11 (21)/2009. Fot. Radosław Kaźmierczak

Transkrypt

1 11 (21)/2009 szlaki Miesięcznik Komunikacyjnego Związku Komunalnego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego W numerze Karta ułatwi życie Konkurs na projekt logo ŚKUP Radzionkowskie chleby KĄTEM oka Komunikacyjny Związek Komunalny GOP od początku powstania funkcjonuje według sprawdzonych i znanych od lat na Zachodzie wzorców. Podobne związki komunalne popularne są zwłaszcza we Francji oraz w Niemczech. Ich idea polega na tym, że gminy wspólnie realizują jakiś rodzaj działalności. W przypadku Śląska jest to oczywiście komunikacja miejska. Dzięki dobrej współpracy możemy mówić o wciąż rozwijającej się integracji komunikacji w naszym województwie. Pasażerowie chcieliby na pewno pełnej integracji, również z koleją, i właśnie między innymi temu celowi będzie służył projekt Śląskiej Karty Usług Publicznych. Na pewno nie raz na łamach Szlaków będziemy wracać do tematu ŚKUP, aby informować o tym, na jakim etapie realizacji jest projekt. Przypominamy, że ŚKUP to nowoczesny środek płatniczy, który będzie nie tylko pełnić funkcję wspólnego, elektronicznego biletu, ale także pozwoli w szybkim tempie dokonywać statystycznych badań, na przykład napełnień w komunikacji miejskiej. Liderem i koordynatorem projektu jest KZK GOP. Szacuje się, że wdrożenie karty będzie kosztować 107 mln zł, z czego 78,5 mln zł dofinansuje Unia Europejska ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. W bieżącym numerze o funkcjonalności i konkretnych korzyściach, jakie płyną ze Śląskiej Karty Usług Publicznych opowiada Roman Urbańczyk, przewodniczący Zarządu. Redakcja Warto mieć bilet! Komunikacyjny Związek Komunalny GOP przypomina o tym nie tylko walcząc z gapowiczami, ale również nagradzając tych pasażerów, którzy uczciwie płacą za przejazd. Dzięki ostatnim konkursom bilet komunikacji miejskiej dawał szansę na wygranie atrakcyjnej nagrody! Pierwsza akcja przebiegała pod hasłem Daj się załapać z biletem. Przez kolejne dwa tygodnie zarówno we wrześniu, jak i w październiku, codziennie rano w wybranym autobusie bądź tramwaju można było spotkać kontrolera, któremu towarzyszył reporter radia Eska Piotr Wikar. Panowie sprawdzali bilety oraz wręczali nagrody. Wszystko to można było usłyszeć na żywo na antenie radia Eska. Przyznam, że przed akcją zastanawiałem się nad reakcją pasażerów, ale już po pierwszym dniu zorientowałem się, że ludzie przyjmują nas z uśmiechem. Zdarzały się zabawne momenty. Czasem dosłownie w ostatniej chwili udało nam się wbiec do autobusu czy tramwaju, już w trakcie wejścia antenowego, a wszystko odbywało się na żywo. Sam pewnie byłbym zdziwiony na widok kon- Fot. Radosław Kaźmierczak Daj się złapać... z biletem zachęcali kontroler Tomek z i Piotr Wikar z Eski Niezłe numery... trolera częstującego słodyczami i rozdającego nagrody! I jak się okazało, warto mieć bilet nie tylko dlatego, żeby nie musieć obawiać się kontroli i ewentualnych konsekwencji związanych z jego brakiem, ale również dlatego, że tak naprawdę nigdy nie wiadomo, czy następnym razem nie podejdzie do nas kontroler z pudełkiem słodyczy mówi Piotr Wikar. Kolejne szanse na wygraną mieli pasażerowie jeszcze przez dwa ostatnie tygodnie listopada. Tym razem na antenie radia Planeta oraz Antyradia przygotowany został konkurs pod hasłem Niezły numer z, a zadaniem słuchaczy było dokładne przyglądanie się biletom. Każdego dnia na antenie podawano kombinację cyfr, na przykład dwóch takich samych bądź kolejność od wybranego numeru. Jeśli znalazły się one w numerze kontrolnym, który widnieje na każdym bilecie KZK GOP była szansa na wygraną. Jak zwykle w zabawach propo- nowanych przez Antyradio słuchacze nie zawiedli i zgłaszali się do redakcji bardzo licznie, był to prawdziwy maraton z biletem po MP3. Codziennie mieliśmy zwycięzcę, który z uśmiechem odchodził z wygraną. Jak widać, bilet to nie tylko wstęp do środka lokomocji, to również dobra zabawa i ciekawe nagrody komentuje akcję Jarosław Zydroń z Antyradia. Dlatego kasuj bilet, bo warto! Anna Koteras Komunikacyjny Związek Komunalny GOP w Katowicach informuje W związku z ostatnim etapem przebudowy torowiska tramwajowego na modernizowanym ciągu komunikacyjnym od r. do odwołania nastąpi całkowite wstrzymanie funkcjonowania komunikacji tramwajowej na odcinku Zawodzie Rynek w Katowicach. Dlatego wprowadzone zostają nowe rozkłady jazdy dla linii tramwajowych nr 6, 11, 13, 14, 15, 16, 19, 20, uwzględniające: linia nr 14 wprowadzenie relacji: Mysłowice Dworzec PKP Zawodzie Pętla, wraz ze zwiększeniem częstotliwości kursowania co 15 minut w dni robocze, linia nr 15 wprowadzenie relacji: Zagórze Pętla Zawodzie Pętla wraz ze zwiększeniem częstotliwości kursowania co 15 minut w dni robocze, linia nr 20 wprowadzenie relacji: Chorzów Ratusz Katowice Dworzec PKP Chorzów Stadion Śląski Pętla Zachodnia, linie nr 6,11, 13, 16, 19 korekty czasów odjazdu, związane z koniecznością dostosowania możliwości przejazdowych do warunków eksploatacyjnych oraz zmiany zajezdni obsługującej te linie na Chorzów Batory Zajezdnia, wraz z wycofaniem kursowania taboru niskopodłogowego, linia nr 0 zawieszenie funkcjonowania linii. Na odcinku Zawodzie Zajezdnia Katowice Plac Wolności uruchomiona zostanie autobusowa komunikacja zastępcza, oznaczona numerem T-20, z częstotliwością kursowania co ok. 5 minut w dni robocze oraz co ok. 12 minut w dni wolne. Autobusy komunikacji zastępczej kursować będą ulicami: kierunek Plac Wolności: 1 Maja, Warszawska, przejazd przez Rynek, 3 Maja, Plac Wolności, z obsługą przystanków: Zawodzie Zajezdnia, Zawodzie Pętla (autobusowy), Zawodzie Łączna (autobusowy), Zawodzie Ośrodek Sportowy (autobusowy), Zawodzie Paderewskiego (autobusowy), Katowice Graniczna (tymczasowe stanowisko przy Szpitalu Elżbietanek), Katowice Szkolna (autobusowy), Katowice Rynek (stanowisko tymczasowe), Katowice Dworzec PKP (tramwajowy), Katowice Plac Wolności (tramwajowy), kierunek Zawodzie: Plac Wolności, 3 Maja, przejazd przez Rynek, Warszawska, 1 Maja, z obsługą przystanków Katowice Plac Wolności (tramwajowy), Katowice Dworzec PKP (tramwajowy), Katowice Rynek (stanowisko tymczasowe), Katowice Damrota (autobusowy), Katowice Paderewskiego (autobusowy), Katowice Akademia Ekonomiczna (stanowisko tymczasowe), Zawodzie Ośrodek Sportowy (autobusowy), Zawodzie Łączna (autobusowy), Zawodzie Pętla (tymczasowe stanowisko przy ul. 1 Maja zatoka autobusowa zlokalizowana naprzeciwko pętli tramwajowej), Zawodzie Zajezdnia. W celu ułatwienia przesiadek z autobusowej komunikacji zastępczej linii nr T-20 do autobusów linii nr: 12, 18, 30, 44, 66, 70, 74, 76, 77, 149, 162, 618, 931 uruchomiona zostanie wspólna obsługa tymczasowego przystanku przy ul. 1 Maja, zlokalizowanego naprzeciwko pętli autobusowej (dotychczasowa nieczynna zatoka autobusowa). W zakresie przesiadek z autobusowej komunikacji zastępczej do tramwajów linii nr T14 i T15 najdogodniejszym przystankiem do przesiadek będzie przystanek Zawodzie Zajezdnia.

