospodarki lokalnej, nie należy przeznaczać nowych terenów pod budownictwo letniskowe indywidualne poza terenami istniejącymi w już uchwalonych planach przestrzennych. Obowiązujące plany przestrzenne nie powinny być zmieniane w celu dalszego przeznaczenia terenów rolnych pod budownictwo letniskowe i mieszkaniowe, aż do czasu zabudowy terenów już przeznaczonych i co istotne pełnego skanalizowania i wybudowania infrastruktury drogowej. Większość założeń Wieloletniego Planu Inwestycyjnego Gminy Kościerzyna na lata do chwili sporządzania aktualizacji dokumentu studium została już zrealizowana. Na rok 2013 plan przewiduje następujące inwestycje: Ochrona środowiska Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego poprzez kompleksową rozbudowę systemu kanalizacji i oczyszczalni ścieków na obszarze zlewni rzeki Wdy i Wierzycy w tzw. aglomeracji Wielki Klincz, Łubiana i Wdzydze (rozłożone na lata ); Rekultywacja I i II kwatery składowiska w Gostomiu; Budowa 8 boisk sportowych z zapleczem ( rozłożone na lata ); Realizacja Programu Aktywizacji Wsi Kościerskiej ( rozłożone na lata ); Wymiana sprzętu informatycznego w 12 punktach publicznego dostępu do Internetu; Realizacja Programu Małej Retencji na obszarze Powiatu Kościerskiego; Sportowy Ośrodek Rehabilitacyjny w Łubianie Basen pływacki. Z powodu zakończenia perspektywy czasowej należy uaktualnić dokument. Założenia Programu Ochrony Środowiska oraz Planu Gospodarki Odpadami Gminy Kościerzyna na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata , w chwili sporządzania dokumentu studium są już nieaktualne gdyż nie obejmują późniejszej perspektywy czasowej należy przeprowadzić aktualizację tych dokumentów. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 30

31 2.6 Uwarunkowania wynikające z dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu Użytkowanie i zagospodarowanie terenu gminy. Lokalizacja gminy Kościerzyna Gmina Kościerzyna to gmina wiejska położona w województwie pomorskim, w powiecie kościerskim. W skład gminy wchodzi 35 sołectw: Czarlina, Częstkowo, Dębogóry, Dobrogoszcz, Gostomie, Grzybowo, Juszki, Kaliska Kościerskie, Kłobuczyno, Korne, Kościerska Huta, Kościerzyna-Wybudowanie, Loryniec, Łubiana, Małe Stawiska, Mały Klincz, Mały Podleś, Niedamowo, Nowa Kiszewa, Nowa Wieś Kościerska, Nowy Klincz, Nowy Podleś, Puc, Rotembark, Sarnowy, Skorzewo, Stawiska, Sycowa Huta, Szarlota, Wąglikowice, Wdzydze, Wielki Klincz, Wielki Podleś, Wieprznica, Zielenin. Gmina Kościerzyna została powołana uchwałą Rady Ministrów 1 stycznia 1992 r. Gmina Kościerzyna jest największą gminą powiatu kościerskiego. Położona jest na terenie Szwajcarii Kaszubskiej i Borów Tucholskich. W gminie krzyżują się: szlaki komunikacyjne: drogi relacji Gdańsk, Gdynia Chojnice, Toruń Słupsk oraz linie kolejowe: Gdynia Bydgoszcz, Gdynia Chojnice. Gospodarka ma charakter rolniczo turystyczny. Ze względu na swoje położenie gmina Kościerzyna uznawana jest za jeden z najpiękniejszych i najbardziej atrakcyjnych turystycznie regionów Polski. Skrócony rys historyczny. Pierwsze ślady osadnictwa na terenie gminy Kościerzyna pochodzą z epoki brązu ( lat p.n.e.) jednak rozwój osadnictwa, z uwagi na słabe warunki agroekologiczne, postępował stosunkowo wolno. W związku z tym osadnictwo rozwijało się głównie na wschód i północ od Kościerzyny, gdzie ziemie były lepsze. Do najstarszych miejscowości można zaliczyć Skorzewo, Kłobuczyno i Gostomie wzmianki o tych miejscowościach pochodzą z XIII w. Wśród osad, które powstały do XVI w. dominowała własność szlachecka, niejednokrotnie rozdrobniona. Większe majątki przetrwały w okolicach obecnego Wielkiego Klincza, Niedamowa, Wielkiego Podlesia i Puca towarzyszyły im liczne pomniejsze folwarki i wsie szlacheckie. Od XVI w. osadnictwo zaczęło coraz silniej wkraczać na tereny zalesione w postaci licznych pieców smolnych i hut, wokół których powstawały małe osady rolnicze ( Sycowa Huta, Grzybowo, Szenajda, Juszki, Lizaki) Małe osady często powstawały też nad jeziorami wykształciły się z sezonowych osad rybackich. (Czarlina, Rybaki, Wdzydze). Czynnikiem sprzyjającym zakładaniu osad były też przeprawy na biegnących przez puszcze szlakach komunikacyjnych (Loryniec) oraz warunki dla przemysłu opartego na napędzie wody ( Wieprznica, Korne, Grzybowski Młyn). Na całym obszarze gminy występuje ponadto charakterystyczna dla poparcelacyjnego rozwoju osadnictwa w II poł. XIX w i początku XX w. zabudowa rozproszona. Samotnicze zagrody związane z rozłogiem pól stanowią ważny element kulturowego krajobrazu otwartego. Do połowy XX w. w gminie dominowało budownictwo drewniane, które w latach 60-tych i następnych zaczęło ulegać gwałtownej wymianie na budownictwo murowane. Z początku posługiwano się tradycyjną formę, jednak później zaczęły pojawiać się obiekty dysharmonijne (z płaskimi dachami, a obecnie na nieproporcjonalnie wysokiej podmurówce). Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 31

32 Tabela 1. Użytkowanie terenu wg ewidencji gruntów (2011r.) l.p Użytkowanie terenu Szczegółowe użytkowanie terenu pow. w (ha) - ewidencyjna 1 użytki rolne grunty orne 9202,71 2 sady 40,81 3 łąki trwałe 992,11 4 pastwiska trwałe 1167,12 5 grunty rolne zabudowane 327,06 6 grunty pod stawami 7,99 7 grunty pod rowami 33,97 8 razem 11771,79 9 grunty leśne oraz lasy 14897,78 10 zadrzewienia i grunty zadrzewione i zakrzewione 24,99 11 zakrzewienia razem 14922,78 12 grunty zabudowane i tereny mieszkaniowe 199,90 13 zurbanizowane tereny przemysłowe 57,30 14 inne tereny zabudowane 96,57 15 zurbanizowane tereny niezabudowane 70,62 16 tereny rekreacyjno - wypoczynkowe 165,50 17 tereny komunikacyjne drogi 701,75 18 tereny komunikacyjne tereny kolejowe 99,35 19 inne 0,01 20 użytki kopalne 83,24 21 razem 1474,27 22 grunty pod wodami morskimi wewnętrznymi 0,00 23 powierzchniowymi płynącymi 1479,92 24 powierzchniowymi stojącymi 398,55 25 razem 1878,47 26 użytki ekologiczne 41,45 27 nieużytki 811,92 28 tereny różne 17,87 29 razem 30918,56 Według przeprowadzonej w maju 2012 inwentaryzacji w można wyróżnić następujące obszary zainwestowane: obszarze gminy Kościerzyna 1. zabudowania i zainwestowania zwartych jednostek osadniczych w skład których wchodzi istniejąca zabudowa zagrodowa poszczególnych wsi wraz z zabudową mieszkaniową uzupełniającą tą strukturę, zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna, usługowo mieszkaniowa oraz usługowa w tym tereny szkół, kościołów, hal sportowych a także innych drobniejszych usług oraz zieleń towarzysząca w postaci zieleni urządzonej, boisk sportowych w obszarze zwartej zabudowy miejscowości. 2. zabudowania nowych zespołów/jednostek zabudowy jednorodzinnej z usługami towarzyszącymi to tereny z ewidentnie wyróżniającą się nową strukturą mieszkaniową zabudowy jednorodzinnej oraz z obiektami mieszkaniowo rekreacyjnymi jak również drobne usługi uzupełniające w przewadze znajdujące się w obiektach mieszkaniowych. 3. zabudowania zakładów produkcyjnych - tereny istniejących obiektów produkcyjnych, przemysłowych, składów i magazynów oraz ferm zwierząt hodowlanych przede wszystkim fermy drobiu. Do większych zakładów produkcyjnych przede wszystkim można zaliczyć przedsiębiorstwa: Zakład Porcelany Stołowej LUBIANA S.A produkcja porcelany we wsi Łubiana, jedyny zakład w powiecie kościerskim zatrudniający powyżej 1000 osób; Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 32

33 Kościerskie Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowe UNIBUD obróbka materiałów pochodzenia drzewnego w Wielkim Klinczu; UNITRADE Sp. z o.o. zakład produkcji ścierniw we wsi Łubiana; LIMKO Sp. z o.o. zakład produkcji kalki ceramicznej we wsi Łubiana; PETROLINVEST Gdynia Sp. z o.o. rozlewnia gazu płynnego, we wsi Łubiana; SKANSKA S.A. zakład produkcji kruszyw we wsi Gostomie (wykorzystuje złoże kruszywa naturalnego Gostomie II ); Przedsiębiorstwo Budownictwa Elektroenergetycznego ELBUD Gdańsk S.A wytwórnia prefabrykatów żelbetowych we wsi Owśnice; EL-TYNK zakład budowlany we wsi Dobrogoszcz. 4. tereny wydobycia kruszyw naturalnych obszary obecnego wydobycia kruszyw. 5. zabudowania rekreacyjne - w skład których wchodzą obiekty letniskowe indywidualne, tereny ośrodków wypoczynkowych i wczasowych, hoteli, moteli, pensjonatów oraz obiektów agroturystycznych w kompleksach wypoczynkowych. 6. zabudowa zagrodowa rozproszona w skład której wchodzą obiekty o dominującej funkcji zabudowy zagrodowej siedlisk rolniczych w części z uzupełniającą funkcja agroturystyczną. Struktura powierzchniowa pokrycia gminy poszczególnymi wyodrębnionymi terenami (sporządzona na podstawie inwentaryzacji przeniesionej na mapę Uwarunkowania), przedstawia się następująco: Tabela 2. Użytkowanie terenów. Przeznaczenie terenu Powierzchnia zabudowy (około) % ogólnej powierzchni gminy tereny zwartych jednostek 415,7 ha 1,34% osadniczych tereny nowych zespołów zabudowy 239 ha 0,77% mieszkaniowej z usługami towarzyszącymi tereny zabudowy rekreacyjnej 350,7 ha 1,13% tereny zakładów produkcyjnych 156,5 ha 0,5% tereny wydobycia kruszyw 162 ha 0,52% naturalnych tereny zabudowy zagrodowej 130 ha 0,41% teren Muzeum - Wdzydze 14,5 ha 0,03% RAZEM 1468 ha 4,7% Powierzchnia Gminy Kościerzyna zajmuje ok ha. Tabela 3. Podstawowe przeznaczenie terenu PRZEZNACZENIE TERENU POWIERZCHNIA(HA) % POW GMINY POW. LASÓW % POW. WÓD % TERENY ZABUDOWANE I ZAINWESTOWANE ,7 % POW. GRUNTÓW ORNYCH ,3% Tereny zabudowane i zainwestowane w tym także obszary przeznaczone pod wydobycie kruszywa naturalnego zajmują ok. 4,7% powierzchni całej gminy. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 33

34 Powierzchnia gminy wynosi ok ha z czego lasy i jeziora stanowią ok. 61% (wyróżnione jako tereny bezinwestycyjne). Powierzchnia gminy z wyłączeniem terenów tzw. bezinwestycyjnych t.j lasów i wód powierzchniowych wynosi ha. Można więc wyliczyć, iż na powierzchni ha łączna powierzchnia pokryta terenami już zainwestowanymi to ok ha, co stanowi ok. 12% powierzchni gminy z wyłączeniem terenów bezinwestycyjnych do których należą lasy i wody powierzchniowe Struktura demograficzna. Według Urzędu Gminy Kościerzyna na terenie gminy w dniu r. zameldowanych na pobyt stały było mieszkańców a na pobyt czasowy 282 osoby. Z 35 sołectw 24 to sołectwa małe do 400 osób. Ludność zamieszkująca w nich stanowi blisko 1/3 mieszkańców gminy. W 3 największych sołectwach; w Wielkim Klinczu, Łubianie i Skorzewie zamieszkuje łącznie 40% ludności gminy. Reszta to sołectwa od 400 do 800 mieszkańców. Tabela 4. Struktura demograficzna poszczególnych sołectw. Lp Sołectwo Miejscowości w sołectwie Liczba mieszkańców w miejscowości Liczba mieszkańców w sołectwie 1. Czarlina 2. Częstkowo Czarlina 47 Czarlina Osada 18 Skoczkowo Częstkowo Fingrowa Huta Ludwikowo Dębogóry Dębogóry Dobrogoszcz Dobrogoszcz Gostomie Gostomie Grzybowo 7. Juszki Grzybowo 179 Grzybowski Młyn 37 Debrzyno 8 Juszki Kaliska Kościerskie Kaliska Kościerskie Kłobuczyno Kłobuczyno Korne Korne Kościerska Huta Kościerska Huta Kościerzyna Wybudowanie 13. Loryniec Kościerzyna Wybudowanie Loryniec 128 Szludron 5 Wawrzynowo Łubiana Łubiana Małe Stawiska Małe Stawiska Mały Podleś Mały Podleś Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 34

35 17. Mały Klincz Mały Klincz Niedamowo Niedamowo Nowa Kiszewa Nowa Kiszewa Nowa Wieś Kościerska Nowa Wieś Kościerska Nowy Klincz Nowy Klincz Nowy Podleś Nowy Podleś Puc Dąbrówka 38 Puc Rotembark Rotembark Sarnowy Sarnowy Skorzewo Skorzewo Stawiska 28. Sycowa Huta 29. Szarlota Stawiska 265 Szenajda 74 Lizaki 76 Sycowa Huta 100 Stare Nadleśnictwo 70 Rybaki 54 Wierzysko Leśnictwo Szarlota Wąglikowice Wąglikowice Wdzydze Gołuń 30 Kruszyna 7 Wdzydze 184 Zabrody Wielki Klincz Wielki Klincz Wielki Podleś Wielki Podleś Wieprznica 35. Zielenin Garczyn 3 Owśnice 65 Wieprznica 49 Będominek 51 Kula Młyn 7 Zielenin Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 35

36 Struktura sieci osadniczej w gminie Kościerzyna w zależności od liczby ludności Sołectwa powyżej 1500 osób 40% Sołectwa do 400 osób 32% Sołectwa do 800 osób 28% Charakterystyka zagospodarowania poszczególnych miejscowości gminy. 01. OBRĘB Czarlina Obręb położony w południowo zachodnim krańcu gminy, na terenie Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego, nad jeziorem Jelenie. Przez obszar obrębu przepływa rzeka Wda, będąca szlakiem spływów kajakowych. Przez obszar przebiega czerwony Szlak Kaszubski. W obszarze obrębu można wyróżnić trzy miejscowości: Czarlina zabudowa miejscowości jest zlokalizowana po wschodniej stronie drogi gminnej głównie jest to zabudowa mieszkaniowa oraz zagrodowa. Miejscowość posiada bazę rekreacyjną w postaci obiektów agroturystycznych oraz Ośrodek Szkoleniowo-Rekreacyjny Gdańskiej Stoczni Remontowa im. J.Piłsudskiego zlokalizowany na południe od zabudowań wsi nad jeziorem Radolne; Czarlina Osada i Skoczkowo miejscowość położona przy drodze z Wąglikowic do Wdzydz Kiszewskich, na Szlaku Kaszubskim. Na południe od miejscowości leży jezioro Jelenie. Zabudowania samej miejscowości to kilka domów jednorodzinnych oraz zagród. Pomiędzy zabudową miejscowości a jeziorem Jelenie, na południe od drogi gminnej, znajdują się tereny zabudowy letniskowej oraz rekreacyjnej. 02. OBRĘB Częstkowo Obręb położony w południowej części gminy. W obrębie, przy jego wschodniej granicy płynie rzeka Rokownica oraz jest zlokalizowane jezioro Wieprznickie. W obszarze obrębu występuje nieliczna zabudowa mieszkaniowa oraz zagrodowa skupiona głównie w miejscowości Częstkowo po obu stronach drogi gminnej oraz w miejscowości Ludwikowo. W obszarze obrębu, przy granicy z obrębem Gostomie, znajduję się tereny złoża kruszyw naturalnych. W miejscowości Fingrowa Huta znajdują się kompleksy zabudowy letniskowej i rekreacyjnej w pobliżu jeziora Wieprznickiego. 03. OBRĘB Dębogóry Obręb położony w południowo wschodniej części gminy, częściowo ( południowozachodnia część obrębu) w Obszarze Chronionego Krajobrazu Doliny Wierzycy. Przez środkową część obrębu, z północy na południe oraz ze wschodu na zachód przebiegają drogi powiatowe. W rejonie skrzyżowania tych dróg znajduje się miejscowość Dębogóry z zabudową mieszkaniową oraz zagrodową zlokalizowaną o obu stronach tych dróg. Na południe od zabudowań wsi znajduje się jezioro Przywidz. W pobliżu wsi (skrzyżowanie Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 36

37 z drogą wojewódzką 214 Kościerzyna-Warlubie) znajduje się nagrobek siedmiu Żydówek, które zginęły w czasie marszu ewakuacyjnego Marszu śmierci w lutym 1945 r. W południowo wschodnim krańcu obrębu znajdują się tereny przemysłowo produkcyjne. 04. OBRĘB Dobrogoszcz Obręb położony w południowo wschodniej części gminy. Zabudowa wsi Dobrogoszcz jest zlokalizowana po obu stronach, przebiegających przez nią dróg gminnych. Jest to zabudowa o szerokim wachlarzu funkcji zabudowa produkcyjno przemysłowa na zachodzie, mieszkaniowa oraz zagrodowa w centrum miejscowości oraz na zachód zabudowa mieszkaniowa, pensjonatowa, letniskowa indywidualna oraz tereny rekreacyjne. W miejscowości znajdują się obiekty agroturystyczne oraz usługi podstawowe sklepy głównie spożywczo przemysłowe. W obrębie znajduje się również duży zakład przemysłowy - EL-TYNK zakład budowlany. W miejscowości obserwuje się silną ekspansję zabudowy północnego i wschodniego brzegu jeziora Dobrogoszcz. 05. OBRĘB Gostomie Obręb położony w północno zachodnim krańcu gminy. W obrębie występuje duża obszarowo ilość terenów złoża kruszyw naturalnych część z tych terenów jest obecnie w trakcie wydobycia. Na terenie obrębu znajduje się zakład produkcji kruszyw - SKANSKA S.A. (wykorzystuje złoże kruszywa naturalnego Gostomie II ); Przy granicy z obrębem Częstkowo jest zlokalizowane składowisko odpadów komunalnych. Zabudowania wsi Gostomie rozciągają się głównie wzdłuż drogi powiatowej jest to zabudowa w przewadze mieszkaniowa oraz zagrodowa z nielicznymi terenami produkcyjnymi oraz usługowymi. W miejscowości znajduje się Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego filia parafii w Stężycy, siedziba ochotniczej straży pożarnej oraz usługi podstawowe sklepy spożywczo przemysłowe. W południowej części obrębu, nad jeziorem Borowe, oraz przy zachodniej granicy w obszarze i sąsiedztwie Gowidlińskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu znajdują się kompleksy zabudowy letniskowej indywidualnej oraz tereny rekreacyjne. 06. OBRĘB Grzybowo Obręb położony w zachodniej części gminy na północnych obrzeżach Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego, prawie w całości w obszarze Lipuskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu nad rzeką Trzebiochą. W południowej części obrębu przeważają duże kompleksy leśne Zabudowa letniskowa oraz rekreacyjna obrębu skupia się głównie wzdłuż brzegów jezior Żołdowo i Sominko. W obrębie znajdują się dwie miejscowości: Grzybowo skupia zwartą zabudowę wsi zabudowę mieszkaniową, mieszkaniową z drobnymi usługami oraz zagrodową, zlokalizowana głównie na zachód od drogi powiatowej. Na wschód od drogi powiatowej, w rejonie miejscowości, zlokalizowane są obszary złóż kruszyw naturalnych część z nich jest eksploatowana a część poddana rekultywacji. W miejscowości znajdują się usługi podstawowe sklepy oraz prowadzona jest działalność agroturystyczna. Drugą miejscowością jest Grzybowski Młyn w obszarze zwartej zabudowy znajduje się jedynie kilka domów mieszkalnych. 07. OBRĘB Juszki Obręb położony w południowej części gminy, na terenie Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego. W obrębie znajdują się dwa jeziora: Mieliste i Długie. Nad jeziorem Długie, od południa znajduje się kompleks zabudowy letniskowej i tereny rekreacyjne. W obrębie przeważają duże kompleksy leśne otaczające dookoła zabudowania Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 37

38 miejscowości Juszki. Na południu znajduje się otoczone lasami jezioro Strupino. Okoliczne lasy i liczne jeziora nadają miejscowości Juszki charakter oazy spokoju o szczególnych walorach rekreacyjno-turystycznych. Juszki, dzięki swojej zabudowie z XIX i początku XX wieku jak również zachowanemu oryginalnemu porządkowi ruralistycznemu, uzyskały status zabytku architektonicznego. Miejscowość znajduje się na turystycznym zielonym Szlaku Kamiennych Kręgów. Zabudowa miejscowości to w przewadze domy jednorodzinne oraz zabudowa zagrodowa skupiona przy przecięciu dróg gminnych. W obszarze obrębu jest jeszcze jedna miejscowość Debrzyno, w którym znajduje się Ośrodek wczasowo-wypoczynkowy Debrzyno. 08. OBRĘB Kaliska Kościerskie Obręb znajduje się w północnej części gminy. Północną część obrębu porastają duże połacie leśne. Z północnego wschodu na południowy zachód przecina go droga krajowa nr 20 Stargard Szczeciński - Szczecinek - Gdynia. Na południe od miejscowości znajduje się jezioro Dobrogoszcz. Wzdłuż drogi krajowej planowany jest rozwój zabudowy produkcyjnej. Zabudowa mieszkaniowa oraz mieszkaniowo usługowa miejscowości Kaliska Kościerskie skupia się po obu stronach drogi krajowej z przewagą terenów zabudowanych na południe od tej drogi. W miejscowości znajduje się: Szkoła Podstawowa w Kaliskach (obwód szkolny obejmuje: Kaliska, Nowa Wieś, Dobrogoszcz, Kościerska Huta); kwatery agroturystyczne, siedziba ochotniczej straży pożarnej oraz usługi podstawowe sklepy. 09. OBRĘB Kłobuczyno Najdalej na północ wysunięty obręb gminy Kościerzyna, położony u podnóży Wzgórz Szymbarskich z ich najwyższym wzniesieniem Wieżycą. Ponad połowę powierzchni obrębu stanowią użytki rolne a ponad 1/3 stanowią lasy. Z północnego wschodu na południowy zachód przecina go droga krajowa nr 20 Stargard Szczeciński - Szczecinek Gdynia. W obrębie znajduje się jedna miejscowość Kłobuczyno. Kłobuczyno to jedna z najstarszych miejscowości w rejonie kościerskim. Zaludniona już była w czasie prehistorycznym o czym świadczą odnalezione tutaj zabytki archeologiczne należące do tzw. kultury wschodniopomorskiej. Zabudowa miejscowości to przede wszystkim budynki mieszkaniowe oraz zabudowa zagrodowa a także na południu przemysłowa. Znajduje się tu filia szkoły podstawowej w Kaliskach oraz liczący się na rynku pracy zakład, który wybudowano w 1965 roku na bazie byłej Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej. Jest to firma przerobu betonu i materiałów budowlanych. Bardzo aktywnie działa na terenie obrębu jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, której początki datowane są na przełom XVII i XIX wieku. W miejscowości są również usługi podstawowe typu sklepy spożywcze i spożywczo przemysłowe. 10. OBRĘB Korne Obręb położony jest w zachodniej części gminy. W jego obszarze przeważają lasy ok. ¾ powierzchni obrębu, zlokalizowane główne w południowej i północnej części obrębu. Przez obręb ze wschodu na zachód przebiega droga krajowa nr 20. W południowej części obrębu znajdują się Lipuski i Gowidliński Obszar chronionego Krajobrazu. Miejscowość Korne jest położona na skrzyżowaniu drogi krajowej nr 20 ze Stargardu Szczecińskiego do Gdyni z drogą wojewódzką nr 235 do Chojnic, nad rzeczką Borową (w istniejącym młynie wodnym znajduje się mała elektrownia wodna Korne 8,1 kw). We wsi przeważa zabudowa mieszkaniowa zwarty obszar tej zabudowy skupia się na północ od drogi Krajowej w miejscowosci można zauważyć dużą liczne nowych budynków mieszkalnych. W Kornem znajduje się obiekt sportowy zawierający pawilon sportowy, stadion piłkarski, boisko do tenisa ziemnego, asfaltowe boisko do koszykówki, asfaltowe Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 38

39 boisko do piłki ręcznej i boisko do siatkówki. W bliski sąsiedztwie wsi znajduje się stacja paliw "BP oraz liczne jeziora (na wschodzie: Garczyn i Wieprznickie, na północy: Borowe, Wielkie Długie i Gostomskie). Okolice wsi są bardzo atrakcyjne turystycznie. W miejscowości Korne znajduje się Szkoła Podstawowa w Kornem (obwód szkolny Korne), usługi podstawowe sklep oraz punkt pocztowy i siedziba ochotniczej straży pożarnej. W miejscowości znajduje się również Lotnisko Korne EPKO promujące agroturystykę lotniczą Lądowisko Korne uzyskało wpis do ewidencji lądowisk przy Urzędzie Lotnictwa Cywilnego pod numerem 35 decyzja ULc-LTL-1BB-511/07 Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego z dnia r. Przeznaczenie lotniska wielofunkcyjne, prywatne, zarządzający - Gospodarstwo Agroturystyczne Kaszubskie Centrum Lotnicze "KORNE". 11. OBRĘB Kościerska Huta Obręb od północy sąsiaduje z gminą miejską Kościerzyna. W obszarze obrębu nie występują tereny leśne. Dużą część obrębu przeznaczono w obowiązujących MPZP pod zabudowę produkcyjną głównie obszary wzdłuż drogi krajowej DK 20. Przez obszar obrębu planuje się budowę obwodnicy drogi krajowej DK 20. W obszarze obrębu znajduje się jedna miejscowość Kościerska Huta. Zabudowania miejscowości zlokalizowane są w dwóch skupiskach zwartej zabudowy i są to w przewadze zabudowania mieszkaniowe, mieszkaniowo usługowe oraz produkcyjne, a w północnej części miejscowości nieliczne zabudowania letniskowe i agroturystyczne. Na północ od Kościerskiej Huty znajduje się jezioro Dobrogoszcz. W obszarze miejscowości znajduje się stacja paliw oraz usługi podstawowe sklepy spożywcze i spożywczi-przemysłowe. 12. OBRĘB Kościerzyna Wybudowanie Obręb od północy sąsiaduje z gminą miejską Kościerzyna. Przez jego centralną część z północy na południe przebiega droga wojewódzka nr 214., a przy wschodniej granicy obrębu linia kolejowa. Lasy stanowią niewielki odsetek terenów obrębu i zlokalizowane są wzdłuż jego północnej oraz zachodniej granicy. Przewagę terenów obrębu zajmują tereny rolne. W obszarze obrębu znajduje się jedna miejscowość: Kościerzyna Wybudowanie jej zabudowania, w przewadze zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, mieszkaniowo- usługowa, usługowa oraz produkcyjna zlokalizowane są po obu stronach drogi wojewódzkiej nr 214. W obszarze miejscowości znajduje się punkt gastronomiczny, drobne zakłady pracy oraz kwatery agroturystyczne. 13. OBRĘB Lizaki Obręb położony w południowo zachodniej części gminy. W obszarze obrębu przeważają tereny leśne stanowią około 80% powierzchni. Nad jeziorem Wałachy na północny wschód rozciągają się kompleksy zabudowy rekreacyjnej i letniskowej takie kompleksy również znajdują się blisko zwartych zabudowań miejscowości Lizaki zabudowa mieszkaniowa głównie jednorodzinna oraz zagrodowa, zlokalizowana po obu stronach drogi gminnej. W miejscowości Lizaki znajdują się gospodarstwa/kwatery agroturystyczne oraz usługi podstawowe sklep spożywczy. Wzdłuż zachodnich granic obrębu ciągną się obszary złoża kruszyw naturalnych obecnie w trakcie rekultywacji. 14. OBRĘB Loryniec Obręb położony w południowo-zachodnim krańcu gminy, na terenie Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego. Wzdłuż jego południowej granicy przepływa rzeka Wda oraz jest zlokalizowane jezioro Słupinko. Całą południową i środkową część obrębu zajmują tereny leśne. Zabudowa mieszkaniowa oraz zagrodowa jest skupiona głównie w miejscowości Loryniec, po obu stronach drogi powiatowej. Miejscowość znajduje się na turystycznych Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 39

40 szlakach zielonym - Kamiennych Kręgów i czerwonym - Kaszubskim. Nazwa miejscowości pochodzi od dawnego właściciela wsi - Wawrzyńca Skoczek- Piechowskiego. W miejscowości znajdują się kwatery agroturystyczne. Poza miejscowością Loryniec, w obszarze obrębu, znajdują się jeszcze dwie niewielkie wsie: Szludron zabudowa zagrodowa 2 siedliska i Wawrzynowo. 15. OBRĘB Łubiana Obręb położony w zachodniej części gminy, częściowo w Lipuskim Obszarze Chronionego Krajobrazu. Obszarowo niecałą połowę obrębu porastają lasy głównie zachodnia cześć obrębu. Cały obręb jest stosunkowo mocno zurbanizowany pomimo iż w jego skład wchodzi tylko jedna miejscowość. Tereny nad jeziorem Sudomie to tereny zabudowy letniskowej wypoczynek indywidualny, willowej letniskowej oraz obszary rekreacyjne tworzące całe kompleksy wypoczynkowe. Miejscowość Łubiana jest położona nad jeziorem Granicznym i na północ od jeziora Sudomie w odległości 10 km od Kościerzyny i 1 km od drogi krajowej nr 20 ze Stargardu Szczecińskiego do Gdyni. Łubiana ma kilka połączeń kolejowych z Kościerzyną i Chojnicami poprzez Lipusz i Brusy. Wieś stanowi ośrodek sportów wodnych i punkt etapowy szlaku wodnego Graniczna-Trzebiocha. Prowadzi tędy również turystyczny czerwony Szlak Kaszubski. Jest drugą wsią w powiecie pod względem liczby ludności, delikatnie ustępując sąsiedniemu Lipuszowi. Miejscowość dynamicznie się rozwija istniejąca zabudowa mieszkaniowa, mieszkaniowo-usługowa, usługowa i produkcyjna jest sukcesywnie uzupełniana o nowe inwestycje, zarówno bloki mieszkalne i liczne domki jednorodzinne jak i rozbudowa zakładów przemysłowych. Największą sławę nie tylko w kraju, ale na całym świecie Łubiana zyskiwała i zyskuje do dnia dzisiejszego dzięki powstałemu na jej terenie w 1969 r. Zakładowi Porcelany Stołowej. Od tego czasu zauważa się dynamiczny, trwający do dzisiaj rozwój tej miejscowości. W miejscowości działa klub piłkarski (LKS Ceramik Łubiana). Na terenie wsi znajduje się Parafia św. Maksymiliana Kolbego w Łubianie. W kościele parafialnym znajdują się relikwie św. Maksymiliana Marii Kolbego oraz bł. Jerzego Popiełuszki. W obszarze miejscowości znajdują się również: Zespół Kształcenia w Łubianie w którego skład wchodzą: Przedszkole w Łubianie, (którego obwód stanowią miejscowości: Łubiana, Wieprznica, Garczyn, Owśnice, Szarlota, Stare Nadleśnictwo, Wierzysko-leśnictwo), Szkoła Podstawowa w Łubianie, (której obwód stanowią miejscowości: Łubiana, Wieprznica, Garczyn, Owśnice, Szarlota, Stare Nadleśnictwo, Wierzysko-leśnictwo), Publiczne Gimnazjum w Łubianie, (którego obwód stanowią: Łubiana, Wieprznica, Garczyn, Owśnice, Korne, Szarlota, Stare Nadleśnictwo, Wierzysko-leśnictwo); obiekt sportowy, poczta, przychodnia, bank (bankomat), hotel/ośrodek wypoczynkowy - OW Worzałówka, punkt gastronomiczny i usługi podstawowe w formie sklepów spożywczych i spożywczo przemysłowych. Przez miejscowość przebiega linia kolejowa nr 211, w miejscowości znajduje się stacja kolejowa Łubiana. W 2005 roku dworzec w Łubianie został wyremontowany na koszt Gminy Kościerzyna i mieści się w nim między innymi świetlica, sala do areobiku oraz oddział klubu bokserskiego "Ósemka" z Chojnic. W miejscowości znajdują się dwa przystanki PKS, do których dojeżdżają autobusy m.in. z Kościerzyny. 16. OBRĘB Mały Klincz Obręb położony we wschodniej części gminy, po obu stronach drogi wojewódzkiej nr 221. W przewadze zajmują go tereny rolnicze, lasy zlokalizowane są jedynie wzdłuż południowej granicy obrębu i stanowią niewielki powierzchniowy udział areałów. W obszarze obrębu znajduje się jedna, niewielka miejscowość: Mały Klincz z zabudową mieszkaniową jedno i wielorodzinną oraz obiektem produkcyjnym. W obowiązujących Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 40

41 planach miejscowych w obszarze obrębu wyznaczono dużą ilość nowych terenów inwestycyjnych, które do dnia dzisiejszego w znakomitej większości nie są jeszcze zabudowane OBRĘB Niedamowo Obręb położony w południowo wschodniej części gminy, częściowo w obszarze Polaszkowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Obszar obrębu pokrywają przede wszystkim tereny rolnicze. Obszary leśne skupione są w niewielkich enklawach wzdłuż zachodniej granicy obrębu oraz pomiędzy zespołem jezior: Gatno, Średnik i Wierzchołek. Zabudowa w obrębie głównie skupia się w miejscowości Niedamowo jest to w przewadze zabudowa mieszkaniowa oraz zagrodowa i usługowa zlokalizowana po obu stronach drogi powiatowej. W miejscowości znajduje się kościół parafialny z 1933 r, Szkoła Podstawowa w Niedamowie (obwód szkolny obejmuje miejscowości: Niedamowo, Dębogóry) oraz PAŁAC rodziny Schadow, zbudowany pod koniec XIX w., piętrowy ze skrzydłami bocznymi. Ponadto kwatery agroturystyczne oraz usługi podstawowe sklep spożywczo przemysłowy. Na północ od miejscowości znajduje się zakład produkcyjny oraz - na północ tereny złoża kruszyw naturalnych częściowo eksploatowane. 18. OBRĘB Nowa Kiszewa Obręb położony na południu, przy południowej granicy gminy Kościerzyna. Przeważają kompleksy leśne ok. ¾ powierzchni obrębu, położone w całości w Obszarze Chronionego Krajobrazu Doliny Wierzycy. Przez środek obrębu, z zachodu na wschód, przebiega droga wojewódzka nr 214. Zabudowa obrębu skupia się głównie w miejscowości Nowa Kiszewa, położonej przy drodze powiatowej, po obu brzegach rzeki Wierzycy w miejscowości wyróżnić można głównie zabudowę mieszkaniową jednorodzinną oraz zagrodową, położoną po obu stronach drogi powiatowej. W miejscowości znajdują się kwatery agroturystyczne oraz usługi podstawowe sklep spożywczo-przemysłowy. 19. OBRĘB Nowa Wieś Kościerska Obręb położony w północno środkowej części gminy. W obszarze obrębu występują głównie tereny rolnicze z nielicznymi połaciami lasów, ciągnących się pasmem w północnej części obrębu. Lokalizacja zabudowy w obrębie jest stosunkowo rozproszona, choć można zauważyć jej większe skupienie w obszarze samej miejscowości Nowa Wieś Kościerska w miejscowości przeważa zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna oraz zagrodowa. 20. OBRĘB Nowy Podleś Obręb położony w środkowo wschodniej części gminy, niedaleko miasta Kościerzyna. Obszar obrębu to głównie grunty rolne z dużą ilością rozproszonych siedlisk rolniczych. Tereny leśne zajmują jedynie północny skrawek obrębu. Wzdłuż zachodniej granicy obrębu płynie rzeka Wierzyca. Sama miejscowość Nowy Podleś nie posiada skupionej zabudowy czytelnej struktury miejscowości, zabudowa mieszkaniowa i zagrodowa ciągnie się z przerwami wzdłuż drogi gminnej. We wsi znajduje się kaplica z 1947 r. Na zachód od miejscowości znajduje się rezerwat ptasi Czapliniec w Wierzysku. 21. OBRĘB Nowy Klincz Obręb położony wzdłuż zachodniej granicy gminy z miastem Kościerzyna. Od północy graniczy z jeziorem Dobrogoszcz zaś od południa z rzeka Wierzycą. Obręb pokrywają głównie grunty rolne oraz obszary zabudowane i przeznaczone w MPZP pod zabudowę, Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 41

42 lasy występują jedynie w rejonie jeziora Dobrogoszcz oraz przy południowej granicy obrębu. W obszarze obrębu występują kompleksy zabudowy rekreacyjnej zlokalizowane głównie na południe od jeziora Dobrogoszcz oraz przy jeziorze Wątwie. Zabudowa mieszkaniowa głównie jednorodzinna, z drobnymi usługami oraz zabudowa produkcyjna skupione są głównie w obszarze miejscowości Nowy Klincz, po obu stronach drogi wojewódzkiej nr 214. W obszarze miejscowości znajduje się Szkoła Podstawowa w Nowym Klinczu (obwód szkolny obejmuje miejscowości: Nowy Klincz, Wętfie, Mały Klincz do nr 20) oraz usługi podstawowe typu sklepy spożywczo przemysłowe. 22. OBRĘB Puc Obręb położony przy wschodniej granicy gminy Kościerzyna. Praktycznie cały obszar obrębu pokrywają grunty rolne z nielicznymi enklawami w postaci terenów leśnych. Miejscowość Puc położona nad jeziorem Dobrogoszcz, po obu stronach drogi powiatowej składa się w przewadze z zabudowy mieszkaniowej głównie jednorodzinnej oraz licznych rozproszonych siedlisk rolniczych zlokalizowanych na północ od miejscowości. W miejscowości Puc niegdyś znajdował się pałac z kompleksem parkowym, ale został domem socjalnym dla kilkunastu rodzin, rodziny te, z uwagi na brak środków finansowych, w mroźne zimy, niszczyły wnętrza pałacu, przeznaczając na opał jego wyposażenie. W obrębie znajduje się również miejscowość Dąbrówka niewielka wieś z zabudową zagrodową skupioną przy drodze gminnej. 23. OBRĘB Rotembark Obręb położony w południowo-środkowej części gminy na północnym obrzeżu Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego i w bliskim sąsiedztwie Kościerzyny. Powierzchniowo ponad połowę obszaru obrębu zajmują kompleksy leśne. W obszarze obrębu znajdują się również dwa jeziora: Płocice i Okrężne. Nad jeziorem Okrężne rozwinął się zespół zabudowy mieszkaniowej oraz zagrodowej jak również tereny zabudowy letniskowej oraz rekreacyjnej. Miejscowość Rotembark skupia zwartą zabudowę mieszkaniową oraz zagrodową po obu stronach drogi gminnej. W północno wschodniej części miejscowości znajduje się kompleks zabudowy letniskowej rekreacyjnej. We wsi Rotembark urodził się kaszubski poeta Franciszek Sędzicki. 24. OBRĘB Rybaki Obręb geodezyjny graniczy z zachodnią granicą gminy miejskiej Kościerzyna. Praktycznie 90% powierzchni obrębu jest pokryta terenami leśnymi. Jedynie w południowych jego krańcach nad jeziorami Sodomie i Osuszyno zlokalizowana jest zabudowa: nad jeziorami jest to zabudowa letniskowa i rekreacyjne tworząca odrębne enklawy, oraz w miejscowości Rybaki zabudowa mieszkaniowa i zagrodowa tworząca zwarty obszar zabudowy wsi. Przy drodze krajowej nr 20 po obu jej stronach zlokalizowane są tereny złóż kruszyw naturalnych częściowo w czynnej eksploatacji, częściowo już w trakcie procesu rekultywacji. Wzdłuż drogi powiatowej, na północ od zabudowań miejscowości Rybaki rozciągają się spore powierzchniowo tereny przemysłowe zdegradowane wymagające działań rekultywacyjnych po zaprzestaniu tam wydobycia kruszywa. W miejscowości Szarlota nad jeziorem Osuszyno zlokalizowane są tereny usług turystyki z ośrodkami wypoczynkowymi m. inn Kompleks Wypoczynkowy Szarlota sp.z o. o oraz z terenami rekreacji indywidualnej oraz kilkoma obiektami zabudowy mieszkaniowej zlokalizowanymi wzdłuż północnego brzegu jeziora. 25. OBRĘB Sarnowy Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 42

43 Obręb położony w południowo środkowej części gminy, niedaleko miasta Kościerzyna, częściowo w Obszarze Chronionego Krajobrazu, Wzdłuż jego wschodniej granicy płynie rzeka Wierzyca. Miejscowość Sarnowy jest położona w sąsiedztwie jeziora Zagnanie (miejsca wypoczynku mieszkańców) oraz parku krajobrazowego Dolina Wierzycy. Sarnowy leżą przy drodze wojewódzkiej nr 214 (odcinek Kościerzyna-Toruń), od niej też prowadzą dwie drogi (wśród nich leśna) do innych wsi i nad jezioro Drzędno. Zabudowa miejscowości Sarnowy to przede wszystkim zabudowa mieszkaniowa głównie jednorodzinna z nieliczna zabudową zagrodową. W miejscowości występują obiekty agroturystyczne. W pobliskim lesie znajduje się nagrobek kościerskiego nauczyciela Bernarda Szumockiego ( ), zamordowanego przez hitlerowskich żołnierzy Wehrmachtu. Do lat 90. działała tu szkoła podstawowa, przeniesiona następnie do odległego o 2 km Wielkiego Podlesia. 26. OBRĘB Skorzewo Obręb usytuowany w północnej części gminy u południowych krańców Kaszubskiego Parku Krajobrazowego. Na północy i południu pokryty terenami leśnymi około połowa powierzchni obrębu, pozostałe tereny to obszary zurbanizowane i tereny rolne. Przez obszar obrębu, z północy na południe, przebiega droga wojewódzka nr 214. Miejscowość Skorzewo jedna z większych miejscowości w gminie Kościerzyna, znajduje się w centralnej części obrębu. Zabudowania miejscowości tworzą dość zwartą strukturę przestrzenną. W miejscowości Skorzewo zlokalizowana jest głównie zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna oraz mieszkaniowo usługowa i usługowa. Na południe od miejscowości znajduje się zakład produkcyjny. Przez Skorzewo przebiega magistrala węglowa Maksymilianowo-Kościerzyna Gdynia (z przystanku Skorzewo kilka połączeń dziennych z Gdynią i Kościerzyną). Prowadzi tędy również turystyczny Szlak Kaszubski. Na wschód od miejscowości znajduje się jezioro Długie. W miejscowości znajduje się Zespół Szkół w Skorzewiu: Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Skorzewie oraz Publiczne Gimnazjum w Skórzewie (granice obwodu Zespołu stanowią miejscowości: Skorzewo, Kościerzyna Wybudowanie, Częstkowo, Fingrowa Huta, Ludwikowo, Gostomie.) W Skorzewie znajduje się również: PARAFIA RZYMSKO-KATOLICKA p.w. Matki Bożej Nieustającej Pomocy, obiekt sportowy hala sportowa, siedziba ochotniczej straży pożarnej, biblioteka, punkt pocztowy gospodarstwa agroturystyczne/ pokoje pod wynajem oraz usługi podstawowe sklepy spożywcze i spożywczo przemysłowe. 27. OBRĘB Stawiska Obręb położony w południowej części gminy, w całości w Obszarze Chronionego Krajobrazu Doliny Wierzycy. W północnej części obrębu znajduje się jezioro Zagnianie zaś od zachodu kompleks mniejszych jezior: Zakrzewie, Rzęczyce. Zabudowa mieszkaniowa i mieszkaniowo-usługowa wsi Stawiska zlokalizowana jest na zachód od drogi wojewódzkiej nr 214 w bliskim sąsiedztwie jeziora Zagnanie. W obszarze obrębu znajduje się jeszcze jedna miejscowość Małe Stawiska w której zlokalizowana jest zabudowa zagrodowa. 28. OBRĘB Sycowa Huta Obręb płożony jest w środkowej części gminy Kościerzyna, przy drodze powiatowej, blisko miasta Kościerzyna. Część obrębu znajduje się w zasięgu Lipuskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Dużą powierzchniowo część obrębu stanowią wody powierzchniowe w tym głównie jeziora: Żołdowo, Mielnica i Sudomie. Wschodnią część obrębu pokrywają kompleksy leśne. Zwarta zabudowa mieszkaniowa oraz zagrodowa miejscowości Sycowa Huta znajduje się głównie na zachód od drogi powiatowej wolne Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 43

44 tereny na wschód od tej drogi można uznać za tereny w przyszłości rozwojowe. Nad jeziorami wykształciły się duże kompleksy zabudowy letniskowej indywidualnej oraz obszary rekreacyjne zauważa się tutaj silną intensyfikację zagospodarowania turystycznego. W obrębie znajduje się jeden większy ośrodek wypoczynkowy: Ośrodek wypoczynkowy Kormoran. 29. OBRĘB Szenajda Obręb zlokalizowany w południowo- wschodniej części gminy Kościerzyna, częściowo w obszarze Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego a częściowo w Obszarze Chronionego Krajobrazu Doliny Wierzycy. Największym jeziorem obrębu jest jezioro Strupino. Prawie cały obszar obrębu jest pokryty terenami leśnymi. Zabudowa skupia się w miejscowości Szenajda jest to zabudowa głównie zagrodowa z kilkoma obiektami mieszkaniowymi oraz na południe od miejscowości, obiektami letniskowymi. 30. OBRĘB Wąglikowice Obręb położony w południowo zachodniej części gminy, częściowo w obszarze Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego. Część obrębu pokryta jest terenami leśnymi głównie wzdłuż granicy północno wschodniej. Przy granicy wschodniej znajdują się dwa większe jeziora: Kramsko Małe i Kramsko Duże a na północ on nich liczne zespoły zabudowy letniskowej i rekreacyjnej. Miejscowość Wąglikowice znajduje się na turystycznym Szlaku Kamiennych Kręgów. Początek Wąglikowicom dała (jak już sama nazwa wskazuje) stara XVI-wieczna śródleśna osada węglarzy i smolarzy. W późniejszym okresie kojarzono miejscowość już ze szlacheckim rodem Wąglikowskich. Od 1760 roku, po wymarciu rodu Wąglikowskich wieś była własnością Buthner-Zawadzkich. Miejscowość Wąglikowice ma stosunkowo zamknięty układ przestrzenny Zwarta zabudowa wsi: mieszkaniowa jednorodzinna i zagrodowa oraz usługowa zlokalizowana jest po obu stronach drogi powiatowej. Obserwuje się rozwój miejscowości w kierunku południowym panorama północna jest cenna i należałoby ją zachować, ograniczając lokalizacje nowych inwestycji. W miejscowości znajduje się Kościół NMP w Wąglikowicach, Zespół Szkół w Wąglikowicach: Szkoła Podstawowa im. NSZZ Solidarność w Wąglikowicach oraz Publiczne Gimnazjum w Wąglikowicach (granice obwodu Zespołu stanowią miejscowości: Gołuń, Kruszyna, Zabrody, Wąglikowice, Loryniec, Szludron, Wawrzynowo, Czarlina, Skoczkowo, Wdzydze Kiszewskie, Grzybowo, Grzybowski Młyn, Sycowa Huta, Rybaki, Lizaki) Ponadto w Wąglikowicach jest obiekt sportowy hala sportowa, biblioteka, siedziba ochotniczej straży pożarnej, punkt gastronomiczny, liczne kwatery turystyczne i agroturystyczne oraz usługi podstawowe typu sklep spożywczo przemysłowy i spożywczy. 31. OBRĘB Wdzydze Obręb położony w południowej części gminy, nad kompleksem jezior Wdzydzkich: m. inn. Gołuń i Jelenie, na obszarze Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego. W obrębie znacznie przeważają duże kompleksy leśne i bory sosnowe pokrywające około 80% powierzchni całego obrębu. Przez obszar obrębu prowadzi czerwony turystyczny Szlak Kaszubski. Miejscowość Wdzydze jest miejscowością turystyczną na Kaszubach, położoną nad jeziorem Gołuń, siedzibą najstarszego w Polsce skansenu - Kaszubskiego Parku Etnograficznego - założonego w 1906 przez nauczyciela miejscowej szkoły Izydora Gulgowskiego i jego żonę Teodorę. Zgromadzono w nim obiekty ludowe z XVII-XIX wieku, w tym kompletne wyposażenie kilku budynków. W skansenie znajduje się między innymi XVII-wieczny kościółek przeniesiony ze Swornegaci, chata z Piechowic oraz wiatrak holenderski. Oprócz muzeum, wieś Wdzydze jest bogato wyposażona w bazę turystyczna: zlokalizowane są tutaj i w najbliższej okolicy liczne ośrodki wypoczynkowe Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 44

45 i domy wczasowe oraz gospodarstwa i kwatery agroturystyczne m. inn: Dom Wczasowy Zacisze, Dom Wczasowy Danuta, Dom Wczasowy Gabriela, Villa Marzenie, Dom Wczasowy Helena, A.M.P. Maria i Marian Podworscy, Hotel Niedźwiadek oraz zlokalizowane w najbliższej okolicy: Portowe Usługi Socjalne Portus II, Portowe Usługi Socjalne Portus I, Ośrodek Leśny Szkoleniowo-Wypoczynkowy oraz Hotel Gołuń. Poza bogatą bazą noclegową w miejscowości Wdzydze znajdują się punkty gastronomiczne i restauracje, punkt pocztowy oraz usługi podstawowe sklepy spożywczo przemysłowe i spożywcze. Oprócz miejscowości Wdzydze w obszarze obrębu są jeszcze miejscowości: Gołuń miejscowość o charakterze głównie turystyczno wypoczynkowym z ośrodkami wczasowymi, hotelem oraz agroturystyką, Kruszyna z zabudową zagrodową nieliczną oraz Zabrody miejscowość z przewagą zabudowy letniskowej indywidualnej oraz tereny rekreacyjne przypuszczalnie cały kompleks zabudowy jest nieusankcjonowany prawnie. 32. OBRĘB Wielki Klincz Obręb położony we wschodniej części gminy pomiędzy granicami gminy miejskiej Kościerzyna oraz wschodnią granicą gminy wiejskiej Kościerzyna. W obszarze obrębu przeważają grunty rolne, tereny leśne stanowią niewielki procent powierzchni obrębu i rozciągają się wzdłuż północnej granicy obrębu. Miejscowość Wielki Klincz to obecnie największa wieś gminy Kościerzyna. Wieś założona w XIV wieku. Własność rodziny Wąglikowskich później zaś Buthner-Zawadzkich. W czasie II wojny światowej niektórzy mieszkańcy zostali zesłani do ZSRR lub zamordowani przez Niemców. W miejscowości znajduje się kaplica ku pamięci ofiar II wojny światowej, zbudowana na sześćsetlecie wsi, obchodzone w 2000 roku. Zwarty obszar zabudowany, który przede wszystkim stanowi zabudowa mieszkaniowa głównie jednorodzinna, mieszkaniowo usługowa oraz usługowa i produkcyjna zajmuje znaczną powierzchnię obrębu. Tereny przeznaczone w planach miejscowych pod zabudowę, są stopniowo zabudowywane nowymi inwestycjami, ale w dalszym ciągu ich nadmiar stanowi spore zaplecze inwestycyjne na najbliższe lata. Przez miejscowość przebiegają nasypy dawnej linii kolejowej, w miejscowości znajduje się stacja kolejowa Wielki Klincz. W obszarze miejscowości znajduje się Parafia Rzymsko-Katolicka p.w. Świętej Rodziny, Zespół Kształcenia w Wielkim Klinczu w skład którego wchodzą: Przedszkole w Wielkim Klinczu, którego obwód stanowią miejscowości: Wielki Klincz, Mały Klincz od nr 20 (włącznie), Zielenin, Szkoła Podstawowa w Wielkim Klinczu, której obwód stanowią miejscowości: Wielki Klincz, Mały Klincz od nr 20 (włącznie), Zielenin, Puc, Będominek, Dąbrówka, Publiczne Gimnazjum w Wielkim Klinczu, którego obwód stanowią miejscowości: Wielki Klincz, Mały Klincz, Zielenin, Puc, Będominek, Dąbrówka, Kłobuczyno, Kaliska, Nowa Wieś, Dobrogoszcz, Kościerska Huta, Niedamowo, Dębogóry, Nowy Klincz, Wętfie. Poza tym w obszarze miejscowości znajdują się: obiekt sportowy hala sportowa, biblioteka, bank, poczta, służba zdrowia, apteka, siedziba ochotniczej straży pożarnej, stacja paliw, usługi podstawowe typu sklepy spożywczo przemysłowe i spożywcze. 33. OBRĘB Wielki Podleś Obręb położony w południowo wschodniej części gminy Kościerzyna, częściowo w Obszarze Chronionego Krajobrazu Doliny Wierzycy, nad rzeką Wierzycą i jeziorem Zagnanie, na północno - wschodnim obrzeżu Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego. Większość obszaru obrębu to grunty rolne, lasy znajdują się w zachodnim krańcu obrębu, w okolicy jeziora Drzędno. Zwarta zabudowa miejscowości Wielki Podleś - głównie zabudowa mieszkaniowa z nieliczną zabudową zagrodową, skupiają się w zwartej strukturze przestrzennej przy skrzyżowaniu drogi powiatowej i gminnej, w bardzo bliski sąsiedztwie jeziora Zagnanie. Na południe od miejscowości, nad jeziorem Zagnanie Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 45