2 szlaki 11/ CZYM ŻYJĄ GMINY Fot. Damian Danak, KATOWICE w skrócie... SOSNOWIEC Śląski Oddział Regionalny Towarzystwa Przyjaciół Dzieci przyznał gminie Sosnowiec tytuł Miasta Przyjaznego Dziecku. Statuetka oraz dyplom zostały złożone na ręce prezydenta Kazimierza Górskiego. Tytuł został przyznany za nieocenioną pracę miasta Sosnowca na rzecz dzieci, młodzieży i osób niepełnosprawnych, za serce, życzliwość i przychylność, których doświadczają na co dzień. BYTOM Do 3 grudnia potrwa zbiórka darów dla rodaków na Ukrainie. W Centrum Kresowym przy ul. Moniuszki 13 w Bytomiu przyjmowane są słodycze, zabawki, środki czystości, kosmetyki i żywność, z których księża w polskich parafiach na Ukrainie przygotują jednakowe paczki dla wszystkich dzieci. Dary trafią również do polskich szkół i przedszkoli. CZELADŹ Tegoroczna jesienna aura pozwala na kontynuowanie prac przy budowie ścieżek rowerowych. Powstał już spory odcinek trasy nr 497, wiodącej od ul. Szyb Jana, przez osiedle 35-Lecia, do parku Grabek. W ostatnim czasie decyzją Urzędu Marszałkowskiego finansowanie dla projektu zwiększono do wysokości ,50 zł. KATOWICE Strażnica w Katowicach-Szopienicach zdobyła nagrodę w X edycji konkursu Najlepsza Przestrzeń Publiczna Województwa Śląskiego Obiekt najnowocześniejszej strażnicy w regionie zwyciężył w kategorii Architektura. Wybudowany w dwa lata budynek oddany został do użytku w 2008 roku. BĘDZIN Od 20 listopada 2009 roku do 10 lutego 2010 roku w Pałacu Mieroszewskich siedzibie Muzeum Zagłębia w Będzinie będzie można zwiedzać nową wystawę czasową W kręgu światła lampy naftowej ze zbiorów Muzeum Podkarpackiego w Krośnie. Ekspozycję stanowią różnorodne lampy naftowe, powstałe w latach , uzupełnione zdjęciami i grafikami o tematyce naftowej, oraz pamiątki po Ignacym Łukasiewiczu i Janie Zehu. 14 grudnia 2008 roku. Lublin, Chatka Żaka Maraton Pisania Listów Festiwal Wolnych Ludzi Na początku grudnia Katowice staną się miastem walczącym o prawa człowieka. Jak co roku, wokół Międzynarodowego Maratonu Pisa nia Listów Amnesty International zorganizowany zostanie Festiwal Wolnych Ludzi. Trzecia edycja będzie trwała tydzień, a otworzy ją, 5 grudnia, Brzmienie/Wyzwolenie, czyli koncerty dla wolności w Oku Miasta. Zaproszone zespoły Syphone i Sensorry zagrają, aby wesprzeć ideę Światowej Deklaracji Praw Człowieka oraz by zachęcić do pisania listów w obronie tych, których prawa są łamane. Organizatorzy podkreślają, że muzyka będzie taka jak cały festiwal wyzwolona, momentami niekonwencjonalna, z pogranicza. Koncerty rozpoczną się o godzinie 20.00, a wstęp na nie jest wolny. W poniedziałek 7 grudnia odbędzie się wernisaż wystawy fotograficznej Oczyść Deltę Nigru. To wizualna próba spojrzenia na przenikanie się problemów ekologicznych z dotyczącymi praw człowieka. W ten sam dzień ruszą Widma Wolności cykl otwartych wykładów, paneli dyskusyjnych i spotkań z ludźmi nauki na Uniwersytecie Śląskim. Antropolodzy, socjologowie i medioznawcy przyjrzą się współczesnym sposobom rozumienia wolności. Organizatorzy zapowiadają, że nie obejdzie się bez kontrowersyjnych tematów i odkryte zostanie niejedno współczesne tabu. Kulminacją Festiwalu będzie 24-godzinny Międzynarodowy Maraton Pisania Listów w Akancie przy ul. Teatralnej 9. Ta coroczna akcja Amnesty International to olbrzymi, słyszalny na całym świecie apel do decydentów, aby przestali łamać prawa ludzi do godnego i wolnego życia. W ostatnich latach udało się tym sposobem uratować m.in. Aminę Lawal Nigeryjkę skazaną za cudzołóstwo na ukamienowanie, Tenzina Deleka tybetańskiego mnicha skazanego w niesprawiedliwym procesie na karę śmierci oraz ułaskawić dziewczynę z Al.- Quatif ofiarę gwałtu, która została skazana na 200 batów za przebywanie z obcymi mężczyznami. Tomasz Musioł ZABRZE Jacy są Ślązacy? Ślązacy w oczach własnych i obcych to tytuł XIII już Międzynarodowej Konferencji Naukowej z cyklu Kultura Europy Środkowej, która odbyła się listopada w Teatrze Nowym i Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu. Wzięli w niej udział uczeni z różnych ośrodków naukowych, kościelnych i świeckich. Program wypełniły analizy oraz wykłady, ilustrujące obraz Śląska, a także wizerunek Ślązaków od średniowiecza po wiek XX. Spotkaniom towarzyszyły dyskusje panelowe oraz wspomnienia, w trakcie których toczono ożywione polemiki. ak CHORZÓW Policyjne malowanie Wydział Ruchu Drogowego KMP w Chorzowie rozpoczął umieszczanie napisów na chodnikach chorzowskich ulic. Napisy przejście dla pieszych 20 m, przejście dla pieszych 30 m, z podaniem właściwego dystansu od przej- ścia, mają ostrzegać pieszych przechodzących nieprawidłowo przez jezdnię. Jest to kolejny element działań podejmowanych przez policjantów w ramach akcji 2009 Rok pieszego. kmr DĄBROWA GÓRNICZA Biznes przy tablicy Od 16 do 22 listopada 2009 roku, już po raz drugi w Polsce, zorganizowany został Światowy Tydzień Przedsiębiorczości, obchodzony jednocześnie w 78 krajach. Razem z Fundacją Młodzieżowej Przedsiębiorczości w Dąbrowie Górniczej powstał projekt dla szkół ponadgimnazjalnych Biznes przy tablicy. Uczestnicząc w nim młodzież ma szansę poznać rynek pracy w miejscu zamieszkania oraz specyfikę konkretnych zawodów, zaplanować dalszą drogę edukacyjną i zawodową oraz związać przyszłość zawodową z rodzinną miejscowością. tm szlaki Wpisane do rejestru dzienników i czasopism pod poz. Pr 1979 Redaktor naczelna Katarzyna Migdoł-Rogóż Redakcja Alodia Ostroch, Anna Koteras Tomasz Musioł, Krzysztof Sobański Paweł Wieczorek Opracowanie graficzne i korekta M-art poligrafia Druk: Agora Poligrafia Sp. z o.o. Tychy Nakład: egzemplarzy Wydawca: Komunikacyjny Związek Komunalny GOP Adres redakcji: Komunikacyjny Związek Komunalny GOP Katowice, ul. Barbary 21a tel , fax szlaki@kzkgop.com.pl