46 znajdują się dwa kompleksy zabudowy letniskowej i rekreacyjnej. We wsi znajduje się kościół - pod wezwaniem Św. Andrzeja Boboli - filia parafii w Niedamowie, stylizowany na romański, Zespół Szkół w Wielkim Podlesiu w skład którego wchodzą Szkoła Podstawowa im. kontradmirała Xawerego Czernickiego w Wielkim Podlesiu oraz Publiczne Gimnazjum w Wielkim Podlesiu (granice obwodu Zespołu stanowią miejscowości: Wielki Podleś, Mały Podleś, Nowy Podleś, Stawiska, Sarnowy, Małe Stawiska, Juszki, Debrzyno, Szenajda, Rotembark, Nowa Kiszewa). W pobliskim lesie, zwanym Ostrówek, znajdują się groby (nie ustalono historycznego charakteru cmentarza)oraz kaplica z 1991 r. 34. OBRĘB Wieprznica Obręb znajduje się w centralnej części północno zachodniej części gminy Kościerzyna. Ponad połowę powierzchni obrębu stanowią tereny leśne. Zespoły zabudowy mieszkaniowej, zagrodowej oraz rekreacyjnej skupiają się głównie w niewielkiej miejscowości Wieprznica oraz w miejscowości Owśnice. W miejscowości Garczyn znajduje się ośrodek rekreacyjno wypoczynkowy - PSS Społem OW szkoleniowy. 35. OBRĘB Zielenin Obręb położony jest we wschodniej części gminy, nad rzeką Wierzycą przy drodze wojewódzkiej nr 221. Obręb, prócz nielicznej zabudowy zagrodowej, pokryty jest w całości gruntami rolnymi z nielicznymi enklawami leśnymi zlokalizowanymi w północnej części obrębu. Miejscowość Zielenin nie ma zwartej struktury przestrzennej, w jej skład wchodzi kilka rozproszonych siedlisk, położonych wzdłuż drogi wojewódzkiej. Bardziej zwartą strukturę posiada miejscowość Będominek struktura złożona głównie z zabudowy zagrodowej z nielicznymi enklawami zabudowy mieszkaniowej oraz Kula Młyn jedno gospodarstwo agroturystyczne z zabudową zagrodową oraz mieszkaniową oraz w niedalekim sąsiedztwie kilka rozproszonych siedlisk Uwarunkowania wynikające z dotychczasowego przeznaczenia terenów (plany miejscowe obowiązujące oraz nieaktualne, wnioski dotyczące zmiany studium). Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Dotychczasowy, obowiązujący plan miejscowy dla całego obszaru (mpzp ogólny dla gminy Kościerzyna, sporządzony na podstawie ustawy z 1994r. o zagospodarowaniu przestrzennym) przestał obowiązywać z mocy prawa z dniem r. zgodnie z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j Dz. U. z 2012r., poz. 647 z późn. zm.) jednak ustalenia zawarte w nim, a dotyczące potencjalnych terenów inwestycyjnych są wiążące w zakresie przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze. Większość takich terenów zostało już zagospodarowanych lub kontynuuje się ich przeznaczenie pod inwestycje w obowiązujących planach. Obecnie w gminie Kościerzyna obowiązuje 119 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego uchwalonych po r. (stan na luty 2012r.) Zestawienie obowiązujących planów miejscowych (stan na luty 2012r.) jest zamieszczone w załączniku nr 1 do tekstu. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 46

47 Dla obszaru części obrębu ewidencyjnego Gostomie obejmującej między innymi część działki oznaczonej nr 128 obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego uchwalony Uchwałą Nr VII/82/15 Rady Gminy Kościerzyna z dnia 15 września 2015r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części obrębów: Częstkowo, Dobrogoszcz, Gostomie, Kaliska Kościerskie, Kłobuczyno, Nowa Wieś Kościerska, Puc oraz Skorzewo, gmina Kościerzyna, pod linię elektroenergetyczną NN 2x400kV Gdańsk Przyjaźń-Żydowo Kierzkowo. Praktycznie cały obszar gminy, oprócz obrębu geodezyjnego Korne, dla którego miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest w trakcie opracowania oraz dwóch fragmentów obrębu Gostomie i Czarlina (gdzie decyzją sądu uchylono plan miejscowy), pokryty jest miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego jest to nadzwyczaj dobry wynik, zważywszy na fakt, iż jest to gmina wiejska. Fakt pokrycia planami miejscowymi obszaru całej gminy oraz radykalne zapisy zakazu zabudowy na obszarach rolnych i leśnych, przyczynił się do sytuacji, w której każda chęć zainwestowania w obszarze obecnie przeznaczonym pod tereny rolne i leśne, wymaga przeprowadzenia całej procedury planistycznej począwszy od zmiany studium przez zmianę planów miejscowych dla poszczególnych, wnioskowanych fragmentów gminy. Generalnie przeznaczenie terenów w obowiązujących planach na terenie całej gminy przedstawia się następująco: Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 47

48 Tabela 5. Przeznaczenie terenów w obowiązujących planach miejscowych (stan na luty 2012r.). L.P PRZEZNACZENIE TERENU PRZYBLIŻONA POWIERZCHNIA (ha) % TERENU CAŁEJ GMINY 1. POW. GMINY % 2. POW. LASÓW % 3. POW. WÓD % 4. POW.GRUNTÓW ORNYCH ,6% 5. POW. TERENÓW PRZEZNACZONYCH POD 190 0,6% ZAB. MIESZKANIOWĄ 6. POW. TERENÓW PRZEZNACZONYCH POD 518 1,7% ZAB. MIESZKANIOWO USŁUGOWĄ 7. POW. TERENÓW PRZEZNACZONA POD 241 0,7% ZAB. USŁUGOWĄ 8. POW. TERENÓW PRZEZNACZONYCH POD 360 1,2% ZAB. REKREACYJNĄ 9. POW. TERENÓW PRZEZNACZONYCH POD 850 2,7% ZAB. PRODUKCYJNO USŁUGOWĄ, PRODUKCYJNĄ, WYDOBYCIE KOPALIN 10. POW. TERENÓW PRZEZNACZONYCH POD 58 0,2% ZIELEŃ URZĄDZONĄ I CMENTARZE 11. POW. TERENÓW Z INNYM PRZEZNACZENIEM 93 0,3% W obowiązujących, miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego na cele inwestycyjne przeznaczonych zostało ok ha co stanowi ok. 7,4% powierzchni całej gminy. Powierzchnia gminy wynosi ok ha z czego lasy i jeziora stanowią ok. 61% (wyróżnione jako tereny bezinwestycyjne). Grunty już zabudowane i zurbanizowane stanowią pow. ok ha co stanowi 12% terenów bezinwestycyjnych. Powierzchnia potencjalnych gruntów inwestycyjnych w gminie to ok ha ( powierzchnia gminy z wyłączeniem terenów tzw bezinwestycyjnych t.j lasów i wód powierzchniowych). Można więc wyliczyć, iż na powierzchni ha łączna powierzchnia pokryta terenami przeznaczonymi pod zainwestowanie oraz z istniejącym zainwestowanie objętym obowiązującymi planami wynosi ok ha, co stanowi ok. 19% potencjalnych terenów inwestycyjnych. Z powyższego wynika iż gmina Kościerzyna posiada na obecny stan prawny 7% obszarów do tej pory niezabudowanych a przeznaczonych pod zainwestowanie. Większość terenów przeznaczonych w obowiązujących planach pod zabudowę, do dnia dzisiejszego nie jest jeszcze zainwestowana. Głównie tyczy się to ogromnych powierzchni przeznaczonych pod zabudowę produkcyjno-usługową (głównie w miejscowościach: Wielki Klincz, Nowy Klincz, Mały Klincz, Kościerzyna Wybudowanie, Skorzewo, Kaliska Kościerskie i Łubiana) oraz mieszkaniowo - usługową w miejscowościach Skorzewo, Kościerzyna Wybudowanie. W południowej części gminy ogromne tereny są również przeznaczone pod zabudowę turystyczną, co drastycznie obniża walory rekreacyjne tych terenów. Jak wynika z dat uchwalenia oraz publikacji planów, szczególnie planów sporządzanych przed opracowaniami planów miejscowych dla całych obrębów, część z nich sporządzana była w oparciu o ustawę z 1994r o zagospodarowaniu przestrzennym. Plany te były jednak opracowywane na ogół w skalach dość dokładnych przede wszystkim 1:1000. Na ogół też plany miejscowe w obszarze gminy Kościerzyna dość szczegółowo odnoszą się do kwestii zasad zabudowy, nie są wyłącznie dyspozycjami funkcjonalnymi. Zatem mogą być nadal podstawą dla projektów budowlanych i pozwoleń budowlanych, choć ich zakres ustaleń nie zawiera wprost ustaleń, jakie są obecnie wymagane dla planów miejscowych. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 48

49 Istotnym uwarunkowaniem mogącym mieć wpływ na decyzje co do opracowań planistycznych jest fakt, że plany sporządzane przed listopadem 2008r nie były przeprowadzane ze strategiczną oceną oddziaływania na środowisko w rozumieniu obecnych przepisów (ustawa z r). Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko dotyczyć będzie także każdorazowej zmiany tych obowiązujących planów miejscowych. Plany te zazwyczaj były jednak sporządzane w oparciu o studia wyjściowe przyrodnicze bądź pełne opracowania ekofizjograficzne, a dla większości opracowań wykonano prognozy oddziaływania na środowisko. Dla planów starszych, sporządzanych przed 2003r. przy okazji zmian wskazane byłoby uaktualnienie opracowań ekofizjograficznych, chyba, że zmiana dotyczyć miałaby niewielkiego fragmentu czy też zmiany parametrów o niewielkim środowiskowym znaczeniu. W gminie Kościerzyna występuje prawie 100% pokrycie planami miejscowymi - oprócz obrębu geodezyjnego Korne. Świadczy to o ustalonej polityce przestrzennej, dającej kontrolę nad prowadzonym zainwestowaniem na terenie gminy. Wg obowiązujących planów miejscowych gmina Kościerzyna posiada na obecny stan prawny 7% obszarów do tej pory niezabudowanych, a przeznaczonych pod zainwestowanie jest to znaczna rezerwa terenowa dla nowej zabudowy. Wyznaczenie nowych terenów inwestycyjnych w dokumencie studium ponosi za sobą konieczność zmiany obowiązujących planów miejscowych na wybranych fragmentach. Aktualnie toczą się procedury planistyczne związane ze sporządzaniem zmian miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego stan na dzień r.: Tabela 6. Plany miejscowe w trakcie opracowania (stan na luty 2012r.) Lp Nazwa planu Powierzchnia objęta planem (ha) 1. Zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obrębu ewidencyjnego Nowa Kiszewa, obejmującego działkę geodezyjną nr 155/2. 2. Zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obrębu ewidencyjnego Lizaki, obejmującego działki geodezyjne nr: cz. dz. 257, dz. 258, dz. 259 i dz Zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obrębu ewidencyjnego Wdzydze, obejmującego działkę geodezyjną nr 93/3. 4. Zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obrębu ewidencyjnego Skorzewo, obejmującego działkę geodezyjną nr 68/5. 5. Zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obrębu ewidencyjnego Nowa Kiszewa, obejmującego działkę geodezyjną nr 148. Nr i data uchwały Rady Gminy Kościerzyna o przystąpieniu do sporządzania zmiany planu VII/302/2010 z dnia 24 września 2010 r III/31/11 z dnia 25 marca 2011 r VI/54/11 z dnia 16 czerwca 2011 r VII/61/11 z dnia 12 sierpnia 2011 r XI/91/11 z dnia 09 listopada 2011 r. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 49

50 Rada Gminy Kościerzyna podjęła również uchwały w sprawie zmian miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego wykaz poniżej (tabela 7); prace planistyczne są w różnym stanie zaawansowania (aktualne dane dotyczące stanu prawnego w zakresie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego należy każdorazowo sprawdzać w Biuletynie Informacji Publicznej gminy Kościerzyna). Tabela 7. Plany miejscowe, dla których podjęto uchwały w sprawie zmian obowiązujących planów miejscowych Lp Nr i data podjęcia uchwały przez Treść uchwały Radę Gminy Kościerzyna 1. Nr III/32/11 z 25 marca 2011 roku Przystąpienie do sporządzenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego działek ozn. nr ewid: 1076,1077, 1078, 1079, 1080, 1082, 1083, 1084, 1085, 1086, 1087, 1088, 1089, 1090, 1091, 318/1 oraz cz. działki nr 284/1 położonych w obrębie ewidencyjnym Skorzewo, gmina Kościerzyna oraz w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części działki ozn. nr ewid. 284/1 2. Nr II/120/12 z 14 lutego 2012 roku Przystąpienie do sporządzenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego działek ozn. nr ewid: 492, 128/7 i 127/15 położonych w obrębie ewidencyjny m Nowy Klincz 3. Nr II/121/12 z 14 lutego 2012 roku Przystąpienie do sporządzenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego działek ozn. nr ewid. 380, 278/1, 278/2, 278/3 i części działki ozn. nr ewid. 338/3 położonych w obrębie ewidencyjnym Dobrogoszcz /IX/12 z dnia: przystąpienie do sporządzania zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego działki ozn. nr ewid: 202/14 o pow ha połoŝonej w obrębie ewidencyjnym Grzybowo, gmina Kościerzyna /IX/12 z dnia: przystąpienie do sporządzania zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego działek ozn. nr ewid: 265 o pow ha, 266 o pow ha, 267 o pow ha, 268 o pow ha, 269 o pow ha, 270 o pow ha, 271 o pow ha, 272 o pow ha, 273 o pow ha, 274 o pow ha, 275 o pow ha, 276 o pow ha, 277 o pow ha, 278 o pow ha, 279 o pow ha, 280 o pow ha, 281 o pow ha, 282 o pow ha i 283 o pow ha połoŝonych w obrębie ewidencyjnym Lizaki, gmina Kościerzyna /I/13 z dnia: przystąpienie do sporządzania zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części działek ozn. nr ewid: 138/2, 139, 140, 142/2, 148, 166 i 226 położonych w obrębie ewidencyjnym Wieprznica, gmina Kościerzyna /III/13 z dnia: przystąpienie do sporządzania zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Kościerzyna dla części obrębu ewidencyjnego Gostomie, obejmującej działki oznaczone numerami geodezyjnymi: 92, 124/2, 127, 178/1, 178/2, 181, 182, 320, 340, 352, 387 oraz części działek oznaczonych numerami geodezyjnymi: 108, 179 i 319/2 8. Nr_VIII_274 z dnia w sprawie przystąpienia do sporządzania zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części działek ozn. nr ewid: 533 o pow. 0,04 ha, 535 o pow ha, 604 o pow ha, 1149 o pow ha, 1150 o pow ha i 1168 o pow ha, położonych w obrębie ewidencyjnym Skorzewo, gmina Kościerzyna 9. Nr_XIII_303 z dnia w sprawie: zmiany uchwały Rady Gminy Kościerzyna Nr Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 50

51 VIII/274/13 z dnia 22 sierpnia 2013 roku dotyczącej przystąpienia do sporządzania zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części działek ozn. nr ewid: 533 o pow. 0,04 ha, 535 o pow ha, 604 o pow ha, 1149 o pow ha, 1150 o pow ha i 1168 o pow ha, położonych w obrębie ewidencyjnym Skorzewo, gmina Kościerzyna 10. Nr_IV_357 z dnia: w sprawie: przystąpienia do sporządzania zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego działek ozn. nr ewid: 307/21 o pow ha, 307/22 o pow ha i 307/23 o pow ha położonych w obrębie ewidencyjnym Kaliska Kościerskie, gmina Kościerzyna 11 Nr_IV_363 z dnia w sprawie: przystąpienia do sporządzania zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego działek ozn. nr ewid: 75/22 o pow ha i 75/23 o pow ha położonych w obrębie ewidencyjnym Kościerska Huta, gmina Kościerzyna 12 4 Wnioski zgłoszone do aktualizacji studium. W ogłoszeniu o przystąpieniu do sporządzenia studium, które ukazało się dnia 23 marca 2010 roku wyznaczono termin składania wniosków do dnia W tym czasie wpłynęło 1348 wniosków. Do rozpatrywania wniosków powołano komisję w następującym składzie: Grzegorz Piechowski Przewodniczący Komisji Grzegorz Świtała Zastępca Marzena Kleinschmidt Sekretarz Krzysztof Lisakowski członek Kazimierz Konk członek Zbigniew Malek członek Bogdan Mański Radny Daniel Gierszewski Radny Jerzy Śliwicki Radny Kazimierz Brzoskowski Radny Franciszek Niklas Radny Elżbieta Hildebrandt Radny Zygmunt Szulist Radny Andrzej Bober Radny Czesław Synakowski Sołtys Waldemar Hetmański Radny Piotr Jankowski Radny Arkadiusz Maliszewski - Radny na spotkaniach komisja rozpatrywała złożone wnioski obrady komisji były protokołowane. 4 W związku z przeprowadzaną zmianą dokumentu studium dla fragmentu obrębu Skorzewo znaczenie informacyjne ma podjęta uchwała nr III/34/2015 Rady Gminy Kościerzyna z dnia 16 kwietnia 2015 r. o przystąpieniu do sporządzania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, obejmującego obszar obrębu geodezyjnego Skorzewo. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 51

52 Na terenie całej gminy większość wniosków dotyczyła przeznaczenia gruntów rolnych na cele mieszkaniowe i rekreacyjno letniskowe, oraz w części północno wschodniej wyznaczenia terenów pod lokalizacje elektrowni wiatrowych. Treść oraz przestrzenne rozmieszczenie wniosków mają znaczący wpływ na kształt zaproponowanych w studium rozwiązań dotyczących zagospodarowania. Znaczna część wniosków, z racjonalnych względów, popartych obowiązującymi przepisami prawa, została odrzucona. Te z obszarów wskazywanych we wnioskach, które uwzględniały istniejące, obiektywne uwarunkowania, należy przeznaczyć w studium na przyszłe tereny inwestycyjne. Dla terenów, gdzie wnioski zgrupowane są na bliskim obszarze, należy wyznaczyć obszary priorytetowe do sporządzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz zmian miejscowych planów w zależności od sytuacji prawnej, w celu określenia nowego przeznaczenia terenu oraz nowych zasad zachowania i ochrony ładu przestrzennego. Dla wniosków dotyczących lokalizacji farm (turbin) wiatrowych istotne i decydujące jest przeprowadzenie analiz wpływu planowanych inwestycji na środowisko przyrodnicze i możliwości włączenia elektrowni do sieci energetycznych. Niniejsze zmiany dokumentu studium wprowadzane są na skutek złożonych wniosków dot. aktualizacji ustaleń studium dla działek geodezyjnych nr 83/1 i 83/3 w obrębie Dębogóry oraz 215/7 w obrębie Skorzewo. Złożone wnioski dotyczą: Fragment obrębu Dębogóry dz. nr 83/1 i 83/3 o łącznej powierzchni ok. 6,76 ha położony w sąsiedztwie terenów zainwestowanych wsi Dębogóry, nad jeziorem Przywidz. Działki objęte zmianą to grunty rolne klasy V, VI, łąki klasy V, pastwiska klasy VI oraz nieużytki i lasy klasy VI. Działka 83/3 przylega do drogi publicznej określonej w obowiązującym dokumencie studium jako droga zbiorcza. Aktualnie cały obszar jest niezabudowany, częściowo zadrzewiony. Obie działki znajdują się w Obszarze Chronionego Krajobrazu Doliny Wierzycy. W bliskim sąsiedztwie działek przebiega sieć wodociągowa oraz planowana jest kanalizacja sanitarna. Przyszłe zainwestowanie terenu stanowiłoby naturalną kontynuację rozwoju przestrzennego miejscowości oraz uzupełniłoby program usług miejscowości. Fragment obrębu Skorzewo dz. nr 315/7 zajmuje powierzchnię ok. 1,32 ha. Działka stanowi grunty rolne klasy VI oraz przylega bezpośrednio do drogi publicznej wojewódzkiej nr 214 klasy głównej. Obsługa terenu możliwa jest z drogi biegnącej wzdłuż wschodniej granicy terenu. Aktualnie cały obszar jest niezabudowany, częściowo zadrzewiony. Działka posiada dobry dostęp do sieci wodociągowej, która przebiega w pasie drogi wojewódzkiej. W bliskim sąsiedztwie nie występuje natomiast sieć kanalizacji sanitarnej. Obszar objęty wnioskiem zlokalizowany jest w pobliżu terenów rozwojowych przewidzianych w dotychczasowym dokumencie studium dla funkcji rekreacji, usług oraz zabudowy mieszkaniowo - usługowej. Przyszłe zainwestowanie terenu stanowiłoby naturalną kontynuację rozwoju przestrzennego w tej części obrębu Skorzewo oraz uzupełniłby program usług miejscowości Uzbrojenie terenu. W zakresie zaopatrzenia w wodę. Gmina Kościerzyna zaopatrywana jest w wodę z 11 ujęć wody będących własnością Urzędu Gminy Kościerzyna i administrowanych przez Zakład Komunalny Gm. Kościerzyna. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 52

53 Zaopatrzenie ludności w wodę odbywa się poprzez systemy wodociągowe: wodociągi wiejskie i wiejskie grupowe ( obejmujące swym zasięgiem kilka miejscowości.) W obrębie gminy istnieją również wodociągi lokalne obsługujące ośrodki wypoczynkowe, zespoły domków letniskowych, fermy itp. Wodociągi te ze względu na niewielki zasięg obsługi oraz na fakt, ze są to głównie wodociągi prywatne, nie zostały zcentralizowane. W gminie Kościerzyna wyróżnia się 11 wodociągów: Wodociąg grupowy z ujęciem wody w Kłobuczynie; Wodociąg wiejski w Nowym Klinczu; Wodociąg wiejski w Małym Klinczu; Wodociąg wiejski grupowy z ujęciem zlokalizowanym w Wielkim Klinczu; Wodociąg wiejski w miejscowości Wdzydze Kiszewskie; Wodociąg grupowy z ujęciem zlokalizowanym w Wąglikowicach; Wodociąg grupowy z ujęciem zlokalizowanym w Grzybowie; Wodociąg grupowy z ujęciem zlokalizowanym w miejscowości Łubiana; Wodociąg wiejski w Gostomiu; Wodociąg wiejski w Częstkowie; Wodociąg grupowy z ujęciem zlokalizowanym we wsi Skorzewo; Dwa ujęcia: w Nowym Klinczu i Małym Klinczu są wyłączone z eksploatacji i wykorzystywane tylko w sytuacjach awaryjnych. Spośród 9 pozostałych ujęć eksploatowanych w sposób ciągły, woda z 2 ujęć ( w Grzybowie i Gostomiu) nie wymaga uzdatniania. 7 ujęć posiada stacje uzdatniania wody. Tylko stacja uzdatniania wody w Kłobuczynie jest po modernizacji i jest w dobrym stanie technicznym. Ponadto stacja uzdatniania w Łubianie jest w trakcie modernizacji. Pozostałe stacje uzdatniania wody wymagają modernizacji i przebudowy, zwłaszcza stacja wodociągowa w Skorzewie. Woda na tym ujęciu jest na granicy wymogów normatywnych w zakresie zawartości żelaza i manganu. W sytuacjach kryzysowych ujęcie jest wspomagane wodą z ujęcia w Kłobuczynie jest to jednak rozwiązanie doraźne. Rozbudowa i modernizacja stacji w Skorzewie dawałaby szanse zaopatrywania w wodę Gostomia i Cząstkowa i wyłączenie tych ujęć z eksploatacji ( planowanych od wielu lat). Pilnej modernizacji i rozbudowy wymaga również stacja uzdatniania w Wielkim Klinczu ponieważ jest przestarzała i w złym stanie technicznym, a posiada duży zasięg obsługi. Rozbudowy wymaga również ujęcie we Wdzydzach. Na ujęciu istnieje tylko jedna studnia (brak studni awaryjnej) a uzdatnianie wody rozwiązano doraźnie przez dostawienie kontenera. Ujęcie we Wdzydzach w sezonie letnim obsługuje dużą ilość turystów i jest ujęciem bardzo ważnym dla gminy. W stanie obecnym następujące, większe miejscowości korzystają ze studni indywidualnych: Stawiska, Szenajda, Nowa Kiszewa i Czarnina oraz znaczna ilość siedlisk w zabudowie rozproszonej. Ponadto wiele ośrodków rekreacyjnych, zakładów produkcji kruszywa oraz zespołów rekreacyjnych posiada własne ujęcia. Także FP Łubiana posiada własne ujęcie na cele przemysłowe. Na dzień r. Liczba osób zamieszkałych w gminie Kościerzyna wynosiła mieszkańców w tym zameldowanych na pobyt stały osób oraz na pobyt czasowy 282 osoby. Ze zbiorowych systemów zaopatrzenia w wodę korzysta obecnie około 80% ludności gminy. Łączna długość sieci wodociągowej 176,5 km Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 53

54 Ilość wody pobrana w 2011r. łącznie, ze wszystkich 11 ujęć w gminie wyniosła m3/rok czyli 1116,2 m3/d śr. W tym na cele technologiczne 149,3 m3/d = 13,3%. Straty wody w sieci 2,6m3/d= około 8,3% Ilość wody dostarczona odbiorcom wyniosła m3/rok = 863,3m3/d śr. w tym: gospodarstwom domowym i indywidualnym gosp. rolnym - 681,4 m3/d na cele produkcyjne 76,4 m3/d na pozostałe cele 105,5 m3/d Średni wskaźnik zużycia wody wyniósł na 1 mieszkańca 71,8 l/ M Dobowa zdolność produkcyjna czynnych ujęć uzdatniania m3/d, 7860m3/d Przebieg i średnice istniejących sieci wodociągowych przedstawiono na mapie uzbrojenia w skali 1:25000 załącznik graficzny nr 2.2 do dokumentu studium. Sieć wodociągowa posiada średnice ϕ od 90 do 160 oraz niewielki procent ϕ 63. Wykonana jest głównie z rur PCV i PE. Występuje także sieć rur a-c, w obrębie centralnych fragmentów kilku wsi. Sieć ta nie jest szczegółowo zinwentaryzowana. Gmina Kościerzyna w około 80% zaopatrywana jest w wodę ze zbiorowych systemów wodociągowych. Dobowa zdolność produkcyjna ujęć czynnych w gminie przekracza około dziewięciokrotnie obecną produkcję wody. Stacje uzdatniania wody, oprócz stacji w Kłobuczynie i Łubianie, wymagają modernizacji i przebudowy zwłaszcza stacja uzdatniania wody w Skorzewie. Przy projektowaniu kierunków rozwoju wodociągów w gminie Kościerzyna należałoby zlikwidować część funkcjonujących obecnie ujęć a docelowe zaopatrzenie gminy w wodę opierać na ujęciach najbardziej zasobnych czyli w Kłobuczynie, Skorzewie, Grzybowie, Łubianie i Wielkim Klinczu i powinny one stanowić źródło zaopatrzenia w wodę nowych terenów inwestycyjnych oraz miejscowości, które w chwili obecnej korzystają ze studni indywidualnych. W zakresie odprowadzenia ścieków. W gminie Kościerzyna funkcjonują 3 oczyszczalnie ścieków w następujących miejscowościach: Wielki Klincz jest to wysokosprawna oczyszczalnią mechaniczno biologiczną. W 2011r. została zakończona jej rozbudowa do wydajności Q d śr= 660m3/d i przepustowości Q d max = 1120,6m3/d. W 2011r. rzeczywisty, średniodobowy dopływ ścieków na oczyszczalnie wynosił 169,9m3/d. Po zakończeniu budowy kanalizacji sanitarnej w 8 miejscowościach, gdzie obecnie trwa jej realizacja, ilość dopływających ścieków wzrośnie orientacyjnie do około 520,0m3/d śr. Na budowę kanalizacji sanitarnej w tych miejscowościach nie zostały opracowane jeszcze projekty wykonawcze. Oczyszczalnia w Wielkim Klinczu ma możliwość rozbudowy do Q d śr. = 860,0m3/d. Istniałaby zatem możliwość skanalizowania całej, wschodniej części gminy w oparciu o oczyszczalnię w Wielkim Klinczu (dotyczy kolejno miejscowości: Kłobuczyno, Rotembark i Nowa Kiszewa oraz Sarnowy, Stawiska, Mały Podleś, a następnie ewentualnie Juszki i Szenajda). Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 54

55 Łubiana - Jest wysokosprawną oczyszczalnią mechaniczno biologiczną. Posiada ona projektowana przepustowość Q=360 m3/d. Oczyszczalnia jest eksploatowana przez firmę Lubeko. W chwili obecnej na oczyszczalnie odprowadzane są wszystkie ścieki komunalno bytowe z miejscowości Łubiana i Korne oraz z zabudowy letniskowo-rekreacyjnej nad jeziorem Garczyn. W 2011r. dopływ ścieków na oczyszczalnie w Łubianie wynosił Q śr dob = 243,8 m3/d. W granicach aglomeracji ściekowej, znajdują się ośrodki rekreacyjne nad jeziorem Sudomie oraz miejscowości Grzybowo i Sycowa Huta, przewidziane do skanalizowania. Ewentualna dalsza rozbudowa zlewni tej oczyszczalni wymagałaby rozbudowy oczyszczalni. W chwili obecnej opracowywana jest branżowa koncepcja rozbudowy kanalizacji sanitarnej w zachodniej części gminy Kościerzyna. Koncepcja ta będzie stanowiła wytyczne do sprecyzowania kierunków zagospodarowania przestrzennego. Wdzydze - Oczyszczalnia mechaniczno biologiczna we Wdzydzach posiada projektowaną wydajność Q d max = 300m3/d. Dopływ ścieków w 2011r wynosił Q śr dob = 65,7m3/d. Dopływ ścieków poza sezonem letnim jest niewielki, w sezonie wzrasta wielokrotnie. Oczyszczalnia nie może być rozbudowywana ze względu na konieczność zapewnienia jakości oczyszczonych ścieków na poziomie II klasy czystości wód z uwagi na odbiornik, którym jest sztuczny staw szuwarowy połączony z jeziorem Gołuń w kompleksie jezior Wdzydzkich. Dla zlewni oczyszczalni we Wdzydzach nie został opracowany plan aglomeracji ściekowej. Zatem w gminie Kościerzyna na koniec 2011 r. ścieki sanitarne, odprowadzało do zorganizowanych systemów kanalizacji sanitarnej 5556 osób co stanowi około 38% ogółu ludności w gminie. Ludność z pozostałych miejscowości gminy odprowadza ścieki do urządzeń indywidualnych, najczęściej są to zbiorniki bezodpływowe (szamba). Ponadto gmina posiada opracowane 8 projektów wykonawczych na budowę kanalizacji sanitarnej, na które wydane już zostały pozwolenia na budowę, a realizacja jest już w różnym stopniu zaawansowana. Po zrealizowaniu tych przedsięwzięć ilość ludności obsługiwanej przez zorganizowane systemy kanalizacji sanitarnej wzrośnie do ok. 65%. W gminie Kościerzyna zostały ustanowione 2 aglomeracje ściekowe: Wielki Klincz i Łubiana. Zasięgi aglomeracji ściekowych zostały zmienione w 2014r.; obecnie obowiązują w tej kwestii następujące przepisy: Uchwała Nr 806/XXXVII/14 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 24 lutego 2014 r. w sprawie likwidacji dotychczasowej aglomeracji Łubiana i wyznaczenia aglomeracji Łubiana, która w 2 stanowi Wyznacza się aglomerację Łubiana o równoważnej liczbie mieszkańców (RLM) wynoszącej 5 100, z oczyszczalnią ścieków w miejscowości Łubiana, której obszar obejmuje położone w gminie Kościerzyna miejscowości: Łubiana, Korne, Grzybowo i Sycowa Huta ; Uchwała Nr 817/XXXVII/14 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 24 lutego 2014 r. w sprawie likwidacji dotychczasowej aglomeracji Wielki Klincz i wyznaczenia aglomeracji Wielki Klincz, która w 2 stanowi Wyznacza się aglomerację Wielki Klincz o równoważnej liczbie mieszkańców (RLM) wynoszącej 9 600, z oczyszczalnią ścieków w miejscowości Wielki Klincz, której obszar obejmuje położone w gminie Kościerzyna miejscowości: Dębogóry, Dobrogoszcz, Kaliska Kościerskie, Kościerska Huta, Kościerzyna Wybudowanie, Mały Klincz, Niedamowo, Nowy Klincz, Nowa Wieś Kościerska, Skorzewo, Wielki Klincz i Wielki Podleś. Można stwierdzić, ze dalsza rozbudowa kanalizacji sanitarnej w gminie Kościerzyna Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 55

56 (obejmująca kolejno miejscowości dotąd nie posiadające jej oraz nowe tereny inwestycyjne) będzie możliwe w oparciu o oczyszczalnie w Wielkim Klinczu, Łubianie i oczyszczalnię miejską w Kościerzynie. W zakresie odprowadzenia wód opadowych. W gminie Kościerzyna, podobnie jak w innych gminach wiejskich nie ma zorganizowanych systemów kanalizacji deszczowej. Istnieją w wielu wsiach pojedyncze kanały deszczowe we fragmentach ulic ( najczęściej w centralnych miejscach wsi).drobne układy kanalizacji deszczowej w obrębie pojedynczych zakładów lub obiektów np. ZPS LUBIANA ma w obrębie zakładu kanalizację deszczową wraz z oczyszczalnią wód opadowych. Ze względu na skalę opracowania studium, pojedyncze, drobne urządzenia kanalizacji deszczowej nie mają znaczenia dla rozwiązań kierunkowych i jako takie nie zostały zinwentaryzowane. Z uwagi na brak systemowych układów kanalizacji deszczowej oraz brak potrzeby tworzenia takowych w przyszłości, problemy kanalizacji deszczowej powinny być rozwiązywane na etapie opracowywania MPZP i projektów wykonawczych. W zakresie gospodarki odpadami komunalnymi W gminie Kościerzyna funkcjonują dwa składowiska odpadów, tj: składowisko odpadów komunalnych we wsi Gostomie (z kwaterą na odpady przemysłowe) - jest własnością Gminy Kościerzyna i zarządzane przez Zakład Komunalny Gminy. Zajmuje powierzchnię ok. 5,82 ha. Składowisko zostało oddane do użytkowania w 1989 r. Składowisko położone jest w odległości 500 m do najbliższego zabudowania. W bezpośrednim sąsiedztwie składowiska nie występują powierzchniowe cieki wodne. Najbliższa rzeka (Kania) przepływa w odległości ok. 800 m. Poziom wodonośny rozpoznany wierceniami występuje na głębokości m. Deponowane na składowisku odpady pochodzą z terenu dwóch gmin: Kościerzyna i Stężyca. Na składowisku nie prowadzi się segregacji odpadów, nie zostały także wydzielone kwatery na odpady niebezpieczne. Na składowisko w Gostomiu przyjmowane są głównie: niesegregowane odpady komunalne (w tym ulegające biodegradacji), odpady betonu i gruzu budowlanego, odpady z oczyszczalni ścieków (aktualizacja "Planu gospodarki odpadami dla powiatu kościerskiego na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata , 2011). Według informacji opublikowanych w Raporcie o stanie środowiska w województwie pomorskim w 2010 roku (2011) składowisko odpadów komunalnych w Gostomiu: posiada pojemność całkowitą: Mg; ilość odpadów składowanych (unieszkodliwionyc) w 2010 r. to: ,7 Mg; średnia ilość odpadów deponowanych na dobę w 2010 r. to 73,69 Mg/250 dni rob. składowisko odpadów przemysłowych we wsi Łubiana - jest własnością przedsiębiorstwa Zakłady Porcelany Stołowej LUBIANA S.A. Kierowane są tam odpady pochodzą z produkcji w ZPS LUBIANA S.A. Składowisko powstało w 1976 r. w miejscu byłego wyrobiska żwiru i kruszywa budowlanego, w odległości ok m od zakładu. Całkowita powierzchnia działki przewidzianej na składowisko odpadów wynosi ok. 4,7 ha, przy czym teren przeznaczony pod składowanie odpadów Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 56

57 posiada powierzchnię ok. 2,8 ha ( Plan gospodarki odpadami dla powiatu kościerskiego na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata , 2007). Według informacji opublikowanych w Raporcie o stanie środowiska w województwie pomorskim w 2010 roku (2011) składowisko odpadów komunalnych w Łubianie: posiada pojemność całkowitą: ,3 Mg; ilość odpadów składowanych (unieszkodliwionych) w 2010 r. to: 1046,9 Mg. Ponadto na terenie gminy Kościerzyna znajduje się nieczynne składowisko odczynników chemicznych, środków ochrony roślin (tzw. mogilnik ). Zlokalizowane jest ono w podległości ok. 1,2 km od zabudowań wsi Skorzewo. Składowisko funkcjonowało w latach i obejmowało obszar ok. 40x40 metrów, jego powierzchnia wynosiła 0,19 ha. Mogilnik składał się z 3 komór o łącznej kubaturze ok. 150 m3. Teren był ogrodzony i dobrze oznaczony tablicami, częściowo porośnięty samosiejką sosny. Po zamknięciu składowiska usunięto z łącznie ok. 580 Mg odpadów. Obecnie jest ono zrekultywowane w kierunku leśnym. W zakresie zaopatrzenia w ciepło Opracowane na podstawie: Aktualizacji założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Gdańsk maj 2012r. opracowanie mgr inż. Ryszard Musiał Na terenie gminy nie ma zorganizowanego systemu zaopatrzenia w ciepło. Zaspokajanie potrzeb cieplnych odbiorców na terenie gminy odbywa się obecnie w oparciu o: lokalne kotłownie węglowe i olejowe, jedna opalana gazem ziemnym oraz opalane drewnem i jego odpadami, umiejscowione w zakładach przemysłowych, obiektach użyteczności publicznej i budownictwie wielorodzinnym, dostarczające energię cieplną na potrzeby centralnego ogrzewania, przygotowania cieplej wody oraz na potrzeby technologiczne, indywidualne źródła w domach mieszkalnych i obiektach usługowych na paliwa stale (węgiel, odpady drzewne i drewno) i olej opałowy (nieliczne), dostarczające energię cieplną na potrzeby centralnego i przygotowania cieplej wody, w szczątkowej formie występują też elektryczne urządzenia grzewcze; udział ich w bilansie nie przekracza 1,0 %. Ciepła woda w lecie przygotowywana jest w zdecydowanej większości (szacuje się na ok. 85 %} w urządzeniach elektrycznych. Budynki jednorodzinne ogrzewane są najczęściej ze źródeł indywidualnych takich jak piece węglowe, ogrzewanie etażowe, ogrzewanie centralne w budynku. Dominującym nośnikiem energii jest węgiel, Budynki są sukcesywnie modernizowane. Właściciele wymieniają okna i/lub docieplają ściany zewnętrzne budynków. Budynki wielorodzinne osiedli mieszkaniowych Łubianie ogrzewane są zdalaczynnie z kotłowni gazowej ZPS Lubiana". Pozostałe za pomocą węgla. Obiekty użyteczności publicznej jedna szkoła ogrzewana jest za pomocą gazu ziemnego, cztery za pomocą oleju opalowego, pozostałe za pomocą węgla. Sale wiejskie ogrzewane są przeważnie za pomocą drewna i gazu płynnego. Część sal oraz remiz OSP ogrzewana jest elektrycznie. Obiekty usługowe - ciepło wytwarzane jest w lokalnych kotłowniach opalanych głównie węglem, ale też olejem opalowym i drewnem. Przemysł do wytwarzania ciepła technologicznego i do ogrzewania wykorzystywany jest: gaz ziemny, olej opałowy i węgiel. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 57

58 Tabela 8 Większe kotłownie na terenie gminy Nazwa Lokalizacja Moc kotłowni *) Paliwo [MW] Zakłady Porcelany Stołowej Lubiana Łubiana 4,00 Gaz Zakładzie Produkcji Kruszywa Rybaki 0,60 Olej Wytworni Ma bitumicznych Debogóry 2,00 Olej Farmy wylęgu drobiu Skorzewo 0,40 Węgiel Wielki Klincz 0,40 Węgiel Łubiana 0,25 Gaz Zespoły kształcenia Wielki Podleś Wielki Klincz 0,25 Olej Skorzewo Szkoły podstawowe Nowy Klincz 0,06 Olej Pozostałe 0,05 Węgiel Ośrodek wczasowo-wypoczynkowy Debrzyno Debrzyno 0,36 Olej Kompleks Wypoczynkowy Szarlota Szarlota 0,40 Olej Dom Wczasowy Zacisze 0,12 Drewno Dom Wczasowy Danuta 0,06 Drewno Dom Wczasowy Gabriela 0,06 Drewno Wdzydze Villa Marzenie, 0,04 Drewno Dom Wczasowy Helena 0,04 Drewno Hotel Niedźwiadek 0,24 Olej Hotel Gołuń Gołuń 0,18 Węgiel Ośrodek wypoczynkowy Worzałówka 0,15 Węgiel Łubiana Centrum Wypoczynkowo Szkoleniowe Garczyn 0,18 Węgiel Tabela 9 Zapotrzebowanie na ciepło w stanie istniejącym Zapotrzebowanie ciepła Odbiorcy ciepła Energia [TJ] Moc [MW] CO CW Techn. Razem CO CW Techn. Razem Budynki 53,47 272,01 mieszkalne 218,54 25,69 6,33 32,02 Obiekty 1,13 12,41 publiczne 11,28 1,33 0,13 1,46 Usługi 7,81 0,78 8,59 0,92 0,09 1,01 Obiekty turystyki 7,69 2,13 9,82 0,90 0,25 1,15 Przemysł 12,96 3,24 103,68 119,88 1,20 0,30 8,00 9,50 Razem gmina 258,28 60,75 103,68 422,71 30,04 7,10 8,00 45,14 CO centralne ogrzewanie, CW ciepła woda użytkowa, Techn. Potrzeby technologiczne przemysłu W zakresie zaopatrzenia w gaz Opracowane na podstawie: Aktualizacji założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Gdańsk maj 2012r. opracowanie mgr inż. Ryszard Musiał Gmina w niewielki stopniu korzysta z gazu ziemnego. Do sieci włączone jest ok. 70 gospodarstw domowych tylko we wsi Łubiana. Zużycie gazu do ogrzewania wynosi ok. 71,4 tys. m 3/rok, odsetek ludności korzystającej z gazu ok. 2 %. Przez tereny gminy przebiega równoleżnikowo gazociąg wysokiego ciśnienia Pszczółki - Kościerzyna - Bytów. Na odnodze tego gazociągu zlokalizowana jest stacja gazowa wysokiego ciśnienia obsługująca miasto. Na obszarze gminy, na terenie Zakładów Porcelany Stołowej Lubiana zlokalizowana jest stacja gazowa wysokiego ciśnienia obsługująca zakład i wieś. Ze stacji tej gaz jest przesalany do kotłowni wytwarzającej ciepło dla celów technologicznych oraz Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 58

59 ogrzewania zakładu. Z kotłowni tej zasilane jest również spółdzielcze osiedle mieszkaniowe w Łubianie. W zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną. Opracowane na podstawie: Aktualizacji założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Gdańsk maj 2012r. opracowanie mgr inż. Ryszard Musiał oraz wytycznych zarządców sieci elektroenergetycznej Dystrybucję energii elektrycznej na terenie gminy prowadzi Energa Operator SA w zakresie sieci: 110, 15 i 0,4 kv. Przez teren gminy przebiegają: linia elektroenergetyczna 220 kv w relacji Żydowo - Gdańsk I (w Leźnie), operator Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A., linia elektroenergetyczna 110 kv łącząca Główne Punkty Zasilające: Kiełpino i Kościerzyna, linia elektroenergetyczna 110 kv łącząca GPZ : Kościerzyna i Skarszewy, linia elektroenergetyczna 110 kv łącząca GPZ: Kościerzyna" i Sierakowice. Na terenie miasta Kościerzyna znajduje się Główny Punkt Zasilający 110/15 kv, z którego zasilany jest obszar gminy. Jednostki osadniczce na terenie gminy zasilane są z sieci 15 kv wyprowadzonej z tego GPZ. Linie te stanowią sieć rozdzielczą, która poprzez stacje transformatorowe 15/0,4 kv zasilają końcowych odbiorców energii. Sieć średniego napięcia i odbiorcza niskiego napięcia w zdecydowanej większości wykonana jest jako napowietrzna. Stacje transformatorowe w przeważającej mierze pracują jako słupowe. Stacje murowane są przeważnie kioskowe i mają ponad 50 lat. Z energii elektrycznej korzysta 100 % mieszkańców. Stan zaopatrzenia w energię elektryczną nie jest w pełni zadowalający. Występują przerwy w dostawie energii i spadki napięcia. Główna tego przyczyną są duże odległości pomiędzy punktami zasilającymi i wydłużenie linii niskiego napięcia. Większość sieci 15 kv została wybudowana w latach 50 - tych, a więc ma około 50 lat i jest wyeksploatowana mimo bieżących remontów i konserwacji. Istniejąca sieć niskiego napięcia - 0,4 kv i oświetlenie uliczne we wsiach wymaga również przebudowy i modernizacji. Operator realizuje program modernizacji sieci dystrybucyjnej zapewniający znaczącą poprawę stanu zaopatrzenia w energię elektryczną. Zużycie energii określono na podstawie informacji uzyskanych od dostawcy energii, Urzędu Gminy i odbiorców energii w poszczególnych działach. W 2010 r. wyniosło ono ok MWh, w tym: w gospodarstwach domowych ok MWh, w usługach, gospodarce komunalnej i w obiektach publicznych 3190 MWh, w oświetleniu ok. 830 MWh, w przemyśle ok MWh. Zużycie jednostkowe energii wyniosło ok kwh /rok i mieszkańca. Średnie zużycie energii w gospodarstwach domowych wyniosło ok kwh /rok i mieszkańca. Najwięksi odbiorcy energii to: ZPS Lubiana"- ok MWh, Olsztyńskie Kopalnie Surowców Mineralnych - ok MWh., Zakłady Produkcji Kruszywa w Rybakach - ok MWh., fermy drobiu - ok. 500 MWh. Zgodnie z Planem rozwoju Krajowej Elektroenergetycznej Sieci Przesyłowej na terenie gminy Kościerzyna planowana jest budowa napowietrznej dwutorowej elektroenergetycznej linii przesyłowej o napięciu 2x400kV relacji Gdańsk Przyjaźń- Żydowo Kierzkowo, której orientacyjny przebieg pokazano na załączniku graficznym do Studium. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 59

60 Dla istniejącej linii elektroenergetycznej 220kV wymagany jest pas technologiczny o szerokości 50m (po 25 m od osi linii w obu kierunkach w rzucie poziomym). Dla planowanej linii elektroenergetycznej 2x400kV wymagany jest pas technologiczny o szerokości 70m (po 35m od osi linii w obu kierunkach w rzucie poziomym). Wytyczne dotyczące ograniczeń w użytkowaniu terenu w pasach technologicznych elektroenergetycznych linii przesyłowych najwyższych napięć określono w rozdziale Dla napowietrznych linii elektroenergetycznych wysokich napięć 110 kv obowiązuje strefa ograniczeń o szerokości 40m (po 20m od osi linii) Planuje się także budowę nowego GPZ Kościerzyna II oraz linii elektroenergetycznej 110 kv łączącej go z istniejącym GPZ. Inwestycje te w znaczący sposób poprawią warunki zasilania gminy w energię elektryczną, w tym również ZPS Lubiana. Gmina Kościerzyna położona jest w rejonie o korzystnych warunkach wietrznych dla lokalizacji elektrowni wiatrowych. Najkorzystniejsze warunki anemometryczne dla lokalizacji elektrowni wiatrowych w gminie występują w obrębie bezleśnych wzniesień wysoczyzny morenowej. 2.7 Uwarunkowania wynikające ze stanu ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony Charakter środowiska przyrodniczego Gmina położona jest w obrębie dwóch mezoregionów fizycznogeograficznych: Pojezierza Kaszubskiego regionu najbardziej zróżnicowanego przyrodniczo w granicach województwa pomorskiego i Borów Tucholskich Wschodnich, które stanowią część krajowego płata ekologicznego największego kompleksu leśnego w Polsce. Gmina Kościerzyna posiada urozmaiconą rzeźbę terenu, związaną z działalnością lądolodu podczas zlodowacenia bałtyckiego. Generalnie obszar gminy pochylony jest kierunku północnego i północno wschodniego w kierunku południowym, a wysokości bezwzględne osiągają tutaj wartość do ok. 134m n.p.m. dla południowo zachodniej części gminy oraz do ok. 253m n.p.m w okolicach miejscowości Kłobuczyno. W obszarze gminy występują trzy typy struktury środowiska przyrodniczego: typ wysoczyzn morenowych - w północno wschodniej części gminy, sandrów w przewadze w zachodniej i południowej części gminy, rynien subglacjalnych oraz dolin rzecznych rozcinają one zarówno obszary morenowe jak i sandrowe. Gmina Kościerzyna z uwagi na klimat należy do krainy Pojezierza Pomorskiego najchłodniejszej i najbardziej zasobnej w opady. Występują tu najniższe minima absolutne temperatury powietrza oraz najwięcej dni przymrozkowych i mroźnych Charakterystyka krajobrazu oraz stan zachowania dziedzictwa kulturowego na obszarze gminy Pod względem wartości kulturowych gmina Kościerzyna ze względu na usytuowanie w zróżnicowanym morfologicznie, atrakcyjnym krajobrazowo rejonie Kaszub południowych Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 60

61 oraz z uwagi na znacznie zróżnicowany, specyficzny rozwój osadnictwa i sieci osadniczej jak również przynależność do znaczącej i czytelnej kulturowo formacji etnicznej posiada zarówno przesłanki jak i warunki dla kultywowania historycznych i krajobrazowych wartości krajobrazu kulturowego. Jednocześnie gmina podlega ogromnej presji turystycznej zarówno ze strony miasta Kościerzyna jak i z terenów całej aglomeracji Trójmiejskiej i okolic. Znaczna część gminy znajduje się na obszarze Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego i jego otuliny atrakcyjnych turystycznie i krajobrazowo. W obszarze WPK ochrona istniejących zabytkowych wartości i ich kontynuacja ważna jest jako element stymulujący rozwój turystyki. W obszarze gminy Kościerzyna występuje szereg zespołów i układów przestrzennych, które reprezentują znaczne wartości, konieczne do zachowania. Do tych wartościowych układów przestrzennych należą: 1. Układy przestrzenne miejscowości, które należy bezwzględnie zachować z uwagi na ich wysokie walory kompozycyjne, krajobrazowe i kulturowe, w celu ochrony ich obecnego charakteru, ładu przestrzennego i harmonii krajobrazu: Będominem - Zielenin zespół ruralistyczny wsi, Juszki zespół ruralistyczny wsi, Loryniec zespół ruralistyczny wsi, Kaliska Kościerskie zespół ruralistyczny wsi, Niedamowo zespół ruralistyczny wsi, Rotembark zespół ruralistyczny wsi, Szenajda zespół ruralistyczny wsi, Wąglikowice zespół ruralistyczny wsi, Wdzydze zespół ruralistyczny wsi wraz z obszarem muzeum KPE, Wielki Klincz zespół dworsko parkowy, Wielki Podleś zespół dworsko parkowy, Poza wymienionymi wyżej, cennymi układami przestrzennymi miejscowości, wymagającymi ochrony są również: Grzybowski Młyn zespół ruralistyczny osady, Ludwikowi zespół dawnego leśnictwa, Małe Stawiska zespół ruralistyczny przysiółka, Mały Klincz zespół dworsko parkowy, Niedamowo zespół dworsko parkowy, Wielki Klincz zespół dworsko parkowy, Wielki Podleś zespół dworsko parkowy, 2. Elementy struktury przestrzennej i pojedyncze obiekty, które należy bezwzględnie zachować z uwagi na ich wysokie walory kompozycyjne, krajobrazowe i kulturowe: Grzybowski Młyn ( Obr. Grzybowo) zespół młyna, Juszki domy mieszkalne: 2,3,6,7,8, 20, 23 z budynkiem gospodarczym, 18/19, budynek szkoły nr 1 wraz z budynkiem gospodarczym, Korne zespół młyna i zagroda nr 7, Kula Młyn ( Obr. Zielenin) zespół młyński, Niedamowo zespół dworsko parkowy z folwarkiem oraz kościół parafialny p. w. św. Barbary z 1932 r. Wąglikowice budynek szkoły nr 20 wraz z bud. gospodarczym, budynek mieszkalny w zagrodzie 41 ( wybudowanie) Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 61