3 szlaki 11/ ROZMOWA SZLAKÓW Fot. Marek Piekara Fot. Marek Piekara W wspólny bilet dla autobusów i tramwajów istnieje już od lat dla ponad 45 gmin Karta Kartą będzie można płacić także za przejazd komunikacją w Tychach i Jaworznie ułatwi życiee Śląska Karta Usług Publicznych będzie nowoczesnym środkiem płatniczym. O jej funkcjach i korzyściach dla mieszkańców naszej aglomeracji opowiada Roman Urbańczyk, przewodniczący Zarządu Komunikacyjnego Związku Komunalnego GOP. Fot. Arkadiusz Ławrywianiec Często słyszy się głosy o braku integracji komunikacji w naszym województwie. Jak jest naprawdę? Te zarzuty są nieprawdziwe. Przecież od lat mamy wspólny bilet. Wspólny dla ponad 45 miast i gmin. Wspólny dla autobusów i tramwajów. Oczywiście, zdajemy sobie sprawę, że pasażerowie chcieliby pełnej integracji, także na przykład z koleją, i cały czas do tego dążymy. Między innymi temu właśnie celowi będzie służył projekt Śląskiej Karty Usług Publicznych. Czym ma być Śląska Karta Usług Publicznych? Najogólniej mówiąc, Śląska Karta Usług Publicznych jest nowoczesnym środkiem płatniczym. Będzie nią można dokonywać bezgotówkowych płatności za zakup usług publicznych. O jakich usługach publicznych mówimy? no-sportowych, będzie nią także można dokonywać opłat w urzędach miast i gmin. Czyli na przykład płacić podatki. Będzie także służyć jako bilet komunikacji publicznej. Oprócz funkcji dokonywania płatności będzie także identyfikatorem użytkownika oraz nośnikiem podpisu elektronicznego. A czy ŚKUP nie mogłaby być zastąpiona przez na przykład kartę bankomatową? Też służy do płacenia. Śląska Karta Usług Publicznych będzie kartą o charakterze mikro, czyli będzie służyć do tak zwanych mikropłatności. Karty bankomatowe służą do płatności dużych. Chciałbym podkreślić, że karty do mikropłatności zyskują coraz większe zainteresowanie również banków. A podstawową i najważniejszą różnicą między tradycyjną kartą bankomatową a kartą mikro jest czas potrzebny na dokonanie transakcji. Płatność dokonywana kartą bankomatową trwa dość długo. W przypadku mikropłatności będzie to zajmowało sekundy. Wystarczy zbliżyć kartę do czytnika i transakcja zostanie wykonana. I weźmy pod uwagę, że te kilka sekund wystarczy Kartą będzie można na przykład płacić za parkowanie, czyli będzie kartą parkingową, będzie też kartą biblioteczną, będzie nią można płacić za wejście do placówek kulturalnych i rekreacyjna zapłacenie za wszystkie usługi, które wymieniłem wyżej. Wyobraźmy sobie, ile czasu trzeba by poświęcić, gdyby na przykład za przejazd autobusem przynajmniej część wsiadających pasażerów chciała płacić zwykłą kartą bankomatową. Ciągle jest mowa o wielu funkcjach ŚKUP, a jakie konkretnie korzyści przyniesie komunikacji miejskiej? Śląska Karta Usług Publicznych sprawi, że cały system komunikacyjny będzie sprawniejszy i łatwiejszy od strony organizacyjnej oraz bardziej przyjazny pasażerom. System pozwoli na bieżące monitorowanie całego układu komunikacyjnego. Będzie dokładnie wiadomo, które linie cieszą się dużym zainteresowaniem, gdzie liczba pasażerów się zmienia, które kursy są mniej potrzebne, a gdzie konieczne byłoby wzmocnienie. Obecnie wszystko to sprawdzane jest w terenie, gdyż prowadzimy między innymi badania napełnień. Jest to jednak metoda pracochłonna i nie daje szczegółowych wyników. Dzięki karcie wszystkie te informacje będą dostępne niemal natychmiastowo, a dokładne dane umożliwią szybkie dostosowanie sieci do potrzeb pasażerów i lokalnych społeczności. Dodatkowo do projektu przystąpiły także miasta Tychy i Jaworzno, więc kartą będzie można płacić również za przejazd autobusami tych organizatorów. Pasażerowie nie będą musieli się już martwić, jaki bilet powinni skasować. Nie będzie różnicy, czy pojadą autobusem tyskim czy katowickim. Wprowadzenie ŚKUP umożliwi także integrację z koleją. Czasem pewne zmiany wymuszają na przykład remonty, wyłączanie dróg. Te zmiany są już niezależne od potrzeb pasażerów. System komunikacyjny ma charakter dynamiczny, jest w ciągłym ruchu. Oczywiście, są prowadzone remonty, prace inwestycyjne, modernizacje. Przygotowując objazdy staramy się, żeby wszyscy korzystający z danej linii pasażerowie mieli możliwość dojazdu. Takie zmiany są najczęściej tymczasowe. Jednak konieczne jest również wprowadzanie o wiele dalej idących zmian. Przecież stale powstają nowe zakłady pracy, osiedla, markety. Zmieniają się docelowe punkty podróży pasażerów. Niektóre dawniej bardzo potrzebne i popularne linie są o wiele mniej wykorzystywane, a inne, którymi kiedyś nie jeździło zbyt wiele osób, stają się oblegane. Trzeba to brać pod uwagę. A plany na najbliższą przyszłość? Najważniejszym naszym zadaniem jest organizacja komunikacji. Oprócz tej podstawowej funkcji w najbliższych latach naszym priorytetem będą prace związane ze Śląską Kartą Usług Publicznych. Mamy nadzieję, że po jej wdrożeniu mieszkańcy Śląska przekonają się, że jest ona naprawdę dużym ułatwieniem w codziennym życiu i że będą z niej chętnie korzystać. Chcemy stale dążyć do polepszenia jakości świadczonych przewozów. Mamy też w planach dalszy rozwój punktów obsługi pasażera. Jednocześnie staramy się promować komunikację miejską jako rozsądną alternatywę dla rosnącej liczby samochodów osobowych. Tylko rozwój komunikacji miejskiej pozwoli na uniknięcie paraliżu komunikacyjnego w centrach miast naszej aglomeracji. Rozmawiała Anna Koteras