62 Wdzydze chata rybacka, ob. MUZEUM KPE, nr rej. 161/ , chata gburska, ob. Muzeum KPE, nr rej.162/ Wielki Klincz zespół dworsko parkowy Wielki Podleś zespół dworsko parkowy oraz kościół filialny p.w. św. Andrzeja Boboli -1905) Wieprznica Młyn zespół młyński 3. Poza wymienionymi wyżej, cennymi elementami struktury przestrzennej zespołami i pojedynczymi obiektami ochrony wymagają również: tradycyjne układy zagród wszystkich typów (w tym: usytuowanie budynków i rozmieszczenie zasadniczych elementów przestrzeni gospodarowania: - przedogródki, sady, podwórza, pastwiska przydomowe etc.) tradycyjne i specyficzne (np. tzw. poniatówki) formy budynków mieszkalnych w budownictwie powstałym do 1939 roku tradycyjne formy budownictwa gospodarczego, wszelkie pozostałości tradycyjnych form zagospodarowania wsi i zagród w tym: kapliczki, krzyże przydrożne, kuźnie, piwnice, piece chlebowe, tradycyjne formy ogrodzeń siedlisk, powstała przed 1939r. zabudowa o architekturze katalogowej związana z obsługą kolei, szkoły, plebanie, organistówki, leśniczówki, remizy straży pożarnej itp. Należy również wyodrębnić w strukturze gminy cenne elementy przyrodnicze takie jak aleje, parki i cmentarze, które reprezentują wysokie walory kompozycyjne i środowiskowo kulturowe. Do cennych parków na terenie gminy należą parki w Małym Klinczu, Nowym Klinczu (Wętwie), Kościerskiej Hucie, Niedamowie, Wielkim Klinczu, Wielkim Podlesiu i Pucu. Do cennych cmentarzy oraz pozostałości po nich zaliczamy cmentarze w miejscowościach: Zielenin-Będominek, Dobrogoszcz, Gostomie, Grzybowski Młyn, Kaliska Kościerskie, Kłobuczyno, Niedamowo, Nowa Kiszewa, Nowa wieś Kościerska, Nowy Klincz, Wętwie Nowy Podleś i Wielki Podleś przy kościele. W gminie Kościerzyna szereg wsi zasługuje na ochronę walorów ekspozycyjnych w celu ochrony harmonii krajobrazowej i kształtowania przedpola ekspozycyjnego. Do wsi takich zaliczyć można: Będominek - Zielenin, Juszki, Loryniec, Kaliska Kościerskie, Niedamowo, Rotembark, Szenajda, Wąglikowice, Wdzydze, Wielki Klincz i Wielki Podleś Główne problemy kształtowania ładu przestrzennego Główne problemy, zakłócenia ładu przestrzennego w gminie można scharakteryzować następująco: brak jest ciągłości systemów ekologicznych rzekami Wda Trzebiocha obserwowana jest ekspansja zabudowy i użytkowania rekreacyjnego w obrębie tych obszarów, różnorodność walorów kulturowych i krajobrazowych nie jest odpowiednio wyeksponowana i użytkowana; brak jest poszanowania dla historycznej zabudowy formy budynków i detalu architektonicznego (w szczególności budynków o funkcji mieszkalnej i gospodarczej) brak jest ogólnodostępnych przestrzeni publicznych, miejsc spotkań i terenów zieleni urządzonej dla mieszkańców poszczególnych miejscowości, dogodne położenie geograficzne duży potencjał wodny i leśny w szczególności w południowo zachodniej części gminy predysponujące do rozwoju niektórych form turystyki i wypoczynku przede wszystkim ogólnodostępnej, zaś występują tu Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 62

63 w przewadze formy rekreacji indywidualnej, a formy zorganizowane to najczęściej dawne ośrodki wypoczynkowe o przypadkowej lokalizacji i niskim standardzie infrastruktury turystycznej, zauważalne jest naruszenie układu przestrzennego niektórych wsi ze względu na wprowadzenie nowych dużych zespołów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej nie kontynuujących tradycji budowlanej Kaszub, lokalizację baz produkcyjnych czy zespołów zabudowy usługowej tworzących nowe obszary zainwestowania; historyczne układy przestrzenne niektórych wsi są znacznie przekształcone i prawie nieczytelne, np. Kościerska Huta, Korne, Wielki Klincz, obiekty o walorach kulturowych, szczególnie folwarki i dwory użytkowane niezgodnie z ich przeznaczeniem lub są w złym stanie technicznym, niektóre są już całkowicie zdewastowane i ledwo czytelne w krajobrazie np. zespół dworskoparkowy w Małym Klinczu, dewastację krajobrazów wsi powoduje przede wszystkim tworzenie nowych jednostek osadniczych i wydzielanie zespołów zabudowy mieszkaniowej poza historycznym układem przestrzennym wsi, a także obrastanie miejscowości zespołami indywidualnych domów letniskowych użytkowanych sezonowo, zagrożeniem możliwości przekroczenia chłonności rekreacyjnej obszaru gminy są intensywnie użytkowane otoczenie przyrodnicze istniejących dużych zespołów zabudowy letniskowej, powstających nowych zespołów zabudowy (często bez wymaganych decyzji administracyjnych) i chęć właścicieli gruntów do rezerwy nowych terenów rekreacyjnych, dotyczy to m. in. obrębów geodezyjnych Waglikowice, Sycowa Huta, Łubiana, Grzybowo, Dobrogoszcz, poważnym zagrożeniem krajobrazu są trwające i planowane eksploatacje kruszyw naturalnych na obszarze gminy powodujące przekształcenia ukształtowania powierzchni ziemi oraz wylesienia na znacznych obszarach; dotyczy to rejonów wsi Niedamowo, Grzybowo, Rybaki, Cząstkowo, Gostomie postulowany kierunek rekultywacji tych obszarów po zakończeniu eksploatacji to przywrócenie naturalnie występujących tam kompleksów leśnych lub stworzenie terenów rekreacyjnych ogólnodostępnych z wykorzystaniem nowej rzeźby terenu, zagrożeniem ładu przestrzennego jest nadmierna chęć (niepoparta rzeczywistymi trendami rozwojowymi gminy, ani prognozami rozwoju demograficznego) do rezerwy nowych terenów inwestycyjnych, głównie z przeznaczeniem pod budownictwo mieszkaniowe i zabudowę letniskową, wyrażona ogromna ilością wniosków właścicieli nieruchomości do zmiany przeznaczenia dotychczasowych gruntów rolnych; takie działania doprowadzają nieuchronnie do rozpraszania zabudowy oraz generowania nadmiernych kosztów związanych z obsługą komunikacyjną i techniczną planowanej zabudowy, odczuwalne jest występowanie nadmiernego hałasu komunikacyjnego oraz uciążliwość wynikająca z ilości pojazdów ruchu tranzytowego w obrębie drogi krajowej nr 20 w miejscowościach położonych przy tej drodze, w szczególności dotyczy to wsi Kłobuczyno, Kaliska Kościerskie, Kościerska Huta; problemy te nasilą się podczas budowy planowanej obwodnicy miasta Kościerzyna, degradację krajobrazu powodują także istniejące elementy ponadlokalnej infrastruktury elektroenergetycznej napowietrzne linie elektroenergetyczne wysokich napięć (110kV) oraz najwyższych napięć (220kV), potencjalnym elementem wpływającym na krajobraz będą urządzenia produkujące energię ze źródeł odnawialnych elektrownie wiatrowe oraz ogniwa fotowoltaiczne, Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 63

64 które mają być lokalizowane w rejonie wsi Mały Klincz, Zielenin, Nowy Podleś, Wielki Podleś i Wielki Klincz, 2.8 Uwarunkowania wynikające ze stanu środowiska, w tym rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, wielkości i jakości zasobów wodnych oraz wymogów ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego. Opracowano na podstawie: Opracowania ekofizjograficznego podstawowego gminy Kościerzyna dla potrzeb studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gdańsk, maj Proeko dr hab. Maciej Przewoźniak z zespołem Ogólna charakterystyka zasobów środowiska przyrodniczego. Gmina Kościerzyna jest zasobna w wody powierzchniowe. Występują tu liczne cieki i rowy melioracyjne oraz jeziora i mniejsze zbiorniki wodne, tzw. oczka wodne. Największymi ciekami w granicach gminy są Wda przepływa przez południowo-zachodnią część gminy na odcinku ok. 8,5 km i Wierzyca przepływa przez środkową, północno-wschodnią i południową część gminy na odcinku niespełna 30 km. Ogólna powierzchnia wód płynących i stojących stanowi ok. 6% powierzchni gminy. Pod względem hydrograficznym gmina Kościerzyna położona jest w zlewniach trzech rzek, tj.: Wierzycy obejmująca wschodnią część gminy; Wdy obejmująca zachodnią część gminy; Raduni obejmująca niewielki fragment gminy, na północ od wsi Skorzewo. Gmina Kościerzyna charakteryzuje się występowaniem znacznej liczby zbiorników wodnych, z których 33 posiadają powierzchnię większą niż 10 ha są to przede wszystkim jeziora polodowcowe. Ponadto licznie występują tu oczka wodne. Największe zbiorniki wodne występują w południowej części gminy Kościerzyna. Należą do nich jeziora: Radolne, Gołuń i Jelenie, stanowiące wspólnie jezioro Wdzydze Północne (łącznie ponad 535 ha), a także bezpośrednio sąsiadujące z gminą jezioro Wdzydze Południowe, będące jednym z największych w województwie pomorskim (niespełna 920 ha). Do największych na terenie gminy (lub z nią sąsiadujące) zaliczamy również jeziora: Słupinko, Schodno, Sudomie, Osuszyno, Hutowo, Zagnanie, Gatno, Wierzynko, Garczyn, Dobrogoszcz. Gmina Kościerzyna jest zasobna w wody podziemne, na co wpływają przede wszystkim poziomy wód czwartorzędowych w osadach fluwioglacjalnych. Na wysoczyźnie poziom wodonośny występuje na głębokości ok n p.p.t. Na obszarach sandrowych warstwa wodonośna jest na głębokości ok m p.p.t. Gmina Kościerzyna położona jest poza zasięgiem głównych zbiorników wód podziemnych. Najbliższy znajduje się w odległości ok. 1,7 km w kierunku wschodnim od gminy - jest nim GZWP nr 116, zbiornik międzymorenowy Gołębiewo Na terenie gminy Kościerzyna występują zróżnicowane warunki glebowe. Powierzchniowo zdecydowanie dominują gleby brunatne wyługowane i brunatne kwaśne oraz gleby bielicowe i pseudobielicowe, wykształcone na glinach zwałowych i piaskach. Znaczne powierzchnie zajmują także gleby pochodzenia organogenicznego torfowo-mułowe, murszowo-torfowe i torfy, występujące w rozproszeniu na terenach wytopiskowych oraz w dnach dolin rzecznych i rynnach polodowcowych. Ponadto na terenie gminy fragmentarycznie występują gleby glejowe oraz czarne ziemie zdegradowane i gleby szare. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 64

65 Gmina Kościerzyna posiada charakter rolniczo-leśny. Grunty rolne zajmują ponad ha, natomiast grunty leśne niespełna ha. Stanowią one odpowiednio ok. 37 % i ok. 47 % ogólnej powierzchni gminy (razem ok ha, tj. ok. 84%). W gminie Kościerzyna występuje bogata i zróżnicowana fauna, reprezentowana przez wiele gatunków ryb, płazów (wszystkie chronione), co najmniej cztery gatunki gadów (wszystkie chronione), ponad sto gatunków ptaków (zdecydowana większość chroniona), kilkadziesiąt gatunków ssaków (wiele chronionych) i nieznaną liczbę gatunków bezkręgowców Ustanowione formy ochrony przyrody. W granicach gminy Kościerzyna i w jej bezpośrednim sąsiedztwie, spośród form ochrony przyrody w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 roku (Dz. U r., Nr 92, poz. 880 z późn. zm.), występują: REZERWATY PRZYRODY Czapliniec w Wierzysku obszar leśny o powierzchni 10,47 ha, położony w centralnej części gminy Kościerzyna (na południe od miasta Kościerzyna) - utworzony Zarządzeniem Ministerstwa Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 15 grudnia 1980 r. (MP Nr 30 z r., poz. 171). Celem jego utworzenia było zachowanie fragmentu starodrzewiu sosnowego oraz miejsca lęgowego czapli siwej. Flora i zbiorowiska roślinne rezerwatu przedstawiają przeciętną wartość przyrodniczą. Strzelnica, sąsiadujący z gminą Kościerzyna, położony w całości na obszarze miasta Kościerzyna - o powierzchni ok. 3,55 ha, utworzony został Zarządzeniem Ministerstwa Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 15 grudnia 1980 roku (MP Nr 30 z r., poz. 171) w celu zachowania fragmentu starodrzewu o charakterze naturalnym ze skupieniem pomnikowych drzew. Krwawe Doły, sąsiadujący z gminą od południa, położony w całości na obszarze gminy Stara Kiszewa - zajmuje ok. 13 ha, utworzony został w 1996 r. Zarządzeniem MOŚZNiL z dnia w sprawie uznania za rezerwaty przyrody (MP 75/96, p. 681 grudnia). Celem jego utworzenia było zachowanie zbiorowisk leśnych typowych dla Borów Tucholskich. PARKI KRAJOBRAZOWE I ICH OTULINY Kaszubski Park Krajobrazowy wraz z otuliną (KPK) o całkowitej powierzchni ok. 33 tys. ha. Utworzony został 15 czerwca 1983 roku. Położony jest w centralnej części Pojezierza Kaszubskiego i obejmuje zespół Jezior Raduńsko-Ostrzyckich, Wzgórza Szymbarskie oraz kompleks Lasów Mirachowskich z zespołem Jezior Potęgowskich. Występuje tu 650 gatunków roślin, w tym wiele rzadkich, chronionych oraz zwierzęta takie jak: sarny, dziki, jelenie, łosie, borsuki, jenoty, piżmaki, kuny leśne i łasice oraz 170 gatunków ptaków 9 gatunków płazów, 5 gatunków gadów i 40 gatunków ryb. Obserwuje się znaczny stopień antropizacji środowiska jak również niekiedy dewastacji środowiska przyrodniczego. Rozwój zainwestowania rekreacyjnego, w szczególności w postaci indywidualnych domków letniskowych spowodował obniżenie a nawet utratę walorów przyrodniczych i krajobrazowych. Dla ochrony środowiska KPK przed negatywnymi wpływami z otoczenia ustanowiono wokół niego otulinę o powierzchni ok. 32,5 tys ha. W otulinie położone są 62 miejscowości, zamieszkałe przez ponad 31 tys. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 65

66 ludzi. W granicy gminy Kościerzyna znajduje się tylko nieznaczny, południowy kraniec Parku (ok. 100 ha) i część jego otuliny (ok ha). Wdzydzki Park Krajobrazowy wraz z otuliną (WPK) o całkowitej powierzchni ok. 17,8 tyś ha. Utworzony został 15 czerwca 1983 roku. Położony jest w północnej części Borów Tucholskich i obejmuje zespół Jezior Wdzydzkich wraz z ich otoczeniem. Prawie 64% powierzchni parku zajmują lasy, ok. 10%, grunty orne a wody powierzchniowe stanowią ponad 10% jego powierzchni. Na terenie WPK znajdują się 53 jeziora o powierzchni ponad 1 ha. Największy jest zespół Jezior Wdzydzkich (jez. Wdzydze, jez. Gołuń, jez. Radolne i jez. Jelenie), o łącznej powierzchni niespełna 1,5 tys. ha. Maksymalna głębokość jeziora wynosi 68 m, co stawia je pod tym względem na szóstym miejscu w Polsce. Zespół Jezior Wdzydzkich posiada ogromną wartość przyrodniczą. Występują tu rzadko spotykane gatunki ssaków, jak gronostaj, wydra i bóbr, którego populacja w ostatnich latach wyraźnie wzrosła. Ichtiofauna reprezentowana jest przez około 40 gatunków, bogata jest także awifauna. Jest to między innymi jedyny zbiornik w Polsce z endemiczną odmianą troci jeziorowej, która tarło odbywa w rzekach Wda i Trzebiocha, powyżej jeziora. WPK otacza otulina o łącznej powierzchni ponad 15 tyś. ha.podstawowe zagrożenie dla środowiska przyrodniczego WPK stwarza intensywne jego użytkowanie rekreacyjne. W granicach gminy Kościerzyna znajduje się północnowschodnia część WPK (ok. 5,5 tys. ha) i jego otuliny (ponad 4 tys. ha). Na obszarze Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego aktualnie obowiązuje Uchwała Sejmiku Województwa Pomorskiego nr 145/VII/11 z dnia 27 kwietnia 2011 r. w sprawie Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego (Dz. Urz. Woj. Pom. Nr 66, poz. 1460). WPK posiada plan ochrony - Plan ochrony Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego zatwierdzony Rozporządzeniem Nr 6/2001 Wojewody Pomorskiego - Dz. Urz. Woj. Pomorskiego Nr 64 z dnia 6 sierpnia 2001 r., poz. 748) OBSZARY NATURA 2000 Specjalny obszar ochrony ptaków Bory Tucholskie PLB obejmuje obszar ok. 322,5 tys. ha, położony w woj. kujawsko-pomorskim i woj. pomorskim. W obrębie obszaru występuje co najmniej 28 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 6 gatunków z PCK. Gniazduje tu 107 gatunków ptaków. Zagrożenie dla obszaru stanowią przede wszystkim: eksploatacja torfu, kredy, piasku; zmiany stosunków wodnych, zagrożenie eutrofizacją siedlisk oligotroficznych; presja turystyczna, zabudowa letniskowa, zabudowa rozproszona, kłusownictwo, drapieżnictwo ze strony norki amerykańskiej, odpady, ścieki, zanieczyszczenie wód, zakładanie upraw plantacyjnych (borówka amerykańska). Obszar mający znaczenie dla Wspólnoty Leniec nad Wierzycą PLH o powierzchni ok. 25 ha, obejmuje fragment doliny Wierzycy, brzeg jez. Wierzysko i przyległy las na siedlisku grądu subatlantyckiego - stwierdzono stanowisko leńca bezpodkwiatkowego. Zagrożenie dla obszaru stanowią: postępujące osuszanie łąk nad Wierzycą powoduje osłabienie siedliska, co może mieć bezpośredni wpływ na kondycję stanowiska leńca; populacja jest częściowo osłabiona przez coroczne koszenie oraz wydeptywanie (przez skraj stanowiska przebiega droga gruntowa) oraz jednorazowe zrzucenie w pobliżu gruzu i śmieci; niektóre działania w ramach gospodarki leśnej mogłyby spowodować zniszczenie populacji (np. zrywka prowadzona przez stanowisko leńca). Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 66

67 Obszar mający znaczenie dla Wspólnoty Rynna Dłużnicy PLH o powierzchni ok. 353,4 ha, obejmuje wąską, głęboko wciętą rynna w utworach sandrowych. Obszar ten jest bardzo wartościowy pod względem przyrodniczym. Zagrożenie dla obszaru stanowią: niewielkie skupienie kilku domków, nie podłączonych do sieci kanalizacyjnej; parcelacja siedlisk podmokłych i ich odwadnianie lub zasypywanie materiałem mineralnym, w celu uzyskania miejsc pod zabudowę; budowa kolejnych domków letniskowych; nadmierna penetracja, a także niewłaściwa gospodarka leśna na zboczach doliny; Obszar mający znaczenie dla Wspólnoty Dąbrówka PLH zajmuje obszar o powierzchni ok. 505 ha. Ostoja znajduje się w czołówce najwartościowszych siedlisk strzebli błotnej w regionie. Występują tu w większości dobrze zachowane, rozległe i bezodpływowe zbiorniki i wyrobiska potorfowe o małym zagrożeniu, z liczną populacją strzebli błotnej oraz elismy wodnej. Najcenniejszymi z gatunków roślin, poza elismą wodną, są: widłaczek torfowy, grążel drobny oraz pływacze drobny i zwyczajny, a także bebłek błotny. Zagrożeniem dla strzebli błotnej oraz dla cennych kompleksów torfowiskowych i zbiorników dystroficznych w rejonie Kłobuczyna i Dąbrówki mogą być przede wszystkim: zarastanie i wysychanie zbiorników, związane z naturalną sukcesją i celowym odwadnianiem; spływy zanieczyszczeń z pól; presja rybacko-wędkarska, w tym nadmierne połowy i zarybianie gatunkami niepożądanymi, jak karaś srebrzysty i drapieżniki. Obszar mający znaczenie dla Wspólnoty Jeziora Wdzydzkie PLH o łącznej powierzchni ponad 13,5 tys. ha, obejmuje tu kompleks mezotroficznych jezior. W obszarze wyróżniono 17 rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG, które zajmują łącznie blisko 20% powierzchni obszaru. Cenne są jeziora lobeliowe, ramieniowe oraz liczne zbiorniki dystroficzne, a także skupienie torfowisk wysokich i przejściowych, o typowo wykształconych zbiorowiskach roślinnych. Główne zagrożenia dla tego obszaru mającego znaczenie dla Wspólnoty Jeziora Wdzydzkie PLH stanowią: intensywna zabudowa brzegów jezior w celach rekreacyjnych; eutrofizacja jezior; wycinka drzew i krzewów; osuszanie i eutrofizacja torfowisk. Obszar mający znaczenie dla Wspólnoty Wielki Klincz PLH zajmuje obszar o powierzchni niespełna 290 ha. Obejmuje lekko falisty teren z polami uprawnymi i rozrzuconymi gospodarstwami, położony na południowy wschód od zwartej zabudowy Wielkiego Klincza. Wartość przyrodniczą posiada tu skupienie zbiorników z bogatą populacją strzebli błotnej. Zagrożeniem dla obszaru jest ewentualne niszczenie zbiorników (zasypywanie, osuszanie) lub ich naturalne zanikanie (zarastanie i wypłycanie), albo przekształcanie w stawy rekreacyjne, zwłaszcza zarybiane gatunkami ryb drapieżnych; intensyfikacja rolniczego lub rekreacyjnego zagospodarowania terenu, szczególnie z chemizacją. Obszar mający znaczenie dla Wspólnoty Nowa Sikorska Huta PLH o powierzchni 174,7 ha obejmuje swym zasięgiem fragment wysoczyzny morenowej Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 67

68 o rzeźbie falistej z lokalnym wyniesieniem Serża Góra oraz z zespołem niewielkich torfowisk i oczek wodnych w lokalnych obniżeniach terenu. W ostoi znajduje się kilka niewielkich zbiorników zasiedlonych przez strzeblę. Potencjalnym zagrożeniem jest naturalna sukcesja roślinności, a tym samym zarastanie zbiorników, co zagraża zwłaszcza najmniejszym zbiornikom. Obszar mający znaczenie dla Wspólnoty Uroczyska Pojezierza Kaszubskiego PLH zajmuje powierzchnię ok. 3,9 tys. ha. Położony jest w centralnej części Poj. Kaszubskiego i obejmuje zespół rozległych rynien polodowcowych. Występuje tu 19 typów siedlisk przyrodniczych wymienianych w zał. I Dyrektywy Siedliskowej. obecnością szerokiego inwentarza zagrożonych i chronionych gatunków roślin i zwierząt, w tym wielu wyszczególnianych w zał. II Dyrektywy Siedliskowej oraz w Dyrektywie Ptasiej. Główne źródła zagrożeń środowiska przyrodniczego w rejonie ostoi Uroczyska Pojezierza Kaszubskiego PLH stanowią przede wszystkim : rozprzestrzenianie się zabudowy i obiektów rekreacyjnych; nasilająca się turystyka, zwłaszcza wypoczynkowa w okresie letnim, w tym zanieczyszczenie wód oraz zagospodarowanie i użytkowanie turystyczne jezior melioracje osuszające; włączanie pierwotnie izolowanych zagłębień do systemu odpływu powierzchniowego; zarzucenie użytkowania kośno-pastwiskowego w terenach intensywnie uwodnionych, z utrudnionym dostępem, przy jednoczesnej nadmiernej intensyfikacji użytkowania w niektórych obszarach łatwo dostępnych, suchszych; zbyt intensywna gospodarka leśna, zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych. odwadnianie i eksploatacja torfu (w przeszłości) na torfowiskach przejściowych wprowadzanie w odnowieniach gatunków drzew obcych siedliskowo i geograficznie (głównie sosny, świerka, lokalnie jodły podokapowo), selektywne usuwanie ze starszych drzewostanów niektórych gatunków drzew liściastych, Obszar mający znaczenie dla Wspólnoty Piotrowo PLH o powierzchni 483 ha obejmuje wysoczyznę moreny dennej przeciętą doliną rzeki Wierzycy, z zagłębieniami wypełnionymi różnej wielkości torfowiskami i zbiornikami wodnymi. Ostoja klasyfikuje się w czołówce najwartościowszych w regionie obszarów siedliskowych strzebli błotnej. Potencjalnymi zagrożeniami dla strzebli w całej ostoi mogą być próby odwadniania zbiorników, zanieczyszczenia substancjami biogennymi z pól i związane z tym przyspieszenie sukcesji (zarastanie zbiorników). OBSZARY CHRONIONEGO KRAJOBRAZU Znajdujące się na terenie gminy Kościerzyna obszary chronionego krajobrazu utworzone zostały na mocy Rozporządzenia Wojewody Gdańskiego Nr 5/94. Aktualnie na terenach ww. obszarów chronionego krajobrazu obowiązują przepisy uchwały Nr 1161/XLVII/10 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 28 kwietnia 2010 r. (Dz. Urz. woj. pom. Nr 80, poz. 1455). 5 Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Wierzycy o powierzchni ha, na obszarze gminy (ok ha ) położony w południowo-wschodniej części gminy. Obejmuje środkowy odcinek doliny charakteryzujący się bogactwem form 5 Obowiązuje nowa Uchwała nr 259/XXIV/16 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 25 lipca 2016 r. w sprawie obszarów chronionego krajobrazu w województwie pomorskim. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 68

69 morfologicznych, obecnością licznych jezior. Dużą wartości odznaczają się dobrze zachowane lasy dębowo-sosnowe i bukowo-dębowe w okolicach Pogódek. Gowidliński Obszar Chronionego Krajobrazu o powierzchni ha, na obszarze gminy (ok. 52 ha ) położony w północno-zachodniej części gminy. Obejmuje obszar o młodoglacjalnym krajobrazie wzgórz morenowych i rozległych równin sandrowych. Podstawowym walorem krajobrazowym jest silnie rozwinięta sieć hydrograficzna z licznymi jeziorami z których j. Mausz i j. Gowidlińskie należy do największych na Pojezierzu Kaszubskim. Lipuski Obszar Chronionego Krajobrazu o powierzchni ha, na obszarze gminy (ok ha ) położony w zachodniej części gminy. Obejmuje zalesione równiny sandrowe z licznymi jeziorami rynnowymi i wytopiskowymi, porośnięte borami mieszanymi z enklawami buczyn i lasów dębowo-bukowych. Polaszkowski Obszar Chronionego Krajobrazu o powierzchni ha, na obszarze gminy (ok. 572 ha ) położony we wschodniej części gminy. Obejmuje rozbudowany układ płytkich rynien zajętych przez liczne jeziora.. W otoczeniu przeważa falista wysoczyzna morenowa. Ponadto w bezpośrednim sąsiedztwie gminy Kościerzyna, ale poza jej granicami znajduje się Obszar Chronionego Krajobrazu Borów Tucholskich. Nie warunkuje on zasad inwestowania i gospodarowania w gminie. ZESPOŁY PRZYRODNICZO KRAJOBRAZOWE Na terenie gminy Kościerzyna znajdują się małe fragmenty zespołów przyrodniczokrajobrazowych, które utworzono na terenie Kaszubskiego Parku Krajobrazowego w 1998 r., na mocy Rozporządzenia Wojewody Gdańskiego Nr 11/98. Są to: Rynna Raduńska znajduje się w granicach gmin Chmielno, Stężyca i Kościerzyna, powierzchnia całkowita wynosi 3137 ha., z czego ok. 21 ha znajduje się na terenie gm. Kościerzyna); Rynna Dąbrowsko-Ostrzycka znajduje się w granicach gmin Chmielno, Kartuzy, Somonino, Stężycai Kościerzyna, powierzchnia całkowita wynosi ok ha., natomiast powierzchnia na terenie gminy Kościerzyna to ok. 49 ha. UŻYTKI EKOLOGICZNE Na obszarze gminy występują użytki ekologiczne ustanowione rozporządzeniem nr 2/2003 z 9 stycznia 2003 r. (Dz. Urz. Woj. Pom. Nr 6, poz. 56), rozporządzeniem nr 49/06 z 06 marca 2006 r. (Dz. Urz. Woj. Pom. Nr 37 poz. 753) oraz uchwałą Nr VI/224/09 Rady Gminy Kościerzyna z dnia r. wg tabeli poniżej: Tabela 10 Użytki ekologiczne Nr rej. WKP Nazwa użytku (opis) Pow. [ha] Nr i data aktu ustanawiającego 261 Wesków Bagna 2,42 rozp. nr 2/2003 z r. Dz. Urz. Woj. Pom. Nr 6, poz Żabińskich Błoto 1,43 rozp. nr 2/2003 z r. (śródleśne oczko Dz. Urz. Woj. Pom. Nr 6, wodne) poz Grzybowski Młyn (śródleśne 2,4 rozp. nr 49/06 z r. Dz. Urz. Woj. Pom. Nr 37, Opis położenia obr. Loryniec, część dz. 54,57,60,61,62,63,64,65,67, 68,69,70 obr. Loryniec, część dz. 103 (częściowo na terenie sąsiedniej gminy Dziemiany) obr. Grzybowo, część dz. 472 Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 69

70 torfowisko) poz Kotel (łąki i torfowiska) 289 Zabrody (torfowisko przejściowe) 290 Torfowisko Szenajda (torfowisko) 292 Kiszewskie Bagno (torfowisko przejściowe) 293 Torfowisko Ludwikowi (torfowisko przejściowe) 294 Modrzewicowy Moczar 295 Żurawinowe Bagno (torfowisko wysokie) 6,14 rozp. nr 49/06 z r. Dz. Urz. Woj. Pom. Nr 37, poz ,91 rozp. nr 49/06 z r. Dz. Urz. Woj. Pom. Nr 37, poz ,19 rozp. nr 49/06 z r. Dz. Urz. Woj. Pom. Nr 37, poz ,36 rozp. nr 49/06 z r. Dz. Urz. Woj. Pom. Nr 37, poz ,91 rozp. nr 49/06 z r. Dz. Urz. Woj. Pom. Nr 37, poz ,9 rozp. nr 49/06 z r. Dz. Urz. Woj. Pom. Nr 37, poz ,43 rozp. nr 49/06 z r. Dz. Urz. Woj. Pom. Nr 37, poz Wełniankowe Mszary 1,17 rozp. nr 49/06 z r. Dz. Urz. Woj. Pom. Nr 37, poz Torfowisko nad Jeziorem Gołuń (torfowisko przejściowe i wysokie) _ Księże Łąki* (kompleks łąk i bagien) POMNIKI PRZYRODY 10,05 rozp. nr 49/06 z r. Dz. Urz. Woj. Pom. Nr 37, poz. 753 uchwała Nr VI/224/09 Rady Gminy Kościerzyna z dn r. obr. Wdzydze, część dz. 493L i 536/2L obr. Wdzydze, część dz. 529/1L obr. Szenajda, część dz. 427L obr. Wdzydze, część dz. 505/2L obr. Cząstkowo, część dz. 147 obr. Wdzydze, część dz. 530/2L obr. Wdzydze, część dz. 530/2L (częściowo na terenie sąsiedniej gminy Karsin) obr. Wdzydze część dz. 541 obr. Wdzydze, część dz. 538/1L i 548/1L obr. Rybaki, dz. 472/5 i 473 Na obszarze gminy Kościerzyna pomniki przyrody ustanowione zostały różnorodnymi aktami prawnymi; stanowią je drzewa lub grupy drzew oraz w jednym przypadku głaz narzutowy W obszarze gminy występują następujące pomniki przyrody: Tabela 11 Pomniki przyrody Numer rej. WKP 33 Obiekt chroniony trzy lipy drobnolistne Obwód [m] 2,44 2,56 2, Wysokość [m] Wiek 200 Położenie L. Wierzysko, przy leśniczówce 35 głaz 13,20 2,20 Owśnica, na polu sosna zwyczajna dąb szypułkowy grab zwyczajny 3, , L. Srztelnica, obr. Kościerzyna, o.151 d L. Grzybowski Młyn, obr. Kościerzyna, o.344 f 2, Wlk. Klincz, park Akty prawne ustanawiające pomniki przyrody Orzeczenie nr 33 Prezydium WRN w Gdańsku z dn r. Orzeczenie nr 35 Prezydium WRN w Gdańsku z dn r. Orzeczenie nr 314 Dyr. Wydz. RLiS Urz. Woj. w Gdańsku z dn r. Orzeczenie nr 315 Dyr. Wydz. RLiS Urz. Woj. w Gdańsku z dn r. Zarządzenie Woj. Gdańskiego nr 42/86 z dn. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 70

71 529 cztery buki zwyczajne 3,70 3,87 3,40 3, buk zwyczajny 2, klon zwyczajny klon zwyczajny klon zwyczajny klon zwyczajny lipa drobnolistna klon zwyczajny dąb szypułkowy 4,10 3,40 3, Wlk. Puc, park , ,01 2,82 3,21 17 Będominek, były cmentarz Kaliska, były cmentarz Zielenin, przy budynku mieszkalnym Kościerska Huta L. Grzybowski Młyn, obr. Kościerzyna, o.353g r. Zarządzenie Woj. Gdańskiego nr 42/86 z dn r. Zarządzenie Woj. Gdańskiego nr 11/89 z dn r. Zarządzenie Woj. Gdańskiego nr 11/89 z dn r. Zarządzenie Woj. Gdańskiego nr 11/89 z dn r. Rozporządzenie Woj. Gdańskiego nr 1/92 z dn r. Rozporządzenie Woj. Gdańskiego nr 1/92 z dn r klon zwyczajny dąb szypułkowy 3, Loryniec 4, Sycowa Huta 859 topola biała 5, Niedamowo lipa drobnolistna lipa drobnolistna klon zwyczajny dąb szypułkowy lipa drobnolistna modrzew europ. dąb szypułkowy robinia akacjowa daglezja zielona daglezja zielona dąb szypułkowy 4,45 5, , Niedamowo, ferma Niedamowo Barkoczyn 3, Czarlina 2,70 3,18 6,80 3,15 2,52 1, , Lisaki Zielenin, teren bazy hodowlanej Niedamowo, park L. Strzelnica, obr. Kościerzyna, o.147 c Rozporządzenie Woj. Gdańskiego nr 1/92 z dn r. Rozporządzenie Woj. Gdańskiego nr 1/92 z dn r. Rozporządzenie Woj. Gdańskiego nr 1/92 z dn r. Rozporządzenie Woj. Gdańskiego nr 1/92 z dn r. Rozporządzenie Woj. Gdańskiego nr 1/92 z dn r. Rozporządzenie Woj. Gdańskiego nr 1/92 z dn r. Rozporządzenie Woj. Gdańskiego nr 1/92 z dn r. Rozporządzenie Woj. Gdańskiego nr 1/92 z dn r. Rozporządzenie Woj. Gdańskiego nr 1/92 z dn r. Rozporządzenie Woj. Gdańskiego nr 1/92 z dn. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 71

72 879 lipa drobnolistna 4, Lisaki 1052 klon jawor 3, buk purpurowy 2,5 16 bd 1096 daglezja zielona daglezja zielona daglezja zielona 2,3 2,4 2, bd Wieprznica, nad Jez. Wieprznickim Wawrzynowo, przy drodze leśnej przy budynku mieszkalnym L.Grzybowski Młyn, o. 356m r. Rozporządzenie Woj. Gdańskiego nr 3/93 z dn r. Rozporządzenie Woj. Gdańskiego nr 2/98 z dn r. Rozp. Woj. Pom. Nr 13/07 z r (Dz. Urz. Woj. Pom. Nr 91, poz.1434). Rozp. Woj. Pom. Nr 13/07 z r (Dz. Urz. Woj. Pom. Nr 91, poz.1434) Osnowa ekologiczna Podstawowymi elementami osnowy ekologicznej gminy Kościerzyna i jej bliskiego otoczenia są, wskazane w Planie zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego (2009), elementy: rangi ponadregionalnej: charzykowsko-kościerski płat ekologiczny jest rozległym obszarem północnego krańca Borów Tucholskich i środkowo-wschodniej części Równiny Charzykowskiej. Stanowią go duże, stosunkowo zwarte powierzchniowo kompleksy leśne; korytarz ekologiczny pojezierny-północny obejmuje pas pojezierzy Polski północnej, począwszy od Puszczy Augustowskiej i Białowieskiej do Pojezierza Kaszubskiego. W obszarze opracowania studium przebiega przez północny kraniec Borów Tucholskich w rejonie jeziora Wdzydze. Wraz z płatem ekologicznym Borów Tucholskich stanowi cenną ostoję przyrodniczą; rangi regionalnej: stężycko-kartuski płat ekologiczny obejmuje obszar rozdrobnionych zespołów leśnych oraz przenikające je obszary rolnicze i liczne jeziora; korytarz ekologiczny Doliny Wierzycy jest elementem łączącym obszary pojezierzy z dolina Wisły. W obszarze opracowania studium rozciąga się od jeziora Wierzysko w kierunku wschodnim, wzdłuż rzeki Wierzycy. Jest silnie przekształcony antropogenicznie, z licznymi zespołami zabudowy oraz miejscowościami. Osnowę ekologiczną gminy Kościerzyna tworzą elementy rangi subregionalnej takie jak: subregionalny korytarz ekologiczny w południowo-wschodniej części gminy, przebiegający równoleżnikowo od korytarza ekologicznego Doliny Wierzycy rangi regionalnej, poprzez znajdujący się na terenie gminy Kościerzyna zespół jezior: Hutowe, Gatno, Przywidz, Wierzchołek i Średnik i przyległe do nich płaty leśne, oraz ciągnący się dalej w kierunku wschodnim i północno-wschodnim ku dolinie Wietcisy ( na terenie sąsiednia gminy Liniewo); Ponadto osnowę ekologiczną gminy Kościerzyna tworzą elementy rangi lokalnej takie jak: niewielkie płaty zbiorowisk leśnych i semileśnych, w tym porastające tereny hydrogeniczne nadwodne oraz w lokalnych zagłębieniach terenu; Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 72

73 śródpolne zadrzewienia i zakrzewienia; szpalery i aleje drzew występujące wzdłuż dróg oraz cieków i rowów melioracyjnych; zbiorniki wodne i cieki Źródła i stan zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego. Antropizacja środowiska przyrodniczego. Podstawową formą działalności gospodarczej w Gminie Kościerzyna są rolnictwo i turystyka. W obszarze gminy występują liczne gospodarstwa rolnicze a także mocno rozwinięty system gospodarstw agroturystycznych, ośrodków wczasowych oraz turystyka indywidualna. Ponadto znaczny jest udział zakładów usługowych, rzemieślniczych i handlowych. Do głównych przejawów antropizacji środowiska przyrodniczego gminy Kościerzyna należą: tereny użytkowania rolniczego, czego efektem są m.in. synantropizacja roślinności, degradacja struktury ekologicznej terenu oraz specyfika krajobrazu o cechach kulturowego krajobrazu rolniczego; osadnictwo wiejskie i w poszczególnych miejscowościach, które jest źródłem zanieczyszczeń do atmosfery, ścieków komunalnych i gospodarczych oraz odpadów komunalnych i gospodarczych; miasto Kościerzyna położone w centralnej części gminy, w którym koncentrują się antropogeniczne przekształcenia środowiska przyrodniczego; droga krajowa nr 20 relacji Gdynia Kościerzyna Starogard Szczeciński, drogi wojewódzkie nr 214, nr 221 i nr 235, a także sieć dróg powiatowych oraz dróg lokalnych utwardzonych i gruntowych komunikacja samochodowa jako źródło emisji zanieczyszczeń atmosfery i hałasu; istniejące linie kolejowe: nr 201 relacji Nowa Wieś Wielka Bydgoszcz Kościerzyna Gdynia oraz nr 211 relacji Chojnice Bursy Kościerzyna; nasypy, mosty, wiadukty zlikwidowanej i rozebranej, byłej linii kolejowej nr 233; lądowisko we wsi Korne o charakterze rekreacyjnym, promujące tzw. agrotustykę lotniczą; składowisko odpadów komunalnych w Gostomiu i odpadów przemysłowych w Lubianie; funkcjonujące kopalnie surowców mineralnych oraz wyrobiska i tereny poeksploatacyjne; sieci linii elektroenergetycznych: najwyższych napięć, wysokiego i średniego napięcia oraz gazociąg wysokiego ciśnienia. Dalsze działania antropizacji środowiska przyrodniczego (wyznaczanie nowych terenów inwestycyjnych, wprowadzanie nowego przeznaczenia terenu np. elektrownie wiatrowe) oraz dopuszczenie rozlewania się zainwestowania rekreacyjnego w szczególności w postaci indywidualnych domów i działek letniskowych, w efekcie prowadzić będzie do znacznego pogorszenia warunków krajobrazowych i dalszej degradacji, już i tak znacznie przekształconego środowiska przyrodniczego. Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego. Do głównych źródeł zanieczyszczeń atmosfery w rejonie gminy Kościerzyna należą: emitory obiektów przemysłowych; Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 73

74 indywidualne źródła ciepła na terenach zwartej zabudowy mieszkaniowej i usługowej (emisja niska); źródła ciepła obiektów rekreacji zbiorowej; emisja technologiczna z obiektów gospodarczo-hodowlnaych przede wszystkim z zakładów w Łubianie i Wielkim Klinczu oraz emisja tlenków azotu i odorów z funkcjonujących na terenie gminy ferm hodowlanych trzody chlewnej i drobiu; zanieczyszczenia komunikacyjne (emisja liniowa, wzdłuż ciągów komunikacji samochodowej przebiegających przez teren gminy) wpływają na wartość produkcyjną gleb oraz roślinność przydrożną, jak również na zdrowie mieszkających wzdłuż dróg ludzi; emisję niezorganizowaną pyłu z terenów pozbawionych roślinności i z terenów o utwardzonej nawierzchni, głównie komunikacyjnych oraz dawnych wyrobisk surowców mineralnych, składowisk odpadów i innych; napływ zanieczyszczeń z miasta Kościerzyna. Uchwałą Nr 833/XXXV/09 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 25 maja 2009 r. przyjęto Program ochrony powietrza dla strefy kartusko-kościerskiej, mający na celu osiągnięcie poziomów dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10 oraz poziomu docelowego dla benzo[α]pirenu, którego przekroczenia wskazały oceny jakości powietrza za rok 2005, 2006 i 2007 wykonane przez Pomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Gdańsku. Przekroczenia te dotyczyły w szczególności miasta Kościerzyna, które oddziaływuje na obszar gminy. Podstawowym problemem jest brak na terenie gminy Kościerzyna stałej sieci monitoringu zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego. Systematyczne pomiary prowadzone są tylko na obszarze miasta Kościerzyna nie są one jednak miarodajne dla obszaru gminy. Pośrednio stan atmosfery na terenie gminy określa charakter zainwestowania oraz emisja zanieczyszczeń. Hałas i wibracje. Na terenie gminy Kościerzyna wyróżnić można następujące, główne typy uciążliwości akustycznej: hałas komunikacyjny zwłaszcza na drodze krajowej nr 20, ale także na drogach wojewódzkich, drogach powiatowych i parkingach, liniach kolejowych oraz w mniejszym stopniu na drogach lokalnych. Wg Maciaka (1996) wpływ na wielkość i rozprzestrzenianie się hałasu komunikacyjnego mają: charakter ruchu samochodowego (osobowy, ciężarowy, autobusowy), natężenie ruchu, średnia prędkość pojazdów i płynność ich ruchu, charakter dróg i ich otoczenia. Przy intensywności pojazdów na godzinę hałas osiąga db.; hałas pochodzący z zakładów przemysłowych (m.in. przemysłu drzewnego, stolarni, przemysłu ceramicznego, itp) powodujących znaczną uciążliwość o charakterze lokalnym; hałas związany z wszelkimi formami rekreacji indywidualnej i zbiorowej (zwłaszcza w rejonie Wdzydz i Gołunia), w tym związany z funkcjonowaniem lądowiska we wsi Korne (tzw. agroturystyka lotnicza ); hałas na terenach zainwestowania osadniczego wsi; hałas związany z funkcjonowaniem kopani kruszywa naturalnego. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 74

75 Potencjalnym źródłem hałasu mogą być planowane elektrownie wiatrowe. Promieniowanie elektromagnetyczne. Na terenie gminy Kościerzyna występują obiekty stanowiące istotne źródła niejonizującego promieniowania elektromagnetycznego. Przez północną część gminy przebiegają linie elektroenergetyczne 110 kv i 220 kv. Linie elektroenergetyczne stwarzają uwarunkowania sozologiczne w zakresie promieniowania elektromagnetycznego dla kształtowania środowiska, polegające na ograniczeniu możliwości zabudowy terenów i ich otoczenia (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymywania tych pomiarów, Dz. U. Nr 192, poz. 1883). Ponadto na terenie gminy Kościerzyna znajdują się stacje bazowe telefonii komórkowej, m.in. w rejonie wsi: Łubiana, Skorzewo, Wąglikowice, Wdzydze, Wielki Klincz. W przypadku stacji telefonii komórkowych, pola elektroenergetyczne są wypromieniowane na dużych wysokościach, w miejscach niedostępnych dla ludzi. Stan zanieczyszczenia wód i przekształcenia jej obiegu. Gmina Kościerzyna jest zasobna w wody powierzchniowe. Najważniejszymi ciekami są tu Wierzyca i Wda badane pod katem czystości i jakości wody w 2010 roku. Rzekę Wierzycę oceniono na II klasę (dobrej jakości) pod względem stanu biologicznego oraz poniżej potencjału dobrego pod względem stanu fizykochemicznego, nie oceniono zaś stanu chemicznego rzeki. Rzekę Wdę oceniono na II klasę (dobrej jakości) pod względem fizykochemicznym i chemicznym oraz nie oceniono jej stanu biologicznego. Ponadto przez gminę Kościerzyna przepływa rzeka Trzebiocha stanowiąca dopływ Wdy, która badana po raz ostatni była w 2006 r. Stan ogólny Trzebiochy oceniono jako zadowalający, a stan sanitarny jako dobry. Jeziora występujące na obszarze gminy objęte były monitoringiem w różnych latach. W 2010r. Stan ekologiczny jezior Wierzysko i Schodno oceniono odpowiednio jako umiarkowany i dobry zaś pod względem przydatności rybackiej jeziora te sklasyfikowano jako poza normą. W 2006r. przeprowadzono monitoring jezior: Wdzydze Północne, Wdzydze Południowe, Gatno, Hutowe. Stan sanitarny wszystkich tych jezior oceniono klasą I, klasę czystości - klasą II i dla jeziora Hutowe III oraz podatność na degradację klasa II Wdzydze Południowe I. W latach były poddane monitoringowi jeziora Garczyn, Osuszyno, Sudomie, Żegnanie. Wody podziemne w granicach gminy Kościerzyna występują w czwartorzędowym piętrze wodonośnym. Cała gmina położona jest poza zasięgiem głównych zbiorników wód podziemnych. Obecnie wody podziemne w przewadze zakwalifikować można do I klasy czystości czyli wody bardzo dobrej jakości. Potencjalne zagrożenie dla wód powierzchniowych i podziemnych na terenach nieskanalizowanych stanowi niedostateczny rozwój sieci kanalizacyjnej oraz ścieki gromadzone są w zbiornikach bezodpływowych, tzw. szambach, w przypadku ich nieszczelności, co jak wykazuje praktyka jest częstym zjawiskiem i/lub wylewania ścieków w przypadkowe miejsca. Źródłem zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych mogą być nawozy, zarówno sztuczne jak i organiczne oraz chemiczne środki ochrony roślin stosowane w rolnictwie. Przy nieprawidłowym składowaniu następuje zanieczyszczenie wód gruntowych znacznie stężonymi składnikami nawozu, oddziałującymi na środowisko Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 75

76 przez dłuższy czas. Poza tym stanowią potencjalne źródło zanieczyszczenia sanitarnego organizmami chorobotwórczymi. Przekształcenia litosfery. Do podstawowych przejawów przekształceń litosfery na obszarze Kościerzyna należą: zniszczenia geomechaniczne spowodowane realizacją liniowych elementów infrastruktury technicznej (tereny komunikacyjne); przekształcenia w obrębie i w sąsiedztwie wsi, związane z lokalizacją na tych na terenach nowego zainwestowania mieszkaniowego, komunikacyjnego, usługowego i przemysłowego. geomechaniczne zniszczenia zboczy dolin i terenów przyjeziornych w rejonach intensywnego zagospodarowania rekreacyjnego w wyniku nadmiernej penetracji w wyniku rozwoju rekreacji przekształceniu ulegają w różnym stopniu wszystkie komponenty środowiska przyrodniczego, najbardziej zagrożone są wystromione zbocza rynien i dolin rzecznych; silnie degradowanymi elementami środowiska są szata roślinna i gleba, które narażone są przez wydeptywanie na niszczenie (rośliny) i zmianę właściwości fizycznych (gleby); skutki rolniczego użytkowania ziemi wyniku rolniczego użytkowania terenów nastąpiło znaczne zintensyfikowanie procesów erozyjnych szczególnie w obrębie zboczy dolinnych prowadzące do degradacji gleb; z gospodarką rolną związana jest również degradacja gleb w wyniku nadmiernego osuszania terenów rolniczych oraz przekształceń fizykochemicznych gleb (m.in. związanych ze stosowaniem nawozów sztucznych i środków ochrony roślin); wyrobiska głównie po materiale piaszczysto-żwirowym o różnym, zwykle dużym stopniu przekształceń litosfery; zniszczenia litosfery związane z gromadzeniem odpadów, szczególne silne a także negatywne, niekontrolowane przekształcenia związane z występowaniem dzikich składowisk odpadów. Wszystkie wymienione tereny wymagają rekultywacji o kierunkach wynikających ze stopnia przekształcenia, charakteru środowiska przyrodniczego w otoczeniu oraz możliwości technicznych. W pierwszej kolejności dotyczy to wyrobisk po eksploatacji surowców i dzikich składowisk odpadów oraz terenów zniszczeń geomechanicznych Użytkowania terenu a środowisko przyrodnicze. W obszarze gminy Kościerzyna możemy wyróżnić następujące rodzaje użytkowania terenu: obszary zabudowania i zainwestowania zwartych jednostek osadniczych zawierające zabudowę mieszkaniową, mieszkaniowo-usługową, usługową oraz zabudowę zagrodową; Zabudowania nowych zespołów/jednostek zabudowy jednorodzinnej z usługami towarzyszącymi, obszary zakładów produkcyjnych i produkcyjno usługowych oraz obszary eksploatacji kruszyw naturalnych; obszary zabudowy rekreacyjno letniskowej zespołów rekreacyjnych indywidualnych oaz rekreacji zbiorowej, obszary użytkowane rolniczo z zabudową siedliskową, obszary leśne oraz nieużytki. W obszarze gminy Kościerzyna grunty leśne stanowią ok. 47% powierzchni gminy, zaś użytki rolne ok. 37% tej powierzchni razem jest to ok. 84% powierzchni gminy, a więc stanowią one przewagę w użytkowaniu terenu. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 76