4 4 szlaki 11/2009 RAPORT SZLAKÓW Fot. AEGEE Katowice Dzięki SpaceMetowi środowisko studentów zrzeszonych w AEGEE Katowice miało okazję zadbać o to, aby zagraniczni goście jak najlepiej czuli się na Śląsku Największą frajdę z przejażdżki tramwajem mieli Holendrzy i Belgowie AEGEE Katowice Space Network Meeting (SpaceMet) Międzynarodowa Jako pierwsi w historii, organizatorzy konferencji Network Meeting przygotowali dla uczestników twórczy happening, który odbył się w katowickim Rondzie Sztuki Network Meeting (NetMet) to międzynarodowe spotkanie przedstawicieli anten (oddziałów lokalnych) Europejskiego Forum Studentów AEGEE z danego regionu. Region Centralny, do którego należą wszystkie anteny z Polski, obejmuje również Czechy, Słowację, wschodnią część Niemiec oraz Obwód Kaliningradzki. Zjazd odbywa się dwa razy do roku w różnych miastach akademickich. W listopadzie 2008 roku uczestnicy gościli we Wrocławiu, natomiast w kwietniu 2009 roku odwiedzili Poznań. Zachęceni sukcesem kolegów z innych anten, katowiccy studenci postanowili zrealizować ten projekt właśnie w stolicy województwa śląskiego. konferencja Prywatny tramwaj, happening w Rondzie Sztuki, gra miejska oraz warsztaty z zakresu public relations, pozyskiwania funduszy, komunikacji międzypersonalnej i zasobów ludzkich, a także lekcja gwary śląskiej. Tak właśnie wyglądała organizowana przez Europejskie Forum Studentów AEGEE Katowice konferencja studencka Space Network Meeting, która odbyła się w Katowicach w dniach 6-8 listopada br. Zmieniamy wizerunek Śląska Organizacja studencka, jaką jest AEGEE Katowice, dostrzegła potrzebę zaakcentowania możliwości, jakie oferuje nasz region młodym ludziom, poprzez stworzenie okazji do jego bliższego poznania. Taka inicjatywa wpisuje się w strategię mającą na celu zmianę sposobu postrzegania Śląska poprzez wydobycie jego walorów na wielu płaszczyznach międzyludzkiej, architektonicznej, kulturalnej. Dzięki Space- Metowi środowisko studentów zrzeszonych w AEGEE Katowice ma dość pokaźny wkład w burzeniu wizerunku Katowic jako miejsca przesiadkowego na turystycznych trasach rodaków oraz obcokrajowców. Myśl przewodnia katowickiego Network Meeting została oparta o kosmiczną symbolikę, wydobytą z wielu miejskich akcentów, na czele z obiektem najbardziej charakterystycznym Halą Widowiskowo-Sportową Spodek. Zderzenie śląskiej rzeczywistości oraz hasła-klucza space (ang. przestrzeń, kosmos) nadającego imprezie uniwersalnego charakteru, pozwoliło na doskonałą promocję specyfiki regionu Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego wśród uczestników SpaceMetu. Patronem tegorocznej imprezy został Komunikacyjny Związek Komunalny GOP. Planetarium na otwarcie Pierwszy dzień pobytu uczestników konferencji upłynął pod znakiem otwierającego spotkania plenarnego, któremu przewodniczyli przedstawiciele organizacji. Prelekcję na temat roli młodego pokolenia we wspólnocie europejskiej wygłosił po- Celem szkoleń i paneli dyskusyjnych była między innymi wymiana doświadczeń członków różnych oddziałów AEGEE oraz transfer wiedzy seł do Parlamentu Europejskiego dr Jan Olbrycht. Wszyscy goście mieli okazję podziwiać prezentacje poszczególnych anten Europejskiego Forum Studentów pod kopułą chorzowskiego Planetarium i Obserwatorium im. Mikołaja Kopernika. Lokalizacja spotkania plenarnego doskonale wpisywała się w kosmiczną symbolikę regionu, która była motywem przewodnim SpaceMetu. Zorganizowanie otwarcia w tej najbardziej charakterystycznej budowli Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku okazało się całkowitym zaskoczeniem dla uczestników Space Network Meeting. Prywatny tramwaj... dla Holendrów Aby ułatwić uczestnikom transport do miejsca noclegowego, jakim było Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza w Katowicach, we współpracy ze spółką Tramwaje Śląskie SA, organizatorzy wynajęli prywatny tramwaj. Nowo wyremontowany skład 2x Konstal 105Na przewiózł uczestników na trasie Stadion Śląski Pętla Zachodnia Katowice Rynek. Największą

5 szlaki 11/ RAPORT SZLAKÓW Uczestnicy happeningu wykazali się twórczą fantazją Spotkania studentów AEGEE stają się motorem do realizacji kolejnych projektów na skalę lokalną, krajową i międzynarodową Projekt organizowany jest przez Europejskie Forum Studentów AEGEE (czyt. ae:że) Katowice, które jest częścią międzynarodowej organizacji AEGEE Europe. AEGEE Europe posiada ponad 20- letnią tradycję, powstało w 1985 ro ku w Paryżu. Działa w 43 krajach Europy, w 250 oddziałach lokalnych i posiada 20 tysięcy członków, co czyni je największą organizacją studencką w Europie. AEGEE Katowice jest stowarzyszeniem apolitycznym, działającym na zasadzie wolontariatu. Jego cel to promowanie współpracy, wymiany kulturowej i intelektualnej w integrującej się Europie, m.in. poprzez konferencje, szkolenia, kursy, obozy i wydarzenia kulturalne. Członkowie AEGEE to głównie młodzież akademicka, chcąca działać na rzecz rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, a także własnych umiejętności. Co dalej? Udany projekt jest zawsze punktem wyjścia do planowania następnych. Podczas przygotowań do SpaceMetu pracowało