77 Zainwestowanie osadnicze w gminie skupia się przede wszystkim w kilkudziesięciu wsiach, z których największymi są: Wielki Klincz, Łubiana i Skorzewo. Większość wsi charakteryzuje się umiarkowanymi ograniczeniami fizjograficznymi rozwoju zabudowy, wynikającymi przede wszystkim z lokalnego występowania gruntów podmokłych i nienośnych oraz występowania barier w postaci cieków czy stromych zboczy. W obszarze gminy obserwuje się dużą ekspansję terenów rekreacyjnych, w szczególności tereny rekreacji indywidualnej oraz obserwuje się ogromną presję na lokalizacje tego tupu zabudowy w obszarach chronionych, nad jeziorami i w lasach, w miejscach gdzie dotąd nie istniało jeszcze jakiekolwiek zainwestowanie. Środowisko przyrodnicze obszaru gminy wykazuje istotne zróżnicowanie struktury i w efekcie odporności na obciążenie antropogeniczne i zdolności do regeneracji. Oddziaływanie człowieka antropizacja wpływa na zmiany i zagrożenia dotyczące środowiska przyrodniczego. Te antropogeniczne zmiany wynikają przede wszystkim z zajmowania nowych terenów pod zainwestowanie kubaturowe oraz przystosowania terenu do użytkowania. Na etapie inwestycyjnym mogą zachodzić również pozytywne środowiskowo zmiany, jak: rekultywacja, uporządkowanie terenu oraz tworzenie nowych terenów zieleni. Do podstawowych istniejących i potencjalnych zagrożeń środowiska przyrodniczego związanych z działalnością człowieka na terenie gminy Kościerzyna należą: 1. Prowadzenie melioracji osuszających, nie uwzględniających negatywnych skutków dla środowiska przyrodniczego i w rezultacie powodujących pogłębianie się przesuszania terenu, w tym: postępujące przesuszenie torfowisk; niszczenie cennych biotopów, zbiorowisk i stanowisk gatunków, ubożenie flory i fauny; osłabienie przesuszonych lasów; postępujące przesuszenie łąk; obniżenie poziomu lustra wody w jeziorach ze wszystkimi tego konsekwencjami, jak zanik zbiorowisk nadbrzeżnych, zmiany w roślinności wodnej i in. 2. Skażenie chemiczne (wody, gleb, powietrza), związane z chemizacją rolnictwa, wyrażające się zwłaszcza przez kumulowanie się pestycydów w glebie, ich spływ do wód powierzchniowych i przenikanie do wód podziemnych oraz skażenia związanego z napływem zanieczyszczonych mas powietrza (w tym m.in. kwaśne deszcze, związki metali ciężkich). 3. Wzrost zanieczyszczenia terenu odpadami, zwłaszcza trudnymi do rozłożenia w przyrodzie (plastykowe opakowania). 4. Intensyfikacja turystyki bez odpowiedniej infrastruktury, prowadząca do negatywnych dla środowiska przyrodniczego zjawisk, przede wszystkim na terenach chronionych. 5. Z problemów typowo sozologicznych podstawowe zagrożenia związane są i będą z: słabym rozwojem sieci kanalizacji sanitarnej; intensyfikacją komunikacji samochodowej; procederem nielegalnego porzucania i składowania odpadów. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 77

78 6. Podział nieruchomości rolnych położonych na atrakcyjnych dla rekreacji terenach na niewielkie działki, z negatywnymi, końcowymi efektami środowiskowymi i krajobrazowymi. 7. Nasilające się obciążenie turystyczne obszaru gminy Kościerzyna. Dalszy wzrost natężenia turystyki uruchomi na większą skalę procesy destrukcyjne środowiska. Problemem jest przede wszystkim rozrost kolonii letniskowych i rozproszonych obiektów rekreacyjnych. 8. Aktualny jest i zapewne pozostanie problem budownictwa nie tylko niezwiązanego z tradycją kaszubską, ale również odległego od jakichkolwiek wzorców estetycznych, szpecącego krajobraz. Konsekwencją wprowadzenia zainwestowania będzie jego dalsze oddziaływanie na środowisko, tzw. oddziaływanie na etapie funkcjonowania. Może ono być bardzo zróżnicowane w zależności od charakteru zrealizowanych obiektów. W przewadze oddziaływanie takie ma wpływ na wszystkie komponenty środowiska przyrodniczego. Specyficzne oddziaływania na środowisko będą związane z planowaną budową elektrowni wiatrowych, zwłaszcza w zakresie emisji hałasu oraz zmian krajobrazu. Wprowadzanie nowego zainwestowania znacząco wpłynie na stan i jakość środowiska przyrodniczego. Dla obszarów rekreacyjnych prawdopodobne jest przekroczenie chłonności rekreacyjnej tych terenów, degradacja środowiska oraz znaczne obniżenie wartości przyrodniczych i krajobrazowych, będących głównymi generatorami ruchu turystycznego w gminie. 2.9 Uwarunkowania wynikające ze stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej Zasoby dziedzictwa i krajobrazu kulturowego miejscowości gminy Kościerzyna. 1. OBRĘB Czarlina Czarlina to dawny majątek i wieś rybacka o układzie jednostronnej ulicówki. W skład zabudowań wchodziła duża zagroda (folwarczek) oraz zespół zagród rybackich. Szludron dawniej był przysiółkiem pokutniczym z dużą zagrodą wielobudynkową. 2. OBRĘB Częstkowo W obrębie występują trzy wsie: Częstkowo dawna wieś szlachecka z XV w. o układzie ulicowym z tradycyjną strukturą przestrzenną zagród wielobudynkowych dużych i bardzo dużych stan zachowania określa się jako średni, wartościowa duża zagroda i pojedyncze obiekty budownictwa regionalnego, Fingerowa Huta osada pohutnicza z XVIII w bez czytelnego układu przestrzennego tradycyjnymi strukturami przestrzennymi w formie zagród wielobudynkowych średnich zachowały się przykłady zabudowy tradycyjnej z XX w., Ludwikowo wieś powstała w 20-leciu międzywojennym składała się z folwarku i parku a tradycyjnymi strukturami przestrzennymi były zabudowania gospodarcze wielokubaturowe zachowane zabudowania folwarczne i pozostałości parku w miejscu dawnego leśnictwa obecnie istnieje dysharmonijny budynek szkoły. 3. OBRĘB Dębogóry Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 78

79 Wieś Dębogórzy to dawne dobra rycerskie, potem w XVIII w. pustkowie a następnie wieś gburska, nie posiadająca czytelnego układu przestrzennego. Tradycyjne struktury przestrzenne występujące w miejscowości to zagrody wielobudynkowe. Zachowały się tradycyjne układy zagród 4. OBRĘB Dobrogoszcz Wieś Dobrogoszcz jest dawna własnością szlachecką z XVIII w. posiada układ przestrzenny ulicowy z tradycyjnymi strukturami przestrzennymi zagrodami wielobudynkowymi średnimi i małymi oraz budynkiem szkoły. Zachowały się przykłady zabudowy tradycyjnej z XX w. 5. OBRĘB Gostomie Wieś Gostomie to wieś szlachecka z XIII, lokowana na prawie polskim z układem ulicowym i typowymi formami przestrzennymi w postaci zagród wielobudynkowych średnich i małych. Zachowały się przykłady zabudowy tradycyjnej z XX w. W obrębie jest również Przysiółek Plon, w którym zachowały się układy tradycyjne zagród i przykłady tradycyjnego budownictwa z XIX/XX w. 6. OBRĘB Grzybowo Wieś Grzybowo to dawny folwark z XVII w, będący krótką ulicówką z tradycyjnymi formami przestrzennymi w postaci zagród wielobudynkowych średnich i małych oraz z budynkiem szkoły. We wsi zachowały się przykłady zabudowy tradycyjnej z XX w. Oprócz wsi Grzybowo w obszarze obrębu znajdują się jeszcze młyn i osada z 1631 roku Grzybowski Młyn bez czytelnego układu przestrzennego. W skład zabudowań wchodził młyn z zabudowaniami zagrodowymi i mały cmentarz, leśniczówka i pojedyncze zagrody. Zachował się tutaj młyn wraz z zespołem leśnictwa, układy zagród i pojedyncze obiekty budownictwa tradycyjnego. 7. OBRĘB Juszki Wieś Juszki to wieś pohutnicza z 1664 roku o nieregularnym układzie wsi pohutniczej. Tradycyjne formy przestrzenne tworzyły zagrody wielo i dwubudynkowe średnie i małe oraz zespół szkoły. We wsi jest wysoki stan zachowania form historycznych liczne przykłady zagród i pojedyncze przykłady tradycyjnego budownictwa z XIX w oraz szkoła. Oprócz wsi Juszki w obszarze obrębu znajduje się również Debrzyno leśniczówka z 1830 r w skład której wchodziła zagroda wielobudynkowa gospodarstwa leśnego z początku XX w. Stan zachowania historycznych form można określić tutaj jako wysoki. 8. OBRĘB Kaliska Kościerskie Wieś Kaliska to wieś osadnicza z 1620 roku o układzie przestrzennym owalnicowo placowym. Tradycyjną strukturę przestrzenną tworzyły zagrody duze wielobudynkowe i mniejsze o układzie holenderskim ( budynek mieszkalny i gospodarcze w jednym ciągu) oraz szkoła na placu. Zachowały się tutaj przykłady zabudowy zagrodowej wielobudynkowej oraz zagrody holenderskie w stanie szczątkowym 9. OBRĘB Kłobuczyno Kłobuczyno jest wsią gburską o układzie owalnicowym i tradycyjnych strukturach przestrzennych w formie zagród dużych i średnich wielobudynkowych oraz z zespołem szkoły. Zachowały się tutaj ciekawe przykłady zabudowy zagrodowej wielobudynkowej i pojedyncze przykłady zabudowy tradycyjnej. 10.OBRĘB Korne Wieś Korne to wieś chłopska z XIII (1284) lokowana na prawie polskim z układem ulicowym. Tradycyjne struktury przestrzenne tworzyły zagrody wielobudynkowe średnie i małe oraz zespół młyna. W pobliżu miejscowości w 1667 roku powstał tartak a potem Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 79

80 w 1746 karczma zagroda karczmy była wielobudynkowa o znacznej skali. We wsi Korne zachował się zespół młyna, układ ruralistyczny i przykłady tradycyjnego budownictwa w tym zagroda z drewnianym budynkiem mieszkalnym i kamienne budynki gospodarcze. 11.OBRĘB Kościerska Huta Wieś Kościerska Huta to osada pohutnicza z XVIII wieku o nieregularnym układzie przestrzennym i tradycyjnymi strukturami przestrzennymi w formie zagród wielobudynkowych różnej wielkości. Zachowało się duże gospodarstwo wielkobudynkowe i pojedyncze przykłady tradycyjnej zabudowy. 12.OBRĘB Kościerzyna Wybudowanie Kościerzyna Wybudowanie to zespół wybudowań z XIX w. bez czytelnego układu przestrzennego w skład którego wchodziły zagrody wielobudynkowe różnej wielkości. Zachowały się tradycyjne układy zagród. 13.OBRĘB Lizaki Lizaki to wieś pohutnicza z 1682 roku o nieregularnym układzie wsi pohutniczej. Tradycyjne struktury przestrzenne tworzyły zagrody wielo i dwubudynkowe średnie i małe. We wsi zachowały się przykłady tradycyjnej zabudowy w tym drewnianej. 14.OBRĘB Loryniec Loryniec niegdyś był Karczmą i wsią przy przeprawie z 1664 roku. Wieś posiadała układ ulicowy. Tradycyjne formy przestrzenne składały się z zagród wielo i dwubudynkowych średnich i małych. W niedalekim sąsiedztwie wsi znajdował się folwark leśny leśnictwo z przełomu XIX/XX w. w Wawrzynowie. Stan zachowania wartości historycznych można tu określić jako wysoki gdyż zachowały się liczne układy zagród i przykłady tradycyjnej zabudowy w tym drewnianej oraz budynek zajazdu. 15.OBRĘB Łubiana Wieś Łubiana to dawna wieś chłopska z końcówki XIII w, lokowana na prawie polskim o nieregularnym układzie ulicowym. Zachowały się nieliczne, pojedyncze przykłady zabudowy tradycyjnej w tym szkoła i kapliczka. W Łubianie zachowały się tylko nieliczne elementy zabudowy tradycyjnej oraz budynek szkoły. 16.OBRĘB Mały Klincz Wieś Mały Klincz jest wsią szlachecką z XVI w. o układzie przestrzennym nieregularnym. 17.OBRĘB Niedamowo Wieś Niedamowo to dawne dobra rycerskie majatek z osadą z XIII w. We wsi znajdował się zespół dworsko parkowy z folwarkiem i kościołem. Można tutaj zauważyć przykłady zabudowy tradycyjnej w osadzie. Zachował się we wsi budynek pałacu, zabudowania folwarczne oraz układ parku 18.OBRĘB Nowa Kiszewa Wieś Nowa Kiszewa to wieś z początku XVII w - niegdyś młyn i osada o nieregularnym układzie przestrzennym. Tradycyjne struktury przestrzenne tworzyły zagrody tradycyjne wielobudynkowe średnie i małe oraz zespół dawnej karczmy. W pobliżu znajdował się zespół młyna. We wsi zachował się tylko zespół karczmy w bardzo złym stanie technicznym. 19.OBRĘB Nowa Wieś Kościerska Nowa Wieś Kościerska niegdyś była dużym folwarkiem miasta Kościerzyna o nieregularnym układzie przestrzennym. Tradycyjne struktury przestrzenne tworzyły zagrody wielobudynkowe średnie, szkoła i karczma. Zachowały się tutaj liczne tradycyjne zagrody oraz liczne przykłady tradycyjnego budownictwa i tradycyjny klimat 20.OBRĘB Nowy Podleś Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 80

81 Wieś Nowy Podleś był przysiółkiem z XIX w. 21.OBRĘB Nowy Klincz Nowy Klincz dawniej był wsia gburską i osadą parcelacyjną z XIX XX w. W bliskim sąsiedztwie znajdował się również przysiółek pokutniczy z XVIII w. 22.OBRĘB Puc Wieś Puc to dawny majątek szlachecki z XVI w. w skład którego wchodził zespół folwarku z parkiem podworskim. We wsi zachował się budynek chlewni oraz park podworski. W obszarze obrębu znajduje się również miejscowość Dąbrówka wieś pohutnicza z XVIII w. o nieregularnym układzie przestrzennym oraz z tradycyjnymi strukturami zabudowy w postaci zagród wielobudynkowych zlokalizowanych w skupieniu i na wybudowaniach. Zachowały się we wsi tradycyjne układy zagród i przykłady tradycyjnego budownictwa. 23.OBRĘB Rotembark Rotembark jest wsią pohutniczą z XVIII w o nieregularnym układzie przestrzennym oraz z tradycyjnymi strukturami zabudowy w postaci zagród tradycyjnych z przewagą dwubudynkowych małych, ponadto kapliczka w centrum wsi i szkoła na obrzeżach. Zachowały się liczne przykłady tradycyjnej zabudowy mieszkaniowej i gospodarczej w tym budynki drewniane. 24.OBRĘB Rybaki Rybaki były osadą rybacka a potem wsią gburską z XVIII w. o nieregularnym układzie przestrzennym z tradycyjnymi formami zabudowy w postaci zespołu zagród zlokalizowanych wzdłuż ulicy w kierunku jeziora zagrody małe i średnie. Zachował się układ wsi oraz przykłady tradycyjnych zagród oraz zabudowy. Szarlota była osadą leśną z XIX w. bez czytelnego układu przestrzennego z pojedynczymi siedliskami śródleśnymi. Zachowały się jedynie pojedyncze elementy dawnej, tradycyjnej struktury. 25.OBRĘB Sarnowy Sarnowy były wsią szlachecką z XVI w. o nieregularnym układzie przestrzennym z typowymi strukturami przestrzennymi w postaci zagród średnich i małych, wielobudynkowych oraz szkoły. Zachowały się jedynie pojedyncze elementy dawnej, tradycyjnej struktury, budynki szkół i częściowo duże gospodarstwo przy starej szkole. 26.OBRĘB Skorzewo Skorzewo było wsią klasztorną a następnie folwarkiem i wsią gburską powstała w XIII w. Układ przestrzenny wsi jest nieregularny z charakterystyczną owalnicą w centrum. Do tradycyjnych struktur przestrzennych należały zagrody małe zlokalizowane w znacznym skupieniu oraz szkoła, duży zajazd, folwark itp. zachowały się liczne przykłady zabudowy tradycyjnej w tym, pojedyncze drewniane. Niedaleko Skorzewa istniała osada przy młynie Skorzewski Młyn. Zachowały się jedynie pozostałości zespołu 27.OBRĘB Stawiska Wieś Stawiska była majątkiem szlacheckim z XVI w. a następnie wsią szlachecką o nieregularnym układzie przestrzennym. W skład tradycyjnych struktur przestrzennych wchodziły zagrody małe i średnie przeważnie dwubudynkowe. Zachowały się przykłady tradycyjnego budownictwa. 28.OBRĘB Sycowa Huta Sycowa Huta była wsią pohutniczą z XVIII. o nieregularnej strukturze przestrzennej z zagrodami średnimi i małymi, dwu lub trzybudynkowymi. Zachowały się przykłady układów zagród oraz pojedyncze obiekty budownictwa tradycyjnego. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 81

82 29.OBRĘB Szenajda Szenajda jest wsią pohutniczą z XVII w., krótko ulicówką. Występowały tu nieregularnie rozmieszczone zagrody małe i średnie o tradycyjnym układzie wielo i dwubudynkowe. Występują tu liczne, zachowane, przykłady budownictwa regionalnego mieszkalnego i gospodarczego w tym drewniane. 30.OBRĘB Wąglikowice Wąglikowice były wsią chłopską z XVI w. z folwarkiem szlacheckim o nieregularnym układzie przestrzennym. Tradycyjną strukturę przestrzenną tworzyły zagrody średnie, przeważnie dwu lub trzybudynkowe o zróżnicowanym rozplanowaniu oraz szkoła i kościół. Zachowały się tradycyjne układy zagród, struktura zabudowy przy wymienionej w latach 60- tych substancji budynków pierwotnie drewnianych. 31.OBRĘB Wdzydze Wdzydze były osadą rybacką z XIII w a następnie wsią gburską o strukturze przestrzennej nieregularnej ulicówki. Tradycyjną strukturę przestrzenną stanowiły zagrody średnie, przeważnie dwu lub trzybudynkowe, z tradycją sytuowania budynku gospodarczego szczytem przy drodze, poza tym szkoła, kapliczka i budynek leśnictwa, Muzeum skansenowskie i szkoła haftu Gulgowskiej. W miejscowości zachowały się liczne przykłady budownictwa regionalnego i tradycyjnego, relikty wąskofrontowego usytuowania budynków mieszkalnych i gospodarczych w Muzeum KPE oraz najstarsze przykłady kaszubskiego budownictwa drewnianego z terenu wsi oraz obiekty przeniesione. Oprócz miejscowości Wdzydze w obszarze obrębu znajdowały się również: Zabrody przysiółek z XVIII w., Kruszyna duży folwark z XVIII w, Gołuń osada z XIX w. 32.OBRĘB Wielki Klincz Wielki Klincz to folwark i wieś szlachecka z przełomu XIV i XV w. lokowana na prawie polskim. Jest to duża wieś o układzie nieregularnym. W przeszłości Wielki Klincz składał się z: majątku dwór z parkiem, folwark, wieś folwarczna i chłopska. Do zespołu należał też kościół, szkoła, duży młyn, piekarnia, kuźnia i dworzec kolejowy wraz z osiedlem. Do dziś zachował się budynek dworu park i część zabudowań folwarcznych zaś w samej wsi liczne przykłady tradycyjnego budownictwa mieszkalnego i gospodarczego oraz przemysłowego, szkoła, piekarnia oraz zespół zabudowy przy kolei. 33.OBRĘB Wielki Podleś Wielki Podleś był majątkiem szlacheckim z XVI w. oraz folwarkiem i wsią chłopską. Wieś posiadała układ placowy związany z założeniem dworsko parkowym. W skład tradycyjnych zabudowań wchodziły: majątek składający się z pałacu i zabudowań folwarcznych oraz parku, zabudowa wiejska zagrodowa, kościół z cmentarzem w centrum wsi. Występuje tutaj wysoki stopień zachowania wartości historycznej zachował się układ i wszystkie elementy struktury. 34.OBRĘB Wieprznica Wieprznica była osadą z XVIII w. bez czytelnego układu przestrzennego z pojedynczymi zagrodami skupionymi. Struktura wsi jest słabo zachowana zniekształcona zachowały się jedynie pojedyncze elementy budownictwa tradycyjnego. Owśnice były osadą z XVIII w.. Stanowiły je pojedyncze zagrody w małym skupieniu oraz zagrody rozproszone. Zachowały się przykłady zabudowy tradycyjnej i tradycyjny układ zagród. Garczyn to stacja kolejowa i ośrodek wczasowy które powstały w latach 30 XX w. 35.OBRĘB Zielenin Wieś Zielenin niegdyś był dużym majątkiem rycerskim, od XVIII w. pustkowie. Zachowały się pojedyncze elementy tradycyjnej struktury. Będominek był przysiółkiem z XVI w. wieś placowa z placem trójkątnym. Tradycyjna strukturę przestrzenną tworzyły Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 82

83 zagrody małe i średnie o tradycyjnym układzie oraz budynek szkoły i cmentarz. Zachowały się liczne przykłady tradycyjnych układów zagród i tradycyjnych budynków mieszkalnych i gospodarczych oraz cmentarz i zespół zabudowań szkoły. W obszarze obrębu znajduje się również Kula Młyn dawny młyn i osada z XVIII w Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Tabela 112. Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków województwa pomorskiego. nr rejestru nr dawnego organ wpisujący data wpisu do rejestru obiekt miejscowość rejestru do rejestru Wojewódzki Konserwator Zabytków w Koszalinie Wojewódzki Konserwator Zabytków w Gdańsku Wojewódzki Konserwator Zabytków w Gdańsku Wojewódzki Konserwator Zabytków w Gdańsku zabytków chata Lizaki II prezbiterium kościoła p.w. Oczyszczenia NMP z Tyłowa układ ruralistyczny wsi Juszki wraz ze strefą ochrony ekspozycji układ ruralistyczny wsi Wąglikowice wraz ze strefą ochrony ekspozycji Lizaki II Juszki Wąglikowice Tabela 13 Wykaz stanowisk archeologicznych wpisanych do rejestru zabytków archeologicznych województwa Nr Obręb/miej Rodzaj stanowiska rejestr uwagi Stanowiska w ewidencji zabytków archeol. scowość 4 Czarlina cmentarzysko płaskie /Dec. 219/A/ data wpisu 02.XII Łubiana ślad osadniczy i cmentarzysko /Dec. 296 /A/ data wpisu 16.X Łubiana osada /Dec. 297 /A/ data wpisu 16.X Łubiana cmentarzysko płaskie /Dec. 295 /A/ data wpisu 16.X Gostomie cmentarzysko kurhanowe /Dec. 355 /A/ data wpisu 11.XII Gostomie grodzisko /Dec. 106 /A/ data wpisu 25.XI Owśnice osada /Dec. 371 /A/ data wpisu 29.IV Owśnice osada /Dec. 372 /A/ data wpisu 27.IV Skorzewo cmentarzysko płaskie /Dec. 375 /A/ data wpisu 30.IV Skorzewo cmentarzysko płaskie /Dec. 374/A data wpisu 30.IV Skorzewo cmentarzysko kurhanowe /Dec. 373 /A/ data wpisu 28.IV Częstkowo cmentarzysko płaskie /Dec. 370 /A/ data wpisu 28.IV Nowa Wieś cmentarzysko płaskie /Dec. 196 /A/ data wpisu 17.XII Wielki kurhan i cmentarzysko płaskie /Dec. 378/A/ data wpisu 3.V.1982 Klincz 57 Wielki cmentarzysko płaskie /Dec. 377 /A/ data wpisu 30.IV.1982 Klincz 58 Wielki cmentarzysko płaskie /Dec. 376/A/ data wpisu 3.V.1982 Klincz 59 Skorzewo cmentarzysko płaskie /Dec. 338 /A/ data wpisu 16.X Skorzewo kurhan /Dec. 354 /A/ data wpisu 11.XII Cząstkowo cmentarzysko płaskie /Dec. 260 /A/ data wpisu 23.XII Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 83

84 67 Cząstkowo cmentarzysko płaskie /Dec. 369 /A/ data wpisu 28.IV Będominek cmentarzysko kurhanowe /Dec. 332 /A/ data wpisu 17.XII Będominek cmentarzysko płaskie /Dec. 331 /A/ data wpisu 16/XII.1977 *Numer zgodny z zaznaczonym na załączniku graficznym Obiekty wpisane do Gminnej Ewidencji Zabytków Dla gminy Kościerzyna została opracowana Gminna ewidencja zabytków, w której znalazł się wykaz zabytków: architektury, budownictwa, cmentarze, kapliczki parki i układy ruralistyczne razem 279 obiektów. Wykaz obiektów znajdujących się w gminnej ewidencji zabytków znajduje się w załączniku nr 3 do niniejszego opracowania Wykaz stanowisk archeologicznych. Tabela 14 Wykaz stanowisk archeologicznych (poza wpisanymi do rejestru zabytków) Nr Obręb/miejscowość Rodzaj stanowiska uwagi Stanowiska w ewidencji zabytków archeol.* 1 Czarlina osada 2 Czarlina osada 3 Czarlina ślad osadniczy 5 Wąglikowice cmentarzysko płaskie 6 Wąglikowice cmentarzysko płaskie 7 Łubiana skarb z V w. n.e. 11 Łubiana skarb z V okresu epoki brązu 12 Sycowa Huta huta szkła nowożytna 14 Gostomie ślad osadniczy 15 Gostomie osada 16 Kłobuczyno cmentarzysko płaskie 17 Kłobuczyno cmentarzysko płaskie 20 Gostomie osada 21 Gostomie ślad osadniczy 22 Gostomie ślad osadniczy 24 Owśnice cmentarzysko płaskie 26 Owśnice ślad osadniczy 28 Owśnice ślad osadniczy 29 Skorzewo cmentarzysko płaskie i osada 30 Skorzewo cmentarzysko płaskie 31 Skorzewo cmentarzysko płaskie 33 Skorzewo ślad osadniczy 34 Skorzewo ślad osadniczy 35 Skorzewo ślad osadniczy 36 Skorzewo osada 37 Skorzewo cmentarzysko płaskie 38 Skorzewo ślad osadniczy i cmentarzysko płaskie 40 Skorzewo osada 42 Częstkowo cmentarzysko kurhanowe 44 Częstkowo ślad osadniczy 45 Częstkowo cmentarzysko płaskie 46 Nowa Wieś dłutko brązowe 48 Puc cmentarzysko płaskie 49 Puc cmentarzysko płaskie Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 84

85 50 Dąbrówka huta szkła nowozytna 51 Niedamowo cmentarzysko płaskie 52 Niedamowo cmentarzysko płaskie 53 Niedamowo cmentarzysko płaskie 54 Wielki Klincz cmentarzysko płaskie 55 Wielki Klincz cmentarzysko płaskie 60 Skorzewo ślad osadniczy 61 Skorzewo ślad osadniczy 63 Skorzewo ślad osadniczy 64 Skorzewo ślad osadniczy 65 Skorzewo ślad osadniczy 68 Zielenin cmentarzysko płaskie 69 Kłobuczyno cmentarzysko płaskie 70 Stawiska osada 71 Mały Podleś cmentarzysko płaskie 72 Mały Podleś cmentarzysko płaskie 75 Będominek osada 76 Gostomie cmentarzysko płaskie 77 Skorzewo punkt osadniczy 78 Skorzewo punkt osadniczy 79 Skorzewo punkt osadniczy 80 Kościerska Huta domniemane grodzisko (?) Obwodnica Kościerzyny - konflikt 81 Kościerska Huta Osada-wczesne średniowiecze *Numer zgodny z zaznaczonym na załączniku graficznym 2.10 Uwarunkowania wynikające z warunków i jakości życia mieszkańców, w tym ochrony ich zdrowia Warunki zamieszkania. Na podstawie: Prognoza demograficzna opracowana przez mgr Andrzeja Piotrzkowskiego na potrzeby aktualizacji Studium gminy Kościerzyna Według GUS w końcu 2010 r. na terenie gminy Kościerzyna było mieszkań o łącznej powierzchni użytkowej m 2 i o liczbie izb Liczba mieszkań w gminie przeliczona na 1000 mieszkańców jest niższa od średniej dla powiatu kościerskiego oraz znacząco niższa od średniej dla województwa pomorskiego z uwagi na zdecydowanie wyższy wskaźnik w środowisku miejskim. Tabela 15. Gmina Kościerzyna - wskaźniki zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych na tle województwa Wyszczególnienie Liczba mieszkań na 1000 ludności Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania Przeciętna powierzchnia użytkowa na osobę Przeciętna liczba osób na mieszkanie na izbę Województwo pomorskie ,7 24,1 2,9 0,8 Gminy wiejskie woj. pomorskiego ,6 23,8 3,7 0,9 Powiat kościerski ,4 23,8 3,5 0,8 Gmina Kościerzyna ,8 24,6 4,0 0,9 Gmina Starogard Gdański ,2 25,9 3,9 0,9 Przeciętna wielkość mieszkania w gminie jest wyższa od przeciętnej dla wszystkich gmin wiejskich województwa jak i od przeciętnej w województwie. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 85

86 Charakterystycznym dla gminy jest bardzo wysoka liczba osób przypadająca na mieszkanie. Samodzielność zamieszkiwania wynosi około 1,2 czyli na 100 mieszkań przypada 120 gospodarstw domowych. Zestawiając liczby mieszkań oficjalnie oddanych na terenie gminy w latach (wg GUS - 406) z liczbą zawartych w tym czasie w gminie małżeństw (514) nasuwa się wniosek, że część młodych małżeństw się nie usamodzielnia, a jeżeli już to robią to w przewadze poza terenem gminy. W ostatnich latach w gminie następuje znacząca poprawa warunków zamieszkania. Od 2002 roku przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania wzrosła o 8,7 m 2 a przeciętna powierzchnia użytkowa na osobę wzrosła o blisko 4 m 2. Tabela 16 Wskaźniki charakteryzujące warunki zamieszkania w gminie Kościerzyna. Wyszczególnienie Liczba mieszkań na 1000 mieszkańców Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania w m 2 89,1 94,0 97,8 Przeciętna powierzchnia użytkowa na osobę 20,8 23,3 24,6 Przeciętna liczba osób na mieszkanie 4,3 4,0 4,0 Przeciętna liczba osób na izbę 1,0 0,9 0,9 Na ocenę warunków zamieszkiwania wpływa poziom wyposażenia w urządzenia infrastruktury technicznej; wyraża się to udziałem ludności korzystającej z sieci wodociągowej, gazowej i kanalizacji. Z tabeli zamieszczonej poniżej wynika, że poziom wyposażenia w infrastrukturę techniczną (wodociąg, kanalizację i gaz.) w gminie Kościerzyna w porównaniu do średniego wyposażenia na terenach gmin wiejskich województwa pomorskiego jest jeszcze dużo niższy. Tabela 17 Korzystający z instalacji w % ogółu ludności. Wyszczególnienie Gmina Kościerzyna Gmina Starogard Gdański Gminy wiejskie województwa. pomorskiego Wodociąg 66,5 72,1 83,5 Kanalizacja 30,4 27,2 42,8 Gaz 2,1 10,7 7,3 Liczba mieszkań w gminie przeliczona na 1000 mieszkańców jest niższa od średniej dla powiatu kościerskiego oraz znacząco niższa od średniej dla województwa pomorskiego. W ostatnich latach w gminie nastąpiła znacząca poprawa warunków zamieszkania. Poziom wyposażenia w infrastrukturę techniczną w gminie Kościerzyna jest stosunkowo niski i należy go poprawiać Rynek pracy i bezrobocie. Informacje na temat aktywności zawodowej mieszkańców znamy tylko dla momentów przeprowadzania narodowych spisów powszechnych. Aktywność zawodowa ludności w trakcie NSP 2002 gminy Kościerzyna kształtowała się następująco: Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 86

87 Tabela 18 Aktywność zawodowa. Wyszczególnienie Gmina Kościerzyna Aktywni ekonomicznie w wieku 15 lat i więcej 9396 razem 5367 Aktywni zawodowo pracujący 4225 bezrobotni 1142 Bierni zawodowo 3891 Nieustalony status na rynku pracy 138 Współczynnik aktywności zawodowej 2 w % 57,1 Współczynnik aktywności zawodowej grupy w wieku produkcyjnym w % 71,3 Wskaźnik zatrudnienia 3 w % 45,0 Stopa bezrobocia 4 w % 21,3 W końcu I kwartału 2012 roku w gminie Kościerzyna było zarejestrowanych 787 bezrobotnych. Blisko 53% z nich stanowiły kobiety. Młodzi ludzie w wieku do 24 lat to 33,2% bezrobotnych, a długotrwale bezrobotni 29,2%. Stopa bezrobocia w gminie kształtuje się obecnie na poziomie 12,3%. Struktura wykształcenia bezrobotnych w gminie przedstawia się następująco: wykształcenie: wyższe 6,0% policealne i średnie zawodowe 23,8% średnie ogólnokształcące 11,6% zasadnicze zawodowe 40,4% gimnazjalne i poniżej 18,2%. Ze statusu bezrobotnego najczęściej korzystają osoby o niskim wykształceniu osoby te chętniej niż wyżej wykształcone pracują w szarej strefie. Ta konstatacja w znacznym stopniu podważa wiarygodność danych o bezrobociu. Tabela 19 Liczba bezrobotnych w gminie Kościerzyna w latach Rok Ogółem Kobiety Liczba % Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym w % ,1 15, ,1 14, ,8 14, ,4 12, ,6 9, ,3 7, ,0 9, ,9 9,2 2 Udział ludności aktywnej zawodowo w ogólnej liczbie ludności w wieku 15 lat i więcej lub danej grupy 3 Procentowy udział ludności pracującej w ogólnej liczbie ludności w wieku 15 lat i więcej 4 Stosunek liczby osób bezrobotnych do liczby osób aktywnych zawodowo Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 87

88 ,9 Statystyki Powiatowego Urzędu Pracy w Kościerzynie wykazują, że stopa bezrobocia na terenie gminy jest stosunkowo niska w porównaniu do wielu gmin wiejskich. Niepokojącym jest natomiast duży udział w liczbie bezrobotnych ludzi młodych do 24 lat i fakt znacznej feminizacji bezrobocia. Spowodowane jest to słabą dostępnością do miejsc pracy dla kobiet w gminie i trudnością pogodzenia prowadzenia domu z dojazdami do odległych miejsc pracy. Na koniec 2010 r. na terenie gminy zarejestrowanych były 1116 podmiotów gospodarki narodowej, w tym 1084 w sektorze prywatnym. Tabela 20 Liczba podmiotów gospodarki narodowej w gminie zarejestrowanych w rejestrze Regon wg sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007) Liczba Działy gospodarki narodowej podmiotów Ogółem 1116 Rolnictwo leśnictwo i rybactwo 38 Górnictwo i wydobywanie 1 Przetwórstwo przemysłowe 160 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię i gaz 2 Dostawa wody, gospodarowanie ściekami i odpadami oraz rekultywacja Budownictwo 284 Handel hurtowy i detaliczny, naprawy pojazdów samochodowych i motocykli Transport i gospodarka magazynowa 103 Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi Informacja i komunikacja 9 Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 17 Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 46 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 26 Administracja publiczna, obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne Edukacja 45 Ochrona zdrowia i opieka społeczna 30 Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją Liczbę miejsc pracy w gminie Kościerzyna szacuje się na Około 900 osób to pracujący w rolnictwie indywidualnym, około 3100 to pracujący w podmiotach gospodarczych o zatrudnieniu powyżej 9 osób (stan na ). Tabela 21 Pracujący w gospodarce narodowej w gminie Kościerzyna (w podmiotach o zatrudnieniu powyżej 9 osób). (Stan w dniu r.) Sekcja Gmina Kościerzyna Liczba % Ogółem ,0 Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 88

89 Sektor publiczny ,2 Sektor prywatny ,8 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 55 1,8 Przemysł i budownictwo ,7 Handel, naprawy pojazdów, transport, gospodarka magazynowa, zakwaterowanie, gastronomia, informacja i komunikacja Działalność finansowa, ubezpieczenia, obsługa rynku nieruchomości ,5 24 0,8 Pozostałe ,0 Na 1000 mieszkańców gminy przypada tylko około 215 miejsc pracy w podmiotach zatrudniających powyżej 9 osób tzn. w podmiotach objętych statystyką zatrudnienia, co może tłumaczyć wielkość bezrobocia w gminie. Pozostałe to miejsca pracy w rolnictwie i podmiotach o zatrudnieniu do 9 osób. Liczba ich jest wielkością trudną do określenia i została przyjęta szacunkowo 5. Pomocna w tym jest informacja o liczbie osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą. Takich osób na koniec 2010r. było 966. Tabela 22 Osoby fizyczne prowadzący działalność (Stan w dniu r.) Sekcje Gmina % Ogółem ,0 Przetwórstwo przemysłowe ,1 Budownictwo ,6 Handel i naprawy ,5 Hotele i restauracje 38 3,9 Transport gospodarka magazynowa i łączność 98 10,1 Pośrednictwo finansowe 17 1,8 Obsługa nieruchomości i firm 3 0,3 Liczbę pracujących w podmiotach gospodarczych o zatrudnieniu poniżej 9 osób (w podmiotach nie podlegającej statystyce) szacuje się na ok osób. Jeżeli szacunek jest trafny, oznacza to, że zatrudnienie w małych podmiotach jest równie znaczące jak to objęte statystyką. Na 1000 mieszkańców gminy przypada zatem ok. 370 miejsc pracy, co jest wielkością niewystarczającą i zmusza mieszkańców do szukania miejsc pracy poza gminą. Tabela 23. Osoby fizyczne prowadzące działalność na 1000 mieszkańców (stan w dniu r.) Gmina Powiat Wyszczególnienie Kościerzyna kościerski Ogółem 67,7 64,0 Przetwórstwo przemysłowe 10,2 8,3 Budownictwo 19,3 16,2 Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów 13,2 15,0 Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 2,7 2,3 Transport, gospodarka magazynowa, 6,9 5,1 5 Sprawozdawczość GUS nie obejmuje pracujących w podmiotach o zatrudnieniu do 9 osób Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 89

90 Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 1,2 1,5 Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 0,2 0,3 Miejsca pracy podobnie jak w większości gmin wiejskich to głównie praca w budownictwie i przetwórstwie przemysłowym oraz w handlu i naprawach. Bilans zasobów pracy ma charakter szacunkowy, gdyż szacowana jest zarówno liczba aktywnych zawodowo, jak i liczba pracujących w gminie. Wynikowy charakter ma też wielkość salda dojazdów do pracy. Jest on różnicą nieznanej liczby dojazdów do pracy i wyjazdów poza gminę. Liczba aktywnych zawodowo 6500 szac. Liczba pracujących w podmiotach powyżej 9 osób 3100 Liczba pracujących w podmiotach poniżej 9 osób szac. Liczba pracujących w rolnictwie szac. Liczba bezrobotnych 800 Saldo dojazdów do pracy ok. minus szac. Saldo dojazdów do pracy jest ujemne tzn. występuje przewaga wyjazdów do pracy poza gminę nad przyjazdami. W wielkości tej ujęte są również osoby pracujące za granicą. Liczba miejsc pracy w gminie pokrywa ok. 83% potrzeb lokalnego rynku pracy. Dla 6500 aktywnych zawodowo mamy do dyspozycji około 5400 miejsc pracy, a i te też częściowo zajmowane są przez dojeżdżających spoza gminy, między innymi przez osoby o wysokich kwalifikacjach, których brakuje na terenie gminy. Wyjazdy do pracy poza gminę wynikają z braku wystarczającej liczby miejsc pracy na terenie gminy Zakłady pracy i usługi. Na terenie gminy Kościerzyna poza Zakładami Porcelany Stołowej Lubiana w Łubianie nie ma większych zakładów produkcyjnych. Z większych zakładów należy wymienić: Kruszywa Polskie SA. w Rybakach Olsztyńskie Kopalnie Surowców Mineralnych Petrolinwest sp. z o.o. rozlewnia gazu Gdynia Kościerskie Przedsiębiorstwo Produkcyjno Usługowe Unibud w Wielkim Klinczu Unitrade sp. z o.o. w Łubianie Wroński spółka jawna w Kłobuczynie Zakład Wydobywczy Kruszywo w Grzybowie Zakłady Rybackie Wdzydze sp. z o.o. w Czarlinie Elbud Przedsiębiorstwo Budownictwa Elektroenergetycznego w Częstkowie W miejscowościach położonych na terenie gminy znajduje się około: 50 sklepów ( w przewadze spożywczo przemysłowe); 33 bary, zajazdy i restauracje; 3 stacje benzynowe; przeszło 200 firm zajmujących się usługami budowlanym; 90 podmiotów świadczących usługi transportowe; 30 podmiotów zajmujących się mechaniką pojazdową; 25 podmiotów świadczących usługi ślusarskie. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 90

91 W gminie Kościerzyna dominują głównie gospodarstwa rolne, małe zakłady świadczące usługi budowlane i podmioty działające w otoczeniu rolnictwa, zarówno w sferze handlu jaki i usług Oświata i wychowanie. Łącznie z wychowania przedszkolnego korzysta 537 dzieci. W gminie są 2 przedszkola publiczne oraz klasy 0 mieszczące się na terenie wszystkich 9 szkół będących w gestii samorządu oraz 2 przedszkola prywatne zlokalizowane w Skorzewie i Wielkim Klinczu. Na koniec 2010 r. w gminie było (wg GUS) 740 dzieci w wieku 3-6 lat. Przyjmując, że liczba dzieci obecnie jest zbliżona, to poziom uczestnictwa w opiece przedszkolnej dzieci wynosi około 73%. Jest to udział w porównaniu z wieloma gminami stosunkowo wysoki lecz ze względu na potrzebę wyrównywania szans edukacyjnych dzieci wiejskich jeszcze nie w pełni zadowalający. W gminie Kościerzyna w roku szkolnym 2011/2012 w dwóch szkołach podstawowych podporządkowanych samorządowi gminnemu w 55 oddziałach uczy się łącznie 918 dzieci a w gimnazjach w 22 oddziałach 528 uczniów. Średnio na jeden oddział przypada 19 uczniów. Tabela 24 Wykaz Szkół w gminie Kościerzyna Lp. Nazwa szkoły Liczba oddziałów Zespół Kształcenia w Wielkim Klinczu Zespół Kształcenia w Łubianie Zespół Szkół w Wielkim Podlesiu Zespół Szkół w Skorzewie Zespół Szkół w Wąglikowicach Szkoła Podstawowa w Kaliskach Szkoła Podstawowa w Nowym Klinczu Szkoła Podstawowa w Niedamowie Gimnazjum - 9 Przedszkole - 4 Szkoła - 9 Gimnazjum - 4 Przedszkole - 5 Szkoła - 7 Gimnazjum - 3 O - 1 Szkoła - 6 Gimnazjum - 3 O - 2 Szkoła - 6 Gimnazjum - 3 O - 1 Szkoła - 6 O - 2 Szkoła - 8 O - 2 Szkoła - 6 O - 1 Szkoła - 4 Liczba uczniów Zatrudnieni nauczyciele W szkole jest: Biblioteka, Stołówka Hala sportowa Biblioteka Stołówka Sala sportowa Boisko orlik Biblioteka Sala sportowa Biblioteka Hala Sportowa Biblioteka Sala sportowa 17 Biblioteka 15 Biblioteka Sala sportowa 9 Biblioteka 9 Szkoła Podstawowa w Kornem O - 0,5 Szkoła - 3, Biblioteka 10 RAZEM Wszystkie szkoły posiadają pracownie komputerowe. Łącznie 132 komputerów z czego 89 w szkołach podstawowych a 43 w gimnazjach. Komputery przeznaczone do użytku uczniów Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 91

92 108 odpowiednio 70 i 38, wszystkie z dostępem do internetu. Liczba uczniów przypadający na 1 komputer wynosi: w szkołach podstawowych 13,1 a w gimnazjach 13, Ochrona zdrowia. Opiekę zdrowotną mieszkańców gminy zapewniają: Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Wielkim Klinczu; Punkt lekarski w Łubianie. Porad lekarskich udzielają tu lekarze pierwszego kontaktu. Mieszkańcy gminy korzystają również z usług medycznych świadczonych na terenie miasta Kościerzyna. Na terenie gminy obecnie działają 2 punkty zaopatrujące w leki. Na terenie gminy działa Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej. Zajmuje się on głównie rozdziałem zasiłków stałych i okresowych oraz zasiłków celowych. Rzeczywista liczba rodzin i osób objętych pomocą społeczną w 2011 r. na terenie gminy przedstawia się następująco: Tabela 25 Rzeczywista liczba rodzin i osób objętych pomocą w 2011 roku Wyszczególnienie Liczba osób którym przyznano świadczenie Liczba rodzin Liczba osób w rodzinach Świadczenia przyznane w ramach zadań zleconych i własnych Pomoc udzielona w postaci pracy socjalnej - ogółem W tym wyłącznie w postaci pracy socjalnej Tabela 26. Powody przyznania pomocy w 2010 roku Powód trudnej sytuacji życiowej Liczba rodzin Liczba osób w rodzinach Ubóstwo Sieroctwo 1 3 Bezdomność Potrzeba ochrony macierzyństwa 7 31 Bezrobocie Niepełnosprawność Długotrwała lub ciężka choroba Bezradność w sprawach opiekuńczowychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego Przemoc w rodzinie Alkoholizm Trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieni z zakładu karnego 2 4 Zdarzenia losowe 2 15 Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 92

93 Ponadto na terenie gminy w miejscowości Stawiska w Domu Pomocy Społecznej będącego w gestii Gdańskiej Fundacji Dobroczynności przebywa około 30 pensjonariuszy głównie ludzi starszych Obiekty kultury. Zasadnicza część działalności kulturalnej w gminie Kościerzyna koncentruje się wokół Ośrodka Kultury i Edukacji w Nowym Klinczu. Podstawowym celem Ośrodka jest włączenie społeczności gminy do aktywnego uczestnictwa w kulturze oraz jej współtworzenie przez organizację wydarzeń kulturalnych, edukację kulturalną, promocję kultury lokalnej. Ośrodek wybudowany został z funduszy programu Odnowa Rozwój Wsi W ośrodku maja swoją siedzibę: Koło gospodyń wiejskich Zespół folklorystyczny Kaszubskie Nuty Na terenie gminy oprócz bibliotek szkolnych działa Biblioteka Publiczna Gminy Kościerzyna w Wąglikowicach. W skład biblioteki wchodzą: biblioteka główna oraz filie w Wielkim Klinczu i Skorzewie. Popularyzuje literaturę i współorganizuje życie kulturalno oświatowe w gminie. Organizuje różnego rodzaju imprezy dla czytelników: spotkania z pisarzami, wieczory poetyckie. Udziela informacji bibliograficznych i bibliotecznych, organizuje wystawy książek tematycznych. W czytelni można skorzystać z 6 stanowisk komputerowych w tym 3 przeznaczonych dla czytelników. Na terenie gminy nie ma kina i teatru. Można natomiast odwiedzić Muzeum - Kaszubski Park Etnograficzny im. Teodory i Izydora Gulgowskich we Wdzydzach. Na terenie gminy istnieje pięć parafii rzymskokatolickich: p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Wąglikowicach, p.w. św. Mikołaja w Niedamowie, która posiada swój kościół filialny p.w. św. Andrzeja Boboli w we wsi Wielki Podleś p.w. św. Maksymiliana Marii Kolbego w Łubianie p.w. Świętej Rodziny w Wielkim Klinczu p.w. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Skorzewie Część wiernych mieszkających na terenie gminy Kościerzyna jest przypisana do parafii znajdujących się poza gminą: parafie w Rekownicy, Szymbarku, Stężycy czy Grabowie. Na jedną parafię przypada średnio około 2,5 tys. mieszkańców gminy. Przy wszystkich parafiach znajdują się cmentarze. Ponadto w Wąglikowicach istnieje również cmentarz komunalny Baza turystyczna. Gmina posiada wiele terenów o znacznych walorach przyrodniczych, takich jak jeziora i lasy. Amatorów aktywnego wypoczynku czeka moc atrakcji w postaci przejażdżek konnych, wędkowania, żeglowania, jazdy rowerem, czy spływów kajakowych wśród bajecznych krajobrazów Dużą atrakcją turystyczną gminy jest Wdzydzki Park Krajobrazowy z zespołem jezior rynnowych stanowiących raj dla kajakarzy. Na trenie gminy znajduje się kilka rezerwatów przyrody: Czapliniec, Strzelnica z 200 letnimi dębami oraz około 30 pomnikami przyrody. Największą atrakcją turystyczną gminy jest Muzeum - Kaszubski Park Etnograficzny im. Teodory i Izydora Gulgowskich we Wdzydzach. Jest to muzeum na wolnym powietrzu powstałe w 1906 rok, prezentujące dorobek dawnej wsi kaszubskiej, Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 93

94 kociewskiej i borowiackiej. Obiektami wartymi uwagi są również: Galeria sztuki Odyseja we Wdzydzach, Zakłady Porcelany Stołowej Lubiana w Łubianie czy Diabelski Kamień Owśnice. Dla amatorów zabytków atrakcje na pewno stanowią rozrzucone po całej gminie cmentarze ewangelickie czy zabytki archeologiczne w postaci cmentarzysk płaskich i kurhanowych. W gminie Kościerzyna jest bogata baza noclegowa. Stanowią ją hotele, zajazdy, ośrodki wczasowo-wypoczynkowe, domy wczasowe oraz pokoje w kwaterach agroturystycznych. Łączna liczba zgłoszonych miejsc noclegowych w gminie wynosi 2688 z czego 527 w 53 kwaterach agroturystycznych. Tabela 27. Wykaz zgłoszonych obiektów o charakterze hotelowo - wczasowym poza gospodarstwami agroturystycznymi. ( Liczba L.p. Nazwa obiektu Miejscowość pomieszczeń/m iejsc noclegowych Ośrodek wczasowo-wypoczynkowy Debrzyno Kompleks Wypoczynkowy Szarlota sp.z o. o, Kategoria Hotel ** Debrzyno 64/184 Szarlota11 30/ Ośrodek wypoczynkowy Kormoran Sycowa Huta 54/ Dom Wczasowy Zacisze Wdzydze 45 14/24 5. Dom Wczasowy Danuta Wdzydze 42 12/48 6. Dom Wczasowy Gabriela Wdzydze 43 12/36 7. Dom Wczasowy Helena Wdzydze 41 8/24 8. Portowe Usługi Socjalne Portus Gołuń- Wdzydze 71/ Portowe Usługi Socjalne Portus Gołuń 72/ A.M.P. Maria i Marian Podwojscy Wdzydze 18/ OW Mała Szarlota ST.Jabłonka Rybaki 30/ OW- szkoleniowy Relax Stawiska 41 40/ PSS Społem OW -szkoleniowy Garczyn 66/ Zakładowy Ośrodek Wypoczynkowy Gdańskiej Stoczni Remontowej Ośrodek Leśny Szkoleniowo Wypoczynkowy Czarlina 114/224 Gołuń 14/47 16 OW Worzałówka Wiesława Jagiełło Łubiana 20/ OW Studenckich Spółdzielni Pracy Sudomie 35/ Usługi Turystyczne Zbigniew Galiński 19. Wojciech Formela- Biuro Podróży :ELA _ TRANS Stanica Wodna PTTK Wdzydze Kiszewskie Wąglikowice ul. Kościerska Obozowisko Garczyn Garczyn 14/ ZSKi T Baza Noclegowa CSiR Skorzewo Peplińskiego Hapka Andrzej Korne 183L 20 8/24 2/4 Dom letniskowy 23. Zajazd Astra Kłobuczyno 7/ Villa Marzenie Wdzydze 75 7/25 Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 94

95 Tabela 28 Wykaz zgłoszonych kwater agroturystycznych w gminie Kościerzyna. ( L.p. Nazwa obiektu: właściciel Adres 1. Cieszyńska Małgorzata Wieprznica 9 2. Baca Stefania Kłobuczyno Rogińska Halina Kaliska Kościerskie34 4. Lipska Janina Skorzewo 5. Dering Anna i Edmund Dobrogoszcz Migowska Zofia Kościerska Huta Broca Marian i Grażyna Wąglikowice 56/2 8. Gołuński Bogumił Zabrody 2 9. Gliszczyński Piotr i Brygida Sycowa Huta Peplińska Urszula Wąglikowice Jaszewscy Maria i Adam Dębogóry Krystoforski Ryszard Skorzewo 125 A 13. Jaremczuk Urszula Zabrody Datta Barbara Czarlina 4/1 15 Jaszewska Krystyna Skoczkowo5 16 Skwierawscy Iwona i Jarosław Rybaki 4 17 Konkol Kazimierz Rotembark Mroch Zenon Niedamowo Jażdżewska Magdalena Szarlota 1 21 Dering Elżbieta Dobrogoszcz Mańska Danuta Dobrogoszcz 19 b 23 Bielawska Aleksandra Kościerzyna Wyb Marian Seyda Skorzewo Mierska Elżbieta Wąglikowice 47 I 26 Mierski Zbigniew Kościerzyna Wyb. 27 Grulkowski Wacław Czarlina -Skoczkowo 28 Norek Tomasz Wąglikowice 50B 29 Szczypior Danuta Sycowa Huta 3 29 Łangowska Maria Wdzydze 30 Ptak Aleksander Grzybowo 24 A 31 Rekowska Eryka Loryniec 3 32 Ziplińska Agata Lizaki 6 33 Rudnicka Anna Zielenin 5 Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 95