prawie 40 osób, które często poświęca- Powstało kilkanaście dzieł plastycznych o tematyce kosmicznej i europejskiej, stworzonych różnymi Prace będą eksponowane technikami w mysłowickim muzeum studencka frajdę z przejażdżki mieli oczywiście Holendrzy i Belgowie, dla których najpopularniejszy model tramwaju obecnego na śląskich, ale także polskich torach, to nie lada atrakcja. Ponadto, specjalnie dla AEGEE na tablicy czołowej wyświetlał się napis informujący o SpaceMecie. Gra miejska, czyli popularne city game w Katowicach Od pewnego czasu na świecie organizowane są spontaniczne spotkania, mające na celu poznanie własnego miasta, często połączone z popularnym zjawiskiem, zwanym flash-mob. W podobnych okolicznościach organizatorzy spotkania zaofeków różnych oddziałów AEGEE, a także transfer wiedzy, bardzo cenny i przydatny w kontekście realizacji projektów przez organizacje pozarządowe z różnych zakątków Europy. Powyższe spotkania niejednokrotnie w swojej historii stawały się motorem do realizacji kolejnych projektów na skalę lokalną, krajową i międzynarodową. Szkolenia przede wszystkim Tak właśnie wyglądał 7 listopada. Punktualnie o godzinie 9:00 zainicjowano cykl szkoleń, które odbyły się w trzech blokach (także w niedzielę, 8 listopada). Ich prowadzenia podjęli się doświadczeni trenerzy, wyłonieni spośród członków organizacji. Treść warsztatów dotyczyła szeroko pojętej aktywności w trzecim sektorze. Celem szkoleń i paneli dyskusyjnych była wymiana doświadczeń członka i dyrektora Muzeum w Mysłowicach. Dzięki jego pomocy stworzono profesjonalne warunki pozwalające uczestnikom skupić się na plastycznej fantazji. W trakcie happeningu powstało kilkanaście dzieł plastycznych o tematyce kosmicznej i europejskiej, stworzonych różnymi technikami. Ich różnorodność zaskoczyła nawet samych uczestników. Prace będą eksponowane w mysłowickim muzeum. Happening w Rondzie Sztuki Także w sobotę, 7 listopada, na przybyłych gości czekały kolejne niespodzianki. Jako pierwsi w historii organizatorzy konferencji Network Meeting, studenci z Katowic przygotowali dla uczestników twórczy happening, który odbył się w katowickim Rondzie Sztuki im. Jerzego Ziętka pod kierownictwem Adama Plackowskiego artysty-plastyrowali także możliwość przyjrzenia się z bliska katowickim zabytkom oraz poznania ich poprzez udział w grze terenowej. Stworzono pięć drużyn, które docierając do kolejnych istotnych punktów w Katowicach (m.in. Spodek, Superjednostka, Dworzec PKP, Kościół Mariacki), zbierały informacje o następnych obiektach. Znaczenia nabrała również lekcja gwary śląskiej, bez znajomości której szanse na zwycięstwo w grze zdecydowanie malały. Zadania na trasie miały na celu przybliżenie międzynarodowym gościom bogactwa śląskiej kultury. ły swój cenny czas na rzecz organizacji. Najważniejszym czynnikiem motywującym do realizacji takich przedsięwzięć są właśnie pełni zapału i wiary ludzie. Bez nich nigdy tego typu impreza nie mogłaby się odbyć. Zachęceni powodzeniem SpaceMetu studenci z AEGEE Katowice chcą w ciągu kilku najbliższych lat zorganizować w naszym regionie największy w wymiarze europejskim projekt Europejskiego Forum Studentów. Jest nim Agora, czyli walne zebranie członków wszystkich oddziałów z całego kontynentu, kiedy to z reguły przybywa około 1200 osób. W planach mają także dwutygodniowy Letni Uniwersytet (Summer University), pozwalający osobom z różnych krajów na szerokie poznanie regionu i kraju. Ostatni, w 2007 roku, miał miejsce na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej i cieszył się ogromnym zainteresowaniem, szczególnie wśród mieszkańców Europy Zachodniej. Olaf Czempa

6 6 szlaki 11/2009 TAKIE BYŁY POCZĄTKI Tak reklamuje się w liście otwartym na stronie internetowej Zarządu Transportu Zbiorowego w Rybniku jeden z niedawno wdrożonych wynalazków, ułatwiających życie osobom podróżującym po mieście i jego okolicach. 17 listopada 2006 roku w komunikacji organizowanej przez Zarząd Transportu został skasowany ostatni bilet papierowy, a od następnego dnia funkcjonował już System Elektronicznego Poboru Opłat, działający w ramach Elektronicznej Karty Miejskiej. To kolejny etap unowocześniania komunikacji miejskiej. Zadanie własne gmin Do 1991 roku na obszarze całego ówczesnego województwa katowickiego komunikacją miejską zajmowało się głównie Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Katowicach, którego organem założycielskim był wojewoda. Przedsiębiorstwo to miało wielozakładową strukturę organizacyjną, o scentralizowanej formie zarządzania. W takiej strukturze funkcjonował między innymi Zakład Komunikacyjny nr 9 w Jastrzębiu Zdroju, posiadający zajezdnie autobusowe w Jastrzębiu Zdroju, Wodzisławiu Śląskim, Rybniku i Raciborzu. W 1991 roku WPK podzielono na przedsiębiorstwa komunikacji miejskiej w oparciu o zakłady komunikacyjne, a w niektórych przypadkach o zajezdnie autobusowe. W Jastrzębiu Zdroju powstało wówczas Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej z zajezdniami w Jastrzębiu, Wodzisławiu Śląskim i Rybniku. Na obszarze aglomeracji Rybnickiego Okręgu Przemysłowego przedsiębiorstwo to pełniło rolę organizatora i jedynego przewoźnika komunikacji miejskiej. Kasek z Rybnika Dzień dobry! Mam na imię Kasek i jestem jednym z wielu czytników elektronicznej karty miejskiej, popularnie nazywanym kasownikiem. W 2006 roku zostałem zamontowany w jednym z autobusów komunikacji miejskiej od tego czasu wiele