96 34 Żurowska Maria Skorzewo 131A 35 Gańska Ewa Skorzewo 109A 36 Kościelski Sebastian Wąglikowice 37 Przytarska Mariola Nowa Kiszewa Pniewski Adam Sycowa Huta Jolanta Czapiewska Sarnowy 8A 40 Iwona i Piotr Jaszewscy Loryniec 18/1 41 Modrzejewski Andrzej Kłobuczyno Olszewski Kazimierz Skorzewo1 36/1 43 Norek Krzysztof Wąglikowice Ewa i Mirosław Brzezińscy Czarlina Uwarunkowania wynikające z zagrożenia bezpieczeństwa ludności i jej mienia Zagrożenia powodziowe. W ujęciu prawnym, zgodnie z ustawą Prawo wodne z dnia 18 lipca 2001 r. (tekst jednolity Dz. U. z 9 lutego 2012 r., poz. 145 ze zm.) obszarami szczególnego zagrożenia powodzią są: obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest średnie i wynosi raz na 100 lat; obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest wysokie i wynosi raz na 10 lat; obszary, między linią brzegu a wałem przeciwpowodziowym lub naturalnym wysokim brzegiem, w który wbudowano trasę wału przeciwpowodziowego, a także wyspy i przymuliska, stanowiące działki ewidencyjne; pas techniczny w rozumieniu art. 36 ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej. Spośród rzek występujących w granicach gminy Kościerzyna obszary o prawdopodobieństwie wystąpienia 1% (woda stuletnia) i 10% (woda dziesięcioletnia) zostały wyznaczone dla: Wierzycy, w opracowaniu Wyznaczenie granic obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią w celu uzasadnionego odtworzenia terenów zalewowych etap II. Wierzyca (IMGW Oddział Morski w Gdyni, 2004/2005). Wdy, w opracowaniu Wyznaczenie granic obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią w celu uzasadnionego odtworzenia terenów zalewowych etap II. Wda (IMGW Oddział Morski w Gdyni, 2004/2005). W ujęciu formalno-prawnym na terenie gminy Kościerzyna obszary szczególnego zagrożenia powodzią wyznaczone są przez zasięg obszarów zalewowych wodą powodziową o prawdopodobieństwie wystąpienia 1% (powódź stuletnia). Zajmują one wąskie pasy terenu Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 96

97 wzdłuż biegu rzek Wierzycy i Wdy (w dnach ich dolin), w południowo-zachodniej, północnowschodniej oraz centralnej części gminy. Na ograniczenie zagrożenia powodziowego w zlewniach Wierzycy i Wdy korzystnie wpływa duża jeziorność zlewni, co determinuje zdolność retencji wody. Ponadto, okresowo mogą pojawiać się podtopienia w obrębie dolin pozostałych cieków oraz w podmokłych zagłębieniach terenu. Powodować je mogą intensywne opady atmosferyczne i roztopy śniegu. W celu zminimalizowania ryzyka wystąpienia powodzi, związanych z nią zagrożeń dla życia i zdrowia ludzi, strat w gospodarce i szkód w środowisku naturalnym ustawa Prawo wodne (tekst jednolity Dz. U. z 9 lutego 2012 r., poz. 145 ze zm.) nakłada nowe obowiązki na: organy rządowe odpowiedzialne za krajową gospodarkę wodną, które sporządzają mapy zagrożenia powodziowego, mapy ryzyka powodziowego i plany zarządzania ryzykiem powodziowym, jednostki samorządu terytorialnego, które muszą uwzględniać poziom zagrożenia powodziowego wynikający z wyznaczenia obszarów zagrożenia powodziowego i ryzyka powodziowego: - w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego zmiany wprowadza się w terminie 18 miesięcy od dnia przekazania map zagrożenia powodziowego oraz map ryzyka powodziowego; - w decyzjach o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego lub decyzjach o warunkach zabudowy od dnia przekazania map zagrożenia powodziowego oraz map ryzyka powodziowego należy uwzględniać poziom zagrożenia powodziowego wynikający z wyznaczenia tych obszarów. Wg informacji Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej (KZGW) ( z dnia r. określone w ww. ustawie mapy zagrożenia powodziowego i mapy ryzyka powodziowego zostały sporządzone dla obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi, wskazanych w tzw. wstępnej ocenie ryzyka powodziowego. Ich głównym celem jest stworzenie podstaw do opracowania planów zarządzania ryzykiem powodziowym ostatniego etapu wdrażania Dyrektywy Powodziowej. Mapy te będą skutecznym narzędziem pozyskiwania danych, podstawą ustanawiania priorytetów i podejmowania dalszych decyzji o charakterze technicznym, finansowym i politycznym dotyczących zarządzania ryzykiem powodziowym (termin opracowania planów zarządzania ryzykiem powodziowym dla regionów wodnych do r.). Mapy zagrożenia powodziowego i mapy ryzyka powodziowego w wersji kartograficznej w formacie pdf zostały opublikowane na Hydroportalu KZGW dnia r. ( Zgodnie z informacją zamieszczoną na stronach internetowych KZGW nie jest to jednoznaczne z przekazaniem map jednostkom administracji, o którym mowa w art. 88f ust. 3 i 4 ustawy Prawo wodne. Opracowane przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej mapy zagrożenia powodziowego i mapy ryzyka powodziowego w wersji numerycznej, podlegają obecnie sprawdzeniu i weryfikacji kompletności. Przekazanie map jednostkom administracji, nastąpi niezwłocznie po gotowaniu poszczególnych partii danych. W związku z powyższym zgodnie z informacją zamieszczoną przez Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej (KZGW) ( do czasu oficjalnego przekazania pełnej cyfrowej formy map jednostkom administracji, podstawą dla dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej przy uzgadnianiu dokumentów w zakresie zagospodarowania Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 97

98 przestrzennego, o których mowa w art. 4a ustawy Prawo wodne oraz wydawaniu decyzji zwalniających z zakazów, o których mowa w art. 88l ust. 1 i art. 40 ust. 1 pkt 3 ustawy Prawo wodne, są obszary bezpośredniego zagrożenia powodzią wyznaczone w studiach ochrony przeciwpowodziowej - w odniesieniu do gminy Kościerzyna są to obszary zagrożenia powodziowego w zlewniach Wdy i Wierzycy wyznaczone w opracowaniach: Wyznaczenie granic obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią w celu uzasadnionego odtworzenia terenów zalewowych etap II. Wierzyca (IMGW Oddział Morski w Gdyni, 2004/2005); Wyznaczenie granic obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią w celu uzasadnionego odtworzenia terenów zalewowych etap II. Wda (IMGW Oddział Morski w Gdyni, 2004/2005). Oznacza to, że studia ochrony przeciwpowodziowej, dla rzek które we Wstępnej ocenie ryzyka powodziowego (WORP) zostały wskazane do opracowania map w II cyklu planistycznym, zachowują ważność do czasu przekazania właściwym organom nowych map zagrożenia powodziowego i map ryzyka powodziowego. Art. 88f ust. 6 ustawy Prawo wodne nakazuje również, aby od dnia przekazania map zagrożenia powodziowego i ryzyka powodziowego jednostkom samorządu terytorialnego, wszystkie decyzje o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego lub decyzje o warunkach zabudowy na obszarach wykazanych na mapach zagrożenia powodziowego, uwzględniały poziom zagrożenia powodziowego wynikający z wyznaczenia tych obszarów. Na załączniku kartogr. przedstawiono zasięg obszarów zalewowych wodą powodziową o prawdopodobieństwie wystąpienia 1% (woda stuletnia) wyznaczony w ww. opracowaniach dla rzeki Wdy i Wierzycy oraz zasięg zagrożenia powodziowego o prawdopodobieństwie wystąpienia powodzi 1% raz na 100 lat na podstawie map zagrożenia zamieszczonych na Hydroportalu KZGW dnia r. ( - aktualność 3 lutego 2014 r.). Na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią obowiązują zakazy wynikające z art. 88l ust. 1 ustawy Prawo wodne, tj. zakaz wykonywania robót oraz czynności utrudniających ochronę przed powodzią lub zwiększających zagrożenie powodziowe. Dyrektor RZGW może, w drodze decyzji, zwolnić od zakazów określonych w ust. 1, jeżeli nie utrudni to ochrony przed powodzią. Może to dotyczyć nowych terenów inwestycyjnych w rejonie wsi Nowa Kiszewa i Stawiska Obiekty stwarzające zagrożenie wystąpieniem poważnej awarii. Według informacji opublikowanych w Raporcie o stanie środowiska w województwie pomorskim w 2010 (2011) rozlewnia gazu płynnego we wsi Łubiana, należąca do przedsiębiorstwa PETROLINVEST Gdynia Sp. z o.o. należy do zakładów o dużym ryzyku wystąpienia potencjalnych poważnych awarii przemysłowych w rozumieniu Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej z późniejszymi zmianami. (Dz. U. z 2002 r. Nr 58, poz. 535 i Dz. U. z 2006 r. Nr 30, poz. 208). Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 98

99 Niebezpieczeństwo wystąpienia awarii stwarza również transport samochodowy i kolejowy substancji niebezpiecznych. Na obszarze gminy Kościerzyna dotyczy to przede wszystkim drogi krajowej nr 20 oraz linii kolejowej nr 201. Zagrożenie poważną awarią związane jest w przebiegiem przez teren gminy gazociągu wysokiego ciśnienia. W przypadku wystąpienia awarii bądź uszkodzenia gazociągu istnieje zagrożenie wybuchu gazu z jednoczesnym pożarem, co może stanowić niebezpieczeństwo zwłaszcza dla terenów przyległych i skupisk ludności znajdujących się w okolicach magistrali gazowej. Ponadto zgodnie z Programem ochrony środowiska gminy Kościerzyna na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata (2004) do obiektów stwarzających zagrożenia (chemiczno-ekologiczne i pożarowe) należy zaliczyć m.in.: zakłady związane z przerobem drewna oraz stacje benzynowe Zagrożenie ruchami masowymi. Zgodnie z literaturą przedmiotu (Klimaszewski 1978), słabe ruchy masowe (soliflukcja 6 ) mogą pojawiać się już przy kącie nachylenia 2-7 0, przy może wystąpić silne spełzywanie i soliflukcja oraz osuwanie. Przy kącie nachylenia terenu możliwe jest silne osuwanie gruntu. Za osuwiskotwórcze uznaje się generalnie nachylenie terenu Powyżej 35 0 występuje zjawisko odpadania i obrywania mas skalnych i zwietrzeliny (Klimaszewski 1978). Potencjalne zagrożenie morfodynamiczne na obszarze gminy Kościerzyna występuje na obszarach o spadkach powyżej 10. Duże wysokości względne i nachylenia zboczy dolin stwarzają zagrożenie morfodynamiczne zwłaszcza przy występowaniu naprzemian warstw utworów piaszczystych i gliniastych. Potencjalne zagrożenie potęgować mogą niewłaściwe lokalizacje obiektów, brak roślinności na stokach i występowanie sztucznych podcięć zboczy (skarp). Wg Rejestracji i inwentaryzacji naturalnych zagrożeń geologicznych na terenie całego kraju (ze szczególnym uwzględnieniem osuwisk oraz innych zjawisk geodynamicznych) na terenie gminy Kościerzyna nie występują tereny zagrożone ruchami masowymi ziemi Uwarunkowania wynikające z potrzeb i możliwości rozwoju gminy. Na podstawie Opracowania ekofizjograficznego podstawowego gminy Kościerzyna dla potrzeb studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gdańsk w Proeko - dr hab. Maciej Przewoźniak z zespołem. Prognoza demograficzna dla gminy Kościerzyna opracowana przez mgr Andrzeja Piotrzkowskiego Na podstsawie wykonanego Bilansu terenów przeznaczonych pod zabudowę usługową opracowanie własne PPR DOM, Gdańska 2017 mgr A. Nowicka Potencjał transurbacyjny. Dla każdej miejscowości w gminie Kościerzyna przeprowadzono ocenę warunków ekofizjograficznych dla zabudowy na obszarach jeszcze niezagospodarowanych wg następujących cech: warunki geologiczne posadowienia budynków; stosunki wodne, a zwłaszcza głębokość pierwszego poziomu wody gruntowej; spadki terenu; 6 Proces pełznięcia pokrywy zwietrzelinowej, nasiąkniętej wodą (Klimaszewski 1978). Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 99

100 warunki biotopoklimatyczne; rola poszczególnych ekosystemów w funkcjonowaniu środowiska na poziomie regionalnym lub lokalnym; ograniczenia prawne związane z występowaniem chronionych zasobów środowiska przyrodniczego. Dla każdej miejscowości, po przeprowadzeniu analizy, zostały wyznaczone progi ekofizjograficzne rozwoju zwartej zabudowy. Progi te wskazują tereny, dla których nie występują istotne ograniczenia fizjograficzne bądź ekologiczne, utrudniające wprowadzenie nowej zabudowy. Wprowadzanie zainwestowania poza wyznaczonymi progami jest nieuzasadnione w aspekcie przyrodniczym, technicznym i ekonomicznym. Większość wsi charakteryzuje się częściowymi ograniczeniami fizjograficznymi rozwoju, wynikającymi przede wszystkim z lokalnego występowania gruntów nienośnych i podmokłych, a lokalnie również z uwagi na występowanie terenów o znacznym nachyleniu i z uwagi na występowanie wysokiej jakości gleb co tyczy się miejscowości Niedamowo i Mały Podleś. Do progów rozwoju zabudowy zaliczyć należy również duże powierzchnie lasów oraz występowanie ekosystemów torfowiskowych które z powodu wartości przyrodniczych stanowią barierę dla rozwoju przestrzennego miejscowości. Po przeprowadzonej analizie można stwierdzić iż wsiami najkorzystniejszymi pod względem możliwości rozwoju przestrzennego są: Skorzewo, Nowa Wieś Kościerska, Kaliska Kościerskie, Puc, Mały Klincz, Wielki Klincz, Niedamowo, Korne oraz Gostomie Potencjał rekreacyjny. Potencjał rekreacyjny środowiska przyrodniczego gminy Kościerzyna jest bardzo duży. Jest to wynikiem zróżnicowanych jakościowo i bogatych ilościowo walorów przyrodniczych. Znaczna lesistość (47%) i różnorodność zbiorowisk roślinnych, duża jeziorność (prawie 6 %), urozmaicone ukształtowanie terenu oraz będące wypadkową współwystępowania ww. komponentów środowiska walory krajobrazowe, stwarzają warunki dla rozwoju funkcji rekreacyjnej. Występują tu warunki dla rozwoju wszystkich typów turystyki kwalifikowanej, w tym kajakarstwa, żeglarstwa, turystyki pieszej, rowerowej, konnej, narciarstwa biegowego itp. Ze względu na bardzo dużą presję na rozwój indywidualnych form rekreacji oraz relatywną bliskość Trójmiasta występuje duże zainteresowanie obszarem gminy Kościerzyna, jako miejscem rekreacji weekendowej. Największe skupiska zainwestowania rekreacyjnego (zarówno ogólnodostępnego i indywidualnego) zlokalizowane są w zachodniej część gminy (o największej jeziorności i lesistości) oraz na jej północno- i południowo- wschodnich krańcach. Najsilniejszym czynnikiem lokalizacyjnym obiektów rekreacyjnych są strefy przyjeziorne. Najbardziej intensywna kolonizacja letniskowa i rekreacyjna ma miejsce w rejonie większych jezior i ich zespołów (Radolne - Jelenie - Gołuń - Wdzydze Słupinko, Sudomie -Osuszyno - Sominko - Żółnowo - Mielnica, Sumino, Borowe - Małe Długie - Wielkie Długie, Wieprznickie - Garczyn) ale miejscami również nad mniejszymi jeziorami (Lubowisko, Długiego, Kramsko Małe, Kramsko Duże, Białe, Strupino, Zakrzewie, Długie, Chude, Wałachy, Dobrogoszcz, Wętfie, Gatno - Hutowe). W rysunku uwarunkowań wyszczególniono 6 kompleksów rekreacyjnych ich zainwestowanie rekreacyjne pokrywa się z przyjeziornymi rejonami o największej atrakcyjności dla rekreacji: Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 100

101 A - rejon jezior Gostomskiego, Borowego, Małego Długiego, Wielkiego Długiego; B - rejon jezior Wieprznickiego i Garczyn; C - rejon jezior Wielkie Płocice, Sudomie, Osuszyno, Sominko, Żółnowo, Mielnica; D - rejon jezior Kramsko Małe, Kramsko Duże, Białe, Strupino, Debrzno, Drzędno, Zakrzewie, Długie, Rzęczyce, Mieliste, Głęboczko; E - rejon jez. Zagnanie, Przywidz, Wierzchołek, Średnik, Gatno; F - rejon jezioro Schodno, rzeki Czarna Woda (Wda), jeziora Radolne - Jelenie - Gołuń - Wdzydze Słupinko (rejon wdzydzki). Przez obszar gminy przebiegają szlaki kajakowe, przede wszystkim na rzekach: Wda, Pilica, Wierzyca i Trzebiocha. Bory sosnowe i lasy mieszane, zajmujące ponad połowę obszaru gminy są rajem dla grzybiarzy. Gmina Kościerzyna jest rajem dla wędrówek pieszych i rowerowych oraz turystyki krajoznawczej. Przez obszar gminy Kościerzyna przebiegają ważne trasy turystyczne. (informacje Polskie Towarzystwo Turystyczno - Krajoznawcze Szlak KASZUBSKI przebiegający od Sierakowic do Gołunia, oznaczony kolorem czerwonym, o łącznej długości 137,7 km. Jest to najdłuższy i zarazem najpiękniejszy szlak całego regionu gdańskiego. Stosunkowo kręta trasa przeprowadzona jest przez praktycznie cały obszar Pojezierza Kaszubskiego. Szlak jest bardzo atrakcyjny przez cały rok, bowiem każda pora roku wydobywa inny, odmienny walor pejzażu kaszubskiego pojezierza. Trasę daje się pokonać przy podzieleniu jej na odcinki jednodniowe, jak i w całości podczas jednej wędrówki korzystając z różnorodnych możliwości noclegowych po drodze. Dojazdy na szlak (punkty etapowe) są dosyć dogodne (z wyjątkiem może odcinka początkowego); do niektórych miejsc nawet bardzo dobre. Szlak Kaszubski jest bardzo zróżnicowany zarówno jeśli chodzi o walory krajobrazowe jak i w odniesieniu do trudów wędrówki. Znaleźć tu można odcinki łatwe, dogodne także dla innych rodzajów turystyki, ale też fragmenty przeznaczone dla wytrawniejszych piechurów. Do szczególnie uciążliwych należy zaliczyć odcinek biegnący brzegiem Jeziora Wieprznickiego, który jednakże można pominąć wędrując drogą położoną powyżej jeziora Na terenie gminy Kościerzyna szlak ten łączy się ze szlakami: zielonego szlaku Kręgów Kamiennych, w Gołuniu i w Loryńcu łączy się ze szlakami czarnym i zielonym, a także niebieskim im. Izydora Gulgowskiego (odcinek olpuski). Ten ostatni napotyka się już wcześniej we Wdzydzach. 2. Szlak KRĘGÓW KAMIENNYCH, biegnących od Sierakowic do Czarnej Wody, szlak koloru zielonego o łącznej długości 92,6 km Trzeci pod względem długości szlak regionu gdańskiego prowadzący niemal w całości przez Ziemię Kaszubską. Przemierza najpierw wschodnią część Pojezierza Kaszubskiego, później zahacza o Równinę Charzykowską, by zakończyć swój bieg w Borach Tucholskich. Przede wszystkim na całym swym biegu szlak prezentuje wiele ciekawych zakątków okraszonych wodami bardzo licznych jezior, mało znanych ale nie mniej urokliwych niż te okrzyczane, a w gminie Kościerzyna na szczególną uwagę wioska Juszki, - niegdyś bardzo biedna dziś bardziej letniskowa, posiadająca własny, specyficzny klimat. Technicznie szlak nie stwarza większych problemów, jest stosunkowo łatwy do pokonania i dogodny także, niemal na całej swej długości, dla turystyki kolarskiej, Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 101

102 chociaż miejscami uciążliwy. W rejonie jeziora Wdzydze spotyka się z innymi szlakami (czerwonym Kaszubski i czarnym Wdzydzkim, oraz odcinkiem olpuskim niebieskiego szlaku Izydora Gulgowskiego). 3. Szlak im. IZYDORA GULGOWSKIEGO - odcinek olkuski przebiegający od Wdzydz do Olpucha, szlak koloru niebieskiego o łącznej długości 7,5km. 4. Szlak WDZYDZKI, przebiegający od Gołunia do Wiela, koloru czarnego i o długości 19,3 km. Jeden z krótszych szlaków regionu gdańskiego przebiegający w południowo-zachodniej jego części na terenie Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego. Spełnia rolę łącznika między dwoma dłuższymi trasami przebiegającymi w tej części województwa. W gminie Kościerzyna zawiera się pierwsza część szlaku - jest to wschodnie ramię - jezioro Gołuń. Szlak w zasadzie monotematyczny, ale nie monotonny. Zgodnie z nazwą, jezioro Wdzydze stanowi zasadniczy motyw całej trasy. W węźle Goduńskim łączy się ze Szlakiem Kaszubskim, Kręgów Kamiennych i Izydora Gulgowskiego. 5. Szlak Czarny Wzgórz Szymbarskich w bliskim sąsiedztwie granicy gminy Kościerzyna Stan i potencjał rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjny. Potencjał agroekologiczny Na obszarze gminy Kościerzyna występują kompleksy rolniczej przydatności gleb od 2. - pszennego bardzo dobrego do 9. - zbożowo-pastewnego słabego oraz kompleksy użytków zielonych 2z. średnie i 3z - słabe i bardzo słabe. Obszar i udział poszczególnych kompleksów rolniczych w terenach rolniczych przedstawia się następująco: Tabela 29. Kompleksy przydatności rolniczej. Gmina Kompleksy przydatności rolniczej Kościerzyna z. 3z. Powierzchnia [ha] ,0 0,2 3,0 30,7 25,7 39,8 0,2 0, UDZIAŁ PROCENTOWY Na terenie gminy Kościerzyna minimalny jest udział najlepszych kompleksów przydatności rolniczej gleb (2-3). Bardzo mały jest również udział gleb dobrych (4 kompleksu - żytniego bardzo dobrego), które stanowią zaledwie 3% gruntów ornych gminy. Gleby kompleksu 4 występują głównie w południowo-wschodniej części gminy (w okolicy Niedamowa i Małego Podlesia). Zdecydowanie wśród gruntów ornych gminy Kościerzyna przeważają gleby umiarkowane i słabe kompleksów 5-9, stanowiące blisko 97 % gruntów ornych. Kompleks 2z. użytków zielonych średnich obejmuje łąki dwukośne o wydajności siana 2,5-3 t z ha. Pastwiska mają wydajność wystarczającą na wyżywienie 2 krów przez 130 dni (Gleboznawstwo, 1981). Kompleks 3z. użytków zielonych słabych i bardzo słabych obejmuje użytki na glebach zbyt suchych lub zbyt wilgotnych. Jednokośne łąki dają plon około 1,5 t siana. Pastwiska mogą wyżywić 1 krowę w ciągu 120 dni. Kompleksy dotyczące użytków zielonych zaliczone zostały do grupy o umiarkowanym potencjale agroekologicznym. W ogólnej ocenie potencjał agroekologiczny gminy Kościerzyna jest mały. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 102

103 Potencjał leśny W gminie Kościerzyna zestawić można przybliżony podział układów leśnych na 4 grupy - od posiadających największy potencjał produkcji biomasy w ciągu sezonu wegetacyjnego, po najniższy. 1. Zespoły grądów i łęgu cechują się bardzo dużą produktywnością biomasy wysoka produkcja drewna oraz masy listowia. W zespołach tych duże znaczenie ma udział buka. Zespoły z tej grupy cechuje także bogate, wielogatunkowe runo, dające również znaczny przyrost biomasy. W płatach tych zespołów obecna jest często zwarta warstwa krzewów, dorzucająca do bilansu produkowanej biomasy znaczny wkład. Lasy łęgowe w obszarze gminy Kościerzyna występują dość rzadko, znacznie większy jest udział grądów. Największe kompleksy grądów występują na południowym brzegu jez. Wierzysko i na zboczach doliny Wierzycy. 2. Zespoły ubogich lasów dębowo bukowych, z udziałem sosny - drzewostan bukowy lub ze znacznym udziałem buka warunkuje duży przyrost zarówno masy drewna, jak i listowia. Mniejszą rolę odgrywa tu warstwa krzewów, tylko niekiedy występująca w postaci podrostu buka, a także stosunkowo uboższe runo. Lasy tego typu przeważnie występują na wierzchowinie morenowej. 3. Bory mieszane i świeże, bory i brzeziny bagienne, a także zarośla wierzbowo-olszowe i olsy - Posiadają one mniejsze zwarcie drzewostanu niż wcześniej przedstawione zbiorowiska, a także udział drzew szpilkowych w drzewostanie, głównie sosny i świerka. Olsy mają często mniejsze zwarcie drzewostanu, spowodowane specyficzną strukturą lasu - z kępami drzew i zabagnionymi przestrzeniami pomiędzy nimi. Zbiorowiska borowe występują na polach sandrowych, znajdujących się głównie w południowej i zachodniej części gminy. Bory i brzeziny bagienne zajmują małe powierzchnie, tworząc małe płaty występujące na całym obszarze gminy. Zajmują one przeważnie bezodpływowe powytopiskowe, zatorfione niecki terenowe, które w większości są zagrożone poprzez antropogeniczne osuszanie terenu. Olsy i zarośla wierzbowe występują powszechnie na terenie gminy w postaci małych płatów, nad ciekami i zbiornikami wodnymi. Największe zgrupowanie olsów znajduje się w południowowschodniej części gminy Kościerzyna. 4. Nasadzenia drzew iglastych (rzadziej liściastych) występują na siedliskach porolnych i terenach rekultywacji, posiadają małą produkcję biomasy. Wprowadzone zostały one na różnorodne siedliska. Uboższe siedliska warunkują na ogół słabsze przyrosty masy drzewnej nasadzonych iglaków. Warstwa krzewów jest najczęściej znikoma, podobnie jak runo, lepsze niekiedy w kwaśnej dąbrowie. Czasem w runie występują chwasty porolne (np. łubin). Zbiorowiska porolne występują powszechnie, natomiast rekultywacyjne nasadzenia drzew w wyeksploatowanych żwirowniach i piaskowniach (w okolicach Gostomia, Wieprznicy, Rybaków i Lizaków). Z uwagi na zgeneralizowanie podziału wzięcie pod uwagę przeciętnych fitocenoz możliwe jest, iż poszczególne grupy mogą się zazębiać pod względem produktywności biotycznej. Lesistość gminy Kościerzyna jest bardzo duża (powierzchniowy udział gruntów leśnych ok. 47%). Ogólnie potencjał leśny gminy, biorąc pod uwagę produktywność zbiorowisk i powierzchnię lasów, ocenić można jako duży. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 103

104 Prognoza liczby ludności Gminy Kościerzyna do roku Założenia do prognozy Prognozę ludności sporządzono korzystając z następujących danych: struktura ludności wg płci i wieku dla gminy Kościerzyna na dzień 31 XII 2010r. na podstawie danych Urzędu Statystycznego w Gdańsku, tablice długości trwania życia na okres obecny najbardziej przystąjące do rejestrowanej w gminie liczby zgonów. Założono stopniową poprawę jakości życia, a tym samym wydłużanie się średniej długości jego trwania, wartości współczynników płodności kobiet przyjęte do prognozy urodzeń otrzymano również z dopasowania" do wykazywanej liczby urodzeń w gminie. Przyjęte do prognozy współczynniki wyznaczają dzietność dla kobiet 1,95 dziecka urodzonego przez kobietę w całym okresie rozrodczym tzn. w wieku od 15 do 49 lat. Przyjęto, że ten poziom dzietności utrzyma się do 2030 r. Jest to dzietność która w przekroju całej Polski jest stosunkowo wysoka ale nie zapewnia reprodukcji prostej czyli zastępowalności pokoleń. Do określenia danych wyjściowych do prognozy opierano się na następujących danych: Tabela 30 Tabela urodzeń, zgonów, saldo migracji. Rok Urodzenia Zgony Saldo migracji Najtrudniejszym założeniem do sporządzenia prognozy jest określenie przyszłego strumienia migracji. Jak widać w przedstawionej powyżej tabeli mamy do czynienia z zdecydowanie dodatnim saldem migracji. Wydaje się, że faktyczne saldo migracji ze względu na rozluźnienie przepisów dotyczących obowiązku meldowania może różnić się od odnotowywanego w statystykach. Tysiące ludzie w kraju latami przebywają poza miejscem zameldowania, dlatego do danych statystycznych dotyczących migracji należy podchodzić z dużą rezerwą. Otwarcie zachodniego rynku pracy spowodowało wzrost wyjazdów do pracy za naszą zachodnią granicę, które w przypadku młodych roczników zakończyć się mogą całkowitą emigracją. Średni napływ ludności do gminy w ostatniej dekadzie oscyluje wokół 100 osób. Jednak do prognozy oparto się na wielkości strumienia migracji z ostatnich trzech lat zakładając, że napływ w następnych latach będzie się zmniejszał. W konsekwencji założono napływ 70 osób rocznie. W prognozie liczby gospodarstw domowych oparto się na prognozach GUS dotyczących przeciętnej liczbie osób w gospodarstwie domowym na terenach wiejskich województwa pomorskiego i przyjęto: Tabela 31. Liczba osób na gospodarstwo. Rok Liczba osób ogółem w gospodarstwie Liczba osób dorosłych w gospodarstwie ,262 2, ,057 2, ,921 2,265 Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 104

105 2025 2,814 2, ,707 2,150 Wyniki prognozy Tabela 32 Prognoza liczby ludności gminy Kościerzyna według społeczno- ekonomicznych grup wieku Rok Funkcjonalne grupy wieku Ogółem Żłobkowa Przedszkolna, w tym: Szkoły podstawowej Gimnazjalna, w tym: Liceum profilowanego, szkoły zawodowej Studencka Produkcyjna w tym: 18-59K/64M Mobilna Niemobilna / Poprodukcyjna 60/65 i więcej Zmiany liczby ludności w grupach wiekowych w mieście w latach osoby w tys. 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 produkcyjny 0, przedprodukcyjny poprodukcyjny Tabela 33 Struktura wieku ludności wg prognozy pomigracyjnej Grupa wieku Ogółem 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 105

106 0-2 4,7 4,4 4,1 3,7 3, ,9 4,5 4,2 3,9 3,5 5 1,3 1,6 1,4 1,3 1, ,7 7,9 8,6 8,1 7, ,5 3,6 3,8 4,1 3, ,7 4,0 3,5 4,2 4,0 18 1,7 1,5 1,2 1,2 1, ,2 9,1 7,8 6,9 7, /64 63,4 63,2 61,4 59,4 59, ,9 10,6 9,0 8,1 9, ,8 30,4 29,9 28,8 26, /64 21,8 22,2 22,4 22,4 23,5 60/65-więcej 11,0 12,4 14,4 16,6 18, ,6 24,4 24,3 24,1 22, ,9 15,5 16,0 16,4 15,6 Ludność gminy Kościerzyna według płci i wieku w roku wiek 97 mężczyźni 91 kobiety wiek 97 mężczyźni 91 kobiety Tabela 34 Dynamika zmian liczby ludności Grupa wieku Ogółem 100,0 106,6 112,9 118,7 123, ,0 101,9 107,2 111,7 109,2 Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 106

107 ,0 97,7 106,6 115,4 113, /64 100,0 106,3 109,3 111,1 115,1 60/65 i więcej 100,0 119,2 146,7 178,1 207,0 Tabela 35 Prognoza gospodarstw domowych Liczba Rok gospodarstw Dynamika wzrostu rok 2010= szac ,0 Okres poprzedni = 100% ,6 112, ,3 111, ,6 108, ,1 108,5 Tabela 36 Prognoza aktywnych zawodowo Rok Aktywni zawodowo Dynamika wzrostu rok 2010= szac ,0 Okres poprzedni = 100% ,2 106, ,2 102, ,5 102, ,4 103,4 Omówienie wyników prognozy Przy wyżej przyjętych założeniach będzie następował stopniowy wzrost liczby mieszkańców gminy blisko 24% do roku 2030), Prognozy dla kraju przewidują w tym czasie spadek liczby ludności o około 8%. W latach następować dość istotne zmiany w strukturze wieku ludności. Wpłyną one w dużym stopniu na potrzeby społeczno-gospodarcze rozwoju gminy. Według prognozy liczba dzieci i młodzieży w wieku przedprodukcyjnym (0-17 lat) będzie wzrastała i do 2025 zwiększy się w stosunku do stanu obecnego o około 400 dzieci tj. blisko 12%. Podobne zmiany będą następowały w poszczególnych grupach wiekowych tego przedziału tj. grupie przedszkolnej, szkoły podstawowej i gimnazjalnej. Zmiany również będą następowały w grupie produkcyjnej (18-59/64). Grupa ta także będzie ulegała stopniowemu wzrostowi się by w roku 2030 osiągnąć stan o około 15% wyższy od obecnego. Jednak największe zmiany nastąpią w grupie (60/65 i więcej). Będzie tu następował systematyczny przyrost liczebności by w końcu prognozowanego okresu wzrosnąć aż o około 107%. Wynika on z przechodzenia na emeryturę powojennego wyżu demograficznego. Dynamiczny wzrost liczebności najstarszej grupy wieku wymuszać będzie zwiększoną potrzebę rozwoju opieki społecznej. Dokonana na podstawie prognozy demograficznej prognoza stanu aktywnych zawodowo wskazuje, że w latach będzie następował dość znaczący ich wzrost i w końcu 2030 roku wyniesie ok. 15%, co w połączeniu z ograniczoną ilością miejsc pracy na terenie gminy może przyczynić się do obniżenia do niej dalszego napływu ludności. Opierając się na prognozach GUS dotyczących przeciętnej liczby osób w gospodarstwie domowym na terenach wiejskich województwa pomorskiego przewiduje się, że do 2030 wraz ze wzrostem liczby ludności na terenach gminy nastąpi intensywny wzrost liczby Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 107

108 gospodarstw domowych blisko 50% (wzrost gospodarstw jedno i dwuosobowych). Zarówno wzrost liczby gospodarstw jak i przewidywana poprawa wskaźników zamieszkania; takich jak przeciętna powierzchnia użytkowa na osobę, wyznaczają zapotrzebowanie na tereny pod budownictwo mieszkaniowe Zapotrzebowanie terenów pod budownictwo mieszkaniowe. Obecnie przeciętna powierzchnia użytkowa na osobę w gminie 24,6 m 2 Prognozowana przeciętna powierzchnia użytkowa na osobę w gminie w 2030 roku - 30 m 2 Łączna powierzchnia użytkowa w roku ,4 tys. m 2 Zakładana łączna powierzchnia użytkowa w roku ,5 tys. m 2 Prognozowany przyrost netto powierzchni użytkowej do roku tys. m 2 Prognozowana liczba mieszkań na 100 gospodarstw domowych w 2030 r Prognozowany przyrost mieszkań netto do 2030 roku około 1000 mieszkań. Określenie netto oznacza przyrost pomniejszony o ewentualne wyburzenia zarówno inwestycyjne, jak i wynikające z likwidacji substandartów. Zakłada się również proces łączenia mieszkań, co oznacza obniżanie się liczby mieszkań przy zachowaniu substancji tzn. powierzchni mieszkaniowej Bilans terenów przeznaczonych pod zabudowę usługową. W wyniku analizy szacunkowej chłonności terenów przeznmaczonych pod zabudowę na funkcje usługowe w obowiązujących miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego (stan na luty 2012r.) przeznaczono ok. 241 ha, co stanowiło 0,7% terenu całej gminy. Należy jednak wziąć pod uwagę, iż podane wielkości terenów przeznaczonych pod usługi stanowią powierzchnię brutto, natomiast można przyjąć, iż powierzchnia terenów netto (ok. 70% powierzchni ogólnej) stanowiła ok. 168,7 ha. Przy założeniu minimalnej powierzchni nowo wydzielonej działki 2000 m2 chłonność terenów wyznaczonych w mpzp dla usług szacuje się na ok m2 powierzchni użytkowej zabudowy usługowej. W obrębie Skorzewo na cele usługowe, w tym usługi turystyki oraz usługi sportu i rekreacji w mpzp przeznaczono ok. 13,9 ha (ok m2 powierzchni użytkowej usług netto), natomiast w obrębie Dębogóry nie wyznaczono takich terenów, najbliżej zlokalizowane tereny znajdują się w obrębach Wielki Podleś i Niedamowo. W dotychczas obowiązującym dokumencie Studium wyznaczono nowe tereny rozwojowe o funkcji usługowej o łącznej powierzchni ok. 56,23 ha, co przy założeniu średniej powierzchni działki w zabudowie usługowej 2000m 2 pozwala na wydzielenie ok. 273 działek (liczba ta stanowi wartość orientacyjną). Powierzchnia netto terenów przeznaczonych w dotychczasowym Studium na funkcję usługową wynosi ok. 39 ha. Szacowana chłonność terenów przeznaczonych w Studium wynosi ok m2 powierzchni użytkowej usług. W obrębie Dębogóry nie wyznaczono nowych terenów pod rozwój funkcji usługowych, natomiast w obrębie Skorzewo wskazano łącznie teren o powierzchni 3,35ha. Łączna powierzchnia terenów przeznaczonych w obowiązujących dokumentach planistycznych (mpzp i SUiKZP) na funkcje usługowe, w tym usług turystyki, tereny usług sportu i rekreacji wynosi 297,23 ha terenów brutto, netto ok. 208 ha, co pozwala na wydzielenie ok działek. Szacowana chłonność terenów przeznaczonych w mpzp i dotychczasowym Studium wynosi ok. 208 tys. m2 powierzchni użytkowej usług. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 108

109 Analiza potrzeb i możliwości rozwojowych gminy w zakresie nowych terenów rozwojowych dla funkcji usługowych w związku z opracowywaną zmianą dokumentu studium dla terenów w obr. Dębogóry i Skorzewo wykazała, iż potencjalnie istnieje zapotrzebowanie na nowe tereny dla funkcji usługowej. Tereny objęte zmianą studium zajmują łącznie powierzchnię 8,08ha, biorąc pod uwagę specyfikę planowanych usług szacuje się powierzchnię użytkową usług na terenach objętych zmianą Studium na ok m2, a więc w nieznacznym stopniu powiększą dotychczasową powierzchnię terenów dla funkcji usługowych w obszarze całej gminy. Uwzględnienie przedmiotowych zmian studium uznaje się za adekwatne, ze względu na: wyniki prognozy demograficznej planowany wzrost liczby ludności, zmiany struktury demograficznej; sytuację na rynku pracy i ofertę usługową gminy niewystarczającą już obecnie liczbę miejsc pracy, zmieniające się potrzeby mieszkańców w zakresie usług; potencjał przyrodniczo krajobrazowy dla rozwoju funkcji usług turystyki, specyficznych usług z zakresu usług społecznych (obiekty typu dom seniora itp.); niepewność procesów inwestycyjnych pomimo istniejących w dokumentach planistycznych rezerw dla rozwoju funkcji usługowych należy przyjąć, iż tylko część z nich zostanie zrealizowanych w perspektywie najbliższych 30 lat; w obrębie Dębogóry nie wyznaczono w dotychczasowych dokumentach planistycznych żadnych terenów przeznaczonych pod usługi, zaś w obrębie Skorzewo wyznaczono łącznie 17,25ha co z uwagi na dynamiczny rozwój miejscowości oraz jej strukturę i liczbę ludności stanowić może powierzchnię niewystarczającą Uwarunkowania wynikające ze stanu prawnego gruntów. Tabela 37. Stan prawny gruntów (2011r.) Numer gr. rej. Numer podgr. rej. Wyszczególnienie gruntów wchodzących w skład grupy lub podgrupy rejestrowej Rodzaj jedn. teryt. Powierz -chnia ogólna gruntów [ha] Grunty wchodzące w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa Grunty w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe Grunty w trwałym zarządzie państ. jedn. organizacyjnych z wyłączeniem gruntów PGL Gr. wchodzące w skład zasobu nier. Skarbu Państwa z wył. gr. przekaz. w trwały zarząd Grunty Skarbu Państwa przekazane do zagospodarowania Agencji Mienia Wojskowego Grunty Skarbu Państwa przekazane do zagospodarowania M 0,0000 W 291,8142 Razem 291,8142 M 0,0000 W 11247,1379 Razem 11247,1379 M 0,0000 W 704,2275 Razem 704,2275 M 0,0000 W 82,3632 Razem 82,3632 M 0,0000 W 0,0000 Razem 0,0000 M 0,0000 W 0,0000 Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 109

110 2 1.6 Wojskowej Agencji Mieszk. Razem 0,0000 Pozostałe grunty SP M 0, spośród gruntów zaliczanych W 653,2079 do 1 grupy Razem 653,2079 Razem Razem Grunty SP z wyłącz. gruntów przekazanych w użytkowanie wieczyste Grunty SP w użytkowaniu wieczystym osób fizycznych Grunty SP w użytkowaniu wieczystym państwowych os. prawnych Grunty SP w użytkowaniu wieczystym spółdzielni mieszkaniowych Grunty SP w użytkowaniu wieczystym pozostałych osób Grunty SP przekazane w użytkowanie wieczyste 3 Grunty spółek SP, przedsiębiorstw państwowych i innych państwowych osób prawnych Razem Gr. wchodzące w skład gm. zasobu nier. z wyłączeniem gr. przekaz. w trwały zarząd Grunty gmin i związków międzygminnych przekazanych w trwały zarząd gminnym jedn. organ. Pozostałe grunty spośród gruntów zaliczanych do 4 grupy Grunty gmin i zw. międzygminnych z wyłączeniem gruntów przekazanych w użytkowanie Grunty gmin i ich związków w użytkowaniu wieczystym osób fizycznych Grunty gmin i ich związków w użytkowaniu wieczystym gminnych osób prawnych Grunty gmin i ich związków w użytkowaniu wieczystym spółdzielni mieszkaniowych Grunty gmin i ich związków w użytkowaniu wieczystym pozostałych osób M 0,0000 W 12978,7507 Razem 12978,7507 M 0,0000 W 4,9712 Razem 4,9712 M 0,0000 W 95,6295 Razem 95,6295 M 0,0000 W 0,0000 Razem 0,0000 M 0,0000 W 85,8285 Razem 85,8285 M 0,0000 W 186,4292 Razem 186,4292 M 0,0000 W 87,2552 Razem 87,2552 M 0,0000 W 722,1276 Razem 722,1276 M 0,0000 W 0,0000 Razem 0,0000 M 0,0000 W 1,5893 Razem 1,5893 M 0,0000 W 723,7169 Razem 723,7169 M 0,0000 W 2,9659 Razem 2,9659 M 0,0000 W 0,0000 Razem 0,0000 M 0,0000 W 0,2955 Razem 0,2955 M 0,0000 W 8,2414 Razem 8,2414 Razem Grunty gmin i związków M 0,0000 międzygminnych W 11,5028 przekazane w uż. wieczyste Razem 11,5028 Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 110

111 Grunty, które są wł. gm. M 0, osób prawnych, oraz grunty, W 0,0000 których wł. są nieznani Razem 0,0000 Grunty, które są wł. powiat. M 0, osób prawnych, oraz grunty, W 0,0000 których wł. są nieznani Razem 0,0000 Grunty, które są wł. woj. M 0, osób prawnych, oraz grunty, W 16,1300 których wł. są nieznani Razem 16,1300 Razem Grunty, które są własnością M 0,0000 samorządowych os. prawnych W 16,1300 oraz gr. których wł. są nieznani Razem 16, Grunty osób fizycznych wchodzące w skład gospodarstw rolnych Grunty osób fizycznych nie wchodzące w skład gospodarstw rolnych M 0,0000 W 14692,0708 Razem 14692,0708 M 0,0000 W 1799,0090 Razem 1799,0090 Razem Grunty osób fizycznych M 0,0000 W 16491,0798 Razem 16491, Grunty, które są wł. rolniczych spółdzielni produkcyjnych i ich zw. oraz grunty których wł. nie są znani Grunty, które są własnością spółdzielni mieszk. i ich zw. oraz grunty których wł. nie są znani Pozostałe grunty spośród gruntów zaliczanych do 8 grupy Razem Grunty spółdzielni Razem Grunty kościołów i związków wyznaniowych Wspólnoty gruntowe Gr. wchodzące w skład powiatowego zasobu nier. z wyłączeniem gr. przekazanych w trwały zarząd Grunty powiatów przekazane w trwały zarząd oraz grunty, których wł. nie są znani Pozostałe grunty spośród gruntów zaliczanych do 11 grupy Grunty powiatów z wyłączeniem gruntów przekazanych w użytkowanie M 0,0000 W 0,0000 Razem 0,0000 M 0,0000 W 1,2455 Razem 1,2455 M 0,0000 W 19,7894 Razem 19,7894 M 0,0000 W 21,0349 Razem 21,0349 M 0,0000 W 58,7200 Razem 58,7200 M 0,0000 W 0,7521 Razem 0,7521 M 0,0000 W 1,0278 Razem 1,0278 M 0,0000 W 18,5635 Razem 18,5635 M 0,0000 W 0,0000 Razem 0,0000 M 0,0000 W 19,5913 Razem 19, Grunty powiatów M 0,0000 Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 111

112 Razem Razem Razem Razem 15.1 w użytkowaniu wieczystym osób fizycznych Grunty powiatów w użytkowaniu wieczystym powiatowych osób prawnych Grunty powiatów w użytkowaniu wieczystym spółdzielni mieszkaniowych Grunty powiatów w użytkowaniu wieczystym pozostałych osób Grunty powiatów przekazane w użytkowanie wieczyste Gr. wchodzące w skład wojewódzkiego zasobu. nier. z wyłączeniem gr. przekaz. w trwały zarząd Grunty wojew. przekazane w trwały zarząd oraz grunty, których wł. nie są znani Pozostałe grunty spośród gruntów zaliczanych do 13 grupy Grunty województw z wyłączeniem gruntów przekazanych w użytkowanie Grunty województw w użytkowaniu wieczystym osób fizycznych Grunty województw w użytkowaniu wieczystym wojew. osób prawnych Grunty województw w użytkowaniu wieczystym spółdzielni mieszkaniowych Grunty województw w użytkowaniu wieczystym pozostałych osób Grunty województw przekazane w użytkowanie wieczyste Grunty spółek prawa handlowego Grunty partii politycznych i stowarzyszeń Pozostałe grunty spośród gruntów zaliczanych do 15 grupy Grunty będące przedmiotem własności i władania osób W 0,0000 Razem 0,0000 M 0,0000 W 0,0000 Razem 0,0000 M 0,0000 W 0,0000 Razem 0,0000 M 0,0000 W 0,0000 Razem 0,0000 M 0,0000 W 0,0000 Razem 0,0000 M 0,0000 W 8,5146 Razem 8,5146 M 0,0000 W 0,0000 Razem 0,0000 M 0,0000 W 0,0000 Razem 0,0000 M 0,0000 W 8,5146 Razem 8,5146 M 0,0000 W 0,0000 Razem 0,0000 M 0,0000 W 0,0000 Razem 0,0000 M 0,0000 W 0,0000 Razem 0,0000 M 0,0000 W 21,9905 Razem 21,9905 M 0,0000 W 21,9905 Razem 21,9905 M 0,0000 W 45,5493 Razem 45,5493 M 0,0000 W 0,0000 Razem 0,0000 M 0,0000 W 247,5444 Razem 247,5444 M 0,0000 W 293,0937 Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 112

113 Razem grupy 1~ niewymienionych w pkt.1-14 Razem 293,0937 Powierzchnia ewidencyjna M 0,0000 W 30918,5617 Razem 30918,5617 Powierzchnia wyrównawcza M 0,0000 W 70,4383 Razem 70,4383 Powierzchnia geodezyjna M 0,0000 W 30989,0000 Razem 30989,0000 Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 113

114 2.14 Uwarunkowania wynikające z występowania obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odrębnych Ustawa o ochronie przyrody. Omówione w rozdziale Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Omówione w rozdziałach 2.9.2; Ustawa o lasach. Lasy Skarbu Państwa w gminie Kościerzyna należą do Nadleśnictw: Kościerzyna, Kartuzy i Lipusz, wszystkie w Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Gdańsku. Aktualnie (maj 2012 r.) obowiązują: Plan urządzenia lasu dla Nadleśnictwa Kościerzyna na lata , zatwierdzony decyzją Ministra Środowiska z dnia 17 kwietnia 2009 r. (znak: DL-1pn /0773/09); Plan urządzenia lasu dla Nadleśnictwa Kartuzy na lata , zatwierdzony decyzją Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2008 r. (znak: DL-L-lp /08); Plan urządzenia lasu dla Nadleśnictwa Lipusz na lata , zatwierdzony decyzją Ministra Środowiska z dnia 17 kwietnia 2009 r. (znak: DL-1pn /0773/09); Część lasów na terenie gminy Kościerzyna uznana została za ochronne. Posiadają one następujące kategorie ochronności: wodochronne; glebochronne; stanowiące drzewostany nasienne; ochronne wokół miast Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych Zasoby leśne Zgodnie z Ustawą z dnia o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. Nr 16, poz. 78 z późniejszymi zmianami), przeznaczenie na cele nieleśne: gruntów leśnych stanowiących własność Skarbu Państwa wymaga uzyskania zgody Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa lub upoważnionej przez niego osoby; pozostałych gruntów leśnych wymaga uzyskania zgody marszałka województwa wyrażanej po uzyskaniu opinii izby rolniczej. Zasoby glebowe Zgodnie z Ustawą z dnia o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. Nr 16, poz. 78 z późniejszymi zmianami) grunty rolne wyższych klas bonitacyjnych oraz grunty organogeniczne podlegają ochronie prawnej. Zgodnie z Ustawą: Przeznaczenie na cele nierolnicze i nieleśne: Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 114

115 1) gruntów rolnych stanowiących użytki rolne klas I-III, wymaga uzyskania zgody Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej [obecnie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi]; 2) gruntów leśnych stanowiących własność Skarbu Państwa wymaga uzyskania zgody Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa [obecnie Ministra Środowiska] lub upoważnionej przez niego osoby; 3) (skreślony) 4) (skreślony) 5) pozostałych gruntów leśnych wymaga uzyskania zgody marszałka województwa wyrażonej po uzyskaniu opinii izby rolniczej Ustawa Prawo wodne. Omówione w rozdziale Ustawa Prawo geologiczne i górnicze (tereny i obszary górnicze). Omówione w rozdziale i Uwarunkowania wynikające z występowania obszarów naturalnych zagrożeń geologicznych. Na obszarze gminy Kościerzyna występują miejsca narażone na występowanie naturalnych, powierzchniowych zjawisk masowych lokalnie, silnie nachylone zbocza pagórków morenowych i dolin rzecznych. Zagrożenie morfodynamiczne na obszarze gminy jest stosunkowo niewielkie poza obszarami na których występują zbocza(pagórki morenowe, doliny rzeczne) > 15º. Zagrożenie osuwania się mas ziemnych mogą wywoływać lub potęgować niewłaściwe lokalizacje obiektów budowlanych oraz brak roślinności na stokach jak również występowanie sztucznych podcięć zboczy(skarp). Na terenie gminy Kościerzyna nie występują zarejestrowane tereny zagrożone ruchami masowymi ziemi (wg "Rejestracji i inwentaryzacji naturalnych zagrożeń geologicznych na terenie całego kraju ze szczególnym uwzględnieniem osuwisk oraz innych zjawisk geodynamicznych") Uwarunkowania wynikające z występowania udokumentowanych złóż kopalin, zasobów wód podziemnych i uwarunkowania wynikające z występowania terenów górniczych wyznaczonych na podstawie przepisów odrębnych Udokumentowane złoża kopalin. Na obszarze gminy Kościerzyna występuje gruba warstwa osadów czwartorzędowych (o miąższości ok. 140 m). Na przeważającym obszarze, poza północno-wschodnią, morenową częścią gminy, dominują utwory akumulacji wodnolodowcowej (piaski o różnej miąższości i granulacji). Bazę surowcową gminy stanowi głównie kruszywo naturalne. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 115

116 Według danych PIF (baza MIDAS) oraz wg Bilansu zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu na r. (2011) na terenie gminy aktualnie występują następujące, udokumentowane złoża surowców mineralnych określone w poniższej tabeli (tab. 38 Tabela surowców mineralnych). Dane w tabeli zgromadzone na podstawie ogólnodostępnych dokumentów zweryfikowano i uzupełniono o złoża udokumentowane w latach na podstawie dokumentacji złóż kopalin znajdujących się w Urzędzie Marszałkowskim województwa pomorskiego. Kolorem żółtym zaznaczono złoża posiadające koncesję. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 116

117 Tabela 38. Tabela surowców mineralnych. Zasoby Pow. [tys. ton] Nazwa złoża Typ kopaliny Złoża STAN ZAGOSPODAROWANIA ZŁOŻA geologicznobilansowe przemysłowe [ha] Częstkowo kruszywo naturalne 112, złoże rozpoznane szczegółowo - Gostomek 7 kruszywo naturalne 58, złoże rozpoznane wstępnie - KONCESJA Gostomie II kruszywo naturalne 13, złoże zagospodarowane (eksploatowane) DROŚ-G Gostomie III (A) kruszywo naturalne 9, złoże rozpoznane szczegółowo - Gostomie III (B) kruszywo naturalne 43, złoże rozpoznane szczegółowo - Gostomie IV kruszywo naturalne 4, złoże rozpoznane szczegółowo - Gostomie V kruszywo naturalne 24, złoże rozpoznane szczegółowo - Gostomie VI kruszywo naturalne 5, złoże rozpoznane szczegółowo - Grzybowo kruszywo naturalne 207, eksploatacja zaniechana zniesiona Grzybowo I kruszywo naturalne 7, eksploatacja zaniechana zniesiona p. C i D Grzybowo II kruszywo naturalne 16, złoże zagospodarowane (eksploatowane) DROŚ.G /07 we wschodniej części eksploatacja zakończona Grzybowo III kruszywo naturalne 4, złoże rozpoznane szczegółowo - Grzybowo Lizaki kruszywo naturalne 43, złoże rozpoznane szczegółowo DROŚ-G Grzybowo kruszywo naturalne 9,8 bd bd złoże zagospodarowane (eksploatowane) DROŚ-G Sycowa Hura Lubiana I i II kruszywo naturalne eksploatacja zaniechana zniesiona Lubiana-Owśnica kruszywo naturalne 17, złoże rozpoznane szczegółowo - Łubiana I kreda i torf 1, złoże rozpoznane szczegółowo - Łubiana II kruszywo naturalne 7,9 bd bd złoże rozpoznane szczegółowo - Niedamowo III kruszywo naturalne 7, złoże zagospodarowane (eksploatowane) DROŚ-G Złoże położone jest w obszarze dwóch gmin: Kościerzyna i Lipusz Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 117

118 Źródło: Zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kościerzyna Niedamowo IV kruszywo naturalne 7, złoże zagospodarowane (eksploatowane) OŚ-IV-74125/413/01 Niedamowo kruszywo naturalne 20, eksploatacja zaniechana zniesiona p. Dębogóry Niedamowo kruszywo naturalne 145, złoże eksploatowane okresowo - p. Niedamowo Niedamowo VIII kruszywo naturalne 9,9 bd bd złoże rozpoznane szczegółowo DROŚ-G Niedamowo IX kruszywo naturalne 15, ,3 złoże rozpoznane szczegółowo - Owśnice kruszywo naturalne 13, złoże nieeksploatowane - Rybaki II pole C kruszywo naturalne 28, złoże zagospodarowane (eksploatowane) DROŚ.G /07 i DROŚ.G Rybaki III kruszywo naturalne 50, złoże rozpoznane wstępnie - Rybaki VI kruszywo naturalne 104, złoże zagospodarowane (eksploatowane) DROWOŚ.GL /06/07 i DROŚ.G Wielki Klincz kruszywo naturalne 47, złoże rozpoznane wstępnie - Wieprznica kruszywo naturalne 26, złoże rozpoznane szczegółowo - baza MIDAS Państwowego Instytutu Geologicznego oraz Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu na r. (dostępny na oraz dokumentacja złóż kopalin Urzędu Marszałkowskiego województwa pomorskiego. Tabela 398a. Tabela surowców mineralnych w granicy zmiany studium obejmującej części obręów ewidencyjnych Gostomie i Wieprznica. Zasoby [tys. ton] Pow. Złoża STAN ZAGOSPODAROWANIA Nazwa złoża Typ kopaliny geologicznobilansowe przemysłowe [ha] ZŁOŻA Gostomie X kruszywo naturalne 3,5 918,24 - złoże rozpoznane szczegółowo - Gostomie XI kruszywo naturalne 2,3 285,6 - złoże rozpoznane szczegółowo - Wieprznica I kruszywo naturalne 9,0 2070,5 - złoże rozpoznane szczegółowo - Wieprznica II kruszywo naturalne 6,4 1074,3 - złoże rozpoznane szczegółowo - Źródło: dokumentacje geologiczne złóż kopalin geolog wojewódzki Urząd Marszałkowski województwa pomorskiego. KONCESJA Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 118

119 Ponadto na terenie gminy w rejonie miejscowości: Dębogóry, Gostomie, Owśniczka, Częstkowo, Skorzewo Wybudowanie, Wybudowanie Kłobuczyno, Nowy Klincz, Mały Podleś, Lizaki prowadzona jest sporadycznie eksploatacja kruszywa naturalnego. Eksploatacja w tych miejscach prowadzona jest przez miejscową ludność w lokalnym zakresie, w związku z tym przekształcenia litosfery są w ich przypadku umiarkowane, ograniczone do niewielkiego obszaru. Tereny, dla których zaniechano eksploatacji, w tym skreślone z bilansu zasobów surowców mineralnych, należy zrekultywować w kierunku rolniczym, leśnym lub wodnym Tereny górnicze wyznaczone na podstawie przepisów odrębnych. Aktualnie na terenie gminy prowadzona jest (lub zostanie rozpoczęta), na podstawie koncesji, eksploatacja następujących złóż kruszywa naturalnego: Gostomie II koncesja DROŚ-G ; Grzybowo II koncesja DROŚ.G /07; Grzybowo-Sycowa Huta koncesja DROŚ-G ; Grzybowo-Lizaki koncesja DROŚ-G Niedamowo III koncesja DROŚ-G ; Niedamowo IV koncesja OŚ-IV-74125/413/01 Niedamowo VIII koncesja DROŚ-G Rybaki II pole C koncesja DROŚ.G /07 Rybaki VI koncesja DROWOŚ.GL /06/07. Dla obszarów eksploatacji złóż wyznaczone zostały obszary i tereny górnicze, które przedstawiono na rysunku uwarunkowań studium Zasoby wód podziemnych. W przypadku jakości wód podziemnych, w 2009 r. Zakład Badania Zanieczyszczenia Środowiska IMGW w Poznaniu wykonał badanie stanu fizyko-chemicznego wód podziemnych znajdujących się wokół wysypiska odpadów w Gostomiu 8. Monitoring obejmował m.in. badanie poziomu wody i jej składu na czterech poziometrach (11,22-11,33 m ppt, 10,65-10,88 m ppt, 9,45-9,72 m ppt oraz 10,47-10,80 m ppt), a także badanie jakości wody podziemnej pobieranej z ujęcia znajdującego się w sąsiedztwie składowiska. Woda na poszczególnych poziome trach wykazywała: niewielkie, sezonowe zmiany zawartości związków organicznych i mineralnych. Stężenie niebezpiecznych metali było na poziomie śladowym. Wody spełniały wymogi I klasy czystości (tj. wody bardzo dobrej jakości). Nie stwierdzono również żadnego wpływu składowiska na jakość wód podziemnych. W przypadku wody z badanego ujęcia, jej jakość w zakresie badanych parametrów jest również dobra, a woda nadaje się do spożycia. Ponadto punkt monitoringowy jakości wód podziemnych zlokalizowany jest w mieście Kościerzyna i stanowi go ujęcie miejskie o głębokości 14 m (nr punktu w CBDW: ). 8 Zamieszczone jako załączniki 2 do aktualizacji Planu gospodarki odpadami dla powiatu kościerskiego na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 119

120 Ostatnie badanie, wykonane w październiku 2010 r., pozwoliło zakwalifikować wody podziemne do I klasy czystości bardzo dobrej jakości Systemy komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym stopień uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej oraz gospodarki odpadami Drogi. Podstawowy układ drogowy gminy Kościerzyna tworzą drogi o znaczeniu ponadregionalnym i regionalnym klasy G i Z. Są to: droga krajowa nr 20 Stargard Szczeciński Kościerzyna Gdynia oraz drogi wojewódzkie: nr 214 Łeba Kościerzyna Warlubie, nr 221 Gdańsk Kościerzyna i 235 Korne - Chojnice. Szkielet ten uzupełniają drogi powiatowe klasy Z i L oraz główne drogi gminne klasy L. Numerację dróg publicznych w gminie Kościerzyna określają następujące akty prawne: droga krajowa nr 20 - Zarządzenie nr 73 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 2 grudnia 2008 w sprawie nadania numerów drogom krajowym, drogi wojewódzkie Zarządzenie nr 74 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z 2 grudnia 2008 r. w sprawie nadania numerów drogom wojewódzkim, drogi powiatowe - Uchwała nr 734/03 Zarządu Województwa Pomorskiego z dnia 16 grudnia 2003 r., drogi gminne - Uchwała nr 1964/181/05 Zarządu Województwa Pomorskiego z dnia 15 marca 2005 r.. Poniżej w tabeli przedstawiono numerację, przebieg i klasy wszystkich dróg publicznych w gminie Kościerzyna. Tabela 40. Numerację, przebieg i klasy wszystkich dróg publicznych w gminie Kościerzyna (stan na luty 2012r.) Lp. Numer Opis przebiegu Klasa Drogi krajowe 1 20 (Stargard Szczeciński) - Bytów - Kościerzyna - Egiertowo - Żukowo - Gdynia G Drogi wojewódzkie Łeba Lębork Sierakowice Puzdrowo Kościerzyna - Warlubie G Gdańsk Przywidz - Kościerzyna Z Korne - Chojnice Z Drogi powiatowe G Węsiory-Gostomie-Kościerzyna/ul. Strzelnica-Strzelecka-Wybickiego/ L G (Stężyca)-Gostomie L G (Przywidz)-Szpon-Grabowo-Wielki Klincz-Dębogóry-DW nr 214 Z G Dziemiany-Piechowice-Wąglikowice Z G Kościerzyna/ul. Leśna/-Grzybowo-Wdzydze Kiszewskie-Olpuch Z G DW 214-Nowa Kiszewa-Olpuch-Borsk-Wiele Z G Sarnowy-Dębogóry-Sobącz-Liniewo Z Drogi gminne Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 120

121 G Granica gminy Dziemiany Czarlina Wąglikowice droga pow. nr 2403G D G Czarlina droga gm. nr G Skoczkowa droga pow. nr 2403G D G Gostomie droga pow. nr 1932G Częstkowo Skorzewo droga woj. nr 241 D G Ludwikowo Częstkowo droga gm. nr G D G Częstkowo droga gm. nr G Wieprznica droga pow. nr 1931G D G Nowa Kiszewa droga woj. nr 214 droga pow. nr 2201G D G Dębogóry droga pow. nr 2413G Smolniki Niedamowo droga pow. nr 2413G D G Kościerska Huta droga kraj. nr 20 Dobrogoszcz Puc droga pow. nr 2201G D G Dobrogoszcz droga gm. nr G Mały Klincz droga pow. nr 2201G D G Kaliska droga kraj. nr 20 Dobrogoszcz droga gm. nr G D G Gostomie droga pow. nr 1931G do szkoły D G Gostomie droga pow. nr 1931G Korne droga kraj. nr 20 D G jez. Sominko (z kierunku Łubiana) Grzybowo droga pow. nr 2403G D G Grzybowo droga gm. nr G do szkoły D G Grzybowo droga pow. nr 2403G - Lizaki D G wieś Juszki droga woj. nr 214 D G Kaliska droga kraj. nr 20 do nowej szkoły D G Kaliska droga kraj. nr 20 Nowa Wieś Kościerzyna Wybudowanie (granica m. Kościerzyna) G Kaliska droga kraj. Nr 20 kierunek Sikorzyno (do osiedla domków) D G Kaliska droga kraj. nr 20 droga gm. nr G D G Kłobuczyno droga kraj. nr 20 (przy hydroforni) do drogi kraj. nr 20 D G Kłobuczyno droga kraj. nr 20 granica gminy Nowa Karczma (kierunek Śledziowa Huta) G Kłobuczyno droga gm. nr G granica gminy Nowa Karczma (kierunek Grabowo) G Korne droga kraj. nr 20 przed tartakiem D G Korne: od dr. gm. nr G przez os. domków jednorodzinnych z powrotem do tej samej drogi stroną północno wschodnią G Korne: od dr. gm. nr G przez os. domków jednorodzinnych z powrotem do tej samej drogi stroną południowo zachodnią G Kościerska Huta droga kraj. nr 20 Nowa Wieś Skorzewo droga gm. nr G G Kościerska Huta droga kraj. nr 20 gospodarstwo (posesja nr 39D) D G Kościerska Huta droga kraj. nr 20 gospodarstwo (posesja nr 73) D G Kościerska Huta droga kraj. nr 20 - Nowy Klincz droga woj. nr 221 D G Kościerzyna Wybudowanie droga woj. nr 214 hurtownia Elstyp D G Kościerzyna Wybudowanie droga woj. nr 214 gospodarstwo (posesja nr 4) D G Kościerzyna Wybudowanie droga woj. nr 214 gospodarstwo (posesja nr2) D G Kościerzyna Wybudowanie droga woj. nr 214 gospodarstwo ogrodnicze D G Kościerzyna Wybudowanie (granica m. Kościerzyna) do torów PKP D w miejscowości Łubiana G ul. Zakładowa D D D D D D D Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 121

122 G ul. Kościerska D G ul. Długa D G ul. Akacjowa D G ul. Kasztanowa D G ul. Świerkowa D G ul. Jodłowa D G ul. Dębowa D G ul. Brzozowa D G ul. Lipowa D G ul. Ogrodowa D G ul. Wodna D G ul. Pogodna D G ul. Słoneczna D G ul. Źródlana D G ul. Kwiatowa D G ul. Wiosenna D G ul. Jesienna D G ul. Rolnicza D G ul. Spacerowa D G ul. Kamienna D G ul. Miodowa D G ul. Szkolna D G od ul. Kościelnej do O.W. Worzałówka D G ul. Jeziorna D G ul. Kościelna D G ul. Zacisze D G ul. Łąkowa D G ul. Różana D G ul. Zielona D G ul. Leśna D G ul. Rzemieślnicza D G ul. Kaszubska D G droga przy garażach (wzdłuż torów kolejowych) D w miejscowości Mały Klincz G droga woj. nr 221 droga gm. nr G D G ul. Leśna D G ul. Kwiatowa D G ul. Kasztanowa D G ul. Bukowa D G ul. Dębowa D G ul. Wierzbowa D Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 122

123 G ul. Osiedlowa D G ul. Polna D G ul. Lipowa D G ul. Akacjowa D G ul. Rzemieślnicza D G ul. Łąkowa D G ul. Parkowa D G Niedamowo droga pow. nr 2413G granica gminy Nowa Karczma (kierunek St. Barkoczyn) G Niedamowo droga pow. nr 2413G kierunek Hamerberg D G Sarnowy droga woj. nr 214 Nowy Podleś droga gm. nr G D G Mały Podleś droga gm. nr G Wielki Klincz droga gm. nr G D G Nowy Klincz droga gm. nr G przez dr. woj. nr 221 wzdłuż granicy z m. Kościerzyna Mały Klincz droga pow. nr 2201G G Nowy Klincz droga gm. nr G droga woj. nr 221 D G Nowy Klincz droga woj. nr zabudowania D G Nowy Klincz droga woj. nr 221 droga gm. nr G D G od torów kolejowych wzdłuż granicy z m. Kościerzyna Nowy Klincz droga woj.nr G od granicy m. Kościerzyny Nowy Klincz droga gm. nr G D G Dąbrówka Puc droga pow. nr 2201G Zielenin droga woj. nr 221 D G Rotembark droga gm. nr G droga gm. nr G D G Rybaki droga kraj. nr 20 Garczyn (POSW) D G Rybaki droga pow. nr 2403G przez centrum i dalej kierunek Łubiana D G Szarlota pomnik granica m. Kościerzyna w Starym Nadleśnictwie D G Szarlota droga gm. nr droga pow. nr 2403G droga kraj. Nr 20 L G Szarlota droga gm. nr w kierunku jeziora D G Szarlota działki przy jez. Osuszyno droga pow. nr 2403G D G Wieprznica Młyn droga pow. nr 1931G D G Sarnowy droga woj. nr 214 do działek D w miejscowości Skorzewo G ul. Starowiejska D G ul. Sportowa D G ul. Polna D G ul. Rekowska D G ul. Kolejarzy D G ul. Wąska D G ul. Kwiatowa D G ul. Długa D G ul. Peplińskiego D G ul. Lipowa D G ul. Słoneczna D D D D Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 123

124 G ul. Zdrojewskiego D G ul. Kościelna D G ul. Łąkowa D G ul. Rzemieślnicza D G ul. Krótka D G ul. Ogrodowa D G od ul. Sportowej kierunek Fingerowa Huta D G od ul. Kościelnej droga woj. nr 214 D G droga woj. nr 214 (koło cmentarza) droga gm. nr G D G od torów kolejowych w kierunku Sikorzyna D G Stawiska droga woj. nr 214 droga woj. nr 214 L G Stawiska droga gm. nr G Małe Stawiska droga woj. nr 214 D G Szenajda Stawiska droga gm. nr G D G Stawiska droga woj. nr 214 Dębogóry droga pow. nr 2201G D G Sycowa Huta droga pow. nr 2403G działki po stronie wschodniej D G Sycowa Huta droga pow. nr 2403G Ośrodek DRUTEX D G Wąglikowice droga pow. nr 2403G kierunek Lizaki D G Wąglikowice droga pow. nr 2403G droga gm. nr G D G Wąglikowice droga pow. nr 2403G do cmentarza D G Wąglikowice droga gm. nr G droga gm. nr G D G Wdzydze Kiszewskie droga pow. nr 2403G - przy skansenie do ośrodka Morskiej Agencji G G Wdzydze Kiszewskie droga gm. nr G do działek przy leśniczówce D G Rotembark droga gm. nr droga woj. nr 214 Nowy Podleś Wielki Podleś droga pow. nr 2413G G Wielki Podleś droga pow. nr 2413G Wielki Klincz (ul. Wybickiego) D w miejscowości Wielki Klincz G ul. Polna D G ul. Kolejowa D G ul. Osiedle 2000 D G ul. Słoneczna D G ul. Szkolna D G ul. Derdowskiego D G ul. Sędzickiego D G ul. K. Wojtyły D G ul. Witosa D G ul. 8-go Marca D G ul. Klasztorna D G ul. Gościeradzka D G ul. gen. Hallera D G ul. Rzemieślnicza D D D Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 124

125 G ul. Tomasza Rogali D G ul. ks. Peplińskiego D G droga pow. nr 2210G oczyszczalnia ścieków D G droga pow. nr 2210G gospodarstwo (posesja nr 25/1) D G Zielenin droga woj. nr Będominek D G Owśnice Wybudowanie Wieprznica Elbud droga gm. nr G D G Łubiana droga kraj. nr 20 Wieprznica Elbud droga gm. nr G D G Wieprznica droga pow. nr 1931G Fingerowa Huta D Zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego 9 gmina Kościerzyna leży na przecięciu dwóch regionalnych korytarzy transportowych: 1. Kaszubskiego (Chojnice Kościerzyna Lębork Łeba). 2. Pojeziernego (Trójmiasto Kartuzy Kościerzyna Bytów Miastko). Wynikające stąd implikacje to m.in. duży udział podróży o charakterze turystycznorekreacyjnym, głównie dla mieszkańców aglomeracji trójmiejskiej, co wpływa decydująco na obciążenia ruchem zwłaszcza w sezonie letnim oraz w okresie powrotów weekendowych. Korytarze te stanowią również alternatywne trasy dla podróży z aglomeracji trójmiejskiej w kierunku Poznania i Wrocławia, z pominięciem zatłoczonych dróg krajowych nr A1, 91 i 5 oraz w kierunku Szczecina, z pominięciem drogi krajowej nr 6. Największe natężenia ruchu samochodowego występują na drogach układu podstawowego, tj. przede wszystkim na drodze krajowej nr 20, a także na drogach wojewódzkich nr 214, 221 i 235. Tylko na tych drogach wykonuje się pomiary ruchu, ostatnio w 2010 roku w ramach Generalnego Pomiaru Ruchu GDDKiA lub pomiarów własnych prowadzonych przez ZDW. Wyniosły one kolejno: DK nr 20 odc. Bytów Korne 3488 SDR; DK nr 20 odc. Korne Kościerzyna 9265 SDR; DK nr 20 odc. Kościerzyna- Egiertowo 8292 SDR ; DW nr 214 odc. Klukowa Huta Kościerzyna 5547 SDR; DW nr 214 odc. Kościerzyna Nowa Kiszewa 3638 SDR; DW nr 221 odc. Nowa Karczma - Kościerzyna 5373 SDR; DW nr 235 odc. Korne Brusy 4774 SDR 2005; Na drogach powiatowych i gminnych w gminie Kościerzyna nie wykonuje się pomiarów ruchu. OBWODNICA MIASTA KOŚCIERZYNA W najbliższych latach inwestycją, która w zasadniczy sposób wpłynie na układ drogowy i zagospodarowanie przestrzenne gminy, będzie budowa obwodnicy Kościerzyny w ciągu drogi krajowej nr 20. W 2012 roku na zlecenie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Gdańsku, biuro projektów Lafrentz Polska sp. z o.o. z Poznania wykonało opracowanie pn. Koncepcja Programowa budowy Obwodnicy Kościerzyny w ciągu drogi krajowej nr 20 Stargard Szczeciński Gdynia 10 : Celem opracowania było: uściślenie zakresu rzeczowego i finansowego przedsięwzięcia poprzez ustalenie szczegółowych rozwiązań geometrycznych elementów drogi, konstrukcji obiektów 9 Plan zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego, Gdańsk październik Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 125

126 drogowych i inżynierskich, granic terenowych zadania inwestycyjnego oraz przedmiaru robót i ich kosztorysu, dostarczenie informacji do podjęcia ostatecznej decyzji inwestorskiej w sprawie celowości, zakresu i horyzontu czasowego realizacji zadania inwestycyjnego, określenie wytycznych dla projektu budowlanego. Projektowana droga będzie miała następujące parametry techniczne przekrój normalny - dwie jezdnie po dwa pasy ruchu klasa drogi - GP prędkość projektowa - 80 km/h prędkość miarodajna km/h szerokość jezdni - 2 x 7,0 m szerokość opaski zewnętrznej - 2x0,5 m szerokość pasa dzielącego - 4,0 m (w tym 2x0.5 m opaski) szerokość poboczy gruntowych umocnionych 1.5 m szerokość chodników (obszary zabudowane) 2.0 m dopuszczalny nacisk osi pojazdu kn/oś kategoria ruchu - KR4 skrajnia pionowa - 4,7 m Długość obwodnicy wynosi ok. 11 km. Początek obwodnicy przewidziano 700 m przed granicą miasta, a koniec 1,7 km za skrzyżowaniem z drogą gminną nr G Kościerska Huta Dobrogoszcz. Na odcinkach (kilometraż wg koncepcji programowej) od km do km 0+700, od km do km 1+950, i od km do km trasa przebiega przez obszar gminy Kościerzyna. Na terenie gminy znajdują się dwa węzły drogowe: Kościerzyna Zachód w km (skrzyżowanie z drogą powiatową nr 2403G Kościerzyna Wdzydze Kiszewskie), Wieżyca w km (skrzyżowanie z dotychczasowym odcinkiem DK nr 20, w przyszłości możliwe włączenie DW nr 214 od strony Klukowej Huty), i dwa skrzyżowania w dwóch poziomach : w km z drogą gminą nr G: Kościerska Huta droga kraj. nr 20 - Nowy Klincz droga woj. nr 221, w km z drogą gminą nr G: Kościerska Huta droga kraj. nr 20 Dobrogoszcz Puc droga pow. nr 2201G. Zaprojektowano również drogi serwisowe wzdłuż obwodnicy i przejścia dla zwierząt. Powyższa koncepcja programowa budowy obwodnicy Kościerzyny stanowi podstawę do kształtowania układu komunikacyjnego gminy Kościerzyna i zagospodarowania przestrzennego w rejonie obwodnicy. Do rozstrzygnięcia pozostaje kwestia powiązania z obwodnicą drogi wojewódzkiej nr 214 po północnej stronie Kościerzyny. Jak dotąd, zarówno w planie zagospodarowania przestrzennego województwa, jak i w planach inwestycyjnych ZDW, nie ujęto budowy tego powiązania, ale konieczność taka istnieje. Obwodnica Kościerzyny przyniesie oczekiwane efekty, wynikające przede wszystkim z eliminacji ruchu tranzytowego z centrum miasta, jedynie wówczas, gdy także ruch z drogi wojewódzkiej nr 214 Łeba - Kościerzyna Warlubie zostanie wyprowadzony poza miasto. Ewentualny nowy przebieg drogi nr 214 musi zostać skoordynowany w dokumentach planistycznych dwóch sąsiednich gmin: miasta Kościerzyny i gminy Kościerzyna. Wyznaczenie nowego przebiegu wiązać się może z przejęciem przez gminę fragmentu Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 126

127 dotychczasowej drogi wojewódzkiej, co skutkować będzie obniżeniem klasy drogi tego odcinka i zwiększeniem dostępności. Pozostałe inwestycje drogowe w najbliższych latach stanowią głównie modernizacje i przebudowy w ramach istniejącego pasa drogowego. Wyjątek stanowi przewidziana na rok 2012 przebudowa fragmentu drogi powiatowej nr 2413G Sarnowy-Dębogóry-Sobącz- Liniewo w miejscowości Wielki Klincz, w miejscu skrzyżowania ze zlikwidowaną linią kolejową nr 233 Kościerzyna Pszczółki. Przebudowa obejmie rozbiórkę wiaduktu kolejowego oraz korektę geometrii poziomej i pionowej drogi Bezpieczeństwo ruchu drogowego. Analizy bezpieczeństwa ruchu opracowano wyłącznie dla drogi krajowej nr i dla dróg wojewódzkich nr 214, 221 i Na DK nr 20 w gminie Kościerzyna jako odcinek gromadzenia się wypadków zakwalifikowano odcinek Garcz-Kościerzyna. W 2010 roku na analizowanym odcinku odnotowano 3 kolizje i 6 wypadków, w których 8 osób zostało rannych. W raporcie bezpieczeństwa ruchu drogowego zaleca się przebudowę drogi zgodnie z opracowaną w 2010 roku dokumentacją techniczną, gdyż na odcinku może się ujawniać wpływ stanu nawierzchni na bezpieczeństwo ruchu drogowego z uwagi na niedostateczną szorstkość i występujące koleiny. Na drogach wojewódzkich w 2010 w gminie Kościerzyna miało miejsce 6 wypadków, w których rannych zostało 12 osób. Nie było ofiar śmiertelnych. Ponadto wydarzyło się 16 kolizji odnotowanych przez policję. Zdecydowana większość zdarzeń drogowych wystąpiła na drodze wojewódzkiej nr 214, w tym najwięcej na odcinkach: odcinek Nowa Kiszewa Chrósty: 3 wypadki, 1 kolizja, przejście przez miejscowość Skorzewo:1 wypadek, 5 kolizji. Gmina Kościerzyna pod względem gęstości wypadków sytuuje się poniżej średniej dla dróg wojewódzkich województwa pomorskiego. Żaden z odcinków nie został zaliczony do kategorii krytycznych, niebezpiecznych, bardzo zagrożonych lub zagrożonych. Natomiast pod względem względnej gęstości kosztów wypadków gmina zakwalifikowana została jako niebezpieczna. Świadczy to o tym, że wypadki drogowe w gminie zdarzają się rzadko, ale za to ich skutki są na ogół tragiczne. Z powyższej analizy bezpieczeństwa ruchu drogowego wynika, że najpilniej przebudowy lub modernizacji wymagają następujące fragmenty dróg: DK nr 20, odcinek Garczyn-Kościerzyna, DW nr 214, odcinek Nowa Kiszewa Chrósty, DW nr 214, przejście przez miejscowość Skorzewo. Z kolei według opracowania Identyfikacja potrzeb rozwojowych infrastruktury transportu w miastach woj. pomorskiego w aspekcie kształtowania polityki miejskiej 13, wykonanego na zlecenie urzędu marszałkowskiego, klasyfikacja poziomu ryzyka indywidualnego dla dróg 11 Raport o stanie bezpieczeństwa ruchu drogowego na sieci pomorskich dróg krajowych pozostających w zarządzie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad Oddziału w Gdańsku w 2010 roku 12 Raport o stanie bezpieczeństwa ruchu drogowego w kontekście utrzymania sieci dróg wojewódzkich Województwa Pomorskiego (lata ) 13 Identyfikacja potrzeb rozwojowych infrastruktury transportu w miastach woj. pomorskiego w aspekcie kształtowania polityki miejskiej, Fundacja Rozwoju Inżynierii Lądowej, Gdańsk 2011 Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 127

128 krajowych i wojewódzkich na terenie gminy i miasta Kościerzyna w latach przedstawia się następująco: droga krajowa nr 20, drogi wojewódzkie nr 221 i poziom ryzyka bardzo duży, droga wojewódzka nr poziom ryzyka duży. Wynika stąd, że potrzeba modernizacji dotyczy także dróg DW 221 i Koleje. Na terenie gminy Kościerzyna nie występują linie kolejowe znaczenia państwowego. Znajdują się jedynie linie kolejowe znaczenia lokalnego: linia PKP nr 201 Nowa Wieś Wielka Bydgoszcz - Kościerzyna Gdynia (przystanki Skorzewo, Podleś, Olpuch), linia PKP nr 211 Kościerzyna Lipusz Chojnice (przystanek Garczyn), zlikwidowana linia nr 233 Kościerzyna Pszczółki (tory rozebrano w 2008 r.). Już poza granicami gminy znajdują się linie, które zapewniają połączenia mieszkańcom gminy Kościerzyna z Czerskiem i Bytowem: linia PKP nr 215 Bąk Czersk linia nr 212 Lipusz Bytów, będąca własnością samorządu miasta Bytowa, a zarządzana przez spółkę PMT Linie Kolejowe. Przewozy pasażerskie obecnie odbywają się jedynie na liniach kolejowych zarządzanych przez spółkę PKP Polskie Linie Kolejowe. Przewozy wykonywane są przez spółkę PKP Przewozy Regionalne, a ich przeciętna częstotliwość w poszczególnych relacjach wynosi: Kościerzyna Gdynia 8 par pociągów Kościerzyna Lipusz Chojnice 4 pary pociągów Kościerzyna Bąk Czersk 2 pary pociągów Na trasie Kościerzyna Bydgoszcz w okresie od 30 czerwca do 26 sierpnia 2012 r. w soboty, niedziele i święta kursuje pociąg w relacji Bydgoszcz Główna Kościerzyna Gdynia Główna Hel. Przewozy wykonywane są przez spółkę Arriva RP. Od 2010 roku trwają starania władz samorządowych Bytowa o włączenie linii kolejowej nr 212 do systemu połączeń kolejowych obsługiwanych przez projektowaną sieć Pomorskiej Kolei Metropolitalnej. Infrastruktura kolejowa w gminie Kościerzyna wymaga pilnej modernizacji, gdyż obecny stan torowisk, obiektów inżynierskich, dworców i przystanków, powoduje stałe zmniejszanie prędkości rozkładowej pociągów. W ramach Regionalnego Programu Operacyjnego na lata prowadzona jest aktualnie rewitalizacja i modernizacja tzw. Kościerskiego korytarza kolejowego - odcinka Kościerzyna- Gdynia linii kolejowej nr Komunikacja autobusowa. Gmina Kościerzyna posiada dobrze rozwiniętą sieć połączeń autobusowych dalekobieżnych i lokalnych, obsługiwanych przez 3 przewoźników: PKS Gdańsk, PKS w Bytowie i PKS w Starogardzie Gd. Z terenu gminy bezpośrednio lub z przesiadką w Kościerzynie, można dojechać do takich docelowych miejscowości, jak: Bytów, Chojnice, Czersk, Człuchów, Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 128

129 Dziemiany, Egiertowo, Elbląg, Garczyn, Garczyn Lin., Gdańsk, Głodowo, Gołuń, Gostomie, Grabowo Kościerskie, Kalisz k. Dziemian, Karsin, Kartuzy, Klukowa Huta, Kłobuczyno, Konarzyny, Korne, Liniewo, Lipusz, Lipy, Lubań, Ludwikowo, Łeba, Łubiana, Miastko, Nowa Karczma, Nowe Polaszki, Nowa Wieś Kościerska, Niedamowo, Olpuch, Olsztyn, Osowo, Piechowice, Przywidz, Raduń, Rokity, Skarszewy, Słupsk, Stara Kiszewa, Starogard Gdański, Stężyca, Sulęczyno, Szatarpy, Szczecin, Sztofrowa Huta, Trzebuń, Tuszkowy, Warszawa Zachodnia, Wdzydze Kiszewskie, Wiele, Wielki Klincz, Wielki Podleś, Wrocław, Wysin. Najwięcej połączeń, 28 dziennie, występuje w relacji do Gdańska, co jest zrozumiałe z uwagi na znaczenie administracyjne, gospodarcze i kulturalne aglomeracji trójmiejskiej. Brak jest natomiast bezpośredniego połączenia do Bydgoszczy, która stanowi alternatywny wobec Trójmiasta i atrakcyjny dla mieszkańców gminy Kościerzyna, ośrodek szkolnictwa wyższego Komunikacja rowerowa trasy rowerowe. Na terenie gminy nie ma dróg rowerowych, prowadzących wydzielonymi ścieżkami. Ruch rowerowy odbywa się po drogach publicznych, polnych lub leśnych. Na terenie Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego z inicjatywy pracowników parku wyznaczono i wyposażono w infrastrukturę turystyczną poniższe szlaki rowerowe 14 : Przyrodnicza ścieżka rowerowa Kościerzyna- Wdzydze Kiszewskie, długości 20 km, zrealizowana w 2005 r.; prowadzi istniejącymi drogami o nawierzchni bitumicznej lub gruntowej, wyposażona została w tablice informacyjne i dwie wiaty. Edukacyjna ścieżka rowerowa Dookoła Jezior Wdzydzkich, długości 48,5 km, zrealizowana w latach Przyrodnicza ścieżka rowerowa Schodno Wdzydze Kiszewskie, długości 24 km. Przyrodnicza ścieżka rowerowa Pętla Przytarnia, długości 21 km. Przyrodnicza ścieżka rowerowa Pętla Lipno, długości 27 km. Przyrodnicza ścieżka rowerowa Lipusz Wdzydze Kiszewskie, długości 20 km Lotnictwo. Na obszarze gminy, w miejscowości Korne znajduje się prywatne wielofunkcyjne lotnisko, wpisane w 2007 roku do ewidencji lądowisk Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Lotnisko obsługuje głównie loty szybowcowe, jak również samoloty sportowe. Posiada zaplecze sportowo - rekreacyjne, w tym wiatę hangarową i bar. Lotniskiem zarządza Gospodarstwo Agroturystyczne Kaszubskie Centrum Lotnicze Korne. 15 Lądowisko Korne uzyskało wpis do ewidencji lądowisk przy Urzędzie Lotnictwa Cywilnego pod numerem 35 decyzja ULc- LTL-1BB-511/07 Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego z dnia r. Nie przewiduje się innych inwestycji lotniczych w gminie Kościerzyna. 14 Informacja Zakładu Sportu, Kultury i Turystyki gminy Kościerzyna 15 Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 129

130 Stan systemów infrastruktury technicznej, w tym stopień uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej oraz gospodarki odpadami Zagadnienia te omówione zostały w rozdziale WPŁYW UWARUNKOWAŃ NA USTALENIE KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO Syntetyczne wnioski z analizy wnioskowanych zmian w przeznaczeniu terenów W gminie Kościerzyna obserwuje się ogromną presję na wyznaczanie nowych, rozległych obszarów inwestycyjnych, mimo iż wiele terenów obecnie już zarezerwowanych w obowiązujących planach miejscowych, nie jest jeszcze zainwestowana. Jak wynika z analizy ruchu inwestycyjnego w gminie Kościerzyna ruchu obecnie w miarę ustabilizowanego z roku na rok zmniejsza się ilość wydawanych wypisów i wyrysów z obowiązujących planów miejscowych co może być również spowodowane faktem zamieszczenia całych opracowań obowiązujących planów miejscowych na stronie internetowej gminy co ułatwia potencjalnemu inwestorowi zapoznanie się z możliwościami inwestycyjnymi bez zbędnych procedur formalnych oraz dodatkowych kosztów w dalszym ciągu liczba wydawanych pozwoleń na budowę utrzymuje się jednak na stosunkowo wyrównanym poziomie ok. 240 pozwoleń rocznie. Nie mniej z uwagi na spowolnienie ruchu inwestycyjnego spowodowanego kryzysem budowlanym rokuje się dalsze zmniejszanie ilości nowych przedsięwzięć budowlanych na terenie gminy Kościerzyna. Oprócz ogólnych tendencji do spowolnienia ruchu inwestycyjnego, w gminie Kościerzyna występuje szereg uwarunkowań, które mają wpływ na ustalanie kierunków rozwoju gminy. Wiele z nich w znaczący sposób może ograniczyć możliwość wyznaczenia nowych terenów inwestycyjnych. Te ograniczające uwarunkowania można podzielić na trzy grupy: uwarunkowania przyrodnicze, uwarunkowania infrastrukturalne, uwarunkowania kulturowe i krajobrazowe; Wśród tych uwarunkowań wyodrębniono uwarunkowania bezwzględne (oznaczone kolorem szarym), tj. wynikające z przepisów prawa lub obowiązujących przepisów lokalnych oraz uwarunkowania względne (pozostałe), tj. ważne dla zachowania ładu przestrzennego i przestrzegania zasady zrównoważonego rozwoju oraz zachowania atrakcyjności gminy i konkurencyjności gminy wśród gmin kaszubskich, szczególnie w aspekcie rozwoju funkcji rekreacji i turystyki. UWARUNKOWANIA PRZYRODNICZE W TYM WYNIKAJĄCE Z FORM OCHRONY PRZYRODY: 1. południowa część gminy znajduje się w obszarze Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego z Planu ochrony Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego (Dz. U. Woj. Pom. Nr 64 z dnia 6 sierpnia 2001r., poz 748) wynikają następujące ograniczenia: zakaz sytuowania budownictwa rekreacyjnego w bezpośrednim otoczeniu wsi; zakaz przeznaczania nowych terenów pod kompleksy rekreacyjne Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 130

131 nakaz ograniczenia kierunków przestrzennego rozwoju wsi dopuszczone zabudowy wolnych działek we wnętrzu wsi, tworzenie pojedynczych nowych wzdłuż dróg wylotowych stworzenie wolnej od zabudowy strefy buforowej z celu ochrony zabytkowej panoramy wsi z kierunku północnego i zachodniego 2. Inne formy ochrony przyrody wymogi ustawy o ochronie przyrody obszary Natura 2000 w szczególności obszar specjalnej ochrony siedlisk w obszarach tych zabrania się działań, które mogą pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych oraz wpływać negatywnie na gatunki, dla których ochrony został powołany ten obszar jak również pogorszyć integralność obszaru Natura 2000 lub jego powiązania z innymi obszarami; obszary Chronionego Krajobrazu oraz Parki Krajobrazowe zakaz budowy nowych obiektów budowlanych w pasie szerokości 100m od linii brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych, z wyjątkiem obiektów służących turystyce wodnej, gospodarce wodnej lub rybackiej obowiązuje w terenach Parków Krajobrazowych oraz w Obszarach Chronionego Krajobrazu; 3. Utrzymanie walorów rekreacyjnych gminy nie przekraczanie progu chłonności rekreacyjnej istniejących zbiorników wodnych i odporności lasów: nie tworzenie nowych zespołów rekreacji indywidualnej lub znaczne ograniczenia w ich tworzeniu; ograniczenie rozwoju przestrzennego istniejących dużych zespołów rekreacji indywidualnej; 4. Planowane rezerwaty przyrody z racji planowanych rezerwatów przyrody sugeruje się ograniczenie budowy i rozbudowy obiektów budowlanych i urządzeń technicznych, z wyjątkiem obiektów i urządzeń służących celom rezerwatu przyrody. 5. Pozostałe planowane formy ochrony przyrody przede wszystkich sąsiedztwo planowanych użytków ekologicznych (lokalizacja wg opracowania ekofizjograficznego). 6. Obszar szczególnego zagrożenia powodzią w obszarach tych zabrania się w szczególności wykonywania urządzeń wodnych oraz wznoszenia innych obiektów budowlanych, sadzenia drzew i krzewów oraz zmiany ukształtowania terenu. 7. Wyznaczone w opracowaniu ekofizjograficznym, sporządzanym na potrzeby zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy progi ekofizjograficzne rozwoju przestrzennego wsi o zwartej zabudowie w odniesieniu do wszystkich wsi zaleca się lokalizacje nowego zainwestowania w obrębie istniejących struktur osadniczych. 8. Tereny najmniej konfliktowe dla lokalizacji elektrowni wiatrowych w przypadku wyznaczenia przez gminę terenów pod lokalizację elektrowni wiatrowych należy wziąć pod uwagę zakaz lokalizacji w tych terenach budynków mieszkaniowych i rekreacyjnych z uwagi na normy hałasowe. UWARUNKOWANIA INFRASTRUKTURALNE 9. Brak istniejącej lub projektowanej infrastruktury wodno kanalizacyjnej zmiany projektów budowlanych lub konieczność realizacji nowej infrastruktury jest rozwiązaniem kosztownym dla gminy i przy istniejących stanie wyposażenia w infrastrukturę oraz nowe tereny inwestycyjne jest działaniem zbędnym. 10. Lokalizowanie zabudowy wzdłuż dróg powoduje zmniejszenie wydolności komunikacyjnej istniejącej drogi, znaczne zwolnienie ruchu oraz wprowadzenie Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 131

132 niebezpieczeństwa z uwagi na lokalizacje zjazdów z tej drogi, zlokalizowanych w niewielkich odległościach, ponadto może spowodować zamknięcie otwarć przestrzennych i wglądów w tereny rolnicze i wiejskie stanowiące walor krajobrazowy gminy, takie pasmowe sytuowanie zabudowy w przyszłości ogranicza możliwości wyznaczenia i zabudowy ewentualnych większych kompleksów zabudowy. Uwarunkowaniem ograniczającym jest również bliskie sąsiedztwo planowanej obwodnicy Kościerzyny. UWARUNKOWANIA KRAJOBRAZOWE I KULTUROWE 11. Tereny położone w zasięgu kształtowania otoczenia krajobrazowego o wysokich walorach ekspozycyjnych obszary te wymagają objęcia ścisłą ochroną istniejącej harmonii krajobrazowej i kształtowania przedpola ekspozycyjnego. 12. Obszary położone peryferyjnie z brakiem sąsiedztwa jakiegokolwiek zainwestowania lub zabudowy o pokrewnych funkcjach wyznaczenie nowych obszarów zabudowy z dala od istniejących spowoduje dalsze chaotyczne rozpraszanie się zabudowy, a przy obecnej ilości nowych niezainwestowanych obszarów wyznaczonych w planach pod zabudowę jest zupełnie zbędne i może jedynie negatywnie wpłynąć na i tak już dosyć zniszczony krajobraz gminy, który stanowił jeden z głównych walorów turystycznych tego regionu. 13. Obszary, dla których występuje konflikt sąsiednich funkcji np. tereny zabudowy rekreacyjnej i usługowo pensjonatowej w sąsiedztwie terenów wydobywania kruszyw naturalnych lub przy terenach produkcyjno przemysłowych. 14. Obszary wsi wpisane do rejestru zabytków - jakakolwiek ingerencja w istniejącą zabudowę wymaga zgody konserwatora zabytków należy unikać prób zmiany zabytkowego układu urbanistycznego. 15. Wnioskowana funkcja terenu leży w sprzeczności z funkcją ustaloną w obowiązujących planach miejscowych zmiana istniejącej funkcji na funkcję wnioskowaną może ponadto skutkować dla gminy wypłatami odszkodowań z tytułu zmiany wartości nieruchomości. 16. Lokalizacja zabudowy nie usankcjonowanej prawomocnymi decyzjami administracyjnymi Wnioski z analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy W okresie poprzedzającym sporządzenie projektu studium, jako I etap prac wykonano analizę zmian w zagospodarowaniu przestrzennym, z której wnioski zostały przyjęte przez Radę Gminy Kościerzyna dnia 03 sierpnia 2012r. Główne przesłanki wynikające z tej analizy dla projektu zmiany studium są następujące: nowy stan prawny, zmienione i nowe uwarunkowania oraz odmienna polityka przestrzenna gminy są koniecznością dla przeprowadzanej aktualizacji dokumentu studium; obszar gminy Kościerzyna prawie w 100% jest pokryty obowiązującymi planami miejscowymi, stanowiącymi prawo gminne, regulującymi działania przestrzenne. To bardzo dobra sytuacja, gdyż pozwala kontrolować ruch inwestycyjny w gminie, zapobiegając tym samym rozpraszaniu zabudowy. Przy realizacji nowej polityki przestrzennej gminy, zwłaszcza dla obszarów, na których zostaną wyznaczone w części kierunków nowe tereny inwestycyjne, należy sukcesywnie aktualizować obowiązujące plany miejscowe wprowadzając ich zmiany; Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 132

133 do zmiany Studium wpłynęło ok wniosków od osób prywatnych i firm. W większości wnioski dotyczyły zmiany gruntów rolnych na cele inwestycyjne. Wynika z tego, iż albo plany miejscowe są złe, albo wnioski są niewłaściwe. Uwzględnienie większości wniosków w postaci wyznaczenia nowych terenów inwestycyjnych w kierunkach studium, zagraża ładowi przestrzennemu, a w przyszłości spowoduje ogromne rozproszenie zabudowy oraz znacznie zagrozi walorom przyrodniczym i turystycznym gminy; wyznaczanie nowych terenów inwestycyjnych w kierunkach studium w wielu przypadkach jest stosunkowo zbędne. Gmina Kościerzyna posiada dużą rezerwę inwestycyjną. W obowiązujących planach miejscowych przeznaczono pod zainwestowanie ok. 7,4% powierzchni całej powierzchni gminy zaś istniejące zainwestowanie to 4,7%. Wynika z tego że rezerwa inwestycyjna to 2,7% powierzchni całej gminy, co przy obecnym ruchu budowlanym w gminie jest rezerwą wystarczającą na co najmniej 40 najbliższych lat. Przy wyznaczaniu nowych terenów inwestycyjnych w obszarze gminy należy ograniczyć ich ilość do niezbędnego minimum; wyznaczanie nowych terenów inwestycyjnych pociąga za sobą ogromne koszty związane z budową i utrzymaniem infrastruktury oraz obsługującej sieci drogowej. Generowanie kosztów jest związane również z konieczności płacenia odszkodowań w sytuacji zmiany terenów inwestycyjnych na tereny rolne i wykluczające zabudowę. bardzo groźnym zjawiskiem dla ładu przestrzennego na terenie gminy może okazać się dopuszczenie rozbudowy siedlisk rolniczych o dwa domy mieszkalne z możliwością lokalizacji funkcji turystycznych przyjęcie takiego kierunku zagospodarowania grozi niekontrolowanym rozprzestrzenianiem się zabudowy i zmianą charakteru terenu z przyrodniczo wiejskiego na zurbanizowany o niskich walorach krajobrazowych i przyrodniczych. W zapisach kierunków studium należy uniemożliwić powstawanie kolejnych zespołów zabudowy siedliskowej o charakterze czysto mieszkaniowym, które mogą rozlewajć się po obszarze gminy i wprowadzać dalszy chaos przestrzenny i obowiązki dla gminy z tytułu konieczności wyposażenia w infrastrukturę komunikacyjną i techniczną oraz zapewnienie odpowiedniego poziomu infrastruktury usług społecznych. należy ograniczyć możliwości zabudowy wzdłuż dróg gminnych co również przyczynia się do niekontrolowanego rozprzestrzeniania się zabudowy i niszczenia cennego krajobrazu takie inwestowanie generuje koszty z uwagi na konieczność budowy, modernizacji i utrzymania dróg gminnych oraz budowy kilometrów sieci wodociągowej i kanalizacyjnej obsługującej niewielką ilość mieszkańców, a także stwarza zagrożenia komunikacyjne i nadmierne spowolnienie ruchu liczne zjazdy. w kierunkach studium należy położyć nacisk na wyznaczenie terenów przeznaczonych pod inwestycje publiczne, poprawiające jakość życia mieszkańców gminy takie jak sale wiejskie, ścieżki rowerowe, stanice, przystanie itp. W wyniku napływających nowych wniosków, nowych bądź zaktualizowanych potrzeb mieszkańców oraz w celu uzupełnienia istniejącego programu usługowego zaistniała potrzeba zmiany polityki przestrzennej gminy wyrażonej dokumentem studium. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 133

134 4 KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WG ART.10 UST 2 USTAWY O PLANOWANIU I ZAGOSPODAROWANIU PRZESTRZENNYM Kierunki zagospodarowania przestrzennego wskazane w Studium są kontynuacją dotychczasowych procesów inwestycyjnych, zapisów dotychczasowych planów miejscowych, które straciły ważność (plan ogólny gminy) oraz planów miejscowych aktualnych, a także dokonanych podziałów geodezyjnych oraz zgłoszonych wniosków i propozycji dotyczących zagospodarowania. 4.1 Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów Obszary zdecydowanego przeznaczenie terenów według obowiązujących planów miejscowych. Obszary te obejmują tereny inwestycyjne znajdujące się w sporządzonych dotychczas, obowiązujących, planach miejscowych. Zestawienie obowiązujących planów miejscowych (stan na luty 2012) znajduje się w załączniku do tekstu nr 1 dołączonym do elaboratu studium. Przedstawione na rysunku kierunków studium zasięgi przestrzenne terenów przeznaczonych pod zainwestowanie, mają charakter orientacyjny - wynika to przede wszystkim ze skali opracowania dokumentu studium 1:10000 w stosunku do skali opracowania planów miejscowych 1:1000 i z braku warstwy informacji o ewidencji gruntów na mapie topograficznej, będącej podkładem do projektu studium; w celu określenia dokładnego ich zasięgu, każdorazowo należy odnosić się do rysunku planu miejscowego. Określenie funkcji dla poszczególnych terenów ma charakter funkcji wiodących dla poszczególnych terenów w celu dokładnego, dopuszczonego przeznaczenia terenu oraz wskaźników i parametrów należy się odnieść do zapisów tekstowych poszczególnych obowiązujących planów miejscowych. Przeznaczenie poszczególnych terenów zostało w tym przypadku już zdecydowane, a studium jedynie je wpisuje w zmienianą politykę przestrzenną gminy. Bilans terenów zarezerwowanych w planach miejscowych na funkcje rozwojowe gminy z podziałem na poszczególne funkcje jest zawarty w uwarunkowaniach elaboratu studium. Przyjęto zasadę, ze nie rezygnuje się z terenów przeznaczonych pod zainwestowanie, tzn. nie przewiduje się powrotu do przeznaczenia rolniczego, nawet w sytuacji, kiedy dotychczas zarezerwowane pod inwestycje tereny pozostają użytkowane rolniczo nawet kilkanaście lat Teren istniejącej zabudowy i zainwestowania wsi Korne (obszar bez planu miejscowego) Obszar istniejącej zabudowy i zainwestowania, który obejmuje obszary obecnie zabudowane i zainwestowane w granicach wsi Korne. Są to obszary stanowiące w przewadze zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, zagrodową z usługami. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 134

135 4.1.3 Docelowa hierarchia ważniejszych ośrodków obsługi ludności. Ustalenia funkcji wiodących oraz kierunku przeznaczenia nowych terenów inwestycyjnych ustalono dla gminy następujący system ośrodków obsługi mieszkańców: Główne ośrodki usługowe ośrodki obsługi ludności - wyznaczone w miejscowościach: SKORZEWO; ŁUBIANA; WĄGLIKOWICE; WIELKI KLINCZ - w ośrodkach tych winny być zlokalizowane wszystkie funkcje i usługi podstawowe potrzebne do zaspokojenia podstawowych potrzeb mieszkańców gminy. Wiodącym przeznaczeniem ośrodków usługowych winna być funkcja administracyjno usługowo mieszkaniowa. Główne ośrodki obsługi ruchu turystycznego wyznaczone w miejscowościach: WDZYDZE; GOŁUŃ; SZARLOTA w ośrodkach tych winny być zlokalizowane i dalej się rozwijać funkcje usługowe związane z ruchem turystycznym rozwój bazy noclegowej opartej na hotelach, motelach, pensjonatach i ośrodkach SPA jak również winno rozwijać się zaplecze gastronomiczne i kulturowo sportowe z odpowiednim zapleczem terenów aktywnych biologicznie służących celom rekreacyjnym. Ośrodki z tendencją przekształceń w kierunku indywidualnej zabudowy mieszkaniowo - rekreacyjnej wyznaczone w miejscowościach: DOBROGOSZCZ, GRZYBOWO, JUSZKI, CZARLINA w ośrodkach tych powinny być realizowane sukcesywne zmiany przestrzenne dążące do przekształceń miejscowości z przeznaczenia pod zabudowę zagrodowo - mieszkaniową w funkcję mieszkaniowo rekreacyjną. Docelowo ośrodki te powinny stanowić zaplecze mieszkaniowo rekreacyjne gminy rozwijane w kierunku rekreacji indywidualnej. Ośrodki rozwoju rekreacji indywidualnej obszary predysponowane do utrzymania i rozwoju funkcji rekreacyjnych w gminie, z ograniczeniem powstawania nowych terenów rekreacyjnych, uwarunkowanym maksymalną możliwą chłonnością rekreacyjną terenu. Główne ośrodki usługowo produkcyjne - wyznaczone w miejscowościach: MAŁY KLINCZ; KOŚCIERSKA HUTA jako ośrodki obsługi usługowej oraz obszary lokalizacji głównych funkcji produkcyjnych w gminie. Główne ośrodki mieszkaniowe wyznaczone w miejscowościach: KŁOBUCZYNO, KALISKA KOSCIERSKIE; KORNE; KOŚCIERZYNA WYBUDOWANIE I NOWY KLINCZ jako ośrodki stanowiące główne zaplecze mieszkaniowe gminy Kościerzyna. Usługi wyższego stopnia są i pozostaną w mieście Kościerzyna. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 135