słyszałem i widziałem. Jestem jak jeden ze zmysłów Systemu Elektronicznej Karty Miejskiej. To ja rozpoznaję, co jest wgrane na Twoją e-kartę i z radością krzyczę krótkim bip!, kiedy wszystko jest w porządku. Każdy taki sygnał trafia do mózgu systemu, który dzięki temu wie na przykład, który autobus jest potrzebny. A moje bip to nic innego, jak ludzkie dziękuję, zapraszam wejdź dalej, miłej podróży. Rybnicka Elektroniczna Karta Miejska Zmiany, które zaszły w Polsce po 1989 roku, odbiły się również na sposobie funkcjonowania komunikacji autobusowej. Ustawa z 8 marca 1990 roku o samorządzie terytorialnym nałożyła na samorządy obowiązek zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnoty lokalnej, w tym również lokalnego transportu zbiorowego jako zadania własnego gmin. Jednocześnie zaczęto przeprowadzać komunalizację mienia, w tym należących dawniej do państwa przedsiębiorstw komunikacyjnych. Nowe przepisy prawne spowodowały przekazanie gminom odpowiedzialności za zapewnienie komunikacji miejskiej na ich terenie, jednocześnie oddając pod zarząd gmin mienie służące temu celowi. Na gminy właśnie przeszedł obowiązek ustalania cen za przejazdy oraz zapewnienia dotacji na cele komunikacyjne. Fot. Stanisław Wengerski, ZTZ w Rybniku Mercedes Conecto, jeden z najnowocześniejszych autobusów w Rybniku Początki związku komunalnego 4 kwietnia 1991 roku dziewięć gmin Rybnickiego Okręgu Przemysłowego utworzyło Międzygminny Związek Komunikacyjny. Na siedzibę Związku wybrano miasto Jastrzębie Zdrój, które w lipcu tego samego roku przystąpiło do MZK. W 1992 roku na mocy decyzji wojewody katowickiego majątek PKM w Jastrzębiu Zdroju został skomunalizowany na rzecz MZK. Od 1993 roku, po przejęciu zadań planowania, organizacji, kontroli i dystrybucji biletów, MZK stał się pełnym organizatorem komunikacji miejskiej na terenie gmin tworzących Związek. Natomiast Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej stało się przewoźnikiem realizującym przewozy na zlecenie Związku. ZTZ w Rybniku W 1995 roku Rada Miasta Rybnika podjęła uchwałę o wystąpieniu z Międzygminnego Związku Komunikacyjnego w Jastrzębiu Zdroju i utworzeniu własnej jednostki, zajmującej się całościowo sprawami związanymi z funkcjonowaniem transportu zbiorowego. Wówczas to utworzono w Rybnickich Służbach Komunalnych pionierską na skalę kraju Służbę Transportu Zbiorowego. Przejęła ona komunikację na terenie miasta Rybnika i gminy Jejkowice, prowadząc 22 linie autobusowe, obsługiwane przez PST Transgór oraz PKS Rybnik. Porozumienia, zawarte z Rybnikiem przez sąsiadujące gminy: Gaszowice w 1996 roku, Kuźnię Raciborską w 1999 roku, Marklowice w 2000 roku, Radlin w 2000 roku, Rydułtowy w 2001 roku i Pszów w 2001 roku, powiększyły znacząco obszar działania STZ i usprawniły komunikację autobusową w regionie. Od 1 stycznia 2000 roku, decyzją Rady Miasta Rybnika, Służbę Transportu Zbiorowego wyłączono ze struktur Rybnickich Służb Komunalnych i utworzono samodzielny zakład budżetowy pod nazwą Zarząd Transportu Zbiorowego w Rybniku, którego siedziba mieści się obecnie w budynku Dworca Komunikacji Miejskiej przy ulicy Budowlanych 6. Paweł Wieczorek UŚMIECHNIJ SIĘ Przychodzi mężczyzna do sklepu i mówi: Poproszę jakieś trudne puzzle. Pustynia 500 części proponuje sklepikarz. Nie, to na 5 minut. To może ocean części? Nie macie nic trudniejszego? Panie, jak pan chce trudne puzzle, to niech pan idzie do piekarni, kupi bułkę tartą i poskłada z niej rogala. Jasio miał w domu remont i tata do niego mówi: Jasiu, pomaluj okna w swoim pokoju. Jasiu po pewnym czasie przychodzi i mówi: Okna pomalowane, pomalować też ramy? Jasiu, gdzie stoi wieża Eiffla? Nie wiem, ja jej nie wziąłem. Pani wezwała tatę Jasia. Zapytałam pana syna, gdzie stoi wieża Eiffla, a on powiedział, że jej nie wziął. Nie skłamał. W domu jej nie ma odpowiedział ojciec. Rozmawiają dwie blondynki i jedna się chwali: Pomalowałam sobie paznokcie korektorem. A druga na to: Fajnie, a na jaki kolor? Lekarz telefonuje do pacjenta: Mam dla pana dwie wiadomości, jedną dobrą, drugą złą. Którą chce pan najpierw usłyszeć? Dobrą. Zostało panu 7 dni życia. A zła wiadomość? Nie mogłem się do pana dodzwonić od sześciu dni. Prezes do sekretarki: Czy wysłała pani faks do pana Kowalskiego? Ależ oczywiście, panie prezesie. Doskonale, to teraz niech pani wyśle jeszcze kolejny do dyrektora Pawlaka. Ale panie prezesie, my nie mamy więcej faksów... Dwaj informatycy chwalą się tym, co potrafią ich komputery. Pierwszy mówi: Gdy przychodzę do domu, mój pecet włącza się automatycznie. To jeszcze nic mówi drugi. Gdy ja wracam z pracy, mój pecet na powitanie mruga monitorem i merda joystickiem! Pyta juhas bacy: Baco, jak to jest, że Ziemia się kręci? Widzis Jądruś, Ziemia jest to taka kula okrągła, no i się krynci. Baco, ja wiem, że Ziemia jest to taka kula okrągła, ale dlaczego ona się kręci? Widzis Jądruś, Ziemia jest to taka kula okągła, no i ma w środku taką ośkę, no i na tej ośce się krynci. Baco, ja wiem, że Ziemia to jest taka kula okrągła, ma w środku ośkę, no i na tej ośce się kręci, ale jak to jest, że ona się kręci? Widzis Jądruś, Ziemia jest to taka kula okrągła, ma w środku ośkę, a na końcach tej ośki są takie cypecki, no i w tych cypeckach ona się krynci. Baco, ja wiem, że Ziemia to jest taka kula okrągła, ma w środku ośkę, a na tej ośce cypecki, ale jak to jest, że ona się kręci? Jądruś, cosik mi się widzi, ze ty chces w morde dostoć...