136 4.2 Kierunki zmian w przeznaczeniu terenów projektowane w studium, w tym tereny rozwojowe gminy W zakresie głównych kierunków zmian w strukturze przestrzennej gminy wyznacza się w studium generalne typy obszarów: Obszar możliwego, docelowego zainwestowania zabudowy wsi. Stanowi obszar zabudowany lub przeznaczony do zabudowy, w ramach którego zostaną zaspokojone potrzeby rozwoju przestrzennego wynikające z przyjętych kierunków rozwoju gminy, prognoz demograficznych, możliwości rozwoju komunikacji i infrastruktury przestrzennej oraz wniosków o zmianę przeznaczenia gruntów. W obszarze możliwego, docelowego zainwestowania, w ramach którego przewiduje się docelowe zainwestowanie kubaturowe, wraz z niezbędną infrastrukturą towarzyszącą i zielenią urządzoną, wyróżniamy: obszar istniejącej zabudowy i zainwestowania który obejmuje obszary obecnie zabudowane i zainwestowane, wraz z terenami sportu i rekreacji, zieleni urządzonej i cmentarzami; Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 136

137 obszar kontynuacji zabudowy, który obejmuje obszary najbliższego sąsiedztwa terenów zainwestowanych; lokalizacja nowej zabudowy nie powoduje budowy nowych dróg publicznych stanowiących powiązania między wsiami oraz magistralnych sieci infrastruktury technicznej, lecz odbywa się w oparciu o rozbudowę istniejących systemów infrastruktury transportowej i technicznej, nowe tereny potencjalnie inwestycyjne o zdecydowanym przeznaczeniu docelowym oznaczonym w części graficznej studium poprzez oznaczenia literowe oraz kolorystyczne, tereny, dla których gmina opracowała plany miejscowe lub zamierza opracować miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, rozstrzygające między innymi o sposobach zaopatrzenia terenu w sieci infrastruktury technicznej oraz obsługę komunikacyjną, a także ustalające lokalne parametry dotyczące zagospodarowania terenu i kształtowania zabudowy. W terenach objętych planami miejscowymi, zdecydowane, dominujące przeznaczenie pokazano w części graficznej studium poprzez odpowiedni kolor na planszy, z podziałem na: tereny zabudowy mieszkaniowej (w przewadze jednorodzinnej); tereny zabudowy mieszkaniowo usługowej; tereny zabudowy zagrodowej (wyodrębnione w obowiązujących planach liniami rozgraniczającymi); tereny zabudowy usługowej w tym usług turystyki; tereny usług sportu i rekreacji w tym z obiektami obsługi turystyki; tereny zabudowy usługowo produkcyjnej i produkcyjnej; tereny zieleni urządzonej w tym tereny cmentarzy; tereny eksploatacji kruszyw naturalnych W nowych terenach inwestycyjnych, oznaczenia terenu określają następującą podstawową funkcję terenu: MN tereny rozwojowe dominującej funkcji mieszkaniowej, MU tereny rozwojowe dominującej funkcji mieszkaniowo-usługowej, U tereny rozwojowe dominującej funkcji usługowej, UP tereny rozwojowe dominującej funkcji usługowo produkcyjnej, ZP tereny zieleni urządzonej parki, ZS tereny otwarte sportowo rekreacyjne, Na planszy graficznej docelowej struktury przestrzennej gminy (zał. nr 2.3.) symbolem pokazano także zmiany zagospodarowania planowane przez gminę Obszar możliwego, docelowego zainwestowania turystycznego i rekreacyjnego. Stanowi obszar zabudowany lub przeznaczony do zabudowy, w ramach którego zostaną zaspokojone potrzeby rozwoju przestrzennego terenów letniskowo - rekreacyjnych, wynikające z przyjętych kierunków rozwoju gminy, prognoz demograficznych, możliwości rozwoju komunikacji i infrastruktury przestrzennej oraz wniosków o zmianę przeznaczenia gruntów. W obszarze możliwego, docelowego zainwestowania turystycznego i rekreacyjnego, w ramach którego przewiduje się docelowe zainwestowanie rekreacyjne, wraz z niezbędną infrastrukturą towarzyszącą i zielenią urządzoną, wyróżniamy: obszar istniejącej zabudowy letniskowo rekreacyjnej wraz z terenami sportu i rekreacji, zieleni urządzonej i cmentarzami, Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 137

138 obszar kontynuacji zabudowy rekreacyjnej, który obejmuje obszary najbliższego sąsiedztwa terenów zainwestowanych; nowe tereny potencjalnie inwestycyjne o zdecydowanym przeznaczeniu docelowym oznaczonym w części graficznej studium jako tereny rozwojowe z przeznaczeniem pod zabudowę turystyczno rekreacyjną. tereny, dla których gmina opracowała plany miejscowe lub zamierza opracować miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego z przeznaczeniem pod zabudowę rekreacyjną, letniskową i usług turystyki, rozstrzygające między innymi o sposobach zaopatrzenia terenu w sieci infrastruktury technicznej oraz obsługę komunikacyjną, a także ustalające lokalne parametry dotyczące zagospodarowania terenu i kształtowania zabudowy. W nowych terenach inwestycyjnych, oznaczenia terenu określają następującą podstawową funkcję terenu: ZR tereny rozwojowe dominującej funkcji letniskowo - rekreacyjnej Gmina Kościerzyna jest narażona na dalszy niekontrolowany rozwój zainwestowania rekreacyjnego w celu określenia możliwego zainwestowania na wyznaczonych nowych terenach rekreacyjnych należy każdorazowo badać chłonność rekreacyjną tych terenów. Chłonność rekreacyjna według teoretycznych założeń określa możliwości trwałego użytkowania rekreacyjnego środowiska przyrodniczego bez jego dewaloryzacji, a zwłaszcza bez zniszczenia wartości przyrodniczych, które stanowiły podstawę rozwoju funkcji rekreacyjnej. Efektem przekroczenia chłonności rekreacyjnej jest przekształcenie lub zniszczenie środowiska przyrodniczego obszaru, na który oprócz liczby użytkowników, wpływają: stan infrastruktury rekreacyjnej i sposób (lub brak) urządzenia zieleni terenów rekreacyjnych ogólnodostępnych; sposób spędzania czasu przez ludzi, a przede wszystkim ich mobilność przestrzenna; poziom kultury proekologicznej ludzi. W przypadku przekroczenia chłonności rekreacyjnej niezbędne są takie działania, jak: zmniejszenie liczby użytkowników; zmiany struktury form rekreacji; przystosowanie części terenów dla potrzeb rekreacyjnych przez ich zagospodarowanie jako ogólnodostępnych terenów zielonych z zainwestowaniem tzw. małą architekturą; rewaloryzacja przyrodnicza terenów zniszczonych w wyniku nadmiernego obciążenia rekreacyjnego. Zabezpieczenie trwałego ekologicznie i efektywnego ekonomicznie użytkowania przyrodniczych walorów rekreacyjnych w gminie Kościerzyna wymaga następujących działań: Odciążenie terenów nadmiernie eksploatowanych, zwłaszcza w zespołach nadjeziornych oraz w obrębie i w pobliżu terenów poddanych szczególnym formom ochrony przyrody i krajobrazu. Kształtowanie ładu przestrzennego w zagospodarowaniu rekreacyjnym oraz podniesienie estetyki zagospodarowania. Poprawa stanu istniejących oraz budowa nowych obiektów i urządzeń ochrony środowiska służących obiektom rekreacyjnym. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 138

139 Konieczne jest kontrolowanie procesu zainwestowania rekreacyjnego na terenie gminy Kościerzyna, poprzez uwzględnienie, w szczególności, następujących zagadnień: lokalizowanie zainwestowania kubaturowego na terenach o umiarkowanych spadkach (wartość progową stanowi 10 0 ), w pobliżu brzegów jezior o dobrej dostępności (nie bliżej niż 100 m od brzegu, w szczególności w obszarach parków krajobrazowych i obszarach chronionego krajobrazu); tereny nowej zabudowy rekreacyjnej w obszarze Natura 2000 Rynna Dłużnicy możliwe będą do zagospodarowania po wykazaniu braku negatywnego oddziaływania planowanego zagospodarowania na stan siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt w tym obszarze; tereny nowego zainwestowania powinny spełniać normy w zakresie infrastruktury technicznej ochrony środowiska (gospodarka wodno-ściekowa, proekologiczne źródła ogrzewania itp.); lokalizowanie obiektów letniskowych, wypoczynkowych, rekreacyjnych na terenach zwartej zabudowy; stosowanie wysokich standardów zabudowy i odpowiednich dla regionu rozwiązań architektonicznych; estetyzacja zielenią, w tym wysoką, nowo lokalizowanych obiektów; adaptowanie istniejących obiektów kubaturowych na cele rekreacyjne (zalecane), w tym na gospodarstwa agroturystyczne; preferencje w zagospodarowaniu turystycznym dla obiektów ogólnodostępnych; niedopuszczenie do nadmiernego obciążenia turystyką środowiska. przyrodniczego (prowadzi to do jego dewaloryzacji i utraty wartości, które były podstawą rozwoju funkcji turystycznej) Tereny zwartej zabudowy wsi. W obszarze gminy wyznaczono tereny tzw. zwartej zabudowy wsi w rozumieniu przepisów o ochronie przyrody. Są to obszary w obrębie których, możliwe jest zastosowanie wyjątku sytuowania zabudowy bliżej niż 100 m od linii brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych (granice parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu, w których obowiązują wskazane zasady pokazano na załącznikach graficznych nr 2.3 i 2.4). Zagospodarowanie i zabudowa terenu według kierunków wskazanych w studium będzie możliwe po wykazaniu zgodności ustaleń zmiany planu miejscowego lub decyzji o warunkach zabudowy z przepisami odrębnymi dotyczącymi zasad zagospodarowania i zabudowy na terenach parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu. Tereny zwartej zabudowy wyznaczone są w miejscowościach: Sycowa Huta, Grzybowo, Grzybowski Młyn, Wąglikowice, Loryniec, Czarlina, Skoczkowo Wdzydze, Szenajda, Juszki, Sarnowy, Stawiska, Nowa Kiszewa, Dębogórzy, Wielki Podleś Lokalizacja miejsc obsługi turystyki wodnej z polami namiotowymi. W obszarze gminy wyznaczono tereny potencjalnej lokalizacji miejsc obsługi turystyki wodnej z polami namiotowymi nad ciekami i zbiornikami wodnymi. Celem wyznaczenia tych miejsc jest prawne uregulowanie istniejących dzisiaj miejsc biwakowania, które często nie spełniają wymogów budowlanych i ochrony środowiska. Wskazane miejsca mają służyć przede wszystkim obsłudze turystyki wodnej, tj. obsłudze spływów kajakowych, obsłudze łodzi żaglowych oraz możliwości powszechnego korzystania wód. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 139

140 Pojedyncze miejsce obsługi turystyki wodnej wraz z polem namiotowym powinno zawierać następujące elementy zagospodarowania: wielkość pola namiotowego maksimum 0,5ha, obowiązkowe wyposażenie w urządzenia infrastruktury wodno-ściekowej, np. przewoźne kabiny WC o prysznicowe, lub szczelne zbiorniki na ścieki w dostosowaniu do liczby obsługiwanych turystów, dopuszcza się budowę niewielkich budynków sanitariatów (pow. zabudowy max. 15m2, wysokość do 4m), obiektów z urządzeniami do mycia naczyń, miejsc postojowych, utwardzonych miejsc do ustawienia pojemników na odpady komunalne, dopuszcza się lokalizację obiektów małej architektury w postaci altan o wysokości do 4m, na obszarach przywodnych dopuszcza się budowę pomostów o długości do 15m lub na obszarach wód lokalizację pomostów pływających, W wariancie minimalnym, jeśli przepisy odrębne ograniczają sposób zagospodarowania, miejsce obsługi turystyki wodnej powinno być wyposażone co najmniej w: ławki, mały sanitariat, miejsce na pojemniki na odpady, małe zadaszenie, pomost. Zabudowa i zainwestowanie miejsc obsługi turystyki wodnej lokalizowane w obrębie obszarów chronionych przyrodniczo (Obszar Natura 2000, Park Krajobrazowy i Obszar Chronionego Krajobrazu) muszą spełniać wymogi przepisów odrębnych obowiązujących w tych obszarach. Miejsca obsługi turystyki wodnej lokalizowane w obrębie terenów leśnych, w tym w lasach ochronnych muszą spełniać wymogi przepisów odrębnych obowiązujących w tych obszarach. Zakłada się utrzymanie leśnego charakteru tych miejsc, a zagospodarowanie powinno ograniczać się do elementów dopuszczonych do realizacji na terenach leśnych. Ewentualna zmiana przeznaczenia terenu leśnego na cele nieleśne zgodnie z przepisami odrębnymi Inne tereny W obszarze gminy znajdują się tereny zainwestowane i zabudowane zgodnie z prawem, które nie znajdują się w obrębie terenów przeznaczonych pod zainwestowanie i zabudowę zgodnie z ustaleniami obowiązujących planów miejscowych. Są to inwestycje zrealizowane na podstawie wydanych decyzji o warunkach zabudowy w sytuacji tzw. braku planu miejscowego, które wydawane są w gminie Kościerzyna od 2003r. Dotyczy to sytuacji, kiedy podczas sporządzania planu miejscowego inwestor uzyskał prawo do zainwestowania lub zabudowy terenu, a plan miejscowy w tym miejscu ustalał zakaz zabudowy. Sytuacje te dotyczą pojedynczych inwestycji w obrębie różnych miejscowości i ze względu na skalę inwestycji nie można przedstawić ich w formie graficznej na rysunku studium. Jako ustalenie studium uznaje się, iż wszystkie inwestycje zrealizowane na podstawie prawomocnych decyzji administracyjnych stanowią tereny zabudowane i zainwestowane w strukturze przestrzennej gminy. Podczas sporządzania nowych planów miejscowych należy ten stan prawny uporządkować. 4.3 Przeznaczenie terenów funkcje wiodące Obszary kontynuacji form i funkcji istniejącej zabudowy sąsiedniej. Tereny te obejmują obszary najbliższego sąsiedztwa terenów zainwestowanych, dla których lokalizacja nowej zabudowy nie powoduje konieczności budowy nowych dróg publicznych oraz magistralnych sieci infrastruktury technicznej, lecz odbywa się w oparciu o rozbudowę istniejących systemów infrastruktury transportowej i technicznej. Dla obszarów tych ustala się kontynuację funkcji terenów sąsiednich. Obowiązuje tutaj tzw. zasada dobrego Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 140

141 sąsiedztwa, podobnie jak przy określaniu zasad dla nowej zabudowy w sytuacji bez planu musi to być funkcja identyczna jak występująca w sąsiedztwie lub tzw. komplementarna czyli uzupełniająca funkcje istniejące Nowe tereny rozwojowe. Stanowią je nowe tereny inwestycyjne (w skład których wchodzą obszary dotychczas nie przeznaczone pod inwestycje lub stanowiące zmianę funkcji w stosunku do obowiązujących planów), na których przewiduje się lokalizację zabudowy i zainwestowania o podstawowej, wiodącej funkcji określonej w studium i dla których należy zmienić/opracować miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, rozstrzygający między innymi o sposobach zaopatrzenia terenu w sieci infrastruktury technicznej oraz obsługę komunikacyjną, a także ustalający lokalne parametry dotyczące zagospodarowania terenu i kształtowania zabudowy. Nowe tereny inwestycyjne należy powiązać z istniejącym układem komunikacyjnym gminy poprzez wydzielenie nowych dróg publicznych lub wewnętrznych rozwiązania komunikacyjne powinny być objęte jednym opracowaniem planistycznym (łącznie ze zmianą przeznaczenia terenu). W nowych terenach rozwojowych, oznaczenia terenu określają następującą, podstawową funkcję terenu: MN - zabudowę mieszkaniową jednorodzinną; MU - zabudowę mieszkaniowo usługową; U - zabudowę usługową; UP - zabudowę usługowo produkcyjną; ZR - zabudowę turystyczno rekreacyjną; ZP - tereny o charakterze publicznym zieleń urządzona; ZS - tereny o charakterze publicznym otwarte sportowo rekreacyjne. Tabela 41. Zestawienie powierzchniowe terenów inwestycyjnych dla całej gminy wg podstawowych funkcji: Funkcja Powierzchnia łącznie [ha] Orientacyjna liczba działek MN MU 417, U UP 58,3 188 ZR 93, ZS/ZP 24,0 --- RAZEM 737, Do obliczeń przyjęto średnią wielkość nowo wydzielonej działki budowlanej: dla MN zabudowy mieszkaniowej m², dla MU zabudowy mieszkaniowo usługowej m², dla U zabudowy usługowej m², dla UP zabudowy usługowo produkcyjnej 3000 m², dla ZR zabudowy letniskowo rekreacyjnej 800 m², Są to wartości orientacyjne, które w ogólny sposób przedstawiają potencjalny, prognozowany rozwój gminy. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 141

142 W sumie, w Gminie Kościerzyna wyznaczono w Studium ogółem około 737,5 ha nowych terenów inwestycyjnych Na tym obszarze można wydzielić orientacyjnie przy w/w założeniach ok nowych działek budowlanych. Przyjmując prognostycznie, że średniorocznie wydawanych jest 200 pozwoleń na budowę, gmina w nowych terenach inwestycyjnych posiada rezerwę terenową na około 27 lat. Na skutek uwzględnienia uwag złożonych podczas pierwszego wyłożenia do publicznego wglądu projektu studium w dniach ( r. do r.) 16, zweryfikowanych ponownymi uzgodnieniami i opiniowaniem projektu studium, znacząco wzrosła wielkość nowych terenów inwestycyjnych, szczegółowe dane według poszczególnych funkcji przedstawia poniższa tabela. Tabela Zestawienie powierzchniowe terenów inwestycyjnych (po uwzględnieniu uwag) dla całej gminy wg podstawowych funkcji: Funkcja Powierzchnia łącznie [ha] Orientacyjna liczba działek MN 104, MU 515, U 56, UP 60, ZR 160, ZS/ZP 22, RAZEM 919, Na skutek uwzględnienia części uwag złożonych uwag po pierwszym wylożeniu do publicznego wglądu projektu studium wielkość nowych terenów inwestycyjnych wzrosła o ponad 200 ha i została ostatecznie ustalona na: 919,14 ha nowych terenów inwestycyjnych Na tym obszarze można wydzielić orientacyjnie przy w/w założeniach ok nowych działek budowlanych. Przyjmując prognostycznie, że średniorocznie wydawanych jest 200 pozwoleń na budowę (nowych budynków), gmina w nowych terenach inwestycyjnych posiada rezerwę terenową na około 35 lat. Wielkość nowych terenów inwstycyjnych wzrosła na skutek uwzględnienia uwag o 181,64ha, czyli o 24,62%. Najbardziej zwiększone zostały rezerwy w trzech funkcjach: zabudowy mieszkaniowo usługowej MU o 97,64ha, czyli o 23,38% zabudowy usługowej o 14, 23ha, czyli o 39,52% zabudowy rekreacyjnej ZR o 66,20ha, czyli o 70,50% Na skutek uwzględnienia uwag złożonych podczas drugiego wyłożenia do publicznego wglądu projektu studium w dniach r r. jeszcze wzrosła wielkość nowych terenów inwestycyjnych i została ostatecznie ustalona na: 931,03 ha nowych terenów inwestycyjnych Na tym obszarze można wydzielić orientacyjnie przy w/w założeniach ok nowych działek budowlanych. Przyjmując prognostycznie, że 16 Rozstrzygnięcie uwag nieuwzględnionych przez Wójta Gminy Kościerzyna zawarte jest w Uchwale Nr X/278/2013 Rady Gminy Kościerzyna z dnia 17 października 2013 r. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 142

143 średniorocznie wydawanych jest 200 pozwoleń na budowę (nowych budynków), gmina w nowych terenach inwestycyjnych posiada rezerwę terenową na około 36 lat. Zestawienie nowych terenów inwestycyjnych z podziałem na poszczególne obręby geodezyjne zawarte jest w załączniku nr 3 do niniejszego tekstu Zestawienie terenów inwestycyjnych Zagospodarowanie i zabudowa nowych terenów inwestycyjnych w obrębie obszarów chronionych przyrodniczo (Natura 2000, parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu) według kierunków wskazanych w studium będzie możliwe po wykazaniu zgodności ustaleń zmiany planu miejscowego lub decyzji o warunkach zabudowy z przepisami odrębnymi dotyczącymi zasad zagospodarowania i zabudowy na tych terenach, w szczególności dotyczy to zabudowy w odległości mniejszej niż 100m od brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych w parkach krajobrazowych i obszarach chronionego krajobrazu Nowe tereny rozwojowe z przeznaczeniem na zabudowę usługową w obszarze możliwego docelowego zainwestowania W celu realizacji uchwał dot. zmiany studium wyznaczono dwa nowe tereny rozwojowe z przeznaczeniem na zabudowę usługową dedykowaną określonym w złożonych wnioskach konkretnym funkcjom: Teren o symbolu U1 - dla obrębu Dębogóry na działkach nr 83/1 i 83/3 - dopuszczana zabudowa usługowa z zakresu usług społecznych, ochrony zdrowia, obsługi turystyki i rekreacji obiekty typu dom seniora, obiekty wypoczynku i zakwaterowania dzieci i młodzieży itp., tereny kąpielisk i przystani wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną, komunikacyjną oraz obiektami małej architektury. Działka 83/3 położona w obrębie ewidencyjnym Dębogóry graniczy z jeziorem Przywidz, na terenie działki znajdują się urządzenia melioracji wodnych szczegółowych zainwestowanie winno być zgodne z Ustawą Prawo wodne. Teren o symbolu U2 - dla obrębu Skorzewo na działce nr 215/7 dopuszczana zabudowa usługowa z zakresu usług handlu i rezmiosła oraz ochrony zdrowia - zabudowa usługowo handlowa wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną i komunikacyjną. Przyjęta dla poszczególnych terenów funkcja ma sumarycznie, docelowo stanowić minimum 60% obszaru poszczególnych terenów. Przyjęte funkcje wiodące nie wykluczają wprowadzania innych form i funkcji w poszczególnych, wydzielonych terenach z zastrzeżeniem, iż maksymalna procentowa część tych innych funkcji nie może przekroczyć 40% powierzchni poszczególnych obszarów. Powierzchnia nowych terenów inwestycyjnych pod dedykowaną zabudowę o funkcji usługowej wzrośnie o 8,08 ha sumarycznie dla obszaru całej gminy wyznaczono w studium łącznie 64,31ha nowych terenów o funkcji usługowej Obszary rozmieszczenia urządzeń produkujących energię ze źródeł odnawialnych wraz ze strefą ochronną. Obszary predysponowane do lokalizowania elektrowni wiatrowych wraz ze strefą ochronną. W studium wskazuje się tereny predysponowane dla lokalizacji elektrowni wiatrowych w rejonach miejscowości Zielenin, Mały Klincz, Wielki Klincz, Nowy Podleś, Wielki Podleś, Dębogóry. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 143

144 Tereny wskazane w studium jako predysponowane do lokalizowania elektrowni wiatrowych przeznacza się na lokalizację urządzeń technicznych niezbędnych do budowy i prawidłowego funkcjonowania farm wiatrowych tj.: 1) elektrowni wiatrowych, 2) sieci elektroenergetycznej odprowadzającej wytworzoną energię do Krajowego Systemu Elektroenergetycznego, 2) sieci elektroenergetycznej, telekomunikacyjnej oraz pomiarowej łączącej poszczególne elektrownie wiatrowe, ewentualnie lokalizacji GPZ farmy, tzw. abonenckiego, 3) pasy komunikacji kołowej, niezbędne na czas budowy i eksploatacji zespołu elektrowni wiatrowych, dla prawidłowej komunikacji kołowej pomiędzy istniejącymi drogami a miejscami lokalizacji elektrowni wiatrowych. W związku z lokalizacją elektrowni wiatrowych wystąpi konieczność ustanowienia stref ochronnych, związanych z ograniczeniami w zabudowie, zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu oraz występowaniem znaczącego oddziaływania tych urządzeń na środowisko. Strefy mogą się zawierać we wskazanych na rysunku studium obszarach, ale może wystąpić też potrzeba zwiększenia ich zasięgu poza granice wskazanych obszarów obejmując przyległe tereny rolniczo-leśne, nie szerzej zaś jak do granic możliwego docelowego zainwestowania wsi lub możliwego, docelowego zainwestowania turystycznego i rekreacyjnego wskazanego w studium. Tereny wskazane w studium w granicach wyznaczonych na rysunku kierunków studium, jako predysponowane dla lokalizacji elektrowni wiatrowych wymagają opracowania zmian miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Zmiany miejscowych planów dla tych obszarów należy sporządzać w przypadku przystępowania do realizacji inwestycji. Nie określa się granic obszarów dla których sporządzone maja być plany miejscowe. Granice planu miejscowego należy każdorazowo ustalić w oparciu o odpowiednie analizy o których mowa w art., 14 ustawy dla każdej farmy wiatrowej, tak aby opracowaniem planu miejscowego objęty został także obszar oddziaływania elektrowni wiatrowych. Dla lokalizacji poszczególnych elektrowni wiatrowych ustala się następujące zasady: a) wskazane jest zachowanie minimalnych odległości siłowni: od zwartych kompleksów leśnych o znacznej powierzchni 250 m od wieży elektrowni, od cieków i większych zbiorników wodnych 250 m od wieży elektrowni, od terenów istniejącej i planowanej zabudowy o różnych funkcjach, w tym w szczególności funkcji mieszkaniowej i rekreacyjnej wg norm akustycznych w zależności od typu turbiny, zaleca się zachowanie odległości od zabudowy zagrodowej i mieszkaniowo-usługowej co najmniej 400 m, b) elektrownie wiatrowe lokalizować należy z uwzględnieniem konieczności ograniczenia negatywnego wpływu na obszary ochrony przyrody i ciągłość korytarzy ekologicznych, c) elektrownie wiatrowe lokalizować należy z uwzględnieniem otoczenia krajobrazowego wsi o wysokich walorach ekspozycyjnych, d) lokalizacja elektrowni wiatrowych w pobliżu linii elektroenergetycznych najwyższych napięć istniejącej i planowanej), musi spełniać wymagania Standardowej Specyfikacji Technicznej Nr PSE-SF.ODLTW.NN PL/2009v1 (minimalna wymagana odległość najbardziej skrajnego elementu turbiny wiatrowej (krańców łopat turbiny) od osi linii, wynosi trzykrotną średnicę koła (3xd) zataczanego przez łopaty turbiny. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 144

145 Ostateczne przesądzenia odnośnie możliwości i warunków lokalizacji poszczególnych elektrowni wiatrowych wynikać powinno z opracowań ekofizjograficznych problemowych, uwzględniających szczegółowo uwarunkowania ekologiczne, sozologiczne, krajobrazowe i kulturowe dla obszarów wstępnie przewidywanych pod ww. zainwestowanie. Planowane inwestycje farm wiatrowych będą wymagały włączenia wewnętrznego układu komunikacyjnego - dróg wewnętrznych, dojazdowych od poszczególnych turbin do dróg publicznych głównie powiatowych i gminnych, miejsca skrzyżowań zostaną określone po ustaleniu dokładnych lokalizacji turbin wiatrowych. Inwestycje farm wiatrowych spowodują trwałą zmianę klimatu akustycznego w obszarze opracowania, co spowoduje ograniczenia w lokalizacji przyszłej zabudowy. W obszarze lokalizacji elektrowni wiatrowych dopuszcza się prowadzenie gospodarki rolnej, ale może być ustanowiony zakaz lokalizacji zabudowy dla zabudowy zagrodowej, w szczególności dla zabudowy o funkcji mieszkalnej - w zasięgu ponadnormatywnego hałasu zgodnie z przepisami odrębnymi od planowanych turbin elektrowni wiatrowych. Inwestycje parków elektrowni wiatrowych spowodują zmianę krajobrazu w obszarze lokalizacji tych elektrowni oraz w najbliższym sąsiedztwie. Wszystkie projektowane obiekty o wysokości równej i wyższej niż 50m nad poziom terenu podlegają, przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę zgłoszeniu do Szefostwa Służby Ruchu Lotniczego Sił Zbrojnych. Na obszarach planowanych elektrowni wiatrowych należy wykonać przedrealizacyjny monitoring awifauny i nietoperzy, na obszarach dla których badania te nie były jeszcze prowadzone, zgodnie z wymogami przepisów odrębnych. Na obszarach lokalizacji elektrowni wiatrowych dopuszcza się realizację innych niż elektrownie wiatrowe urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł o mocy przekraczającej 100kW. Obszary potencjalnych badań w kierunku lokalizacji elektrowni wiatrowych. W wyznaczonym w studium terenie, obejmującym rejon miejscowości Kłobuczyno, jako kontynuacja planowanej farmy wiatrowej w sąsiedniej gminie dopuszcza się w przyszłości lokalizację elektrowni wiatrowych. Dotychczas nie zostały tam prowadzone żadne prace analityczne zmierzające do wyznaczenia rejonów lokalizacji elektrowni wiatrowych, lecz właściciele nieruchomości wnioskują o ustalenie takiego przeznaczenia terenu, biorąc pod uwagę określone w studium gminy Nowa Karczma kierunkowe możliwości lokalizacji farmy wiatrowej w tym obszarze. Lokalizacja tych przedsięwzięć będzie możliwa po uszczegółowionej analizie warunków środowiskowych, jeżeli zostaną przeprowadzone szczegółowe badania dotyczące warunków wiatrowych oraz monitoringi ornitologiczne i chiropterologiczne, jak również zostaną zachowane niezbędne odległości od istniejącej i projektowanej w kierunkach studium zabudowy, dla której obowiązują poszczególne normy hałasowe. W obszarach tych, dla lokalizacji obiektów i urządzeń związanych z funkcjonowanie farmy wiatrowej obowiązują zasady określone w pkt 1. Pozostałe obiekty produkujące energię ze źródeł odnawialnych W granicach gminy dopuszcza się lokalizację innych obiektów wytwarzających energię ze źródeł odnawialnych o mocy przekraczającej 100kV, w szczególności biogazowni i ogniw fotowoltaicznych. Dopuszcza się lokalizację tych obiektów w szczególności w terenach produkcyjnych i produkcyjno usługowych użytkowanych obecnie w ten sposób, Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 145

146 przeznaczonych na ten cel w obowiązujących planach miejscowych i wskazywanych w studium obszarach, tzw. nowych terenach inwestycyjnych (jako instalacje wolnostojące), a także w wyznaczonym w studium docelowym obszarze zwartej zabudowy wsi, jako instalacje ogniw fotowoltaicznych montowane na budynkach. Strefy ochronne związane z ograniczeniami w zabudowie i zagospodarowaniu terenów w związku z eksploatacją tych urządzeń powinny zawierać się w granicach terenów, gdzie dopuszcza się lokalizację obiektów wytwarzających energię ze źródeł odnawialnych o mocy przekraczającej 100kV oraz terenów, do których inwestor posiada tytuł prawny. Na rysunku studium (zał. nr 2.3. Kierunki zagospodarowania przestrzennego docelowa struktura przestrzenna gminy) zaznaczono obszary predysponowany do lokalizowania ogniw fotowoltaicznych. Są to tereny wnioskowane przez potencjalnych inwestorów tzw. farm solarnych. Obszar oddziaływania tych przedsięwzięć zawiera się w wyznaczonych w studium obszarach. Przewiduje się także możliwość budowy urządzeń wykorzystujących energię słoneczną do produkcji energii elektrycznej ogniw fotowoltaicznych w zespołach, tzw. farmach solarnych, na gruntach rolnych niezabudowanych, poza obszarami wyznaczonymi jako rozwojowe w gminie, tam gdzie badania środowiska wykażą potencjał do produkcji energii ze słońca oraz gdzie będzie możliwość odprowadzenia wytworzonej energii do sieci elektroenergetycznej.. Na obszarze gminy przewiduje się możliwość lokalizacji lokalnych biogazowni i innych instalacji do wytwarzania biogazu rolniczego - paliwa gazowego otrzymywanego z surowców rolniczych, produktów ubocznych rolnictwa, płynnych lub stałych odchodów zwierzęcych, produktów ubocznych lub pozostałości przemysłu rolno-spożywczego lub biomasy leśnej w procesie fermentacji metanowej. Lokalizacja takich obiektów nie została ustalona; konieczne jest sporządzenie stosownych analiz, w celu poszukiwania optymalnej lokalizacji Przewiduje się także budowę gminnej biogazowni, która będzie produkowała energię elektryczną sprzedawaną do krajowej sieci elektroenergetycznej oraz biogaz tłoczony do gminnej sieci w celu zasilania indywidualnych urządzeń grzewczych i kotłowni lokalnych; wskazana na załączniku graficznym (zał. nr 2.7. Kierunki zagospodarowania przestrzennego kierunki rozwoju infrastruktury technicznej zaopatrzenie w ciepło, gaz) lokalizacja obiektu w rejonie miejscowości Mały Klincz ma charakter orientacyjny, przed lokalizacją obiektu konieczne jest sporządzenie stosownych analiz, w celu poszukiwania optymalnej lokalizacji Obszary udokumentowanych zasobów naturalnych gminy. W studium wskazano obszary udokumentowanych zasobów naturalnych na podstawie dotychczasowej dokumentacji i prognoz występowania zasobów szczegółowe lokalizacje zawarte w części uwarunkowań elaboratu studium w rozdz Obszary w granicach zmian studium w rejonie udokumentowanych złóż surowców naturalnych: Gostomie X, Gostomie XI, Niedamowo IX, Wieprznica I, Wieprznica II przeznacza się na powierzchniową eksploatację kruszyw wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną i komunikacyjną. Na skutek rozstrzygnięcia Wójta Gminy w sprawie złożonych uwag do projektu studium podczas pierwszego wyłożenia do publicznego wglądu oraz rozstrzygnięcia Rady Gminy Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 146

147 w sprawie uwzględnienia uwag nieuwzględnionych przez Wójta Gminy Kościerzyna (Uchwała Nr X/278/2013 Rady Gminy Kościerzyna z dnia 17 października 2013 r.) nie przeznaczone do eksploatacji pozostają fragmenty złóż w Rybakach oraz Sycowej Hucie (zasięg przestrzenny wskazano na załączniku nr 2.3. Kierunki zagospodarowania przestrzennego docelowa struktura przestrzenna gminy). Dodatkowo, na skutek złożnych opinii do projektu studium (Nadleśnictwo Lipusz) oraz obecnego stanu zagospodarowania nie przeznaczone do eksploatacji pozostają złoża w miejscowościach: Korne, Łubiana i Wielki Klincz (zasięg przestrzenny wskazano na załączniku nr 2.3. Kierunki zagospodarowania przestrzennego docelowa struktura przestrzenna gminy). Na skutek rozstrzygnięcia Wójta Gminy w sprawie złożonych uwag do projektu studium podczas drugiego wyłożenia do publicznego wglądu nie przeznaczony do eksploatacji pozostaje fragmenty złoża w Niedamowie (Niedamowo IX) (zasięg przestrzenny wskazano na załączniku nr 2.3. Kierunki zagospodarowania przestrzennego docelowa struktura przestrzenna gminy). W rejonie miejscowości Sycowa Huta, Grzybowo i Lizaki, w sąsiedztwie terenów udokumentowanych złóż surowców naturalnych, w tym w sąsiedztwie rejonów prowadzonej obecnie eksploatacji złóż prowadzone są obecnie działania w kierunku rozpoznania złóż kruszywa naturalnego. Przygotowywana jest dokumentacja geologiczna złoża i planowana jest w perspektywie eksploatacja tych złóż. 4.4 Kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania przestrzennego gminy wiejskiej Kościerzyna Podział terenów dla potrzeb ustalania kierunków i wskaźników. Dla wszystkich terenów znajdujących się w zasięgu wyznaczonych granic obszarów możliwego, docelowego zainwestowania i zabudowy wsi oraz granic obszarów możliwego docelowego zainwestowania turystycznego i rekreacyjnego ustalono typy przeważającego użytkowania docelowego w 6 podstawowych kategoriach, dla których przyjęto ustalenia: A obszary bez szczególnych predyspozycji do wyznaczania nowych terenów rozwojowych: obszary nie posiadające predyspozycji rozwojowych za wyjątkiem pojedynczych działek ewidencyjnych wewnątrz istniejącej struktury, stanowiących uzupełnienie istniejącego zainwestowania i kontynuację dotychczasowych funkcji terenów sąsiednich. W obszarach tych ustala się następujące parametry i wskaźniki dla nowej zabudowy w szczególności zabudowy nowych terenów rozwojowych. min. pow. działki budowlanej (m2) maks. pow. zabudowy (%) min pow. biologicznie czynna (%) RM MN MU U UP ZR % 30% 35% 35% 40% 20% 35% 35% 30% 20% 15% 50% B obszary kontynuacji istniejących funkcji i form zabudowy: - obszary istniejących, przeważających funkcji i form zabudowy jako obszary kontynuacji tych form i funkcji jako funkcji wiodących w przyszłym zagospodarowaniu. Określa się następujące typy funkcji wiodących obecnego zagospodarowania: Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 147

148 B.1 obszar kontynuacji zabudowy zagrodowej typowe obszary wiejskie z przewagą zabudowy zagrodowej. B.2 obszar kontynuacji zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i/lub mieszkaniowo usługowej obszar przewagi zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i mieszkaniowo usługowej. B.3 obszar kontynuacji zabudowy usługowo - produkcyjnej obszar przewagi zabudowy usługowej, produkcyjnej oraz usługowo produkcyjnej. B.4 obszar kontynuacji zabudowy letniskowo - rekreacyjnej obszar przewagi zabudowy letniskowej i rekreacyjnej. B.5 obszar kontynuacji zabudowy obsługującej ruch turystyczny, z dopuszczeniem usług zdrowia i opieki społecznej obszar przewagi zabudowy usług turystyki. W obszarach tych ustala się następujące parametry i wskaźniki dla nowej zabudowy w szczególności zabudowy nowych terenów rozwojowych. min. pow. działki budowlanej (m2) maks. pow. zabudowy (%) min pow. biologicznie czynna (%) RM MN MU UP ZR % 30% 35% 40% 15% 35% 35% 30% 15% 50% C typowe obszary wiejskie predysponowane do przekształceń: - typowe obszary wiejskie z przewagą w obecnym zagospodarowaniu - zabudowy zagrodowej, mieszkaniowej jednorodzinnej i mieszkaniowo usługowej. Dla obszarów tych określa się następujące, wiodące typy funkcji w docelowym zagospodarowaniu: C.1 w kierunku rozwoju zabudowy mieszkaniowej z dopuszczeniem usług towarzyszących. MN MU min. pow. działki budowlanej (m2) maks. pow. zabudowy (%) 30% 35% min pow. biologicznie czynna (%) 35% 30% C.2 w kierunku rozwoju zabudowy mieszkaniowej z dopuszczeniem usług towarzyszących oraz w kierunku rozwoju rekreacji indywidualnej. MN MU ZR min. pow. działki budowlanej (m2) maks. pow. zabudowy (%) 30% 35% 15% min pow. biologicznie czynna (%) 35% 30% 50% C.3 w kierunku rozwoju zabudowy letniskowej i rekreacyjnej w szczególności rekreacji indywidualnej. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 148

149 ZR min. pow. działki budowlanej (m2) 1000 maks. pow. zabudowy (%) 15% min pow. biologicznie czynna (%) 50% D obszary wielofunkcyjne predysponowane do przekształceń: - obszary wielofunkcyjne z przewagą w obecnym zagospodarowaniu - zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, mieszkaniowo usługowej i usługowo produkcyjnej. Dla obszarów tych określa się następujące, wiodące typy funkcji w docelowym zagospodarowaniu: D.1 w kierunku rozwoju zabudowy mieszkaniowo usługowej. MN MU U min. pow. działki budowlanej (m2) maks. pow. zabudowy (%) 35% 40% 40% min pow. biologicznie czynna (%) 30% 25% 25% D.2 w kierunku rozwoju zabudowy wielofunkcyjnej w szczególności zabudowy mieszkaniowo usługowej, usługowo produkcyjnej i usługowej min. pow. działki budowlanej (m2) maks. pow. zabudowy (%) min pow. biologicznie czynna (%) MN MU U UP % 40% 40% 45% 35% 30% 20% 20% E obszary zabudowy produkcyjnej - obszary z przewagą w obecnym zagospodarowaniu - zabudowy usługowo produkcyjnej i produkcyjnej. Dla obszarów tych określa się następujące, wiodące typy funkcji w docelowym zagospodarowaniu. E.1 w kierunku rozwoju zabudowy mieszkaniowo usługowej. min. pow. działki budowlanej (m2) maks. pow. zabudowy (%) min pow. biologicznie czynna (%) MU U % 40% 30% 25% E.2 w kierunku rozwoju zabudowy usługowo produkcyjnej z możliwością lokalizacji mieszkań/ lokali mieszkalnych dla właścicieli. U UP min. pow. działki budowlanej (m2) maks. pow. zabudowy (%) 40% 45% min pow. biologicznie czynna (%) Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 149

150 50% 20% E.3 w kierunku rekultywacji obszarów poeksploatacyjnych wykorzystanie terenu po rekultywacji na inne funkcje z predyspozycją dla lokalizacji terenów sportowo rekreacyjnych i ogólnodostępnych terenów zielonych. F nowe tereny inwestycyjne wyznaczone w docelowej strukturze przestrzennej nowe tereny inwestycyjne, tereny które przeznaczone są do zmiany dotychczasowej funkcji, dla których ustala się następujące wskaźniki: min. pow. działki budowlanej (m2) maks. pow. zabudowy (%) min pow. biologicznie czynna (%) MN MU UP ZR % 35% 40% 15% 35% 30% 15% 50% Przyjęta dla poszczególnych terenów funkcja wiodąca lub funkcje wiodące mają sumarycznie, docelowo stanowić minimum 60% obszarów w granicach docelowego zainwestowania. Przyjęte funkcje wiodące nie wykluczają wprowadzania innych form i funkcji w poszczególnych, wydzielonych terenach z zastrzeżeniem, iż maksymalna procentowa część tych innych funkcji nie może przekroczyć 40% powierzchni poszczególnych obszarów. Kierunki i wskaźniki dla wyznaczonych nowych terenów rozwojowych z przeznaczeniem na zabudowę usługową w obszarze możliwego docelowego zainwestowania. Dla terenu o symbolu U1: minimalna powierzchnia nowo wydzielanej działki budowlanej 1500m 2, maksymalna powierzchnia zabudowy - 40%, minimalna powierzchnia biologicznie czynna 30%, Dla terenu o symbolu U2: minimalna powierzchnia nowo wydzielanej działki budowlanej 1500m 2, maksymalna powierzchnia zabudowy - 45%, minimalna powierzchnia biologicznie czynna 30%, Tereny o charakterze publicznym. W obszarze gminy Kościerzyna wyszczególniono 22 planowane inwestycje w celu poprawy jakości życia mieszkańców oraz turystów. Tabela 43. Inwestycje o charakterze publicznym. l.p./oznaczenie obręb nr działki postulowane przeznaczenie na mapie kierunków 1 Czarlina 503 Postulowane przeznaczenie pod usługi sportu i rekreacji z lokalizacja przystani. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 150

151 2 Dębogóry Cz. dz. 129 Postulowane urządzone dojście do jeziora. 3 Dębogóry Teren oznaczony w obow. planie. 14.KP.ZP.WS W obrębie stawu postuluje się wyodrębnić tereny zabudowy RM oraz teren zieleni i parkingu na działalność sołectwa. 4 Dobrogoszcz 380 i 338/3 Postulowane przeznaczenia na usługi, rekreację, kąpielisko i sale wiejską. 5 Gostomie 291/4 Postulowane przeznaczenie części działki pod 6 Grzybowski Młyn lokalizację placu zabaw ok. 1000m2. 254/3 Postulowana lokalizacja przejścia pieszego wzdłuż rzeki oraz lokalizacja usług sportu i rekreacji. 7 Grzybowski 257 Postulowana lokalizacja usług sportu i rekreacji. Młyn 7a Grzybowski 273 Postulowany parking, infrastruktura drogowa Młyn 8 Juszki 140 Postulowane przy jeziorze zlokalizowanie usług sportu i rekreacji. 9 Łubiana 55/5 Postulowane przeznaczenie części działki nad rzeką pod sport rekreację. 9a Łubiana 652 Postulowane przeznaczenie pod usługi sportu i rekreacji 10 Mały Klincz Pas działek równoległych do drogi powiatowej od nr 46/12 do nr 46/37 oraz cz. 398 do rzeki Postulowana lokalizacji ścieżki rowerowej do końca Małego Klincza. 11 Nowa Kiszewa 141, 142 Postulowane przeznaczenie części działki pod plac zabaw. 12 Nowa Kiszewa 171, 172/2 Postulowane przeznaczenie pod usługi kultury sala wiejska. 12a Nowa Kiszewa 154/6, 342 postulowana lokalizacja przenośki dla kajaków na rzece Wierzycy 13 Nowa Wieś Kościerska 125 Postulowana lokalizacja placu zabaw oraz usług sportu i rekreacji. 14 Nowa Wieś Kościerska 159/1, 159/2 Postulowana lokalizacja Sali wiejskiej oraz usług publicznych. 15 Nowa Wieś Kościerska Teren oznaczony w obow. planie ZP Postulowane przeznaczenie pod usługi sportu i rekreacji oraz budowę placu zabaw. 16 Nowy Podleś 37/2 od strony zabudowań Postulowane przeznaczenie pod usługi sportu rekreacji i plac zabaw. 17 Puc 160 Postulowane przeznaczenie pod plac zabaw. 18 Skorzewo 810 Postulowane przeznaczenie pod usługi sportu i oświaty. 19 Szenajda Cz. dz.. nr 323/4 i cz. 323/3 Postulowane przeznaczenie pod plac zabaw, sport oraz rekreację. 20 Wdzydze 57/1 Przeznaczenie cz. działki pod usługi kultury oraz usługi publiczne. 21 Wielki Klincz 126, 127/1, 127/2, 377, 383, 392, 400, 435, 436, 479, 751, 753, 761, ( nieczynna linia kolejowa) Przeznaczenie pod ścieżkę turystyczną z prawa szlaku Zadania te są przewidziane jako zadania własne gminy lub inwestycje prywatno publiczne i są przewidziane do realizacji przez gminę, sukcesywnie, w miarę możliwości i środków finansowych. Wszelkie inwestycje o charakterze publicznym takie jak sale wiejskie, ścieżki rowerowe, stanice, przystanie, plaże, urządzone kąpieliska itp. są w gminie pożądane, gdyż poprawiają Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 151

152 jakość życia mieszkańców gminy i wpływają pozytywnie na nawiązywanie relacji społecznych. Uzupełniają jednocześnie struktury miejscowości, tworząc ogólnodostępne, urządzone tereny publiczne wpływające pozytywnie na jakość przestrzeni oraz krajobraz. W obszarze gminy postuluje się realizację jak największej ilości nowych terenów o takim charakterze i przeznaczeniu. 4.5 Ograniczenia w zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu w tym tereny wyłączone spod zabudowy Obszary ciągów ekologicznych narażone na nadmierną ekspansję zabudowy wsi i użytkowania rekreacyjnego zakaz zabudowy. Obszary ciągów ekologicznych narażone na nadmierną ekspansję zabudowy wsi i użytkowania rekreacyjnego zostały wyznaczone w miejscowościach narażonych na dalszy, niekontrolowany rozwój nowej zabudowy, w celu ochrony terenów aktywnych biologicznie przed nadmierną penetracją inwestycyjną. Obszary te mają niekorzystne warunki ekofizjograficzne dla sytuowania zabudowy. Tereny te powinny tworzyć naturalne otwarcia widokowe i uzupełniać krajobraz, tworząc go harmonijnym. W obrębie tych obszarów obowiązują następujące zasady: ustala się kontynuację dotychczasowego sposobu użytkowania terenów; wprowadza się zakaz wszelkiej zabudowy kubaturowej, również tej, związanej z prowadzoną gospodarką rolną lub leśną - obszar należy pozostawić jako teren naturalnej zieleni ekologicznej, zbiorników i cieków wodnych; dopuszcza się utworzenie na tym obszarze przestrzeni zieleni ogólnodostępnej z siecią powiązań pieszych i rowerowych, z zastrzeżeniem, iż nie należy nadmiernie ingerować w istniejącą strukturę i występującą naturalnie zieleń; nie dopuszcza się lokalizacji nowych dróg dla komunikacji kołowej; dopuszcza się lokalizację sieci i urządzeń infrastruktury technicznej z zastrzeżeniem, iż planowane obiekty nie mogą powodować negatywnego oddziaływania na istniejącą zieleń Obszar w odległości 100m od brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych wg. przepisów odrębnych. W obszarze Chronionego Krajobrazu zakazuje się lokalizowania nowych obiektów budowlanych w pasie szerokości 100 m od linii brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych, z wyjątkiem urządzeń wodnych oraz obiektów służących prowadzeniu racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej. Wyznaczony w zmianie dokumentu studium, nowy teren inwestycyjny w obrębie Dębogóry w całości położony jest w obszarze Chronionego Krajobrazu oraz poza granicą obszaru zwartej zabudowy wsi Dębogóry dopuszczenia i ograniczenia w zagospodarowaniu i zabudowie terenu U1 wg przepisów Uchwały sejmiku Województwa Pomorskiego w sprawie obszarów chronionego krajobrazu w województwie pomorskim w tym: 5. Na obszarach chronionego krajobrazu, wymienionych w załączniku nr 1 do niniejszej uchwały, wprowadza się następujące zakazy: 8) budowania nowych obiektów budowlanych w pasie szerokości 100 m od: Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 152

153 a) linii brzegów rzek, jezior i innych naturalnych zbiorników wodnych, b) zasięgu lustra wody w sztucznych zbiornikach wodnych usytuowanych na wodach płynących przy normalnym poziomie piętrzenia określonym w pozwoleniu wodnoprawnym, o którym mowa w art. 122 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne - z wyjątkiem urządzeń wodnych oraz obiektów służących prowadzeniu racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej. Przy czym 6. Zakaz, o którym mowa w 5 pkt 8 nie dotyczy: 1) lokalizowania użytkowych obiektów małej architektury służących rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku, 2) lokalizowanych nad wodami publicznymi, ogólnodostępnych obiektów służących turystyce wodnej, w postaci urządzeń o charakterze technicznym oraz: a) obiektów służących obsłudze przystani żeglarskich o maksymalnej łącznej powierzchni zabudowy 120 m² (sanitariaty, umywalnie, aneks kuchenny, pralnie, biuro bosmanatu, magazyn na sprzęt ratunkowy i żeglarski), b) obiektów służących obsłudze przystani kajakowych o maksymalnej łącznej powierzchni zabudowy 80 m² (sanitariaty, umywalnie, biuro obsługi przystani, magazyn na sprzęt ratunkowy i kajakowy, zmywalnie, aneks kuchenny), - z wyłączeniem kubaturowych obiektów noclegowych i gastronomicznych. W obszarze Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego zakazuje się budowania nowych obiektów budowlanych w pasie szerokości 100 m od linii brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych, z wyjątkiem obiektów służących turystyce wodnej, gospodarce wodnej lub rybackiej. Realizacja w/w dopuszczonych dla poszczególnych obszarów obiektów możliwa jest tylko i wyłącznie w wyniku ustaleń zawartych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Zagospodarowanie i zabudowa nowych terenów inwestycyjnych według kierunków wskazanych w studium będzie możliwa po wykazaniu zgodności ustaleń zmiany planu miejscowego lub decyzji o warunkach zabudowy z przepisami odrębnymi dotyczącymi zasad zagospodarowania i zabudowy na tych terenach (parkach krajobrazowych i obszarach chronionego krajobrazu) Obszar szczególnego zagrożenia powodzią. Dla rzek Wierzyca i Wda, zostały wyznaczone obszary o prawdopodobieństwie wystąpienia 1% (woda stuletnia) i 10% (woda dziesięcioletnia), w związku z czym, w ujęciu formalnoprawnym, w rozumieniu ustawy z 5 stycznia 2011 r. o zmianie ustawy Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 32, poz. 159), na obszarze gminy Kościerzyna występują obszary szczególnego zagrożenia powodzią. Dla obszarów tych obowiązują zapisy ww. ustawy. W celu zminimalizowania ryzyka wystąpienia powodzi, związanych z nią zagrożeń dla życia i zdrowia ludzi, strat w gospodarce i szkód w środowisku naturalnym ww. ustawa nakłada nowe obowiązki na jednostki samorządu terytorialnego, które muszą uwzględniać poziom zagrożenia powodziowego wynikający z wyznaczenia obszarów zagrożenia powodziowego i ryzyka powodziowego: Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 153

154 w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego zmiany wprowadza się w terminie 18 miesięcy od dnia przekazania map zagrożenia powodziowego oraz map ryzyka powodziowego; w decyzjach o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego lub decyzjach o warunkach zabudowy zmiany wprowadza się od dnia przekazania map zagrożenia powodziowego oraz map ryzyka powodziowego. Określone w ustawie z 5 stycznia 2011 r. o zmianie ustawy Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 32, poz. 159) mapy ryzyka powodziowego i plany zarządzania ryzykiem powodziowym dla zlewni Wdy i Wierzycy, nie zostały dotychczas opracowane. Natomiast mapy zagrożenia powodziowego zostały opublikowane (zrealizowano je z wykorzystaniem opracowań: Wyznaczenie granic obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią w celu uzasadnionego odtworzenia terenów zalewowych etap II. Wierzyca 2004/2005 oraz Wyznaczenie granic obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią w celu uzasadnionego odtworzenia terenów zalewowych etap II. Wda 2004/ Strefa ograniczenia wysokości zabudowy w związku z lądowiskiem Korne oraz lądowiskiem helikopterów na dachu szpitala w mieście Kościerzyna. Dla strefy ograniczenia wysokości zabudowy w związku z lądowiskiem "Korne" oraz lądowiskiem helikopterów na dachu szpitala w mieście Kościerzyna ustala się iż maksymalna wysokość budynków i budowli w zasięgu podejścia ma być niższa o co najmniej 10 m od dopuszczalnej wysokości zabudowy wyznaczonej przez odpowiednie powierzchnie ograniczające jak na rysunku kierunków studium docelowa struktura przestrzenna. Powierzchnie ograniczające zaznaczono zgodnie z decyzją ULc-LTL-1BB-511/07 Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego z dnia r. W przypadku opracowywania planu miejscowego dla obszarów lądowiska Korne należy uporządkować stan prawny, z uwagi na rozbieżności w granicach lądowiska wg planu miejscowego z 2002 r. a rzeczywistą powierzchnią zajmowaną przez istniejący obiekt Zakład o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej. W obszarze gminy Kościerzyna znajduje się obiekt Rozlewni Gazu Płynnego PETROLINVEST SA w Łubianie, dla którego nie został ustanowiony obszar ograniczonego użytkowania. Ze sporządzonego Raportu o oddziaływaniu na środowisko do projektu budowlanego Rozlewni Gazu Płynnego (2003r.) wynika, iż: w trakcie normalnej eksploatacji zakładu nie wystąpi zagrożenie dla środowiska i ludzi, projektowany zakład nie będzie powodował przekroczenia dopuszczalnych norm hałasu w otoczeniu, projektowany zakład nie będzie miał praktycznie żadnego wpływu na wymienione w raporcie obszary przyrodnicze, szczegółowe strefy rażenia ustalone będą w opracowaniu zagrożeń ppoż (dotyczy sytuacji awaryjnych). Ze sporządzonego raportu nie wynika potrzeba ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania dla rozlewni gazu w Łubianie. Według informacji Pomorskiego Komendanta Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej wynika, iż obiekt Rozlewni Gazu Płynnego PETROLINVEST SA w Łubianie został zakwalifikowany do grupy zakładów o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej i są dla niego opracowane wymagane przepisami szczególnymi dokumenty: Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 154

155 Raport o bezpieczeństwie oraz Wewnętrzny Plan Operacyjno-ratowniczy. Z przedłożonej informacji nie wynika zakaz lokalizacji zabudowy w otoczeniu zakładu Planowana obwodnica miasta Kościerzyna (obwodnica drogi krajowej nr 20) oraz obejście drogi wojewódzkiej 214 w ciągu tej drogi. Budowa obwodnicy Kościerzyny w ciągu drogi krajowej nr 20 jest przesądzona i spowoduje wyprowadzenie ruchu tranzytowego na kierunku Gdynia Stargard Szczeciński, poza ścisłe centrum miasta. Problemem pozostaje ruch tranzytowy (z dużym udziałem ruchu pojazdów ciężarowych) odbywający się po drodze wojewódzkiej nr 214 szczególnie na kierunku Łeba Kościerzyna. Autorzy Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania gminy Kościerzyny nie dotarli do żadnych materiałów świadczących o tym, by były do tej pory prowadzone jakiekolwiek prace nad studium korytarzowym północnego obejścia miasta w ciągu drogi wojewódzkiej 214. Jedynie w Studium techniczno ekonomiczno środowiskowym Budowy Obwodnicy Kościerzyny w ciągu drogi krajowej nr 20 Stargard Szczeciński Gdynia, na rysunku prezentującym geometrię Węzła Gdynia na terenie gminy, zaznaczono możliwość odejścia od projektowanej obecnie Obwodnicy Kościerzyny nowym przebiegiem drogi wojewódzkiej nr 214. W związku z powyższym wskazane jest podjęcie wspólnych działań ze strony miasta Kościerzyna i gminy Kościerzyna w celu zabezpieczenia terenu pod budowę obejścia Kościerzyny dla dzisiejszej drogi wojewódzkiej nr 214 (odcinek Kościerzyna Łeba). Obie inwestycje stanowią znaczne ograniczenia w zagospodarowaniu i użytkowaniu terenów: dla ustalonego przebiegu obwodnicy miasta w ciągu drogi krajowej nr 20 (dla odcinka przebiegającego w obszarze gminy Kościerzyna) należy zmienić obowiązujące plany miejscowe, aby umożliwić realizację tej drogi; w przypadku podjęcia formalnej decyzji w sprawie realizacji jednego z trzech prezentowanych wariantów obejścia drogi wojewódzkiej nr 214, należy dla jej przebiegu zmienić obowiązujące plany miejscowe do tego czasu wprowadza się zakaz zabudowy w tym zabudowy związanej z prowadzoną gospodarką rolną lub leśną w obszarze przebiegu i jego najbliższym sąsiedztwie dla wszystkich trzech, proponowanych wariantów; w odległości ok. 100m po obu stronach planowanej obwodnicy miasta Kościerzyna oraz obejścia przyjętego wariantu przebiegu drogi wojewódzkiej nr 214 występuje obszar uciążliwości akustycznych oraz aerosanitarnych (zanieczyszczenie powietrza gazami i pyłami). Z uwagi na bliskie sąsiedztwo planowanej, ruchliwej trasy, ograniczone możliwości tworzenia nowych zjazdów z planowanej obwodnicy i w/w uciążliwości, należy ograniczyć wprowadzanie nowego zainwestowania mieszkaniowego, z dopuszczeniem w budynkach usługowych i produkcyjnych, mieszkań dla właścicieli/inwestorów. W tym obszarze należy ograniczyć wprowadzenie nowej zabudowy mieszkaniowej wolnostojącej, zaś istniejącą zabudowę o takiej funkcji należy chronić przed negatywnym oddziaływaniem drogi, poprzez wprowadzenie barier akustycznych w postaci ekranów akustycznych, wprowadzeniem zieleni izolacyjnej lub innymi podobnymi formami, budowa zabezpieczeń przed hałasem i innymi uciążliwościami wynikającymi z sąsiedztwa drogi będą realizowane na koszt inwestora terenu, dla stref położonych w sąsiedztwie drogi krajowej a przeznaczonych w studium pod tereny produkcyjno-usługowe, mieszkalno usługowe, na których mogą być realizowane obiekty potencjalni generujące dodatkowy ruch samochodów należy na etapie wstępnym Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 155

156 (przed wydaniem decyzji o warunkach zabudowy lub przed przystąpieniem do sporządzani lub zmiany planu miejscowego) opracować koncepcję obsługi komunikacyjnej planowanych do zmiany terenów, koncepcję należy uzgodnić z zarządcą drogi; nowa infrastruktura techniczna powinna być lokalizowana poza elementami technicznymi pasa drogowego drogi krajowej; zdecydowany przebieg obwodnicy miasta oraz rozważane warianty obejścia drogowego w ciągu drogi wojewódzkiej 214 zaznaczono na załączniku graficznym nr 2.3. Kierunki zagospodarwania przestrzennego - Docelowa struktura przestrzenna gminy Ponadlokalne sieci infrastruktury technicznej Sieci elektroenergetyczne wysokich i najwyższych napięć Przez teren gminy przebiegają następujące ponadlokalne linie elektroenergetyczne: linia elektroenergetyczna 220 kv w relacji Żydowo - Gdańsk I (w Leźnie), operator Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A., linia elektroenergetyczna 110 kv łącząca Główne Punkty Zasilające: Kiełpino i Kościerzyna, linia elektroenergetyczna 110 kv łącząca GPZ : Kościerzyna i Skarszewy, linia elektroenergetyczna 110 kv łącząca GPZ: Kościerzyna" i Sierakowice. Zgodnie z Planem rozwoju Krajowej Elektroenergetycznej Sieci Przesyłowej na terenie gminy Kościerzyna planowana jest budowa napowietrznej dwutorowej elektroenergetycznej linii przesyłowej o napięciu 2x400kV relacji Gdańsk Przyjaźń- Żydowo Kierzkowo, której orientacyjny przebieg pokazano na załączniku graficznym do Studium. Ostateczny przebieg linii zostanie wyznaczony w projekcie budowlanym i może odbiegać od orientacyjnego przebiegu wskazanego w Studium. Przebieg ten będzie wynikową uwarunkowań zewnętrznych determinujących przebieg linii elektroenergetycznych, w szczególności wynikających z postępowania środowiskowego. Dla istniejącej linii elektroenergetycznej 220kV wymagany jest pas technologiczny o szerokości 50m (po 25 m od osi linii w obu kierunkach w rzucie poziomym). Dla planowanej linii elektroenergetycznej 2x400kV wymagany jest pas technologiczny o szerokości 70m (po 35m od osi linii w obu kierunkach w rzucie poziomym). Wytyczne dotyczące ograniczeń w użytkowaniu terenu w pasach technologicznych elektroenergetycznych linii przesyłowych najwyższych napięć: warunki lokalizacji wszelkich obiektów w pasach technologicznych należy uzgadniać z właścicielem linii PSE Operator S.A. z siedzibą w Konstancinie-Jeziornie, w pasach technologicznych nie wolno lokalizować budynków mieszkalnych i innych przeznaczonych na stały pobyt ludzi; warunki lokalizacji pozostałych obiektów budowlanych nie przeznaczonych na stały pobyt ludzi w pasach technologicznych muszą uwzględniać wymogi określone w przepisach odrębnych oraz normach dotyczących projektowania linii elektroenergetycznych, dopuszcza się odbudowę, rozbudowę, przebudowę i nadbudowę istniejących linii, Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 156

157 pod liniami nie należy sadzić roślinności wysokiej zalesienia terenów rolnych w pasach technologicznych linii mogą być przeprowadzone w uzgodnieniu z właścicielem linii, który określi maksymalna wysokość sadzonych drzew i krzewów, wszelkie zmiany w kwalifikacji terenu w obrębie pasów technologicznych linii i w ich najbliższym sąsiedztwie powinny być zaopiniowane przez właściciela linii, dla linii elektroenergetycznych musi być zapewniony dostęp w celu wykonania prac eksploatacyjnych, zgodnie z PN-G-02100: należy wyznaczyć filar ochronny dla słupa linii 400kV z zakazem wydobycia kruszywa w jego obrębie, dopuszcza się eksploatację kruszyw pod warunkiem zachowania filarów ochronnych dla słupów oraz ich dróg dojazdowych w oparciu o instrukcję eksploatacji kruszyw uzgodnioną przez PSE SA, zabrania się parkowania pojazdów pod linią 400kV w odległości mniejszej niż 7,67 m od skrajnych, najniżej zawieszonych przewodów fazowych linii 400kV, licząc w poziomie przy gruncie, zakaz tworzenia hałd, nasypów oraz sadzenia roślinności wysokiej pod linią i w odległości 6m dla linii 220kV oraz 7 m dla linii 400kV od rzutu poziomego skrajnego przewodu fazowego (w świetle koron), w projekcie rekultywacji terenów powyrobiskowych uwzględnić przystosowanie linii 220kV i 400kV, zgodnie z kierunkiem rekultywacji. Dla napowietrznych linii elektroenergetycznych wysokich napięć 110 kv obowiązuje strefa ograniczeń o szerokości 40m (po 20m od osi linii), lokalizacje zabudowy oraz zmiany zagospodarowania terenu uzgadniać z zarządcą sieci (Energą-Operator SA oddział w Gdańsku) Wszystkie projektowane obiekty o wysokości równej i wyższej niż 50m nad poziom terenu podlegają, przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę zgłoszeniu do Szefostwa Służby Ruchu Lotniczego Sił Zbrojnych. Sieci gazowe wysokiego ciśnienia Przez tereny gminy przebiega równoleżnikowo gazociąg wysokiego ciśnienia Pszczółki - Kościerzyna - Bytów. Na odnodze tego gazociągu zlokalizowana jest stacja gazowa wysokiego ciśnienia obsługująca miasto. Na obszarze gminy, na terenie Zakładów Porcelany Stołowej Lubiana zlokalizowana jest stacja gazowa wysokiego ciśnienia obsługująca zakład i wieś. Dla istniejącego gazociągu wysokiego ciśnienia ustalone zostały odległości bezpieczne (podstawowe, względnie zmniejszone). Wyznaczają one strefę o charakterze techniczno - ochronnym o szerokości około 30m (w obie strony po 15m od zewnętrznej ścianki gazociągu. W roku 2013 rozpoczęto prace studialne dla budowy gazociągu wysokiego ciśnienia DN300/500/700 w rejonie województw: warmińsko-mazurskiego, pomorskiego i kujawskopomorskiego. Zakres opracowania obejmuje kolektor główny na odcinku Olsztyn Malbork Pszczółki Kościerzyna Bydgoszcz- Kosakowo oraz odcinki zbiorcze do odwiertów gazu z łupków. Fragment planowanej sieci przebiega przez obszar gminy Kościerzyna. Parametry techniczne planowanego gazociągu są następujące: średnica/materiał rur DN300/500/700/stal, głębokość przykrycia gazociągu 1,2m; strefa kontrolowana: Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 157

158 o dla DN m (po 6m od osi gazociągu) o dla DN500 8m (po4m od osi gazociągu) o dla DN300 6m (po3m od osi gazociągu). Rozważane przebiegi planowanych gazociągów zaznaczono na planszy Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego zał Zakaz zabudowy o funkcji mieszkaniowej Obszary predysponowane do lokalizacji elektrowni wiatrowych. W zasięgu izolinii ponadnormatywnego hałasu zgodnie z przepisami odrębnymi, od planowanych turbin elektrowni wiatrowych, w obszarze ich oddziaływania, występuje zakaz zabudowy dla obiektów o funkcji mieszkaniowej. W obszarze gminy dotyczy to wyłącznie zabudowy zagrodowej, gdzie w ramach tworzenia nowego siedliska niemożliwa będzie lokalizacja budynku mieszkalnego. W obszarze rozmieszczenia farm wiatrowych (lokalizacji turbin elektrowni wiatrowych, dróg wewnętrznych, urządzeń i obiektów elektroenergetyki, w tym linii elektroenergetycznych i abonenckich stacji elektroenergetycznych oraz innych obiektów związanych z funkcjonowaniem zespołu elektrowni wiatrowych) dopuszcza się prowadzenie gospodarki rolnej. Pozostałe sieci i urządzenia infrastruktury technicznej mogą powodować ograniczenia w zagospodarowaniu zgodnie z przepisami odrębnymi. 4.7 Ustalenia dotyczące obszarów oraz zasad ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego i uzdrowisk Generalne kierunki działań w ochronie środowiska. Kierunki dotyczące ochrony środowiska we wszelkiej działalności inwestycyjnej w obszarze zmiany studium, oprócz zapisów ustaleń studium w zakresie zagospodarowania przestrzennego, dotyczą również zagadnień technicznych, technologicznych czy organizacyjnych w gminie, a wynikają z przepisów odrębnych dotyczących ochrony środowiska, które w generalnych założeniach są następujące: na granicy istniejącej oraz projektowanej zabudowy mieszkaniowej i zagrodowej, emisja hałasu pochodzącego z elektrowni wiatrowych nie może przekraczać dopuszczalnych wartości określonych w obowiązujących przepisach, działania w zakresie gospodarki ściekowej należy prowadzić przede wszystkim w kierunku rozbudowy kanalizacji sanitarnej; stosowanie zbiorników bezodpływowych dla istniejącego i nowowprowadzonego zainwestowania nie jest rozwiązaniem korzystnym dla środowiska, dlatego też na gminie spoczywa obowiązek skutecznego wyegzekwowania i kontrolowania szczelności zbiorników oraz zapewnienie odbioru nieczystości i dowozu ich do oczyszczalni przez specjalistyczne przedsiębiorstwo; po wybudowaniu zbiorczej kanalizacji sanitarnej wszystkie obiekty należy obowiązkowo podłączyć do sieci, a zbiorniki bezwzględnie zlikwidować, nie dopuszcza się funkcjonowania równocześnie kanalizacji sanitarnej i zbiorników bezodpływowych; zaleca się, aby uzbrojenie terenu wyprzedzało lub było prowadzone równolegle z budową obiektów kubaturowych, Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 158

159 zastosowanie przydomowych oczyszczalni ścieków winno nastąpić tylko i wyłącznie w przypadku braku innych możliwości w zakresie gospodarki ściekowej oraz powinno być poprzedzone precyzyjnym rozpoznaniem: warunków gruntowo-wodnych, ukształtowania terenu, wielkości działki, na której mają być zastosowane wybrane rozwiązania techniczne wraz z charakterem pracy oczyszczalni praca okresowa czy całoroczna, wody opadowe, spływające z terenów utwardzonych i zanieczyszczonych, obsługi produkcji w gospodarstwach hodowlanych, terenów zabudowy produkcyjno-usługowej, zabudowy produkcyjnej, magazynów, składów należy odprowadzać do kanalizacji deszczowej lub też do gruntu wyłącznie po wcześniejszym ich podczyszczeniu, wszelkie zmiany stosunków gruntowo-wodnych, towarzyszące realizacji zapisów studium nie mogą trwale, negatywnie oddziaływać na tereny sąsiednie, a sposób odprowadzania wód opadowych winien uwzględniać uwarunkowania terenów sąsiednich i nie może powodować na nich szkód, emisja zanieczyszczeń pyłowych i gazowych do powietrza, pochodząca z planowanych inwestycji nie może przekraczać dopuszczalnych standardów emisyjnych ani powodować przekroczeń standardów jakości środowiska poza terenem planowanego zagospodarowania, planowane zagospodarowanie terenu nie może stanowić źródła zanieczyszczeń dla środowiska gruntowo-wodnego, należy dążyć do upowszechniania wśród mieszkańców selektywnej zbiórki odpadów zwłaszcza z podziałem na frakcję suchą i mokrą, zaleca się przestrzeganie w gospodarce rolniczej zasad biotechniki zapewniając wydolność środowiska naturalnego, odnawialność zasobów przyrodniczych, trwałość świata roślinnego i zwierzęcego oraz różnorodność i indywidualność przyrody i krajobrazu, zagospodarowanie terenu powinno odbywać się zgodnie z zasadą racjonalnego wykorzystania terenu, oznaczającą w szczególności zachowanie odpowiednich proporcji pomiędzy powierzchniami: zabudowy i biologicznie czynną, należy dążyć do zapewnienia ładu przestrzennego i estetyzacji krajobrazu m in. przez dbałość o detal architektoniczny, w granicach zmian studium w rejonie udokumentowanych złóż surowców naturalnych: Gostomie X, Gostomie XI, Niedamowo IX, Wieprznica I, Wieprznica II, po zakończeniu eksploatacji kruszywa wskazuje się kierunek rekultywacji terenów leśny, rolniczy, wodny lub rekreacyjny zgodnie z uwarunkowaniami wynikającymi ze stopnia przekształcenia, charakteru środowiska przyrodniczego w otoczeniu oraz możliwości technicznych, zaleca się, dla terenów powierzchniowej eksploatacji kruszyw, pozostawienie filara ochronnego wzdłuż cieków wodnych w postaci pasa szerokości min 30m jako wolnego od zabudowy, zadrzewień, ogrodzeń, wykopów, itp., dla ochrony przed ewentualnymi uciążliwościami eksploatacji kruszywa dal zdrowia ludzi należy: przewidzieć drogi transportowe dojazdowe do terenów eksploatacji i na trasach wywozu urobku poza obszarami zabudowanymi, dla obszarów położonych w sąsiedztwie zabudowy zagrodowej wprowadzić pas zieleni (filar ochronny) w celu ochrony przed negatywnymi skutkami eksploatacji w zakresie oddziaływań akustycznych i aerosanitarnych, nie naruszać eksploatacja pierwszego poziomu wód podziemnych przez ograniczenie miąższości eksploatowanego złoża, prowadzić monitoringi wpływu wyrobiska na wody podziemne w otoczeniu monitoring ciągły Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 159

160 piezometrów oraz badania natężenia hałasu na granicy terenów eksploatacji szczególnie od strony najbliższej zabudowy minimum raz w roku, należy przestrzegać wszelkich zakazów i nakazów dla terenów prawnie chronionych, na granicach funkcji chronionych muszą być spełnione wszystkie określone przepisami normy, przy realizacji ustaleń studium należy uwzględnić przepisy dotyczące ochrony gatunkowej roślin, zwierząt i grzybów Obszary objęte ochroną na podstawie przepisów odrębnych. Obszary i obiekty stanowiące cenne zasoby środowiska objęte ochroną prawną na podstawie przepisów szczególnych wyszczególniono w rozdziale Uwarunkowań niniejszego tekstu studium Obszary planowane do objęcia ochroną na podstawie przepisów odrębnych. PLANOWANE REZERWATY PRZYRODY. Na obszarze gminy Kościerzyna planowane jest ustanowienie następujących rezerwatów przyrody (wg Planu ochrony Kaszubskiego Parku Krajobrazowego aktualnie nie obowiązujący) i Planu ochrony Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego zatwierdzony Rozporządzeniem Nr 6/2001 Wojewody Pomorskiego - Dz. Urz. Woj. Pom. Nr 64 z dnia 6 sierpnia 2001 r., poz. 748): 1. Torfowisko Gołuń (częściowo w granicach gminy Kościerzyna) Proponowany w nie obowiązującym aktualnie Planie ochrony KPK (1998) rezerwat torfowiskowy o powierzchni 11 ha położony w gminach Stężyca i Kościerzyna. Jest to stanowisko wielu rzadkich i chronionych gatunków roślin naczyniowych i mchów Na południowym brzegu znajdują się słabe wysięki z najbogatszym w województwie stanowiskiem Pinguicula vulgaris, a wyżej, na stoku wrzosowiska. Rezerwat wymaga utworzenia otuliny obejmującej bezpośrednią zlewnię torfowiska. 2. Dolina Wdy i Trzebiochy Rezerwat powinien objąć doliny Wdy i Trzebiochy wraz z zespołem jezior Bielawy, Osty i Wyrówno, z jeziorem Schodno i wschodnim krańcem jeziora Słupinko. Celem utworzenia rezerwatu jest ochrona: siedlisk rzadkich gatunków roślin; wartościowych zbiorowisk roślinnych, przede wszystkim torfowiskowych; tarlisk troci jeziorowej Salmo lacustris; bogatej fauny ptaków leśnych i nadwodnych. Do najpoważniejszych zagrożeń projektowanego rezerwatu należą: odwodnienie przez głębokie rowy (na południowo-zachodnim brzegu jez. Wyrówno), inwazja krzewiastych wierzb po zaniechaniu koszenia, potencjalna możliwość przesuszenia (zachodni brzeg jez. Bielawy), przesuszenie i inwazja krzewiastych wierzb i brzozy (na północnym brzegu Wdy, u ujścia do jeziora Schodno). 3. Torfowisko Drzędno (na terenie otuliny WPK) Bardzo dobrze wykształcone i zachowane torfowisko przejściowe o powierzchni 5,2 ha., między jeziorami Drzędno i Małe Oczko. We florze występują m.in. gatunki chronione. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 160

161 Najcenniejszymi zbiorowiskami roślinnymi są: Caricetum limosae i inicjalna postać Sphagnetum magellanici. Potencjalnym zagrożeniem mogłyby być odwodnienia i konserwacja zarośniętych rowów. 4. Jezioro Głęboczko Jezioro Głęboczko o powierzchni 9 ha do niedawna było jednym z najbardziej wartościowych jezior lobeliowych Pomorza, w którym występowały, często masowo, zagrożone w skali Polski gatunki chronione. Większość tworzy zespół roślinny Isoëto- Lobelietum, który w strefie litoralu jeziora zajmował znaczne powierzchnie (Baryłko 1976, Szmeja 1977, 1980). Czynnikiem, który spowodował nie oszacowane dotąd negatywne zmiany, jest hodowla ryb, połączona z nawożeniem (wapnowaniem) zbiornika. Mimo niekorzystnych zmian, jakie zaistniały w tym zbiorniku oraz na jego obrzeżach, występuje tu jeszcze szereg cennych gatunków podawanych w zgłoszeniu do ochrony rezerwatowej (Szmeja 1983), lub też można spodziewać się ich odnalezienia przy podjęciu ochrony tego obiektu. 5. Torfowisko Strupino Jest to torfowisko przejściowe, miejscami przechodzące w torfowisko wysokie otaczające jeziorko o cechach zbiornika dystroficznego. Do największych walorów należy regularny układ strefowy roślinności, występowanie rzadkich i zagrożonych gatunków oraz dużych płatów typowych zespołów roślinnych. W obszarze torfowiska występują liczne gatunków torfowców, rzadkich na Pomorzu i typowych dla tego typu zbiorowisk. Zagrożenie dla rezerwatu stanowi wysypisko gruzu w północnej części torfowiska. Niekorzystne jest również dotychczasowe obniżenie lustra wody o ok. 1 m. 6. Torfowisko Kotel Projektowany rezerwat obejmuje torfowisko położone wzdłuż cieku uchodzącego do jeziora Kotel, w jego północno-zachodniej części, z interesującą florą zbiorowisk szuwarowych, ziołorośli i namulisk brzegu jeziora oraz zbiorowisk torfowiskowych i łąkowych. W obszarze torfowiska występuje doskonale wykształcony kompleks roślinności wysokotorfowiskowej, rośliny chronione i inne zagrożone. Najcenniejszym składnikiem szaty roślinnej jest rzadki w skali Pomorza zespół Sphagnetum fusci. 7. Zatoka Krąg Planowany rezerwat powinien objąć ochroną zatokę Krąg wraz z przyległym do niej pasem boru. Występują tu lęgowiska szlachara, nurogęsi, gągoła, żurawia, dzięcioła zielonego oraz innych rzadkich i chronionych gatunków ptaków wodno-błotnych. Jest to miejsce wodzenia piskląt szlachara. 8. Wałachy Rezerwat powinien objąć zespół śródleśnych torfowisk i oczek wodnych z otaczającym pasem lasu wraz z jeziorem Wałachy. Szczególną wartość ma zespół 11 śródleśnych torfowisk mszarnych przejściowych, rozwijających się wokół niewielkich jezior w wytopiskowych zagłębieniach terenu. Na większości torfowisk zbiorowiska roślinne są rozmieszczone strefowo i mają całkowicie naturalny skład. Bardzo dobrze zachowana jest flora roślin naczyniowych i zarodnikowych, typowych dla torfowisk oligotroficznych kwaśnych i silnie uwodnionych. Występują liczne gatunki chronione oraz inne zagrożone. Część z tych gatunków występuje w bardzo licznych populacjach. W centralnej i wschodniej części projektowanego rezerwatu występuje lęgowisko gągoła i żurawia. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 161

162 9. Wyspa Trupczyn Wyspa Trupczyn na jeziorze Gołuń jest miejscem lęgowym szlachara i brodźca piskliwego. Celem utworzenia rezerwatu jest ochrona gniazdowisk szlachara. Również wg Inwentaryzacji przyrodniczej... (1997), na terenie gminy Kościerzyna projektowane są rezerwaty przyrody Gołuńie i Wda Trzebiocha, których zasięgi pokrywają się częściowo z ww. rezerwatami planowanymi wg planów ochrony KPK i WPK (odpowiednio nr 1 i 2). 10. Powiększenie istniejącego rezerwatu przyrody Krwawe Doły Postuluje się powiększenie rezerwatu przyrody o sąsiednie tereny porośnięte starodrzewem, obejmujące pododziały 572 c, d, f oraz 557a, w celu zwiększenia skuteczności ochrony przyrody w ustanowionym rezerwacie Krwawe Doły. O uznaniu obszaru za rezerwat przyrody decyduje regionalny dyrektor ochrony środowiska, określając m.in. szczególne cele ochrony oraz zakazy właściwe dla danego rezerwatu. POSTULOWANE POWIĘKSZENIE WSZYDZKIEGO PARKU KRAJOBRAZOWEGO I JEGO OTULINY. Powiększenie Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego zaproponowano w projekcie Planu ochrony WPK ( ), ale zagadnienie to nie zostało uwzględnione w Rozporządzeniu Wojewody Pomorskiego nr 6/2001 z dnia r. o zatwierdzeniu planu ochrony. Powiększenia WPK nie uwzględnia także Plan zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego (2009). W projekcie Planu... ( ) zaproponowano zmianę przebiegu granic WPK przez jego powiększenie w części północno-wschodniej i wschodniej - w całości na terenie gminy Kościerzyna, ze względu na bardzo duże walory przyrodnicze, wyższe od przeważającej części obszaru aktualnie chronionego. Występują tu m. in. projektowane rezerwaty przyrody i projektowane użytki ekologiczne. Bardzo duże są walory florystyczne - bogactwo gatunków i stanowisk bardzo rzadkich taksonów. Małe jest zainwestowanie rekreacyjne i osadnicze, co sprzyja utrzymaniu seminaturalnych walorów krajobrazowych. Obszar proponowany do włączenia do Parku obejmuje tereny aktualnej jego otuliny, z wyjątkiem fragmentu położonego wokół jeziora Płocice. Nowa granica Parku powinna przebiegać dotychczasową granicą otuliny, a w otoczeniu jeziora Płocice śródleśną i śródpolną drogą gruntową. Korekta przebiegu granicy WPK spowodowałaby konieczność korekty przebiegu granicy jego otuliny w jej północno-wschodniej części, gdzie powinna objąć tereny położone na południe od jez. Osuszyno i na południowy-zachód od szosy łączącej Wierzysko, Sarnowy, Stawiska i Nową Kiszewę. Granicę otuliny należy wyznaczyć gruntowymi drogami leśnymi na południe od jez. Osuszyno i wymienioną szosą. Pomimo braku działań w kierunku powiększenia WPK i jego otuliny jest to zagadnienie ciągle aktualne, a jego zrealizowanie, zgodnie z Ustawą o ochronie przyrody, wymaga uzgodnienia z samorządem gminy Kościerzyna. Ochrona przyrody, w szczególności w postaci parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu, stwarza szanse rozwojowe gmin w zakresie turystyki i rekreacji, wysokiego poziomu ekologicznych warunków życia ludzi (atrakcyjność osiedleńcza), produkcji zdrowej żywności, ekologizacji gospodarki leśnej i pozyskiwania preferencyjnych kredytów na cele proekologiczne. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 162

163 PLANOWANE POWIĘKSZENIE OBSZARU CHRONIONEGO KRAJOBRAZU BORÓW TUCHOLSKICH ORAZ PRZYWIDZKIEGO OBSZARU CHRONIONEGO KRAJOBRAZU. Działania te obejmują południowo-wschodnią i północno-zachodnią część gminy Kościerzyna. Planowany OChK Borów Tucholskich Wschodnich został wskazany w Planie zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego (2009), natomiast postulowanego powiększenia Przywidzkiego OChK (wg Kostarczyk, Przewoźniak, 2002) ww. Plan nie uwzględnia. Obszar chronionego krajobrazu może zostać ustanowiony na drodze uchwały sejmiku województwa. W Obszarach Choronionego Krajobrazu (Wg UCHWAŁY NR 1161/XLVII/10 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO z dnia 28 kwietnia 2010 roku w sprawie obszarów chronionego krajobrazu w województwie pomorskim) należy przede wszystkim: 17 ochraniać zieleń wiejską oraz kształtować zróżnicowany krajobraz rolniczy przez ochronę istniejących oraz formowanie nowych zadrzewień śródpolnych i przydrożnych; tworzyć strefy buforowe wokół zbiorników wodnych w postaci pasów zadrzewień i zakrzewień oraz trwałych użytków zielonych, celem ograniczenia spływu substancji biogennych i zwiększenia bioróżnorodności biologicznej; ograniczyć intensywność zagospodarowania stref przybrzeżnych, zwłaszcza na skarpach rzecznych i jeziornych, w celu zachowania ciągów krajobrazowych oraz ochrony samych skarp przed ruchami masowymi ziemi; W obszarach chronionego krajobrazu postuluje się zachowanie i ochronę zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych oraz zabrania się lokalizowania obiektów budowlanych w pasie szerokości 100 m od linii brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych, z wyjątkiem: urządzeń wodnych, obiektów służących prowadzeniu racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej oraz obszarów znajdujących się w zasięgu wyznaczonych w kierunkach studium terenów zwartej zabudowy wsi. PLANOWANY ZESPÓŁ PRZYRODNICZO KRAJOBRAZOWY PÓŁNOCNY. Zespół znajduje się w południowej części gminy Kościerzyna oraz w gminach sąsiednich: Kasin i Dziemiany. Planowany ZPK Północny miałby obejmować półwysep Kozłowiec i rejon osady Plęsy, półwysep Zabrody, nieleśną część wyspy Wielki Ostrów; oraz przyległe akweny jez. Wdzydze. Utworzenie ww. zespołu przyrodniczo-krajobrazowego zostało uwzględnione w Rozporządzeniu Wojewody Pomorskiego nr 6/2001 z dnia r. w sprawie ustanowienia Planu ochrony WPK. Zespół przyrodniczo-krajobrazowy może ustanowić w ramach własnych kompetencji Rada Gminy. PLANOWANE UŻYTKI EKOLOGICZNE. Na obszarze gminy Kościerzyna znajdują się obszary, które proponuje się do objęcia ochroną w postaci użytków ekologicznych (wg Planu ochrony Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego zatwierdzonego Rozporządzeniem Nr 6/2001 Wojewody Pomorskiego, Planu ochrony Kaszubskiego Parku Krajobrazowego, 1998 oraz Inwentaryzacji przyrodniczej gminy Kościerzyna, 1997). Należą do nich m.in. Tabela 44. Planowane użytki ekologiczne. l.p. Nazwa użytku pow. lokalizacja obręb charakterystyka (ha) geodezyjny 1. Brzegi jeziora ochronie podlegać powinny cyple jeziorne 17 Obowiązuje nowa Uchwała nr 259/XXIV/16 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 25 lipca 2016 r. w sprawie obszarów chronionego krajobrazu w województwie pomorskim. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 163

164 Stężyckiego 2. Torfowisko na południe od Zdębrowa i jez. Stężyckiego 3. Jezioro Wałachy i przyległe torfowiska 4. Jeziora Chude i Ogony i przyległe torfowiska 5. Torfowiska na północ od jez. Drzędno 6. Torfowiska na południe od jez. Drzędno 7. Jezioro Wielkie Oczko 8. Jezioro koło Juszek 9. Jezioro Białe i przyległe torfowiska zbudowane z kredy jeziornej ze specyficzną roślinnością pastwiskową 22,1 Skorzewo przy płn. wychodnie kredy jeziornej porośnięte przez granicy specyficzne postaci zbiorowisk pastwiskowych i łąkowych, różne zbiorowiska torfowiskowe, w części źródliskowej związane z występowaniem węglanu wapnia w wodzie 13,10 Lizaki Obserwuje się tu typowe i wartościowe przyrodniczo stadia regeneracji roślinności torfowiskowej. Na południowo-zachodnim brzegu jeziora Wałachy znajduje się kompleks dawnych wyrobisk torfu. Na zachodnim brzegu jez. Wałachy wykształciło się wartościowe florystycznie i fitocenotycznie ubogie torfowisko przejściowe (pow. 1 ha.). Bardzo licznie występują na nim rzadkie i zagrożone gatunki. 31,84 Na granicy obrębów Rotembark i Juszki kompleks jeziorno-bagienny, wraz z Jeziorem Chudym, sąsiadującym z nim moczarem oraz otaczającymi łąkami i borami bagiennymi. Na obszarze projektowanego użytku występują lęgowiska żurawia Potencjalnym zagrożeniem jest odwodnienie w wyniku odświeżenia zarastających rowów melioracyjnych. 15,22 Sarnowy dobrze zachowane torfowisko przejściowe 8,95 Sarnowy ok.1 km na północny-zachód od Stawisk - moczar znajdujący się w oraz stanowisko strzebli błotnej. 4,44 Szenajda występuje tu interesująca flora naczyniowa oraz gatunkami charakterystyczne dla jezior lobeliowych 2,11 Juszki ok. 1 km na północny-wschód od wsi Juszki małe jeziorko wraz ze swoimi obrzeżami stanowi obszar lęgowiskowy żurawia 11,34 Szenajda znajduje się tu bogaty zestaw gatunków szuwarowych i torfowiskowych, gatunki specyficzne dla namuliskowego brzegu jeziora oraz kukułka. Zalesione zbocze nad jeziorem, odznacza się siedliskiem żyźniejszym niż borowe. W granicach projektowanego użytku ekologicznego znajdują się trzy cenne obszary torfowiskowe: między jeziorami Małe Kramsko i Białym, o powierzchni 1,2 ha. - typowy i dobrze zachowany kompleks młodego boru bagiennego i mszaru czerwonego z udziałem gatunków zagrożonych, na zachodnim brzegu Jez. Białego, o powierzchni 2,1 ha. - kompleks zbiorowisk szuwarowych i mszarnych zlądowionej zatoki jeziora z udziałem gatunków zagrożonych, na północnym brzegu jez. Białego, o powierzchni 4 ha. - zlądowiona zatoka jeziora z bardzo cennymi zbiorowiskami, Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 164

165 10. Torfowiska Szenajdy koło 11. Obrzeża jez. Strupino 12. Jezioro Rzęczyce i przyległe torfowiska licznymi rzadkimi i zagrożonymi gatunkami flory, w tym chronionymi oraz mchami. Zagrożeniem jest potencjalna inwazja trzciny po zaniechaniu koszenia. Niezbędne jest przywrócenie umiarkowanego koszenia; oraz szczegółowe określenie jego sposobu i intensywności w planie ochrony. 14,91 Szenajda Odznacza się bogatym zestawem gatunków torfowiskowych i łąkowych. Na dnie zlądowionego jeziora występują dobrze wykształcone i zachowane zbiorowiska 20,01 Szenajda południowa część 36,89 Na granicy obrębów Juszki i Wąglikowice roślinne, Występują tu gatunki szuwarowe, namuliskowe i inne związane z obrzeżem jeziora oraz torfowiskowymi fragmentami. Wśród nich występuje m.in. jedyne dla WPK stanowisko przetacznika długolistnego oraz pięciornika norweskiego obszar obejmujący kompleks niewielkich jeziorek eutroficznych o zaawansowanym procesie lądowienia z udziałem bogatej i zróżnicowanej roślinności szuwarowej, roślinności torfowiska przejściowego oraz roślinności wodnej, w tym gatunków chronionych. 13. Sikorska Huta 2,1 Skorzewo niewielkie, torfowisko przejściowe. Torfowisko było w przeszłości intensywnie eksploatowane, czego pozostałością są dwa wyrobiska, w znacznej części o otwartym lustrze wody. Rosną tam interesujące gatunki roślin m.in. rosiczka okrągłolistna, turzyca bagienna, bagnica torfowa, grążel żółty, modrzewnica zwyczajna, które przeważnie tworzą obfite populacje. 14. Rynna jez. Jelenie 49,00 Wdzydze brzeg południowy jeziora Jelenie oraz rynna cieku uchodzącego do wschodniego krańca tego jeziora od szosy cechują się bogactwem gatunków torfowiskowych olsowych, szuwarowych oraz typowych dla zalesionych skarp nadjeziornych. Dodatkowo, w rynnie występuje liczna grupa gatunków rzadkich w WPK, jak śledziennica skrętolistna, kukułka plamista i kukułka szerokolistna, konietlica łąkowa, leśnych jak pajęcznica gałęzista oraz ciepłolubnych, jak bodziszek czerwony. 15. Jeziora Niedźwiadek Jeziorko 16. Jezioro Kramsko Małe 17. Jezioro Głęboczko i 25,76 Wdzydze Charakteryzuje się interesującą florą wodną, z bogatą populacją grążela żółtego oraz nadbrzeżną, w tym szuwarową oraz torfowiskową. Jezioro Jeziorko z przyległymi torfowiskami i łąkami odznaczają się bogatą florą wodną oraz szuwarową i ziołoroślową. 24,31 Wąglikowice zespól dwóch jezior eutroficznych z dobrze zachowanymi zbiorowiskami szuwarowymi i torfowiskami przejściowymi. Stanowisko szeregu rzadkich gatunków roślin 6,86 Juszki jezioro lobeliowe z okresowo zalewanym piaszczysto żwirowym brzegiem, występują liczne populacje rzadkich regionalnie Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 165

166 gatunków roślin, np. jaskra leżącego i tysiącznika pospolitego. 18. Torfowisko koło Olpucha 19. Torfowiska na wschód od jez. Gołuń 20. Jezioro Małe Oczko 21. Ostrów nad jez. Zagnanie 22. Rynna na Półwyspie Zabrody 23. Rynna z torfowiskami oligotroficznymi na Półwyspie Zabrody 24. Jezioro Dobrogoszcz 1,57 Wdzydze śródleśne torfowisko, nieopodal szosy i torów kolejowych w pobliżu wiaduktu przy Olpuchu, stanowi siedlisko dla wielu gatunków torfowiskowych. 6,99 Wdzydze na terenie śródleśnych torfowisk, położonych na północ od jeziora Chądzie (po drugiej stronie szosy) stwierdzono występowanie ciekawych gatunków torfowiskowych. W południowej części projektowanego użytku, między jeziorami Chądzie i Kotel znajduje się torfowisko przejściowe, o powierzchni 1,7 ha. Występują tu chronione gatunki. Charakterystyczna jest tutaj zaawansowana regeneracja roślinności w dawnych wyrobiskach, która przebiega dzięki zastopowaniu dawnego odwodnienia torfowiska. Znajdujące się tu śródleśne jeziorko jest lęgowiskiem żurawia. 1,57 Szenajda jezioro lobeliowe z liczną populacją stroiczki wodnej. Miejsce występowania szeregu rzadkich w regionie i w Polsce gatunków 18,98 Wielki Podleś przy granicy obrębu Sarnowy roślin. dobrze zachowane płaty łęgu wiązowego i olsu porzeczkowego. Mineralna wyspa na jeziorze z ruinami cmentarza ewangelickiego. 11,35 Wdzydze obejmuje rynnę z zalesionymi zboczami (drzewostan bukowy) i ugorami oraz brzegiem jeziora na półwyspie Zabrody. Stwierdzono tu obecność gatunków żyznych lasów liściastych, rzadkich we florze WPK oraz typowych dla stromych skarp brzegu jeziora 10,86 Wdzydze Forma rynnowa ciągnąca się na południe od jeziora Gołuń z trzema śródleśnymi oligotroficznymi torfowiskami, jeziorkami dystroficznymi oraz kwaśnymi mszarami w jej dnie. Występuje tu bogata flora torfowiskowa, z udziałem gatunków chronionych oraz innych rzadkich gatunków. Wszystkie torfowiska odznaczają się naturalnym charakterem, a w przypadku dawniejszej rozproszonej eksploatacji intensywną regeneracją dzięki zachowaniu naturalnych warunków wodnych. Występujące w centralnej części użytku jeziorko z pływającymi wyspami, ok. 1 km na południowy-wschód od Zabrodów stanowi lęgowisko żurawia 52,80 Na granicy obrębów: Dobrogoszcz, Nowy Klincz i Kościerska Huta. jezioro lobeliowe gdzie występują gatunki właściwe dla tego typu zbiorników wodnych, a rzadkie na Pomorzu i w Polsce, takie jak: poryblin jeziorny, lobelia jeziorna i brzeżyca jednokwiatowa. Jezioro od południa otoczone jest wąskim pasem olsu oraz dosyć silnie Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 166

167 25. Torfowiska na południe od jez. Gołuń zniekształconym lasem dębowo bukowym. Od północy oraz wschodu i zachodu jezioro otacza wąski pas łąk. 1,01 Wdzydze Projektowany użytek charakteryzuje się bogatą florą torfowiskową, z udziałem rzadkich gatunków. We florze duży jest udział gatunków chronionych. Torfowisko odznacza się naturalnym charakterem. 26. Dąbrówka 11,78 Kłobuczyno przy granicy obrębu Puc 27. Skorzewo 4,29 Na granicy obrębów Grzybowo i Skorzewo 28. Obrzeża jeziora Chądzie rozległy kompleks potorfii i grobli porośnięty brzeziną bagienną oraz roślinnością przejściowotorfowiskową Stanowisko chronionych i rzadkich gatunków roślin, np. rosiczki okrągłolistnej i bagna zwyczajnego. Na granicy z mineralnymi pobrzeżami rozwijają się zarośla wierzbowe. Torfowisko otoczone jest polarni oraz częściowo lasami bukowymi i porolnymi nasadzeniami sosny, brzozy i dębu. śródleśne torfowisko nosi ślady osuszania i eksploatacji torfu, lecz w chwili obecnej jest dosyć dobrze uwodnione, a roślinność zregenerowana. Powierzchniowo dominują tam zbiorowiska przejściowotorfowiskowe a na obrzeżach - bór bagienny. Licznie występują na torfowisku gatunki chronione i rzadkie 8,03 Wdzydze porasta je bogata flora torfowiskowa, szuwarowa oraz leśna, z wieloma cennymi gatunkami. Interesująca jest obecność wielu gatunków wierzb i ich mieszańców. 29. Wieprznica 20,14 Częstkowo kompleks łąkowo-torfowiskowy w dolinie rzeki Rokownicy, w jej odcinku ujściowym do N części jez. Wieprznickiego. W południowej części obiektu dominują zbiorowiska niskotorfowiskowe oraz szuwary turzycowe, w północnej -zbiorowiska łąkowe. Na terenie obiektu występują. bardzo liczne i często w obfitych populacjach chronione i rzadkie gatunki roślin. Torfowisko i częściowo łąki, zwłaszcza w pobliżu wysięków są dosyć dobrze uwodnione, przesuszone fragmenty łąk (w północnej części obiektu) wymagają większego uwodnienia przez zahamowanie odpływu poprzez rowy melioracyjne. 30. Garczyn 4,35 Wieprznica kompleks zbiorowisk łąkowych oraz przejściowo- i niskotorfowiskowych położonych w dolinie Rokownicy. Dużym walorem omawianego obiektu jest występowanie licznych populacji gatunków chronionych i rzadkich oraz zachowanie interesujących zbiorowisk i gatunków roślin wymaga utrzymania dostatecznego uwodnienia złoża torfowego. 31. Jezioro Duże 8,97 Korne torfowisko przejściowe ze zbiornikiem Moczadło dystroficznym zarastającym płem torfowym. Miejsce występowania szeregu chronionych i rzadkich gatunków roślin 32. Jezioro Czarne 8,18 Łubiana jezioro dystroficzne otoczone torfowiskiem Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 167

168 33. Torfowiska w Szarlocie przejściowym, zarastającym sosną. Stanowisko licznych gatunków chronionych i rzadkich w regionie 4,24 Sycowa Huta dwa torfowiska przejściowe z rzadka zarastające sosną. Miejsce występowania szeregu chronionych i regionalnie rzadkich gatunków roślin. Użytki ekologiczne może ustanowić wojewoda lub w ramach własnych kompetencji Rada Gminy. Użytki ekologiczne uwzględnia się w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego oraz uwidacznia w ewidencji gruntów. PLANOWANE POMNIKI PRZYRODY Wg Inwentaryzacji przyrodniczej gminy Kościerzyna (1997) na jej terenie występują drzewa oraz grupy drzew, predysponowane do objęcia ochroną w postaci pomników przyrody. Z uwagi na to, że ww. inwentaryzacja obszaru gminy wykonana była stosunkowo dawno, w celu wytypowania wartościowych okazów drzew, postuluje się wykonanie szczegółowej inwentaryzacji dendrologicznej obszaru, a następnie ustanowienie jako pomniki przyrody obiektów kwalifikujących się do ochrony prawnej Środowisko przyrodnicze osnowy ekologicznej. Wszystkie elementy osnowy ekologicznej na obszarze gminy Kościerzyna wymagają ochrony w sensie terytorialnym oraz działań pielęgnacyjnych (podtrzymanie aktualnego stanu), restytucyjnych (przywracanie naturalnego stanu struktur przyrodniczych) i rewaloryzacyjnych (wzrost bioróżnorodności, zmiana funkcji). Osnowa ekologiczna może być wzmocniona przez poprawę ciągłości przestrzennej (wprowadzenie nowych elementów i eliminacja barier antropogenicznych) oraz przez wzbogacenie bioróżnorodności. W celu wzmocnienia ciągłości przestrzennej i wzbogacenia różnorodności osnowy ekologicznej obszaru gminy Kościerzyna wskazane są: wzmocnienie struktury płatów i korytarzy ekologicznych przez dolesienia, zadrzewienia i zakrzaczenia itp., głównie zboczy form dolinnych i najsłabszych gruntów rolnych; wzmocnienie i wprowadzenie obudowy biologicznej cieków przez zadrzewienia i zakrzaczenia, co ma na celu kształtowanie korzystnych warunków do wypełniania funkcji hydrosanitarnej, ekologicznej i krajobrazowej; ograniczenie barier antropogenicznych w systemie osnowy ekologicznej stanowią je przede wszystkim obiekty osadnicze i infrastrukturowe przegradzające" korytarze ekologiczne i zaburzające przez to ciągłość przestrzenną systemu (możliwe jest np. skonstruowanie przepustów pod ciągami komunikacyjnymi i być może likwidacja niektórych obiektów kubaturowych); jako podstawową zasadę należy przyjąć nie tworzenie nowych barier i nieintensyfikowanie istniejących; a w kierunku leśnym lub fitomelioracyjnym terenów zdewastowanych (wyrobiska i dawne wysypisko odpadów). Zachowanie i wzmocnienie osnowy ekologicznej stanowi podstawę racjonalnego wykorzystania potencjału środowiska i kształtowania równowagi ekologicznej obszaru gminy. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 168

169 Południowa część gminy Kościerzyna położona jest w zasięgu Rezerwatu Biosfery Bory Tucholskie. Gmina Kościerzyna położona jest w strefie buforowej (w zasięgu Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego) i strefie tranzytowej. Ustanowienie rezerwatu biosfery zobowiązuje do wzmożonego, efektywnego wdrażania rozwoju zrównoważonego w gminie, co dotyczy także zagospodarowania przestrzennego. Powinno ono harmonizować różne przejawy aktywności człowieka z dziedzictwem przyrodniczym i krajobrazowym. Zakazuje się wycinki oznaczonych na rysunku studium szpalerów drzew przydrożnych (również pojedynczych drzew z tych szpalerów) z uwagi na ich duże walory krajobrazowe, dopuszcza się jedynie cięcia uzasadnione szczególnymi powodami (stan drzewa, bezpieczeństwo drogowe), zgodnie z procedurami obowiązujących przepisów prawa Obszary wskazane do wzmocnienia spójności ekologicznej W kierunkach studium wyznaczono następujące obszary wskazane do wzmocnienia spójności ekologicznej: 1. Obszary ciągów ekologicznych narażane na nadmierną ekspansję zabudowy wsi i użytkowania rekreacyjnego - wykształcone w celu wzmocnienia struktury korytarzy i płatów ekologicznych poprzez zadrzewienia i zakrzaczenia kształtując w ten sposób korzystne warunki do wypełniania funkcji hydrosanitarnej, ekologicznej i krajobrazowej. Wyznaczone obszary są naturalną barierą dla rozlewającej się zabudowy, a na ich terenie nie dopuszcza się lokalizacji zabudowy kubaturowej. Należy stworzyć korzystne warunki dla rozwoju fauny i flory. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne DOM Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim 169