7 szlaki 11/ INFORMATOR Konkurs na projekt logo Śląskiej Karty Usług Publicznych Komunikacyjny Związek Komunalny GOP zaprasza artystów plastyków, studentów uczelni artystycznych, twórców profesjonalnych i nieprofesjonalnych do wzięcia udziału w konkursie na logo Śląskiej Karty Usług Publicznych. Logo pojawi się nie tylko na tysiącach egzemplarzy ŚKUP, ale także na wszystkich materiałach związanych z jej promocją, będzie więc niezwykle popularne, a jego projektant otrzyma nagrodę pieniężną w wysokości 3000 zł. Fot. Marek Piekara Fot. Anna Koteras 13 października przedstawiciele 21 gmin oraz podpisali umowę o realizacji wspólnego projektu ŚKUP Śląska Karta Usług Publicznych będzie nowoczesnym środkiem płatniczym, pozwalającym na bezgotówkowe dokonywanie płatności za zakup usług publicznych. Karta będzie zarazem identyfikatorem użytkownika, jak i pieniądzem elektronicznym, a także biletem komunikacji miejskiej. Śląska Karta Usług Publicznych ma dotrzeć do mieszkańców aglomeracji katowickiej już za cztery lata. Komunikacyjny Związek Komunalny GOP szacuje, że w pierwszym etapie trafi ona przynajmniej do osób. Docelowo ma jej używać ponad milion mieszkańców aglomeracji górnośląskiej, którzy kartą będą mogli nie tylko zapłacić za przejazd autobusem czy tramwajem, ale także załatwić szereg spraw w urzędach miast: zapłacić podatki i opłaty gminne, parkingowe, a nawet regulować płatności za wstępy do muzeów, teatrów, ośrodków sportowych czy bibliotek. Projekt Śląska Karta Usług Publicznych jest realizowany przez, który jest jego liderem, oraz dwadzieścia jeden gmin aglomeracyjnych (do projektu przystąpiły nie tylko gminy zrzeszone w, ale również Tychy i Jaworzno), a jego uczestnicy liczą, że zostanie dofinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Logo Śląskiej Karty Usług Publicznych pojawi się nie tylko na samej karcie, ale także na wszystkich materiałach reklamowych i promocyjnych z nią związanych, będzie więc niezwykle popularne. Organizator konkursu () chce, aby kojarzyło się ono z naszym regionem, znakiem KZK GOP oraz funkcjonalnością i użytecznością, jaką da karta. Prace konkursowe można nadsyłać do 8 stycznia 2010 roku (decyduje data stempla pocztowego), na adres: Komunikacyjny Związek Komunalny GOP, ul. Barbary 21 a, Katowice. Prace muszą być wykonane indywidualnie. Każda musi zostać dostarczona w kopercie oznaczonej godłem składającym się z dwóch liter i czterech znaków, natomiast karta zgłoszenia wraz z oświadczeniem powinna znajdować się w odrębnej kopercie, również oznakowanej godłem. Obie koperty należy włożyć do jednej z adresem: ŚKUP będzie umożliwiała dokonywanie elektronicznych płatności za usługi świadczone przez instytucje publiczne Komunikacyjny Związek Komunalny GOP, ul. Barbary 21 a, Katowice i dopiskiem: projekt znaku graficznego (LOGO) Śląskiej Karty Usług Publicznych (szczegóły można znaleźć w regulaminie konkursu na stronie Prace oceni specjalna komisja jurorów, w skład której wejdą między innymi: prof. Bogdan Król Katedra Grafiki Projektowej ASP, dr Dawid Korzekwa prezes Stowarzyszenia Twórców Grafiki Użytkowej, Marek Kuś dyrektor BWA Katowice, prof. Krystyna Doktorowicz Wydział RiTV UŚ, Gabriela Gros p.o. dyr. Wydziału Kultury Śląskiego Urzędu Marszałkowskiego oraz Roman Urbańczyk przewodniczący Zarządu. Laureat konkursu otrzyma nagrodę w wysokości 3000,00 zł brutto, ale nie mniejszą satysfakcję przyniesie mu zapewne świadomość, że wymyślony przez niego znak będzie rozpoznawalny przez miliony mieszkańców aglomeracji górnośląskiej. Anna Koteras szlaki@kzkgop.com.pl NAPISZ DO NAS! DO KIEDY ULGOWY BILET? Witam! Do ilu lat można jeździć na zniżkowym bilecie przy ważnej legitymacji szkolnej? Mateusz K. Szanowny Panie! Do przejazdów ulgowych uprawnieni są: uczniowie szkół podstawowych, gimnazjów, szkół ponadpodstawowych oraz ponadgimnazjalnych i policealnych, jednak nie dłużej niż do końca roku szkolnego, w trakcie którego uczeń ukończył 21. rok życia, na podstawie ważnej legitymacji szkolnej (wzór został określony w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania) lub zaświadczenia o spełnianiu obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego (wzór został określony w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania). Referat Informacji Pasażerskiej BŁĘDNE TABLICE INFORMACYJNE Szanowna Redakcjo! Przy drodze wojewódzkiej nr 913 w Psarach w rejonie kościoła, w obu kierunkach na słupkach z tablicami rozkładu jazdy jest mylny napis. Napisano tam Gródków kościół, a winno być Psary kościół. Pisałem o tej pomyłce na łamach gazety samorządowej gminy Psary Głos Gminy Psary, w numerze marcowym br. Pomyłkę tę zgłosiłem w Urzędzie Gminy (u wójta). To nieprawidłowe opisanie przystanku jest też w Internecie (zapewne podane przez ). Warto zamieścić prawidłowe nazwy. Z poważaniem Bogusław C. Szanowny Panie! Oczywiście ma Pan rację i na wskazanych słupkach winna widnieć nazwa Psary kościół. Dziękujemy Panu za zwrócenie uwagi oraz informujemy, że przy najbliższej zmianie rozkładu jazdy napis zostanie poprawiony. Z poważaniem Redakcja OPŁATA ZA PRZEJAZD DLA NIEPEŁNOSPRAWNEGO Jaką kwotę płaci za przejazd autobusem inwalida z orzeczeniem lekarskim niezdolny do samodzielnej egzystencji? Dodam, iż inwalidztwo dotyczy obu kończyn dolnych. Za uzyskaną informację z góry serdecznie dziękuję. Sebastian K. Szanowny Panie! Informujemy, że zgodnie z obowiązującą Taryfą przewozu osób i bagażu w komunikacji miejskiej osoby całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji lub uznane za niepełnosprawne w stopniu znacznym uprawnione są do przejazdów bezpłatnych, na podstawie jednego z następujących dokumentów: legitymacji wydanej przez zespół ds. orzekania o stopniu niepełnosprawności (powiatowy, wojewódzki), legitymacji emeryta/rencisty, wojskowego/policyjnego z wpisem właściwego organu emerytalnego o uznaniu za niepełnosprawnego w stopniu znacznym lub zaliczeniu do I grupy inwalidów. W wypadku gdy legitymacja nie zawiera zdjęcia osoby uprawnionej, niezbędne jest również posiadanie dokumentu tożsamości zawierającego zdjęcie, książki inwalidy wojennego/wojskowego lub legitymacji osoby represjonowanej wydanej przez ZUS, z wpisem o uznaniu za niepełnosprawnego w stopniu znacznym lub zaliczeniu do I grupy inwalidów, orzeczenia komisji lekarskiej ds. inwalidztwa i zatrudnienia lub wojskowej komisji lekarskiej stwierdzającego uznanie za niepełnosprawnego w stopniu znacznym lub zaliczenie do I grupy inwalidów wraz z dokumentem tożsamości zawierającym zdjęcie, orzeczenia lekarza orzecznika ZUS lub lekarza rzeczoznawcy KRUS, stwierdzającego całkowitą niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji, wraz z dokumentem tożsamości zawierającym zdjęcie. Z poważaniem Referat Informacji Pasażerskiej CO Z TYMI KIEROWCAMI Szanowni Państwo! W dniu 25 października br. kierowca autobusu o numerze bocznym 076 zatrzymując się na przystanku na żądanie w Grodźcu, na ul. Wol ności o godz otworzył pierwsze drzwi, by zabrać pasażerów w kierunku Gródkowa. Nie otworzył natomiast drzwi środkowych dla wysiadających, pomimo że mieszkanka Grodźca zasygnalizowała chęć wysiadania. Po zwróceniu uwagi kierowcy, ten obrzucił ją stekiem wyzwisk. Nic dodać, nic ująć. Należy wymagać od kierowców trochę inteligencji i kulturalnego traktowania pasażerów. Oburzony pasażer z Gródkowa Szanowny Panie! Kierowca za niewłaściwe zachowanie oraz złą obsługę przystanku został ukarany porządkową karą upomnienia. Ponadto zobowiązaliśmy kierowni ctwo Oddziału Dąbrowa Górnicza do objęcia szczególnym nadzorem spo sobu wykonywania obowiązków służbowych kierowców, w tym zachowania kultury osobistej oraz właściwego odnoszenia się do pasażerów. Dorota Nowak członek Zarządu PKM Sosnowiec

8 8 szlaki 11/2009 NA SZLAKACH Z Fot. Muzeum Chleba w Radzionkowie Muzeum jest dziś najciekawszym tego typu obiektem w Europie Środkowej Zbiory muzealne obejmują już kilka tysięcy eksponatów Lekcja w dawnej klasie szkolnej Chleb jest od wieków symbolem życia, niebiańskiego pokarmu, przymierza z Bogiem, gospodarności i sytości oraz polskiej gościnności. Razowy, pszenny, z dodatkiem ziaren słonecznika, soi, orzechów codziennie znajduje się na naszych stołach. Wszyscy go jemy i wszyscy znamy ale czy aby na pewno? Wystarczy zwiedzić jedyne w naszym kraju Muzeum Chleba w Radzionkowie, aby się przekonać, że o naszym codziennym pokarmie wiemy tak naprawdę bardzo niewiele. Radzionkowskie chleby Główną ideą muzeum jest kultywowanie i uczenie szacunku do chleba oraz związanych z nim polskich tradycji. Na ich straży przez stulecia stały cechy piekarskie, które w Polsce mają 700-letnią historię. Były to stowarzyszenia ludzi wykonujących ten sam zawód. Łączył ich jeden cel obrona wspólnych interesów i wzajemna pomoc. W Polsce najstarszy był cech piekarzy krakowskich, założony już w roku 1260 na podstawie przywileju księcia Bolesława Wstydliwego. Następnie powstały cechy gdański, toruński i innych miast. Niecechowi piekarze mogli sprzedawać chleb tylko przez dwa dni w tygodniu. Cech piekarzy krakowskich, broniąc swych interesów, wydał w roku 1637 zarządzenie, mówiące o tym, że godłem cechów piekarskich Dojazd do Muzeum Chleba (ul. Z. Nałkowskiej 5, Radzionków) liniami autobusowymi nr 94, 173, 608, 708 z dworca autobusowego w Bytomiu lub nr 94 z dworca w Tarnowskich Górach. Muzeum czynne jest do poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do oraz w pierwszą sobotę miesiąca w godzinach od do jest precel trzymany przednimi łapami gryfów, a pośrodku umieszczona jest korona. Godło to było umieszczone na pieczęciach cechowych. Tradycja Oczywiście chleb znano znacznie wcześniej. Słuchając w muzeum prelekcji o jego historii można się dowiedzieć między innymi, że chleb z ciasta fermentacyjnego datuje się na około 500 lat przed Chrystusem. Władcy Cesarstwa Rzymskiego dość szybko odkryli znaczenie chleba w życiu narodu. Łacińska dewiza panem et circenses chleba i igrzysk przez długie wieki pozwalała im utrzymywać podwładnych w ryzach. Starożytni Grecy byli równie sławnymi piekarzami, chociaż przygotowaniem chleba do pieczenia zajmowali się u nich głównie niewolnicy. W Atenach istniała mączna hala targowa, zaś bogatsze domy szczyciły się przywilejem prowadzenia piekarni. To wszystko jest z pewnością ciekawe, ale nikt się nie dowie całej prawdy o chlebie, jeśli nie spróbuje go upiec osobiście. A taką możliwość daje muzeum: zwiedzający mogą na miejscu własnoręcznie uformować pieczywo i je upiec, co uatrakcyjnia zwiedzanie i przybliża pracę piekarzy. O historii muzeum słów kilka Zrodziła je pasja kolekcjonerska piekarza Piotra Mankiewicza. Zaczęło się od skromnych zbiorów dawnych narzędzi piekarniczych, kupowanych na targach staroci, od starych zdjęć i kolekcji pocztówek o tematyce związanej z historią piekarnictwa. Kolekcja rosła, aż wreszcie naturalną potrzebą stało się pokazanie jej innym. Najlepiej w starym wnętrzu prawdziwej, zabytkowej piekarni. Udało się nawet taką znaleźć w średniowiecznej dzielnicy Bytomia. Niestety. Ówczesne władze miasta najwyraźniej nie były zainteresowane ulokowaniem na swoim terenie tak egzotycznego muzeum, powstało więc ono ostatecznie w Radzionkowie, w nowym budynku przy ulicy Zofii Nałkowskiej 5. Otwarcie nastąpiło 26 kwietnia 2000 roku. Oczywiście nie obyło się bez poświęcenia muzeum. Dziś jest to najciekawszy tego typu obiekt w Europie Środkowej, porównywalne można znaleźć tylko w Niemczech, Szwajcarii i Francji. Założeniem twórcy muzeum było udostępnienie piekarzom i cukiernikom miejsca na zbieranie starych, zabytkowych narzędzi pracy. Stało się jednak inaczej. Muzeum Chleba, gromadzące kolekcjonerskie zbiory Piotra Mankiewicza, stało się placówką oświatową dostępną ogółowi, a przede wszystkim dzieciom i młodzieży. Pieniądze chlebowe Co znajduje się w muzeum? Kilka tysięcy eksponatów, a wśród nich: stare ryciny, pocztówki, fotografie, wycinki z gazet, czasopism, książek, drobne przyrządy, narzędzia, urządzenia, foremki, piekarniki, piece. Na szczególną uwagę zasługują tzw. żetony chlebowe były to krążki z wytłoczonymi napisami jeden bochenek, dwa bochenki itd., których używała śląska biedota w ciężkich czasach kryzysu na początku ubiegłego stulecia. Zorganizowane zwiedzanie (z prze wodnikiem) zawiera boga ty program: projekcję filmu pt. Chleb o historii, kulturze i tradycjach związanych z chlebem (czas trwania 23 min), dla dzieci w wieku przedszkolnym Ballada o Bochenku Chleba (25 min), przygotowanie i własnoręczny wypiek bułeczek (20 min), prelekcję opowiadanie o chlebie (20 min wszyscy siedzą), zwiedzanie muzeum z przewodnikiem (20 min), odbiór własnych wypieków, zwiedzanie lekcja w dawnej klasie szkolnej (15 min), prelekcję o tym, jak to kiedyś w szkole bywało, podczas której wszyscy siedzą w dawnych drewnianych ławkach szkolnych, indywidualne pisanie rysikiem na kamiennej tabliczce. Ekspozycja pozwala zapoznać się z historią chleba w Polsce i na świecie. Zwiedzający dowiedzą się również, jak wygląda typowy proces produkcyjny pachnącego bochenka. Zbiory obejmują już kilka tysięcy eksponatów, nie wszystkie jednak mogą być udostępnione zwiedzającym, których w ciągu dwóch lat było 85 tysięcy. Ze względu na licznie przybywającą młodzież podwórzec zamieniony został w minipoletka najczęściej występujących w Polsce zbóż. Od 19 października 2006 roku Muzeum Chleba znajduje się na trasie Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego. Paweł Wieczorek